Varrosen pesëdhjetë viktima të Srebrenicës, 27 vjet pas gjenocidit

Eshtrat e 50 viktimave të gjenocidit në Srebrenicë, të identifikuara së voni, u varrosën të hënën në Qendrën Përkujtimore Potoçari – aty ku ndodhen varret e mbi 6,670 viktimave të tjera.

Më 11 korrik, në Bosnje e Hercegovinë shënohet 27-vjetori i masakrës, në të cilën forcat serbe vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, gjatë luftës së viteve ’90.

Masakra është cilësuar si mizoria më e rëndë në Evropë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ndërsa Gjykata Ndërkombëtare e Hagës e ka njohur si gjenocid.

Potoçari, 11 korrik 2022.
Potoçari, 11 korrik 2022.

Në Potoçari, ceremonitë përkujtimore të masakrës i ndoqën mijëra veta.

Hamdija Fejziq, kryetar i Komitetit Organizativ për Përkujtimin e Përvjetorit të Gjenocidit dhe nënkryetar i Komunës së Srebrenicës, tha se ishte me fat që i mbijetoi gjenocidit.

Fejziq tha se ngjarja e tmerrshme nuk duhet të bëhet kurrë “vetëm një fusnotë në historinë e njerëzimit”.

Ai u bëri thirrje zyrtarëve në Bosnje e Hercegovinë që të ndërmarrin hapa konkretë për ta bërë Srebrenicën “një qytet jete, e jo vdekjeje”.

“Në Srebrenicë, fëmijët e lindur pas gjenocidit, rriten dhe ata janë shpresa jonë”, tha Fejziq.

Michael Murphy, ambasador i SHBA-së në Sarajevë, tha se vrasjet në Srebrenicë janë “një ngjarje e errët në histori, jo vetëm për [Bosnje e Hercegovinën], por për gjithë njerëzimin”.

Më 11 korrik të vitit 1995, forcat serbe të Bosnjës kanë hyrë në Srebrenicë – zonën e shpallur të sigurt nga Kombet e Bashkuara.

Në ditët që kanë pasuar, ato kanë vrarë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, ndërsa trupat e tyre i kanë hedhur në gropa në pyjet përreth.

Vrasjet kanë ndodhur për pak ditë, por procesi i gjetjes së trupave ka marrë vite dhe identifikimi dhe varrimi i eshtrave vazhdojnë ende.

Deri më tani, 47 persona janë dënuar me më shumë se 700 vjet burgim për rolet e tyre në gjenocid.

Ish-udhëheqësi i serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, është dënuar me burgim të përjetshëm, ashtu si edhe ish-udhëheqësi ushtarak në Bosnje, Ratko Mlladiq.

Udhëheqësit politikë të serbëve që jetojnë sot në Bosnje dhe në Serbinë fqinje refuzojnë të pranojnë se në Srebenicë ka ndodhur gjenocid dhe masakrën e quajnë “krim i madh”.

Korrikun e kaluar, ish-përfaqësuesi i lartë ndërkombëtar për Bosnjën, Valentin Inzko, e ka shpallur të jashtëligjshëm mohimin e gjenocidit dhe të krimeve të luftës, duke e bërë një akt të tillë të dënueshëm me burg.

Ligji ka shkaktuar zemërim te serbët e Bosnjës, që udhëhiqen nga Millorad Dodik, njëherësh anëtar i Presidencës trepalëshe të këtij vendi.

Dodik ka nisur procesin e tërheqjes së serbëve nga ushtria, gjyqësori dhe sistemi i taksave, duke shkaktuar frikë për shpërbërjen e Bosnjës ose fillimin e një konflikti të ri.

Në prag të shënimit të 27-vjetorit të gjenocidit, shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, dhe komisionari për Zgjerim i BE-së, Oliver Varhelyi, kanë lëshuar një deklaratë të përbashkët, duke thënë se në Srebrenicë, “Evropa ka dështuar”.

“Është më shumë se kurrë detyra jonë që të kujtojmë gjenocidin e Srebrenicës… të ngrihemi për të mbrojtur paqen, dinjitetin njerëzor dhe vlerat universale”, kanë thënë ata.

“Ende sot, ne nuk mund ta marrim paqen si të mirëqenë”, kanë thënë Borrell dhe Varhelyi, duke përmendur pushtimin e Ukrainës nga Rusia.

“Vrasjet masive dhe krimet e luftës që shohim në Ukrainë, sjellin kujtime të gjalla të atyre që kanë ndodhur në luftërat e Ballkanit Perëndimor në vitet 1990”, kanë thënë dy diplomatët e lartë evropianë.

Sipas Institutit të Personave të Zhdukur të Bosnje e Hercegovinës, mbi 1,200 viktima të masakrës së Srebrenicës mbeten ende të zhdukura. /REL/ KultPlus.com

Të hënën do të përkujtohen viktimat e gjenocidit të Srebrenicës në sheshin Skënderbeu

Të hënën, përmes ndezjes së qirinjve do të kujtohen të gjitha viktimat e gjenocidit të Srebrenicës duke filluar nga ora 20:30, në sheshin Skënderbeu, përcjellë KultPlus.

Më poshtë sjellim postimin e Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut në Kosovë (YIHR KS):

27 vjetori i gjenocidit të Srebrenicës!

Nëse zija meriton një moment heshtjeje, atëherë #Srebrenica meriton një heshtje të përjetshme!

Më 11 korrik, në orën 20:30, do përkujtojmë çdo viktimë të gjenocidit të Srebrenicës me ndezje të qirinjve në sheshin Skenderbeu. 📍

Jemi të përkushtuar për të sfiduar fenomenin e mohimit dhe harresës së ngjarjeve të së kaluarës dhe krimeve të luftës. Krimet e luftës të kryera gjatë viteve nëntëdhjetë në zonat e ish-Jugosllavisë duhet të njihen, të pranohen dhe të sillet drejtësi në vend për të gjitha viktimat dhe të mbijetuarit. Kolektivisht ne kemi të drejtën e së vërtetës si parakusht i një të ardhmeje bashkëjetese në paqe.

🕯 Bashkangjituni teksa bashkohemi për të kërkuar të vërtetën, kujtuar dhe solidarizuar me të mbijetuarit përmes këtij aksioni simbolik.

Të rinj me kujtu, të përkushtum mos me harru! / KultPlus.com

Rrjetet sociale do të heqin përmbajtjet që mohojnë gjenocidin në Srebrenicë

Kompanitë e Twitter dhe Google konfirmuan për Radion Evropa e Lirë se kanë në plan që në platformat e tyre të heqin përmbajtjen që e mohon gjenocidin në Srebrenicë të Bosnje dhe Hercegovinës.

Ishte Instituti i Kërkimit të Gjenocidit në Kanada (IGK) i cili së fundi u dërgoi një kërkesë kompanive të teknologjisë Twitter dhe YouTube për të ndaluar mohimin e gjenocidit të Srebrenicës në platformat e tyre.

Drejtori i Institutit, Emir Ramiq, i tha Radios Evropa e Lirë se IGK i përcjellë dhe mban shënime të përmbajtjes në rrjetet sociale dhe bazuar në të dhënat që posedojnë shumica e postimeve që ofendojnë viktimat e Srebrenicës vijnë nga Serbia, por ka edhe nga Rusia, Franca dhe vende të tjera.

Ramiq ende nuk ka marrë një përgjigje nga ana e këtyre kompanive në kërkesën që u ka dërguar më 30 korrik.

Ai megjithatë shpreson në një përgjigje pozitive pasi, sipas tij, “dy rrjetet sociale tashmë kanë hequr disa përmbajtje që nxisin urrejtjen ndaj tjetrit, fyejnë viktimat e Holokaustit, dhe në raste individuale viktimat e gjenocidit të Srebrenicës”.

Sa i takon kërkesës së Institutit për Hulumtime të Gjenocidit, kompanitë Twitter dhe YouTube, thonë se politikat e tyre janë të përcaktuara qartë dhe se “ndalojnë çdo gjuhë urrejtjeje”.

Në përgjigjen për REL-in, Google, e cila ka në pronësi platformën e videove YouTube, thotë se do të heqë të gjithë përmbajtjen që shkel rregullat e vendosura kundër përhapjes së gjuhës së urrejtjes.

“Ne kemi vendosur një politikë të qartë sa i takon gjuhës së urrejtjes. Ne ndalojmë përmbajtjen që minimizon ose mohon ngjarje të dhunshme të cilat janë të dokumentuara mirë, përfshirë gjenocidin në Srebrenicë. Nëse konstatohet se përmbajtja shkel këto udhëzime, ne do ta heqim atë”, tha një zëdhënës i YouTube për Radion Evropa e Lirë.

Edhe Twitter ka përgjigje pothuajse të njëjtë.

“Politika jonë kundër gjuhës së urrejtjes ndalon një spektër të gjerë të sjelljes. Kjo përfshin shënjestrimin e individëve me qëllime fyese, ftesat për ngjarje të dhunshme, atë lloj dhune ku viktima janë kategoritë e mbrojtura të njerëzve ose kur bëhen përpjekje për të mohuar ose minimizuar ngjarje të tilla. Gjithashtu, ne kemi rregulla në rastet e lavdërimit të dhunës dhe gjenocidit dhe ne po marrim masa kundër përmbajtjes dhe sjelljes së tillë”, thuhet në përgjigjen e një zëdhënësi të Twitter.

Twitter kujton se së fundi ka nënshkruar një dokument me Qendrën për Izraelin dhe Hebrenjtë në Kanada, përmes së cilës ky rrjet u zotua se do të ndalojë përhapjen e gjuhës së urrejtjes ndaj hebrenjve. I njëjti dokument u nënshkrua nga kompani të tjera kryesore, përfshirë Google dhe

Gjatë luftës së viteve 1990, forcat serbe vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë në Srebrenicë.

Vrasjet u njohën si gjenocid nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë./KultPlus.com

Nga sot, ndalohet mohimi i gjenocidit në Bosnje

Në Bosnje e Hercegovinë, mohimi i gjenocidit dhe lavdërimi i kriminelëve të luftës ndalohen nga sot, përcjellë KultPlus.

Kjo, pasi plotësimet në Kodin Penal të Bosnjes, që u bënë nga përfaqësuesi i lartë i komunitetit ndërkombëtar, Valentin Inzko, dhe që dënojnë mohimin e gjenocidit dhe madhërimin e kriminelëve të luftës, hynë në fuqi.

Një ditë më herët, ato u publikuan në gazetën zyrtare të Bosnjës.

Për shkelësit e Kodit Penal, këto ndryshime parashikojnë tani dënime me burg prej tre muajsh deri në pesë vjet.

Vendimi i Inzkos për plotësimet, i publikuar më 23 korrik, nxiti reagime të ashpra nga Republika Sërpska – entitet i banuar me shumicë serbe në Bosnje.

Anëtari serb i Presidencës trepalëshe të Bosnjës, Millorad Dodik, i cili vjen nga ky entitet, paralajmëroi se Bosnja mund të shpërbëhet dhe nisi një peticion për mospranimin e ndryshimeve në Kodin Penal.

Dodik mohoi se në Srebrenicë të Bosnjës ka pasur gjenocid.

Gjatë luftës së viteve 1990, forcat serbe vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë në Srebrenicë.

Vrasjet u njohën si gjenocid nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë.

Përfaqësues të Republika Sërpskës nisën të martën bojkotimin e institucioneve qendrore të Bosnjës, për shkak të ndryshimeve në Kodin Penal. / KultPlus.com

Ndalohet dhe ndëshkohet mohimi i gjenocidit në Bosnje

Përfaqësuesi i lartë i komunitetit ndërkombëtar në Bosnje e Hercegovinë, Valentin Inzko, duke i përdorur kompetencat e Bonit, vendosi ndryshime në Kodin Penal të këtij shteti, me të cilat ndalohet dhe dënohet mohimi i gjenocidit dhe madhërimi i kriminelëve të luftës.

Kompetencat e Bonit i japin atij të drejtë për të shtyrë përpara vendime, për të cilat, akterët e tjerë politikë nuk shfaqin vullnet për një gjë të tillë. Inzko e mori këtë vendim, disa ditë para përfundimit të mandatit të tij në Bosnje.

Ky vendim parashikon burgim nga tre muaj deri në tre vjet, për të gjithë ata persona që publikisht nxisin dhunë ose urrejtje ndaj një grupi personash ose ndaj një anëtari të një grupi racor, fetar apo që ka kombësi e origjinë tjetër etnike.

“Së pari, theksoj se pajtimi nuk mund të ndodhë pa njohjen e krimeve dhe pa përgjegjësi. Gjuha e urrejtjes, madhërimi i kriminelëve të luftës dhe revizionizmi, pra mohimi i hapur i gjenocidit dhe krimeve të luftës, parandalojnë shoqëritë nga përballja me të kaluarën e tyre kolektive, përfaqësojnë poshtërim të përsëritur të viktimave dhe të dashurve të tyre, dhe në të njëjtën kohë, zgjasin padrejtësinë dhe rrezikojnë marrëdhëniet paqësore shoqërore”, tha Inzko përmes një letre, ku ka arsyetuar vendimin e tij.

Ndërkaq, dënim deri në gjashtë muaj deri në pesë vjet, do t’iu shqiptohet të gjithë personave që publikisht mohojnë, minimizojnë apo përpiqen të justifikojnë një krim të gjenocidit, krimet kundër njerëzimit apo krimet e luftës, thuhet në vendim.

“Nëse vepra është kryer në atë mënyrë që do të mund të prishë rendin publik ose është kërcënuese, abuzive dhe ofenduese, kryesi do të dënohet me burgim në një afat jo më pak se tre vjet”, thuhet më tej në vendim.

Vendimi, sipas Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë (OHR), përcakton që kushdo që jep mirënjohje, çmim ose ndonjë privilegj të ngjashëm për një person të dënuar për gjenocid apo për ndonjë krim lufte, ky akt do të dënohet të paktën me tri vjet burgim.

Kjo vlen edhe nëse emërtohet një objekt publik siç është rruga, sheshi, parku, ura, institucioni,komuna ose qyteti, vendbanimi, me një emër të një personi të dënuar për gjenocid, një krim kundër njerëzimit ose krim lufte ose në ndonjë mënyrë tjetër madhëron një person të dënuar me gjykim të formës së prerë për këto vepra penale.

“Njëzet e pesë vjet pas nënshkrimit të Marrëveshjes së paqes të Dejtonit, Bosnja është ende një shoqëri e copëtuar që po lufton ende me trashëgiminë e së kaluarës. Gjuha e urrejtjes, madhërimi i kriminelëve të luftës dhe revizionizmi, pra mohimi i hapur i gjenocidit dhe krimeve të luftës, janë dukuri të shpeshta në ligjërimin politik, pavarësisht vendimeve të institucioneve gjyqësore ndërkombëtare “, deklaroi ndër të tjera Inzko.

Ky ligj do të hyjë në fuqi tetë ditë pas botimit në faqen zyrtare të internetit të Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë ose një ditë pas botimit në “Gazetën Zyrtare të Bosnjë dhe Hercegovinës”, cilado që ndodh më shpejt. Ndërkaq, vendimi i Inzkos hyn menjëherë në fuqi.

Dodik: Republika Srpska duhet të fillojë procesin e shpërbërjes

Pas njoftimit të vendimit të Përfaqësuesit të Lartë, Milorad Dodik, anëtar i Presidencës së Bosnje e Hercegovinës, në një konferencë për media të premten tha se Valentin Inzko nuk ka të drejtë të imponojë një ligj që ndalon mohimin e gjenocidit, duke shtuar se ky vendim është “i pabazuar”.

“Republika Srpska e hedh poshtë këtë vendim. Gjenocidi nuk ndodhi në Srebrenicë. Serbët nuk duhet ta pranojnë këtë vendim, kjo është një gozhdë në arkivolin e Bosnje e Hercegovinës. Pas kësaj, Bosnja e Hercegovina nuk mund të funksionojë. Ne do të thërrasim një seancë të Asamblesë së Republika Srpska këtë javë”, tha Dodik.

“Republika Srpska duhet të fillojë procesin e shpërbërjes, nuk ka dialog në Bosnje e Hercegovinë”, shtoi ai. / Express / KultPlus.com

Fotografi të rralla të cilat tregojnë gjurmët e pashlyeshme të masakrës së Srebrenicës (FOTO)

Më 11 korrik 1995, gati në përfundim të luftës, ushtarët serbo-boshnjakë sulmuan njërin nga vendet i cili ishte përcaktuar si “strehë e sigurt” nga OKB-ja. Ushtarët serbo-boshnjakë mblodhën burra të moshës ushtarake, ku përfshiheshin djem të ri dhe burra të moshuar.

Gjatë ditëve që pasuan, ata i ekzekutuan dhe i hodhën trupat e tyre në gropa të pyjeve përreth. Ekzekutimet ishin të mirë-planifikuara dhe ushtria serbe bëri përpjekje të vazhdueshme për të fshehur gjurmët e këtij aktiviteti e saj.

Ndërsa vrasjet e shumta ndodhën brenda pak ditësh, procesi i gjetjes së trupave mori vite, dhe procesi i identifikimit dhe e varrosjes siç duket vazhdon edhe sot, më shumë se 1,000 persona janë ende të listuar si të zhdukur. Gjykatat ndërkombëtare kanë dhënë një numër dënimesh për gjenocid lidhur me vrasjet e Srebrenicës ndërsa disa gjykime dhe apele janë ende në vazhdim.

KultPlus ju përcjellë përshkrimin dhe 15 fotografi të rralla që lidhen me gjurmët e pashlyeshme që ka lënë kjo masakër në historinë e luftërave.

1. Mejra Djogaz, 66 vjeçare mban në duar një foto të tre djemve dhe burrit të saj në Srebrenicë, Bosnje dhe Herzegovinë, më 4 korrik 2015. Tashmë e vetmuar, kujtimi i vetëm që i ka mbetur nga familja janë disa fotografi.

Kjo foto është shkrepur më 12 korrik të vitit 1995, ku shihen disa nga 20,000 gra muslimane nga enklava lindore boshnjake e Srebrenicës. Ato së bashku më fëmijët e tyre presin për transport, në fshatin Potocari, 5 kilometra në veri të Srebrenicës.

3. Në këtë foto është e paraqitur një grua me nënën e saj, të cilat ishin refugjate nga Srebrenica. Ato derdhin lot pranë njëra-tjetrës , sepse nuk e dinë asgjë lidhur me fatin e pjesës tjetër të familjes së tyre, të cilët ndodheshin një bazë të OKB-së, 12 kilometra në jug të Tuzllës, në Bosnje dhe Herzegovinë, më 13 korrik 1995. Në dorën e gruas më të re shihet një karton që përmban ujë mineral që dhurohej OKB-ja.

4. Në këtë fotografi shihet një grua boshnjake e cili i përkiste besimin islam ndërsa është shfaqur teksa kërkon ndihmë nga ndërkombëtaret në gjetjen e mijëra burrave të humbur nga qyteti i Srebrenicës, që ishin marrë nga forcat serbe të Bosnjës. Prapa saj gjendet një mbishkrim ku shkruan: “Srebrenica. Ku janë burrat, vëllezërit dhe bijtë tanë?”.

5. Një ekspert finlandez i mjekësisë ligjore shikon eshtrat e një prej më shumë se 100 muslimanëve të vrarë në një kodër, thellë në territorin serb të Bosnjës më 2 korrik 1996.

6. Një ekspert finlandez i mjekësisë ligjore vendos një numër tjetër pranë kafkës së një viktime të Srebrenicës që gjendet në kodrat mbi fshatin Kravica, 15 kilometra në veriperëndim të Srebrenicës më 5 korrik 1996.

7. Në këtë fotografi shihen gjurmët e kufomave të paidentifikuara që janë të vendosur afër mureve të një strehimoreje nëntokësore në një morg në Tuzla më 28 mars 1997. Aty janë mbështjellë viktima të cilat janë gjetur në varre masive dhe në zona të pyllëzuara pas masakrës së Srebrenicës më 1995.

8. Aida Civic është një grua boshnjake e refugjatëve myslimanë nga Srebrenica, ajo në këtë foto shihet teka bërtet pasi hyn në një vend ku gjenden rreth 3,500 muslimanëve boshnjakë të vrarë, shumica prej tyre nga ish zona e sigurt e Srebrenicës.

9. Hajra Catic në këtë fotografi shfaqet para imazheve të viktimave të gjenocidit në Tuzla më 11 qershor 2015. Catic është njëra nga mijëra gratë që ende kërkojnë eshtrat e të afërmve të tyre edhe 20 vjet pas masakrës së Srebrenicës. Me ndihmën e Edmin Jakuboviç, i cili ishte personi i fundit që e ka parë djalin e saj të plagosur në terren, Hajra Catic ka qenë vazhdimisht në kërkim të djalit të saj në pyll. Ajo ndihet e frikësuar se nëse nuk arrin t’i gjej eshtrat e tij, do të jetë sikur ai të mos ketë ekzistuar kurrë. E gjitha që i ka mbetur nga djali i saj sot është fotografia e tij.

10. Në këtë fotografi është i mbijetuari i masakrës në Srebrenicë, Nedzad Avdiç, 37 vjeçar, i cili shihet teksa prek emrat e gdhendur të atyre që janë vrarë në një masakër dhe varrosur në Qendrën Përkujtimore në periferinë e Potocarit në Srebrenicë më 27 qershor 2015. Ai ishte 17 vjeç kur u bashkua me një grup njerëzish që u përpoqën të iknin nëpër pyje. Grupi i tij u gjuajtën nga ushtarët serbë dhe më pas u dërguan në një shkollë për ekzekutim.

11. Qendra përkujtimore në Potocari afër Srebrenicës, Bosnje dhe Hercegovinë. Kjo fotografi është bërë më 20 qershor të vitit 2015.

12 Kjo foto paraqet 5 vjeçaren, Ema Hasanoviç e cila në atë kohë ishte një vajzë e vogël muslimane nga Bosnja. Në këtë fotografi ajo shihet teksa bën homazhe pranë arkivolit të xhaxhait të saj, në Qendrën Përkujtimore në Potocari më 9 korrik 2014.

13. Në këtë fotografi shihet një gërmues teksa fshin djersët e tij gjatë kohës sa ishte duke përgatitur varre në një qendër përkujtimore për viktimat e masakrës së Srebrenicës në Potocari, më 5 korrik 2015.

14. Subjekti i kësaj fotografie është një burrë mysliman nga Bosnja i cili po kërkonte varrin e një të afërmit të tij në Srebrenicë më 11 korrik 2014.

15. Kjo fotografi është shkrepur më 4 korrik të vitit 2015. Në fotografi shihet 66 vjeçarja, Hanifa e cila po qëndron në pragun e shtëpisë së saj në Srebrenicë kurse në duart e saj mban një kuti duhani. Këtë kuti ia kishte lënë djali i saj Sabahudin. “Ruaje këtë kuti për mua, kështu që kur unë të kthehem mund të vendos cigaret e mija përsëri këtu”, i kishte thënë i biri. Pas këtij momenti ajo nuk e pa më kurrë të birin. / KultPlus.com

Armend Mehaj: Heshtja është vrasja e dytë e srebrenicasëve dhe qindra mijëra shqiptarëve të pafajshëm

Ministri i Mbrojtjes së Kosovës, Armend Mehaj sot ka përkujtuar gjenocidin në Srebrenicë nga forcat serbe që masakruan mbi 8 mijë njerëz. Mehaj së bashku me nënat, gratë, bijtë e bijat e mbijetuara të Srebrenicës dhe me zemrat e copëtuara të tyre, përkujtuan viktimat.

Ai tutje është shprehur se mban shpresa për për fitoren e drejtësisë dhe të vërtetës për masakrat e Krushës së Madhe, Mejës, Izbicës, Prekazit, Likoshanit, Qirezit, Abrisë, Rezallës, Dubravës, Qyshkut, Reçakut, Makovcit, Suharekës, Kotlinës, Llashticës, e shumë masakra e krime tjera në Kosovë si dhe për fitoren e drejtësisë dhe të vërtetës për masakrat në Sanxhakun e Nishit, Gjilanit, Karadakut, Drenicës dhe gjithë Kosovën përgjatë një shekulli.

“Bota nuk duhet të heshtë. Ne nuk duhet të heshtim. Heshtja është vrasja e dytë e srebrenicasëve dhe qindra mijëra shqiptarëve të pafajshëm. Heshtja mbetet pastaj krimi i vërtetë kundër njerëzimit”, ka shkruar ai.

KultPlus ju sjell postimin e tij të plotë:

Sot, me ftesë zyrtare të organizatorëve, si përfaqësues shtetëror të Republikës së Kosovës, së bashku me zv.kryeministren Rexhepi dhe ministrin Krasniqi, ishim në Memorialin e Gjenocidit në Srebrenicë, ku bashkë me nënat, gratë, bijtë e bijat e mbijetuara të Srebrenicës dhe me zemrat e copëtuara të tyre, përkujtuam mbi 8 mijë burrat dhe djemtë e tyre të rinj boshnjakë myslimanë të cilët para 26 vjetësh u masakruan nga forcat kriminale të Ushtrisë Serbe.

Lutjet tona qofshin bekim i Zotit për shpirtrat e burrave dhe djemve të pafajshëm të Srebrenicës!

Në tokën me eshtrat dhe hirin e tyre, u rritshin e lulëzofshin gjithmonë lulet simbol me petale të bardha!

Aroma e tyre u shpërndaftë kudo në Botë me Shpresën për fitoren e drejtësisë dhe të vërtetës për Srebrenicën,

Me shpresën për fitoren e drejtësisë dhe të vërtetës për masakrat e Krushës së Madhe, Mejës, Izbicës, Prekazit, Likoshanit, Qirezit, Abrisë, Rezallës, Dubravës, Qyshkut, Reçakut, Makovcit, Suharekës, Kotlinës, Llashticës, e shumë masakra e krime tjera në Kosovë;

Me shpresën për fitoren e drejtësisë dhe të vërtetës për masakrat në Sanxhakun e Nishit, Gjilanit, Karadakut, Drenicës dhe gjithë Kosovën përgjatë një shekulli.

Në bazë të Drejtës Ndërkombëtare Humanitare dhe Konventës së Gjenevës mbi Krimet e Luftës, krimet e luftës nuk vjetërsohen.

Bota nuk duhet të heshtë.

Ne nuk duhet të heshtim.

Sepse HESHTJA është vrasja e dytë e srebrenicasëve dhe qindra mijëra shqiptarëve të pafajshëm.

Heshtja mbetet pastaj krimi i vërtetë kundër njerëzimit.

Prandaj qendrat e vendimmarrjes së botës demokratike, nuk duhet të dorëzohen.

Ende është dhe duhet të jetë e fuqishme ndërgjegjja njerëzore, sepse gjëma e nënave të viktimave nuk pushon kurrë, e shpirtrat e viktimave nuk qetësohen pa fitoren e drejtësisë dhe të vërtetës.

Vetëm duke ndjekur penalisht të gjithë autorët serb të krimeve të luftës dhe krimeve kundër njerëzimit mund të parandalohen gjakderdhjet në të ardhmen.

Sepse, siç thotë ish- zonja e parë e SHBA-së, Eleanor Roosevelt, “Nuk është e mjaftueshme për të folur për paqen. Duhet besuar në të. Dhe nuk është e mjaftueshme për të besuar në të. Duhet punuar për të.”

Dhe duhet punuar për paqen, sepse ua kemi borxh gjeneratave të ardhshme.

Ia kemi borxh ndërgjegjes sonë që thirret pa pushim nga viktimat e pafajshme. / KultPlus.com

Osmani: Srebrenica është kujtesa jonë e freskët dhe leksion se krimet e padënuara përbëjnë bazë që ato të përsëriten

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ka deklaruar se në 26-vjetorin e masakrës ndajnë dhimbjen bashkë me nënat e Srebrenicës.

Ajo ka thënë se askush më mirë se Kosova nuk e njeh dhimbjen e Srebrenicës.

Osmani përmes një postimi në rrjetin social Facebook ka shkruar se akte të tilla barbare duhet të marrin gjykimin e drejtësisë, por edhe të historisë.

“Srebrenica është kujtesa jonë e freskët dhe leksion se krimet e padënuara përbëjnë bazë që ato të përsëriten”, ka shkruar ajo.

KultPlus ju sjell postimin e saj të plotë:

Sot, bota kujton 26-vjetorin e Masakrës së Srebrenicës, barbarisë së paparë të forcave gjenocidale të regjimit serb të Millosheviqit.

Sot dhimbjen e nënave të Srebrenicës e ndajmë bashkërisht! Mbetjet mortore të 19-të të vrarëve atëkohë (bashkë me mbi 8 mijë boshnjakë të tjerë) sot do të kenë adresën e përhershme. Një 16-vjeçar do të jetë në mesin e atyre që do të varrosen sot, 26-vjet pas vrasjes!

Akte të tilla barbare duhet të marrin gjykimin e drejtësisë, por edhe të historisë. Srebrenica është kujtesa jonë e freskët dhe leksion se krimet e padënuara përbëjnë bazë që ato të përsëriten.

Askush më mirë se Kosova nuk e njeh dhimbjen e Srebrenicës.

Reçaku, Meja, Pokleku, Prekazi, si dhe shumë masakra të tjera në pjesë të ndryshme të Kosovës, janë pjesë e të njëjtës dhimbje e të njëjtit përjetim.

Kuvendi i Republikës së Kosovës, ditë më parë miratoi Rezolutën për gjenocidin në Srebrenicë, me të cilën Kosova e dënon gjenocidin e organizuar dhe të kryer nga forcat gjenocidale të regjimit serb të Millosheviqit.

Ka vetëm një të vërtetë: në Srebrenicë ka ndodhur gjenocid. Këtë duhet ta pranojë secili, këtë duhet ta themi të gjithë, këtë duhet ta kujtojmë gjithnjë!

Qoftë i përjetshëm kujtimi për më shumë se 8 mijë të masakruarit në Srebrenicë! / KultPlus.com

26 vjet nga masakra e Srebrenicës, varrosen eshtrat e 19 viktimave

Eshtrat e 19 viktimave të gjenocidit në Srebrenicë varrosen sot në Qendrën Përkujtimore Potoçari.

Viktima më e re që varroset është Azmir Osmanoviq, i cili ishte 16 vjeç kur u vra. Eshtrat e tij u gjetën në një varr masiv dhe u identifikuan në maj të këtij viti.

Viktima më e vjetër që varroset është Husein Kurbashiq – 63 vjeç në kohën kur u vra.

Bosnje dhe Hercegovina shënon sot 26-vjetorin e masakrës së Srebrenicës.

Më 11 korrik të vitit 1995, forcat serbe të Bosnjës hynë në Srebrenicë, në zonën që ishte shpallur e sigurt nga Kombet e Bashkuara.

Në ditët që pasuan, ato vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, ndërsa trupat e tyre i hodhën në gropa në pyjet përreth.

Vrasjet ndodhën për pak ditë, por procesi i gjetjes së trupave mori vite dhe identifikimi dhe varrimi i eshtrave vazhdojnë ende.

Në Qendrën Përkujtimore Potoçari, deri më tani, janë të varrosura mbi 6,650 viktima – në mesin e tyre mbi 430 të mitur.

Në lokacione të tjera, sipas dëshirës së familjarëve, janë të varrosura mbi 230 viktima, ndërsa kërkimet vazhdojnë ende për rreth 1,000 të zhdukur.

Masakra e Srebrenicës, e cila ndodhi pesë muaj para përfundimit të luftës në Bosnje, u cilësua si më e rënda në Evropë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ndërsa nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës u njoh si gjenocid.

Deri më tani, 47 persona u dënuan me më shumë se 700 vjet burgim për masakrën në Srebrenicë.

Ish-udhëheqësi i serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, u dënua me burgim të përjetshëm, ashtu si edhe ish-udhëheqësi ushtarak në Bosnje, Ratko Mlladiq.

Në vitin 2010, Parlamenti i Serbisë miratoi një rezolutë, me të cilën kërkoi falje për masakrën e Srebrenicës. Serbia është dashur të bëjë më shumë për të parandaluar tragjedinë, u tha në tekst.

Parlamenti Evropian e ka shpallur 11 korrikun Ditë të përkujtimit të gjenocidit në të gjithë Bashkimin Evropian dhe u ka bërë thirrje vendeve të Ballkanit Perëndimor që të veprojnë ngjashëm.

Zona ku ndodhi masakra e Srebrenicës ruhej nga paqeruajtësit holandezë të Kombeve të Bashkuara.

Në vitin 2019, një gjykatë holandeze konstatoi se Holanda ishte pjesërisht përgjegjëse për 350 vdekje në masakrën e Srebrenicës. / Koha.net / KultPlus.com

‘Srebrenicë, kur ne të vrarët do të zgjohemi’

Në kuader të shënimit të 24 vjetorit të gjenocidit të Srebrenicës, Gratë në të zeza, Iniciativa e të Rinjëve për të Drejtat e Njeriut dhe komiteti i Helsinkut për të Drejtat e Njeriut në Serbi me bashkëpunim me kolektivin e artistëve të teatrit Shkart dhe Dah në Beograd, aktivistë dhe aktiviste të shoqërisë civile organizojnë aktivitete në Beograd, shkruan KultPlus.

Gjenocidi në Srebrenicë është krimi më i madh në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore i bërë nga ushtria e regjimit të Sllobodan Millosheviqit, ku në ketë gjenocid janë vrarë rreth 6.500 njerëz.

Edhe pse në Serbi është e ndaluar të përmendet si gjenocid nga organët shtetërore të Serbisë të cilët edhe në ditët e sotme nuk e pranojnë si të tillë, në të gjithë botën e posaçerisht në institucionet shtetërore të Evropës, në Bashkimin Evropian si dhe në Këshillin e Evropës, 11 korriku shenohet si Ditë e kujteses së gjenocidit në Srebrenicë madje edhe mospranimin e kësaj të vërtete e denojnë si fajësi dhe pranim të krimit.

Aktiviteti rrugor i grave të veshura në të zeza “Kurrë nuk do ta harrojmë gjenocidin në Srebrenicë” do të mbahet të merkuren në urën e Brankut dhe në një nga rrugët e Beogradit.

Do të ndezën qirinjtë e shumtë me mbishkrimin “I kujtojmë viktimat e gjenocidit në Srebrenicë” si shprehje e respektit të gjenocidit dhe ky aktivitet do të organizohet pikërisht përballë Parlamentit të qytetit.

Përveç këtyre do të ketë edhe shfaqje teatrale “Srebrenicë, kur ne të vrarët do të zgjohemi”.

Gratë në të zeza, Iniciativa e të Rinjëve për të Drejtat e Njeriut dhe komiteti i Helsinikut për të Drejtat e Njeriut në Serbi kërkojnë që:

-Shteti i Sërbisë të respektojë vendimin e gjyqeve ndërkombëtare, si dhe faktet e vërtetuara;

-Të pranohet gjenocidi në Srebrenicë, jo vetëm si një nga hapat domethënës të Serbisë drejt Bashkimit Evropian por fillimisht si respekt ndaj dinjtetit të viktimave;

-Presidenti dhe kryeministrja e Serbisë dhe të gjithë përfaqësuesit tjerë të shtetit të ndalojnë me neglizhencën e gjenocidit dhe krimeve të tjera të luftës në Bosnje dhe më gjerë;

-Të ndalohet madhështimi dhe rehabilitimi i kriminelve të luftës të cilët janë të gjykuar;

-Neglizhenca e gjenocidit në Srebrenicë të kualifikohet si vepër penale, pa kriter kufizues;

-Politikat publike të cilat Serbija i krijon dhe i udhëheqë në kuader të procesit të hyrjes në Bashkimin Evropian më të vertetë pasqyrojnë synimin për të ndëshkuar krimet e luftës;

-11 korriku të shpallet Ditë e kujtesës së gjenocidit në Srebrenicë në Republikën e Serbisë.

Me ketë iniciativë tregohet solidarizim dhe përgjegjësi për të vizituar viktimat në Srebrenicë bashkë me familjet e viktimave. /KultPlus.com

.


Na Fal, Fatima!

Një opinion i botuar nga aktivisti serb i të drejtave të njeriut, në edicionin e sotëm të Danas, para fjalës përfundimtare mbi gjeneralin Ratko Mlladiq, i cili u dënua për gjenocid.

Mbyllni sytë dhe imagjinoni një të re të lindur në Srebrenicë, Fatima Muhiq. Ajo është 22 vjeçare, ka flokë të gjatë e të pastër ngjyrë kafe, nën një hixhab mëndafshi, një fytyrë të ngushtë dhe krenare. Ajo është studente e filozofisë në Sarajevë, krenaria e gjithë familjes së saj. Ajo është modeste dhe qesharake, ka shumë miq. Në këtë mëngjes të artë, ajo ulet vetëm në Bashçarsija, duke kaluar nëpër shënimet e saj të ligjeratave. E shijon ajrin e pastër. Merr frymë thellë, pi një gllënjkë kafe dhe kafshon llokumin e aromatizuar turk. Pi një gllënjkë ujë të ftohtë, sheh kodrat e mjegullta të Sarajevës dhe ëndrrat për të shkuar në Nju Jork. Kontrollon kohën, është vakti për të shkuar. Ngre duart lart deri në ballin e saj, me gishta përshkon rreth fytyrës dhe i forcon flokët nën hixhab. I dërgon një mesazh mamit të saj në Srebrenicë, duke i uruar një mëngjes të mirë dhe i thotë asaj i do të gjithë. Ngritet, vendos çantën e saj mbi shpatulla dhe kalon nëpër një grup turistësh me një buzëqeshje në fytyrë, duke u zhdukur në turmë. E shihni ju? Tani hapni sytë.

Fatima ka lindur në Potoçari, një ditë pasi Ushtria e Republika Srpska marshoi në Srebrenicë. Të ballafaquar me një trysni të padurueshme, mijëra njerëz u arratisën nga paniku nga ushtria serbe, në pyje dhe në kodra për të arritur deri në Tuzla, në Potoçari. Atë ditë, serbët kuptonin shumë mirë fjalët e deklaruara të komandantit të tyre, një deklaratë që ai e dha në momentin që shkeli në Srebrenicë. Ata festuan dhe kënduan deri natën vonë, ndërsa bosët po përgatisnin një masakër masive dhe ndërsa pajisjet nga Serbia po grumbulloheshin për javët e gjakderdhjes së tyre. Për gjueti mbi burrat dhe djemtë nëpër pyje, për komandat si “Bini në gjunjë!”, për gënjeshtrat si “Asgjë nuk do të ndodhë me ju, ndjehuni të lirë për të dalë”. Për qeshjen djallëzore prapa kokave të djemve të rinj të cilët, të lagur nga djersët dhe nga urina, të gjunjëzuar dhe të paarmatosur para heronjve serbë, për regjistrimet e vrasjeve të tyre, për goditjen e një trupi të vdekur kur përplaset me tokën e rëndë boshnjake me bar të verdhë.

Më 11 korrik, gratë, fëmijët, të moshuarit dhe të rinjtë po iknin drejt bazës së OKB-së. Ata nuk dinin dhe as nuk mund ta dinin se po vraponin në dhomën e pritjes së vdekjes, duke siguruar vendin e tyre në një varr masiv. E guximshmja Hava, me barkun e saj të rritur, ishte gjithashtu pjesë e ikjes së shpirtrave të tmerruar. Ajo kishte frikë se do të binte, se turma do ta rrokulliste atë në tokën e djegur. Gjatë natës së saj në Potoçari, Hava lindi në kushte të paimagjinueshme. Nata ishte më e keqe se dita. Zagushia ishte duke mbytur mijëra njerëz që ndanin ajrin e tmerrshëm të strehimit. Ajo lindi një vajzë.

Në të njëjtën kohë, 120 kilometra nga atje, në Beogradin që kutërbon nga era e keqe, zotërinjtë i shihnin lajmet e mbrëmjes nga karriget e tyre të zyrës dhe dëgjonin deklaratën e gjeneralit: “Këtu jemi në një Srebrenicë serbe. Ka ardhur koha më në fund për t’u hakmarrë kundër turqve në këtë zonë.” Gratë po përfundonin përgatitjet e tyre për lavdinë e së nesërmes, Ditën e Shën Pjetrit. Një javë më vonë, gjatë lajmeve të mbrëmjes së Radio Televizionit të Serbisë, një zë i ri i deputetit Vuçiq u dëgjua nga fjalimi në Kuvendi: “Vritni një serb dhe ne do të vrasim njëqind myslimanë”.

Mijëra myslimanë tashmë ishin hedhur në varre masive. Kur këto u mbushën, trupat u copëtuan dhe u transferuan në varret sekondare, pastaj u ri-paketuan dhe u hodhën në varre terciare. Serbët i kishin duart e tyre plot deri në fund të verës. Kush i ka hapur ato? Kush voziste autobusë nga Valeva, Shabaci, Uzhica, autobusë që më vonë do të përdoreshin për të transportuar njerëz nga Potoçari në vende ku do të ekzekutoheshin? Kush i ngriti trupat dhe i hodhi ato në gropa në Tomasicë, Kozluk, Budak, Snagovo, Kamenicë?

Komandanti i këtyre vrasësve ishte “në arrati” për 16 vjet pas gjenocidit dhe ishte nën mbrojtjen e vendit tonë. Ai ishte parë shpesh në Beograd, në lojëra, midis të ftuarve të ndryshëm nëpër festa. Pastaj ai u zhduk. Sot e dimë se, të paktën për një kohë, ai ishte duke u fshehur në një objekt ushtarak në Topcider. Kush janë Drazhen dhe Dragan? Këta janë dy rojet ushtarake që janë gjetur të vdekur më 5 tetor 2004 në të njëjtin objekt.
Vendi ynë dhe mediat pohojnë se ishte vrasje, ndërsa rojet u vranë në të vërtetë sepse e panë ‘vetë Djallin’ atë mëngjes. Në atë kohë, Ministri i Mbrojtjes ishte Boris Tadiq.

Gjenerali ‘u gjet’ në vitin 2011 në fshatin Lazarevo, afër Zrenjanin. Me krenari deklaroi emrin e tij të vërtetë pa asnjë hezitim tek policia. Boris Tadiq i dëshpëruar, kryetari i atëhershëm i Serbisë, e informoi publikun se ‘heroi’ ishte kapur. Gjenerali menjëherë kërkoi ta vizitonte varrin e vajzës së tij Ana, e varrosur në Topcider. Ana kreu vetëvrasje në vitin 1994 duke qëlluar veten me plumb në kokë me armën e babait të saj. Thashethemet tregojnë se babai i saj kërkoi që ai ta shihte atë për herë të fundit. Disa thashetheme gjithashtu tregojnë se ai e pengoi hetimin mbi shkaqet e vdekjes së saj. Ata thonë se vdekja e vajzës së tij e goditi shumë atë aq sa e bëri të ndryshojë “strategjinë e tij të luftës”.

E mbani në mend Fatiman? Hava Muhic e quajti ashtu vajzën e saj të vogël në vitin 2012 kur kockat e foshnjës ishin identifikuar. Ato ishin të vogla dhe të përziera me të tjerat. Nuk ishte e lehtë për t’i gjetur ato, as për të vendosur se kujt i përkisnin. Fatima është viktima më e re e gjenocidit të Srebrenicës. Janë të paktën 8,371 viktima, por Fatima ka jetuar më së paku gjatë natës së ferrit të korrikut. Fatima, të cilën ne sot e imagjinojmë duke kaluar me një buzëqeshje në fytyrën e saj përmes Bashçarsisë, vdiq në të njëjtën ditë të lindjes së saj. Ajo kurrë nuk do të shohë kodrat e Sarajevës, as do të pi një gllënjkë me ujë të ftohtë. Nëna e saj sot e sheh vendimin e vrasësve të fëmijës së saj, ndërsa vrasësit e saj të tjerë ecin lirisht mes nesh. Disa prej tyre janë në pushtet, disa janë në opozitë, disa i mësojnë fëmijët tanë, disa shkruajnë lajmet tona, disa prej tyre drejtojnë vendin tonë.

Na fal, Fatima.

Autori është një aktivist i të drejtave të njeriut nga Beogradi dhe një bashkëpunëtor i Shkollës për Studime të Mediave të Shkollës së Re në New York.

Artikulli origjinal u botua nga e përditshmja serbe Danas ndërsa u përkthye nga Kallxo.com./ KultPlus.com