Cilësohet poet kombëtar e njihet edhe si Homeri shqiptar. Gjergj Fishta (23 dhjetor 1871 – 30 dhjetor 1940), ishte frat françeskan, piktor, arkitekt, deputet, anëtar i Akademisë Italiane të Shkencave, kandidati i parë shqiptarë për Çmimin Nobel për Letërsi dhe mbrojtës i kauzës shqiptare në arenën ndërkombëtare.
Fishta ka dhënë kontribut të madh edhe në Kongresin e Manastirit, për alfabetin e sotëm, ndërsa ka qenë edhe sekretar i përgjithshëm i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris. Më poshtë mund të lexoni disa thënie të një prej figurave më të mëdha intelektuale dhe patriotike të historisë kombit shqiptar.
– Ma kollaj asht me mbushun një thes me pleshta sesa me i ba bashk dy shqiptarë!
– Njerëzit janë tanë njisoj prej natyrës, edukata i ban me u dallue!
– Shqiptarët kallzojnë njate çka s’duhet, e mshehin njatë çka e di tanë bota!
– Pak din njaj që ja kallzon të tana grues!
– Në kjoftë se provon, mundesh me hupë, por në kjoftë se nuk provon – je i hupun gjithsesi!
– Në kjoftë se thue at çka dishron, duhet me ndie edhe ate çka nuk e dishron!
– Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë,,,
– Vërtetë kemi Bajram e Pashkë, por Shqiptarinë e kemi bashkë!
– N’daq me gzue t’bukrën liri / mos shkel fis, as mik, as fe / pse n’kto sheja bota mbarë. / na dallon se jem shqiptarë…
– Edhe atij iu thaftë po goja / që përbuzë këtë gjuhë hyjnore / qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja / flet e tveten e lèn mbas dore…
– Mbi njatë flamur Perendija / me dorë t’ vet Ai e ka shkrue / “Për Shqyptarë do t’jét Shqypnija / kush u a prekë, ai kjoftë mallkue”…
– Po, edhè hâna do t’ a dijë / edhè Dielli do t’ két pá / se për qark ksaj rrokullije / si Shqypnija ‘i vend nuk ká…
– Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm, pasi thonë shqyptarët qenkan muslimanë, aherë… na kristianët do t’i shkriejmë kryqet tona dhe do t’i bajmë fishek me mbrojt vllaznitë tanë muslimanë shqyptarë!
– Më dhemb kryet me njato parla-parla të parlamentarëve: dokrra pa kokrra!
– Injoranca e krenaria shkojnë bashkë si shtati e hija / KultPlus.com
Gjergj Fishta, përveç krijimtarisë letrare shquhej edhe për mbështetjen që jepte për t’i harmonizuar raportet mes feve të shqiptarëve.
“Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm, pasi thonë shqiptarët qenkan Musliman Atherë… Na Kristianët, do ti shkriejmë kryqet tona dhe do ti bajmë fishek, me mbrojt vllaznitë tanë musliman shqiptarë”, është ky një citat i At Gjergj Fishtës i cili tregon shumë për harmoninë fetare në mes shqiptarëve.
Madje, poeti i madh shqiptar Fishta në çdo festë të besimit mysliman lidhte një varg llambash me ngjyra që nga Kisha e fretërve e deri tek xhamia në piacë.
Kjo tregon se përjetësisht mes krerëve të besimeve fetare në Shqipëri gjithnjë ka ekzistuar një harmoni e mrekullueshme fetare. / KultPlus.com
Veprimtarinë e nisi si mësues në Kolegjin Arbëresh të Shën Dhimitër Koronës, për t’u kthyer më pas në Shqipëri, ku filloi të jepte mësim në Normalen e Elbasanit.
Aleksandër Xhuvani lindi në Elbasan më 14 mars 1880 në një familje të njohur për kontributin kombëtar e kulturor. Mësimet e para i kreu në vendlindje, të mesmet, në Çatillë të Maqedonisë. Më pas studioi filologji në Athinë, ku edhe u diplomua. Është një nga pionierët e arsimit dhe të gjuhësisë shqiptare.
Mjafton të kujtojmë këtu fjalimin që Xhuvanit mbajti mbi varr të Atë Gjergj Fishtës, për të treguar qartë vlerësimin e e tij të thellë për kontributin e klerit katolik e personalisht të Kangëtarit të Lahutës:
“Si vetimë u përhap an’ e kand të Shqipnisë lajmi i hidhët i vdekjes së poetit t’onë Kombëtar, At Gjergj Fishtës dhe e mahniten mbeti sot mbarë bota shqiptare, tue kujtue emnin zamadh të autorit të “Lahutës së Malcisë” që ka këndue, si dikur Omeri, burrnin e besën e fisit tonë, që ka ndezë zemrat e Shqiptarëvet, si dikur Tirteu, i vjetërsisë. E me të drejtë i kan thënë Fishtës “Tirteu i Shqipnisë, se sikurse ai me elegjitë e tij ndezi zemrat e Spartanëve për luftë, njashtu dhe epopeja e “Lahutës”, odet dhe elegjitë e “Mrizit të Zanave” e të poezive të tjera kanë mbledhë në zemër të djelmnisë sonë dashuninë e pamasë për truellin e të parëve dhe për gjuhën amtare. Këto dy ideale: Atdhedashunia dhe rujetja e gjuhës si dritë e synit, lavrimi dhe përdorimi e saj kanë qenë polet rreth së cilave shtrihej vepra e çmueshme e Fishtës. E s’ka kush tjetër veçse ne arsimtarëve që kemi pasë e kemi nëpër duer edhe ua kemi mësue nxënësve poezitë e tij, që e çmon ma mirë veprën zamadhe të tij, e cila sot si një far i madh dritëdhanës ka ndriçue mendjen e djelmënisë sonë, si një Ungjill shkëndimadh morali ka zbutë e ka edukue zemrën e saj”.
Aleksandër Xhuvani vdiq më 22 nëntor 1961. / KultPlus.com
Shkrimtari i madh shqiptar i “Lahutës së Malsisë”, Gjergj Fishta, vdiq më 30 dhjetor të vitit 1940 në spitalin civil të Shkodrës, shkruan KultPlus.
Në varrimin e tij morën pjesë personalitete të Shkodrës dhe gjithë Shqipërisë. At Gjergj Fishta u varros me nderime të mëdha më 31 dhjetor të vitit 1940.
Hafiz Ali Kraja ishte një ndër personalitet e larta që mori pjesë në atë ceremoni dhe aty mbajti një fjalim brilant për mikun e tij të çmuar, At Gjergj Fishtën. Hafiz Ali Kraja ishte një ndër intelektualët e famshëm mysliman nga qyteti i Shkodrës.
Fjalimi i tij në ceremoninë e varrimit të klerikut të shquar, At Gjergj Fishta, është një ndër fjalimet më të bukura të mbajtura në raste të tilla.
Ajo çfarë e bën më të veçantë, është fakti se si një hoxhë i thurr një tekst të tillë të lartë një prifti. Ata ishin intelektualë të shquar dhe ajo ishte me të vërtetë bashkëjetese fetare.
Pas kthimit në Shqipëri nis etapa e fundit e krijimtarisë së Fishtës. Kësaj etape i vë vulën përfundimi e botimi i plotë i “Lahutës së Malësisë” në 1937. /KultPlus.com
Sipas profesor Eqrem Çabejt* fjalën Kërshëndellë, Mikloshiçi dhe Majeri (albanologë) e nxirnin nga latinishtja: “Christi Natalia”, ndërsa Atë Gjergj Fishta na e shpjegon këtë fjalë me mjetet e shqipes: Krisht – këndellë “Këndellja e Krishtit”- e Atë Bernardin Palaj e quan Sh’Kndella, që do të thotë këndellje, apo përtëritje e çdo gjëje.
Gjithsesi ndikimi i emrit Krisht me etimologji popullore, nuk mund të mohohet.
Për herë të parë, fjala përdoret në veprën e Buzukut “mbas Kreshendellsh”; Budi e përdor në trajtën “Natecë Kërshëndellesë”.
Pra, fjala “Kërshëndellë” do të thotë “të lemit e Krishtit”.
Në Jug të Shqipërisë, sipas Hahnit, Kërshëndellat janë gjashtë javët e kreshmeve që para Kërshëndellave e deri te Teofania. Fjala Krishtlindje, që përdoret sot rëndom për kremtimin e lindjes së Krishtit, pas gjase është një përkthim, një kalk i ri i fjalës greke.
Tradita e lashtë shqiptare e festës
Kërshëndellat zëvendësuan festën e moçme të Natës së Buzmit, trashëguar që prej kohëve të lashta. Buzmi, simbol i jetës së re, i kthimit të motit kah pranvera, u bë simbol i Hyjnisë që lind, i Krishtit.
Krishti vjen për t’i dhënë fund së vjetrës e të gjithë të kqijave të saj. Krishti rrafshon të vjetrën. E nis jeta me urimin e së resë: me gjeth e me bar, me kingja e me tambel të bardhë, me shpresë për një të ardhme më të mirë.
Poeti Don Prenkë Ndrevashaj i këndon kështu, në poemthin “Buzmi”**:
Ushton flaka lakmueshem e i perqafet
Njanit unak herë tjetrit,
Si Foshnja Ejllore;
Rroket me zemra të përgjumshme
e u uron kënaqe e bekim!”
Kështu, festa pagane e buzmit u kristianizua dhe në Shqipëri; që shumë kohë para pushtimit otoman, u kremtua festa e madhe: lindja e Zotit tonë Jezu Krishtit që, siç shkruan dom Ndrevashaj, nuk harron me u ndalë çdo vjetë mes rranxave të vetmueme:
Me rastin e 30 vjetorit të marrëdhënieve diplomatike Shqipëri – Seli e Shenjtë dhe 150 vjetorit të lindjes së Atë Gjergj Fishtës, Ambasada e RSH-së pranë Selisë së Shenjtë ka organizuar konferencën ” At Gjergj Fishta midis historisë poezisë dhe fesë”. Konferenca u mbajt në Sallën Vasari të “Palazzo della Cancelleria” Romë, aty ku ndodhen Gjykatat e Vatikanit.
Pas përshëndetjeve të Kreut të Misionit Majlinda Dodaj, fjalë përshëndetëse mbajti dhe Prefekti i Dikasterit për Komunikimin, Paolo Ruffini.
Të pranishmit sollën dëshmi të ndryshme nga jeta dhe vepra e fratit franceskan Gjergj Fishta. Blerina Suta Profesoreshë e Albanologjisë në Universitetin e “Napoli l’Orientale”, diskutoi kumtesën e saj me temë “La Poetica Europea di un Frate Francescano Balcanico: Gjergj Fishta e la Cultura Albanese”. Profesoresha Evalda Paci nga Akademia e Studimeve Albanologike – Tiranë, solli kumtesën me temë “Alcuni Aspetti Peculiari dell’Arte Scrittoria di Padre Gjergj Fishta”. Moderator i Konferencës ishte gazetari i të përditshmes ACI STAMPA Andrea Gagliarducci. Nga Këshilli Papnor për Kulturën (Ministria e Kulturës) mori pjesë SH.T. Imzot Carlos Azevedo.
Aktorja dhe dramaturgia e njohur italiane Isabel Russinova, recitoi poezitë e Atë Gjergj Fishtës në gjuhën italiane. Fragmentet që u përzgjodhën ishin nga kryevepra e At Gjergj Fishtës “LAHUTA E MALCISË”.
“Jemi në alpet shqiptare në kufi me Malin e Zi – u shpreh Isabel Russinova perpara leximit të këngës së XII të Veprës “Lahuta e Malcisë” – Jeta e banorëve udhëhiqet nga Kanuni, Kodi tradicional i cili karakterizon një sens të thellë të barazisë. ‘Një frymë vlen sa një tjetër; përpara Zotit nuk ka dallim”.
Më tej aktorja Isabel Russinova lexoi poezitë: “Gjuha Shqipe”, “Një Lule Vjeshte”, “Zana e Madhe qan Tringën” etj.
Poezitë e përzgjedhura u recituan edhe në gjuhën shqipe nga gazetaria e Radio Vatikanit programi shqip, Klaudia Bumci.
Të pranishëm në Konferencën për të përkujtuar Atë Gjergj Fishtën në 150 vjetorin e lindjes ishte Trupi Diplomatik i akredituar pranë Selisë së Shenjtë, autoritete të Vatikanit, autorite italiane, arbëresh dhe shqiptarë. / KultPlus.com
Enigma e një fotoje të shkrepur në Shkodër nga Marubët, më 16 shkurt të vitit 1938, lidhet me një ngjarje të rrallë, historike për kulturën. Është një foto ekskluzive në “çajin e profesorëve të Gjimnazit Shkodër”. Fotoja fillimisht është publikuar para pak kohësh nga e bija e Lasgush Poradecit, nxjerrë nga arkivi i poetit, ku ruhej prej 80 vjetësh.
Historia duket e thjeshtë: Asdreni, i plakur tashmë, po vinte për një vizitë në Shqipëri, i ftuar në Shkodër nga shoqëria e arteve të bukura “Rozafat”, të cilit iu bashkua edhe Lasgush Poradeci. Për nder të kësaj vizite u organizuan tri ditë festime. Shtypi i kohës e ka pasqyruar gjerësisht këtë ngjarje, udhëtimin e dy poetëve në Shkodër, duke u pritur “me shfaqje të nxehta simpatie e admirimi”. Para një publiku jashtëzakonisht të dendur, në sallën e kinema “Rozafat”, Atë Gjergj Fishta u dha mirëseardhjen dy poetëve toskë, duke mbajtur një fjalim të jashtëzakonshëm. Në fund: Përqafim patetik, me lot e fjalë ngashëryese nga Asdreni, duke prekur gjithë popullatën e mbledhur në nderim të tij.
Fotoja dhe kronika e ngjarjes publikohet në “Përpjekja” e Branko Merxhanit, si dhe në gazetën “Drita”, në këtë të fundit del një botim i posaçëm, me foton e rrallë të Fishtës gjatë ligjëratës për Asdrenin, të gjendur në Bibliotekën Kombëtare, bërë nga Marubët.
Në çajin e profesorëve të gjimnazit në Shkodër, shkurt 1938
Në grupin e të ftuarve që dhanë koncert, ishte edhe sopranoja Tefta Tashko Koço, si dhe pianistja Lola Aleksi, të dyja personalitete të kohës, të cilat, në nderim të Asdrenit, luajtën për herë të parë pjesë nga opera “Traviata”.
Shoqëria “Rozafat” ishte bujtësja e personaliteteve, e cila kishte 20 vjet jetë, dhe pak ditë para kësaj ngjarjeje kishte kremtuar 20-vjetorin e themelimit të saj, duke shënuar një rast unik në Shqipëri, për kontributin në artet e bukura, pothuaj në të gjitha fushat.
Por, nxitur nga përmbajtja e fotos, prej ku zbardhet kronika e kësaj ngjarjeje, një tjetër personazh historik, drejtor e mësues i gjimnazit të Shkodrës, Gasper Ljarja, bën një organizim të befasishëm duke nxjerrë në rrugë bandën e Shkodrës së asaj kohe, për të nderuar dhe për të pritur Asdrenin e Lasgushin. Këta dy poetë nuk ishin rastësisht së bashku në udhëtimin e Shkodrës. Çfarë dallon në këto marrëdhënie të viteve ’30, është vlerësimi dhe koshienca për vlerat e këtyre personaliteteve, duke i nderuar në kohë reale. Asdrenin dhe Lasgushin e lidhte një miqësi e jashtëzakonshme, ku njihemi se Asdreni e ka ndihmuar kur ai kishte vështirësi financiare gjatë studimeve në Austri, si rezultat i mosdërgimit të bursës.
Por viti kur Asdreni u ftua në Shqipëri, ardhur nga Bukureshti, me nismën e Koliqit, ministër Arsimi në këtë kohë, përkonte me kremtimet e 25-vjetorit të shtetit shqiptar, dhe ishte një kujdesje e posaçme e shtetit shqiptar për dy poetët.
Më poshtë botojmë të plotë kronikën e ngjarjes, çfarë ndodhi në kinema “Rozafa” më 1938, botuar në gazetën “Drita”, e përditshme nacionale, si një numër i posaçëm më 13 shkurt.
Çfaqje artistike për nder të vjershëtorit plak, z. Aleksandër Drenova
Shkodër, 13-Sikur e dini, kemi tash nji javë në mes t’onë atdhetarin e vjershtarin plak, zotin Aleksandër Drenovën (Asdren), i cili ka qenë dhe vazhdon të jetë nji idhull (idol) i atdhetarëve, jo vetëm të Shkodrës, por i të tanë Shqipnis. Pse, jeta e Asdrenit, asht nji brilant qi shkëlqen madhnueshëm ndër virtyte e vepra atdhetarije, sikur e vërtetojnë botimet e tija krejt urti e flakë dashunije për atdhe. Qarqet e Shkodrës, pra intelektuale-patriotike, ndijnë nji gëzim të jashtëzakonshëm qi kanë pasun fatin e mirë t’i shohin syt e t’i ndigjojnë kuvendin këtij atdhetari letrar. Dhe kët gëzim e kënaqë të posatshme e provojnë prej se:
a) Asdreni qe ndër puntorët ma të parë të shvillimit t’ides kombëtare, asht nji veteran prandej në kuptimin ma të këthellë qi ka fjala;
b) Asdreni nderoi përherë secilën vepër qi qe në dobi t’atdheut pa u tërhjekë prej kurrnji pasioni dhe pa vështrue se çelsi a misjoni kishte në jetë ai qi e kryente;
c) Asdreni qëndroi përherë larg ndërlikimesh e kundërshtimesh të pjelluna përgjithësisht prej rase a nakari.
Në fund Asdreni, tërhjekë të gjitha zemrat e atdhetarëve të mirë e të drejtë, pse asht urtoja apo modestija e mishnueme.
Të gjitha këto arsye e shtynë Shoqnin e Hartëve të bukura të Shkodrës “Rozafat”, të bajnë të vetin dishirin e intelektualve dhe atdhetarve të qytetit t’onë për t’i çfaqun këtij patrioti letrar, me anën e njij manifestale publike e të çqueme, nderimin e miradijen për shërbimet qi i ka bamë kombësisë.
Edhe, të shtundën në mëngjes më 12 të këtij moji, mbas njij vendimi qi mirrte Këshilli i Shoqnisë “Rozafat” dhe pregatitjeve të para qi bante, i çpallte popullit të Shkodrës se, për nderë t’Aleksandër Drenovës, po ipte, në sallën e Kinemas “Rozafat” nji koncert me anën e orkestrës së saj, tue marrë pjesë edhe artistët shqiptarë, Zojushat Tashko e Aleksi. Çpallja njoftonte edhe se poeti kombëtar, At Fishta do të hapte çfaqjen artistike me nji ligjëratë të tij simpathije ndaj Mikut e çquem qi ka urdhnue në Shkodër.
Menjëherë pas kësaj çpallje, të gjitha lozhat, parterre dhe galeritë e kinemas “Rozafat”, u kaparuan. Në kohën kur po fillonte koncerti, s’kishte jo vend për të ndejun, por as nji pllambë shesh për të lëvizë. Publiku pothuej as frymë nuk mirrte me kaqë respekt e urti qëndronte. Të dukej sikur t’ishe në nji tempull e jo në nji sallë theatric. Vetëm, kur mërrijtën poetent Fishta, Asdreni, Lasgushi e Ernesti, për të cilët ish rezervue nji lozhë e posatshme pranë palkit, shpërthyen duertroktijet në të katër anët.
Çfaqja artistike nisi me marrjen e njij cope muzike prej anës s’orkestrës së Shoqnis “Rozafat” dhe, fill mbas kësaj, duel në palko At Gjergj dhe nisi ligjëratën nën heshtjen e plotë të publikut. Përkujtoi, ndër fjalët e tija të thjeshta, kohën e robnis e peripetit dhe andrrat e asaj kohe dhe shënoi shkurtazi veprat e ndryshme qi kanë krye ata qi u përpoqën për shvillimin e idealeve kombëtare, tue ramë edhe dëshmorë për ta.
Tha se këta ideale i ngjalli e i plazmoi fuqija e fjalës së shkrimtarëve e sidomos të poetenve kombëtarë dhe theksoji se nji prej këtyne asht Aleksandër Drenova, ai për të cilin po bahej ajo manifestatë prej anës së popullit shkodranë në shej nderimi dhe evarije. Shoqnis “Rozafat” qi kishte organizue kët çfaqje i drejtoj përgëzimet e tija dhe i uroi ditë përherë ma të mira për përparimin të kombit e lumni t’Atdheut e të Fronit. Duertrokitjet, mbas këtynë fjalve, plasën në të katër anët dhe vazhduen për nji kohë të gjatë.
Në kët moment, duel në palko Aleksandër Drenova, i cili, i prekun aqë thellë në zemër për çfaqjet qi iu drejtojshin, nuk muejti të nxjerrë fjalë prej goje, por përqafi me nji thjeshtësi At Gjergjin, përqafje qi ju këmbye po me at semplicitet, çka provokoi duertrokitje e enthusjasëm aqë të thekshëm në publik sa ishin asish qi nuk mbajshin lotët. Ky akt, duem me thanë përqafja e dy vjershtarve në palko, qe me të vërtetë pathetik e i madhnueshëm.
Mbasi mori nji copë tjetër orchestra, Ernest Koliqi, duel në palk me nji djalë të vogël, të nipin e dëshmorit Zef Harapit, të cilin e paraqiti tue thanë se do të lexonte nji vjershë patriotike t’Asdrenit nji prej aso vjershash qi ngallnuen axhen e tij për të dhanë jetën për atdhe. Leximi i vjershës provokoi duertrokitje tjera të zjarta e të parreshtuna.
Mbrapa mandej vazhdoi eksekutimi i copave t’orkestrës dhe të këndimit të Zojushës Tashko e përcjellun me piano prej Zojushës Aleksi.
Zojusha Tashko, sikur dy netë ma parë, tregoi nji aftësi të çqueme në këndim dhe zotnimin e njij zani të pastër dhe të shprehjeve lirike. Artistija e ynë u çfaq në naltësin e hartit të saj sidomos në këndimin e copës së Traviatës, Follie, Follie, të cilën e këndoi plot mjeshtëri e gjallni në fund të koncertit.
Gjithashtu, tregoi zotsi e shkathsi të çqueme në piano Zojusha Aleksi. Si sosi koncerti, z. Aleksandër Drenova, falenderoi publikun nga lozha ku kish zanë vend. Edhe ky e drejtoi përsëri duertrokitje dhe çfaqje nderimi ma të përzemërt e të nxehtë. Asdreni po vazhdon të vizitojë institutet kulturale të qytetit t’onë. Trupi i profesorave të gjimnazit shtetnuer e ftoi në drejtorin e shkollës dhe e gostiti me nji vermouth, ku morën në grup edhe nji fotografi kujtimi. /Violeta Murati/ KultPlus.com
Një fotografi e rrallë dhe e papublikuar më herët në të cilën shihen disa nga emrat e mëdhenj të letërsisë shqipe në një fotografi të përbashkët, shkruan KultPlus.
Marie Lasgush Pogradeci, pati publikuar një fotografi të realizuar në shkurt të vitit 1938 gjatë festimeve në Shkodër, në Kinemanë Rozafa.
Në këtë fotografi mund të shihni të ulur Ernest Koliqin, tutje Asdrenin, Fishtën dhe Lasgushin. / KultPlus.com
Ishte data 5 dhjetor e vitit 1916 kur Gjergj Fishta botoi gazetën “Posta e Shqypniës”.
Gazeta e cila do të publikohej deri në nëntor 1918. Ishte një botim i përbashkët i Kuvendit të Françeskanëve dhe Komandës së Trupave Austriake të vendosura në Shkodër gjatë Luftës së Parë Botërore.
Në numrin e parë të të kësaj gazete shënohej: “Fletorja del për gjith t’mërrkurrë e t’shtundë. Drejtimi, mbarështimi e shtypshkrimi: Shkodër, Kuvendi i Françiskajve”. Ky organ shtypi pati një rëndësi të madhe në formimin e ndërgjegjes kombëtare shqiptare, gjatë Luftës së Parë Botërore. Në të krahas trajtesave politike të lajmeve të kohës u trajtuan dhe mjaft probleme gjuhësore, folklorike, historike etj. Në këtë gazetë artikuj të trajtuar në dy gjuhë mbanin firmat e filologëve të shquar të kohës, austriakë dhe shqiptarë. / KultPlus.com
Edhè hâna do t’ a dijë, Edhè dielli do t’ két pá, Se për qark ksaj rrokullije, Si Shqypnija ‘i vend nuk ká ! Fusha t’ gjâna e kodra t’ blera, Zijes s’ mnershme larg kû âsht droja, Me gaz t’ vet ktû i veshë Prendvera, Si t’ Parrizit t’ larmet shtroja. Nën nji qiellë përherë t’ kullueme, N’ rreze e n’ dritë përshkue unjí, Bjeshkë e male të blerueme Si vigâj shtiellen n’ ajrí. Ke ato bjeshkë e ke ato male Kroje t’ kjarta e t’ cemta gurra, Tue rrëmbye npër mriza hale, Gurgullojn npër râjë e curra. Mbi ato male e bjeshkë kreshnike Léjn mande’ ata djelm si Zâna, Armët e t’ cillvet, përherë besnike, Janë përmendë ndër fise t’ tana. Atje léjn, po Toskë e Gegë, Si dý rreze n’ flakë t’ nji dielli: Si dý rrfé, qi shkojn tue djegë, Kúr shkrepë rêja nalt prej qielli. Oh! Po, e din i prûjtë anmiku, Se âsht rrfé zogu i Shqyptarit, Rijtun gjakut kah çeliku N’ dorë t’ ktij shndritë për vend t’ të Parit. Ato male të madhnueshme, Ato, po, kanë mûjtë me pá Se sa forca e pafrigueshme N’ turr t’ Shqyptarit pît ka rá. Dridhet toka e gjimon deti, Ndezen malet flakë e shkndija, Ka’ i frigueshëm, si tërmeti, Atje rrmben kû e thrret Lirija. Lume e shé para atij ngelin, I a lshojn udhën dete e male; Mbretënt fjalën s’ mund t’ i a shkelin, Turrin ferri s’ mund t’ i a ndalë. Shkundu pluhnit, prá, Shqypní, Ngrehe ballin si mbretneshë, Pse me djelm, qi ngrofë ti n’ gjí, Nuk mund t’ quhesh, jo, robneshë. Burrë Shqyptár kushdo i thotë vetit, Qi zanát ka besë e fé, Për Lirí, për fron të Mbretit Me dhânë jetën ka bâ bé. Sy për sy, po, kqyr anmikun; Përse djemt, qi ti ke ushqyue, S’ i ka pá, jo, kush tue hikun: Friga e dekës kurr s’ i ka thye, Kaq të bukur, kaq të hieshme Perëndija t’ fali i Amshueshëm, Sá ‘dhe deka âsht për tý e shieshme: N’ gjí t’ and vorri âsht i lakmueshëm. Po, edhè hâna do t’ a dijë, Edhè dielli do t’ két pá, Se për qark ksaj rrokullije, Si Shqypnija ‘i vend nuk ká ! Rrnosh e kjosh, prá moj Shqypní, Rrnosh e kjosh gjithmonë si vera, E me dije e me Lirí Për jetë t’ jetës të rrnoftë tý ndera. /KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama është pritur zyrtarisht nga Papa Francesco gjatë vizitës së tij në Vatikan me rastin e 30-vjetorit të rivendosjes së raporteve diplomatike mes dy vendeve.
Rama ka qenë gjithashtu i shoqëruar nga zonja e tij, Linda dhe djali, Zaho.
Në shkëmbimet e para të fjalëve, Rama i ka dhuruar Atit të Shenjtë disa dhurata simbolike, ku përfshiheshin disa ikona, dorëshkrime të At Gjergj Fishtës si edhe një letër e këtij të fundit.
Vetë Papa Francesco, i ka dhuruar kryeministrit medaljen e Vatikanit.
Ndërsa, një bisedë mes të dyve, është zhvilluar, por detaje mbi diskutimet ende nuk janë bërë publike. / KultPlus.com
Veprimtarinë e nisi si mësues në Kolegjin Arbëresh të Shën Dhimitër Koronës, për t’u kthyer më pas në Shqipëri, ku filloi të jepte mësim në Normalen e Elbasanit.
Aleksandër Xhuvani lindi në Elbasan më 14 mars 1880 në një familje të njohur për kontributin kombëtar e kulturor. Mësimet e para i kreu në vendlindje, të mesmet, në Çatillë të Maqedonisë. Më pas studioi filologji në Athinë, ku edhe u diplomua. Është një nga pionierët e arsimit dhe të gjuhësisë shqiptare.
Mjafton të kujtojmë këtu fjalimin që Xhuvanit mbajti mbi varr të Atë Gjergj Fishtës, për të treguar qartë vlerësimin e e tij të thellë për kontributin e klerit katolik e personalisht të Kangëtarit të Lahutës:
“Si vetimë u përhap an’ e kand të Shqipnisë lajmi i hidhët i vdekjes së poetit t’onë Kombëtar, At Gjergj Fishtës dhe e mahniten mbeti sot mbarë bota shqiptare, tue kujtue emnin zamadh të autorit të “Lahutës së Malcisë” që ka këndue, si dikur Omeri, burrnin e besën e fisit tonë, që ka ndezë zemrat e Shqiptarëvet, si dikur Tirteu, i vjetërsisë. E me të drejtë i kan thënë Fishtës “Tirteu i Shqipnisë, se sikurse ai me elegjitë e tij ndezi zemrat e Spartanëve për luftë, njashtu dhe epopeja e “Lahutës”, odet dhe elegjitë e “Mrizit të Zanave” e të poezive të tjera kanë mbledhë në zemër të djelmnisë sonë dashuninë e pamasë për truellin e të parëve dhe për gjuhën amtare. Këto dy ideale: Atdhedashunia dhe rujetja e gjuhës si dritë e synit, lavrimi dhe përdorimi e saj kanë qenë polet rreth së cilave shtrihej vepra e çmueshme e Fishtës. E s’ka kush tjetër veçse ne arsimtarëve që kemi pasë e kemi nëpër duer edhe ua kemi mësue nxënësve poezitë e tij, që e çmon ma mirë veprën zamadhe të tij, e cila sot si një far i madh dritëdhanës ka ndriçue mendjen e djelmënisë sonë, si një Ungjill shkëndimadh morali ka zbutë e ka edukue zemrën e saj”.
Aleksandër Xhuvani vdiq më 22 nëntor 1961. / KultPlus.com
Porsi kanga e zogut t’verës, qi vallzon n’blerim të prillit; porsi i ambli flladi i erës, qi lmon gjit e drandofillit; porsi vala e bregut t’detit, porsi gjâma e rrfès zhgjetare, porsi ushtima e nji tërmetit, ngjashtu â’ gjuha e jonë shqyptare. Ah! po; â’ e ambël fjala e sajë, porsi gjumi m’nji kërthi, porsi drita plot uzdajë, porsi gazi i pamashtri; edhè ndihet tue kumbue; porsi fleta e Kerubinit, ka’i bien qiellvet tue flutrue n’t’zjarrtat valle t’amëshimit.
Pra, mallkue njai bir Shqyptari, qi këtë gjuhë të Perëndis’, trashigim, që na la i Pari, trashigim s’ia len ai fmis; edhe atij iu thaftë, po, goja, që përbuzë këtë gjuhë hyjnore; qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja, flet e t’veten e lèn mbas dore. Në gjuhë shqype nanat tona qi prej djepit na kanë thânun, se asht një Zot, qi do ta dona; njatë, qi jetën na ka dhânun; edhe shqyp na thanë se Zoti për shqyptarë Shqypninë e fali, se sa t’enden stina e moti, do ta gzojn kta djalë mbas djali. Shqyp na vete, po pik’ mâ para, n’agim t’jetës kur kemi shkue, tue ndjekë flutra nëpër ara, shqyp mâ s’pari kemi kndue: kemi kndue, po armët besnike, qi flakue kanë n’dorë t’shqyptarëvet, kah kanë dekë kta për dhè të’t’Parvet.
Në këtë gjuhë edhe njai Leka, qi’i rruzllim mbretnin s’i a, xûni, në këtë gjuhë edhe Kastriota u pat folë njatyne ushtrive, qi sa t’drisë e diellit rrota, kanë me kênë ndera e trimnive. Pra, shqyptarë çdo fès qi t’jini, gegë e toskë, malci e qyteta, gjuhën t’uej kurr mos ta lini, mos ta lini sa t’jetë jeta, por për tê gjithmonë punoni; pse, sa t’mbani gjuhën t’uej, fisi juej, vendi e zakoni kanë me u mbajtë larg kambës s’huej,
Nper gjuhë shqype bota mbarë ka me ju njohtë se ç’fis ju kini, ka me ju njohtë për shqyptarë; trimi n’za, sikurse jini. Prandaj, pra, n’e doni fisin, mali, bregu edhe Malcija prej njaj goje sod t’brohrisim: Me gjuhë t’veten rrnoftë Shqypnia!/ KultPlus.com
Kjo është fotografia e rrallë dhe e papublikuar më herët në të cilën shihen disa nga emrat e mëdhenj të letërsisë shqipe në një fotografi të përbashkët, shkruan KultPlus.
Marie Lasgush Pogradeci, pati publikuar një fotografi të realizuar në shkurt të vitit 1938 gjatë festimeve në Shkodër, në Kinemanë Rozafa.
Në këtë fotografi mund të shihni të ulur Ernest Koliqin, tutje Asdrenin, Fishtën dhe Lasgushin. / KultPlus.com
Drejtoria e arkivave në Shqipëri ka publikuar një vizatim të bërë nga poeti Gjergj Fishta në faqen e parë të dorëshkrimit të melodramës “Mesija, adhrue prej barive”.
Kjo ka impresionuar shumë vizitorë të ekspozitës, për shkak të talentit të tij jo vetëm në thurjen e vargjeve por edhe në vizatim.
“Gjatë punës për ekspozitën për 150 vjetorin e lindjes së Gjergj Fishtës, duke shfletuar materialet nga fondi i tij personal, hasëm në këtë vizatim të bërë nga vetë Fishta, në faqen e parë të dorëshkrimit të melodramës “Mesija, adhrue prej barive”.
Jo vetëm ne, por edhe shumë prej vizitorëve të ekspozitës u impresionuan, sepse “Homeri shqiptar” paska pasur dorë edhe për vizatim. Shumëkush qëndronte duke e parë me vëmendje, andaj vendosëm ta sjellim edhe këtu”, thuhet në postim.
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave iu bashkua dje aktivitetit të organizuar nga bashkia Lezhë me një ekspozitë për 150-vjetorin e lindjes së poetit kombëtar At Gjergj Fishta. Ekspozita përmban dokumente origjinale nga veprimtaria krijuese e At Gjergj Fishtës si dhe mjaft fotografi nga fototeka e Arkivit. /abcnews/KultPlus.com
Presidenti i Shqipërisë, Ilir Meta, ka përkujtuar shkrimtarin rilindas, Gjergj Fishtën, në 150-vjetorin e lindjes së tij.
Meta përkujtimin e Fishtës e ka nisur me një strofë të poezisë “Shqypnija”:
“Edhè hâna do t’ a dijë, Edhè dielli do t’ két pá, Se për qark ksaj rrokullije, Si Shqypnija ‘i vend nuk ká!”.
“Në 150-vjetorin e lindjes, nderojmë sot me përulësi, mirënjohje dhe respektin më të thellë, një prej kolosëve të shqiptarizmës, mbrojtësin e paepur të interesit kombëtar dhe një prej figurave më të ndritura të letërsisë tonë, epikun e madh dhe shprehësin më të fuqishëm të idealeve atdhetare dhe demokratike, personalitetin e jashtëzakonshëm politik, artistik, diplomatik dhe klerik, veçanërisht gjatë periudhës kur jetoi, që si rrallë kush jetësoi vlerat e Rilindjes Kombëtare, iluministin e paharruar At Gjergj Fishta”, ka shkruar Meta në Facebook.
Meta përmes këtij postimi vuri në pah kontributet e Fishtës për shqiptarët.
“Shqiptaria e kulluar, që na la trashëgim, prej së cilës frymëzohemi dhe me të cilën krenohemi, angazhimi i jashtëzakonshëm për Pavarësinë dhe konsolidimin e shtetit modern shqiptar, roli i tij thelbësor në Kongresin e Manastirit për unifikimin e Alfabetit të Gjuhës Shqipe, përpjekjet brilante diplomatike për njohjen ndërkombëtare të Shqipërisë, si dhe vendosja, gjithmonë në ballë të lëvizjeve për mbrojtjen e trojeve dhe sovranitetit të vendit, e bën rolin dhe kontributin e tij, një gurthemel të rëndësishëm të vetëdijes shqiptare:, ka shkruar tutje ai.
Postimin e tij presidenti shqiptar e përfundoi me strofën e fundit të së njëjtës poezi:
“Rrnosh e kjosh, prá moj Shqypní, Rrnosh e kjosh gjithmonë si vera, E me dije e me Lirí, Për jetë t’ jetës të rrnoftë tý ndera.”./KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave i është bashkuar sot aktivitetit të organizuar nga bashkia Lezhë me një ekspozitë për 150-vjetorin e lindjes së poetit kombëtar At Gjergj Fishta.
Ekspozita përmban dokumente origjinale nga veprimtaria krijuese e At Gjergj Fishtës si dhe mjaft fotografi nga fototeka e Arkivit. Disa prej dokumenteve të paraqitura ishin melodrama e Gjergj Fishtës “Mesija, adhrue prej barive”, dorëshkrime të poezive të ndryshme të shkëputura prej poemave të tij, “Anxat e Parnasit” dorëshkrim në vargje i veprës satirike nga Gjergj Fishta, viti 1907, vepra “Lahuta e Malcis”, dorëshkrim i vitit 1934 dhe dokumente të tjera.
Aktiviteti mbi përkujtimin e figurës së poetit u zhvillua në Pallatin e Kulturës ku të pranishëm ishin përfaqësues të klerit katolik, personalitete nga institucione qendrore dhe lokale, përfaqësues nga komunitet fetare, akademikë e studiues të Fishtës si dhe shumë të tjerë.
Fjalë në simpozium mbajti kryetari i bashkisë Lezhë Pjerin Ndreu, poeti Rodolf Marku, Patër Pashko Gojçaj provincial i Provincës Franceskane “Zojës Nunicatë”, prof.dr.Sabri Hamit, drejtori i Përgjithshëm i Arkivave prof.as.dr. Ardit Bido dhe studiuesi prof.as.dr.Vinçens Marku.
Në përfundim të aktivitetit në Pallatin e Kulturës u shpërndanë edhe çmimet e konkursit letrar kombëtar “Gjergj Fishta”.
Më pas, drejtori i DPA prof.as.dr. Ardit Bido prezantoi hapjen e Këndin Arkivor në Bibliotekën e Lezhës.
Bido tregoi rëndësinë e këtij këndi, lehtësitë që përfitojnë studiuesit apo dashamirësit e dokumenteve arkivore.
Ky Kënd Arkivor është Këndi i 22-të i çelur nga DPA i cili vjen falë bashkëpunimit me bashkinë e Lezhës dhe Bibliotekën e qytetit./KultPlus.com
Fishta, i lindur më 1871, ishte frat, shkrimtar (poet e prozator), përkthyes, publiçist, arsimtar, estet, piktor (jo profesionist, mendohet të ketë mbi 20 piktura) deputet, anëtar i Akademisë Italiane të Shkencave dhe mbrojtës i Shqipërisë në arenën ndërkombëtare.
Për gjysmë shekulli ishte figura mbizotëruese e letërsisë shqipe, madje që kur ishte gjallë u kurorëzua “poet kombëtar”. Pas vitit 1945, kur u vendos regjimi komunist, vepra e Fishtës u ndalua dhe qëndroi e tillë derisa u përmbys diktatura komuniste. Një incizim në Youtube e tregon zërin origjinal të Fishtës duke lexuar nga “Lahuta e Malcis”, shkruan KultPlus.
Më 1907 boton përmbledhjen satirike “Anzat e Parnasit”, dhe më 1909 përmbledhjen lirike “Pika voëset”, më 1913 “Mrizi i Zanave”. Gjergj Fishta veç krijimtarisë artistike, shkëlqeu edhe në fushën e pedagogjisë e të psikologjisë sociale, gjuhësisë etj. Si mendimtar me potencial të madh teorik dhe me një veprimtari të dendur praktike, në shërbim të mbrojtjes dhe të zhvillimit të gjuhës dhe të shkollës shqipe, ai i kishte vënë vetes si qëllim që të luftojë për të ngritur nivelin kulturor e arsimor të bashkëkombësve dhe për të nxitur tek ata dëshirën për përparim dhe për atdhedashuri, si dy shtylla qe do t’i ndihmonin për të mbajtur në këmbë shoqërinë shqiptare të goditur nga pushteti disashekullorë otoman. / KultPlus.com
Cilësohet poet kombëtar e njihet edhe si Homeri shqiptar. Gjergj Fishta (23 dhjetor 1871 – 30 dhjetor 1940), ishte frat françeskan, piktor, arkitekt, deputet, anëtar i Akademisë Italiane të Shkencave, kandidati i parë shqiptarë për Çmimin Nobel për Letërsi dhe mbrojtës i kauzës shqiptare në arenën ndërkombëtare.
Fishta ka dhënë kontribut të madh edhe në Kongresin e Manastirit, për alfabetin e sotëm, ndërsa ka qenë edhe sekretar i përgjithshëm i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris. Më poshtë mund të lexoni disa thënie të një prej figurave më të mëdha intelektuale dhe patriotike të historisë kombit shqiptar.
– Ma kollaj asht me mbushun një thes me pleshta sesa me i ba bashk dy shqiptarë!
– Njerëzit janë tanë njisoj prej natyrës, edukata i ban me u dallue!
– Shqiptarët kallzojnë njate çka s’duhet, e mshehin njatë çka e di tanë bota!
– Pak din njaj që ja kallzon të tana grues!
– Në kjoftë se provon, mundesh me hupë, por në kjoftë se nuk provon – je i hupun gjithsesi!
– Në kjoftë se thue at çka dishron, duhet me ndie edhe ate çka nuk e dishron!
– Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë,,,
– Vërtetë kemi Bajram e Pashkë, por Shqiptarinë e kemi bashkë!
– N’daq me gzue t’bukrën liri / mos shkel fis, as mik, as fe / pse n’kto sheja bota mbarë. / na dallon se jem shqiptarë…
– Edhe atij iu thaftë po goja / që përbuzë këtë gjuhë hyjnore / qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja / flet e tveten e lèn mbas dore…
– Mbi njatë flamur Perendija / me dorë t’ vet Ai e ka shkrue / “Për Shqyptarë do t’jét Shqypnija / kush u a prekë, ai kjoftë mallkue”…
– Po, edhè hâna do t’ a dijë / edhè Dielli do t’ két pá / se për qark ksaj rrokullije / si Shqypnija ‘i vend nuk ká…
– Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm, pasi thonë shqyptarët qenkan muslimanë, aherë… na kristianët do t’i shkriejmë kryqet tona dhe do t’i bajmë fishek me mbrojt vllaznitë tanë muslimanë shqyptarë!
– Më dhemb kryet me njato parla-parla të parlamentarëve: dokrra pa kokrra!
– Injoranca e krenaria shkojnë bashkë si shtati e hija./ KultPlus.com
Organizuar nga Kolegji AAB në bashkëpunim me Institutin Shqiptar të Sociologjisë, Entin Botues “Gjergj Fishta” dhe Shtëpinë Botuese “Drita”, në Kolegjin AAB u mbajt Forumi Shkencor Promovues “Gjergj Fishta – jeta dhe vepra”.
Ky forum, krahas aktiviteteve të tjera u organizua në shënim të 150 vjetorit të lindjes së poetit kombëtar Gjergj Fishta, ndërsa pati për qëllim prezantimin e figurës poliedrike, kontributit dhe veprës shumëdimensionale të Gjergj Fishtës, prezantimin e veprës së plotë me 10 vëllime të tij, si dhe promovimin e dy botimeve të fundit të fondit të fishtologjisë.
Në hapje të forumit, kryetari i Këshillit Drejtues të Kolegjit AAB, Lulzim Tafa, tha se AAB jo vetëm si një nga qendrat më të mëdha universitare në rajon por edhe si një nga qendrat kryesore kulturore e ka vlerësuar shumë të rëndësishëm shënimin e këtij përvjetori, ndonëse të kufizuar për shkak të kushteve pandemike.
Tafa tha se Gjergj Fishta është një ndër figurat më emblematike të kombit shqiptar. “Në rrafshin krijues Gjergj Fishta ishte padyshim shkrimtar i madh. Veprat e tij u bënë frymëzuese për luftën dhe përpjekjet tona për ekzistencë dhe liri. Në rrafshin veprues Fishta ishte një veprimtar i madh kombëtar, pjesëmarrës i shumë ngjarjeve që i dhanë jetë proceseve të emancipimit dhe zhvillimit kombëtar.” Ai theksoi edhe rolin e Fishtës si humanist e klerik duke theksuar se Fishta ishte klerik atdhetar dhe se fenë kurrë nuk e ndau atdheu e kombi.
“Gjergj Fishta ishte atdhetar i madh e mbi të gjitha ishte shqiptar frymëzues nga më të mëdhenjtë. Me vargjet e tij u frymëzuan breza të tërë për rrugën e fitimit të lirisë e pavarësisë. “Lahuta…” e Fishtës u bë referencë e idealeve për luftën e drejtë për integritet e sovranitet të shqiptarëve…”, tha Tafa. “Megjithatë, tha Tafa, Fishta dhe vepra e tij nuk e pati gjithmonë rrugën të shtruar me lule, sepse u anatemua dhe u dënua nga regjimi i Shqipërisë moniste. Kundër tij u bënë bashkë dy diktatura: diktatura e Shqipërisë dhe Jugosllavisë. Ai u dënua ndërsa vepra e tij u ndalua.”, theksoi Tafa.
Ndërsa, drejtori i Institutit Shqiptar të Sociologjisë, njëherësh profesor në Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës, foli për rolin e Fishtës si përfaqësues i shkencave sociale e humane.
Ai fjalën e tij e nisi me përshkrimin e Fjalorit Enciklopedik Shqiptar të vitit 1985, për Gjergj Fishtën, sipas të cilit Fishta përveç tjerash ishte “përfaqësues kryesor i letërsisë reaksionare kerlikale që mori pjesë gjallërisht në jetën kulturore dhe politike për të forcuar pozitat e klerit katolik. Luftoi me tërbim kundër ideve përparimtare, përshëndeti pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste dhe vepra e tij “Lahuta e Malcisë” është një panoramë poetike e ngjarjeve historike nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit deri në pavarësi të pasqyruara nga pozitat e klerit katolik. Gjergj Fishta himnizoi prapambetjen, patriarkalizmin, padijen. Lartësoi mercenarizmin, etj.”.
Sokoli tha se ky përshkrim për Fishtën kishte për qëllim që krimin ta transferojë nga regjimi te shkenca, për të mohuar rolin e tij. “Fishta ishte më i mallkuari nga të dënuarit, tha Sokoli, sepse kërkohej të konsiderohej i paqenë”.
Edhe sot ka zëra që vlerësimin për Fishtën e çojnë edhe më larg se qëndrimi i Fjalorit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë i vitit 1985, duke thënë se Fishta ishte bashkëpunëtor i fashizmit, tha Sokoli, duke nënvizuar se kjo ishte arsyeja pse Instituti Shqiptar i Sociologjisë e ka shpallur vitin 2021 si vit i Gjergj Fishtës, si një detyrim moral dhe intelektual.
Duke u kthyer te roli dhe kontributi i Gjergj Fishtës, Sokoli tha se Fishta është një intelektual universal, një personalitet profetik i kulturës shqiptare, shkrimtar, madje siç e kanë quajtur edhe të huajt themelues i një shkolle filozofike shqiptare. Krijimtaria e tij pavarësisht formës ngarkohet nga një peshë filozofike. Por filozofia e tij është një filozofi sociale, ai vëzhgoi ngjarjet e kohës së tij, i pasqyroi në krijimtarinë e tij, por edhe reagoi duke mbajtur qëndrim intelektual. Ai ishte një njeri i veprimit jo thjesht i krijimit, nënvizoi Sokoli.
Forumi promovues shkencor në shënim të 150 vjetorit të lindjes së Gjergj Fishtës, vazhdoi edhe me referime të pjesëmarrësve të tjerë, si prof.dr.Xhavit Beqiri, i cili foli për gjuhën dhe stilin e Gjergj Fishtës në krijimtarinë e tij.
Në këtë aktivitet po ashtu u promovuan edhe kompleti i veprave të Gjergj Fishtës, nga Enti Botues “Gjergj Fishta” dhe dy tituj të ri “At Gjergj Fishta: vende-vite-vepra”, i Besa Hoxha Beqirit dhe “Teatri i Gjergj Fishtës” i autorëve Tonin Çobani dhe Ndue Ballabani./KultPlus.com
Ditën e nesërme do të mbahet Forumi Shkencor Promovues “Gjergj Fishta- jeta dhe vepra”, që organizohet në shënim të 150 vjetorit të lindjes së shkrimtarit të madh shqiptar, Gjergj Fishtës.
Ky forum që organizohet nga Kolegji AAB në bashkëpunim me Institutin Shqiptar të Sociologjisë, Entin Botues “Gjergj Fishta” dhe Shtëpinë Botuese “Drita”, ka për qëllim prezantimin e figurës poliedrike, kontributit dhe veprës shumëdimensionale të Gjergj Fishtës, prezantimin e veprës së plotë me 10 vëllime të tij, si dhe promovimin e dy botimeve të fundit të fondit të fishtologjisë.
Forumi dhe promovimi i librave do të mbahet të mërkurën, më 06 tetor 2021, nga ora 11.00-13.00 në Qendrën Mediale të Kolegjit AAB. / KultPlus.com
“Hylli i dritës”, themeluar nga At Gjergj Fishta publikua si revista e parë e Françeskanëve shqiptarë në 1 tetor 1931.
Në të publikoheshin studimet e personaliteteve shqiptare, si brenda po ashtu dhe jashtë vendit.“Hylli i dritës” ka ndërprerë dhe rifilluar publikimet tre herë që nga data e themelimit. Së pari, në vitin 1914 politika e shteteve evropiane pezulloi revistën.
Me rikthimin në pushtet të Ahmet Zogut, u rimbyll në 1924 ngaqë revista mbështetëse hapur Nolin.
Në vitin 1930 fillon ripublikimin, por u mbyll prapë në 1944-tën për arsyen e bashkëpunimit me autorë që patën kritikuar komunizmin.Gjatë diktaturës nuk e pa dritën e diellit. U risoll në vitin 1993 nga At Zef Pllumi, por tashmë si gazetë me emrin “Hylli” dhe doli për katër vite, deri më 1997-ën, kur u mbyll për shkak të gjendjes në shtet. / KultPlus.com
Në çajin e profesorëve të gjimnazit në Shkodër, shkurt 1938
