Një video prekëse e cila tregon momentin kur Morris Sana, 87 vjeç dhe Simon Mairowitz, 85 vjeç, u takuan në Tel Aviv, Izrael, pas dekadash duke besuar për njërin tjetrin se u vranë në kampet e përqendrimit
Ata u ribashkuan të enjten e kaluar pasi të afërmit e tyre kuptuan se miqtë e fëmijërisë ishin akoma gjallë pasi i gjetën në Facebook.
Kushërirët po qanin dhe thanë se ishin të lumtur ta shihnin njëri-tjetrin 75 vjet më vonë, por ishte vetëm Morris që njohu në fillim anëtarin e tij të vjetër të familjes.
Morris, i cili jeton në Izrael dhe Simon nga Britania e Madhe, u ndanë pasi shpëtuan nga Rumania në vitet 1940 me familjet e tyre kur qeveria u rrëzua dhe vendi u detyrua të bëhej aleat me Gjermaninë naziste.
Morris dhe Simon janë dy nga mijëra të cilët nuk e kishin idenë se çfarë u ndodhi të dashurve në dekadat pas Luftës së Dytë Botërore. / KultPlus.com
“Racizmi nuk është çrrënjosur, fatkeqësisht, por si pjesëtarë të racës njerëzore jemi përgjegjës për njëri-tjetrin”, thekson Anita Lasker-Wallfisch. “Askush nuk erdhi në botë i veshur me petkun e ‘supernjeriut’ ose ‘subnjeriut”. Ne jemi ata që i kemi sajuar këto etiketime”.
E mbijetuara e Holokaustit është nderuar gjatë javës me Çmimin Kombëtar Gjerman, një shpërblim që ka vlerën e tridhjetë mijë eurove, për përkushtimin e saj ndaj vlerave njerëzore dhe tolerancës. Duke iu referuar numrit në ngritje të incidenteve antisemite në Gjermani viteve të fundit, Lasker-Wallfisch megjithatë e ka pranuar se është paksa pesimiste: “Kur lufton kundër antisemitizmit, ndiheni si një milingonë që dëshiron të ngjitet në malin Everest – thjesht e pafuqishme”, ka deklaruar ajo gjatë ceremonisë së pranimit të shpërblimit.
Ajo ishte kthyer në një avokate të zëshme të paqes në vitet e fundit. Më 2018, mbajti një fjalim përkujtimor në Parlamentin gjerman për të shënuar 73-vjetorin e çlirimit të Auschwitzit. Për dekada me radhë kishte refuzuar të fliste për fëmijërinë e saj në Gjermani ose për vitet e saj në kampet e Auschwitzit dhe Bergen-Belsenit. Pastaj në fillim të viteve nëntëdhjetë shkroi kujtimet e saj “Inherit the Truth”, dhe nisi ta vizitonte rregullisht Gjermaninë, një vend në të cilin kaherë kishte refuzuar të shkelte, shpesh duke e treguar historinë e saj nëpër shkolla. Koha.net/KultPlus.com
Një përshtatje e nxehtë e njërit prej librave më kundërthënës për Holokaustin të mërkurën i ka ndarë kritikët në Festivalin e Filmit në Venecie, me zënka nëse duhet hequr nga shfaqja e tij e parë.
“The Painted Bird”, i mbështetur në romanin e shumëpërfolur të Jerzy Kosinskit në vitin 1956 mbi një djalosh hebrenj që u shpëton më të këqijave që natyra njerëzore mundohet t’ia shkaktojë atij në një vend të paemër të Evropës Lindore, është vlerësuar nga disa kryevepër dhe nga të tjerë si tmerr që nuk shihet dot me sy.
Por performanca e mahnitshme qendrore nga një djalosh rom nga Çekia, Petr Kotlar – që është dëshmitar i një sërë shpërfytyrimesh nga fëlligështia, kafshëria dhe përdhunimi deri në sakatosje e vrasje – ka pasur edhe dy bashkëyje si Harvey Keitel dhe Stellan Skarsgard, si dhe kritikët e mahnitur.
Kjo nuk i ka ndalur disa që të dalin jashtë gjatë shfaqjes së tij premierë, transmeton KultPlus
Në skenën e parë, disa fshatarë të pagdhendur e marrin qenin gjurmues të djaloshit dhe e djegin për së gjalli.
“Hollywood Reporter” e ka quajtur epikën bardhezi si “zemërthyese…dhe një trajtim ideal filmi” për novelën, e cila në vetvete cyti tërbim në vendlindjen e Kosinskit, Poloni, kur shkrimtari në fillim bëri me dije se rrëfimi ishte autobiografik.
Edhe Xan Brooks nga “The Guardian” ka dhënë lavdërime për regjisorin çek Vaclav Marhoul për “asnjë hap të hedhur gabim”, duke shtuar “një ditë ata do të bëjnë një film për shfaqjen e tij të parë publike” në Venecie.
“Do të paraqes njeriun i cili bie krejtësisht në hapat e përpjekjes së tij për t’u arratisur dhe një grua të veshur bukur që bëhet aq e hakërryer për të dalë jashtë sa godet një të huaj në karrikën pranë”, ka shkruar ai.
“Pjesa kryesore do të jetë çasti kur 12 shikues thyejnë dyert vetëm për të zbuluar se hyrja është mbyllur”, ka shtuar ai.
Brooks e ka cilësuar filmin “një copëz monumentale”.
“Jam thellësisht i kënaqur që e kam parë. Mund vetëm të them se shpresoj që kurrë mos ta kapërcej rrugën e tij”, ka thënë ai.
Njësoj edhe Deborah Young nga “Hollywood Reporter” e ka përshëndetur atë, por ka tërhequr vërejtjen se është një “goditje treorëshe në stomak”.
Marhoul ka mbrojtur errësirën e pandalshme të përshtatjes së tij – e cila ishte me një fund të lumtur – duke këmbëngulur se “vetëm në errësirë ne mund të shohim dritë. Të llamburisësh përmes të gjitha tmerreve është, për mua, shpresë dhe dashuri”.
Ai ka thënë se filmi ishte një përkujtesë për atë se çfarë mund të ndodhë kur Evropa kthehet së brendshmi siç po bën tani, duke tërhequr një paralele ndërmjet qasjeve ndaj fëmijëve të refugjatëve që ikin nga luftërat në Siri, Libi dhe Afganistan, dhe përjashtimit e shpërdorimit që përjeton heroi i tij.
“Kohëra të këqija po vijnë në Evropë”, ka thënë ai para gazetarëve.
“Teksa i shoh populistët që po drejtojnë hëpërhë shumë vende evropiane si Hungaria, Polonia, Rusia, Republikën Çeke dhe natyrisht edhe Shtetet e Bashkuara”.
Marhoul ka thënë se iu deshën 11 vjet për të bërë filmin.
“Kur fillova nuk e dija se ky rrëfim do të bëhej shumë më i shprehur nga ajo çfarë ngjau në Evropë tre vjet më parë, kur aq shumë njerëz erdhën këtu për të shpëtuar kokën”, ka thënë ai.
Për shkak të tërbimit të cilit Kosinski ia ndezi fitilin në Poloni, regjisori vendosi ta kishte shumicën e dialogut të paktë të filmit në Esperanton sllave, “ashtu që asnjë shtet të mos asociohej me fshatarët” që keqtrajtojnë djaloshin dhe e dorëzojnë te nazistët.
Paçka se është akuzuar për plagjiaturë të librave të tjerë polakë, vepra e Kosinskit ende shihet nga shumë njerëz si klasike.
“Kur Kosinski thoshte se ishte një rrëfim autobiografik, ai po gënjente”, ka thënë Marhoul. “Në të vërtetë ai me prindërit e tij kaloi Luftën e Dytë Botërore mes fshatarësh polakë. Dhe këta fshatarë u orvatën t’i shpëtonin…ky nuk është problem i madh për librin (për shkak se është fiksion). Por shumë njerëz në Poloni ende mendojnë se ky libër është për ta”. /AFP/ KultPlus.com
Në Ditën Ndërkombëtare të Kujtesës për viktimat e Holokaustit, nën kujdesin e veçantë të Presidentit të Republikës, Ilir Meta, u zhvillua sot ceremonia e shpalljes së Shqipërisë “Shtëpi të Jetës” nga Fondacioni Ndërkombëtar “Raoul Wallenberg” që u kurorëzua me përurimin e pllakatit.
Në fjalën e tij Presidenti Meta tha se kjo është një ngjarje jashtëzakonisht kuptimplote, e cila nderon dhe respekton të gjithë shqiptarët.
“Në mënyrë të veçantë ky akt nderon ata burra dhe gra shqiptare, që të udhëhequr nga kodi ynë shumëshekullor zakonor i mikpritjes dhe Besës, nën parimin se ‘Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e mikut’, strehuan bujarisht e pa u kursyer, vunë në rrezik jetën e tyre dhe atë të familjeve, duke shpëtuar nga përndjekja dhe shfarosja e sigurt, qindra e mijëra hebrenj gjatë Holokaustit, njërës prej periudhave më të errëta të njerëzimit”, tha Presidenti.
Ndërkohë që zëvendëspresidenti i Fondacionit Ndërkombëtar “Raoul Ëallenber”, Daniel Rainer në fjalën e tij vuri në dukje se në Shqipëri nuk është dëgjuar të ketë pasur as edhe një rast të vetëm denoncimi.
“Mësuam se kjo përpjekje shpëtimi nuk ishte rastësi. Përkundrazi! Ky gjest fisnik është pjesë e kodit gjenetik shqiptar, të njohur si BESA, fjala e nderit që shpjegon mikpritjen njerëzore të shfaqur nga populli shqiptar ndaj të përndjekurve, pa pritur e pa kërkuar asgjë në këmbim dhe duke u përballur me rrezikun e madh për jetën e shpëtimtarëve si dhe familjet e tyre.
Kjo është arsyeja pse Fondacioni ynë e shpall Shqipërinë, vendin dhe popullin e saj, si ‘Shtëpia të Jetës’. Asnjë vendi tjetër nuk iu është njohur kurrë kjo njohje e vlerësim. Heroizmi i popullit shqiptar duhet t’i shpaloset e bëhet me dije mbarë botës”, tha ndër të tjera ai. /Real-news.tv/
Ky burrë ishte i ftuar si një spektator në një spektakël televiziv. Nuk arrinte të kuptonte përse papritur të gjithë u ngritë në këmbë. Përgjatë 50 vjetëve ai ka ruajtur një sekret të madh, i cili më në fund u zbulua.
Nicholas Winton filloi i vetëm të shpëtonte fëmijë hebre nga holokausti, arriti të shpëtonte 669 fëmijë, pjesa më e madhe ishin fëmijë hebre nga Cekoskollavkia duke i dërguar në Angli. I ndihmoi duke u gjetur familje të reja për ta. Pjesa më e madhe e prindërve të këtyre fëmijëve kishin vdekur në kampin e përqendrimit të Auschwitz. Winton nuk ka folur kurrë me askënd për këta fëmijë, deri në momentin që Greta, gruaja e tij, gjeti një album të dhënash, 50 vite pas ndodhisë.
Albumi përmbante emrat edhe fotografit e çdo fëmije të shpëtuar nga Winton. Gruaja e tij dërgoi njërin prej albumeve një gazetari dhe Nicholas u ftua në një spektakël televiziv. Ishte gjithçka e qartë se njerëzit ulur afër tij ishin fëmijët që ai kishte shpëtuar. Ishin rritur dhe kishin ardhur personalisht ta falënderonin për ndihmën e dhënë.
Nicholas Winton vdiq në vitin 2015 në moshën 106 vjeçare. /KultPlus.com
Punime artistike të të mbijetuarve të Holokaustit do të shfaqen në ish-kampin nazist të Sachsenhausen.
Ato pasqyrojnë jetën e Holokaustit në kampet e përqëndrimit.
Ekspozita do të përfshijë 140 piktura, printime dhe vizatime të krijuara nga ish-të burgosurit e kampeve të përqendrimit në Sachsenhausen dhe Oranienburg pranë Berlinit.
Artistët janë nga Holanda, Austria, Republika Çeke dhe Polonia.
‘’Disa nga veprat u krijuan brenda kampeve, ndërsa të tjerë u krijuan pas luftës. Ekspozita do të përfshijë informacion rreth artistëve përmes animacioneve kompjuterike’’, theksoi organizatori Axel Drecoll.
Ai shtoi se ekspozita është një “simbiozë unike e persekutimit nazist, arteve të bukura dhe biografive të artistëve”./ata
Akademia e Filmit dhe Multimedias Marubi dhe Ambasada e shtetit të Izraelit për nderë të ditës memoriale të Holokaustit do të sjellin premierën e filmit “Aida’s Secrets” të Alon Schwarz, shkruan KultPlus.
Ky film do të shfaqet javën tjetër, më 27 janar në Akademinë e Filmit dhe Multimedias Marubi në Tiranë, ndërsa do të filloj në ora 19:00. /KultPlus.com
Këngëtari i famshëm franko-armen, Charles Aznavour (93 vjeç) kaloi ditë të mbushura me emocion në Izrael, kur gjatë një vizite të shkurtër u nderua nga presidenti izraelit, Reuven Rivlin, dhe nga një fshat izraelito-palestinez për ndihmën e dhënë hebrenjve të kërkuar nga nazistët gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Ai mori edhe duartrokitje të zjarrta nga admiruesit e tij gjatë një koncerti në Tel Aviv.
Gjatë fundjavës, Aznavour u prit në Jeruzalem, në rezidencën zyrtare të Rivlin dhe mori medaljen e vlerësimit “Wallenberg” për kurajon e treguar nga ai dhe e motra, Aida, gjatë luftës në Paris, kur familja Aznavourian mikpriti, duke rrezikuar mjaft, shumë hebrenj, armenë dhe aktivistë politikë të ndjekur nga nazistët.
Ndërkohë, fshati Neve’ Shalom i dedikoi një pemë ulliri në kujtim të prindërve të tij, Micha dhe Knar Aznavourian./ KultPlus.com
