Në gusht në vitit 1880, në Gjermani përfundoi ndërtimi i katedrales së Kelnit; katetralja gotike më e madhja në Evropën veriore, punimet për të cilën zgjatën 632 vjet.
Ndërtuesit mesjetarë të Këlnit kishin planifikuar një strukturë madhështore për të strehuar relikuarin e Tre Mbretërve dhe për t’iu përshtatur rolit të tij si një vend adhurimi për Perandorin e Shenjtë Romak.
Ndërtimi i Katedrales së Këlnit filloi në vitin 1248. U deshën mbi 600 vjet për të përfunduar këtë vepër unike.
Në vitin 1448, dy këmbanat u instaluan në këmbanoren e kullës, pesha e secilës prej tyre ishte 10.5 tonë.
Në Luftën e Dytë Botërore, qendra e qytetit të Këlnit u rrënua nga shpërthimet. Mrekullisht, katedralja ishte ndërtesa e vetme që mbijetoi. Duke qëndruar e gjatë në një qytet të rrafshët, u tha se ishte ndërhyrja hyjnore që e shpëtoi. Një shpjegim shumë i vërtetë është se Katedralja e Këlnit ishte një pikë orientimi për pilotët.
Në 1880, Katedralja e Këlnit me lartësia 157 m, ishte struktura më e lartë jo vetëm në Gjermani, por edhe në botë. Ai mbeti mbajtës rekordi deri në 1884, kur Monumenti i Uashingtonit (169 m) u shfaq në Amerikë. Në 1887, Kulla Eiffel (300 m) u ndërtua në Francë, dhe në 1981 një kullë TV (266 m) u shfaq në Këln, dhe katedralja u bë ndërtesa e 4-të më e lartë në planet.
Katedralja e Këlnit është pika e referimit më e vizituar e Gjermanisë, duke tërhequr mesatarisht 20,000 njerëz në ditë. Në lartësinë 157 m, katedralja është aktualisht kisha më e lartë me dy spirale në botë, kisha e dytë më e lartë në Evropë pas Ulm Minster, dhe kisha e tretë më e lartë në botë.
Që nga viti 1996, ajo ka qenë një vend i caktuar i UNESCO-s për Trashëgiminë Botërore. / KultPlus.com
Në një konferencë shtypi mbrëmjen e 9 nëntorit 1989, anëtari i byrosë politike të Gjermanisë Lindore, Gynter Shabovski shpalli në mënyrë të parakohshme se do të hiqeshin kufizimet e vizave të udhëtimit. Kur u pyet se kur do të vihej në zbatim politika e re, ai tha: “Menjëherë, pa vonesë”. Në fakt, kjo politikë do të shpallej një ditë më vonë dhe do të kërkonte gjithësesi një procesë të gjatë aplikimi për gjermano-lindorët. Përgjigjet konfuze të Shabovskit dhe raportimi i gabuar në media se pikat kufitare ishin hapur, shtyu mijëra gjermanë të Berlinit lindor që të shkonin drejt Murit të Berlinit. Në postbllokun e Rrugës Bornholmer, Harald Jager, oficeri në detyrë, u përball me një turmë që sa vinte e rritej në numër. Edhe irritimi sa vinte e shtohej. Duke marrë fyerje, në vend të udhëzimeve, prej eprorëve të tij, si dhe tejet nervoz për shkak se priste të merrte të nesërmen rezultatet e analizave të diagnostikimit për kancer, Jager e hapi pikën kufitare me mendjen e. tij, dhe pikat e tjera ndoqën shumë shpejt shembullin e tij.
Muri i Berlinit ishte ngritur më shumë se 15 vjet pas nisjes së Luftës së Ftohtë
Më shumë se 2 milion gjermano lindorë, shumica punëtorë dhe profesionistë të aftë, u larguan për në Perëndim mes viteve 1949 dhe 1961. Bashkimi Sovjetik kishte refuzuar kërkesën fillestare të Gjermanisë Lindore për të ndërtuar Murin në vitin 1953, por me dezertimet drejt Berlinit Perëndimor që po arrinin numrin 1000 njerë në ditë, në verën e 1961, udhëheqësi sovjetik Nikita Hrushovi më në fund pranoi. Banorët e Berlinit u gdhinë mëngjesin e 13 gushtit 1961, përballë telave me gjemba që ishin vendosur në vijën ndarëse mes zonës perëndimore dhe lindore të qytetit. Disa ditë më vonë, Gjermania Lindore nisi fortifikimin me beton të kësaj barriere.
Muri i Berlinit ishin në fakt dy mure
Në fakt Muri i Berlinit përbëhej nga dy mure mes të cilëve ndodhej “rripi i vdekjes”, ku ndodheshin me qindra kulla roje, disa kilometra hendeqe kundër kalimit të mjeteve, qen roje, prozhektorë dhe mitralozë.
Më shumë se 100 njerëz gjetën vdekjen në përpjekje për të kaluar Murin
Qendra e Kërkimeve mbi Historinë Bashkëkohore Potsdam dhe Qendra e Memorialit të Murit të Berlinit dhe Dokumentimit raportojnë se të paktën 138 njerëz u qëlluan për vdekje, pësuan aksidente fatale ose kryen vetëvrasje pas përpjekjeve të dështuara për t’u arratisur përmes Murit të Berlinit. Të tjerë studime thonë se numri i viktimave është edhe më i lartë. Viktima e parë ishte Ida Siekman, që vdiq në 22 gusht 1961, pasi u përpoq të hidhej në një rrugë në Berlinin Perëndimor, e cila ndodhej nën dritaren e apartamentit të saj në katin e katërt, në Berlinin Lindor. Tragjedia e fundit ndodhi në mars 1989, kur një i ri gjermano-lindor që përpiqej të fluturonte mbi mur me balonë, ndeshi në kabllot e tensionit të lartë.
Më shumë se 5000 persona u arratisën, duke kaluar mbi dhe nën Murin e Berlinit
I pari dezertor që u arratis përmes Murit ishte roja kufitare 19 vjeçar, Konrad Shuman, i cili është përjetësuar në film teksa kërcente mbi telat me gjemba, vetëm dy ditë pasi kufiri ishte mbyllur. Ndërkohë që Muri u fortifikua gjithnjë e më shumë, edhe planet e arratisjes u bënë më të sofistikuar. Të arratisurit fshiheshin në pjesë të fshehta të makinave të berlinezo perëndimorëve që vinin për vizita, gërmonin tunele të fshehta dhe zvarriteshin nëpër tubacione. Tre vëllezërit Bethke realizuan arratinë më spektakolare. Vëllai më i madh Ingo u arratis me një dyshek me ajër, duke lundruar nëpër lumin Elbë në vitin 1975, dhe tetë vjet më vonë vëllai më i vogël kaloi mbi mur përmes një kablli çeliku që e lëshoi me hark dhe shigjetë, duke përfunduar në një çati shtëpie në Berlinin perëndimor. Në vitin 1989, dy vëllezërit fluturuan me një avion super të lehtë mbi mur, duke marrë edhe vëllanë e tretë, Egbert.
John F. Kennedy u shpreh i çliruar kur u ngrit Muri
Në qershor të vitit 1961, Hrushovi paralajmëroi presidentin amerikan, Kennedy, se do të bënte bllokadë Berlinit Perëndimor nëse nuk largoheshin forcat perëndimore, një akt luftënxitës që do të shpinte në luftë. Kur Kennedy dëgjoi lajmin se komunistët kishin ngritur mur përreth Berlinit Lindor, në vend që të shkëpusnin Berlinin Perëndimor nga pjesa tjetër, ai i tha një ndihmësi: “Nuk është zgjidhje shumë e mirë, por një mur është shumë më mirë se sa një luftë. Ky është fundi i krizës së Berlinit. Pala tjetër u kap prej panikut – jo ne. Tani nuk do të bëjmë asgjë, sepse nuk ka alternativë tjetër veç luftës”.
Kennedy nuk u tha berlinezëve se është një “kulaç me karamele”
Në 26 qershor 1963, Kennedy iu drejtua një turme para Murit të Berlinit: “Ich bin ein Berliner”. Presidenti kish për qëllim të shprehte solidaritetin me qytetarët e Berlinit, duke thënë se ishte njëri prej tyre, por disa kritikë thanë se duke shtuar nyjen “ein”, ai në fakt e quajti veten kulaç me karamele, që në pjesën më të madhe të Gjermanisë njihet si “Berliner”. Megjithatë, gjuhëtarët thonë se presidenti nuk bëri një gabim gramatikor, sepse “ein” është e nevojshme kur folësi është duke folur në mënyrë figurative, se i përket një kombësie të caktuar, siç edhe po ndodhte me Kennedyn. Veç kësaj, kulaçi që në gjithë Gjermaninë njihet si “Berliner”, në vetë Berlinin njihet si “pfannkuchen”, kështu që ata që e dëgjonin me siguri nuk janë ngatërruar.
Gjermania Lindore e quajti Murin “Mburoja Antifashiste”
Qeveria e Gjermanisë Lindore pretendoi se e ngriti Murin e Berlinit për të mbajtur jashtë fashistët, spiunët dhe idetë perëndimore. Dy javë pasi urdhëroi ngritjen e “Mburojës Antifashiste”, udhëheqësi Gjermano lindor Valter Ulbriht deklaroi: “Ne kemi mbyllur të çarat në shtëpinë tonë, si dhe vrimat përmes të cilave do të zvarriteshin armiqtë e popullit gjerman”.
Porta e Brandenburgut ka qenë dikur pjesë e një muri të shekullit 18
Mbreti i Prusisë, Frederik Uilliam II porositi ngritjen e harkut të famshëm që bashkon Berlinin lindor dhe perëndimor dhe që ka shërbyer si sfond i fjalimeve të famshme presidenciale të Kennedyt dhe Reaganit. Kur u përfundua në vitin 1791, Porta e Brandenburgut ishte pjesë e murit origjinal doganor të qytetit.
Një copë e Murit ndodhet në banjën e një kazinoje në Las Vegas
Shkatërrimi zyrtar i Murit të Berlinit nisi në verën e vitit 1990. Më shumë se 40 mijë copa të Murit u ricikluan si materiale ndërtimi të përdorur në projekte rindërtimi në Gjermani, por disa qindra prej tyre u shitën dhe tani janë të shpërndara në të gjithë globin, nga kopshtet e Vatikanit deri në një banjë në Main Street Station Casino, në Las Vegas, ku vendurinimet janë kapur pas një Muri të mbuluar me grafit që është i mbrojtur pas një xhami. / KultPlus.com
Ambasada e SHBA-së në Tiranë kujton 13 gushtin 1961 të vendosjes së murit të Berlinit.
“Gjashtëdhjetë vjet më parë si sot (më 13 gusht 1961), Berlini u zgjua i shokuar: Ushtria e Gjermanisë Lindore kishte nisur ndërtimin e murit famëkeq të Berlinit. Simbol i një qyteti të ndarë brenda një vendi të ndarë brenda një kontinenti në ndarë, Muri i Berlinit u ngrit mbi ndasi historike disa dekada të vjetra. Një barrierë telash me gjemba e cila u kthye në blloqe muresh betoni 155 kilometra, Muri i Berlinit ndau Berlinin Perëndimor demokratik nga Berlini Lindor i kontrolluar nga Sovietikët prej vitit 1961 deri në 1989”, shprehet Ambasada e SHBA-së.
Muri i Berlinit mbush sot 60 vite nga dita e ndërtimit të tij duke i vënë një barriere të ngurtë që do ndante jo vetëm Gjermanin, por do mbante gjysmën e Europës në errësirën e regjimit komunist.
Muri filloi të ndërtohej në 13 Gusht 1961 dhe mbaroi në datën 24 Gusht 1962. Muri u ndërtua nga Gjermania Lindore, dhe ndau Berlinin në dy pjesë. / KultPlus.com
Ambasada e Gjermanisë në Tiranë kujtoi sot 60-vjetorin e nisjes së ndërtimit të Murit të Berlinit.
“Natën e 13 gushtit 1961, u dha urdhri për ndërtimin e Murit të Berlinit. Muri qëndroi për 28 vjet dhe u kthye në simbolin e Luftës së Ftohtë, e konfrontimit midis Lindjes dhe Perëndimit. Ai ndau Berlinin Lindor me atë Perëndimor, Republikën Federale me RDGJ-në, por edhe familjet dhe miqtë.
Mijëra personave ju refuzua largimi nga vendi. 140 persona humën jetën në përpjekje për të kapërcyer murin për tu larguar nga RDGJ – deri në vitin 1989 kur një Revolucion Paqësor i hapi rrugën ribashkimit të gjithë Gjermanisë. Për fat të mirë, sot muri është histori!
Në simbol zie për këtë ngjarje që ndau Gjermaninë kaq gjatë, Ambasada në Tiranë, si dhe të gjitha Misionet Diplomatike gjermane në të gjithë botën kanë ulur flamujt në gjysmë shtizë”, thuhet në përkujtimin e ambasadës gjermane. / KultPlus.com
60 vjet më parë, më 13 gusht 1961, RDGJ filloi ndërtimin e murit duke bërë kështu që të ndahet Berlini. 45 mijë blloqe të betonit me një lartësi prej më shumë se 3 metra e rrethuan Berlinin Perëndimor me gjithsej 155 km mur të betonit, përcjellëKultPlus.
Fortifikimet vdekjeprurëse kufitare ndanë jo vetëm familjet dhe miqtë, por u bënë gjithashtu një kurth vdekjeprurës për qindra njerëz, të cilët në përpjekje për të kaluar kufirin më të sigurt në Evropë, përfunduan me fatalitet. Ushtarët kishin qenë të urdhëruar që t’i vënë zjarr të gjithë atyre që përpiqeshin të kalonin murin.
Qëndroi 28 vjet dhe ishte një nga ndërtimet më famëkeqe në botë: Muri ndau Berlinin Lindor dhe Perëndimor.
Shkatërrimi zyrtar i Murit të Berlinit nisi në verën e vitit 1990. Më shumë se 40 mijë copa të Murit u ricikluan si materiale ndërtimi të përdorur në projekte rindërtimi në Gjermani, por disa qindra prej tyre u shitën dhe tani janë të shpërndara në të gjithë globin, nga kopshtet e Vatikanit deri në një banjë në Main Street Station Casino, në Las Vegas.
Edhe në Tiranë gjendet një segment i murit në memorialin “Post-Bllok” si një simbol i lirisë që kujton Revolucionin Paqësor në Gjermani, i cili rrëzoi murin në vitin 1989. / KultPlus.com
Kjo lëvizje shënon hapin e parë të bërë ndonjëherë nga UNESCO në drejtim të njohjes së trashëgimisë kulturore hebraike në Gjermani. Edhe një zgjatim i kufirit ushtarak romak, Limes, është njohur me këtë rast
Trupa kulturore e Kombeve të Bashkuara, UNESCO, ka njoftuar se dy vende në Gjermani kanë marrë statusin e Trashëgimisë Botërore. Anëtarët e Komitetit kanë njohur qytetet gjermane të Mainzit, Speyerit dhe Wormsit për rolin e tyre si qendra të kulturës hebraike në Evropë gjatë mesjetës – që shënon njohjen e parë nga UNESCO të trashëgimisë kulturore hebraike në Gjermani.
Ata, po ashtu, kanë miratuar edhe aplikimet për njohje të një seksioni të Limesit – kufiri i jashtëm i Perandorisë Romake – përgjatë lumit Rhin.
Cilat janë qendrat hebraike me status në UNESCO?
Mainz, Speyer dhe Worms njihen si vendet SchUM – për germat e para të emrave të tyre hebrenj gjatë mesjetës. Të tri qytetet bëjnë pjesë në atë që dikur quhej si “Jerusalemi i Rihinit”.
Ato ishin fort ndikuese për kontributet në gjuhën hebraike, studimet fetare, si dhe stilin fetar arkitekturor.
Shteti Rihneland-Palatinate luftoi për njohje për më shumë se 15 vjet. Avokatët shënonin se problemi i tyre më i madh ishte fakti që kaq pak artefakte fizike mbetën pas shekuj plaçkitjesh e vandalizmi shkatërrimtar.
Më në fund, Komiteti i njohu varrezat, sinagogën dhe banjat rituale Mikvah në këto qytete si emra të denjë për Trashëgiminë Kulturore Botërore. Varreza e Heiligen Sandit në Worms, fjala vjen, shpesh konsiderohet si më e vjetra dhe më e madhja varrezë hebraike në Evropë, me varre që datojnë nga shekulli i nëntë.
Mungesa e vendeve të ruajtura historike, thotë Andreas Lehnardt, profesor i studimeve hebraike në universitetin e Mainzit “Johannes Gutenberg”, është shpesh një zhgënjim për mysafirët e huaj që kërkojnë të lidhen me të kaluarën e pasur hebraike të rajonit, “por”, shton ai, “kjo është thjesht një reflektim i historisë hebraike në Gjermani”.
Mbështetësit e aplikimit, si kryetari i Wormsit Alfred Kessel, thonë se shquarja nga UNESCO-ja do të ndihmojë jo vetëm në rritjen e turistëve, por edhe do t’iu dalë në krah komuniteteve për të ruajtur atë çka ka ngelur nga ajo që dikur ishte qendër e rëndësishme e kulturës hebraike dhe mësimit fetar.
Çka është seksioni i Limesit që fitoi statusin e UNESCO-s?
Limesi i poshtëm gjerman shtrihej nga Rheinbrohli në shtetin e Rhineland-Palatinate, përmes North Rhine-Westphalia në Detin e Veriut në Holandë. Njohja e tij avancon vizionin e UNESCO-s për ta vënë gjithë kufirin ushtarak – që shtrihej nga Skocia deri në Detin e Zi – nën mbrojtje si vend i trashëgimisë kulturore panevropiane.
Maria Böhmer, kryetare e Komisionit gjerman në UNESCO, ka thënë se disa prej “mbetjeve më të vjetra të skajit të Perandorisë Romake” janë gjetur në vend.
“Romakët ndërtuan fortesa dhe vendbanime përgjatë Rhinit që do të rriteshin për t’u bërë qytete të mëdha si Këlni, Boni e Nijmegeni. Ato lulëzuan për shkak se Limesi nuk ishte mbyllje, por më tepër lehtësonte shkëmbimin mes Romës dhe fqinjëve të saj”.
Pavarësisht të qenit kufi, Limesi nuk ishte thjesht një vijë statike e mbrojtjes, por më tepër një vend shkëmbimi, me dogana dhe tregje të vendosura në kalimet kufitare, ashtu sikurse edhe me kulla vrojtimi e fortesa gjatë gjithë strukturës.
Vendimi për një seksion të mëtejmë, të njohur si Limesi danubian, i është dorëzuar një grupi punues për rishqyrtim.
Hungaria rrëzoi propozimin – e ngritur nga Gjermania, Austria, Sllovakia e Hungaria – duke e tërhequr papritur pjesën e saj të aplikimit. Komiteti e quajti këtë vendim si “të paprecedent”. /dw/ KultPlus.com
Gjermani vendosi të rihapë sot një sinagogë historike, pas rreth 30 vite punimesh rinovimi që kushtuan rreth 12,6 milionë euro (15 milionë dollarë).
Komisionerja gjermane për Kulturën Monika Gruetters, së bashku me anëtarët e komunitetit hebre të rajonit dhe udhëheqësit politikë lokalë, do të jetë e pranishme për rihapjen e ndërtesës Art Nouveau në qytetin historik të Goerlitz, transmeton KultPlus.
Kryetari i Bashkisë së Goerlitz, Octavian Ursu e ka përshkruar atë si një nga sinagogat më të bukura të Gjermanisë pasi u mbijetoi për mrekulli tmerreve dhe dhunës së epokës naziste.
Rihapja e sinagogës u shty disa herë për shkak të pandemisë së COVID-19.
Ylli i Davidit do të zbukurojë kupolën e ndërtesës deri në fund të vitit. /atsh/ KultPlus.com
Vepra që i atribuohet Eftimi dhe Terpo Zografit, titulluar “Darka mistike” ose “Darka e fundit”, daton në fundin e shekullit XVIII.
Ikona është marrë nga ikonostasi i kishës “Lindja e Shën Mërisë” në fshatin Vokopolë të Beratit.
Në përshkrimin nga Qendra Muzeore Berat, thuhet se është një ndër ikonat e programit ikonografik të “Festave të mëdha” në liturgjinë kristiane.
“Teknika e përdorur është temperë mbi pano druri. Ikona shquhet për kompozimin e veçantë. Krishti në qendër, rrethohet nga 12 apostujt, të kompozuar në formë rrethi. Në të majtë të Jezuit dhe në plan të parë, Joani dhe Juda, pa aureolën e shenjtorëve, thyejnë simetrinë e kompozimit në formë rrethi. Tavolina është e rrumbullakët, tipike e stilit oriental. Edhe orenditë që plotësojnë skenën, janë po ashtu objekte të kulturës orientale. Ibriku, për shembull, ka pasur përdorim të gjerë në territorin ballkanas përgjatë dominimit otoman. Ky stil harmonizohet bukur, me subjektin e krishterë të “Darkës së fundit”. E gjithë skena përfshihet brenda arkitekturës trenefëshe të kishës. Emërtimi i ikonës është në greqisht” – bëhet me dije në materialin detajues.
Kjo vepër është ekspozuar në Munih të Gjermanisë, më 2001, si dhe në Ankona dhe Vicenza, Itali, më 2002. / Konica.al / KultPlus.com
Një roman që trajton persekutimin e hebrenjve në Gjermani në 1938 por që u harrua për 80 vjet, është bërë së fundmi pjesë e listës bestsellerëve në Mbretërinë e Bashkuar.
Pasagjeri i Ulrich Alexander Boschwitz flet për një burrë hebre i cili, ashtu si autori, përpiqet t’i shpëtojë ngritjes së regjimit nazist.
Romani u rizbulua në 2018 pasi mbesa e autorit e gjeti dhe ia tregoi një redaktori.
Libri ka marrë komente të jashtëzakonshme dhe ka hyrë në listën e Sunday Times për 10 librat fiksion më të shitur.
Botimi në Britani shiti thuajse 1800 kopje javen e kaluar duke e vendosur të 10-tin në listë.
Romani është shkruar në javët pas Kristallnacht (Nata e Qelqit të Thyer, e njohur gjithashtu si Pogromi i Nëntorit), shpërthimi i dhunës masive kundër hebrenjve në Gjermani dhe Austri në nëntor 1938.
Ai tregon historinë e një biznesmeni hebre të quajtur Otto van Silbermann, i cili dëgjon një trokitje në derën e tij nga nazistët Storm Troopers dhe shpejt e kupton se duhet të ikë.
Ai dhe gruaja e tij i fusin të gjitha paratë e tyre në një valixhe dhe përfundojnë duke hipur tren pas trenit në të gjithë Gjermaninë ndërsa përpiqen të shpëtojnë.
Vetë Boschwitz ishte larguar nga Gjermania tre vjet më parë pasi u miratuan ligjet antisemitike.
Libri i tij u botua në SHBA dhe MB përkatësisht në 1939 dhe 40, por nuk mori vëmendje. Autori vdiq në 1942 në moshën 27 vjeç kur anija me të cilën po udhëtonte u bombardua nga gjermanët./KultPlus.com
Një fshat në Gjermani i ka rezistuar COVID – 19 që nga fillimi i pandemisë, e deri më tani, me plot zero raste infektimi. Pyetja që natyrshëm lind, është cili është sekreti që fshihet pas Lieg-ut të Gjermanisë?
Që nga fillimi i pandemisë, 3.25 milionë njerëz në të gjithë Gjermaninë kanë qenë të infektuar me COVID-19 dhe në pjesën më të madhe të vendit, nivelet e larta të incidencës kanë çuar në mbyllje, si dhe masa të rrepta për distancimin social.
Fshati Lieg, me një popullsi prej 400 banorësh, për 14 muaj tanimë, nuk ka regjistruar as edhe një rast të vetëm me COVID. Duket sikur virusi përplaset me një xham imagjinar kur mbërrin në kufirin hyrës të fshatit.
Fakti që nuk ka pasur infeksione COVID-19 në Lieg është akoma më e mrekullueshme, duke pasur parasysh që 90% e njerëzve në fshat udhëtojnë për të punuar.
Sipas banorëve të fshatit, një arsye që mund të ketë çuar në këtë mrekulli është fakti se banorët janë të gjithë të disiplinuar dhe respektojnë rregullat. Nga ana tjetër, ata shprehen se asnjëri në fshat nuk dëshiron të infektohet i pari dhe kjo mund të ketë ndikuar në “mburojën” e deritanishme nga COVID./dw/ KultPlus.com
Në epokën e COVID-19, më shumë se 1,200 fjalë janë krijuarnë gjermanisht.
“Nuk mund të mendoj për asgjë, të paktën që nga Lufta e Dytë Botërore, që do të kishte ndryshuar fjalorin në mënyrë drastike dhe në të njëjtën kohë sa më shpejt, si pandemia, tha Anatol Stefanowitsch, një profesor i gjuhësisë në Free Universiteti të Berlinit, transmeton KultPlus.
“Mund të mendoj për shumë shembuj të tjerë të një ndryshimi të madh kulturor që ndryshoi fjalorin gjerman. Por ato nuk ndodhën brenda disa muajsh”.
Lista e fjalëve të reja u përpilua nga Instituti Leibniz për Gjuhën Gjermane.
Ajo vuri në dukje se fjalët e reja po ndihmojnë në uljen e Coronaangst (ankthi për virusin).
“Gjuha ka një fuqi të fortë”, shtoi Möhrs. “Ne e shohim përsëri dhe përsëri sa e rëndësishme është të formulojmë saktësisht dhe të jemi shumë të kujdesshëm për fjalët që zgjedhim. Fjalët jo vetëm që përcjellin përmbajtje, por gjithashtu mund të transmetojnë emocione dhe ndjenja. Dhe folësit duhet të jenë të vetëdijshëm për këtë.”
Më poshtë janë disa neologjizma për COVID-19 në gjermanisht:
Coronamüde (lodhja e COVID-19)
Impfneid (zilia e vaksinimit)
Kuschelkontakt (kontakt përqafimi)
Abstandsbier (birrë në distancë)
Balkonsänger (këngëtare e ballkoneve)
Todesküsschen (puthja miqësore në faqe e përshkruar si një puthje e vdekjes)
Alltagsmaske (maskë e përditshme)
Spuckschutzschirm (maskë: ombrellë mbrojtëse nga pështyma)
Schnutenpulli (maskë: triko e hundës)
Maskentrottel (një idiot që mbulon fytyrën me maskë duke e lënë hundën të ekspozuar). /insajderi/ KultPlus.com
Koronavirusi i ri vazhdon të përhapet me ritme shqetësuese, sipas OBSH-së, pasi ka shënuar mbi 3 milionë viktima në gjithë botën.
Të dielën, Gjermania u bë vendi i radhës që përkujtoi jetët e humbura nga Covid-19.
Krerët më të lartë të shtetit e nderuan kujtimin e 80 mijë prej tyre me një meshë kishtare.
Gati 20 mijë të tjerë iu shtuan listës me të infektuarit në Gjermani.
30 mijë bartës të tjerë u regjistruan në Francë në 24 orë, pak ditë pasi vendi kaloi pragun simbolik prej 100 mijë viktimash, bilancin më të rëndë në botë pas SHBA-së, Brazilit, Meksikës, Indisë, Britanisë, Rusisë dhe Italisë.
Italia njoftoi të dielën se ka vaksinuar 15 milionë persona me dozat kundër Covid-19, apo 25 për qind të popullatës, por është ende herët për të hequr kufizimet.
Një ditë më parë, punëtorë nga industria vendëse e spektaklit protestuan kundër masave.
2 mijë të infektuar dhe mbi 60 viktima më tepër konfirmoi të dielën edhe Greqia brenda ditës.
Autoritetet thanë se mbi 95 për qind ishin të sëmurë ose të moshave 70 vjeç e sipër.
Jashtë Evropës, India shënoi një rekord të ri prej 261 mijë infektimesh, aq sa Amerika Veriore dhe Jugore të marra së bashku në 24 orë.
Edhe vendet e Azisë Juglindore po raportojnë një shpërthim rastesh të reja, ndërsa varianti autokton i virusit po rrezikon Afrikën e Jugut.
Por teksa gjithë bota goditet nga vala e re e pandemisë, Izraeli bëri të dielën një hap tjetër për kthimin drejt normalitetit, duke e hequr detyrimin e deritanishëm për maskat në publik.
Më shumë se gjysma e izraelitëve janë vaksinuar kundër Covid-19 dhe situata epidemiologjike është përmirësuar ndjeshëm.
“Maskat na u bënë pjesë e jetës. Do shohim çfarë do ndodhë kur të gjithë t’i heqin, pas një apo dy muajsh. Tani për tani kam frikë,” thotë një qytetare nga Jerusalemi./ KultPlus.com
Punonjësit e ndërmarrjes Odenwäller nga Bruchköbel afër Hanau-t kanë filluar një fushatë ndihme për një koleg të ri i cili ka përjetuar një tragjedi të rëndë familjare nga koronavirusi.
Ndonjëherë fati është i rëndë.
Shumë njerëz mbeten pa fjalë përballë një tragjedie të tillë dhe nuk veprojnë. Por jo edhe mbi 150 punonjësit e kompanisë Odenwäller nga Butterstadt, shkruan op-online.de.
Për të ndihmuar një koleg të ri që u godit keq nga fati, këta punëtorë filluan një përpjekje të pazakontë lehtësimi e ngushëllimi, transmeton albinfo.ch, përcjell KultPlus.
I riu nga Kosova (që këtu nuk i jepet emri, v.j.) humbi gruan disa javë më parë dhe mbeti i vetëm me një foshnjë të porsalindur. 30-vjeçari tashmë ka pas vetes javë shprese dhe dëshpërimi.
Fatkeqësia filloi në fillim të vitit kur të dy prindërit u sëmurën nga virusi i koronës. Nëna e ardhme e re ishte në muasjin e shtatë të shtatzanisë në atë kohë.
Për fat të keq, rrjedha e sëmundjes për nënën e re është e rëndë. Kjo ishte arsyeja pse foshnja u desh të lindte me prerje cezariane emergjente. Kjo ka ndodhur në fund të janarit, transmeton albinfo.ch. Djali i posalindur peshonte vetëm 980 gram dhe pas prerjes cezariane, nëna e re vihet në koma artificiale në mënyrë që të vazhdojë të marrë frymë.
Pavarësisht kujdesit të mirë mjekësor në Spitalin Universitar të Frankfurtit, gjendja e saj po përkeqësohej dukshëm. Ajo ka qëndruar në koma për dy muaj dhe ka luftuar me një numër të madh të komplikimeve. Të hënën (15 mars 2021) gruaja e re humbet luftën dhe vdes pa e parë kurrë djalin e saj të vogël, i cili tani po zhvillohet mirë.
Edhe pse babai i ri i vejë ka punuar ende pak vite në kompaninë kolegët e tij janë shprehur shumë dashamirës. Lukas Odenwäller, shef i ri i ndërmarrjes thotë se nuk është në dijeni të ndonjë rasti tjetër të tillë të keq të koronës. Më në fund ai ngriti idenë për t’i dhuruar ditë pushimi kolegut të tij.
Odenwäller fillon një thirrje midis punëtorëve që kushdo që dëshiron të ndihmojë mund t’i dhurojë ditë pushimi babait të ri.
Ai (kosovari) më pas mund të vendosë vetë nëse do t`i marrë ato si ditë pushimi apo të kthyera në para.
“Ne jemi një biznes familjar, unë vetë kam tre fëmijë të vegjël”, shpjegon Lukas Odenwäller. Kompania ka një përgjegjësi sociale për punonjësit e saj, shprehet ai.
Askë nuk do ta linte indiferent fati i kolegut të tyre. Shumë nga 150 të punësuarit këtu janë me familje të reja, transmeton albinfo.ch. “Si një kompani e kopshtarisë, mbizotërohet nga meshkujt, prandaj u identifikuam fort me babanë tonë të ri”.
Gatishmëria për të ndihmuar ishte aq e madhe saqë tani kemi grumbulluar mbi 160 ditë pushimesh.
“Kështu, ne do të paguajmë çdo ditë të dhuruar me 200 euro për punonjës dhe 100 euro për stazhier” (nxënës, kursist) shkruan Lukas Odenwäller në thirrjen për drejtuar punëtorëve.
Kompania pastaj i rrit këto shuma përgjysmë.
Lukas Odenwäller është i kënaqur jo vetëm për faktin që babai i po e merr këtë mbështetje të madhe. Ai është gjithashtu krenar për punëtorët . “Është një frymë ekipore e shkëlqyer, të kesh punonjës të tillë. Për një drejtor është diçka shumë e mirë”
Personi ni ndihmuar ishte gjithashtu i emocionuar nga simpatia dhe shuma e dhuruar. “Ai nuk kishte pritur diçka të tillë” raporton shefi i tij, përcjell albinfo.ch.
Babai i ri kishte ardhur në Gjermani nga Kosova vetëm disa vjet më parë dhe jo vetëm që ka gjetur një punëdhënës në Odenwäller GmbH, por padyshim aty ka gjetur edhe një familje të madhe./albinfo/ KultPlus.com
Sukseset jo çdo herë kufizohen brenda vendlindjes, ndonjëherë ato lindin dhe rriten jashtë saj, përmes rrugëve përplot me sfida. E tillë është dhe historia e Shqipërim Krakit, të cilin jeta tash e disa vite e ka lidhur ngushtë me botën e aviacionit, lidhje kjo që i ka mundësuar atij të lansoj produktet dhe biznesin e tij në Gjermani, shkruan KultPlus.
“Fillimi nuk ka qenë i lehtë as për mua, por fakti që unë i kisha dy vëllezër që jetonin këtu prej vitesh, ka ndikuar që të integrohem më shpejt. Pastaj nga sfida në sfidë, jeta morri drejtim dinamik, fiks ashtu siç e kisha shpresuar”, filloj rrëfimin e tij Kraki në intervistën e dhënë për KultPlus.
Shqipërim Kraki tashmë ka patentuar dhe regjistruar në Gjermani produktin e tij origjinal, të punuar me dorë, Torlley-t për shërbimin e pijeve në avion të cilat i ka emëruar ‘Lift Bar’ ndërkaq kompaninë e tij e ka emëruar ‘Flying Mode’. Tashmë janë lansuar tre lloje të Lift Barëve; Lift Bar Café, Lift Bar Cooling dhe Lift Bar Whiskey.
Për Shqipërim Krakin rruga deri tek arritja e qëllimit të tij ka qenë mjaft komplekse. Pas dhjetë viteve pune në Gjermani, ai filloj që të realizoj ëndrrën e tij që kishte lindur përgjatë periudhës kur bota e aviacionit u bë një me botën e tij.
Teksa flet se si ka lindur ideja e një produkti të tillë, Kraki pohon se puna e gjatë në botën e aviacionit kishte krijuar tek ai përshtypjen se gjërat mund të ndryshohen deri në perfeksion.
“Inovacioni dhe idetë e reja më kanë tërhequr gjithmonë. Duke punuar me vite në dhe për botën e aviacionit, gjithnjë e kisha përshtypjen se gjërat mund të perfeksionohen dhe t’u ndërrohet përdorimi apo destinimi. Sot në çdo vend privat apo profesional ka nevojë për hapësira relaksuese. Në shtëpi apo punë kemi shërbyes që janë kryesisht automatik, të palëvizshëm dhe jo multifunksional. Për anën elegante as që bëhet fjalë – zor të ketë stil një frigorifer gjigant apo një distributor kafesh. Duke i pas këto elemente parasysh, jam bindur që edhe pijet e freskëta por edhe kafet e ndryshme mund të shërbehen në mënyrë elegante, praktike dhe pa zënë shumë vend”, shprehet ai.
Tutje Kraki rrëfen se produktet e tij, por dhe kompaninë i ka emëruar si kujtesë për botën e fluturimit, prej nga vjen ai dhe baza mbi të cilën ndërtohet produkti. Kraki ‘Lift Bar’ e quan një shërbyes elegant dhe preciz.
“Emri i kompanisë e rikujton botën e fluturimit, nga vij unë dhe nga vjen baza e produktit. Dhe duke qenë se produktet tona do përdoren në tokë, atëherë zgjodhëm ta quajmë Flying Mode, në kuptimin, në formë apo mënyrë fluturimi. Do të thotë shërbehet gati si në fluturim, me shërbyesin me rrota. Emri i produkteve LiftBar është boshti i idesë inovative sepse i gjithë koncepti sillet rreth liftit mekanik që i nxjerr pijet jashtë në mënyrë elegante dhe precizion milimetrik. Shërbyesit tanë janë pra si mini bar me lift – Lift Bar”, deklaroi Shqipërimi për KultPlus.
I pyetur se sa e vështirë ka qenë për të që të depërtoj në një treg gjerman, Kraki pohon se ndonëse është një treg mikpritës për të depërtuar dhe për të arritur sukses duhet përkushtim i madh, por mbi të gjitha inovacion.
“Të depërtosh në një vend të huaj nuk është e lehtë, por Gjermania mbetet megjithatë vend mikpritës për shqiptarët në përgjithësi. Tregu gjerman është solid dhe i organizuar, prandaj për të depërtuar këtu duhet punë e përkushtim, por duhet sidomos inovacion. Produktet tona janë unike si nga koncepti ashtu edhe nga dizajni, kështu që besoj se do të gjejnë hapësire në tregun gjerman e evropian. Sot klientët apo përdoruesit duan gjëra kualitative por edhe unike. Këto veti janë baza e produkteve tona”, shton tutje ai.
Krejt në fund të intervistës Kraki tregon se planet janë që fillimisht të shtrihen në Gjermani me prodhim dhe me shitje, e më pas të kalojnë edhe në tregun evropian. Ai madje thekson se shumë shpejt do të jenë prezent edhe në Kosovë e Shqipëri, duke e konsideruar mundësinë e prodhimit të materialeve dhe aksesorëve në këto dy vende./ KultPlus.com
Kolegji Universum në bashkëpunim me DEKRA Academy organizojnë ditë informuese për studentët e vitit të dytë të Programit të Infermierisë rreth punësimit të studentëve në Gjermani.
Takimi do te mbahet me 25 Mars ne ora 13:00 dhe 27 Mars ne ora 14:00 ne Kampusin e Kolegjit Universum ne Lipjan.
DEKRA Akademie i ofron FALAS dhe në mënyrë të dedikuar studentëve të Kolegjit UNIVERSUM: Mësimin e gjuhës Gjermane deri në nivelin B2; Kontratën e punës në Gjermani me punëdhësit më prestigjoz; Trajnimin profesional dhe përgatitjen për pajisje me licensë Gjermane të Infermierit; Transferimin në Gjermani me të gjitha lehtësirat procedurale;
Në Kolegjin Universum studentët përgatiten qysh nga viti i parë për tregun e punës. Vënia në praktik e çdo njësie mësimore po lehtëson proceduren e mësimnxënies së studenteve.
Kolegji Universum u siguron studentëve një sërë burimesh dhe shërbimesh për të mbështetur mësimin dhe kërkimin e tyre. Laboratoret janë dizajnuara në mënyrë komode dhe janë të pajisur me shtretër, pacient-kukulla dhe mjete tjera të nevojshme në mënyrë që mësimi të jetë sa më efektiv.
Fjala “racë” si term do të hiqet nga Kushtetuta e Gjermanisë. Qeveria ka rënë dakord për termin zëvendësues në Kushtetutë. Në vend të saj në nenin tre në të ardhmen do të përdoret formulimi ‘për arsye raciste’.
Në Gjermani është debatuar vitet e fundit lidhur me përdorimin e termit ‘racë’. Në sfondin e debatit mbarë botëror kundër racizmit në politikën gjermane ka konsensus të gjerë për synimin, që termi “racë” të hiqet nga Kushtetuta. Qeveria ka rënë dakord tani për formulimin zëvendësues në nenin tre.
Aktualisht në këtë nen thuhet: “Askush nuk lejohet që të favorizohet ose margjinalizohet për shkak të gjinisë, prejardhjes, racës, gjuhës, atdheut e origjinës, besimit, botëkuptimit individual fetar apo politik.” Në të ardhmen formulimi në vend të fjalës “racë” do të jetë: “Askush nuk duhet të margjionalizohet apo të favorizohet për arsye raciste”.
Gjatë këtij debati kritikët e formulimit ekzistues në Kushtetutë, tërheqin vëmendjen, se përdorimi i termit “racë” transporton pikërisht mendimin, që ekzistojnë racat njerëzore. Vlen të theksohet, se hartuesit e Kushtetutës asokohe më 1949 kanë dashur të theksojnë pikërisht qëndrimin e prerë kundër marrëzisë racore të nacionalsocialistëve. Por ky formulim i përpiluar asokohe me një qëllim të mirë, gjykohet aktualisht si i papërshtatshëm.
Për herë të parë propozimi për këtë ndryshim u parashtrua një vit më parë (20.02.2021) nga ministrja socialdemokrate e Drejtësisë Christine Lambrecht.
Koalicioni qeverisës me bazë të gjerë mes Unionit Konservator të kristiandemokratëve/Kristiansocialëve dhe Partisë Socialdemokrate pas shqyrtimit të disa formulimeve të propozuara ka rënë dakord për parafrazimin në „për arsye raciste”. Për këtë u dakorduan ministrja socialdemokrate e Drejtësisë Christine Lambrecht dhe ministri i Brendshëm kristiansocial Horst Seehofer.
Kërkohet miratimi në Bundestag dhe në Bundesrat
Ndryshimi në Kushtetutë mund të arrihet me votimin në të dyja dhomat e parlamentit me një shumicë të dy të tretave si në Bundestag ashtu edhe në Bundesrat (Këshillin Federal). Nëse do të arrihet kjo mazhorancë në votim është e paqartë.
Politikanët për çështjet e brendshme në CDU dhe CSU, sipas revistës „Spiegel” preferojnë një formulim, përmes të cilit askush të mos ndihet i diskriminuar prej nocionit „racë”.
Edhe ekologjistët janë kritikë sa i përket ndryshimit të iniciuar. Formulimi „për arsye raciste”, sipas tyre, mund të interpretohet sikur është i ndaluar vetëm një diskriminim me paramendim, tha politikania ekologjiste Katja Keul për revistën “Spiegel”. Pra me këtë ndryshim rrezikon që sfera e mbrojtur në Kushtetutë të zvogëlohet./DW/ KultPlus.com
Jo domosdoshmërish i duhet të lëshojë flokët e saj jashtë kështjellës, që princi të mund të ngjitet, por sidoqoftë 31-vjeçarja nga Gjermania, Stefanie Classen, njihet si Rapunzel.
Flokët e Classen-it janë plot 175 centimetra të gjatë, saktësisht 7 centimetra më shumë se gjatësia e saj trupore.
Ajo e nisi këtë eksperiencë interesante kur ishte 16 vjeçe dhe prej 15 vitesh nuk i ka prerë kurrë flokët. Jo vetëm që Stefanie nuk ka në plan ta bëjë diçka të tillë, por madje ëndërron të arrijë gjatësinë 2 metra.
Nisur nga fakti se flokët i janë rritur në mënyrë të qëndrueshme, një centimetër në muaj, s’duket fort larg dita kur Rapunzeli të ketë realizuar ëndrrën e saj të çmendur./ KultPlus.com
Presidenti i Gjermanisë, Frank-Walter Steinmeier, do të dekorojë zbuluesit e vaksinës kundër COVID-19, Ozlem Tureci dhe Ugur Sahin, me Urdhrin e Meritës për kontributin e tyre në “frenimin e pandemisë së koronavirusit”.
Sipas mediave të huaja, themeluesit e BioNTech, Ozlem Tureci dhe Ugur Sahin, do të marrin “Kryqin Federal të Meritës” për zhvillimin e një vaksine kundër koronavirusit, njoftoi të premten zyra presidenciale e Gjermanisë.
Dhe ky do të jetë çmimi i parë i “Urdhrit të Meritës” i presidentit Gjerman Frank-Walter Steinmeier personalisht këtë vit.
Steinmeier e përgëzoi çiftin, duke thënë se ata kishin dhënë një kontribut vendimtar “në frenimin e pandemisë së koronavirusit”, shkroi presidenti në Facebook.
Ndërkohë bëhet e ditur, se përveç Steinmeier, edhe kancelarja gjermane Angela Merkel do të marrë pjesë në ceremoninë e ndarjes së çmimeve në Pallatin Bellevue më 19 mars./ KultPlus.com
Më shumë se 75 vjet pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, kanë filluar përgatitjet e përkujtimores për viktimat polake të regjimit nazist, që do të ndërtohet në Berlin.
Një komision i përbërë nga ekspertë gjermanë dhe polakë u takua për herë të parë sot për të diskutuar një koncept për memorialin, me një rezultat që pritet në fund të verës.
“Memoriali do të jetë një vend takimi dhe shqyrtimi i historisë, ku qytetarët gjermanë dhe polakë mund të takohen dhe të thellojnë marrëdhëniet e tyre”, shkruhet në propozimin e paraqitur nga parlamenti.
“Ndërsa Holokausti ulet me të drejtë në vendin qendror të kujtesës sonë, si kapitulli më i errët i historisë gjermane, diku tjetër ka boshllëqe”, tha ministri i Jashtëm, Heiko Maas, me rastin e takimit.
“Pikërisht në Poloni nisi marrëzia e luftës racore-ideologjike të shfarosjes në Europën Lindore”, shtoi ai.
Memoriali është i pari që përfaqëson një grup kombëtar të viktimave nga Lufta e Dytë Botërore në Berlin. /atsh/ KultPlus.com
Në rrugët e një qyteti gjerman po vendosen kabina në të cilat nuk mund të depërtojë uji dhe era dhe kjo është bërë për tu ofruar strehim të pastrehëve.
Kabinat prej çeliku dhe druri të cilat zënë deri në dy persona, mbrojnë nga të ftohtit, era dhe lagështia. Ato garantojnë po ashtu edhe rifreskim të ajrit, shkruan The Independent.
Kabinat janë vendosur në qytetin Ulm, në perëndim të Munihut, në parqe dhe vende të tjera ku flenë zakonisht njerëzit e pastrehë.
Kabinat janë të pajisura po ashtu edhe me panele solare dhe janë të lidhura me rrjetin e radios, duke u mundësuar banorëve të tyre që të komunikojnë pa pasur nevojë për lidhje mobile. / KultPlus.com
Katërnjak kanë lindur në Klinikën e Gjinekologjisë në spitalin e Augsburgut, gjë që ndodh një herë në 100 vjet mesatarisht pa terapi të fertilitetit, transmeton KultPlus.
Së pari erdhi Leoni pastaj Luis, vazhdoi Aroni dhe në fund Beni. Lindja e katërnjakëve të Michaela Seidl dhe partnerit të saj Valmir Bytyqit në spitalin e Augsburgut zgjati tre minuta. Dhe gjëja më e mirë e kësaj është se katër djemtë janë shumë të shëndetshëm, të gjithë kishin peshë 1.300 gramë dhe po merrnin frymë në mënyrë të pavarur që nga fillimi.
Por për shkak se ata duhej të vinin në jetë me prerje cezariane dy muaj më herët, ata janë në kujdesin intensiv për fëmijë të parakohshëm dhe më pas dolën.
Lindja e katërnjakëve pa terapi për fertilitet është jashtëzakonisht e rrallë. Ekspertët vlerësojnë se ka lidhje të katërnjakëve në 1.853 raste.
Për momentin Leon, Luis, Aron dhe Ben janë ende në stacionin e monitorimit të klinikës së fëmijëve. Nëna Michaela dhe babai Valmir vijnë çdo ditë për të përqafuar fëmijët e tyre, për t’i ndjerë ata. Të katërt ushqehen ende përmes një tubi gastrik, por gradualisht ata kalojnë në një formulë speciale të shishes. Prindërit e tyre ndoshta do të jenë në gjendje t’i marrin ata në shtëpi. / KultPlus.com
Sot filloi vaksinimi kundër Covid-19 në Gjermani, disa orë pas dorëzimit të dozave të para dhe kjo lëvizje është në kundërshtim me planin për fillimin e koordinuar të fushatës së imunizimit të Bashkimit Evropian të njoftuar për nesër.
Çdo ditë vonesë do të thotë një numër më i lartë i njerëzve të infektuar, tha Tobias Kruger, drejtori i shtëpisë për të moshuarit në Halberstadt.
Ai tha se 40 nga 59 përdoruesit e shtëpisë ishin vaksinuar së bashku me dhjetë nga rreth 40 punëtorë.
Personi i parë që mori vaksinën ishte 101-vjeçarja, Edith Kwoizalla. Në konferencën e sotme për shtyp, Ministri gjerman i Shëndetësisë, Jens Spahn tha se vaksina është thelbësore për t’i dhënë fund pandemisë dhe për të kthyer jetën në normalitet.
Deri më tani, 1,627,103 njerëz janë infektuar në Gjermani dhe 29,422 njerëz kanë vdekur./ KultPlus.com
