Pas botimit të parë të veprës për Gjergj Kastriotin, më 1480 e më pas të botimit të Marin Barletit i cili u përkthye në shumë gjuhë të botës. Autorë, kronist e historian në veprat e tyre e kanë ndarë hapësirën edhe për figurën më madhore të historisë së kombit tonë arbëror evropian, kryeheroit e kryezotit Gjergj Kastriotin.
Për të, jetën dhe veprën e tij janë shkruar shumë vepra nga të gjithë popujt e Evropës e madje edhe të botës, me anë të kësaj mund të themi se duke shkruar për Gjergjin e Madh, u shkrua edhe për Arbërinë dhe epokën e saj të artë në historinë e Arbërisë. Poashtu duke shkruar për Gjergj Kastriotin u njoh emri i Arbërisë dhe interesimi për ta edhe më shumë si për nga udhëpërshkruesit, poetët, historianit, gjeografët, arkeologët ,shkrimtarët e kronistët etj.
Edhe kjo vepër në gjuhën spanjolle e botuar në vitin 1547 e cila është në fakt një përkthim nga latinishtja e veprës së Pal Jovit e përmend në disa kapituj kryeheroin tonë arbëror dhe të bëmat e tij sikur mund të shihet në një nga kapitujt që zgjodha për ta prezantuar këtu.
Nga kjo shihet se jo vetëm që figura e Gjergj Kastriotit ka bërë shumë dritë në botë me të cilën janë marrë shume krijues të popujve për ta paraqitur atë sipas veprave dhe mrekullive e jetës së tij fisnike, të virtytshme e plotë lavdi. / Nga Gjon Keka / KultPlus.com
Si duket ne ende edhe sot ,nuk kemi arritë me kuptu rëndësinë e madhe të bashkimit të principatave arbërore,respektivisht të kryefisnorëve e fisnorëve nga kryezoti arbëror Gjergj Kastrioti në Kuvendin e Lezhës të 2.Marsit të vitit 1444.
Ky ishte shembulli i parë në atë kohë se si duhej të bashkoheshin popujt e Europës,kur dihet se shumë popuj të Europës ishin në luftra të brendshme dhe të ndarë në egoizmin e tyre ,gjë që edhe kjo ndarje e tyre dhe mosbashkimi në luftën kundër pushtuesit otoman, e bëri armikun të përparonte drejtë popujve të Europës.
Gjeniu arbëror me shembullin e tij të bashkimit në Kuvendin e Lezhës i tregoj popujve të Europës së kjo është e vemtja rrugë e cila i sjellë Europës fitoren kundër armikut otoman dhe e vetmja rrugë që i nderon të gjithë si princat, mbretërit dhe vetë popujt europian.
Ai kudo si në letërkëmbime, si në tryeza, si në fjalime publike ku mbante kudo ku udhëtonte jashtë vendit të tij ,i jepte Europës idenë e bashkimit,të udhës së dritës, të fitores dhe të mirës së përbashkët të popujve të asaj kohe ,të cilët ishin tanimë të rrezikuar nga armiku që i zgjeronte territoret e pushtuar në mënyrë të pamëshirshme dhe pa kursyer asgjë.
Vetëm pas vdekjes së kryezotit,gjeniut,vizionarit e ideatorit të bashkimit Gjergj Kastriotit, popujt dhe princat e mbretërit europian e kuptuan rëndësinë e bashkimit, dhe mbrojtjes së qenjes identitare dhe civilizimit të përbashkët.
Prandaj edhe një nga historianët dhe autorët gjerman shkruar në një kronik të vitit 1688 nxorri këto fjalë pas vdekjes së Gjergj Kastriotit:
Ndërsa mendoj, në këtë çorganizim të madh të krishterëve(shënim im- Europës), dhe gjithnjë e më shumë mbi Gjermaninë që e kanë gllabëruar flakët e luftës së brëndshme, dëgjoj Skënderbeun trim të thërrasë nga varri:
„Dëgjoni o princa të krishterë gjerman,
jini të etur për virtyte!
Nëse doni të jeni zotërues të fuqishëm,
bëni vepra heroike.
Pse po e luftoni veten(njëri-tjetrin);
Nuk sjellin lavdi fitore të tilla,
Por, më mirë të luftoni kundër armikut…“
Kjo thirrje me gojën e Gjergj Kastriotit edhe pas vdekjes së tij ,nga autori për popullin e vetë gjerman i cili ishte në krizë,në ndarjeve dhe egoizma e pasione të brendshme në atë kohë, tregon se sa figur diellore ,vizionare, heroike,përbashkuese dhe gjeniale ishte kryezoti ynë arbëror Gjergj Kastrioti.
Kur unë shkojë në biblioteka dhe arkiva dhe shohë se si historia e jetës dhe veprave të arbërorit tonë të madh ka pushtuar arkivat ,bibliotekat dhe kudo i vlerësuar dhe si figurë që merret shembull mbikohor ,atëherë i them vetes sa i bekuar që jam nga gjaku i Gjergj Kastriotit, sa me vlerë është kombi im po t’ia dinte rëndësinë dhe vlerën qa ka patur dhe që ka edhe sot ky burrështeti,ky gjeni ,e gjeneral i të gjitha kohërave, ky vizionar,ky ideator i bashkimit dhe i të mirës së përbashkët të Arbërisë dhe Europës. /KultPlus.com
Doli në dritë libri i ri i autorit Gjon Keka i titulluar “Leonik Tomeu, pishtar i djes dhe rilindjes europiane”, përcjellë KultPlus.
“Ky botimi im i radhës, ashtu siç kam vite që hulumtoj e studioj mbi figura madhore që kanë bërë epokën dhe historinë e kombit tonë shqiptar, i kushtohet profesorit dhe filozofit tonë të madh arbëror Leonik Tomeu. Gjatë gjithë punës sime studimore, mbi këtë figurë që njihet mirë në epokën e rilindjes dhe humanizmin europian, jam ndjerë i përmbushur dhe shumë krenar për origjinën tonë arbërore, si pjesë e shpirtit dhe kulturës së saj, mbi të gjitha si pasardhës i të madhit tonë legjendar, Heroit Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu, njohur jo vetëm nga bota e madhe europiane, por edhe më tej”, thotë Keka.
“Në morinë e humanistët tanë arbërorë europian, nuk mund të rrimë pa i përmendur edhe një herë të famshmit tanë Gjon dhe Pal Gazulli, Marin Beçikemi e Barleti, Pal Engjëlli, Gjon Buzuku, Pjetër Bogdani etj. Këta janë krenaria e kombit tonë të lashtë europian, janë dëshmia e kulturës sonë autoktone, e cila ndihmoi dhe kontribuoi që bota, në tërësinë e saj, të ketë zhvillim e dituri. Një ndër ta është edhe humanisti i shquar i periudhës së Rilindjes Europiane, Nikollë Leonik Tomeu, dijetari që bëri emër në shkencat e kohës kur jetoi. Me gjithanshmërinë e njohurive të tij në çdo fushë të jetës, te figura e tij u shqua filozofi i vërtetë, edhe pse jeta e tij ishte “e thjeshtë, kurrë nuk vrapoi pas luksit, dhe nuk u korruptua asnjëherë. Nikollë Leonik Tomeu ishte i përkushtuar në kërkimin e së vërtetës dhe jetonte si njeri i thjeshtë”, cilësi këto të theksuara për të. Ai jetoi, veproi dhe bëri dritë për shkencën, humanizmin, historinë, të cilat i konsideronte të shenjta. Ashtu si humanisti i madh Erasmus, edhe ai u bë një apostull i zellshëm i humanizmit, duke u nderuar dhe vlerësuar në shekujt që pasuan.” / KultPlus.com
Nuk ka dokument apo vepër historike,gjeografike, etnografike etj, që përpos përshkrimit mbi lashtësinë e Arbërisë dhe të qyteteve kryesore të saj të mos përmendet edhe emri i heroit tonë arbëror Gjergj Kastrioti. Në vepra të tilla mund të shihet se sa i lidhur është emri i Arbërisë me vetë emrin e të madhit dhe mbretit Arbëror Gjergj Kastriotit.
Një dëshmi kjo se një Arbëri pa emrin e Gjergj Kastriotit të madh dhe anasjelltas nuk mund të mendohet e as të njihet e ekzistojë.
Lidhshmëria e Arbërisë ka të bëjë se vetë Gjergj Kastrioti i dha identitet e mbajti në hartën gjeografike aty ku e kishte vendin në kontinentin europian që nga lashtësia edhe përkundër tendencave të armiqëve për ta zhdukur nga harta jo vetëm emrin e Arbërisë ,por,bashkë me të edhe emrin e Gjergj Kastriotit, Harta sikur e kam vendosur bashkëngjitur me përshkrimin shoqërues është botuar në vitin 1596 (I.m.R.G.v,1596,d.b.m).[Gjon Keka] /KultPlus.com
Ndërtimi i një shtetit nuk është një punë që bëhet ndreç e prish,por një punë që nis me themelet e mira, shtyllat bazë dhe parimet me të cilat duhet të udhëhiqet ai.
Shtetet nuk janë shtëpi kartoni, as të ndërtuara pa shkëmbin e saj, sepse po të ishte kështu një erë e fortë do ta bënte atë të pa histori dhe pa emër e identitet.
Prandaj ,nisur nga kjo duhet nënvizuar se ndërtimi i një shteti është tepër i rëndësishëm nëse ai shtet i ka hedh themelet e tij mbi shkëmb, dhe i ka vendos shtyllat e tij të forta ,si dhe ka pasur fatin ta zgjedhë apo ta ketë udhëheqës besnik ,të urtë e më vizion për të ardhmen e tij dhe të qytetarëve apo popullit të tij.
Sot, ka disa „shtete“që mbahen me zor në këmbë, për shkak të dështimit të hedhjes së themeleve,shtyllave,e posaqërisht të mungesës së udhëheqësve të aftë për ta mbajtë e bërë një shoqëri me të ardhme dhe një popull të lumtur brenda tij. Në një shtet ku kryefjala e tij është kultura , shkenca zhvillimi ,puna në dobi të të mirës së përgjithshme ,ai shtet meriton lëvdata dhe emrin e tij ,sepse është shtet me dinjitet dhe ka të ardhme e udhëheqës të aftë e me vizion.
Ne si popull e komb patëm fatin ta kishim një shtet me emër të madh e me diniitet, madje një shtet i cili ishte flamurtar i Europës dhe mbojtjes së saj. Ky shtet për të cilën fola është shteti i Arbërit nën udhëheqjen e Gjergj Kastriotit të madh. Shteti i Arbërit në atë kohë ishte shembull për shumë shtete të Europës e Botës që pati fatin ta ketë një udhëheqës me urtësi, trimëri, vizion e guxim.
Me fjalë të tjera shteti i Arbërit në udhëheqjen e Gjergj Kastriotit bëri histori, bëri vepra të mëdha dhe u bë mbruojë e civilizimit të përbashkët europian. Një shtet që nuk bënë histori, nuk bënë vepra ,nuk ka kryefjalë kulturën, shkencën ,dritën etj, atëherë shtrohet pyetje: pse është bërë ai shtet si është bërë ai shtet ,mbi çfarë është ndërtuar ai shtet, a ka të ardhme ai shtet etj etj ?
Sikur që u tha shteti nuk është vepër e njëditshme, për të duhet bërë vepra të përditshme në të mirë të të gjithë qytetarëve të tij, dhe për barazi e drejtësi për të gjithë pa dallim.Kështu ishte shteti i Arbërit,një shtet që bëri vepra madhështore dhe që mbajti flamurin e lirisë ,barazisë e drejtësi dhe të identitetit historik arbëror europian.
Shpesh,në gojët e armiqëve të kombit tonë,kanë dal fjalët për ne se ja shiko ata nuk dijnë as të bëjnë shtet e as të mbajnë shtet, thonin armiqtë e kombit tonë ,madje thonë edhe sot,e do të thonë edhe nesër ,nëse vetë ne i japim arsye për të nxjerrë fjalë të tilla njollosëse.
Por, jo ne kemi dëshmi historike,se mundemi jo vetëm të bëjmë shtet por edhe ta ndërtojmë atë.
Gjergj Kastrioti është dëshmia më e fuqishme se arbërorët mund të jenë të aftë të bëjnë shtet e të mbajnë shtet,
Ja pra ku e kemi shembullin e madh e të pavdekshëm Gjergj Kastriotin i cili me aftësinë e tij e bëri shtetin e Arbërit e unifikoi dhe e mbajti duke udhëheq në mënyrë të suksesshme deri në fund të jetës së tij.
Dhe për fund ,si vazhdimësi e aftësisë shtetëformuese ishte edhe presidenti i urtë e vizionar i Dardanisë(Kosovës) dr.Ibrahim Rugova ,i cili mori shembull dy figura dr.Pjetër Bogdanin dhe Gjergj Kastriotin se si duhet hedhur themelet e shtetit dhe mbi çfarë duhet hedhur ato themele ,mbi cilin shkëmb , shtyllat bazë të tij dhe parimet europaine apo vlerat e tilla të natyrshme të vetë Dardanisë. /KultPlus.com
Vojsava, nëna e Gjergj Kastriotit, Vojsava ishte arbërore e pastër, ashtu sikur ishin shumë nëna e gra arbërore tjera që mbanin po të njëjtin emër. Si p.sh: Vojsava bashkëshortja e Karl Topisë, Vojsava e bija e Gjergj Arianitit-Komnenit dhe motra e Donikës si dhe shumë Vojsava tjera arbërore.
Madje edhe sot në mesin e fiseve tona arbërore ka emra Vojsava edhe pse të rrallë ka emra të tillë të fisnikërisë arbërore./ KultPlus.com
Gjithmonë ka qenë zakon i zotërve,perandorëve, princave dhe mbrëtërve të mëdhenj të mbanin dhoma të veçanta të thesareve të paçmuara, antikuariati, galeri, biblioteka etj, në të cilat ruheshin gjëra të vjetra, të rralla, të mrekullueshme, qoftë për lavdinë e përjetshme të artistëve, qoftë për kënaqësinë e syve, apo për të ndezur mendjen dhe frymëzuar nga heronjtë dhe studiuesit fisnikë ,ose edhe për të gjetur e zbuluar gjëra të përzemërta për ta.
Në dhomat apo sallat e tilla të mëdha që ata i kishin projektuar më kohë, ishin të mbushura me gurë mermeri, diamante, ari, statuja ose kolona portretesh të ndryshme, shqiponja të punuara etj. Kjo është parë edhe në kohën e Cezarit, i cili mbante edhe ai gjësende të tilla, por edhe portretin e tij që ishte zbukuruar me një kurorë dafine, si i pari i të gjithë perandorëve romakë.
Poashtu edhe Aleksandri i Madh në botën e tij të madhe,mbante figurat e Jupiterit, Saturinit e të ngjashme, të heronjëve, si dhe shumë gjësende me vlera të paçmuara.
Ndërsa, njihet edhe biblioteka e famshme e Ptolomeo Filadelfi (Faraonit) mbretit të Egjiptit i cili mblodhi njëqind mijë libra nga më të jashtëzakonshmet. Biblioteka e mbretit Xerxes të cilën e ngriti dhe e zbukuroi në Athinë ishte me famë të madhe.
Edhe arkiduka Ferdinand i Austrisë i cili e ktheu kështjellën mesjetare Ambras në muze të famshëm e të mrekullueshëm, në të cilën u ruajtën gjësende me vlera të paçmuara, në mesin e relikteve të tilla të jashtëzakonshme ishin edhe armët dhe përkrenarja e Gjergj Kastriotit të cilat tani qëndrojnë në muzeun e historisë së artit në Vjenë.
Një muze të tillë e ngritën edhe shumë perandor, e princa tjerë të Europës dhe Botës.
Është e mundur që edhe mbreti arbëror Gjergj Kastrioti të ketë ngritë një sallë apo dhomë të tillë të veçantë të ruajtjes së gjësendeve me vlerë, kjo për faktin se nga përshkrimi i jetës dhe veprës së tij, shihet se ai është shumë i lidhur me figurat e lashta heroike, me lashtësinë dhe njeri që e donte artin dhe leximin. Mendoj se është e pamundur që ai të mos ketë patur një muze, bibliotekë apo sallë të tillë me vlera të paçmuara. Dhe duke qenë se ai është e mundur të ketë patur të tilla gjëra me vlera të rralla e të paçmuara, atëherë pas vdekjes së tij nuk dihet se ku kanë mbetur, apo ndoshta disa nga gjësendet me vlerë i ka marrë me vete në anijen me të cilën lundruan për në itali bashkëshortja e tij Donika me të birin e saj Gjonin. / KultPlus.com
Një portret i rrallë i kryeheroit dhe mbretit Arbëror Gjergj Kastrioti, në mesin e portreteve të mbretëve, perandorëve dhe figurave tjera të historisë botërore si Karli i Madh, Justiniani, Juda Makabeut, Davidit mbret etj.
Një renditje e tillë në mesin e perandorëve, mbretërve dhe figurave historike botërore me ndikim edhe të portretit të Mbretit tonë arbëror Gjergj Kastrioti tregon vlerësimin e madhe që i është kushtuar këtij personalitetit ,burrështeti dhe vizionari të madh të Arbërisë dhe Europës.
Aty tek shigjeta poshtë gjendet portreti i mbretit,strategut dhe vizionarit Gjergj Kastriotit, ky portret është nxjerrë nga një kronikë e vitit 1648 (I.m.e.s.mdb.Giorgio Castrioto,1648], ku poashtu ka edhe përshkrimin mbi jetën dhe veprën e tij./ KultPlus.com
Popullit arbëror dy herë i ka rënë ta tregoj veten përgjatë historisë:
E para në krye me Gjergj Kastriotin arriti ta mbroj nderin dhe civilizimin e përbashkët të kombeve të Europës dhe e dyta Mbrojtja e hebrenjve të pafajshëm nga regjimi i egër nazist.
Kjo e dyta është bërë në saje të Besës dhe Mikëpritjes që tradicionalisht e kishte populli ynë.
Këto vlera që janë të rralla ndër kombe e që kombi ynë fatmirësisht i ka pas në traditën e tij fisnike, e kanë bërë të njohur për të mirë, dhe është marrë shembull për të mirë sidomos në rastin e mbrojtjes së herbrenjve.
Pokështu kjo strehë për hebrenjët më pas i ndihmojë popullit tonë sidomos të Kosovës që gjatë luftës së fundit, populli ynë ta gjejë mbështetjen e hebrenjve në Amerikë, dhe e hebrenjve në Izrael, që strehuan familje refugjatësh. Nuk duhet harruar edhe ndikimin e madhë që pati lobi hebre-amerikan në çlirmin dhe pavarësinë e Kosovës.
Në kuadër të kësaj duhet nënvizuar edhe këtë sikur që dihet edhe albanologu hebre Norbert Jokl që nga koha e përndjekjes së herbrenjve nga nazistët në Austri, shikonte udhët se si të vendosej në Shqipëri aty ku hebrenjtë e gjetën strehën, mbështetjen dhe mbrojtjen e nevojshme.
Albanologu Jokli, jo rastësisht donte të vendosej në Shqipëri,sepse ai e njihte thellë traditën, historinë, Besën dhe Mikëpritjen shqiptare.
Kjo ditë duhet t’i shërbej njerëzimit si një kujtesë e ndërgjegjësimit për të ardhmen që një tragjedi e tillë kurrë mos të përsëritet më. / KultPlus.com
Historia tregon se çfarë është një komb, si e ka nxjerrë në dritën e kohëve identitetin e tij, dhe a e ka ruajtur ai komb apo popull nderin, lirinë dhe të vërtetën e tij. Dhe, siç do të thoshte Schiller: “Kombi është i pavlerë, nëse nuk e jep gjithçka për nderin e tij!”. Por një gjë e tillë nuk mund t’i japë vetes nder më të madh sesa kur i mban dhe i respekton bijtë e bijat më fisnikë të gjakut dhe shpirtit iliro-arbëror, të cilët qëndrojnë përgjithmonë aty si dekor e stoli i atdheut para botës, si një këshillë sublime. Këta janë shembulli i madh dhe i përsosur i brezave të kombit.
Për të gjitha këto vlera të pashembullta të kombit tim, edhe në këtë libër i kam kushtuar vëmendje e rëndësi figurës së pavdekshme të mbretit tonë arbëror Gjergj Kastrioti, i cili e ka vulosur identitetin tonë si një komb europian, me bëmat e tij na ka lënë themelet e shtetit, si dhe na ka dhënë flamurin si simbol të fitores, sakrificës e lirisë.
Edhe në këtë libër studimor, unë e shikoj dhe e analizoj botën e brendshme të Gjergj Kastriotit në shumë dimensione, përqendruar më së shumti te vepra e tij e paçmuar ndaj atdheut, si dhe jetën dhe vizionin e strategjisë së tij. Këtu qëndron thellësia e hyrjes në botën e këtij personaliteti mbikohor dhe të papërsëritshëm të historisë së kombit tonë. Me shekuj është folur, rrëfyer e janë shkruar vepra të tëra për këtë figurë emblemë të kombit shqiptar, duke e trajtuar atë në tërësi nga këndvështrime të ndryshme. Ka ndodhur që gjatë trajtimit të kësaj figure monumentale nuk i është hyrë në thellësi epokës kur ai jetoi, aq më tepër botës së tij të brendshme, si një shembulli i pavdekshëm i një udhëheqësi, mbreti, komandanti, diplomati, heroi, strategu e, mbi të gjitha i të qenit njeri, në kuptimin e plotë të fjalës.
Ndërsa figura të fuqishme të nderit të kombit tonë, si Marin Barleti, Pal Engjëlli, Frang Bardhi, e më pas edhe rilindës si Naim Frashëri e shumë të tjerë deri në ditët e sotme, i kanë analizuar në detaje epokën dhe bëmat e tij, botën e brendshme morale, jetën dhe veprën, e mbi të gjitha vizionin e strategjisë së tij. Për të gjithë këta studiues legjendarë, Gjergj Kastrioti ishte mishërim i të mirës morale, asaj kombëtare të shtetit të Arbërit, por edhe si një shembull i edukimit të brezave në frymën e lirisë dhe të atdhedashurisë.
Një pjesë tjetër e këtij botimi iu është kushtuar shqiptarëve, si pasardhës të pellazgo-ilirëve, bazuar në dokumente historike edhe të autorëve europianë që janë marrë me historinë e prejardhjes së shqiptarëve dhe gjuhës së tyre. Gjithashtu, në fund të librit mund të gjenden edhe dokumente mbështetëse të nxjerra nga bibliotekat dhe arkivat e ndryshme e që shërbejnë për ta përforcuar më shumë gjithçka që është trajtuar në këtë libër. Nuk është lënë pa përmendur edhe Kongresi i Berlinit, por edhe ato të Konferencës së Londrës dhe Parisit. Nuk mund të lë pa nënvizuar gjithashtu edhe kontributin e Austro-Hungarisë dhe Italisë në formimin e shtetit shqiptar, si dhe mbrojtjen e Shqipërisë prej tyre në qarqet ndërkombëtare, aty ku rrezikohej integriteti territorial i shtetit shqiptar. Në vazhdim trajtohet rrugëtimi i kombit, pasojat e ndarjes apo të copëtimit të trojeve të vendit, haxhiqamilizmi, ballabanizmi dhe fati i kombit tonë. Njëherësh përmendet edhe udha e dritës së kombit tonë, rruga që ai duhet të ndjekë, si një komb i lashtë me Gjergj Kastriotin në ballë. Ndaj, kurdoherë që të rikthehet në familjen europiane, ky komb do ta zinte vendin e vet të merituar e që i takon me shumë të drejtë.
Libri botohet në kuadër të SHB“Lena Grafik”, Prishtinë.
Libri i ri nga e Hëna (javën tjetër) mund të gjendet në: Librarinë Artini-Toena dhe Librarinë Dukagjini. / KultPlus.com
Se fama e mbretit Arbëror Gjergj Kastrioti i ka tejkaluar shekujt, kohërat dhe kufijtë e kombeve të botës ,shihet nga mënyra se sa shumë autor,kronist,e studiues të historisë të popujve të ndryshëm të botës kanë shkruar për të, madje kanë lënë edhe dorshkrime me vlërë të cilat na shërbejnë ne sot për të nxjerr mesazhin e asaj kohe ,përshkrimin dhe syrin me të cilën është parë kryeheroi ynë i pavdekshëm Gjergj Kastrioti.
Çdo dokument historik që gjejë, më duket sikur por e rikthej një pjesë që kombit tonë i takon që ai jo vetëm ta ringjallë në veten e tij ,në trungun e tij në shpritin e tij,por edhe ta njohë atë epokë të lavdishme në thellësinë e saj.Prandaj edhe ky dorshkrim i rrallë nga kronikat e vitit 1722 (L.A.F,h.e.mdz,Scanderbeg,1722)i bashkohet shume dokumenteve e dorshkrimeve historike që kam gjetë përgjatë viteve rreth historisë së arbërorit më të famshëm ne historinë e europës Gjergj Kastriotit dhe posaçërisht rreth historisë së përjgithshme të kombit tonë arbëror europian. /KultPlus.com
Gjuha jonë iliro-arbërore është folur e shkruar edhe përkundër pengesave e ndalesava që i kanë bërë pushtues të ndryshëm.
Si para, por ,sidomos gjatë pushtimit otoman ,gjuhën e kanë ruajtur kleri i krishterë arbëror të cilët shumica prej tyre kishin formim intelektual dhe ishin të arsimuar si brenda ashtu edhe në kolegjet dhe universitetet e vendeve tjera europiane.Ndërsa vazhdimësia e gjuhës sonë iliro-arbërore deri në ditët tona dëshmohet nga dokumente të shumta historike, sikur që është edhe ky që kam nxjerr nga “Oratio Dominica,Anno R.S.,18.05”./ KultPlus.com
Gjergj Kastrioti ishte njeriu më i madh i kohës së tij.Sikur që dihte botërisht i gjithë fokusi kur është folur për të mëdhenjtë është drejtuar tek dy figura ,tek ajo e Aleksandrit të Madh dhe Cezarit. Ata ishin heronjtë politikë të së kaluarës.Por,Gjergj Kastrioti ynë ishte në lidhje me këta personalitete të fuqishme po aq i madh,madje i ka tejkaluar ata në disa aspekte të qeverisjes dhe vlerave që kishte në veten e tij. Ai e njihte kohën e tij, i shfrytëzoi dobësitë e saj dhe sundoi mbi to. Kombin që ai udhëhoqi dhe skeptri i tij ishte po aq i butë dhe i dobishëm për të gjithë pa dallim.Për të ngritur shtetin e tij të Arbërit në lartësinë e tij të diellit ishte plani i tij.
Edhe pse pas vdekjes së tij pothuajse u shkatërruan gjërat e vjetra që ai kishte ndërtuar ose për të cilat ai i kishte hedhur themelet; kështu që vetëm sa dëshmon më shumë për lartësinë e tij në të cilën e la Arbërinë dhe se sa poshtë që nga vdekja e tij e deri më sot ka rënë ajo nga kufomat e gjalla që kanë mbetë,nga mbetjet,renegatët dhe pushtetarët e vëllazëruar me turq.
Në atë kohë, kur edukata dhe morali u mbulua me terrë, ai ishte një yll i të mëdhenjve të parë në Gadishullin Ilirk dhe kontinentin Europian. I gjithë mbretërimi i tij ishte një epokë e lumtur për Arbërinë ,Europën dhe Njerëzimin.
Ai vdiq dhe kështu perëndoi dielli përgjithmonë për Arbërinë duke mbetë në terrin otoman deri më sot.Gjergj Kastrioti zotëronte talent të madh politik, diplomatik dhe ushtarak. Standardi politik që ai aplikoi në kohën e tij ishte i thjeshtë dhe pikërisht për këtë arsye ishte më i përshtatshmi.Ndarjen katastrofike të të mëdhenjve ai e kundërshtoi me dinakërinë dhe forcën e karakterit.Një pasojë e hekurt në ekzekutimin e planeve të tij politike ishte cilësia e tij e gjithanshme. Jo të gjithë menjëherë ai mund të përballej me armiqtë e tij së bashku.
Por,ai i mundi ata veç e veç, me strategjinë e tij, që kurrë mos t’i lënte hapësirë që dy apo më shumë armiq të tij ta sulmonin në të njëjtën kohë.Kudo,si në Arbëri, ashtu edhe në Itali e kudo ku ai shkonte me qindra e mijëra janë parë sipas kronistëve duke tundur kokën para madhështisë së tij, para shkëlqimit të dritës së këtij mbreti e udhëheqësi të papërsëritshëm të kombit tonë arbëror europian.
Ai promovoi tregtinë dhe ndryshimin.Sidomos me vendet tjera si Raguzën, Hungarinë Venedikun,Romën etj. Kombet që ishin më larg njëri-tjetrit ishin bërë miq sikur që ishte rasti i miqësisë së tij me Mbretin e Napolit.Fama e tij u përhap në të gjithë botën. Princat më të largët donin që të luftonin nën flamurin e tij, donin të ishin miq dhe aleatë të tij. Ai u kap pas atdheut të tij e jo pas karriges, ai i dha Arbërisë ,identitet,paqe,begati dhe famë.
Papët vraponin pas tij dhe jo ai pas papëve.Feja katoliko-romake gjeti tek ai një mbështetje të dukshme.Ata e panë se ai ishte i vetmi që bashkë me Arbërorët e tij u bënë mburojë për civilizimin e përbashkët europian.Nga ana tjetër, disa nga papët e kohës së tij ishin mirënjohës,por jo edhe disa papë e perandor ,princa të tjerë që e shikon më shumë karrigen papale,mbretrore, e princërore dhe interesat e tyre egoiste se sa mbështetjen e tij në kohën më të vështirë që ai u gjend sidomos në fund të vitit 1467.
Vërtetë, ai ka rrëzuar sulltana,tartara,perandor e ushtarë të armikut dhe i ka dërguar ata që të vdisnin në inatin e tyre; por,për nga natyra e tij ai ishte një njeri që e donte më shumë lirinë,paqen dhe lumturinë e popullit të tij se sa çdo gjë tjetër ,prandaj,ai nuk lejonte që armiqtë kushdo qoftë ata t’ia shkatërronin atdheut të tij ato që populli i mbanë në gjoksin e tij si vlera të tij të natyrshme.
Gjergj Kastrioti ishte në çdo aspekt për kombin e tij pa dallim një gjeni që dha fryte të mëdha.Ai,thuhet se fliste nëntë gjuhë të ndryshme të kohës.Me një fjalë, ai ishte njeriu kryesor i popullit dhe kohës së tij në çështjet politike, ushtarake dhe diplomatike.
Çfarë brezi mund të kishte mbirë nga gjaku i këtij njeriu të madh i cili në fakt e zhvilloi një karakter po aq gjigant në botën e vogël si në botën e madhe të tij.Prandaj duke parë që nga gjaku i tij nuk ka mbetë asnjë ,e as nga kombi nga i cili doli që t’i ngjajë atij dhe botës së tij të madhe të brendshme e të jashtme ,ai tani qëndron mbi historinë; sepse ai është një flijim për kombin e tij, Europën në përgjithësi dhe të mirën e përbashkët ,dhe të ardhmen e ndritur të popullit të tij. Arbëria e tij dhe ai, si të thuash, u bënë si një mur mbrojtës kundër otomanëve pushtues.
Sikur që dihet me rikthimin e tij në Arbëri populli vetë e uli në fronin mbretëror e thirri si mbret të tyre.Prandaj, ai e dinte se një mbret i ri në një vend që ishte i ndarë në principata vendase nuk e bënë shumë të sigurt fronin dhe as nuk do të kishte rezultate lufta kundër armikut otoman(turk) ,pa një bashkim të të gjithë fisnorëve të vendit.
Zëri i popullit ishte që ai të printe në gjithçka,sepse ai ishte i duhur për kohën dhe vendin,prandaj edhe u zgjodhë në krye të të gjithë principatave të vendit i bashkoi ato në Kuvendin e Lezhës(2.Mars 1444) dhe fitoret ishin pjesë e Betejave përpara tyre kundër armikut të tyre otoman.Politika e tij në brendësi të atdheut tonë ishte kështu e lehtë për t’u vlerësuar,sepse flinsin më shumë veprat se fjalët.
Me bashkimin e principatave ai e dëshmoi veten se ishte një udhëheqës sikur t’ia kishte zbritur qielli për të mirën e përbashkët të vendit dhe qytetarëve të tij arbëror pa dallim.Ky ishte qëllimi i tij që përpos bashkimit që bëri ,ai nuk ndërhyri në popull e as në principatat në asgjë tjetër si p.sh. karakteri i tij, ligjet dhe sjelljet e mira të popullit arbëror.Prandaj, ai i la ato të paprekura,sepse ishin e pjesë e natyrshme e vetë popullit arbëror.Por,ai punoi në fusha tjera që e bënë Arbërinë të fuqishme politikisht, diplomatikisht dhe ushtarakisht.Edhe pse në forca të pakta ai me to e bëri Arbërinë të mbante stafetën e fitores në Europën e asaj kohe.
Nga dita që ai shkeli në atdheun e tij ,nga ai moment i parë, interesimi për atdheun, nuk u harrua kurrë nga ai.Ai në veten e tij ,në brendësi të tij ishte një njeri i lirë, me ide të thella iluministe e humaniste dhe vizionar që e shihte atdheun e tij nga e kaluara me syrin drejt të ardhmes duke punuar me djersë dhe llambën me dritë në dorë për Arbërinë e tij.Kjo është një dëshmi e qartë se ai donte të punonte me gjithë energjinë e tij dhe dijen e tij,për kombin e tij.
Gjergj Kastrioti si një komandant i madh për kohën e tij e krijoi ushtrinë e fuqishme arbëror me të gjitha kapacitetet,gradat ushtarake, pozita tjera brenda hierarkisë së ushtrisë.
Kështu p.sh. grada e luftëtarit në ushtri, lloji i armës me të cilën ishte i armatosur dhe cilësia e detyrave të tij vareshin nga shkalla e komandës së tij. Mbështetja e ndërsjellë në pajisjen dhe sigurimin e tyre u bë e detyrueshme si për ata që ishin në pozita të ulët ashtu edhe për ata me pozita më të larta.Në ushtrinë e tij nuk kishte cili mbanë atë pozitë apo këtë,aty ishin të gjithë të barbartë dhe të respektuar.Madje sikur që thuhet Gjergj Kastrioti si komandant i tyre i njihte të gjithë me emra dhe fytyra të gjithë ushtarët e tij.
Me pakë fjalë ai jetoi, veproi dhe dha djersën e gjakun, dhe dijen e tij për të mirën e Arbërisë për lirinë,paqen dhe pavarësinë e saj deri në vdekje.Kështu më 17.Janar 1468 vdiq nga ethet e egëra të cilat e kishin kapluar pas rikthimit të tij nga Roma dhe të cilat e mbajtën për disa ditë në shtratë ,në fakt deri në atë ditë kur edhe vdiq. Edhe nga shtrati ai korrte fitore, emri ,fryma e tij ,shpirti i tij heroik ishte ai që i printe ushtrisë arbërore. Kështu ai vdiq në Lezhë, aty ku edhe e bashkoi Arbërinë dhe popullin për të mirën e përbashkët në luftën kundër pushtuesit otoman(turk).
Nga dhimbja e madhe për këtë humbje të madhe për Arbërinë princi arbëror Lekë Dukagjini doli në rrugë dhe i mbuluar nga lotët e dhimbjes së shpirti bërtiste ,gjamonte sipas traditës së vjetër duke nxjerrë këto fjalë: “Ejani këtu o qytetarë, e princa fisnikë arbëror! Mbrojeni veten! Sepse,sot muret e Arbërisë janë bërë pluhur, u tretë e tërë forca e jonë,u varrosën fuqia dhe shpresa jonë,froni i mbretërisë është përmbysur me vdekjen e këtij njeriu”.
Ndërkaq trupi i tij u ekspozua sipas traditave dhe u varros në Kishën e Shën Kolit.Në varrimin e tij ishte i gjithë populli ,të gjithë qytetarët derdhnin lot e me dhimbje të thellë e përcollën trupin e tij në varrin prej nga ai do t’i frymëzonte rilindasit dhe neve deri më sot. Varri i tij u bë vend i pelegrinazhit për arbërorët që i mbetën besnik idelit të tij dhe gjakut të tij të pastër iliro-arbëror europian./ KultPlus.com
Epoka e Gjergj Kastriotit e ka pasuruar historinë jo vetëm të Arbërisë ,por,edhe atë të Europës,
Fatosi ynë Gjergj Kastrioti është arbërori i madh e fisnik që la vepra ,emër dhe udhën e bekuar dhe të vërtetë të kombit tonë se kah është e ardhmja e tij e natyrshme.
Nuk ka vepra e studime,kronika etj, mbi Europën e të mos përmendet emri i kryezotit tonë Gjergj Kastriotit.
Edhe kjo vepër e vitit 1774 i kushton një kapitull të veçantë emrit të Gjergj Kastriotit ,jetës së tij veprat dhe ndikimin që ai pati për fatin e atdheut të tij arbëror të Europës dhe shpëtimit të saj./ KultPlus.com
Populli arbëror e përjetoi thellë vdekjen e mbretit Gjergj Kastriotit, si humbjen e një të shenjti, e një mburoje të tyre.
Atë ditë qielli i Arbërisë ishte i errët. Nuk kishte njeri që nuk vajtonte. Madje sipas legjendave edhe malet vajtonin.
Populli arbëror dhe fisnorët e vendit vajtonin duke derdhë lotët e dhimbjes së thellë të shpirtit, ku ata e shprehën me këto fjalë:
“Skënderbe, Mbreti ynë i mirë, i shenjtë, shpresa jonë, ati ynë, vëllau ynë, mbrojtësi ynë, pse na ke lanë kështu të gjithëve, si bagëti pa bari? Si do të jemi na të aftë me shpëtue nga duart e armiqve turq, Mjerë popujt tanë! Mjerë të mëdhenjtë e të vegjlit! Mjerë Arbëria e gjithë krahinat, po ashtu princat dhe banorët e vendeve të tjera fqinje!” / KultPlus.com
Lufta kundër armikut është luftë për të mbrojtur nderin e kombit, identitetin dhe qenien e tij nga rreziku i skllavërimit dhe humbjes apo zhdukjes. Kombi ynë përgjatë historisë më tepër ka pasur luftëra në mbrojtje të vetvetes nga armiqtë e jashtëm sesa paqe për ta ndërtuar veten dhe zhvilluar sipas dinamikës së kombeve të tjera që nuk e patën këtë fat.
Fati i kombit tonë ishte se ai u gjend në pikën e lakmueshme gjeopolitike dhe strategjike të kontinentit, ndërsa pasuritë e tij të mëdha nuk u shfrytëzuan nga ai vetë, por nga pushtuesit që e pushtuan këtë vend njëri pas tjetrit. Edhe periudha e sundimit turk në trojet tona është një nga periudhat më të errëta të historisë së kombit tonë, sepse me egërsinë e tyre këta pushtues të urryer popullin tonë jo vetëm që e skllavëruan, e dëbuan, e masakruan dhe i imponuan ideologjinë e tyre, por edhe ia ndërprenë zhvillimin dhe lidhjen amë me familjen e vet europiane. Ky pushtues barbar kishte krijuar bindjen se kombin shqiptar do ta sundonte përjetësisht, duke futur brenda vetë perandorisë së vet jeniçerë nga popuj të ndryshëm, e po ashtu edhe nga populli ynë, ashtu sikurse ndodhi me marrjen peng të Gjergj Kastriotit dhe kthimin e tij jeniçer i Sulltanit, e më pas edhe ngritjen e tij në rangje të tjera sipas talentit të tij dhe aftësisë së jashtëzakonshme që ai pati. Kështu mendonte Sulltani dhe i planifikonte qëllimet e tij agresive, në këtë mënyrë kërkonte ai ta mbante popullin arbënor nën shtypjen e tij të mallkuar. Por ja që doli një arbëror që ia prishi sulltanit planet e tij prej demoni, që ia ndali qëllimet e parapërgatitura dhe afatgjata për mbajtjen e Shqipërisë nën sundimin e egër të tij. Dhe ky burrë, ky trim, ky vizionar e strateg ishte Gjergj Kastrioti. Ishte vetë ai që ndali hovin e kësaj perandorie famëkeqe.
Natyrisht, duke e ndalur hovin e barbarisë së këtij pushtuesi, së bashku me arbënorët e tij Gjergj Kastrioti realizoi planin e shpëtimit të qenies së kombit të tij dhe të identitetit europian. Kthimi madhështor i Gjergj Kastriotit në Krujë, më 28 Nëntor 1443, si dhe ngritja e Flamurit me Shqiponjën e pamposhtur arbënore, qenë hapi i tij i parë i strategjisë së shpëtimit dhe rikthimit të kombit në udhën e dikurshme të etërve dhe të faktorizimit të forcimit përballë sfidave dhe armiqve të jashtëm e të brendshëm. Pas kësaj, duke e ditur se ai ka përballë një perandori famëkeqe, pra një armik me ushtri me potencial shumëfish më të madh sesa ushtria e tij, hapin e dytë pas kthimit në atdhe ai e bëri duke i ftuar të gjithë fisnorët dhe kryefisnorët për një kuvend të bashkimit të forcave. Ky kuvend u mbajt në Lezhë, më 2 Mars 1444, dhe u quajt themeli i unitetit të vendit, si në aspektin politik ashtu edhe në atë ushtarak e të vetë trungut natyror arbënor. Aty Sulltani realizoi hapin e dytë, që nënkuptonte për arbënorët unitetin e tyre për t’i bërë ballë armikut, i cili thurte plane për ta zhdukur Arbërinë dhe për ta shkatërruar shtetin apo mbretërinë arbënore që e kishte ringjallur Gjergj Kastrioti pas kthimit të tij. Kjo strategji e unitetit arbënor ishte strategjia e Heroit për t’i bashkuar të gjitha forcat në të gjitha fushat; gjithashtu, kjo strategji e unitetit ishte shembulli që trokiste në dyert e mbretërve dhe të princërve të Europës për t’i bashkuar njëherësh të gjitha forcat kundër armikut të përbashkët. Por, siç dihet, princërit dhe mbretëritë e asaj kohe i kishin mbyllur veshët për unitet, ndërsa tregoheshin të gatshëm vetëm kur ishte fjala për interesat e tyre egoiste, duke u zhytur kështu në luftëra njëri me tjetrin, në smira e xhelozi, si dhe në ruajtjen e fronit me çdo kusht dhe me të gjitha mjetet. Sepse për ta vetëm froni kishte rëndësi dhe, nëse një ditë u rrezikohej ai fron, ata do të lidhnin aleancë edhe me djallin për ta shpëtuar fronin – idhullin e tyre të vetëkënaqësisë. Dhe kjo ndodhi disa vite pas vdekjes së Gjergj Kastriotit. Kështu që Gjergj Kastrioti, i mbetur vetëm me arbënorët e tij dhe me unitetin që realizoi nga brenda, korri fitore të vazhdueshme kundër armikut turk.
Meqenëse fushat e betejës në histori përsëriten aq shpesh, ashtu si edhe cikli i ripërtëritjes së gjallesave, bimëve dhe luleve në pranverë, çdo shtet, e në këtë rast mbretëria e Kastriotit, duhet të bazohet në përballimin e luftërave periodikisht të përsëritura, të këtyre stuhive ekuinokse të njerëzimit. Përpjekjet e mbretërisë së tij për t’u përgatitur në paqe për fitoren, që do ta bëjnë atë të mundshme në një luftë të sapolindur dhe për t’i sjellë humbje serioze armikut, kanë qenë gjithmonë të fuqishme, si një politikë lufte apo strategji politike, e cila ka ndërhyrë në rrjedhën e historisë së kohës së tij, pra të mesjetës.
Strategjia politike e Gjergj Kastriotit paraqitej e tillë: në radhë të parë, ta forcojë e ta konsolidojë shtetin apo mbretërinë e tij nga brenda; së dyti, qëllimi i tij ishte t’i rriste marrëdhëniet materiale dhe shpirtërore të popullit të tij me fqinjët që kishin të njëjtin armik; ndërsa detyra e tij e tretë, në fakt, ishte prodhimi i një sistemi të shkëlqyer për ta mobilizuar ushtrinë e tij kombëtare.
Të gjitha këto detyra Gjergj Kastrioti i realizoi në kohë paqeje.
Porse duhet nënvizuar se edhe në këtë fazë tjetër të re, strategjia politike vjen sapo një luftë të bëhet e pashmangshme. Prandaj ai veproi me urtësi, duke bërë izolimin e kundërshtarit, duke nxitur vendet e tjera fqinje të mbajnë një neutralitet të rreptë ose të bashkëpunojnë me të. Ndryshe, edhe ata do të përballeshin me luftë të pamëshirshme dhe të pa kompromis, sepse mosbashkëpunimin me fqinjët Gjergj Kastrioti e shihte si mundësi për të rënë në ujdi me armikun, dhe kështu beteja me armikun të mos e kishte suksesin e dëshiruar prej tij, pra atë të shporrjes së pushtuesit turk njëherë e përgjithmonë nga trojet tona.
Nga këtu shihet që suksesi i tij i madh ishte rezultat i urtësisë së tij, i largpamësisë, vizionit dhe njohjes rrënjësore të artit të luftës, politikës dhe diplomacisë. Gjergj Kastrioti e dinte se cili është rregullatori i përgjithshëm i përparimit të kombit të tij, ndaj dhe për atë ai i shërbeu atdheut me tërë qenien e tij. Me vetëmohim, ai e vuri në shërbim veten për të mirën dhe shpëtimin e kombit të tij nga pushtuesi otoman.
Për ta përmbledhur karakterin dhe forcën e jashtëzakonshme të Heroit tonë, e vlen të ritheksohet se ai u bë mbrojtësi i atdheut të tij, identitetit të tij dhe vlerave të lashta rrënjësore europiane të kombit arbënor. Duke e mbrojtur atdheun e tij, ai në fakt mbrojti edhe tërë civilizimin e familjes europiane. Pushtuesi otoman u ndal në Shqipëri, sepse vetëm aty ai nuk mund ta kapërcente murin që kishte ngritur Gjergj Kastrioti me arbënorët e tij. Aty u zhvilluan betejat që, në fakt, i mbrojtën edhe kombet e tjera nga pushtimi i egër turk. Kjo ndodhi derisa Gjergj Kastrioti ishte gjallë, por pas vdekjes së tij këmba e pushtuesit turk u rëndua përsëri në trojet arbënore dhe sundoi aty barbarisht, duke e lënë kombin tonë në mjerim, të pazhvilluar, të shkatërruar, pa dije e arsim, pa gjuhë, duke ia shkëputur atij lidhjet amtare me familjen europian për 445 vjet, deri në rishpalljen e pavarësisë së Shqipërisë më 28 Nëntor 1912.Sidoqoftë, ja si shkruante metë drejtë bashkëkohësi i Gjergj Kastriotit dhe humanisti Marcantonio Sabellico: “Pas vdekjes së Gjergj Kastriotit, thonë se shqiptarët, të habitur nga trimëria e këtij burri zunë të shihnin tek ai diçka që kalonte përtej kufijve njerëzorë dhe ta kujtonin princin e dashur me këngë madhështore. Disa burra të besueshëm më kanë treguar se në valën e luftës dhe, pikërisht kur çdo gjë shungullonte e oshtinte nga armët barbare, grupe vajzash kishin zakon të mblidheshin çdo tetë ditë ndër sheshet ku kryqëzoheshin tri rrugë në qytetet ku kish sunduar dhe të këndonin lavdinë e të ndjerit princ, siç bënin burrat e lashtë në ahengjet e tyre”. /KultPlus.com
Lezha e cila u bë vendi i Kuvendit të madh arbëror në epokën e Gjergj Kastriotit ka qenë historikisht vend i rëndësisë historike, sipas dokumentit në fjalë Lezha përmendet që në vitin 464 p.K., dhe është vendi ku heroi ynë arbëror Gjergj Kastrioti është varrosur aty.
Se Lezha në kuptimin historik të kombit tonë është një vend i shenjtë për ne arbërorët aty u themelua Kuvendi i Lezhës, po aty gjendet edhe varri i mbretit arbëror e që më pas ky varrë u bë frymëzim për ringjalljen e kombit tonë dhe të shumë brezave për lirinë, pavarësinë dhe unitetin arbëror.
Është e rëndësishme të nënvizohet edhe kjo, aty në medaljen apo monedhën e vjetër shihen dy plisa që tregojnë qartë lashtësinë dhe simbolin e popullit tonë iliro-arbëror si dhe ylli apo dielli Ilir që poashtu janë simbole të lashtësisë sonë. Pastaj, shihet edhe këllëfi i shigjetave në formë kryqi dhe me harkun zingjiror të cilën e kanë përdor në lashtësi iliro-arbërit.
Këtë përshkrim dhe simbolet në fjalë i kam gjetë gjatë hulumtimeve të mia të vazhdueshme si për lashtësinë e kombit tonë iliro-arbëror, ashtu edhe për epokën e artë të fatosit dhe mbretit tonë arbëror Gjergj Kastriotit. Për arsye që të mos keqpërdoret dhe të përvetësohet nga të tjerët burimi i këtij shkrimi dhe simbolet kam vendos t’i ruaj vetëm në arkivin tim personal si burm dhe si referëncë të mëpastajme. / KultPlus.com
Gjergj Kastrioti Skënderbeu është njëra ndër figurat më të rëndësishme në histori të Shqipërisë, shkruan KultPlus.
Gjon Keka ka sjellur një portret të rrallë të mbretit arbëror Gjergj Kastrioti.
Portreti në fjalë është i shoqëruar me përshkrimet mbi jetën dhe veprën e heroit tonë të pavdekshëm, dhe historikun e Arbërisë të cilin e kam nxjerrë nga një kronik e vitit 1642 /KultPlus.com
Meqenëse jemi në prag të Krishtlindjes dhe Vitit të Ri, edhe vera është pjesë e pandashme e këtyre festave dhe jo vetëm për festa por edhe si pije e preferuar.
Ndërsa te ne si komb vera ka qenë pije tradicionale që nga lashtësia.
Rrushi i maleve arbërore ishte shumë i vlerësuar dhe i dashur nga të lashtët tanë.
Historiani dhe shkrimtari Gai Plini i dytë e rendit atë në vendin e tretë midis të gjitha hardhive të rrushit që rriten në Itali dhe të hardhive tjera të huaja. /KultPlus.com
Ka kohë që në mesin tonë si komb, dalin teza si nga disa renegatë e mbetje brenda trojeve arbërore ,por vijnë gjithashtu edhe nga jashtë, pra nga politika turke se gjoja Perandoria otomane e ka mbrojtë kombin tonë nga copëtimet dhe nga ruajtja e identitetit dhe gjuhës.
Por ,faktet dhe e vërteta është ndryshe dhe ja se pse perandoria otomane ishte një nga pushtuesit më barbar në trojet tona e cila jo vetëm bëri gjenocid, ndalojë gjuhën,por edhe u mundua ta zhdukë emrin Arberor nga harta gjeografike dhe natyrore e saj brenda kontinentit europian.
Sikur që dihet qëllimi demoniak i turqisë është ringjallja e otomanizmit, dhe fatkeqësisht ka gjetë mbetjet e tyre e renegatët si më parë ,hamzat ,ballabanat e haxhiqamilat edhe sot me tendencën për ta ringjallur të sëmurën e bosforit.
Turqia nuk ishte në gjendje me i mbrojtë trojet arbërore nga copëtimi, sepse po te ishte ashtu do ta mbronte në Kongresin e Berlinit dhe Konferencën e Londrës e atë të Parisit, por ajo kur e pa se po shembet bashkëprojektoi me të tjerët planin e copetimeve dhe peshqesheve të trojeve arbërore. Jo rastësisht poeti ynë Sami Frashëri e krahason Perandorinë otomane me “një të sëmurë e cila i ka ditët e numëruara”. Poashtu, po ta kishte mbrojtë perandoria otomane kombin tonë, atëherë pse u krijua Lidhja e Prizrenit, pse pati kryengritje të vazhdueshme kundër kësaj perandorie, poashtu po ta kishte mbrojtë kombin tonë pse nuk e miratojë vullnetin dhe vendimin e popullit shqiptar më 28 nëntor 1912 për liri, pavarësi dhe shtet sovran, por e kundërshtojë dhe pengojë vazhdimisht ngritjen e sapolindur të Shqipërisë sovrane. /KultPlus.com
Se jeta, vepra dhe qeverisja e urtë e mbretit tonë Arbëror Gjergj Kastrioti ishte tepër e njohur ,por edhe si një shembull për të gjithë mbretërit e princat ,shihet nga kjo se si vepra e Marin Barletit për jetën dhe veprën e Gjergj Kastriotit e përkthyer në gjuhën gjermane u vlerësua tepër shumë si një vepër model për të gjithë madje edhe për kombin gjerman në atë kohë.
Përkthyesi në gjuhën gjermane i veprës së Barletit për Gjergj Kastriotin, Theodor Funccium respektivisht Theodor Funck në faqet e para të hyrjes së librit të përkthyer në gjuhën gjermane në vitin 1606 të cilën ia solli kombit gjerman e përthakon më këto fjalë veprën tepër të dobishme që ai pati mundëisnë t’ia sjell kombit të tij dhe princave e pushtetarëve ,si vijon:
„Sikur e kam rishikuar shpesh me zell në gjuhën latine, vendosa ta përmbledh e bashkoi shkurtimisht dhe pastaj edhe ta shtyp në gjuhën gjermane,lehtësisht të kuptueshme.
Gjendja aktuale e botës, veçanërisht atdheu ynë i dashur, kombi gjerman, më dha rastin,mundësinë, dhe besimin e mirë që për rrjedhojë ta sjellë këtë vepër tepër të lavdrueshme për ithtarët regjentët, pushtetarët, e udhëheqësit e luftës ,pastaj do të jetë veçanërisht tepër e dobishme për ata që merren me artin e luftës si dhe princa e mbretër…që të njihen me talentet,virtytet , burrërinë dhe trimërinë e heroit Skënderbe.
Tek ky hero trim e luftëtar u shfaqën të gjitha virtytet, siç kërkohet nga një Imperatore bellico.
Dhe për shkak të kësaj, ata që duan të mësojnë nga arti i luftës mund të përfitojnë shumë më shumë nga kjo histori , aq sa do të munden të mësonin në një Academia rei militaris.“/KultPlus.com
Në kohën e Gjergj Kastriotit trojet arbërore mbanin vulën e trojeve iliro-arbëore, prandaj edhe kuvendi i Lezhës i 2 Marsit të vitit 1444 u quajt Kuvend i fisnikëve iliro-arbëror.
Pokështu edhe qytetet tjera të lashta ,më saktësisht kryeqyteti i asaj kohe Kruja mbante emrin e një nga qytetet apo vendbanimet e Ilirëve. Këtë e përforcojnë edhe shumë dokumente historike se në atë epokë të ndritur të arbërorëve ,pra epokën e Gjergj Kastriotit Arbëria kishte nxjerrë më shumë se kurrë imazhin e asaj Arbërie të lashtë që mbante vulën e paraardhësve të vetë pellazgo-ilirë. Ndërkaq Gjergj Kastrioti ishte i vetmi që donte më çdo kusht rikthimin e kufijëve të lashtë e të natyrshëm të gadishullit Ilirik, respektivisht kufijëve iliro-arbëror europian.
Për të parë se kjo vërtetë ishte ashtu ,kështu tregojnë edhe dokumentet si nga udhërpërshkuesit e studiuesit e ndryshë europian sikur që shkruante një udhëpërshkues e studiues në vitin 1826 si vijon:“Gjergj Kastrioti, i quajtur Skënderbeu ,i cili në fakt është më i famshmi nga të gjithë, jo vetëm riktheu të gjitha krahinat ilire, të cilat më parë përbënin prefekturën Prevalitane…së bashku me tokën e Dardanëve, që ishin atëherë në atë që është sot deri në rrethet e Prizrenit,por ai bashkoi gjithashtu pjesën më të madhe të Epirit të lashtë me shtetet e tij.“ Madje për ta bërë edhe më të bindshme këtë ,edhe vetë historiani bizantin ,Leonik Chalkokondili si një bashkëkohës i Gjergj Kastriotit në një dokument historik të botuar në vitet 1514/30 e quante Krujën e Gjergj Kastriotit si një vend e qytet të Ilirëve./KultPlus.com
Me rastin e 28 nëntorit, këtu po i paraqes dy telegrame sipas shtypit austriak të kohës ,të dërguar njërin nga Ismail Qemali dhe tjetrin nga Sekretari Luigj Gurakuqi të cilët njoftuan shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë më 1912.
Sikur që dihet Austria është vendi i parë që e njohu pavarësinë e Shqipërisë dhe mbështeti forcimin e shtetit të ri në Europë,madje ishte Austro-Hungaria ajo që e mbrojti dhe e mbajti në këmbë shtetin e sapo lindur.
Kombi shqiptar duhet t’i jetë mirënjohës Austro-Hungarisë për mbështetjen e pakursyer të saj në bërjen e shtetit të Shqipërisë.
Telegramet janë këto si vijon:
Ismail Qemal njofton kontin Berchtlod për shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë
Presidenti i Qeverisë së Përkohshme Ismail Qemali i dërgoi një depeshe Ministrit të Kontit të Jashtëm Berchtold, ku thuhej se Asambleja Kombëtare, e përbërë nga delegatë nga të gjitha trevat e Shqipërisë, pa dallim feje, të mbledhur sot në Vlorë, shpalli pavarësinë e Shqipëria dhe formoi një qeverie të përkohshme.
Prandaj Ismail Qemali kërkon që Austro-Hungaria të njoh ndryshimin e jetës politike të kombit shqiptar. Shqiptarët janë të bindur se qeveria austriake, ashtu si e gjithë bota e qytetëruar, do t’u bëjë një mirëseardhje dashamirëse duke i mbrojtur nga çdo ndërhyrje në ekzistencën e tyre kombëtare dhe kundër çdo copëtimi të territorit të tyre.
_________________________________
Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë
“Reichspost” ka marrë telegramin e mëposhtëm në frëngjisht nga Vlora:
Vlorë, 29 Nëntor
Asambleja Kombëtar, e përbërë nga delegatë nga të gjitha trevat shqiptare, pa dallim feje, u mblodh sot në Vlorë, shpalli pavarësinë e Shqipërisë dhe formoi një qeveri provizore, president i së cilës është Ismail Qemal Beu.
Librin e Konstantin Mihalit të Ostrovicës të cilën e paska publikuar Jahja Drançolli në dsai media si gjetje të tij ,në fakt e pata gjetë unë gjatë hulumtimeve të mia.
Një bashkëkohës i Gjergj Kastriotit i Ostrovicës së Novobërdës, i cili në Kronikën e tij respektivisht veprën në fjalë sjell dëshmi të kohës edhe mbi figurën e Gjergj Kastriotit Skënderbeut. Duhet ditur se Konstantin Mhali i Ostrovicës ishte arbëror i Novobërdës dhe bashkëkohës i Gjergj Kastriotit Skënderbeut. Pasi ai shkruan edhe për figurën e Skënderbeut, është e mundur ta ketë njohur atë dhe të jetë dëshmitar i asaj kohe. Madje vetë në kopertin të librit emri i Gjergj Kastriotit është i pashmangshëm. Kështu duke hulumtuar e pata gjetë në një librari të Antiquariatit këtu në Austri dhe e pata ble, poashtu një kopje e këtij libri gjendet edhe në Arkivin shtetëror të Austrisë dhe në Biblioteka të Landeve. Vepra në fjalë rreth kësaj figure është botim i vitit 1565 dhe mban titullin „Historya neb Kronyka Turecka od Michala Konstantina z Ostroëicze…„ (Historia ose kronika turke e Konstantin Mihalit të Ostrovicës)Në këtë vepër mbi figurën e Konstantinit të Ostrovicës së Novobërdës, një pjesë e madhe i kushtohet edhe Gjergj Kastriotit dhe veprave të tij heroike kundër pushtuesit turk.
Poashtu duhet përmendur se e pata lutur një mik timin këtu Bibliotekist që të bëhet një skanim i këtij libri, sepse është në interes për historinë dhe periudhën në fjalë dhe e patë bërë një skanim për mua dhe për ta vendos pastaj për ta lexuar edhe të tjerët, pra për të patur qasje edhe të tjerët studiues duke e ruajtur gjithnjë burimin. Një kopje të skanimit që është bërë publike të librit ja pata dërguar edhe z.Jahja Drançollit pasi ma patë kërkuar që ta bëjmë një studim mbi këtë figurë dhe Gjergj Kastriotit Skënderbeut, pra një studim krahasues. Do të ishte mirë madje është vetë metodologjia shkencore që me nënvizu emrin e se kush e ka gjetë këtë libër në arkiva këtu. Në fakt për këtë libër që e pata gjetë pata shkruar edhe në faqen time më 4 Janar 2018. Por sidoqoftë le të mbetet në ndergjegje të tij që nuk e ka përmend se kush e ka gjetë këtë libër me vlerë. Po e përmbyll këtë sqarim me fjalët që i thoshte Aristoteli ndaj Platonit:
