Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Bebe Rexha, në rrjete sociale ka publikuar një video, duke kënduar muzikë klasike.
Sipër videos, ajo ka shkruar se kur ishte e vogël, këndonte gjithmonë në dhomën e saj bashkë me Inva Mulën dhe Renee Fleming.
“Muzika klasike më bëri jehonë të thellë, si asnjë muzikë tjetër”, ka shkruar këngëtarja.
Tutje, ajo u shpreh se nuk pretendon të jetë një këngëtare e operës, mirëpo që është adhuruese e pasionuar pas operës./KultPlus.com
Nën duartrokitjet frenetike të një publiku entuziast, u kurorëzua një nga mbrëmjet gala, një mbrëmje magjike, që do të mbetet gjatë në kujtesën e publikut në Bukuresht. Një koncert i jashtëzakonshëm, me artistë shqiptarë dhe rumunë, u zhvillua mbrëmjen e së premtes, 24 maj 2024, në Bukuresht.
Organizatorët e koncertit ishin Shoqata Lidhja e Shqiptarëve të Rumanisë (ALAR) në bashkëpunim me Teatrin Kombëtar të Operetës “Ion Dacian” në Bukuresht. Në skenën e Operetës u ngjit sopranoja shqiptare me famë botërore, Inva Mula, së bashku me çiftin e artistëve shqiptaro-rumun, Gjergji dhe Ionela Mani, si dhe i ftuari special, tenori Daniel Magdal, solist i parë dhe drejtor artistik i Operës Kombëtare të Bukureshtit. Orkestra u drejtua nga dirigjenti Alexandru Ilie, artistët interpretuan për publikun e shumtë pjesë nga muzika shqiptare e rumune, nga repertori botëror, por edhe këngë nga folklori shqiptar e rumun. Perfomanca e lartë interpretuese i të gjithë solistëve, repertori i larmishëm, prania e muzikës shqiptare të lëvruar dhe popullore, me ritmin dhe dinamikën e saj, mahnitën publikun dhe zbuluan edhe një herë fuqinë e jashtëzakonshme të muzikës për të bashkuar popujt dhe kulturat. Cilësimi i këtij koncerti gala do të ishte: Zëra të jashtëzakonshëm – publik i mrekullueshëm! Inva Mula – magjia e skenës, zëri i saj i kristaltë, ndjeshmëri e lartë dhe interpretim mjeshtëror arriti të elektrizojë sallën me energjinë e saj; tenori Gjergji Mani, një zë i fuqishëm, energjik, me timbër plot ngjyrë; sopranoja, Ionela Mani, me veçori vokale të rralla, si dhe tenori, i njohur ndërkombëtarisht, Daniel Magdal, i pakrahasueshëm në interpretimin e tij dhe për performancën brilante si gjithmonë!
Koncerti filloi me Vallen Simfonike nr. 2 të kompozitorit të mirënjohur, Thoma Gaqi, e cila është interpretuar disa herë në Rumani nga orkestra të ndryshme simfonike. Është një pjesë me impakt të madh tek dëgjuesi i huaj, në sajë të strukturës simfonike moderne, harmonisë, ndërtur mbi një lajtmotiv popullor shqiptar.
Artistja e madhe, Inva Mula, e kthyer në Bukuresht pas më shumë se 30 vitesh, ku ka marrë çmimin e parë ndërkombëtar të karrierës së saj, Çmimin George Enescu, shkëlqeu me interpretimet e saj, përmes ndjeshmërisë, qartësisë dhe inteligjencës së epërme të zërit të saj. Përveç disa pjesëve të njohura nga repertori i huaj, ajo interpretoi pjesë të babait të saj, kompozitorit Avni Mula si Agimet shqiptare, Valsi i lumturisë etj. Së bashku me tenorin e ri, të talentuar, Gjergji Mani, befasuan publikun me pjesën rumune Te iubesc (Të dua) të kompozitorit Gherase Dendrino. Gjergji Mani, një zë i fuqishëm, energjik, me timbër plot ngjyrë, përcolli emocione të forta te publiku me një sërë këngësh të njohura shqiptare si Më ka shku menja me u fejue, Bishitalecat palë palë apo Ky marak, këngë të cilën e interpetoi në duet me bashkëshorten e tij, Ionela Mani. Interpetimi në duet me Inva Mulën i këngës arbëreshe E lule -lu duket se arriti pikën kulminante të koncertit, sepse interpetimi i dy solistëve u shoqërua ritmikisht nga spektatorët dhe gëzoi duartrokitje të zgjatura të spektatorëve, të cilët u ngritën në këmbë në shënjë vlerësimi. Sopranoja, Ionela Mani, me veçori vokale të rralla, interpretoi pjesë të vështira nga folklori rumun dhe shqiptar, si Lie, Lie ciocarlie, Baresha apo Margjelo, duke evidentuar cilësitë teknike dhe emocionale të interpetimit. Tenori i njohur rumun, Daniel Magdal, me një karrierë ndërkombëtare, plotësoi paletën e pasur të repertorit të koncertit me pjesë spanjolle dhe franceze. Përpos suksesit të jashtëzakonshëm të të katërve artistëve lirikë, një risi e këtij koncerti ishte fakti që u soll në qendër të vëmendjes, mbase si asnjëherë tjetër në kryeqytetin rumun, muzika shqiptare.
Në sallë ndodheshin personalitete të muzikës dhe artit në Rumani, gazetarë, artdashës dhe simpatizantë të kulturës shqiptare si dhe anëtarë të komunitetit shqiptar të Rumanisë. Televizioni Kombëtar TVR1 realizoi një reportazh të posaçëm për koncertin e jashtëzakonshëm. Deputeti Bogdan-Alin Stoica, kryetari i shoqatës së shqiptarëve, kryetari Dr. Radu-Cosmin Savulescu si dhe Koordinatori i Qendrës Kulturore të ALAR, Dr. Luan Topçiu, morën urimet për organizimin dhe realizimin e kësaj ngjarje të rëndësishme kulturore që ndihmon drejtpërsëdrejti njohjen në shkallë të gjerë të kulturës shqiptare në Rumani, promovimin e artistëve të talentuar e të denjë shqiptarë, që shndërrohen, kësisoj, në ambasadorë të vërtetë të kulturës shqiptare dhe vendit të tyre në botë./ Balkanweb/ KultPlus.com
Në intervistën e mëhershme të dhënë për KultPlus, Inva Mula tregonte për takimin e parë me Nexhmije Pagarushën, dhe aura e kësaj gruaje e ka përcjellë pothuajse gjatë gjithë jetës.
“Isha e vogël, në vitet e 70-ta kishte ardhur Nexhmije Pagarusha në Shqipëri, dhe ajo në atë kohë u shoqërua nga dy prindërit e mi”, tregon Inva Mula, e cila këtë takim e shpjegon sikur të ishte një përrallë, pasi që, përpos që e shijoi performancën e saj në skenë, po në atë kohë qëndroi afër asaj gruaje që ishte plot bukuri dhe elegancë.
Bukurinë, elegancën, interpretimin dhe aurën e Zonjës Pagarusha i shpjegon me shumë emocion, që sipas saj, atë emocion nuk e ka përjetuar nga asnjë grua tjetër.
“Erdhi në vitet e 70-ta në Shqipëri, dhe e shoqëruar edhe nga prindërit e mi shkuam në një shfaqje baleti, mbaj në mend se Nexhmije Pagarusha u ul në të njëjtin rresht ku isha unë, nuk e harroj kurrë atë emocion, u ul afër meje një grua e bukur, një grua elegante, dhe më befasoi shumë në atë Shqipëri të zymtë të viteve të 70-ta, ne jo që kishim parë një grua të tillë, por një elegancë si të Nexhmijes e kishim parë vetëm nga ekrani”, tregon Inva Mula për praninë e Nexhmije Pagarushës.
“Kjo ishte Nexhmija, gruaja që më dha goditjen me elegancën e saj, që nuk më ka ndodhur me asnjë grua tjetër”, tregon Inva Mula.
Por eleganca dhe bukuria e Nexhmije Pagarushës do të forcohej një mbrëmje më vonë, pas asaj të shfaqjes së baletit. Kishte ardhur koha që në mbrëmjen e radhës, Nexhmije Pagarusha të ngjitej në skenë dhe të paraqitej me një koncert recital.
“E mbaj në mend atë koncert, jo zëri, jo interpretimi, po aura, aura e saj më mbërtheu. Unë shoh Nexhmijen të dubluar nga një rreze që kishte përgjatë gjithë koncertit, unë i shikoja gjithë rrezet që i lëshonte, pra trupi i saj, qenia e saj ishte e mbushur dhe e rrethuar me këtë aurë, që e kanë shumë pak artistë, dhe kjo është një ndër kujtimet më të bukura që kam për Nexhmijen”, ka kujtuar Inva Mula.
Artistja shqiptare Inva Mula, Nexhmije Pagarushën e vlerëson figurë artistike që do të mbetet në histori, njësoj si figurat historike. “Nexhmija do të jetë në piedestal të këtyre figurave, sepse tek ajo u grumbulluan elemente, të cilat vështirë mblidhen tok së bashku vetëm në një personalitet të fortë.
Duke e vlerësuar edhe vokalin dhe shtrirjen e saj, Inva Mula ka vlerësuar këngën “Baresha”, dhe duke iu referuar potencialit të saj artistik, Mula ka thënë se Nexhmije Pagarusha për kohën dhe rrethanat që veproi u bë ikonë.
“Ishte një figurë e kompletuar, me gjithë kompleksitetin që kishte, duhet kohë dhe studim për figurën e Nexhmije Pagarushës”, ka thënë Inva Mula./ KultPlus.com
Këngëtarët e njohur Ghetto Geasy dhe MC Kresha kanë bashkuar forcat së bashku për të kurorëzuar bashkëpunimin e tyre të parë së bashku me ikonën e muzikës, Inva Mula, shkruan KultPlus.
Kënga me titull “Jem njo” është publikuar sot në orën 18:00.
Teksti është shkruar nga reperët Geasy dhe Kresha.
Këngën mund ta dëgjoni duke klikuar në linkun më poshtë:
Kënga ka arritur më shumë se 30 mijë klikime tri orë pas lansimit. /KultPlus.com
Rikthimi i “Karnavaleve të Korçës” në skenën madhështore të TKOB-it, pas 45 vjetësh, solli një atmosferë festive. Publiku e ka mirëpritur këtë prodhim dinjitoz dhe kjo duket edhe nga fakti që TKOB ka publikuar prej ditësh se biletat janë shitur.
Inva Mula erdhi kësaj here në rolin e regjisores së kësaj vepre, si një homazh për krijuesit: kompozitorin Avni Mula dhe libretistin Luigj Gurakuqi, dy figura shumë të rëndësishme në historinë e TKOB. Opera “Karnavalet e Korçës” u vu në skenë nga dy kaste të mrekullueshme artistësh, me Orkestrën Simfonike dhe Korin e TKOB-së, dirigjuar nga Elda Laro dhe Dritan Lumshi.
Artdashësit shqiptarë e të huaj përjetuan gjallërinë e Karnavaleve, linjën e bukur të dashurisë, “pazaret e krushqisë” si dhe shëmbëllimin e familjeve borgjeze korçare. Këto u bënë të mundura falë edhe një skenografie mahnitëse me kalldrëmet e qytetit dhe kostumografi që të kthen pas në vitet ’30.
Puna për të arritur këtë sukses zgjati më shumë se 1 muaj për të përcjellë te publiku një perlë vizuale dhe lojë interesante, që shkriu në një humorin e hollë dhe linjën e dashurisë.
Opereta “Karnavalet” është punuar sipas motiveve të komedisë së mirënjohur te Spiro Çomorës “Karnavalet e Korçës”, do të jetë premierë absolute duke filluar prej 25 shkurtit në skenën e Teatrit të Operës.
Kjo shfaqe rikthen pas gjashtë vitesh në këtë skenë Inva Mulën, tashmë në rolin e regjisores.
Në këtë përzgjedhje ka diçka shumë personale. Avni Mula është kompozitori i kësaj operete. Prandaj edhe Inva Mula e nisi falënderimin e parë për artistët dhe solistët e shfaqjes si Solen Alla, Nina Muho, Shpresa Beka. Dorina Selimaj, Ramona Tullumani, Vikena Kamenica etj.
Shfaqja rikthen në dirigjim Elda Laron. Skenografia është e Romeo Canit ndërsa kostumet nga Elva Bella./ KultPlus.com
Ardit Gjebrea, Inva Mula, Irma Libohova, David Tukiçi , Zana Çela e shumë artistë të tjerë të cilët tashmë janë shumë të famshëm, talentin e tyre e kishin nisë qysh të vegjël, shkruan KultPlus.
Qendra Kulturore e Fëmijëve ka publikuar fotografitë e këtyre artistëve, të cilët qysh të vegjël ishin prezantuar para audiencës.
Kjo qendër tashmë feston 70-të vjetorin dhe këtë përvjetor po e shënon me këta artistë, të cilët kanë qenë pjesë e këtij institucioni qysh në fëmijëri. Për të parë se si kanë qenë atëherë, mund ti shikoni nëpërmjet fotografive/KultPlus.com
Festivali i parë i artit shqiptar do të zhvillohet më 21-22 nëntor, në Sofje nën kujdesin e ministrit të Kulturës, njoftuan sot organizatorët.
Të pranishmit do të mund të shohin disa nga muzikantët më të njohur shqiptarë të performojnë dhe të dëgjojnë vepra klasike të kompozitorëve bullgarë dhe shqiptarë.
Gjithashtu do të ketë një ekspozitë me mbi 30 vepra të artistëve bashkëkohorë shqiptarë Emjona Stasi, Arben Kristani dhe Dashamir Gurabardhi, e cila do të hapet më 21 nëntor.
Më pas do të mbahet një koncert i muzikantëve të rinj shqiptarë.
Më 22 nëntor do të ketë edhe një raund tjetër performancash nga muzikantët dhe mësuesit e njohur të muzikës Bledar Zajmi (violonçel), Merita Rexha Tershana (piano) dhe Nevila Kalaja Herczegh (violinë), ndër të tjera.
Veprimtaria zhvillohet në partneritet me Ambasadën Shqiptare në Sofje dhe mbështetjen financiare të Fondit Kombëtar të Kulturës.
“Këtë muaj, një koncert i titulluar “Rrugëtimi Rreth Botës” i cili do të shënojë 110 vjetorin e Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë, do të zhvillohet në ndërtesën e Operas dhe Baletit të Sofjes më 28 nëntor”, thanë organizatorët.
Olen Çesari (violinë), Inva Mula (soprano) dhe Genz Tukiçi (piano) do të performojnë për herë të parë në Bullgari.
Ata do të luajnë muzikë tradicionale të Shqipërisë dhe vendeve të tjera.
Treshja u formua në vitin 2015, dhe performon interpretime të kulturave të ndryshme muzikore.
“Përveç ditës së pavarësisë së Shqipërisë, koncerti do të shënojë edhe 100-vjetorin e hapjes së përfaqësive diplomatike në Tiranë dhe Sofje”, njoftoi Ambasada e Shqipërisë në Bullgari. / KultPlus.com
U rikthyen aty ku prindërit e tyre Ibrahim Tukiçi dhe Avni Mula e nisën karrierën artistike me koncertin homazh i titulluar “Për ty babë”.
Diva e skenës Inva Mula dhe maestro David Tukiçi u ngjitën pas shumë vitesh në skenen e Teatrit Migjeni.”
Emocionet e dhuruara ishin të mëdha. / KultPlus.com
Uranik Emini
Gala Mbrëmja Humanitare në Ditën Ndërkombëtare të Autizmit u mbajt në Gjilan mbrëmë, kur edhe Vjosa Foundation organizoi gjithçka në perfeksion për një kauzë që mori mbështetje të mënjëhershme, pra, ndërtimin e një kampusi për adoleshentët autikë. Në mesin e shumë njerëzve të njohur nga Kosova, kjo natë filloi me moderatoren Vlora Merovci, që lexoi letrën e shkrimtarit të njohur Edmond Tupja dhe ajo u përcjellë edhe nga bashkëprezantuesi Arbër Selmani, shkruan KultPlus.
Mysafirët po mbyllnin vendet e mbetura në resortin e mirënjohur “Vali Ranch”, për t’u bërë gati që të fillonte edhe transmetimi live në Radio Televizionin e Kosovës. Ndërsa themeluesi i Fondacionit “Vjosa”, Lulzim Behxheti, u ftua i pari që të marrë fjalën dhe të fillojë mbarë këtë mbrëmje madhështore.
“Përkundër sfidave të mëdha, me miq të vërtetë u mbledhëm për të dhënë kontributin për adoleshentët me autizëm në ndërtimin e kampusit të parë. Gjithçka filloi me disa skica të thjeshta por miqtë e mëdhenj dallohen kur janë puntë e rënda. E falënderoj së pari drejtoreshën e KultPlus, Ardianë Pajaziti, që ka bërë punë të madhe në këtë rrugëtim. Gjithashtu edhe kryetarin e Gjilanit, Alban Hysenin, kryetarin e Komunës së Prishtinës, Përparim Ramën, dhe Ministrin e Shëndetësisë, Rifat Latifi”.
Përshëndetjen më speciale, Behxheti e ruajti për fund kur edhe përshëndeti Vjosën, vajzën e tij.
Më pas, Ardiana Pajaziti u ftua për një fjalim të shkurtër rreth kësaj kauze dhe rrugëtimit të saj, me ç ‘rast ajo falënderoi të gjithë që kontribuan në këtë çështje.
“Për mua si drejtuese e KultPlusit dhe stafit, nuk është hera e parë që po përballemi me një kauzë të tillë. E kemi dhënë maksimumin për ta realizuar këtë mbrëmje, kjo për dallim nga mbrëmjet e tjera kulturore që organizoi, kur bëhet fjalë për kauza të tilla emocionet janë të shumfishta, përgjegjësitë janë gjithashtu të mëdha por dashnia për këto kauza është mbi të gjitha”, tha Pajaziti duke falënderuar të gjithë artistët që nuk hezituan për asnjë moment të bashkoheshin në një kauzë të tillë.
Misioni i saj janë fëmijët me autizëm, Doktoresha Shpresa Xhakli, zhvilloi një bashkëbisedim me moderatorin Selmani, me ç ‘rast u fol shumë për këta fëmijë dhe se sa shumë do të ndihmojë ky kampus për këta njerëz.
Gjatë gjithë mbrëmjes, Selmani dhe Merovci po ftonin artistët që të performonin në skenë dhe gjithashtu po qëndronin afër me njërëzit që po merrenin me thirrjet dhe donacionet.
Anna Krasniqi, e re në moshë por me shumë dashuri dhe pasion për pianon dhe këndimin, e nisi këtë mbrëmje së pari me një pikë të shkurtër me piano të cilën e trajtoi në mënyrën më dinjitoze pavarësisht përgjegjësisë së lartë që kishte.
Në anën tjetër, kryetari i Komunës së Gjilanit, Alban Hyseni, njoftoi se Komuna të cilën ai e drejton do të bëjë ndarjen e parcelës për ndërtimin e këtij kampusi, e madje për këtë pati edhe një dorështrëngim mes tij dhe Behxhetit.
Njëri prej njerëzve i cili ka përgjegjësi të plota rreth ndihmës që mund t’iu ofrojë si institucion njerëzve me autizëm është pikërisht i pari i shëndetësisë, Rifat Latifi, i cili ishte i pranishëm në këtë mbrëmje.
“Fëmijëve me autizëm & Down Syndrome mund t’iu ndihmojmë të gjithëve, e këtë gjë do ta bëjmë edhe ne. Le t’i ndihmojmë fëmijët tanë, të rritur e miqtë tanë që të ndjehen sikurse të barabartë e në mesin e të gjithë neve”, deklaroi Latifi.
Portretet e varura në mur dhe të realizuar me dorë në fletë të thjesht nga Lulzim Behxheti, u vendosën në shitje gjatë kësaj mbrëmje dhe pati edhe thirrje të shumta e njerëz të interesuar që t’i blinin ato realizime artistike.
Kënaqësi të njëjtë shprehi edhe Kryetari Përparim Rama, i cili gjithë fjalimin e tij e filloi me falënderime për inicativën e mrekullueshme dhe gjithashtu edhe një historik të shkurtër për Autizmin dhe se si filloi vetëdijësimi për të.
“Sot në vitin 2022 nuk është vetëm çështja te vetëdijësimi te njerëzit me autizëm, por gjithashtu edhe pranueshmërinë, duhet të dijmë që të jemi të kënaqur që kemi njerëz në komunitetin tonë që kanë aftësi të veçanta. Kur flasim për njerëzit e veçantë, gjatë viteve në histori e dijmë që njerëz e personalitete të ndryshme nëpër botë si Leonardo Da Vinci, Bill Gates e Michelangelo kanë një autizëm të lehtë. Ne do t’iu ndihmojmë fëmijëve, prindërve nëpërmjet krijimit të institucioneve, ndërtesave e kampusve sikurse kjo. Ne si Komunë e Prishtinës e kemi ndërtesën, e cila sipas gjitha gjasave do të përfundojë në fund të prillit, Qendrën e Autizmit e shpresojmë që të zgjerohet kjo në të gjithë Kosovën”, tha Rama.
Performancat nga artistët që kanë pushtuar çdo skenë të mundshme të botës nuk munguan për të shënuar këtë mbrëmje të veçantë dhe me shumë sharm në të gjitha aspektet, por humanitare në radhë të parë.
Me zërin e saj që dridhëronte skenën dhe shtonte emocionet në shpirtin e secilit njeri, Inva Mula u kujdes të jepte gjithçka nga vetja që të pranishmit ta shijonin me të vërtet këtë gala mbrëmje.
Ndërkaq, ambasadorja e këtij fondacioni, Erza Muqolli, e cila ka një karrierë të jashtëzakonshme, arriti që përmes zërit të saj të ëmbël të përcjellë vetën në piano dhe të shfaq përpara aftësitë e mrekullueshme që i posedon. E për t’i dhënë edhe më shumë hijeshi kësaj mbrëmjeje, ishte e pranishme edhe një nga pianistet më të mëdha që ka Kosova, Lule Elezi, që i nderoi të gjithëve me performancën e saj në këtë mbrëmje Gala.
“Dancing House” me fëmijët të udhëhequr nga Artan Jerliu, i shtuan diversitetin e plotë kësaj nate të mbushur me yje.
Siç njoftoi Behxheti, nga kjo mbrëmje u tubuan 24 mijë e 565 euro nga shitja e portreteve si dhe përmendi edhe premtimin e parcelës nga Komuna e Gjilanit. Ndërkaq, fondi mund të mbushet edhe më shumë pasi portretet do të vazhdojnë të shiten dhe fëmijët autikë të ndihmohen. /KultPlus.com
Më 2 prill, në ditën ndërkombëtare të autizmit, Vjosa Fondacion me seli në Finlandë organizon Gala Mbrëmjen Humanitare për Autizëm, mbrëmje kjo që do të mbahet në Vali Ranch, shkruan KultPlus.
Lulzim Behxheti, themelues i këtij fondacioni ka njoftuar për KultPlus se në këtë mbrëmje do të prezantohet ankandi i 1200 portreteve që janë realizuar nga vet Behxheti, ankand që edhe do të shënojë nismën e këtij fondacioni që ka për qëllim edhe ndërtimin e kampusit për adoleshentët me autizëm.
“Në këtë mbrëmje do të marrin pjesë shumë figura që u kam realizuar portretet e tyre gjatë periudhës së karantinës, duke përfshirë figurat më të mëdha të kombit shqiptar e deri te shumë kontribuues në kulturën e historinë shqiptare”, ka thënë Behxheti.
Ai ka njoftuar se në këtë mbrëmje, përpos paraqitjeve të udhëheqësve të institucioneve të Kosovës, do të paraqiten me performancë edhe sopranoja e famshme Inva Mula, ambasadorja e Vjosa Fondacion, Erza Muqolli, pianistja Lule Elezi, aktorja Vlora Merovci, Anna Krasniqi me një performancë muzikore dhe grupi i baletit Dancing House.
Kjo Gala Mbrëmje do të transmetohet live edhe nëpërmjet Radio Televizionit të Kosovës, kurse të gjithë të interesuarit që dëshirojnë të jenë pjesë e kësaj mbrëmje, do të kenë mundësi që të kontribuojnë me blerjen e portreteve, mjete që do të shkojnë direkt në konton e Vjosa Fondacion.
Gala Mbrëmja do të mbahet më 2 prill, dhe fillon prej orës 19:00 deri në ora 23:00. / KultPlus.com
SKENA QIELL I HAPUR
(Akrostish)
ARTISTES SE MADHE NINA MULA
Nëpër tinguj kërkuat shpirtin e njeriut, e gjetët.
Ishit në pranverë moshe.
N’atë stinë dielli i butë i zërit tuaj,
Aromën e luleve kishte mbledhur.
M’u duk skena qiell,që hap krahët.
U ngritën mijëra zogj aty…
Lashë shpirtin tim të hedhur në kët’ kartë,
Aty çdo fjalë, lule do desha të ish për ju.
Tiranë, 7 janar 1973
(Shkruar menjëherë pas shfaqjes së operës “Traviata” të Xh. Verdit, ku artistja luajti rolin e Violetës.)
Me këto fjalë Inva Mula kujton në ditën e lindjes të ëmën, sopranon e njohur Nina Mula. E lindur më 23 nëntor të vitit 1931 në Izhevsk në Rusi, pas studimeve në Konservatorin P.I.Tchaikovsky në Moskë ku u njoh me studentin shqiptar Avni Mula, ajo do të udhëtonte drejt Shqipërisë që u bë atdheu i saj i dytë.
Në Tiranë ajo do të vinte në vitin 1957 dhe shumë shpejt do të emërohej soliste pranë TKOB-it në Tiranë, deri në vitin 1976. Prej vitit 1965 punoi si pedagoge e jashtme pranë Institutit të Lartë të Arteve, duke kaluar nëpër duar emrat më në zë të operistikes shqiptare. Gjatë aktivitetit të saj në TOB ka realizuar me shumë sukses një numër të madh rolesh kryesorë nga operat e kompozitorëve shqiptarë dhe nga literaturë botërore, po gjithashtu edhe një sërë koncertesh me një repertor të pasur dhe të larmishëm si brenda vendit, ashtu edhe jashtë Shqipërisë, si në Çekosllovaki, Rusi, Lituani, Ukrainë, Letoni etj.
Disa nga rolet janë ai i Rosinës në operën “Il Barbiere di Seviglia”, 1958, Norina në operën “Don Pasquale”, 1959, Drita në operën “Pranvera”, 1960, Tatjana në operën “Eugenji Onjegin”, 1961 Olimbia, opera “Lulja e Kujtimit”, 1961, Susana, opera “Le nozze di Figaro”, 1962, Michaela, opera “Carmen”, 1962, Leila tek “Peshkatarët e Perlave”, 1964, Violeta tek “La Traviata”, 1964 dhe 1972, Neda tek “Pagliacci”, 1964, Borëbardha në operën “Borëbardha” 1964, Gilda tek verdiania “Rigoletto” 1964, Mrika në operën “Mrika”, Mimi në operën “La Boheme” 1971, Donika tek “Skënderbeu”, 1968 etj.
Për aktivitetin e saj Nina Mula është nderuar me shumë çmime, medalje e tituj, ndër të cilët me Urdhrin “Naim Frashëri” të klasit të II, titullin “Artiste e merituar”, titullin “Mjeshtër i madh i punës”. Nina Mula do të kujtohet gjithmonë për kontributin e saj në operan shqiptare. / KultPlus.com
Avancimi i profilit operistik në Kosovë dhe i institucionit të rëndësishëm e të sapothemeluar të Operës së Kosovës, ishin tema e takimit ndërmjet Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Albin Kurti me sopranon Inva Mula.
Kapacitetet e mëdha të skenës muzikore në Kosovë, me të gjithë profesionistët e profileve përkatëse muzikore dhe gjeneratat e reja plot talent e energji, u vlerësuan si bazë e fortë për zhvillimin e Operës së Kosovës.
Kryeministri Kurti e përsëriti zotimin e tij për të përkrahur artin dhe artistët, dhe për të zhvilluar infrastrukturën e nevojshme e cila është kërkuar me ngulm tash e sa vjet.
Në takimin e përbashkët me Ministrin e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, u bisedua edhe për koncertin inaugurues të Operës së Kosovës, që u mbajt të dielën në Pallatin e Rinisë, në Prishtinë. Ky koncert ishte organizim i Operës së Kosovës në bashkëpunim me Filharmoninë e Kosovës dhe Baletin Kombëtar të Kosovës, në patronatin e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Republikës së Kosovës./KultPlus.com
Kuvendi i Kosovës ka votuar ditën e hënë, propozimin për themelimin e institucionit “Opera e Kosovës”, vendim që i ka dhënë dritën jeshile funksionalizimit të këtij institucioni të munguar në Kosovë, shkruan KultPlus.
Me këtë rast, sopranoja e njohur Inva Mula është shprehur entuziaste me këtë vendim, duke e vlerësuar këtë vendim si një vendim historik.
KultPlus ju sjell të plotë reagimin e sopranos Mula.
Themelimi i Operes se Kosovës eshtë lajmi me i bukur i këtyre momenteve qe po kalon bota !
Sot me shumë se kurrë kemi nevojë per ART !
Bravo Kosovë per vendimin historik !
FALEMINDERIT./ KultPlus.com
“Mik Festival” ka sjellë surpriza për spektatorët e qytetit të Korçës për 4 netë rresht. Ky festival, i cili është kthyer në një traditë, u organizua sërish nga sopranoja lirike Inva Mula duke ftuar miq dhe kolegë të saj europianë që janë instrumentistë dhe këngëtarë shumë të njohur.
“Ky edicion i katërt shpalosi ngjyra dhe zhanre të ndryshme. U nis me muzikën e vjetër gjermane dhe kubane, për të përfunduar me muzikën e vjetër greke dhe me interpretimin e grupit të Olen Çezarit me kulturën dhe muzikën italiane”, tha sopranoja Inva Mula.
Festivali u mbajt në ambientet e teatrit “A. Z. Çajupi” të Korçës nga data 26 deri më 29 korrik. Në fillim festivali u çel me muzikën gjermane nën interpretimin e Elda Laros në piano, në violinë Magdalena Heinz dhe Andre Robles, për të vijuar më pas me tingujt e muzikës kubane, tek sheshi i Pazarit të Vjetër.
Artistja Elda Laro tregoi se e ka pritur ftesën “me shumë emocion. E kam pasur shumë të vështirë sa herë kthehem në Shqipëri, pasi janë komplet emocione të tjera, sepse e ndjej veten me përgjegjësi sa herë jam përballë publikut shqiptar”.
Ky event përveç muzikës së klasit më të lartë botëror, promovoi gjithashtu edhe atraksionet turistike të qytetit juglindor. /atsh/ KultPlus.com
Një pjesë nga intervista e realizuar në Tiranë në vitin 2000 e cila u botua më vonë me rastin e koncertit të sopranos Inva Mula, në New York
-A mund të na tregoni si u njohët me Avni Mulën, i cili do të bëhej partneri juaj në skenë e në jetë?
-Në vitin 1952, në konservatorin tonë erdhën një grup studentësh shqiptarë. Mes tyre ishte dhe Avni Mula. Në një koncert të madh, i cili edhe u filmua në disa dokumentarë, Avniu këndoi këngën e Simon Gjonit “Luleborë,” e cila u pëlqye shumë nga të gjithë. Djali i pashëm, elegant, i talentuar nga Shqipëria u bë i njohur në të gjitha rrethet brenda një periudhe të shkurtër. Jo vetëm Avniu , por edhe Shqipëria u bë e njohur prej tij, sepse ajo ishte vendlindja e tij. Një ditë pata rastin ta takoja edhe unë djalin që e mbanin në gojë pedagogë e studentë. Pata rastin të interpretoja me Avninë në dy pjesë, në “Palacio” të Leon Cavalos dhe në “Eugjen Onjegin” të Çajkovskit. Ne këndonim rusisht. Unë fillova ta ndihmoj në transhqiptimin e rusishtes. Miqësia jonë filloi e nuk vonoi të shndërrohej në dashuri. Vendosëm të martoheshim gjatë një rrëshqitjeje me slita. S’ishte një dasmë e kushtueshme, por ishte shumë romantike dhe e bukur. Edhe sot e kujtoj deri në detajet më të vogla atë natë të paharrueshme të jetës sonë.
-Ju hytë përsëri në një ambient të ri e krejt të panjohur. Si e përjetuat këtë ndryshim? Si u pritët nga miqtë e shokët e Avniut?
-Si çifti Mula shkuam në një udhëtim në Republikat Balltike. Aty u njoha me gjithë grupin e studentëve shqiptarë. Njoha Gjon (Xhon) Athanasin, Ibrahim Tukiçin, Zoica Haxhon, Milushe Bebeziqin, Ganimete Vendreshën, Agron Aliajn, Petrit Vorpsin. Shumë shpejt e gjeta veten pjesë përbërëse të këtij grupi. Ata më deshën po aq sa ç’i desha dhe unë. Kënga e parë që mësova pa ditur asnjë fjalë shqip qe “Dashnor t’u bana.”
-Zgjedhje me vend, pa dyshim. Ju dhe Avniu kishit si gjuhë të nënës dy gjuhë krejt të ndryshme nga njëra tjetra. A solli ky diferencim pengesa në fillimin e jetës bashkëshortore?
-Me Avniun s’patëm asnjëherë probleme gjuhe. Gjuha muzikore ishte gjuha më e rëndësishme për ne e për fat të mirë atë e zotëronim të dy në të njëjtën shkallë. Në Festivalin e fundit të Rinisë në Moskë, Avniu fitoi çmimin e dytë. Mua nuk më kujtohet përse nuk konkurrova, por ai konkurs ishte suksesi i parë muzikor për familjen tonë të re.
-Kur erdhët në Shqipëri për herë të parë? Si iu duk vendlindja e bashkëshortit?
-Ne u nisëm për në Shqipëri me vapor më 15 shtator 1957. Në të njëjtin vapor udhëtonte edhe Ansambli i Këngëve dhe Valleve. Pra ishim në një shoqëri të njohur e të mrekullueshme. Porti i Durrësit ishte i vogël dhe tepër i varfër, por unë s’pata kohë të hidhërohesha nga ky zbulim. Disa nga shokët tanë dolën me shpejtësi, para se të zbrisnim unë dhe Avniu dhe filluan të këndonin këngë dasme. Ia nisën me “E bukur na ka dal’ nusja.” Unë nuk i kuptoja fjalët, por ndjeja bukurinë e muzikës e ngrohtësinë e zërave të tyre. Ata më dhuruan edhe një tufë me lule. Në port kishte dalë për të na pritur edhe motra e madhe e Avniut. Ajo na mori në shtëpinë e saj, në Tiranë, se ne s’kishim vendbanim. Në mëngjes u nisëm për në Shkodër. Shtëpia e Mulave ndodhej në lagjen Zdrale. Ende s’e di pse quhej pisllëk. Atje çdo gjë ishte shumë e pastër. Në portën e shtëpisë na priste nëna e Avniut, një grua zonjë, të cilën e desha shumë. Me të s’patëm asnjëherë kontradikta, megjithëse u përkisnim kulturave e brezave të ndryshëm. Ajo më trajtoi gjithnjë mjaft mirë, edhe pse isha e huaj.
-Kur u kthyet në Tiranë?
-Në kryeqytet u kthyem shpejt, sepse filloi sezoni. Zumë vend në Hotel “Vjosa.” Jeta në hotel ishte e vështirë e me shumë mungesa, por ne u zhytëm në punë e s’kishim kohë të shihnim vështirësitë e banimit. Punonim me të gjitha energjitë tona për veprën “Jolanda” të Çajkovskit. Jolanda ishte përkthyer e unë duhet ta interpretoja në gjuhën shqipe. Tani ishte radha e Avniut për të më ndihmuar në shqiptim. Punoja shumë, por prapë ndihesha e shqetësuar. Një shoqja ime ruse, balerina e njohur dhe e famshme Biroska, më dërgoi një dhuratë të vogël. Ishte një elefant metalik. Ja, ky që sheh edhe sot në apartamentin tonë. Biroska kishte gdhendur aty dhe datën e premierës, 18-1-1958. Në traditën tonë elefanti është fatsjellës.
-A u vërtetua supersticioni në rastin tuaj?
-Oh, plotësisht!. Shfaqja qe sukses i plotë. E për mua suksesi ishte i dyfishtë; muzikor e gjuhësor. Interpretova një opera të njohur të vendit tim, por në një gjuhë që ende s’e njihja e s’e flisja lirshëm.
-A e mësuat shpejt shqipen? Ç ‘vështirësi hasët në përvetësimin e saj?
-Shqipen e mësova relativisht shpejt. E mësova më shumë përmes interpretimit të operave të ndryshme. S’di për çfarë arsye, por në Shqipëri edhe “Berberi i Seviljes,” “La Boheme,” “Peshkatarët e Perlave,” “Rigoleto” etj s’lejoheshin të interpretoheshin në gjuhët origjinale.
-Ndoshta më mirë për ju. U shtrënguat që në fillim të interpretonit shqip.
-Po , është e vërtetë.
-Në vitet ’50 në Shqipëri kishte mjaft rusë që punonin e banonin në vendin tonë. Gjuha ruse dëgjohej në rrugë, në restorante, radio, etj. Rusisht flisnin edhe shumë të huaj të ardhur nga vende të tjera komuniste. Kishe mundësi të shpreheshe në gjuhën amëtare kudo ku shkoje, apo jo?
-Kisha raste të shumta të flisja rusisht, por unë jetoja tani në Shqipëri e doja të flisja gjuhën e vendit. E quaj veten me fat që interpretova që në fillim në gjuhën shqipe veprat e kompozitorëve të njohur e të dashur për mua. Qe një përgatitje e duhur për të interpretuar edhe në operetën shqiptare “Lulja e Kujtimit” të kompozitorit Kristo Kono. Gjithsesi me Avniun vendosëm të flisnim shqip edhe kur ishim vetëm, në mënyrë që ta mësoja shpejt. Kështu unë flisja shqip në skenë dhe në shtëpi. Unë e mësova edhe shkodranishten për bukuri. Edhe sot e kësaj dite kur dal në pazar shitëset më ftojnë: “Eja shkodrane, bliji zarzavatet tek unë!”
-Pse zgjodhët dialektin e Shkodrës? Apo sepse burri dhe familja e tij vinin prej atij qyteti? Unë ndoshta do të zgjidhja “tironçen” dialektin e qytetit ku jetoja e punoja.
-Të mësosh gjuhë të huaja më duket se duhet talent. Të shqiptosh mirë, duhet të kesh vesh. Mua më pëlqente shkodranishtja me zanoret më të mbyllura, shumë afër belkantos, prandaj më duket se zgjodha këtë dialekt për të folur. Më duket se edhe shënimet që u lija fëmijëve për të kryer detyra të ndryshme, ua lija në gjuhën shqipe, si p.sh. “zbuloni kosin,” “futini ushqimet në frigorifer,” etj. Kur kthehesha i gjeja të korrigjuara fjalët e shkruara me gabime drejtshkrimore. Ishte një shkollë e mirë për mua. Mësova edhe ta shkruaja shqipen pa gabime.
-Pak vite pas ardhjes suaj në Shqipëri marrëdhëniet e ngushta të Shqipërisë me Bashkimin Sovjetik u acaruan e më vonë u ndërprenë plotësisht. Si e përjetuat ju prishjen e miqësisë me vendin tuaj të lindjes?
-Në vitet ‘60, kur po prisheshin marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik, unë ndodhesha në atdheun tim, në qytetin e lindjes, ku po përgatitej një koncert i madh. Më vjen një letër nga Avniu, në të cilën më shkruante të kthehesha sa më shpejt. Nuk kuptoja dot arsyen e këtij nxitimi. Bisedova me vëllain e vogël dhe ai më shpjegoi situatën. Më këshilloi të mendohesha mirë e më tha se nëse dëshiroja mund të qëndroja aty e të mos kthehesha më në Shqipëri. Ishte një ngjarje tronditëse. Unë e lashë koncertin e u ktheva me vaporin e parë që udhëtonte nga Odesa për në Shqipëri. Atje ishte Avniu, aty ishte familja ime, atdheu i fëmijëve të mi e tashmë edhe atdheu im.
-A jeni penduar ndonjëherë për zgjedhjen tuaj?
-Jo!. Edhe sikur ta rijetoja jetën time përsëri, atë zgjedhje do bëja sërishmi pa më të voglin hezitim. Më rëndoi ndarja me vëllezërit e motrën, po unë s’mund të jetoja pa fëmijët e Avniun. Kur u ktheva në Shqipëri fillova të punoj për sezonin e ri. Më dërguan bashkë me disa artistë të tjerë në Republikën Çekosllovake. Interpretuam pjesë operistike në Pragë, Bërno, Luhashevicë, etj. Ky ishte turneu ynë i parë operistik. Lavdërime, vlerësime nga kritikë e artdashës të shumtë. Disa madje shprehnin një lloj habie. “S’e dinim se opera e Tiranës ishte kaq e mirë,” ishte një refren që dëgjohej ngado. Disa herë kënduam edhe shqip dhe suksesi qe i njëjtë.
-U kujtohet vënia në skenë e operës “Lulja e Kujtimit”?
-Pa tjetër. Provat i filluam menjëherë pas kthimit nga Çekosllovakia. Unë isha e emocionuar të interpretoja në një opera të kompozuar nga një shqiptar. Dhamë shfaqje në Tiranë e pastaj edhe në Korçë, në vendlindjen e autorit. Më mbahet mend mjaft mirë se pas kthimit nga Korça marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik u prishën përfundimisht. Në fillim mendova se kjo shkëputje do të ishte e përkohshme. U dëshpërova dhe u bëra pesimiste. S’kishte asnjë mundësi për të vizituar vendin e lindjes e për të parë e takuar vëllezërit e motrat e mia, nipërit e mbesat e shumta. Edhe letrat ishin tepër të rralla, por gjithsesi ishte një gëzim i madh sa herë arrinin në shtëpinë tonë. Unë isha shumë e lidhur me familjen, me operën, me kolektivin. Unë s’mund të shkoja ndërmend të shkatërroja familjen. Vuaja vetë shpirtërisht, por pa u ankuar tek askush.
-Pas koncertit në Çekosllovaki a patët raste të tjera të jepnit koncerte jashtë vendit?
Pas prishjes së marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik mua s’më nxorën më jashtë shtetit për koncerte.
-Kështu sukseset tuaja u kufizuan vetëm brenda vendit.
-Jo vetëm u ndërprenë vajtjet jashtë shtetit, por më 1966 u hoqën nga repertori i operas të gjitha veprat e huaja. Interpretimet e mia u kufizuan shumë. Ky ishte dëshpërimi im i dytë. Më vonë na detyruan të shkonim të jepnim koncerte në qytete e fshatra. Opera, ushqimi ynë kryesor, mori fund. Të gjitha veprat u hoqën. Tani duhet të interpretonim këngë e pjesë që shoqëroheshin me fizarmonikë, jo me orkestër. Avniu hoqi dorë nga opera dhe iu kushtua kompozimit gjithnjë e më seriozisht.
-Si e keni ndjerë veten gjatë këtyre pesë dekadave të qëndrimit në Shqipëri.
-Mirë, shumë mirë. Shqiptarët i respektojnë të huajt. E kam ndjerë gjithnjë në qenien time respektin e përkujdesjen e tyre. Kudo më jepnin pa radhë, më zgjidhnin perimet apo frutat më të mira. Kur jetonim me tallona, më jepnin diçka më shumë dhe më pyesnin cilën pjesë të mishit të therur preferoja.
-Ju ishit soprano e pas disa vitesh u bëtë edhe mëmë. Si mundët t’i pajtonit dy detyrat e rëndësishme të jetës suaj?
-Kur linda vajzën e parë, Adelinën, kërkova një dado, por ishte e pamundur të gjendej dikush që të punonte në orët e vona të pasdites e deri natën vonë, kur mbaronin shfaqjet tona. Kështu fëmijët tanë, Adelina në fillim e Inva më pas, u rritën skenave të operas dhe të teatrove , ku ne shkonim për turne të ndryshme.
-Çfarë kujtoni më me dhimbje nga periudha hoxhiste?
-Një merak më ka mbetur nga ajo kohë, dalja në pension në moshën 45 vjeçare, tamam atëherë kur isha në kulmin e arritjeve të mia. Po socializmi kështu e kishte. Mbushje moshën, dilje në pension…/illyriapress.com/ KultPlus.com
Sopranoja Inva Mula ka prezantuar programin e ”Mik Festival” që mbahet në datat 22, 23, 24 dhe 25 korrik në Korçë.
Këtë vit vjen në edicionin e katërt dhe sjell muzikë gjermane e greke, muzikë nga filmat shqiptar e deri sfilatë mode, transmeton KultPlus.
Nga hani i Pazarit, te sheshi para katedrales, ngjarjet artistike mbahen mes qytetit të Korçës, kishës së Prespës dhe fshatrave të Kolonjës duke ndërthurur në program këngëtarë si Anxhela Peristeri me 5 vajza e Zanave që këndojnë a Capela, kërcim tango, fizarmonicistë, orkestër sinfonike dhe kori Pax Dei i Zana Turkut duke pasur edhe pjesëmarrjen e Olen Cezarit.
Inva Mula është drejtoreshë artistike e ”Mik festival” që zë vend në Korçë./balkanweb/ KultPlus.com
Ambasadori i Italisë në Tiranë, Fabrizio Bucci gjatë ditës së djeshme i ka dorëzuar Titullin e Nderit ‘Urdhëri i Yllit të Italisë’ në gradën Oficer, sopranos shqiptare, Inva Mula e cila ka një karrierë të vlerësuar në Shqipëri, Itali por edhe në botë, shkruan KultPlus.
Në njoftimi e bërë nga ambasada e Italisë në Tiranë theksohet se ky është një vlerësim i merituar për Inva Mulën, për aftësinë e saj për të përhapur muzikë, artin dhe kulturën nëpër teatro të rëndësishme të botës.
“Një vlerësim i merituar i Inva Mulës për aftësinë e saj për të përhapur muzikën, kulturën, artin dhe historinë italiane nëpërmjet veprave më të famshme të kompozitorëve italianë të interpretuara mrekullisht prej saj në teatrot më të rëndësishëm të botës”, thuhet ndër të tjera në njoftim./ KultPlus.com
E shkruar në vitin 1946 nga poeti shkodran Zef Pali dhe e kompozuar nga Simon Gjoni, kënga “Eja, eja lule borë” mbetet ndër këngët më të bukura shqiptare, shkruan KultPlus.
Një këngë që i ka rezistuar kohës, shtatë dekadave jetë, edhe sot këndohet e dëgjohet me ëndje.
Po e sjellim sonte një performancë të këngës e cila nuk është vetëm shkodrane, por një vlerë e të gjithë shqiptarëve.
Bashkangjitur gjeni tekstin origjinal të këngës.
Eja, eja lule borë
Tue kerkue n‘mal e n‘koder
tue prek‘ lule e gjeth‘ me dore
veç nji kopsht ma t‘bukur Shkodër
ty te gjeta Lule Borë
Ref
Je e vogel por je plot
Ty t‘ kerkoj une tash sa mot
Tash sa mot une ty t’ kerkoj
N‘gzim me ty jeten ta çoj
Eja eja lule bore
se me ty do t‘thur kunor
eja eja lule bore
se me ty do t‘thur kunor
Pash ma t’ buk’ren stinë pranvere
pash mbretneshen trandofil
mos t‘i falish kujt Ti eren
se per mue vetem ke çil
Fjalet e mija deh ndigjoi
ma ke ftyren porsi zane
une prej gjumit do’t zgjoj
veç me t pa ne drit t’ksaj Hane. / KultPlus.com
E shkruar në vitin 1946 nga poeti shkodran Zef Pali dhe e kompozuar nga Simon Gjoni, kënga “Eja, eja lule borë” mbetet ndër këngët më të bukura shqiptare, shkruan KultPlus.
Një këngë që i ka rezistuar kohës, shtatë dekadave jetë, edhe sot këndohet e dëgjohet me ëndje.
Po e sjellim sonte një performancë të këngës e cila nuk është vetëm shkodrane, por një vlerë e të gjithë shqiptarëve.
Po e bashkëngjisim edhe tekstin origjinal të këngës.
Në ish-Bashkimin Sovjetik, Lule borë, ishte kaq e përhapur sa që shqiptarëve iu drejtoheshin: “A…, ju jeni nga vendi i Lule borë”, kujton këngëtari Avni Mula, një nga interpretuesit më pikantë të kësaj kënge në atë kohë, por që nuk e ka harruar pa një interpretim lirik të mirëfilltë në disa koncerte edhe vajza e tij, sopranoja Inva Mula.
Eja, eja lule borë
Tue kerkue n‘mal e n‘koder
tue prek‘ lule e gjeth‘ me dore
veç nji kopsht ma t‘bukur Shkodër
ty te gjeta Lule Borë
Ref
Je e vogel por je plot
Ty t‘ kerkoj une tash sa mot
Tash sa mot une ty t’ kerkoj
N‘gzim me ty jeten ta çoj
Eja eja lule bore
se me ty do t‘thur kunor
eja eja lule bore
se me ty do t‘thur kunor
Pash ma t’ buk’ren stinë pranvere
pash mbretneshen trandofil
mos t‘i falish kujt Ti eren
se per mue vetem ke çil
Fjalet e mija deh ndigjoi
ma ke ftyren porsi zane
une prej gjumit do’t zgjoj
veç me t pa ne drit t’ksaj Hane./KultPlus.com
Kompozitori i shquar Avni Mula, i cili u nda dje nga jeta në moshën 92-vjeçare, u përcoll sot me duartrokitje në banesën e fundit.
Homazhet për nder të kompozitorit të madh, Avni Mula u zhvilluan paraditen e sotme pranë Akademisë së Arteve, ku personalitete të larta të artit, kulturës, politikës, miq e dashamirës nderuan kujtimin e tij.
Duke folur në ceremoninë e organizuar me këtë rast, vajza e tij, sopranoja e njohur, Inva Mula tha se “këtu filloi arti i lirisë”. “Rroftë arti, rroftë Avni Mula, rroftë arti shqiptar”, u shpreh Inva Mula.
Margariti: Vepra që ka lënë pas Avni Mula u flet të gjithë brezave
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti shprehu ngushëllimet për ndarjen nga jeta të kolosit të muzikës shqiptare, Anvi Mula, teksa shtoi se është e trishtuar që në këtë periudhë artistët nuk po mund të përcillen në banesën e fundit siç meritojnë.
“Kjo periudhë nuk e di nëse është pandemia që na ka bërë më sensibël por i është shtuar dozës së trishtimit dhe mospasja e mundësisë që ta përcillnim ashtu siç do kishim dëshirë. Kam besim që vepra që kanë lënë pas është një vepër që u flet të gjithë brezave, por edhe tek të rinj. Homazhet te Universiteti i Arteve janë një simbolikë që flet dhe dialogon edhe më mirë dhe për të zgjuar ndërgjegjësimin e tyre që nuk i kemi fizikisht, janë për ne nder i kombit. Jo thjesht fjalë që duhet thënë, por një realitet që edhe të rinjtë do e përcjellin gjithnjë e më tepër në veprat e tyre”, tha Margariti.
Basha: Krenari që kombi ynë pati në gjirin e tij një artist si ai
I pranishëm në homazhet e mbajtur në hollin e Akademisë së Arteve ishte edhe kryetari i PD-së, Lulzim Basha.
Basha tha se është një dhimbje e madhe, por edhe një ditë krenarie që kombi ynë pati në gjirin e tij një artist si Avni Mula.
“Një dhimbje e madhe, por është një ditë krenarie që kombi ynë pati në gjirin e tij një artist si Anvi Mula dhe kjo është ndër të paktat raste kur ceremonia shoqërohet me muzikë, artin e tij dhe t’i lutemi Zotit që t’i prehet shpirti në paqe”, tha Basha.
Kompozitori Radoja: Avni Mula për mua ka qenë prind, mësues, shok e koleg
Kompozitori Robert Radoja mes lotësh, vuri theksin në faktin se në jetën e tij, Mula ka luajtur një rol shumë të rëndësishëm.
“Shumë e vështirë për të gjetur fjalën e duhur sepse e kam pasur mësues, prind, shok, koleg, këshilltar dhe ndihmë gjithë jetën time. Është shumë e vështirë të flasësh, të gjesh fjalën e duhur”, tha kompozitori Robert Radoja./atsh/ KultPlus.com
Sopranoja e njohur Inva Mula ka folur shumë shkurt dhe me zërin e dridhur në ceremoninë e nderimin të të atit, kompozitorit të njohur Avni Mula i cili u nda nga jeta një natë më parë.
“Këtu filloi arti i lirisë. Rroftë arti, rroftë Avni Mula, rroftë arti shqiptar”, u shpreh Inva Mula.
Mula u nda nga jeta në moshën 92-vjeçare dhe la pas një kontribut të madh në artin shqiptar. Në ceremoninë për homazhet në nder të tij morën pjesë politikanë, artistë dhe figura të tjera të njohura./mv.abcnews.al/ KultPlus.com
Një pjesë nga intervista e realizuar në Tiranë në vitin 2000 e cila u botua më vonë me rastin e koncertit të sopranos Inva Mula, në New York
-A mund të na tregoni si u njohët me Avni Mulën, i cili do të bëhej partneri juaj në skenë e në jetë?
-Në vitin 1952, në konservatorin tonë erdhën një grup studentësh shqiptarë. Mes tyre ishte dhe Avni Mula. Në një koncert të madh, i cili edhe u filmua në disa dokumentarë, Avniu këndoi këngën e Simon Gjonit “Luleborë,” e cila u pëlqye shumë nga të gjithë. Djali i pashëm, elegant, i talentuar nga Shqipëria u bë i njohur në të gjitha rrethet brenda një periudhe të shkurtër. Jo vetëm Avniu , por edhe Shqipëria u bë e njohur prej tij, sepse ajo ishte vendlindja e tij. Një ditë pata rastin ta takoja edhe unë djalin që e mbanin në gojë pedagogë e studentë. Pata rastin të interpretoja me Avninë në dy pjesë, në “Palacio” të Leon Cavalos dhe në “Eugjen Onjegin” të Çajkovskit. Ne këndonim rusisht. Unë fillova ta ndihmoj në transhqiptimin e rusishtes. Miqësia jonë filloi e nuk vonoi të shndërrohej në dashuri. Vendosëm të martoheshim gjatë një rrëshqitjeje me slita. S’ishte një dasmë e kushtueshme, por ishte shumë romantike dhe e bukur. Edhe sot e kujtoj deri në detajet më të vogla atë natë të paharrueshme të jetës sonë.
-Ju hytë përsëri në një ambient të ri e krejt të panjohur. Si e përjetuat këtë ndryshim? Si u pritët nga miqtë e shokët e Avniut?
-Si çifti Mula shkuam në një udhëtim në Republikat Balltike. Aty u njoha me gjithë grupin e studentëve shqiptarë. Njoha Gjon (Xhon) Athanasin, Ibrahim Tukiçin, Zoica Haxhon, Milushe Bebeziqin, Ganimete Vendreshën, Agron Aliajn, Petrit Vorpsin. Shumë shpejt e gjeta veten pjesë përbërëse të këtij grupi. Ata më deshën po aq sa ç’i desha dhe unë. Kënga e parë që mësova pa ditur asnjë fjalë shqip qe “Dashnor t’u bana.”
-Zgjedhje me vend, pa dyshim. Ju dhe Avniu kishit si gjuhë të nënës dy gjuhë krejt të ndryshme nga njëra tjetra. A solli ky diferencim pengesa në fillimin e jetës bashkëshortore?
-Me Avniun s’patëm asnjëherë probleme gjuhe. Gjuha muzikore ishte gjuha më e rëndësishme për ne e për fat të mirë atë e zotëronim të dy në të njëjtën shkallë. Në Festivalin e fundit të Rinisë në Moskë, Avniu fitoi çmimin e dytë. Mua nuk më kujtohet përse nuk konkurrova, por ai konkurs ishte suksesi i parë muzikor për familjen tonë të re.
-Kur erdhët në Shqipëri për herë të parë? Si iu duk vendlindja e bashkëshortit?
-Ne u nisëm për në Shqipëri me vapor më 15 shtator 1957. Në të njëjtin vapor udhëtonte edhe Ansambli i Këngëve dhe Valleve. Pra ishim në një shoqëri të njohur e të mrekullueshme. Porti i Durrësit ishte i vogël dhe tepër i varfër, por unë s’pata kohë të hidhërohesha nga ky zbulim. Disa nga shokët tanë dolën me shpejtësi, para se të zbrisnim unë dhe Avniu dhe filluan të këndonin këngë dasme. Ia nisën me “E bukur na ka dal’ nusja.” Unë nuk i kuptoja fjalët, por ndjeja bukurinë e muzikës e ngrohtësinë e zërave të tyre. Ata më dhuruan edhe një tufë me lule. Në port kishte dalë për të na pritur edhe motra e madhe e Avniut. Ajo na mori në shtëpinë e saj, në Tiranë, se ne s’kishim vendbanim. Në mëngjes u nisëm për në Shkodër. Shtëpia e Mulave ndodhej në lagjen Zdrale. Ende s’e di pse quhej pisllëk. Atje çdo gjë ishte shumë e pastër. Në portën e shtëpisë na priste nëna e Avniut, një grua zonjë, të cilën e desha shumë. Me të s’patëm asnjëherë kontradikta, megjithëse u përkisnim kulturave e brezave të ndryshëm. Ajo më trajtoi gjithnjë mjaft mirë, edhe pse isha e huaj.
-Kur u kthyet në Tiranë?
-Në kryeqytet u kthyem shpejt, sepse filloi sezoni. Zumë vend në Hotel “Vjosa.” Jeta në hotel ishte e vështirë e me shumë mungesa, por ne u zhytëm në punë e s’kishim kohë të shihnim vështirësitë e banimit. Punonim me të gjitha energjitë tona për veprën “Jolanda” të Çajkovskit. Jolanda ishte përkthyer e unë duhet ta interpretoja në gjuhën shqipe. Tani ishte radha e Avniut për të më ndihmuar në shqiptim. Punoja shumë, por prapë ndihesha e shqetësuar. Një shoqja ime ruse, balerina e njohur dhe e famshme Biroska, më dërgoi një dhuratë të vogël. Ishte një elefant metalik. Ja, ky që sheh edhe sot në apartamentin tonë. Biroska kishte gdhendur aty dhe datën e premierës, 18-1-1958. Në traditën tonë elefanti është fatsjellës.
-A u vërtetua supersticioni në rastin tuaj?
-Oh, plotësisht!. Shfaqja qe sukses i plotë. E për mua suksesi ishte i dyfishtë; muzikor e gjuhësor. Interpretova një opera të njohur të vendit tim, por në një gjuhë që ende s’e njihja e s’e flisja lirshëm.
-A e mësuat shpejt shqipen? Ç ‘vështirësi hasët në përvetësimin e saj?
-Shqipen e mësova relativisht shpejt. E mësova më shumë përmes interpretimit të operave të ndryshme. S’di për çfarë arsye, por në Shqipëri edhe “Berberi i Seviljes,” “La Boheme,” “Peshkatarët e Perlave,” “Rigoleto” etj s’lejoheshin të interpretoheshin në gjuhët origjinale.
-Ndoshta më mirë për ju. U shtrënguat që në fillim të interpretonit shqip.
-Po , është e vërtetë.
-Në vitet ’50 në Shqipëri kishte mjaft rusë që punonin e banonin në vendin tonë. Gjuha ruse dëgjohej në rrugë, në restorante, radio, etj. Rusisht flisnin edhe shumë të huaj të ardhur nga vende të tjera komuniste. Kishe mundësi të shpreheshe në gjuhën amëtare kudo ku shkoje, apo jo?
-Kisha raste të shumta të flisja rusisht, por unë jetoja tani në Shqipëri e doja të flisja gjuhën e vendit. E quaj veten me fat që interpretova që në fillim në gjuhën shqipe veprat e kompozitorëve të njohur e të dashur për mua. Qe një përgatitje e duhur për të interpretuar edhe në operetën shqiptare “Lulja e Kujtimit” të kompozitorit Kristo Kono. Gjithsesi me Avniun vendosëm të flisnim shqip edhe kur ishim vetëm, në mënyrë që ta mësoja shpejt. Kështu unë flisja shqip në skenë dhe në shtëpi. Unë e mësova edhe shkodranishten për bukuri. Edhe sot e kësaj dite kur dal në pazar shitëset më ftojnë: “Eja shkodrane, bliji zarzavatet tek unë!”
-Pse zgjodhët dialektin e Shkodrës? Apo sepse burri dhe familja e tij vinin prej atij qyteti? Unë ndoshta do të zgjidhja “tironçen” dialektin e qytetit ku jetoja e punoja.
-Të mësosh gjuhë të huaja më duket se duhet talent. Të shqiptosh mirë, duhet të kesh vesh. Mua më pëlqente shkodranishtja me zanoret më të mbyllura, shumë afër belkantos, prandaj më duket se zgjodha këtë dialekt për të folur. Më duket se edhe shënimet që u lija fëmijëve për të kryer detyra të ndryshme, ua lija në gjuhën shqipe, si p.sh. “zbuloni kosin,” “futini ushqimet në frigorifer,” etj. Kur kthehesha i gjeja të korrigjuara fjalët e shkruara me gabime drejtshkrimore. Ishte një shkollë e mirë për mua. Mësova edhe ta shkruaja shqipen pa gabime.
-Pak vite pas ardhjes suaj në Shqipëri marrëdhëniet e ngushta të Shqipërisë me Bashkimin Sovjetik u acaruan e më vonë u ndërprenë plotësisht. Si e përjetuat ju prishjen e miqësisë me vendin tuaj të lindjes?
-Në vitet ‘60, kur po prisheshin marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik, unë ndodhesha në atdheun tim, në qytetin e lindjes, ku po përgatitej një koncert i madh. Më vjen një letër nga Avniu, në të cilën më shkruante të kthehesha sa më shpejt. Nuk kuptoja dot arsyen e këtij nxitimi. Bisedova me vëllain e vogël dhe ai më shpjegoi situatën. Më këshilloi të mendohesha mirë e më tha se nëse dëshiroja mund të qëndroja aty e të mos kthehesha më në Shqipëri. Ishte një ngjarje tronditëse. Unë e lashë koncertin e u ktheva me vaporin e parë që udhëtonte nga Odesa për në Shqipëri. Atje ishte Avniu, aty ishte familja ime, atdheu i fëmijëve të mi e tashmë edhe atdheu im.
-A jeni penduar ndonjëherë për zgjedhjen tuaj?
-Jo!. Edhe sikur ta rijetoja jetën time përsëri, atë zgjedhje do bëja sërishmi pa më të voglin hezitim. Më rëndoi ndarja me vëllezërit e motrën, po unë s’mund të jetoja pa fëmijët e Avniun. Kur u ktheva në Shqipëri fillova të punoj për sezonin e ri. Më dërguan bashkë me disa artistë të tjerë në Republikën Çekosllovake. Interpretuam pjesë operistike në Pragë, Bërno, Luhashevicë, etj. Ky ishte turneu ynë i parë operistik. Lavdërime, vlerësime nga kritikë e artdashës të shumtë. Disa madje shprehnin një lloj habie. “S’e dinim se opera e Tiranës ishte kaq e mirë,” ishte një refren që dëgjohej ngado. Disa herë kënduam edhe shqip dhe suksesi qe i njëjtë.
-U kujtohet vënia në skenë e operës “Lulja e Kujtimit”?
-Pa tjetër. Provat i filluam menjëherë pas kthimit nga Çekosllovakia. Unë isha e emocionuar të interpretoja në një opera të kompozuar nga një shqiptar. Dhamë shfaqje në Tiranë e pastaj edhe në Korçë, në vendlindjen e autorit. Më mbahet mend mjaft mirë se pas kthimit nga Korça marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik u prishën përfundimisht. Në fillim mendova se kjo shkëputje do të ishte e përkohshme. U dëshpërova dhe u bëra pesimiste. S’kishte asnjë mundësi për të vizituar vendin e lindjes e për të parë e takuar vëllezërit e motrat e mia, nipërit e mbesat e shumta. Edhe letrat ishin tepër të rralla, por gjithsesi ishte një gëzim i madh sa herë arrinin në shtëpinë tonë. Unë isha shumë e lidhur me familjen, me operën, me kolektivin. Unë s’mund të shkoja ndërmend të shkatërroja familjen. Vuaja vetë shpirtërisht, por pa u ankuar tek askush.
-Pas koncertit në Çekosllovaki a patët raste të tjera të jepnit koncerte jashtë vendit?
Pas prishjes së marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik mua s’më nxorën më jashtë shtetit për koncerte.
-Kështu sukseset tuaja u kufizuan vetëm brenda vendit.
-Jo vetëm u ndërprenë vajtjet jashtë shtetit, por më 1966 u hoqën nga repertori i operas të gjitha veprat e huaja. Interpretimet e mia u kufizuan shumë. Ky ishte dëshpërimi im i dytë. Më vonë na detyruan të shkonim të jepnim koncerte në qytete e fshatra. Opera, ushqimi ynë kryesor, mori fund. Të gjitha veprat u hoqën. Tani duhet të interpretonim këngë e pjesë që shoqëroheshin me fizarmonikë, jo me orkestër. Avniu hoqi dorë nga opera dhe iu kushtua kompozimit gjithnjë e më seriozisht.
-Si e keni ndjerë veten gjatë këtyre pesë dekadave të qëndrimit në Shqipëri.
-Mirë, shumë mirë. Shqiptarët i respektojnë të huajt. E kam ndjerë gjithnjë në qenien time respektin e përkujdesjen e tyre. Kudo më jepnin pa radhë, më zgjidhnin perimet apo frutat më të mira. Kur jetonim me tallona, më jepnin diçka më shumë dhe më pyesnin cilën pjesë të mishit të therur preferoja.
-Ju ishit soprano e pas disa vitesh u bëtë edhe mëmë. Si mundët t’i pajtonit dy detyrat e rëndësishme të jetës suaj?
-Kur linda vajzën e parë, Adelinën, kërkova një dado, por ishte e pamundur të gjendej dikush që të punonte në orët e vona të pasdites e deri natën vonë, kur mbaronin shfaqjet tona. Kështu fëmijët tanë, Adelina në fillim e Inva më pas, u rritën skenave të operas dhe të teatrove , ku ne shkonim për turne të ndryshme.
-Çfarë kujtoni më me dhimbje nga periudha hoxhiste?
-Një merak më ka mbetur nga ajo kohë, dalja në pension në moshën 45 vjeçare, tamam atëherë kur isha në kulmin e arritjeve të mia. Po socializmi kështu e kishte. Mbushje moshën, dilje në pension…/illyriapress.com/ KultPlus.com
Pak minuta më parë, Inva Mula përmes një statusi në rrjetin social Facebok njoftoi për vdekjen e babait të saj, Avni Mula, i cili njëherit edhe ishte ndër kompozitorët më të shquar shqiptar, shkruan KultPlus.
‘Gjigandi jonë fluturoi në Valsin e Perjetësisë!
Për një përshendetje me dorë në zemër, homazhet kryen nesër, 30 tetor, ora 11:00-13:00 në hollin e Universitetit të Arteve, Tiranë.
Avni Mula 04.01.1928 – 29.10.2020‘, shkruante Inva Mula. / KultPlus.com
