Vendi i një prej monumenteve më të rëndësishëm në antikitetin klasik – pallati ku Aleksandri i Madh u kurorëzua mbret – është rihapur pas një restaurimi 16-vjeçar.
Pallati i Aigait, pranë qytetit port verior të Selanikut të Greqisë, u ndërtua më shumë se 2300 vjet më parë, shkruan BBC.
Më vonë u shkatërrua nga romakët dhe u zbulua përmes gërmimeve që filluan në shekullin e 19-të.
Rinovimi i tij kushtoi më shumë se 20 milionë euro me ndihmën e Bashkimit Evropian.
Kryeministri grek, Kyriakos Mitsotakis, i cili mori pjesë në ceremonin për rihapjen e vendit të premten, e përshkroi atë si një “monument me rëndësi globale”.
Pallati u ndërtua nga Filipi II, babai i Aleksandrit të Madh, i cili sundonte mbi mbretërinë e fuqishme të Maqedonisë. Aigai, afër qytetit të sotëm të Verginës, ishte kryeqyteti i saj.
Pallati ishte ndërtesa më e madhe në Greqinë klasike – duke mbuluar një sipërfaqe prej 160 mijë metra katrorë – dhe përmbante salla të mëdha banketesh, vende kulti dhe oborre.
Pallati dhe varret aty pranë Filipit dhe mbretërve të tjerë maqedonas, janë një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s./KlanKosova/KultPlus.com
Një nga monumentet më të famshme të Greqisë po provon kufizimin e vizitorëve të saj të përditshëm.
Vendi arkeologjik i Akropolit të Athinës tërheq vizitorë nga e gjithë bota të etur për t’u mrekulluar në vendin e lashtë kulturor, shkruan CNN, transmeton Klankosova.tv.
Në vijim, vizitorët do të kufizohen në 20,000 në ditë, me një faqe interneti rezervimi që do të mbajë gjurmët e hapave dhe do të zbatojë një sistem me intervale kohore
Qëllimi është që sistemi i ri, i cili aktualisht është në fazat e testimit të saj dhe ka të ngjarë të zbatohet zyrtarisht nga prilli i vitit 2024, do të trajtojë mbipopullimin dhe do të garantojë sigurinë dhe jetëgjatësinë e monumentit./KlanKosova/KultPlus.com
Në vitin 1988, Ismail Kadare botonte në Tiranë, romanin e tij “Një dosje për Homerin”, apo “Dossier H”, e botuar më pas në Francë. Ishte historia e udhëtimit të ethshëm të dy irlandezëve të New York-ut nëpër malet shqiptare në vitet ‘30, që vinin të kërkonin përqasjet e botës homerike me atë të jetës së atyre maleve, ku këngët dhe ritet, pesha e gjakut, tragjikja e llahtarisur, mbartnin ende një ngarkesë të përngjashme me atë të tregimeve të Homerit të verbër në Iliadën dhe Odisenë e tij.
Ata fillimisht kishin qenë në Novipazar, ku banonin shumë shqiptarë dhe dihet nga historia se bardë shqiptarë këndonin këngët legjendare të Mujit dhe Halilit, “ciklin e Kreshnikëve” dhe disa prej tyre ishin të verbër, si bardët e Homerit. Por, kjo përqasje nuk ishte e re sepse gati një shekull më parë se ata, kishte qenë në fakt, një studjues i njohur francez, i cili kishte bredhur në malet shqiptare në kërkim të këtij “prushi” homerik, që ai e preku realisht. Ky ishte Albert Dumont, një nga studiuesit më me emër të Francës, mbi antikitetin dhe Ballkanin.
Ç’kishte ndodhur atëherë? Në mëngjesin e 23 dhjetorit të vitit 1871, Albert Dumont (Charles-Albert-Auguste-Eugène Dumont) linte portin e Kotorrit. Në bllokun e tij të shënimeve, ai nuk harronte të shënonte për natyrën e atyre brigjeve ku “në breg, orkestra e regjimentit austriak luan muzikë”. Anija “Miramar”, e shoqërisë “Lloyd”, që prej vitesh rrihte brigjet e Adriatikut, ndaloi në Tivar, ku atij tashmë i duhet të shkojë me kuaj prej aty për në Shkodër. Koha është e ftohtë dhe qielli larg gjëmon. “Rruga gjer në Shkodër shkon shtatë, pesëmbëdhjetë apo njëzetë orë, sipas stinës, shirave ose ujit nëpër shtigje”, – shënon ai.
Rruga në fakt është plot ngjitje e zbritje, mes shkëmbenjve, ku padyshim, pamjet madhështore e habisin çdo udhëtar të huaj që zbret në këto anë, siç do ta mrekulluonin disa vite më pas, Pierre Loti-n. Nga Leqet e Hotit ata zbrisnin drejt Shkodrës, por sapo hyjnë në rrugën që zgjatet drejt qytetit, atje rrëzë kështjellës, Dumont shikon dyqanet, ku siç shkruan ai “Në pazarin e Shkodrës, një nga më të rëndësishmit e Turqisë, vijnë nga të gjitha malet e pashallikut si dhe nga Mali i Zi. Por çdo vit, uji përmbyt dyqanet e tij.” Tri muaj më parë, për Shkodrën, atij i kishte folur miku i tij, etnografi dhe kartografi i njohur francez Guillaume Lejean, i cili për herë të dytë e kishte vizituar Shqipërinë. Ai e kishte takuar në Maqedoni, gjatë një udhëtimi. “E takova në Filipopolis, ku ishte sëmurë nga ethet, pas gjithë atyre lodhjeve të mëdha…” – shkruante ai.
Biseda për Shqipërinë ishte e nevojshme për të, pasi Dumont përgatiste udhëtimin e tij drejt atyre viseve që fare pak njerëz i kishin shkelur. Dhe ja tani, ai vëzhgonte tokën shqiptare, njerëzit, sjelljet e tyre, takohej me konsullin francez në Shkodër dhe fillonte të frekuentonte kafenetë e këtij qyteti, të njohur për kështjellën e tij, takonte malësorë dhë shpejt merr udhën e maleve.
Greqia homerike në malet shqiptare
Albert Dumont, i cili prej disa vitesh ishte marrë me mbishkrimet e vjetra, ishte nisur me një qëllim të caktuar: të gjente përafërsitë e antikitetit grek me shqiptarët e maleve veriore. Kur shkruan për tributë, ai thotë se “ata jetojnë të izoluar, por kanë një kryeplak, i cili vendos për kohën e kullotave, ndarjen e tyre dhe kohën e shtegtimit; kur ka ankesa të një fqinji për tjetrin, etj. Në Greqinë antike, qeveritarët e çdo tribuje quheshin “pleq”. Ishin ata që bënin drejtësi, ashtu të ulur mbi gurë, në formë rrethi, siç tregohet dhe në mburojën e Akilit.
Kur prijësit shqiptarë mblidhen po kështu për të vendosur, ata formojnë atë që quhet “rrethi i gjakut” (la ronde du sang), çka sagat e vjetra e quajnë “gerichtsring”. Këtë zakon apo rit e kishte venë nê dukje gjysëm shekulli më parë, pra në vitet 1840, studiuesi tjetêr francez, sllavisti Cyprien Robert i cili bënte tê njêjtën përqasje tê shqiptarëve me botên homerike
Gjatë udhëtimit të tij në Shqipëri, nga veriu në jug, idea e Dumont merr një formë solide: ai është i bindur se prushi i dikurshëm homerik është ende i ndezur në malet shqiptare. Një shekull më pas, po të ishte gjallë, ai do të gëzohej, nëse do të merrte vesh se një udhëtim të tillë kishin bërë studjues të tjerë, kësaj rradhe nga një botë më e qytetëruar.
Milman Parry, ishte një nga ata që kishte studiuar traditën gojore të Jugosllavisë në vitet 1933 dhe 1934. Në një nga udhëtimet e tij në Novi Pazar, ai kishte regjistruar disa rapsodë shqiptarë, të cilët këndonin në dy gjuhët: serbisht dhe shqip të njëjtat këngë të “Eposit shqiptar të Veriut”, ose “Ciklit të Kreshnikëve”, siç do ta quajmë atë. Në Europë ishte koha e vlerësimit apo e “Kultit të epopesë homerike”, meqë letrarët e kontinentit të Vjetër po i riktheheshin legjendave dhe bëmave homerike. Pasi kishte mësuar shqipen në Dubrovnik, Parry udhëtoi nëpër fshtatrat e Malësisë së Madhe e në Dukagjin, duke rrahur shtigjet e Bogës, duke iu ngjitur Thethit, Tropojës e Kukësit.
Në vitin 1938, ai mblodhi pothuaj njëqind këngë rapsodike, mes të cilave këngët e Gjeto Basho Mujës, Ago Ymerit apo Gjergj Elez Alisë. Në udhëtimet e mëpasme, Parry u shoqërua edhe nga Albert Lord, profesor i gjuhëve sllave në Universitetin e Harvardit. Vallë a e dinin ata se një studjues i njohur francez, kishte qenë një pararendës i udhëtimeve të tyre dhe se ata ecnin tani në gjurmët e tij? Ndoshta!…
– “Hyjmë në një shtëpi të vjetër që shërben dhe si bakall, – shkruante atëherë Dumont, në librin që do të botonte nën titullin “Ballkani dhe Adriatiku”. – Ishte një lloj dyqani ku shiten erëza, verë, likere dhe gjithçka e nevojshme për këtë popull që ka pak nevoja. Një grua rreth të pesëdhjetave është ulur në një cep: ka gjashtë javë që nuk e ka lëshuar atë vend. Ditën e kalon duke qarë e duke klithur: “Ah, ata që vranë tim bir!” Djali i viktimës pret klientët dhe duket i ngushëlluar. Ai na shpjegon se një nga fqinjët erdhi aty, një grindje plasi, thikat u nxorrën dhe ati i tij u vra e ra i vdekur. “Ishte vërtet një trim! – na thanë ata përreth. – Cili, i vrari apo vrasësi? – Oh, që të dy. Kështu është këtu. Ishte zemërimi i Zotit që solli të keqen! Dhe fajtori ia kishte mbathur nga frika e hakmarrjes të të afërmve të viktimës. Por askush nuk mendon ta qortojë atë moralisht. Madje dhe kjo nënë që nuk mund të ngushëllohet dot e as vrasësi i mallkuar, i cili nuk beson se vrasja është një krim kaq i madh…
Ky lloj shpagimi, i gjakut për gjak, apo i dëmshpërblimit të gjakut të derdhur, ishte harruar në Europë. E megjithatë, në malet e thella shqiptare dhe ato të Malit të Zi, ky shpagim kishte krijuar mekanizmin e vet, i cili lëvizte, diku pengohej, ndalohej e pastaj vihej përsëri në lëvizje, me një jehonë të vazhdueshme krismash që nuk ndalonin. Dhe kjo, Dumont-it i rikujtonte antikitetin grek, të cilin shtatë vjet më parë e kishte studiuar në Shkollën Franceze të Athinës.
“Streha që i jepej një njeriu, – vazhdon ai, – që kishte bërë vrasje në shoqërinë antike greke, shpjegohet nga këto mendësi e vrasje.
Shqiptari është mikpritës për vrasësin që fshihet dhe që nuk është i klanit të tij. Ai e mirëpret dhe i siguron atij mbrojtjen. Vetëm familja e të vrarit ka të drejtë të shpagohet ndaj tij. Dhe kuptohet lehtë ajo që ata mendojnë se ç’është një njeri i mirë apo i keq, çka e gjejmë në shprehjet e vjetra homerike. Ai që është i mirë, nuk është shqiptari i virtytit, që e zotëron vetveten dhe pasionet e tij, por është njeriu i fortë, ai që imponohet nga fjala dhe veprimet e tij, është ai, para të cilit duhet të nënshtrohesh, ai që vërtet është zot i të tjerëve. I keq është i dobëti, i ndrojturi. Shqiptari tregon me krenari që i vodhi delet e tribusë fqinje.
Ai e ka kapur atë në befasi, e ka mashtruar dhe e ka vrarë armikun e tij, pasi askush nuk është më dinak se ai. Askush tjetër nuk e bën më shumë viktimën të vuajë se sa ai. Kështu dhe i mënçuri Nestor mburrej në kuvendin e grekëve për barbarinë e kohës së rinisë së tij. Po kështu, Uliksi pati meritën të citohej si shëmbull midis njerëzve të kohës së tij, duke kujtuar me krenari gjyshin nga e ëma, Antlykos, një grabitës me emër, i cili mbrohej nga hyjnitë, veçanërisht nga Hermes.
Deri në epokën historike, në kohën e Tuqididhit dhe Platonit, pirateria do të mbetej jo vetëm një profesion i nderuar, por ajo do të meritonte respektin popullor. Ne sot nuk e nderojmë një të ftuar, po t’i themi: “A jeni pirat?… Por grekët e Homerit, e thonin këtë. Dhe shqiptari e pyet gjaksin që fshihet dhe që do të bëhet miku i tij: “Sa kokë ke prerë?”…
Albert Dumont, (1842-1884), gjatë këtij udhëtimi ishte një djalosh 29-vjeçar nga Scey-sur-Saône, një i ri i fuqishëm e me kurajo të madhe. Ai di t’i përballojë rrebeshet dhe stuhitë e atyre maleve. Kërshëria për të njohur këtë popull, e shtyn gjithnjë drejt të panjohurës, drejt asaj që fshihet brënda atyre kullave të rënda e të ftohta, por me një shpirt mikpritës, ku miku ishte i barabartë me Hyjnitë.
Ashtu si në kohë antike, edhe këtu ai gjen “taksën e gjakut”. Siç shkruan në shënimet e tij, gjatë shekujve, ai pikas se pagesa me bagëti kaloi në pagesën me para. “Për shqiptarët, një vrasje vlen 750 piastra. Tarifa e princave “merovingines”(frankët e shekujve V-VIII, L.R.) nuk ishte më e lartë se kaq. Zakoni i pagimit në raste të tilla u zhduk shpejt tek helenët.
Në “skenën e gjykimit” që e shohim në mburojën e Akilit, të dyja palët kundërshtare diskutojnë rreth çmimit që duhet paguar për një të vrarë. Grekët përdornin fjalën që më vonë nënkuptonte ndëshkimin. Ndërsa pena, peine, tregon një pagesë, nga fjala latine «pendere», «poenam». Tacite shkruan se ishte koha e gjatë e gjakmarrjes që bëri të lindë kompensimi i gjakut. “Dhe urrejtja duhet ndarë ndër të afërmit dhe miqtë e babait të tij. Këto urrejtje nuk janë të pamëshirshme. Madje dhe vrasja pagohet, pësohet, përmes dhënies së një numri kafshësh. Atëherë gjithë familja është e kënaqur”. Kjo frazë zbatohet tek shqiptarët dhe gjermanët”.
Gratë e rrëmbyera si në tregimet antike
“Jeta shqiptare është tepër e thjeshtë, – shkruan ai. – Ata nuk janë bujq dhe i përbuzin punët e mundimshme. Ata i çojnë bagëtitë në kullota, siç bënin heronjtë grekë, të cilët të gjithë ishin barinj. Nëse stina është shumë e keqe, ata djegin dru dhe bëjnë qymyr. Kjo padyshim është industria primitive që historia mund të ketë… ” Atij i bën përshtypje jeta e shqiptarëve nëpër kasolle, por megjithatë habitet që gjen atje thesare të vërteta.
Jo vetëm armë të bukura e të punuara në filigran, por dhe varëse ari, bixhuteri të jashtëzakonshme dhe zbukurime të tjera që malësorët i transmetojnë brez pas brezi. “Si vallë këto xhevahire kanë ardhur deri në këto male?… Askush nuk e di. Shqiptarët më të respektuar, ata që quhen “plak” dhe që shikohen si nderi i racës së tyre, bëjnë punë dhe nga më të rëndomtat.
Gjatë kohës që i biri u prin buajve në arë, si Menelas, i ati ndërton shtëpinë, ashtu si Uliksi. Për darkë, kur ju pret si mik: ai e ther delen vetë, ashtu siç bënte Akili… Ulemi në tokë në mes enëve më të zakonshme dhe ju përcillni dorë më dorë një tas të marrë nga miqtë e tyre të civilizuar. Gratë shërbejnë. Kur darka mbaron, plaku merr lahutën dhe luan vetë, ndërkohë që të rinjtë bëjnë gara ose bashkohen të kapur për qafe, në një valle të vjetër; burrat kapen nga duart dhe bëjnë gjoja si viktimat në labirinthin e Kretës.
Kështu, gjithçka që shkruan ai, të sjell kujtimin e përshkrimeve homerike…
«Aristoti, – vazhdon Dumont, – tregon se kërkesa që i fejuari tu paguajë prikë prindërve të nuses është një nga karakteristikat e shoqërisë primitive. Shqiptari e bën këtë pagesë. Kjo shumë e paguar nga burri, në ligjet lombarde quhet “mund” dhe është objekt i shumë diskutimeve. Kodi i Ethelbert përcakton numrin e kafshëve që burri do t’i japë prindërve të gruas së ardhshme.
Në të njëjtin kuptim, Homeri shkruan se gratë e bukura vlejnë shumë buaj. Kjo fjalë tek grekët është si “mundinen” tek gjermanët. Në disa tribu, martesa bëhet me të grabitur. Çdokush do të martohet duke grabitur gruan e tribusë armike. Në Orosh, në qendër të Mirditës, pothuaj gjithë gratë janë të grabitura. Princi i zonës, meqë para disa vitesh mbeti i ve, ai grabiti bijën e një beu të Krujës. Dhe kjo është e përgjithshme në këto male…
Burri do që askush mos ta prekë atë. Ai është i ëmbël me të, e trajton si fëmijë që kërkon ta përkëdhelin dhe që i ati ia jep. I shtyrë nga instiktet, edhe pse jo nga ndjesi sensuale, shqiptari, krah gruas së tij merr dhe një tjetër. Kisha katolike ka qenë mjaft e ashpër ndaj kësaj praktike, por poligamia nuk është e rrallë tek kristianët dhe muslimanët e këtyre maleve. Prifti nuk i njeh këto lidhje, ndërsa shqiptari nuk i sheh ato si fajtore, edhe pse gruaja legale ka një lloj superioriteti. Tjetra qëndron në një pozitë inferiore, njësoj si tek mbretërit grekë të antikitetit, ku robinat mbushnin shtëpitë e tyre…”
Në çdo vend që ndalonte Dumont, gjente gjurmë të një jete të lashtë, si të thuash gjurmë homerike, atë çka prej shekujsh ishte shuar në tokat parahelene dhe që këtu ishin ende të gjalla. “Habitesh ndonjëherë të shohësh ligjet e vjetra në Itali dhe Greqi, ku gruaja përjashtohet nga trashëgimia…
Në Shqipëri, vejusha nuk ka asnjë lloj trashëgimie në pronat e burrit të vdekur. Janë të bijtë që marrin tokën dhe bagëtitë. Nëse nëna nuk martohet, ajo konsiderohet si pasuri e lënë nga burri i vdekur, ose më shpesh ato i mbajnë pranë tyre. Shumë herë gruaja kthehet në familjen e prindërve të saj vetëm me gjërat e përdorimit që i japin gjatë fejesës. Zakonet antike tregojnë se në shumë vende, vejusha mund të martohej dhe pa dëshirën e saj me burrat e familjes së burrit të vdekur. Ky zakon është tek shqiptarët dhe ne s’kemi asnjë vështirësi për ta konstatuar atë. Gruaja është më shumë një plaçkë, një objekt, sesa një njeri.”
Ai konstatoi me habi që në disa qytete, kur vajzat kalonin moshën e adoleshencës, ato i mbanin të mbyllura në shtëpi deri sa ato martoheshin. “Ato që janë kristiane dalin një herë në vit për të shkuar në meshën që bëhet posaçërisht për to, gjatë natës së Krishtlindjes. Me përjashtim të kësaj feste, ato shohin veçse njerëzit e familjes dhe priftin që u vjen tu mësojë katekizmin… Udhëtarët e kanë thënë shpesh se një burrë mund të udhëtonte në të gjithë Shqipërinë nën mbrojtjen e një gruaje. Në këto vënde, prekja e nderit të gruas është diçka shumë e rrallë”.
Po. Gjaksi mund të udhëtonte krah një gruaje pa patur frikë se rrugës mund ta vrisnin. Kjo histori i kishte ndodhur dhe një gazetareje franceze, Paule Fercoq de Leslay, e cila ashtu si irlandezët Parry dhe Lord, udhëtonte me kuaj në të njëjtën kohë me ta nëpër malet shqiptare. Një djalosh që kishte bërë një vrasje, kur dëgjoi se ajo kalonte në ato anë, shkoi me të, meqë ajo do merrte udhën drejt kullës së prindërve të tij dhe ai ishte i sigurt se gjatë atij udhëtimi, askush nuk do guxonte të qëllonte, sepse mund të vriste një grua, dhe për më tepër një të huaj…
Gjatë atij rrugëtimi të vështirë, (dimri qënkej vërtet i egër në ato male), Dumont shënonte gjithçka: rite, zakone, tipa socialë, besytni popullore… – “S’ka popull që të mos u ketë besuar shpirtrave. Por ka diçka që ka mbetur e veçantë tek shqiptarët: funeralet dhe banketi për të vdekurit. Kur një shqiptar vdes, mblidhet e gjithë familja: ata shkulin flokët dhe çjerrin faqet, të cilat shpesh mbulohen me gjak. Ai i gris dhe teshat e trupit. Secili nga familja duhet t’i flasë të vdekurit, duke lëvduar dhuntitë e tij: improvizimet e tyre që zgjasin me orë, ndërpriten nga klithma dhe të qara. Kur ke parë një skenë të tillë, kjo s’mund të harrohet…”
Rrush, shegë apo verë për të vdekurit
Një lloj vajtimi tjetër, apo ceremoniali funeral, Dumont ndesh tashmë në jug të Shqipërisë, në Gjirokastër para se të ndërmerrte udhën drejt Epirit të banuara nga shqiptarët ortodoksë : “Rasti e solli që atë ditë të kaloja para një shtëpie ku qanin të vdekurin. Klithmat filluan para se të agonte dhe nuk u ndërprenë veç një çast në mesditë, për të vazhduar pastaj gjer në mbrëmje. Dhe ato dëgjoheshin në tërë lagjen. Ato të qara të vajtueshme, të përzjera me ulurima, nuk i kishin shteruar forcat e vajtojcave, të cilat të nesërmen, gjëndeshin në të njëjtin vënd për të vazhduar vajin.
Gjatë gjithë vitit, dy apo tri herë në javë, gratë vijnë për të qarë atë që nuk është më në këtë botë. Praktika të tilla nënkuptojnë mbresa të dhunshme që u japin këtyre grave forca të atilla që nuk njihen në vendet tona. Ka në to një brutalitet të dhimbjes që ne nuk arrijmë ta kuptojmë e çka spektakli i tyre është për ne i padurueshëm. Skena është totalisht antike. Atë e gjejmë tek poetët e parë grekë.
Monumentet figurative e tregojnë shpesh këtë, veçanërisht në epokat e para të artit. Ne kemi në muzeumet tona vazo me piktura të zeza dhe tablo prej balte të pjekur, ku gjen ilustrime besnike si të ceremonive shqiptare. Eshtë e vërtetë që në progresin e bërë të kulturës helenike, artistët iu janë shmangur këtyre subjekteve. Zakonet zbuten, skenat funebre bëhen më të qeta… Grekët e shekullit të V para erês sê re dhe të kohërave edhe më të vjetra, afrohen me shqiptarët e sotëm”.
Po kështu, Dumont pikas se në praktikën funerare, të vdekurit i çohen në varr rrush, shegë apo verë, çka “është një nga zakonet e çuditshme që ne gjejmë në gadishullin ballkanik”…- shkruan ai. – Ato i jepen të vdekurit që të gjejë forcat, sepse në varr ai i ruan ende ndjenjat e oreksit dhe kërkesat e tjera të jetës tokësore.
Nëse këto ushqime mungojnë, hija e tij reale dhe e dukshme, do ta humbiste forcën që i ka mbetur. Ky besim është po aq i vjetër sa dhe grekët. E gjejmë tek Homeri. Në shekujt e bukur të poetëve, flisnin fare pak për këtë, por ne e shohim se ajo ekzistonte. Ajo ka frymëzuar një seri bazorelievesh. Kristianizmi e luftoi, por nuk e shkatërroi… Por kjo praktikë vazhdon ende në Shqipëri…”
Dumont na jep gjithashtu të dhëna dhe për gjendjen e gruas shqiptare. Madje ai ishte habitur nga një fakt i veçantë që kishte dëgjuar në konsullatën franceze në Shkodër. I ishte e dukur e pabesueshme, por njëkohësisht kuptimplote: “Në Shkodër, haremllëku nuk i mbron gratë. Pas konsullatës së Francës ka një përrua të vogël ku brenda një muaji, më 1871, janë gjetur dymbëdhjetë kadavra foshnjesh. Udhëtari francez n’a informon njëkohësisht se në kohën që ai udhëtonte në trevat shqiptare, pra në vitin 1871, pesë peshkopët në Shqipëri ishin italianë dhe i gjashti ishte një polak. Në Shkodër, prej disa vitesh, është ngritur për të rinjtë një kolezh, të cilët pastaj shkojnë të vazhdojnë studimet në Romë. Ndërsa në dioqezën e Lezhës me 17.000 banorë, “vetëm 50 prej tyre dinin të lexonin dhe dhjetë dinin ta shkruajnë emrin e tyre… Françeskanët pak shqetësohen për arsimimin e tyre…”
Në librin e tij, Dumont vë në pah racën e pastërt shqiptare veçanërisht tek mirditasit, këlmendasit, kastratët, etj, ai thekson në mënyrë të veçantë traditat luftarake të shqiptarëve.
Shqiptarët ishin në betejën e Fornovas, në Itali, shkruan ai, “duke nga kujtuar stratiotët e mëdhenj shqiptarët të ardhur nga Morea e Shqipëria dhe që depërtuan nëpër Evropë, duke shërbyer, siç e thekson me të drejtë ai, në Angli, në Francë e Gjermani, në ushtrinë e mbretit Henry VIII, në atë të perandor Maximilien të Gjermanisë apo të mbretit francez François I”.
Jo pak kohë më parë, ai kishte lexuar dhe një botim të një letrari grek, Zoti Sathas, që siç shkruan ai, “sapo ka botuar një histori të stratiotëve shqiptarë, për njërin prej tyre, Mërkur Bua, e shkruar në greqisht dhe në vargje nga Koronaios i Zantes”. “Ushtritë e kësaj kohe, – shton ai, – nuk kishin ushtarë më të mirë se këta stratiotë, këta zviceranë të Orientit. Nëse ata luftojnë si heronjtë homerikë, duke e kthyer strategjinë në dinakëri, në një forcë që lëshohet pa urdhër mbi armikun, ata dinë po ashtu ta pranojnë disiplinën dhe të ndjekin rregullat e tjera të luftës. E kemi parë në Egjipt në kohën e Mehmet Ali Pashës.
E shohim sot në ushtrinë e Portës së Lartë. Kur kanë patur rastin të marrin detet, ata kanë qenë marinarë të shkëlqyer. Porti i Ulqinit, gjatë shekullit XVII, ka patur flotë të rëndësishme gjer me 500 anije tregëtare që lundronin në të gjithë Mesdheun. Janë ata që i kanë dhënë Sulltanit elitën e flotës osmane. Por dimë gjithashtu se ç’kanë bërë për Pavarësinë greke shqiptarët e Hidrës dhe të Spezaj. Heronj, që poetët i kanë kënduar ashtu sikur pasardhësit e Themistokles dhe të Leonidhas të ishin bij të shqiptarëve të panjohur”.
Duke lëvduar kështu historinë shqiptare, më së fundi Albert Dumont arrin në konkluzionin e tij historik rreth lashtësisë së këtij populli, çka ishte diçka që mbështetej dhe nga disa studjues të tjerë të botës antike, veçanërisht nga tezat e Louis Benloew, autorit të veprës “Greqia para grekërve”. – “Ky popull kaq i panjohur – do të shkruajë Dumont, – i cili ruan imazhin më të saktë të asaj çka ishin etërit e racës greke e latine, meriton gjithnjë interesin e historianit. Ky popull do të mbetet si dëshmitar i gjallë i një të kaluare që shpesh besojnë se është zhdukur.
Asnjë vend në Evropë nuk ka zakone më të lashta. Dhe kjo shpjegon habinë e dijetarëve të vërtetë dhe studjuesve të këtyre tribuve, që besonin se ata janë ajo çfarë ka mbetur nga ajo racë misterioze: e pellazgëve që ne gjejmë në gjenezën e dy qytetërimeve më të bukura të botës së vjetër. ”
Drejt Epirit e Moresë, në gjurmë të Bua Shpatës
Në librin e tij, Dumont do të tregojë dhe vazhdimin e udhëtimit të tij në jug të Shqipërisë, duke kapërcyer së pari lumin e Vjosës. “Ne e ndoqëm atë udhë gjatë pesë ditëve, nga Vlora gjer në Janinë, një nga zonat më të bukura të kësaj krahine. Lumi rrjedh midis dy vargmalesh: herë ai rrjedh i qetë e i pastërt, e herë duke gjëmuar, i mbushur me shkumë, duke u hedhur si një përrua… Është e vërtetë që Epiri ka lëndina të bukura si ato të Paramithisë. Ndonjëherë qytetet ngrihen mes ullishtave si Vlora në veri, Preveza në jug, duke fshehur në kopshte minaretë e tyre dhe muranat e vjetra të shkatërruara. Qyteti i Pargës ka humbur mes pemëve me limona… ”
Në Shqipërinë e jugut, në Epir dhe në Greqi, jeta homerike kishte vdekur me kohë. Ajo gjendej veçse në mermeret e monumenteve antike, shumica ende nën dhé, mbuluar nga tërmetet dhe stuhitë. Atje, gjithçka kishte ngrirë shumë e shumë shekuj më parë.
Ndërsa larg, në veriun shqiptar, në ato male të vështira për t’i ngjitur, rrethuar nga bora, prushi homerik ishte ende i ngrohtë, digjte, jetonte në këngët e gjata të rapsodëve, por dhe në ritet njerëzore, tragjeditë e dhimbshme të dashurisë dhe të gjakut, të rrëmbimit të grave dhe të kalimit të të gjallëve në botën e përtejme. / KultPlus.com
Revista e udhëtimit Wanderlust u kërkoi lexuesve të tyre të vlerësonin destinacionet më tërheqëse në Europë.
Kroacia u rendit në vendin e 5-të, duke u cilësuar si një nga destinacionet më të dëshiruara evropiane në ceremoninë e 21-të të çmimeve prestigjioze Wanderlust Travel Awards, të organizuar nga revista britanike e udhëtimeve Wanderlust, ndërsa Dubrovniku u shpall si qyteti më i dëshiruar nga turistët.
Sipas një deklarate të fundit nga Bordi Kombëtar i Turizmit Kroat, Kroacia arriti t’ia kalonte vendeve si Austria, Zvicra, Portugalia, Gjermania dhe Skocia.
Thanas Jane ose siç e njohin të gjithë Nase Jani, e ka nisur jetën në Stegopul të Lunxhërisë, Gjirokastër, më 25 maj 1947. Mësimet e para i mori në vendlindje, pastaj në Kuçovë e në Vlorë, ku mbaroi edhe parashkollën e mesme. Më pas vijoi studimet në Shkollën ushtarake “Skënderbej”, në Tiranë, shkollën e lartë të Marinës në Vlorë dhe shkollën e lartë ushtarake të Oficerave në Tiranë. Përveç studimeve në shkollat ushtarake, z.Jani, ka studiuar për letërsi, dramë-regjisurë dhe filozofi.
Si shumë shqiptarë edhe “Nasen” viti 1997 e gjeti në Athinë. Jeta në një vend të ri në një realitet të ri, nuk e pengoi t’i përkushtohej pasionit të tij përhershëm të krijimtarisë letrare. Shtëpia, vendlindja, atdheu, janë pikënisja dhe pikëmbërritja në odisenë e jetës dhe krijimtarisë së tij.
Ai është autor i 35 librave, me poezi, tregime, romane, dramë, letërsi për fëmijë, publicistikë, kritika letrare. Krijimtaria e tij është përkthyer dhe botuar, me vepra ose pjesërisht, në gjuhën greke, italiane, angleze (SHBA), rumune, frënge, suedeze, izraelite. Është autor i 5 Antologjive letrare. Ai është përfshirë në disa Antologji brenda dhe jashtë Shqipërisë.
Vepra e tij letrare është vlerësuar me disa çmime konkursesh dhe çmime vjetorë. Veçojmë veprën “Duke pritur dashurinë”, monodramë për Lasgush Poradecin, fituese e Festivalit Ndërkombëtar të monodramave,
U shqua jo vetëm si një shkrimtar i brezit të parë të komunitetit shqiptar në Greqi, por edhe si një qytetar që ka kontribuar në jetën social-kulturore të tij. Ai është themelues dhe kryetar i Klubit të Shkrimtarëve dhe Artistëve “Drita” dhe i revistës letrare–kulturore “Pelegrin” , themeluesi i shoqatës ‘Lunxhëria’ në Athinë. Klubi “Drita” dhe revista “Pelegrin”, në drejtimin e z. Nase Jani, krijuan “Bibloteka qytetare në natyrë” në qytetin e Vlorës, e para e këtij lloji në Shqipëri
Për gjithë atë çka i ka dhënë vendit Nase Jani është vlerësuar me disa tituj. Është dekoruar me medalien “Naim Frashëri”; Urdhërin “Ylli i kuq”; Urdhërin ‘Naim Frashëri i Artë’; “Diplomë Mirënjohje’ nga Lidhja e Botuesve të Shqipërisë; “Certifikatë Mirënjohje’ nga kryetari i Bashkisë, z. Erion Veliaj; “Qytetar Nderi” i Kuçovës. Gjithashtu Klubi ‘Drita’, është dekoruar nga Presidenti i RSH-së, me ‘Medalia e mirënjohjes’ dhe Revista “Pelegrin” është vlerësuar: Revista më e mirë e vitit 2004, nga Klubi i ideve dhe UNESCO, Athinë.
Marrë nga profili i Ambasadës Shqiptare në Greqi. / KultPlus.com
Shqipëria rezulton të jetë destinacioni i dytë me performancën më të mirë në Europë sa i përket rimëkëmbjes së turizmit pas pandemisë.
Kjo rezulton nga një studim i kryer nga “World Travel Market” që ka marrë në analizë fluturimet dhe udhëtimet në 100 qytete e destinacione e që analizon rikuperimin post-pandemik të destinacioneve turistike.
Referuar rezervimeve për udhëtime në periudhën korrik-gusht dhe shtator, pritshmëritë janë që Shqipëria të jetë në krye të vendeve europiane të preferuara si destinacion turistik.
Në vend të parë është Antalia në Turqi, e ndjekur nga Shqipëria që lë pas 6 destinacione turistike greke mes të cilave Mykonos, Rodos apo Selanik. Në listën me 10 vende, 6 destinacione me rikuperimin më të mirë i përkasin Greqisë, edhe për vetë faktin se Greqia ishte ndër të parat vende europiane që u hap pas pandemisë për udhëtime turistike.
Megjithatë, të 6 destinacionet greke lihen pas nga Tirana, që përbën portën ndërkombëtare të hyrjes së turistëve të huaj që kanë si destinacion plazhet shqiptare. Ndërkohë, në listën me 10 destinacionet turistike që po performojnë më mirë në aspektin e tërheqjes së turistëve janë edhe dy destinacione të tjera, njëri në Spanjë e tjetri në Portugali.
Raporti evidenton se destinacionet plazh dhe diell po preferohen më shumë sesa destinacionet urbane. Kjo, sipas raportit, është tregues i një hezitimi të udhëtareëve për të vizutuar qytetet e mëdha e të ngarkuara dhe një preferencë të shtuar për destinacionet e plazhit.
Heqja e kufizimeve të udhëtimit në shumë vende ka sjellë një pritshmëri positive për turizmin në Europë këtë verë. Gjithsesi, konflikti ushtarak në Ukrainë konsiderohet si një pengesë për rikuprimin e plotë të udhëtimeve në kontinent./ ScanTv/ KultPlus.com
“Le Temps” ka botuar, të dielën e 2 shkurtit 1919, në ballinë, një shkrim në lidhje me deklaratat e Turhan Pashës për Corriere d’Italia me qëllim mbrojtjen e interesave shqiptare asokohe në Konferencën e Paqes në Paris ndaj orekseve greke, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Pretendimet shqiptare
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Kreu i qeverisë së përkohshme shqiptare, Turhan Pasha, në lidhje me kërkesat e paraqitura nga Shqipëria në Konferencën e Paqes, i bëri këto deklarata para një bashkëpunëtori të Corriere d’Italia :
“Greqia, duke i bazuar të drejtat e saj mbi dendësinë e popullsisë greke në Epirin e Epërm, përjetëson gabimin që bën të konsiderohen si grekë – për shkak se katolikë të ritit grek – 150.000 shqiptarë, të cilët popullojnë luginën e Gjirokastrës dhe fushën e Delvinës.
Nga ana tjetër, nuk është çudi që kultura greke ka mbizotëruar në Shqipërinë e Jugut, pasi qeveria turke i lejoi grekët të hapnin shkolla atje, ndërsa i ndaloi shkollatkombëtare (dmth shqiptare). Prandaj, komisioni shqiptar, nëpërmjet argumenteve të pakundërshtueshme, do të mbështesë mbrojtjen e të drejtavetë kombit në Konferencën e Parisit.”
Pardje, në mbledhjen e parë të shqiptarëve të Selanikut, në mes të fjalëve dhe të punës, u hoqa një grimë më nj’anë dhe desha të mbledh mejtimet.
Ai theatër i madh ish mbushur plot me djem të mëmëdheut tonë, gjithë mbledhur aty për të dëgjuar fjalët e bashkimit dhe të shqiptarisë. Kisha përpara meje një tufë mëmëdhetarësh, të gjithë sytë qepur mbi atë mësallë (bango), përpara së cilës ish folësi: gjithë me një vërejtje të feshme po pritnim, po dëgjonim.
Kjo ish për ne një pamje e re, një pamje, që s’e kishim ndjerë kurrë, se ish hera e parë që shihnim kështu të mbledhur shqiptarët në një mbledhje vëllazërie. Rrotullova një sy mbi gjithë këta burra: ishin atje nga gjithë anët e vendit tonë, nga veriu, nga jugu, nga lindja, nga perëndimi, ishin atje shqiptarët e çdo qyteti, e çdo fisi, e çdo feje, e çdo besimi!
Shpresa se do t’i sjellin një më të mirë mëmëdheut, besimi se do punonin për të mirën e këtij vendi, i kish mbledhur aty gjithë këta trima të zgjedhur, këta vëllezër të vlejtur. Më çdo fjalë “mëmëdheu”, sa herë që zihesh në gojë kjo fjalë, kjo tubë njerëzish ndjente një dridhje në dejet e saj, ndjente një frymë në trupin e saj.
Duke folur, po mejtohesha: kam këtu përpara syve kaq trima, gjithë të ndershëm dhe burra të gjallë. Zemra u rreh me një gjak të fortë, mendja u shkëlqen në sy, shpirti është i kulluar dhe i gjallë, fuqia u ka mbushur gjithë rëmbat. Kaq mend, kaq fuqi, kaq shpirt, fort më të rrallë mund të shohë njeriu në një mbledhje të tillë. Edhe këta shqiptarë, këta djem të një mëmëdheu të mbështjellë tani këtu, po rrëfejnë gjithë bukurinë, trimërinë dhe gjallërin’ e tyre.
E lumtur, njëqind herë e lumtur ajo mëmë, që ka kaq djem të vlefshëm, kaq lastarë të gjallë. Por, përnjëherë përpara syve m’u shfaq një pamje tjetër, m’u kujtua një pamje e largët: pashë Shqipërinë tonë të mbetur kaq të varfër, kaq pas, kaq e harruar! Qysh, pra, kjo racë kaq e fortë, këta djem kaq të mirë, ky komb që ka më të mirën dhe më të mençmen e kokëve (se kështu thot’ i dituri VIRHOV) qysh, pra, kjo gjindje e gjallë dhe me kaq shpirt, e ka lënë mëmën e saj të harruar? Qysh bëhet që shqiptarët, të cilët kanë bërë kaq punë të mëdha për botën, që i kanë dhënë shpirt dhe nder të botës, s’kanë bërë fare gjësendi për veten e tyre?
Kujtimi i Shqipërisë, kujtimi i atij vendi të ngratë, i atij mëmëdheu, kaq i harruar dhe i shkretuar, më prapsi gjithë atë gaz, që më kishte ndjerë shpirti! Sytë m’u turbulluan, lotët m’i mbushën dhe zemra m’u thye: gjendjen e sotme të Shqipërisë e pashë shumë të ligë dhe koha e shkuar m’u duk shumë e zezë, retë e errëta, që kanë mbuluar vendin tonë, m’u dukën shumë të thella!
Po ky dëshpërim s’mbajti veçse një grimë. Si një njeri që bie në det dhe vete në fund, pastaj përnjëherë del përmbi ujët dhe ndien erën e kulluar, ashtu dhe mua dëshpërimi m’u praps, hodha dhe një vështrim mbi gjithë këta vëllezër, që rrinin përpara meje dhe thashë: “Jo, jo, një mëmëdhe me kaq djem të mirë s’mund të humbasë: një komb me kaq shokë të vlejtur s’mund të shuhet!”
Shqiptarin gjer më sot e ka lënë në errësirë çarja dhe ndarja: çarja na ka ndarë Gegë e Toskë, çarja na ka ndarë fis me fis, çarja na ka ndarë qytet me qytet dhe, duke qenë të ndarë kështu, s’kemi mundur kurrë që të mejtojmë të mirën e gjithë mëmëdheut dhe të gjithë kombit.
Po tani, tani që shohim të mbledhur këtu djemtë gjithë anëve të Shqipërisë, tani po hapet një ditë të re për ne dhe grindjet, që na kanë helmuar jetën, do të prapsen fare. Tani e paskëtaj do ta dimë fort bukur, që njeriu do të përparojë vetëm me përpjekjet dhe me punët e tij; tani që qeveria u ndreq dhe na dha lirinë, tani pa humbur kohë do të mejtohemi për të mirën e vet, për lumturinë tonë, për lartësinë e vetes sonë. Rrojtja është e atij që punon, e atij që përpiqet dhe derdh djersë, e atij që lufton për të rrojtur!
Edhe kombi ynë, ky komb, që e shohim edhe këtu përpara nesh me djemt’ e tij, do të rrojë, do të zërë të jetojë dhe të ngjallet, se është një komb me gjithë të mirat, është një komb me frymë, është një komb i palodhur, është një komb trim, besnik dhe punëtor: është një komb me shpirt dhe me mendje, edhe gjithë këto virtyte s’e lenë kurrë që të humbasë!
Historiani Kastriot Dervishi në një shkrim pati publikuar një dokument të vitit 1944, të Luftës së Dytë Botërore.
Dervishi shkruan se ky dokument i është marrë pas vdekjes Dhimitër Fallos, letër e cila tregon se Balli Kombëtar kishte shkëmbyer informacione me qeverinë Greke.
“Dokumenti që kihet parasysh, por nuk lexohet është ai që iu gjet Fallos pas vrasjes, i datës 10.5.1944. Po Mid’hat Frashëri ka lëshuar një autorizimit të posaçëm për Fallon të datës 11.5.1944, në të cilën thuhet se mund të nënshkruante në emër të Ballit Kombëtar në bashkëpunim me anëtarë të tjerë të delegacionit shqiptar. Në asnjë pikë të letrës drejtuar Fallos nuk del që Shqipëria të jetë trajtuar “provincë”, apo të humbë sovranitetin e saj. Në asnjë pikë nuk është hequr dorë nga Kosova, por është parashikuar që Greqia do merrte detyrimin për të mbështetur këto pretendime të Shqipërisë.
Mid’hat Frashëri nuk ka qenë personi kryesor nga grupi që po bisedohej. Madje ai nuk ishte as në dijeni të faktit se Kostaq (Koço) Kotta nuk përfaqësonte asnjë palë në bisedime, por ishte si privat e dëgjues. Po ashtu është si përfaqësues i Kosovës, Selman Riza, Xhavit Leskoviku (personi kryesor i qeverisë shqiptare) dhe Koço Tasi (që do ishte delegati tjetër i Ballit Kombëtar). Kryenogociatori Xhavit Leskoviku e ka sqaruar mirë gjithë historinë e bisedimeve në gjyqin special në mënyrë publike (në vijim më shumë info për të)”, shkruan ndër të tjera Dervishi.
Më tej Dervishi polemizon dhe me historianin Pëllumb Xhufi, ku shkruan se “Ndryshe nga ç’thotë z.Xhufi, Mid’hat Frashëri ka synuar që të bëjë palën greke për të luftuar në konferencën e paqes në mënyrë që Kosova dhe viset e tjera t’i bashkoheshin Shqipërisë. Kjo sepse kufijtë nuk caktohen nga marrëveshje partish, por në konferenca të rangut ndërkombëtar me pjesëmarrjen e fuqive”./ KultPlus.com
Kosova do të luajë sot ndeshjen e radhës me fillim nga ora 20:45 në kuadër të “Ligës së Kombeve”, shkruan KultPlus.
Kësaj radhe, “Dardanët” do të udhëtojnë për në Athinë që të përballen me Greqinë dhe synimi i tyre i vetëm është fitorja.
Kosova humbi në Prishtinë ndaj Greqisë me rezultat minimal 1-0, me ç ‘rast edhe u kritikua për lojën e saj, ndërkohë më pas fitoi 3-2 ndaj Irlandës së Veriut.
Me një fitore eventuale, Kosova do të barazohej me pikë me Greqinë për të vazhduar më pas rrugëtimin drejt “play-off” të Evropianit.
Përzgjedhësi i Kosovës Alain Giresse ka probleme të mëdha për këtë sfidë pasi ka shumë mungesa me lojtarë të lënduar dhe kartona, e pritet që të ketë ndryshime në formacionin titullar.
Bëhet fjalë për Edon Zhegrovën dhe Benjamin Kolollin të dëmtuar, ndërsa Lirim Kastratin, Ibrahim Dresevicin dhe Betim Fazlijin nuk do të jenë në fushë shkaku i kartonëve. /KultPlus.com
Olaf Scholz ka udhëtuar drejt Kosovës dhe Serbisë, ku më pas do të vizitojë edhe Greqinë, Maqedoninë e Veriut dhe Bullgarinë. Konfliktet janë të shumëfishta, pritshmëritë e kancelarit federal gjerman janë të larta, ndoshta shumë të mëdha.
Gazeta gjermane, Frankfurter Allgemeine, shkruan se fakti që Scholz e nis udhëtimin në Prishtinë dhe vetëm më pas udhëton për në Beograd, është shumë i rëndësishëm për Kosovën. Ministrja e Jashtme, Annalena Baerbock bëri të njëjtën gjë: fillimisht Prishtina, pastaj Beogradi.
Sa i përket liberalizimit të vizave, në Kosovë ka shpresë se pas zgjedhjeve parlamentare në Francë më në fund do të ketë një përparim dhe kosovarët do të lejohen të udhëtojnë lirshëm në vendet e BE-së nga viti 2023. Vendi ka vite që plotëson kërkesat teknike, por është i bllokuar për arsye politike. Për Kosovën dhe qeverinë e kryeministrit Albin Kurti, heqja e vizave do të ishte një sukses i madh, thuhet tutje nga gazeta në fjalë.
“Megjithatë, planet e tjera kosovare kanë pak shanse për sukses. Kjo vlen për aspiratat e Kosovës për t’u përfshirë në programin parahyrës në NATO “Partneriteti për Paqe” dhe aq më tepër për spekulimet për paraqitjen e një aplikacioni për anëtarësim në BE të Republikës së Moldavisë dhe Gjeorgjisë, sipas shembullit të Ukrainës”, përfundon shkrimi i Frankfurter Allgemeine. /KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, së bashku me ministren e Arsimit, Arbërie Nagavci u takuan me ministrin e jashtëm të Greqisë, Nikos Dendias, shkruan KultPlus.
Bashkë zhvilluan një diskutim konstruktiv për fushën e arsimit, rinisë, kulturës e sportit, duke parë mundësinë rreth thellimit të bashkëpunimit dhe ndarjen e përvojave në mes të dy vendeve, bëhet e ditur nga MKRS.
Në fund të takimit u theksua gatishmëria për forcimin e mëtejmë të marrëdhënieve dypalëshe mes Republikës së Kosovës dhe Republikës së Greqisë. / KultPlus.com
Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, ka shtruar darkë për ministrin e Jashtëm të Greqisë, Nikos Dendias, i cili po qëndron për vizitë zyrtare në Kosovë.
Gjatë darkës diskutuan për marrëdhëniet e mira mes dy vendeve të cilat, siç tha kryeministri, po zhvillohen gjithnjë e më shumë. Kjo është dëshmi edhe e njohjes së vlerave tona të përbashkëta të lirisë dhe të demokracisë, shtoi ai.
Duke e vlerësuar rolin e politikës së jashtme greke ndaj Kosovës, kryeministri Kurti rikujtoi që 22 vende të Bashkimit Evropian dhe 26 vende të NATO-s, tashmë e kanë njohur pavarësinë e Kosovës.
Kryeministri rikonfirmoi përkushtimin dhe angazhimin e institucioneve të Kosovës për integrim sa më të shpejtë në Bashkimin Evropian dhe në NATO dhe theksoi nevojën për mbështetje për anëtarësimin në Këshillin e Evropës dhe anëtarësimin në Partneritetin për Paqe të NATO-s.
Ministri i jashtëm grek, Dendias, tha se Ballkani Perëndimor i përket familjes evropiane dhe se Greqia është e përkushtuar në ofrimin e ndihmës dhe mbështetjes ndaj rajonit. Ai shtoi se shteti grek do të vazhdojë përkrahjen për Kosovën në rrugën e integrimeve evropiane dhe euro-atlantike.
Theks të veçantë gjatë bisedës pati agresioni dhe invazioni rus në Ukrainë dhe ndikimi që mund të ketë në destabilizimin e Ballkanit Perëndimor. /KultPlus.com
Ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Olta Xhaçka deklaroi sot se gjuha shqipe do njihet në shkollat në Greqi.
Ajo u shpreh se gjatë takimit me ministrin e Jashtëm grek Dendias diskutuan mjaft çështje me interes për emigrantët.
“Çdo vend ka rregulla, për emigrantët dhe ata që aspirojnë që të jetojnë në atë vend. Diskutuam për të drejtat e atyre që janë integruar aty, ky kujdes ishte pjesë e diskutimeve tona, për të ofruar lehtësira në shërbimet konsullore, për të drejtat e fëmijëve që të mësojnë shqipen në sistemin arsimor të Greqisë, kemi folur dhe për tema të tjera të lidhura emocionalisht. Kemi folur dhe për të zgjidhur tematika të kaluara, atje është një komunitet me mbi 600 mijë shqiptarë. Interesat e tyre janë në vëmendje”, ka thënë ajo.
Ndërkohë, këtë javë po shënohet edhe Java e Kulturës Greke në Shqipëri. /KultPlus.com
Orkestra Simfonike e Rebetikos në bashkëpunim me Operën Kombëtare Greke dhe Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit Shqiptar performuan një simfoni të përpunuar dhe sjellë nga Yannis Belonis.
Mbrëmë ora 19.00 në Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit, Symphonic Rebetiko performoi në kuadrin e Javës së Kulturës Greke 2022.
Kjo orkestër është duartrokitur, teksa performonte virtualisht kur e gjithë bota e shijonte artin nga shtëpia.
Orkestra Symphonic Rebetiko interpretoi më të mirat e repertorit të vet në kuadër të transmetimit të vlerave kulturore nga vendi fqinj.
Ata thanë se kishin një mision, për të përcjellë magjinë që kanë trashëguar nga tradita muzikore greke e Smirnit dhe Konstandinopojës ndër vite.
Për këtë veçanti e për këtë origjinalitet që e ruajnë përmes muzikës që interpretojnë ngado në botë, orkestra Symphonic Rebetikoështë mes Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Njerëzimit të UNESCO-s. /noa.al /KultPlus.com
Kryeministri Albin Kurti është duke marrë pjesë në Forumin Ekonomik Botëror, shkruan KultPlus.
Në një postim në “Twitter”, Kurti ka njoftuar se i ka bërë thirrje Greqisë që të njohë pavarësinë e Kosovës.
“Në Forumin Ekonomik Botëror, iu drejtova Shtëpisë Greke dhe ftova Greqinë të bashkohet me vendet e tjera të BE-së për të njohur pavarësinë tonë. Takimet tona, kulturore dhe diplomatike, bëhen më të shpeshta ndërsa shkëmbimi dhe bilanci ynë tregtar rritet”, shkruan Kurti.
Kurti pas vizitës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ka udhëtuar për në Zvicrës në një vizitë tjetër zyrtare. /KultPlus.com
Një postim i publikuar nga Ministri i Mbrojtjes, Armend Mehaj në të cilin kërkohet anëtarësimi sa më parë i Kosovës në NATO, ka bërë jehonë të madhe në rrjetet sociale, shkruan KultPlus.
E gjithë kjo bujë ka ndikuar që rrjetet sociale të pushtohen nga postimet ku kërkohet anëtarësimi i Kosovës në NATO, e tani Mehaj ka bërë edhe një postim të ri.
Ministri ka kërkuar njohjen e pesë shteteve të cilat nuk e njohin Kosovën, përfshirë Spanjën, Greqinë, Rumaninë, Sllovakinë dhe Qipron.
Postimi i tij i plotë (pa ndërhyrje):
“Qytetarë të dashur,Bashkëkombës nga mërgata jonë kudo në Botë,Miq tanë ndërkombëtar,Ju bëjë thirrje si bashkëqytetar, bashkëkombës dhe mik i juaj,Të ftoni, kudo që jeni dhe nga cilado pozitë që keni, miqtë tuaj spanjoll, grek, rumun, sllovak dhe qipriot, ta dëgjojnë të vërtetën e Kosovës dhe popullit tonë:- Republika e Kosovës dhe populli ynë, ndajnë vlera të përbashkëta euroatlantike të lirisë, të paqes dhe të demokracisë.- Republika e Kosovës është partner i besueshëm, e këtë e kemi dëshmuar në vazhdimësi në secilin projekt të përbashkët në funksion të humanitetit, paqes, sigurisë, stabilitetit dhe demokracisë.- Republika e Kosovës, historikisht dhe kulturalisht, është pjesë e pandarë dhe e natyrshme e familjes evropiane. Të gjithë së bashku, në profilet tona të rrjeteve sociale të vendosim:#KosovoInNATO#KosovoInEU”.
Diplomacia digjitale kohët e fundit është duke u përdorur nga shtete të ndryshme të botës, gjë të cilën po e bën edhe Kosova. /KultPlus.com
Pjesa më e bukur e arvanitasve, arbëreshëve të Greqisë, është folklori i veçantë. Lirikat e vjetra janë këngët që i këndojnë lirisë, dashurisë dhe të qenit kaçak. Këto këngë këndohen dasmave. Duke qenë se gjuha e arvanitasve nuk u shkrua kurrë, ajo u ruajt në mënyrën më të veçantë nëpër këngë.
Arvanitasve, bashkombasve tanë, historia u njeh kontributin e jashtëzakonshëm në luftën për pavarësi; mund të përmendim këtu, plejadën e heronjve arvanitas, si:
Nikolla Kriezoti, Athanas Skurtanioti, Kiço Xhavella, Andrea Miauli, Teodor Kollokotroni, Kostandin Kanari, Dhimitri Pllaputa, Teodor Griva, Bubulina, Marko Boçari, Gjeorgji Karaiskaqi, Odise Andruço e shumë e shumë të tjerë, të cilët janë sot, për historinë e Greqisë, pjesë e lavdisë së revolucionit të 1821-it.
Sipas konsullit Jean Giraud, fshatarët shqiptarë kishin zotëruar pjesën më të madhe të tokave në fshatrat përreth Athinës (deri më 1650). Raporti i vitit 1820, deklaron se një e treta e Athinës dhe pjesa më e madhe e Atikës fliste shqip.
Kostumi kombëtar grek ishte fustanella shqiptare…
Një rrëfim bashkohor nga konsulli, i besueshëm, Jean Giraud, vë në dukje se ndërsa fshatarët shqiptarë kishin zotëruar pjesën më të madhe të tokave në fshatrat përreth Athinës, në vitin 1650, deri në vitin 1674, gati dy të tretat e të gjithë tokës kishte kaluar në duart osmane dhe kultivuesit fshatarë u bënë thjesht punëtorë, në tokat për të cilat ata kishin pasur më parë të drejta më të mëdha (Collington, 1913; 38).
Megjithatë, një pjesë e shqiptarëve, sigurish që u shpërngulën në Athinë. Vaporiis citon një raport të vitit 1820, i cili deklaron se një e treta e Athinës dhe pjesa më e madhe e Atikës fliste shqip (1985; 155). Në shtet-kombin e ri grek, krijimi i një gjuhe, një kulture dhe një folklori kombëtar (Herzfeld, 1982) u shoqërua edhe me standardizimin e gjuhës së veshjeve, si për gruan, e cila vishte atë që u bë i njohur si kostumi i parë i mbretëreshës Amalia, edhe për burrat, të cilët gjithnjë e më shumë vishnin “fustanellën” (‘fustanin’ shqiptar). Thënie për shqiptarët. /KultPlus.com _______________ Titulli: The Making of the Modern Greek Family: Marriage and Exchange in Nineteenth-Century Athens Autori: Paul Sant Cassia, Constantina Bada et. al. Botues: Cambridge University Press, 1992
Pas termetit që goditi Greqinë mbrëmjen e 9 janarit, Kosova ka shprehur gatishmërinë për të ndihmuar me kapacitetet e FSK-së, përcjell KultPlus.
Ministri i Mbrojtjes, Armend Mehaj, përmes një postimi në llogarinë zyrtare në “Facebook”, ka njoftuar rreth bisedës që pati me shefen e Zyrës Ndërlidhëse të Republikës së Greqisë në Kosovë, Chryssoula Aliferi.
Postimi i plotë:
“Të dashur qytetarë, Ministria e Mbrojtjes, mbrëmë kemi ndarë shqetësimin me ju me rastin e tërmetit me magnitudë 5.5 që ndodhi në veriperëndim të Florinës, në Greqi, ku në mesin e 7 vendeve të prekura të rajonit ishte edhe vendi ynë.
Në bisedën e sotme telefonike me shefen e Zyrës Ndërlidhëse të Republikës së Greqisë në Kosovë, Chryssoula Aliferi, i shpreha gatishmërinë dhe vullnetin tonë të plotë për të mbështetur autoritetet greke me aftësitë dhe kapacitetet tona specialistike të FSK-së për reagimin, menaxhimin, tejkalimin dhe sanimin e pasojave të mundshme”, shkroi Mehaj. /KultPlus.com
Poezia e Arbër Selamanit është përkthyer në gjuhën greke, duke u njohur kështu puna e tij edhe në nivel ndërkombëtar, shkruan KultPlus.
Përmes një njoftimi në “Facebook”, Selmani ka thënë se ndjehet tepër i lumtur që poezia e tij “I urrej këta deputetë” është përkthyer edhe në gjuhën greke prej përkthyeses Eleana Zhako.
Kjo poezi është në numrin e 26-të të revistës greke “TEFLON”, derisa autori tregon se këtë poezi e pati dërguar në njërin prej konkurseve të poezisë në Kosovë, por nuk e patën pranuar.
“Faleminderit Eleanës dhe Eli Krasniqit, të cilat mundësuan që poezia e re shqipe, kjo e imja edhe e disa poetëve tjerë që ‘bërtasin’ shqip, me qenë pjesë e këtij botimi të rëndësishëm grek”, thuhet mes tjerash në shkrimin e Selmanit.
KultPlus ua sjellë edhe poezinë “I urrej këta deputetë” në gjuhën shqipe: /KultPlus.com
