Homazhe për akademikun Idriz Ajetin, vlerësohet lartë kontributi i tij

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

Alberina Haxhijaj

Sot u nda nga jeta intelektuali, gjuhëtari, albanologu, profesori dhe përfaqësuesi i shquar i brezit të intelektualëve të Kosovës, Idriz Ajeti, shkruan KultPlus.

Akademiku Idriz Ajeti i dha shumë Kosovës dhe vendit të tij, me veprën shkencore, me veprimtarin e tij, me përfaqësimin e studimeve shqiptare në hapësira kombëtare dhe ndërkombëtare dhe me angazhimet e tij të shumta duke përfshirë këtu edhe ato në institucionet e pavarësimit të vendit, si kryetari i Kuvendit të Kosovës në vitet e vështira, pas zgjedhjeve paralele të vitit 1998.

Për të nderuar punën e tij të akumuluar ndër vite, dhjetëra qytetarë ishin të pranishëm për të bërë homazhe, në mesin e tyre edhe figura të shquara në Kosovë. Ajeti u konsiderua një mik dhe bashkëpunëtor i dashur nga kryetari i Akademisë së Shkencave, Nexhat Daci, i cili edhe hapi mbledhjen komemorative.

“Jemi krenar që aq gjatë e kemi pasur udhëheqës, kolegë dhe mik. Asnjëherë në asnjë periudhë, akademik Ajeti nuk e ka lëshuar rrugën e drejtësisë, rrugën kombëtare dhe intelektuale dhe e kemi pasur gjithmonë në përkrahje”, theksoi ai.

Idriz Ajeti themeloi katedrën e albanologjisë në Prishtinë, ku ligjëroi dhe u bë kreu i saj. Ishte dekan i Fakultetit të Filozofisë në Prishtinë, rektor i Universitetit të Prishtinës dhe themelues e drejtor i Seminarit për Gjuhë, Letërsi e Kulturë Shqiptare. Anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe kryetar i kësaj Akademie. Ai po ashtu drejtoi Konsultën Gjuhësore në Prishtinë dhe ishte njëri nga protagonistët e Kongresit të Drejtshkrimit në Tiranë.

Rëndësinë që pati Idriz Ajeti në studimet e gjuhës shqipe e theksoi edhe akademik Rexhep Ismajli i cili e konsideroi atë një nga studiuesit më të mëdhenj të historisë së gjuhës shqipe. Ismajli tutje tha se veprimtaria e akademikut Idriz Ajetit shtrihet në dy vija.

“Dy janë vijat themelore për portretit e madh të Idriz Ajetit. Vija e veprimtarit të shquar për emancipimin e përgjithshëm të popullit të tij dhe vija e dijetarit të shquar të botës shqiptare, studiuesit të njërës nga shtyllat themeltare. Këto vija vijnë e pleksen në figurën madhore të dijës, kulturës dhe emancipimit të përgjithshëm shqiptar të shekullit XX dhe të fillimit të shekullit XXI. Shuarja e akademikut Idriz Ajeti është humbje e madhe për familjen, miqtë, kolegët, komunitetin e albanologëve dhe për gjithë botën shqiptare. Jemi krenarë që patëm fatin të jetonim dhe të bashkëpunonim me të për një kohë kaq të gjatë”, tha ai duke theksuar se brezat e ri do kenë shumë për të mësuar nga veprimtaria e akademikut Ajeti.

Të pranishmit në këtë mbledhje komemorative mbajtën një minutë heshtje për të nderuar akademikun Idriz Ajetin si dhe bënë homazhe para arkivolit të të ndjerit. Varrimi do të bëhet në varrezat e Prishtinës, në orën 15:30./ KultPlus.com

Sabri Hamiti: Idriz Ajeti, babai i Albanologjisë në Kosovë

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

U nda sot nga jeta Idriz Ajeti, babai i albanologjisë në Kosovë. Nderimi dhe kujtimi për të do të jenë të përhershëm sa të jetë shqipja.

Atta (rrënjë e moçme indoeuropiane) bashkon kuptimisht të dy gjinitë për të treguar amësinë dhe atësinë. Idriz Ajeti e kishte amë shqipen e atë atdheun. Vetë u bë babai i albanologjisë në Kosovë. Shembëlltyrë e studiuesit të historisë së shqipes dhe protagonist i shkëlqyeshëm i botës kombëtare në Kosovën moderne.

Një nga studiuesit më të mëdhenj të historisë së gjuhës shqipe, që studimet e veta i botoi në një seri monografish shkencore, të paraqitura edhe në nivel të librave universitarë e shkollorë, për t’i përhapur si ide e si rezultate për brezat e rinj.

Me statusin e fituar të Kreut të studimeve shqiptare te ne, ai doli përherë në krye. Ligjëroi në katedrën e albanologjisë në Beograd, themeloi katedrën e albanologjisë në Prishtinë, ku ligjëroi dhe u bë kreu i saj. U bë dekan i Fakultetit të Filozofisë në Prishtinë, rektor i Universitetit të Prishtinës, punonjës shkencor dhe drejtor i Institutit Albanologjik, themelues dhe drejtor i Seminarit për Gjuhë, Letërsi e Kulturë Shqiptare. Anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe kryetar i kësaj Akademie.

Punonjës i palodhur për standardizimin e shqipes. Drejtoi Konsultën Gjuhësore në Prishtinë dhe ishte njëri nga protagonistët e Kongresit të Drejtshkrimit në Tiranë.

Mentoroi studentë e studiues të shqipes, shqiptarë dhe të huaj.
Të gjithë brezat e studentëve dhe të studiuesve të shqipes në Prishtinë janë nxënës të drejtpërdrejtë apo të ndërmjemë të tij.
Idriz Ajeti ishte në ballë të veprimtarëve për të drejtat kombëtare të shqiptarëve në Kosovë. Si bashkëpunëtor i afërm i Ibrahim Rugovës, ai u bë një protagonist i lëvizjes pavarësiste të Kosovës. Ishte një nga autoritetet e mëdha të kësaj lëvizjeje dhe u zgjodh kryetar i Kuvendit të Republikës së Kosovës (1998).

Idriz Ajeti ka njohur thellë ligjërimin letrar dhe ligjërimin shkencor shqip. Ka pasur stil në ligjërimin e vet shkencor si dhe në reagimet e tij publike. Këtë e dëshmon gjuha e tij karakteristike, me fjalor dhe me sintaksë.
Ka qenë e admirueshme sjellja e tij me moshatarët e vet dhe me brezat më të rinjë, me finesë e fisnikëri, por edhe me dashuri për të vërtetën.
Idriz Ajeti e ka adhuruar Eqrem Çabejn si personalitet dhe si studiues të albanologjisë. Ai vetë ka qenë i çmuar dhe i nderuar lart nga Çabej për veprimtarinë e tij shkencore e kombëtare.

Ka qenë i admiruar nga studentët e tij, të cilëve u ka mësuar shkrimin e bukur të shqipes. E kanë lexuar ata, por i ka lexuar edhe ai me vëmendje të jashtëzakonshme.

Ka qenë një reagues i rreptë, konciz dhe i pakompromis kundër lajthitjeve dhe diletantizmit në fushën e studimeve shqiptare.
Ka mbrojtur me përkushtim origjinën antike të shqipes në konferenca shkencore dhe në ballafaqime politike e nacionale. Është emblematike kjo mbrojtje e shqiptuar fuqishëm edhe në Beograd, në qerthullin e nacionalizmit agresiv serb kundër shqiptarëve. Reagim i bërë ky madje në tribunën e tyre politike.
Idriz Ajeti do të vlerësohet dhe kujtohet sa herë të përmenden shqipja dhe shqiptarët.

Sabri Hamiti./KultPlus.com

Idriz Ajeti: Jetëgjatësia më ka ofruar këtë privilegj, të qenit dëshmitarë i rrjedhave të historisë

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

Por, me këtë rast një fjalë mirënjohje e kishte shkruar edhe Ajeti e të cilën e lexoi me këtë rast Arbër Vllahiu.

Ajeti e kishte filluar fjalën e tij me dashurinë për gjuhën shqipe.

“Nuk e kam zgjedhur unë që ta kem një shekull mbi supet e mija dhe as që e kam menduar që natyra e Zoti do të më japin këtë jetëgjatësi dhe njëkohësisht forcën që të shohë e përjetoj gjithë zhvillimin tonë si shoqëri e si shtet dhe ndjejë që përgjegjësinë për ecjen tonë si shtet e kemi pasur ne. Unë kam ardhur nga një fshat i vogël, i gatshëm dhe i etur për të ndryshuar rrjedhat e shoqërisë. Por unë kam ardhur me idenë për të gjetur copëzat e shpërndara të gjuhës shqipe, për t’i bërë bashkë ato me një mëndje dhe një shpirt”, kishte shkruar ndër të tjera ai.

Profesori Ajeti tutje kishte folur për gjuhën e cila sipas tij është një thesar dhe ajo duhet të jetë pandashmërisht pjesë e evoluimit.

“Unë do të ju flasë për gjuhën edhe në këtë 100 vjetorë timin dhe mbase fjalimet e mia për të edhe në këtë ditë ku së bashku po shënojmë këtë jetëgjatësi timen do të jenë të pafundme, sa i pafund është thesari i saj, sa e pafund ka qenë ideja për ta bërë një të përbashkët e të plotë. Gjuha duhet të jetë pandashmërisht pjesë e evoluimit, e përmbushjes së nevojave të një populli që flet me dialekte por që rrënjën e ka të përbashkët dhe prandaj përpjekjet tonë në shekullin e kaluar për ta bërë bashkë tani duhet të jenë përpjeke për ta përmbushur pa e tundur themelin e saj. Përparimi ynë si shtet bazohet në dije, shkencë e arsim. Jetëgjatësia më ka ofruar këtë privilegj, të qenit dëshmitarë i rrjedhave të historisë”, ka thënë për fund profesori i nderuar Idriz Ajeti.

Akademik, Idriz Ajeti ishte edhe anëtarë nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, andaj në raste të tilla, përvjetorë të mëdha ka edhe vlerësime të tjera dhe Akademia e Shkencave të Shqipërisë, kishte organizuar për herë të parë dhënien e çmimeve shkencore kombëtare për kontribute në fushat e shkencave albanologjike, dhe juria e këtij çmimi, ka nderuar akademik Idriz Ajeti me Çmimin e Karrierës, i cili jepej për herë të parë nga kjo Akademi. Këtë çmim dhe diplomën përkatëse, Muzafer Korkuti ia dha profesorit Ajeti, duke u përcjellë me duartrokitje të shumta.

Kjo konferencë do të mbahet mend si një ngjarje ku profesori Idriz Ajeti u nderua për së gjalli me dy çmime dhe dëgjoi kumtesat e shumë miqve e kolegëve për jetën dhe veprën e tij të shquar. /KultPlus.com

Në 100-vjetorin e lindjes, akademik Idriz Ajeti ishte nderuar me dy çmime të larta

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

Jeta Zymberi

Akademiku Idriz Ajeti, ndërroi jetë sot në moshën 102 vjeçare duke shënuar kështu një humbje të madhe për popullin shqiptarë. Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës dhe Akademia e Shkencave e Shqipërisë, më 27 janar të vitit 2017 organizuan Konferencën jubilare-shkencore me rastin e 100-vjetorit të lindjes së akademik Idriz Ajetit, shkruan KultPlus.

Në mesin e shumë miqve, studiuesve e njerëz të institucioneve, u nderua doajeni, gjuhëtari, albanologu dhe profesori i gjuhës shqipe, vepra e të cilit flet më shumë se fjalët, por megjithatë të gjithë kishin diçka të madhe për të thënë për këtë figurë të shquar për popullin shqiptarë, i cili në këtë 100 vjetor kishte ardhur i nderuar dhe ishte ulur për të dëgjuar gjithë ato fjalë që u thanë për të.

Në fillim të kësaj konference u tha që profesori Idriz Ajeti ka 3 data të lindjes të shënuara, por që 27 janari është data e lindjes së tij e cila edhe është shënuar në pasaportën e tij, e pikërisht kjo datë ishte zgjedhur për tu shënuar lindja e profesorit. Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës në atë kohë, akademik Hivzi Islami, mori fjalën fillimisht, i cili theksoi se kohët e shkuara të shqiptarëve ishin të rënda, por dijetarët tanë ishin njerëz të veçantë të cilët kontribuuan shumë për vendin.

“Kur përmendet emri i profesorit në mjedisin tonë akademik, kulturor dhe shoqërorë, të gjithë e dimë që bëhet fjalë për profesor Idriz Ajetin, sikur në Tiranë kur përmendet emri i Eqrem Çabej. Historia e gjuhësisë dhe shkencave albanologjike dhe e kulturës shqiptare nuk mund të merret me mend pa profesorin Ajetin”, ka thënë ndër të tjera Islami. Me këtë rast, presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, e ka dekoruar profesorin me Medaljen për Merita të Jashtëzakonshme në Fushën e Shkencës, Arsimit dhe Kulturës. Por në pamundësi që të ishte i pranishëm dhe të ja jap dekoratën, ajo do të dorëzohet me një rast të veçantë.

Rektori i Universitetit të Prishtinës, Marian Dema, e vlerësoi porfesorin Ajeti si një ndër personalitetet më të shquara të shkencës, kulturës dhe arsimit në Kosovë. “Me emrin e tij lidhen një varg procesesh që janë zhvilluar pas Luftës së Dytë Botërore në Kosovë, procese këto të cilat i sigurojnë profesor Idrizit vend meritor në formimin dhe zhvillimin e institucioneve arsimore dhe shkencore. Emri i tij tashmë është i skalitur në opusin e shkencës dhe arsimit në Kosovë. Universiteti i Prishtinës e konsideron Ajetin si xhevahir të tij dhe i është skajshmërisht falënderues për punën, mundin dhe djersën e derdhur në këtë Universitet. Figura morale dhe atdhetare e tij do të shkëlqejë gjithnjë në panteonin e qytetërimit të kulturës sonë kombëtare. Lum ne që të kemi”, përfundoi fjalën e tij rektori Dema.

Kjo Konferencë jubilare-shkencore që u organizua me rastin e 100-vjetorit të lindjes së akademik Idriz Ajetit vazhdoi përgjatë tërë ditës ku u lexuan edhe shumë kumtesa të tjera nga njerëz të artit, shkencës e dijes.

Akademik, Idriz Ajeti ishte edhe anëtarë nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, andaj Akademia e Shkencave të Shqipërisë kishte vendosur që me këtë rast edhe ta nderoj profesorin me një çmim, për të cilin doli të flasë kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Muzafer Korkuti, ka thënë që kjo ditë është e shënuar sepse 100 vjet më parë ka lindur Idriz Ajeti, dijetari me kontribute origjinale në gjuhësi dhe personalitet me ndikim në historinë e vendimit shqiptarë, një figurë e shquar e shkencës albanologjike.

Në raste të tilla, përvjetorë të mëdha ka edhe vlerësime të tjera dhe Akademia e Shkencave të Shqipërisë, ka organizuar për herë të parë dhënien e çmimeve shkencore kombëtare për kontribute në fushat e shkencave albanologjike, dhe juria e këtij çmimi, ka nderuar akademik Idriz Ajeti me Çmimin e Karrierës, i cili jepet për herë të parë nga kjo Akademi. Këtë çmim dhe diplomën përkatëse, Muzafer Korkuti ia dha profesorit Ajeti, duke u përcjellë me duartrokitje të shumta.

Sot do të mbahet komemoracion dhe homazhe për Idriz Ajetin

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

Kryesia e Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës njofton opinionin e gjerë se me rastin e vdekjes së akademik Idriz Ajetit, në mjediset e Akademisë do të mbahet mbledhja komemorative në orën 13:00, ndërsa homazhet do të mbahen nga ora 13:30.

Varrimi i akademik Idriz Ajetit bëhet në varrezat e Prishtinës, në orën 15:30.

Ndryshe, sot është ndarë nga jeta në moshën 102-vjeçare, albanologu, gjuhëtari e intelektuali, pedagogu dhe veprimtari i palodhshëm në zhvillimet tona shoqërore, anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe kryetar i saj në dy mandate, anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akademik Idriz Ajeti. /KultPlus.com

Haradinaj për Ajetin: Bota shqiptare humbi sot njërin nga personalitetet më të ndritshme të historisë sonë të re

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

Sot, në moshën 102 vjeçare, ka vdekur albanologu dhe shkrimtari i njohur Idriz Ajeti.

Humbja e një njeriu si Idriz Ajeti i cili ka dhënë shumë për shoqërinë tonë është një humbje e madhe.

Për largimin e Ajetit nga kjo botë ka shkruar edhe kryeministri i vendit Ramush Haradinaj i cili vlerëson lart kontributin e Ajetit në zhvillimet shoqërore e politike të Kosovës.

“Bota shqiptare humbi sot njërin nga personalitetet më të ndritshme të historisë sonë të re, albanologun e shquar Idriz Ajetin. Gjatë 70 vjet karrierë shkencore, Akademik Ajeti la gjurmë të pashlyeshme në gjuhësinë dhe zhvillimet shoqërore e politike të Kosovës. Kontributi i tij në vitet ’90 ishte i jashtëzakonshëm në mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut, si dhe të vërtetës së Kosovës. Kalimi i tij në amshim është humbje për shkencën dhe kulturën mbarëshqiptare. Ngushëllime të thella familjes Ajeti, komunitetit akademik dhe miqve të shumtë.”, ka shkruar kryeministri Haradinaj. / KultPlus.com

Ndërron jetë akademik Idriz Ajeti në moshën 102 vjeçare

Posted on 13 Shkurt, 201913 Shkurt, 2019 by KultPlus

Albanologu, gjuhëtari e intelektuali i njohur Idriz Ajeti, ka vdekur sot në moshën 102 vjeçare.

Profesori i shquar, Idriz Ajeti do të kujtohet përherë për angazhimin tij të palodhshëm deri në fund si anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe kryetar i saj në dy mandate si deh anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Idriz Ajeti, lindi në fshatin Tupallë të Komunës së Medvegjës më 26 qershor të vitit 1917. Shkollën fillore e mbaroi në Banjën e Sijarinës më 1930, të mesmen e kreu në Shkup më 1938. Po atë vit u regjistrua në Fakultetin e Filozofisë të Universitetit të Zagrebit – në Degën e romanistikës. Studimet i mbaroi pas luftës, në vitin 1949 në Fakultetin e Filozofisë të Beogradit. Që atëherë e deri në vitin 1953, me cilësi profesori të gjuhës shqipe, punoi në Gjimnazin e Prishtinës. Nga viti 1953 deri në vitin 1960, me cilësi lektori, jepte mësim në Degën e Albanologjisë të Fakultetit të Filozofisë të Universitetit të Beogradit. Në vitin 1958 mbrojti disertacionin e doktoratës me temën: Zhvillimi historik i së folmes gege të shqiptarëve të Zarës së Dalmacisë.

Që nga viti 1960, njëherë docent, pastaj profesor inordinar dhe nga viti 1968 profesor ordinar, jep mësim në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit të Filozofisë të Prishtinës. Iu dhanë disa shpërblime e dekorata, ndër të cilat edhe Shpërblimi i 7 korrikut dhe ai i KAÇKJ.

Presidenti Ibrahim Rugova e dekoroi me Medaljen e Artë të Lidhjes së Prizrenit, ndërsa me rastin e 90-vjetorit të lindjes, Presidenti Fatmir Sejdiu e dekoroi me Çmimin Presidencial për Studiues. Hetimi i dialekteve nga pikëpamja diakronike, pastaj trajtimi i dokumenteve të moçme gjuhësore të shkruara me alfabetin arabo-turk dhe më në fund studimi i marrëdhënieve të shojshoqme shqiptare-serbe – janë troje të interesimit shkencor të Idriz Ajetit. Merret edhe me çështje të gjuhës së sotme shqipe. Qe iniciator i shumë konsultave dhe bashkëmarrëveshjeve gjuhësore ku u kërkuan shtigje të reja për njësimin e gjuhës shqipe dhe të drejtshkrimit të saj.

Hartoi tekste shkollore për nxënës të shkollave të mesme dhe për studentë të Degës së Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit Filozofik të Prishtinës. Me nismën e tij, pas hapjes së Fakultetit të Prishtinës (1960), u nxor revista shkencore Gjurmime albanologjike (1962) e më 1974 u organizua Seminari i Kulturës Shqiptare për albanologë të huaj.

Gjatë vitit 1969-1971 ishte drejtor i Institutit Albanologjik, më 1971-73 ishte dekan i Fakultetit Filozofik, në vitet 1973-75 rektor i Universitetit të Prishtinës. Pas zgjedhjeve paralele të vitit 1998 për Kuvendin e Republikës së Kosovës, zgjidhet kryetar i parë i tij nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës. Në vitet 1979-1981 dhe 1996-1999 ishte kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1997, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës i ka botuar veprën e plotë në pesë vëllime.

Vdekja e Akademik Idriz Ajetit është një humbje e madhe për të gjitha fushat e të gjithë njerëzit që e njohën atë. / KultPlus.com