Sa herë vjen tetori

Posted on 14 Tetor, 202314 Tetor, 2023 by Kult Plus

Imer Mushkolaj

Sa herë vjen tetori iu marr lakmi studentëve të rinj. Kthej kohën mbrapa, kur erdha të studioj në Prishtinë.

Sa herë vjen tetori sjell ndërmend sakrificën e familjes për të më mundësuar të vazhdoj shkollimin. Kujtoj nanën që shtrëngonte duart thatë teksa më përcillte, gjyshen teksa më lëshonte në dorë pak kursime t’faluna e t’ruajtuna me kujdes, babën që m’i jepte njëqind marka t’marruna borxh, sa për ta paguar semestrin dhe një muaj jetesë në kryeqytet.

Sa herë vjen tetori përmallohem, përderisa kujtoj braktisjen e një fakulteti, shkaku që nuk mund t’i përballoja financiarisht mjetet e nevojshme për studime.

Sa herë vjen tetori më vijnë ndërmend baba, gjyshja e nana që nuk jetojnë ma, e të cilët jetuan një jetë të vështirë, por plot dinjitet.

M’kujtohet dashnia e pamasë që ma dhanë, e unë ndihem borxhli ndaj tyre. Borxhli e i përulur përjetësisht.

Sa herë vjen tetori. /KultPlus.com

Përfundon trajnimi i gazetarëve mbi të drejtat e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian

Posted on 29 Nëntor, 202029 Nëntor, 2020 by Kult Plus

Gazetare: Suada Qorraj

Fotografitë: Nok Selmani

Në ambientet e KultPlus Caffe Gallery gjatë ditës së sotme ka përfunduar trajnimi për gazetarët mbi të drejtat e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian. Në ditën e fundit të këtij trajnimi pjesëmarrësve ju është caktuar nga një temë nëpërmjet së cilës synohet rritja e të drejtave dhe vetëdijesimi mbi këto komunitete, shkruan KultPlus.

Koordinatorja e këtij projekti Kendiza Lala tha se qëllimi i këtij projekti ka qenë që të rritet numri i raportimeve të sakta për komunitetin rom, ashkali dhe egjiptian. Ajo ka shtuar se njëlloj si kanë ndikuar për të mirë artikujt e publikuar nga ana e këtij projekti, të kenë po të njëjtin ndikim edhe artikujt që do të publikohen si rezultat i këtij trajnimi dy ditor.

“Qëllimi i projektit ka qenë që të ngrisë numrin e raportimeve të sakta për komunitetin rom, ashkali dhe egjiptian. Përveç artikujve që janë publikuar deri më sot dhe kanë pasur efektin ndihmues tek komunitet e njëjta gjë pritet edhe nga ana e gazetarëve pjesëmarrës. Kjo sepse, siç tham qëllimi i këtij projekti është të shmang stigmatizimin dhe të sjell modelet që qëndrojnë në komunitete”, tha ndër të tjera Lala.

Kurse për trajnerin kryesor të këtyre ditëve, Imer Mushkolaj përzgjedhja dhe ndarja e temave që është bërë në ditën e fundit do të sjellë një pasqyrë ndryshe prej asaj se çka kemi parë deri më sot në media kur raportohet për komunitete. Sipas tij pas publikimit t ë këtyre temave njerëzit do të kenë mundësinë që të vërtetojnë se kanë pasur paragjykime të gabuara.

“Me temat që janë propozuar në ditën e dytë të trajnimit besoj që gazetarët kanë materiale që me i trajtu këto tema. Jam shumë i lumtur që këto tema janë jashtë ose ndryshe prej asaj që jemi mësuar të dëgjojmë, të shohim apo lexojmë për një komunitet. Shpresoj që kur të publikohen si storie njerëzit kanë me pas mundësi me lexu diçka që ndoshta nuk e kanë menduar që ekziston si e tillë në kuptimin e rrëfimeve prej pjesëtareve të këtyre komuniteteve që nuk na japin vetëm anën e diskriminimit, anën e vështirë të jetës sociale dhe ekonomike, anën e pamundësisë për shkollim ose punësim, por na japin disa modele pozitive se si pjesëtaret e këtyre komuniteteve nuk dallojnë aspak me mënyrën e funksionimit, në mënyrën e arritjeve që i kanë bo prej komuniteteve tjera respektivisht prej komunitetit shumicë në këtë rast”, theksoi ai.

Ndërkaq për pjesëmarrësen dhe njëkohësisht gazetaren Natyra Rushiti ky trajnim ka qenë një nismë për të larguar vëmendjen mediale nga konotacioni negativ për komunitetet. Sipas saj këto dy ditë kanë qenë mjaft të dobishme karshi kujdesit në raportimin për komunitetet.

“Trajnimi ka qenë një nismë e mirë për të larguar nga vëmendja mediale konotacionin negativ për komunitetet. Kësisoj trajnimi ishte i dobishëm në forcimin e bindjeve për ti kushtuar më shumë vëmendje raportimit për romët, ashkalitë e egjiptianët e për të shmangur “shprehitë” shabllone karshi tyre. Pra besoj se ka shkuar në vend edhe ideja e synimi i këtij trajnimi që të shfaqen më shumë shembuj të mirë (që janë shumë) për këto komunitete, të rritet hapësira në media që trajtojnë raste më këto komuniteteve e të largohet paragjykimi për ta (krijuar disa herë edhe nga vetë mediat). Pra që të kenë një trajtim të barabartë secili anëtar i komuniteteve. E ky mesazh që besoj do vërehet dukshëm në praktikë u përcoll gjatë këtyre ditëve”, ka thënë ajo.

Tutje Rushiti ka shtuar se komunitetet në Kosovë nuk kanë një përfaqësim të denjë në media, mirëpo sipas saj gishti nuk duhet drejtuar çdo herë tek gazetarët ngase edukimi për të larguar paragjykimet duhet të filloj që nga familja e të vazhdoj deri tek institucionet arsimore.

‘Komunitetet në Kosovë nuk kanë një përfaqësim të denjë nëpër media. Imazhi i romëve, ashkalive, egjiptianëve është i shfaqur pothuajse në një kornizë të njëjtë gjithmonë. Si jo rrallëherë anëtarët e tyre stigmatizohen e paraqiten si viktima ose si objekt tallje në sytë e lexuesit, shikuesit e dëgjuesit. Por jo gjithherë gishti për këtë duhet drejtuar nga gazetarët, një edukim për ta larguar paragjykimin duhet të nis nga familja për të vazhduar tek institucionet arsimore më pastaj. Megjithatë në këtë mes mediat luajnë rol shumë të rëndësishëm për të edukuar masën e për të raportuar pa ofenduar”, ka përfunduar ajo.

Kurse pjesëmarrësi tjetër, Sejdi Gashi tha se ky trajnim ka qenë mjaft i dobishëm edhe për gazetarët që kanë përvojë të gjatë pune, ngase janë mësuar shumë praktika të reja.

“Trajnimi që u organizua gjatë këtyre ditëve është shumë i dobishëm për ne pjesëmarrësit, ndonëse disa prej nesh jemi me punë disa vjeçare në media, parp u thanë shumë gjëra, praktika të mira të reja, për mua ishte shumë dobiprurëse me përfitim”, potencoi ai.

Ky trajnim është pjesë e projektit “Mbështetja e mediave dhe gazetarisë për të drejtat e njeriut në Kosovë”, përkrahur nga zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë dhe realizuar nga Kosovo 2.0, CEL dhe QKSGJ e që është implemetuar nga KultPlus dhe YIHR./ KultPlus.com

Mbahet dita e parë e trajnimit të gazetarëve mbi të drejtat e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian

Posted on 28 Nëntor, 202028 Nëntor, 2020 by Kult Plus

Gazetare Suada Qorraj

Fotografitë Nok Selmani

Në ambientet e KultPlus Caffe Gallery gjatë ditës së sotme është mbajtur dita e parë e trajnimit për gazetarë mbi të drejtat e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian. Ky trajnim ka për synim rritjen e të drejtave kundrejt këtyre komuniteteve, shkruan KultPlus.

Në këtë trajnim i cili është edhe një nga projektet e KultPlus, pjesëmarrësit patën mundësinë që të njoftohen me gjendjen e mediave dhe raportimin që bëjnë këto media lidhur me komunitetet rom, ashkali dhe egjiptas. Në ditën e parë u bë njoftimi me rregullat dhe etikën që duhet ndjekur gjatë këtyre raportimeve si dhe shkeljeve të shumta që janë bërë deri më sot.

Kryeredaktorja e KultPlus, Ardianë Pajaziti u shpreh se projekti i cili ka filluar të implementohet që në muajin maj është një përvojë dhe shembull për mediat tjera se si duhet të nxirren rrëfime jo vetëm nga komunitetet pakicë, por edhe gjithë shoqërinë në përgjithësi.

“Projekti që kemi realizuar prej majit e deri më tash, me një qasje pa i prezantuar si viktima, persona të ndryshëm nga komuniteti rom, egjiptian dhe ashkali ka qenë një përvojë dhe një shembull edhe për mediet tjera se si mund të nxjerrim rrëfime model jo vetëm për komunitetet pakicë por për shoqërinë në përgjithësi. Mediet, dhe jo vetëm mediet duhet të kenë parasysh që komunitetin pakicë nuk duhet ta trajtojmë as me përkëdhelje por as me sforcim, por të paraqesin gjendjen e tyre në mënyrën më të rrjedhshme, duke respektuar etikën e gazetarisë”, ka thënë Pajaziti.

Ajo ka shtuar se rrëfimet e publikuara deri më sot kanë dëshmuar se në vend ka shumë persona të rëndësishëm nga komunitetet që kanë bërë një punë të madhe për të dëshmuar vetën e tyre.

“Rrëfimet që kemi nxjerrë deri më tani kanë treguar se kemi shumë persona të rëndësishëm nga komuniteti pakicë që kanë bërë shumë për komunitetin e tyre duke dëshmuar se vetëm me punë mund të jesh i barabartë në çdo fushë të cilës edhe i takojnë këto profile”, ka përfunduar kryeredaktorja.

Ndërkaq Imer Mushkolaj, ligjëruesi kryesor i këtij trajnimi tha se kjo ditë ishte mjaft interesante. Sipas tij asnjëherë nuk është mjaftueshëm të flasim për komunitetet pakicë, e sidomos në rastet kur në media është problematike mënyra e qasjes së tyre kundrejt këtyre temave.

“Ishte ditë interesante për shkak se folëm për gjëra interesante. Nuk është asnjëherë e mjaftueshme me folë për komunitetet, sidomos komunitetet jo shumicë me idenë që mediat dhe gazetarët kanë probleme me mënyrën qysh ju qasen. Ndonjëherë edhe pa vetëdije dhe për këtë shkak, pra është e rëndësishme të diskutohet edhe të shihet se cilat janë mënyrat më të mira që këto komunitete me u trajtu në mënyrë të barabartë sikurse edhe pjesëtarët e komuniteti shumicë në kohën ose në rastet kur raportojmë për ta”, tha Mushkolaj.

Ai ka shtuar se hapësira që u kushtohet komuniteteve pakicë kryesisht fokusohet tek rastet që kanë të bëjnë me krimin, kronikën e zezë si dhe rastet sociale. Sipas tij në media ekziston një hapësirë shumë e vogël që u kushtohet arritjeve te pjesëtareve të komuniteteve pakicë.

“Për fat të keq hapësira që ju ofrohet është më shumë e fokusuar tek rastet që kanë të bëjnë me krimin, kronikën e zezë dhe me rastet sociale, po pak i jepet hapësirë asaj anës tjetër të pjesëtareve të komuniteteve që ka të bëjë me anën e “ndritshme”(ta themi në thonjëza), kryesisht më pjesëtaret e komuniteteve që kanë arrit diçka në jetë, që janë student të zotët, mjek të zotët apo edhe artist, e kjo është e rëndësishme të publikohet në mediat tona, që të mos krijohet përshtypja tek publiku se jeta e këtyre komuniteteve është vetëm bardh e zi”, shtoi tutje Imer Mushkolaj.

Kurse njëra nga pjesëmarrëset e këtij trajnimi, Edona Shala tha se përgjatë këtyre dy ditëve pret të mësoj më tepër rreth raportimit korrekt për komunitete të cilat janë të margjinalizuara. Ajo ka shtuar se synon të aftësohet që t’ju ikë raportimeve të zakonshme steriotipizuese që bëhen kundrejt pjesëtareve të komuniteteve pakicë.

“Unë prej këtij trajnimi pres të mësoj më shumë për të drejtat e komuniteteve dhe si të raportoj korrekt për këto komunitete të cilat janë të margjinalizuara. Gjithashtu pres të aftësohem se si të mos bëjë stigmatizim dhe të mos paraqes stereotipet e zakonshme që paraqiten gjithmonë në shumicën e mediave”, tha ajo.

Tutje Shala ka shtuar se paraqitja e komuniteteve në media nuk fokusohet në të dy anët e medaljes, duke e mënjanuar tregimin e storieve të suksesit për këto komunitete.

Trajnimi do të vazhdoj edhe gjatë ditës së nesërme dhe pas përfundimit të këtij trajnimi gazetarët pjesëmarrës do të realizojnë nga një artikull për komunitetin rom, ashkali dhe egjiptian.

Fali, profesor!

Posted on 14 Korrik, 2018 by Kult Plus

Imer Mushkolaj

Është e turpshme të refuzohet vendosja e shtatores së Anton Çettës para Institutit Albanologjik, pjesë e të cilit profesori ishte dekada me radhë. Ai ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm në mbledhjen e folkorit shqiptar dhe, sidomos, në lëvizjen për pajtimin e gjaqeve. Arsyetimet banale të njerëzve të Institutit… që të mos lejohet përjetësimi i tij në bronz duhet injoruar. Po të ishte gjallë, profesori me siguri do t’i falte ata për këtë budallaki.

Ishte një maji i vitit 1990, kur bashkë me babën shkuam në vendin e quajtur Te Verrat e Llukës, afër Deçanit, në tubimin më të madh deri atëherë për pajtimin e gjaqeve. Isha 13 vjeçar dhe çdo ditë lexoja për aksione të pajtimit gjithandej Kosovës, në një kohë të vështirë të okupimit nga Serbia. Aksioni i nisur nga rinia dhe studentë të Rrafshit të Dukagjnit ishte përhapur rrufeshëm në pjesë të tjera të vendit dhe në krye të kësaj lëvizjeje fisnike ishte vënë profesori Anton Çetta. Që nga nxënës, studentë e bujq, e deri te mësues, doktorë, gazetarë e prijës fetarë ishin bërë pjesë e njërit ndër kapitujt më të ndritur të historisë shqiptare.

Baba insistoi që ta shoqëroja në tubim. Konsideronte se ishte e rëndësishme të isha pjesë e një ngjarjeje historike dhe me domëthënie të madhe. Kishte të drejtë.

Atë të martë të ditës së parë të majit, Te Verrat e Llukës u mblodhën 500 mijë njerëz. Në një tubim masiv çfarë nuk ishte parë ndonjëherë u falën 62 gjaqe, 25 plagë dhe 19 ngatërresa. Pas përfundimit të tubimit, policia serbe rrahu dhe burgosi shumë të rinj. Por, qëllimi ishte arritur – ishin pajtuar më shumë se njëqind familje mes veti.

Të hasmëruar shpesh edhe për shkaqe banale, që kishin çuar në vrasje e plagosje, burra e gra ia falnin gjakun Anton Çettës, ia falnin gjakun Kosovës. Kjo bëhej edhe më e rëndësishme, ngase ndodhte në rrethana jo të zakonshme, në rrethana okupimi.

Qindra familje të tjera u pajtuan viteve në vazhdim, jo vetëm në Kosovë, por edhe ndër shqiptarët në Maqedoni, Mal të Zi e Serbi. Gjithnjë në ballë qëndronte profesori Çetta, i cili u zgjodh kryetar i Këshillit Qendror të Lëvizjes Kombëtare për Pajtimin e Gjaqeve.

Profesori i letërsisë gjatë mbledhjes së folklorit nëpër viset shqiptare për dekada të tëra, kishte fituar respekt ndër njerëz. Kur u vu në ballë të pajtimit të gjaqeve, ia vunë epitetin “plaku i urtë”.

Gati për tri dekada, ai ishte pjesë e Institutit Albanologjik të Prishtinës, ndërkohë që kishte botuar dhjetëra vepra me përmbajtje folklori deri në vitin 1995, kur edhe ndërroi jetë.

* * *

Anton Çetta vlerësohet për punën e tij kërkimore gjithandej viseve shqiptare por, po ashtu, edhe për kontributin e jashtëzakonshëm në pajtimin e gjaqeve. Por, njerëzit që udhëheqin institucionin në të cilin ka kontribuar me dekada, Institutin Albanologjik, nuk po lejojnë që shtatorja e tij të vendoset në hapësirën para këtij institucioni. Arsyetimi është më shumë se banal – aty nuk paska hapësirë të mjaftueshme, thonë, ndërkaq shtatorja e profesorit meriton një vend më të mirë, një hapësirë më të madhe.

Për shtatoren e Çettës ka vend kudo, ngase ai e ka merituar me bëmat e veta. Askush, askund nuk do të refuzonte vendosjen e një shtatoreje të tij. Madje, do ta kishin për nder. Siç e patën për nder banorët e Mirditës, nga e kishte prejardhjen Çetta, të cilët në fund të vitit 2015 ia ngritën një bust në qytetin e Rrëshenit. Por, kështu nuk mendojnë edhe njerëzit që tash udhëheqin Institutin.

“Është fjala për një hapësirë të papërshtatshme për vendosjen e çfarëdolloj shtatoreje, meqë hapësira ku pretendohet të vendoset shtatorja është shumë e ngushtë. Në këtë hapësirë më herët ky këshill kishte siguruar lejen e Departamentit të Urbanizmit në Komunën e Prishtinës, por është e papërshtatshme, madje aty kalojnë edhe gypat e Institutit Albanologjik”, është arsyetuar Hysen Matoshi, drejtor në këtë institucion.

Ky dhe të tjerë si ky mund të gjejnë edhe arsyetime të tjera, për të refuzuar vendosjen e shtatores së Çettës, por asnjëherë nuk mund ta zbehin kontributin e tij. Andaj, të tilla arsyetime banale duhet injoruar dhe shtatorja e profesorit duhet të vendoset aty ku e ka vendin, duke i bërë nder jo vetëm institucionit, por gjithë qytetarëve dhe vendit, shkruan Gazeta Express.

* * *

Anton Çetta ka pajtuar mijëra familje të hasmëruara, ka falur mijëra gjaqe në emër të këtyre familjeve. Sa herë përmendet emri i tij, mua më shfaqet si në vegim tubimi madhështor i 1 majit 1990 Te Verrat e Llukës. Më kujtohen përmbledhjet e folklorit të profesorit, që na sjellin ndërmend kush jemi.

Po të ishte gjallë, profesori me siguri do t’i falte edhe njerëzit e Institutit… për budallakinë e shfaqur karshi shtatores së tij. Shtatore që i nderon edhe vetë ata, nëse dinë ç’ështe nderi./KultPlus.com