Ishulli vullkanik i braktisur i vendosur në Detin Tirren, ku gjendej një burg funksional 56 vjet më parë, autoritetet italiane planifikojnë të kthehen në një atraksion turistik që do të jetë i hapur për vizitorët deri në vitin 2025.
Në një përpjekje të re për të rritur turizmin në rajonin Ventotene, autoritetet thonë se ata do të rinovojnë dhe rigjallërojnë ishullin duke e kthyer atë në një muze në ajër të hapur, raporton CNN.
Ashtu si Alcatraz, California, Italia do ta bëjë ishullin e shkretë të burgut një atraksion turistik.
Sipas planit, furra e bukës e burgut do të shndërrohet në një kafene dhe dhoma e zhveshjes së futbollit në një hotel.
Vendi ka në plan të shpenzojë 86 milion dollarë “duke e rimodeluar” atë në një muze të hapur.
Përveç prezantimit të së kaluarës së burgut, muzeu është konceptuar si një qendër akademike që do të organizojë punëtori dhe seminare arti mbi Bashkimin Evropian.
Plani është në një fazë të hershme, zyrtarët aktualisht po sigurojnë ishullin dhe më vonë këtë muaj, autoritetet pritet të lëshojnë një thirrje për propozime për të rindërtuar burgun.
Një raport i CNN sugjeron që disa ndërtesa dhe zona do të rinovohen dhe do të kenë funksionet e tyre origjinale, ndërsa të tjerët do t’i shërbejnë një qëllimi krejtësisht të ri.
IEVP Santo Stefano u përfundua dhe u hap në 1795, sipas Atlas Obscura. Burgu me 99 qeli ishte nën një menaxhim të rreptë të centralizuar, ndërsa dënimet ishin të ashpra dhe sasitë e ushqimit shumë të vogla.
Gjatë sundimit fashist italian nga 1922 deri në 1943, burgu u përdor kryesisht për disidentët politikë si Sandro Pertini, i cili më vonë u bë president italian.
Aktualisht, vizitorët mund të futen në shumë qeliza të hapura, ku lëvoret e bojës nga muret dhe dyert varen në mentesha.
Sipas një raporti të CNN, qëllimi i qeverisë është të rivendosë dhe ruajë ndërtesat dhe pjesët e ishullit me një qasje ekologjike që merr parasysh veçantinë e habitatit natyror.
Autoritetet shpresojnë se rinovimi i Santo Stefano do të rrisë tërheqjen turistike të Ventotene.
Tashmë një destinacion turistik, është një vend i njohur për udhëtime me anije dhe shikimin e perëndimeve të diellit.
Gjithashtu, në Ventotene, vizitorët tashmë mund të flenë në shtëpitë e ish të burgosurve, tani të pikturuar me të verdhë dhe vjollcë, dhe të hanë në mensat në sheshin e fshatit pranë Kalasë së Bourbon. /Syri.net / KultPlus.com
Gjatë transmetimit të festivalit evropian “Eurovision”, këngëtari italian i grupit “Maneskin” në disa pamje ku dyshohej se po merrte drogë gjatë transmetimit të natës finale.
Pamjet u bënë virale në rrjete sociale, por këngëtari e mohoi këtë gjë, ai tregoi se një nga miqtë e tij të grupit kishte thyer një shishe në ato momente.
“Thomas (kitaristi i grupit) theu një shishe… unë nuk përdor drogë, ju lutem, mos e thoni këtë gjë. Mos e thoni këtë gjë realisht. Jo kokainë ju lutem, mos e thoni këtë gjë”, u shpreh Damiano.
Më pas grupi bëri një postim në rrjetin social “Instagram”, ku u shprehën të gatshëm të bëjnë edhe test për të vërtetuar nëse kanë konsumuar drogë apo jo.
“Jemi të shokuar për disa njerëz që thonë se Damiano ka konsumuar drogë. Ne jemi kundër përdorimit të drogës dhe ne nuk kemi konsumuar kurrë kokainë. Jemi gati të testohemi, sepse nuk kemi asgjë për të fshehur. Jemi këtu për të bërë muzikë dhe jemi shumë të lumtur për fitorn tonë në Eurovision dhe duam t’i vlerësojmë të gjithë që na kanë mbështetur”, shkruan grupi. / KultPlus.com
Mbrëmë ishte finalja e festivalit më të madh evropian të këngës, ”Eurovision”, në të cilin vendi u parë u fitua nga Italia, shkruan KultPlus.
Bëhet fjalë për ”Måneskin” me këngën ”Zitti E Buoni”, një këngë kjo që arriti të bëjë për vete votuesit, duke i siguruar kështu Italisë vendin e parë në këtë festival.
Mirëpo, tashmë një fotografi e grupit ka filluar të qarkullojë jashtëzakonisht shumë nëpër rrjete sociale, ku shihen këta të fundit tek këndojnë në një rrugë, në kohën kur fama e tyre zinte vend vetëm në atë hapësirë.
Ndërkaq, sot, në Evropë e në gjithë botë, po komentohet kënga e tyre. / KultPlus.com
Viti 2021 është shpallur si ‘’Viti i Dantes’’ nga Ministria e Artit dhe Kulturës në Itali, me ç’rast sot në 700 vjetorin e vdekjes dhe 765 vjetorin e lindjes së Dante Alighierit, u diskutua për poemën ‘’Komedia hyjnore’’ nga përkthyesi Meritan Spahija në katedralen ‘Shën Nënë Tereza’, shkruan KultPlus.
Diskutimi rreth poemës epike nisi me disa informacione rreth veprës dhe përkthimeve në gjithsej 58 gjuhë të botës. Janë bërë të ditura faktet si: Në vitin 2016, në Komunën e Ravenna ku edhe gjendet varri i Dantes, janë gjendur përkthimet e plota të veprave të Dante Alighierit. Kurse, shqiptarët për herë të parë janë njoftuar me Danten në vitin 1895 ku një ish nxënës i Jeronim De Radës, përkthen disa këngë nga pjesa e ‘Ferri’ në gjuhën arbëreshe. Pesë vite më vonë në vitin 1900, një shqiptar i Shqipërisë i cili sipas Ernest Koliqit, është djali i bajraktarit të Sokol Bacit, ka përkthyer disa këngë të tjera të Dantes në dialektin gegë.
Ndërsa, në vitin 1937 është shfaqur përkthimi i parë në dialektin toskë nga Kristo Floqi, i cili e solli këngën XXXIII, në shqip tek revista kulturore Leka, të Ugolinit. Pastaj, që nga viti 1937 e deri në vitin 1960 shfaqet një heshtje totale ku Dante nuk përmendet dhe nuk studiohet në shkolla, derisa dy shkodran në mënyrë paralele por të pa vetëdijshme për procesin e tyre, sjellin përkthimin e plotë të poemës nga Pashko Gjeçi dhe Mark Ndoja. Të dy këta ngërthejnë në vete një histori të mrekullueshme, një përpjekje për të përkthyer një autor jashtëzakonisht të talentuar dhe mirënjohur.
Botimi i parë zyrtar i plotë i ‘Komedisë hyjnore’ vjen nga Pashko Gjeçi dhe pastaj është botuar një variant integral i Mark Ndojës. Botimi tjetër vjen edhe nga një figurë interesante si Hektor Shënepremte, i cili përkthen fjalë për fjalë poemën duke mos e respektuar metrikën sepse ai ka menduar që së pari të përkthehet vetëm kuptimi. Kurse, përkthimi i para fundit është bërë nga Çezar Kurti, një përkthyes profesionist i letërsisë angleze dhe nga momenti që ai migron nga Shqipëria në Amerikë, ai merret me ‘Ferrin’ dhe përfundon një botim integral.
Po ashtu, poeti shkodran, Meritan Spahija, ka përfunduar përkthimin e tij të ‘Ferrit’ në vitin 2016 dhe sot ai shpalosi rrugëtimin e tij dhe arsyen se pse ai botoi një përkthim të tillë.
“Bota ka ndryshuar shumë, Italia ka ndryshuar shumë, distanca është evokale dhe personalet që Dante ka futur, nuk janë vetëm mitologjike por janë edhe historike, bashkëkohore dhe në qoftë se nuk kemi një informacion të rëndësishëm, ne nuk mund ta kuptojmë dhe shijojmë ‘Komedinë hyjnore’ dhe vargun e mrekullueshëm të Dantes”, thotë ai.
Sipas tij, sa më shumë të kuptohet poema, aq më shumë do të vlerësohet ajo. Ky përkthim konsiderohet ‘ferri’ i tij për të gjetur një kuptim dhe arsye sepse ai fut komente dhe ilustrime sa më të detajuara në mënyrë që lexuesi ta kuptojë dhe shijojë plotësisht.
“Ajo që më ka shtyrë është dashuria e madhe për këtë lloj të poezisë dhe unë jam joshur e dashuruar shumë herë me Dante Alighierin dhe poezinë e tij. Por asnjëherë nuk e kam menduar që do të vijë një ditë e tillë. Prandaj, jam i lumtur që jam këtu dhe po diskutojmë një përkthim tjetër shqip”, thotë Spahija.
Për Spahijen, sjellja e një komenti të ri në një gjuhë nuk do të thotë domosdoshmërisht përmirësim por do të thotë që gjuha për 60 vjet, nga momenti i parë që jemi ndeshur me përkthimin e plotë në 1960, gjuha shqipe ka ndryshuar duke u pasuruar dhe zhvilluar. Leximi sot është më i lehtë dhe komunikimi është më i imët dhe ardhja me një gjuhë të freskuar ka shumë gjasa që të vijë më afër lexuesit të sotëm.
Gjithashtu, ai ka shpalosur disa nga motivet e tij që e kanë shtyrë ta botojë një përkthim të tillë.
“Motivi tjetër është se kur një poet apo një shkrimtar vjen në një gjuhë tjetër, ai nuk vjen vetëm por i shoqëruar me përkthyesin. Pra, pa Danten, është e pamundur të vijë në shqip një përkthim i tillë. Prandaj, sa më shumë përkthime të ekzistojnë, aq më shumë vizion të qartë do të kemi për poezinë e tij”, tregon Spahija.
Ai tutje ka folur edhe për 162 përkthimet e tjera që vijnë në gjuhën gjermane ku ai e ka cilësuar popullin gjerman si një popull të lumtur me Danten sepse ai sot shihet nga 162 këndvështrime të ndryshme kurse shqiptarët sot mund ta shohin vetëm në 5 këndvështrime.
“Ia vlen të investosh në një poet i cili është njëri ndër poetët që i ka hapur rrugë rinisë evropiane dhe jo vetëm italiane”, potencon ai.
Spahija bëri të ditur edhe arsyen se pse ai ka zgjedhur që ta përkthejë veprën në dialektin gegë ku kjo zgjedhje konsiderohet vetëm si një zgjedhje teknike dhe jo preferenciale.
“Jemi përpara një poezie epike, ka nevojë për shumë fjalë për të treguar ngjarjet dhe fatmirësisht kemi dy dialekte, por karakteristikë e toskërishtes është numri i shumtë i rrokjeve. Kurse, për të njëjtën fjalë në gegnisht është më e shkurtër. Unë nuk them se gegnishtja apo toskërishtja kanë avantazhe, por në poezinë epike, gegnishtja ka avantazhe sepse në 11 rrokje ke mundësi të futësh më shumë fjalë duke e bërë tregimin më përfshirës”, thotë ai.
Tutje ai ka folur rreth arsyes se pse nuk duhet që përkthimet të shihen si gabime në momentin kur ato bazohen vetëm në zhvillime apo diçkaje të re sepse Spahija mendon se është e mjaftueshme këndvështrimi i përkthyesit i cili duhet të jetë njohës i poezisë dhe kohës.
Kështu krejt në fund, shkrimtari Ag Apolloni la një mesazh mjaft interesant që formoi edhe një moment humoristik në atmosferën dominuese të seriozitetit.
“Është interesant sepse shumica e studiuesve e vlerësojnë më së shumti ‘Ferrin’, kurse vetëm autori si Humberto me sa e di unë, thotë që më e mirë është ‘Parajsa’, ku sipas autorit, më mirë është që të lexohet Parajsa sesa të merrni një ekstazi”, përfundon Apolloni.
Pas këtyre diskutimeve, të pranishmit patën rastin të formulojnë pyetje rreth jetës, veprës dhe krijimtarisë së Dante Aligierit dhe njëkohësisht edhe përkthyesit të veprës së tij, Meritan Spahija. / KultPlus.com
Italia, vendi i famshëm i artit të Rilindjes, Romës së lashtë, monumenteve të mrekullueshme, kolosëve të mëdhenj të kulturës, por edhe i një ushqimi të famshëm, picës.
Ngjyra, shija e aroma e bëjnë picën një nga gatimet më të dashura në botë. Nëse mendohet se pica filloi të përhapej si një fenomen global në shekullin XX, në fakt, ajo e bëri udhëtimin e parë përtej oqeanit, e më larg, para 2000 vjetësh.
Rreth historikut dhe zanafillës së saj, studiuesit mendojnë se koncepti i përafërt me picën ka qenë i njohur që në kohën e grekëve të lashtë, por në një formë më të thjeshtë të saj, të quajtur “pissa” ose “pita”, çka në fakt mendohet të ketë ekzistuar në të gjithë Mesdheun.
Pra, “pissa” antike ishte bukë, herë e skuqur dhe herë e pjekur, ndoshta edhe me erëza mbi të.
Ushqimi u shfaq më pas si “pizza” rreth vitit 997 p.e.r.
Një dokument i gjetur në veri të Napolit tregon ndodhinë interesante se si një qiramarrës, premtoi t’i paguante pronarit të shtëpisë qiranë përmes mishit të derrit dhe picës. Ndërsa në shekullin XVIII, pica nisi të përhapej masivisht si një “ushqim rruge” dhe vizitorët në qytet filluan të flisnin për të. Mes njerëzve të famshëm të kohës, shkrimtarë, sundimtarë, kishte nga ata që e urrenin këtë ushqim dhe të tjerë që e donin shumë.
Mbreti Burbon i Napolit, Ferdinand, thuhet se kishte ndërtuar një furrë me tulla në rezidencën e tij dhe ndonëse konsiderohej si një ushqim i të varfërve, ai e preferonte shumë. Histori shumë e njohur është ajo e mbretëreshës të Italisë, Margarita, që kur vizitoi Napolin më 1889, kërkoi të provonte specialitetin vendas. Asaj i ofruan tri lloje të ndryshme picash, ndër to njëra me domate, mocarela dhe borzilok. Mbretëresha mendohet se zgjodhi këtë, pasi i kujtoi asaj flamurin e Italisë, lindi kështu pica Margerita. Megjithatë, ishin emigrantët më të varfër të Italisë që e popullarizuan atë në të gjithë botën. Në fillim të shekullit XIX, pas emigrimit masiv nga jugu i Italisë në Shtetet e Bashkuara, sigurisht që emigrantët morën edhe recetat e tyre me vete.
Në thelb, një picë e vërtetë napolitane bëhet me përbërës të thjeshtë: ujë, miell, kripë dhe maja, pa yndyra të shtuara ose sheqerna. Duhet të lihet për të paktën 12 orë dhe të gatuhet në një furrë me dru për 60- 90 sekonda. Por, ndryshime në recetën e saj ka pasur gjithmonë, edhe brenda Italisë, ku për shembull në Romë baza e brumit është më e hollë se ajo e Napolit. E në botë, ajo e ka kapërcyer recetën e saj origjinale italiane me përshtatje të reja dhe të çuditshme, nga picat me patate të skuqura e deri tek ajo me ananas në Havai. / a2news/ KultPlus.com
Italia, vendi i famshëm i artit të Rilindjes, Romës së lashtë, monumenteve të mrekullueshme, kolosëve të mëdhenj të kulturës, por edhe i një ushqimi të famshëm, picës.
Ngjyra, shija e aroma e bëjnë picën një nga gatimet më të dashura në botë. Nëse mendohet se pica filloi të përhapej si një fenomen global në shekullin XX, në fakt, ajo e bëri udhëtimin e parë përtej oqeanit, e më larg, para 2000 vjetësh.
Rreth historikut dhe zanafillës së saj, studiuesit mendojnë se koncepti i përafërt me picën ka qenë i njohur që në kohën e grekëve të lashtë, por në një formë më të thjeshtë të saj, të quajtur “pissa” ose “pita”, çka në fakt mendohet të ketë ekzistuar në të gjithë Mesdheun.
Pra, “pissa” antike ishte bukë, herë e skuqur dhe herë e pjekur, ndoshta edhe me erëza mbi të.
Ushqimi u shfaq më pas si “pizza” rreth vitit 997 p.e.r.
Një dokument i gjetur në veri të Napolit tregon ndodhinë interesante se si një qiramarrës, premtoi t’i paguante pronarit të shtëpisë qiranë përmes mishit të derrit dhe picës. Ndërsa në shekullin XVIII, pica nisi të përhapej masivisht si një “ushqim rruge” dhe vizitorët në qytet filluan të flisnin për të. Mes njerëzve të famshëm të kohës, shkrimtarë, sundimtarë, kishte nga ata që e urrenin këtë ushqim dhe të tjerë që e donin shumë.
Mbreti Burbon i Napolit, Ferdinand, thuhet se kishte ndërtuar një furrë me tulla në rezidencën e tij dhe ndonëse konsiderohej si një ushqim i të varfërve, ai e preferonte shumë. Histori shumë e njohur është ajo e mbretëreshës të Italisë, Margarita, që kur vizitoi Napolin më 1889, kërkoi të provonte specialitetin vendas. Asaj i ofruan tri lloje të ndryshme picash, ndër to njëra me domate, mocarela dhe borzilok. Mbretëresha mendohet se zgjodhi këtë, pasi i kujtoi asaj flamurin e Italisë, lindi kështu pica Margerita. Megjithatë, ishin emigrantët më të varfër të Italisë që e popullarizuan atë në të gjithë botën. Në fillim të shekullit XIX, pas emigrimit masiv nga jugu i Italisë në Shtetet e Bashkuara, sigurisht që emigrantët morën edhe recetat e tyre me vete.
Në thelb, një picë e vërtetë napolitane bëhet me përbërës të thjeshtë: ujë, miell, kripë dhe maja, pa yndyra të shtuara ose sheqerna. Duhet të lihet për të paktën 12 orë dhe të gatuhet në një furrë me dru për 60- 90 sekonda. Por, ndryshime në recetën e saj ka pasur gjithmonë, edhe brenda Italisë, ku për shembull në Romë baza e brumit është më e hollë se ajo e Napolit. E në botë, ajo e ka kapërcyer recetën e saj origjinale italiane me përshtatje të reja dhe të çuditshme, nga picat me patate të skuqura e deri tek ajo me ananas në Havai. /a2news/ KultPlus.com
Italia, për të disatën herë po ofron shtëpi “vetëm 1 €” për të tërhequr banorë të rinj në rajonet e vogla pak të populluara.
Biccari, në rajonin juglindor të Puglia-s po shet shtëpi të shkatërruara me çmimin prej 1 €.
Shitja është pjesë e misionit të kryebashkiakut Gianfilippo Mignogna për të shpëtuar qytetin e tij nga shpopullimi. Shumica e banorëve u larguan për të punuar në qytetet e Italisë ose jashtë saj, kryesisht në SHBA.
“Ne mezi jemi 2000 banorë,” tha ai për CNN. “Shpopullimi është një plagë e hapur, një fenomen i qëndrueshëm. Vendasit vazhdojnë të largohen dhe ndërsa shumica ktheheshin gjatë verës, tani nuk kthehen më. Shumë shtëpi të banueshme janë bosh dhe kanë mbetur në harresë.”
“Një ditë isha duke shëtitur në qendrën e qytetit dhe më bëri përshtypje se si kaq shumë shtëpi të vogla dhe të lezetshme në një formë perfekte ishin mbyllur për vite me radhë, të zhytura në harresë me tabela “me qira ose shitje” që askush nuk i sheh,” tha kryebashkiaku.
Fotografitë dhe hartat e pronave së shpejti do të vendosen në internet në faqen e internetit të bashkisë. Platforma në internet do të ndahet në dy seksione: Shtëpi €1 dhe shtëpi të lira.
Ata që vendosin për të marrë një shtëpi për €1 duhet të kenë një fond garanci prej €3,000 që siguron se do të përfundojnë punimet në shtëpi brenda tre vitesh.
Afati i përfundimit të punimeve mund të zgjatet ose shtyhet nëse ka arsye. Në rastin tjetër, njerëzit mund të blejnë një shtëpi duke filluar nga €7,500. Shumica e shtëpive janë përgjithësisht 10,000 – 13,000 euro.
Biccari njihet si “çatia e Pulias” dhe është një rajon që shtrihet në detin Adriatik dhe është vend i pasur me pyje, kullota dhe ullishte. /express/ KultPlus.com
Studiuesja dhe pedagogia shqiptare në Itali, Ledi Shamku Shkreli, jep kontributin e saj me përgatitjen e një kapitulli për gjuhën shqipe, i cili zë një vend të rëndësishëm në librin “La classe plurilingue”.
Puna e studiueses shqiptare u recensua nga Enciklopedia TRECCANI, e cila është enciklopedia më prestigjioze italiane dhe nga më të çmuarat në Europe.
Siç bën të ditur dhe vetë autorja, hartimi i këtij libri iu besua Universitetit të Bolonjës duke u shprehur se është e vetmja “madrelingua” që në këtë libër universitar shkruan për gjuhën e saj.
“Sa e sa here e kam hapur nder vite kete enciklopedi per te gjetur pergjigje, por nuk kam ëndërruar ndonjëherë te jem vete reference e saj. Nga sot do t’i ushqej me fort ëndërrimet e mia. Natyrisht po aq fort edhe punën. Dua te jem nderkombetarisht bije e denje e vendit tim”, shkruan Shamku.
Një shkëputje nga hyrja e pjesës që flet për Shqipërinë në “La classe plurilingue”:
“Udhëtoni drejt jugut të Italisë dhe do të arrini në Otranto. Me të mbërritur vijoni drejt portit për të arritur Punta Palascia. Arritët? Mirë, tani shihni malet përballë jush. Për italianët janë Acrocerauni (apo “majat e rrufeve”), por për banorët shqiptarë quhen “Malet e Çikës (apo “malet e dritës”). Ndiqni me shikim këto maja që zbresin drejt detit. Vini re si shtrihen në blu si një lloj gjuhe? Ja, ai fund që prek detin e bukur të Jonit në italisht quhet pikërisht “Il Capo della Linguetta” dhe në shqip Kepi i Gjuhëzës. “Gjuhëz”, në fakt, është një zvogëlues i “gjuhë” që në italisht përkthehet “lingua”, dhe ashtu si në italisht tregon si gjuhën si organ i vendosur në brendësi të gojës, qoftë dhe si kod që flet çdo komunitet, shkruan, gëzon, dëshpërohet dhe me të cilin identifikohet. /dp/ KultPlus.com
Periodikët në gjuhën shqipe në Itali janë njëzet e pesë dhe në pjesën më të madhe, dalin edhe në gjuhën italiane.
Në Romë, Palermo, Bari e Corigliano Calabro, periodikët në gjuhën shqipe kanë pasur një jetë më të gjatë dhe kanë qenë më të shumta në numër, të shtyra nga aktiviteti i italo-shqiptarëve, të frymëzuara nga fjalët patriotike të Jeronim De Radës e Zef Skiroit, që me të drejtë, mund të cilësohen si bartësit direktë të idesë nacionale shqiptare.
Kështu shkruante më 1 shtator 1939, suplementi kulturor mujor “La Lettura”, i gazetës italiane “Corriere della Sera”, në faqen 71 të tij, në një artikull të G. Silvano Spinetti, nën titullin ”I giornali di lingua albanese stampati in Italia”. Artikulli, siç dëshmohet edhe nga vetë data e botimit, fliste nën dritën e entuziazmit fillestar të pushtimit italian të Shqipërisë, duke i bërë jehonë me këtë rast edhe propagandës fashiste, kështu që qysh në krye të herës, fjalët “kombi mik” apo “falë dëshirës së Mussolinit” janë pjesë përbërëse e tij. Por artikulli ka një vlerë të veçantë informative, pasi rendit me statistika të plota e të qarta, të gjithë historikun e periodikëve shqiptarë në Itali, duke ia nisur që nga mesi i shekullit të 19-të, kur ato nisën me “Shqiptari i Italisë” të Jeronim De Radës, e deri tek ato çka kishin mbetur, apo ishin sjellë përgjatë viteve e dekadave si prurje të reja nga komunitetet lokale apo sociale, shkencore, intelektuale e studentore shqiptare në Itali.
Në artikull veçohet fakti se kundrejt kontributeve të komuniteteve të tjera patriotike shqiptare në Stamboll, Bukuresht, Sofie e Egjipt, ai i komunitetit shqiptar në Itali kishte qenë më domethënësi dhe vinte në dukje edhe ndihmën që shteti italian i kishte vënë në dispozicion këtij të fundit për të arritur qëllimet e veta. Sigurisht, se në këtë kontekst, për ta nxjerrë edhe më në pah kontributin italian, roli negativ i osmanëve, serbëve e grekëve për ta bllokuar përhapjen e gjuhës shqipe e botimeve që do të duhej të pasonin në dekadat e fundit të pushtimit osman, barazohet edhe me atë të austro-hungarezëve, çka nuk është se përkon me të vërtetë, ose të paktën jo tërësisht.
Botimet shqip, nga Napoli në Trieste
Thelbin e artikullit e përbën lista e periodikëve në gjuhën shqipe, të botuar deri në atë kohë në Itali, të cilëve u bashkangjiteshin emrat e themeluesve, apo të drejtuesve të tyre dhe lokaliteteve ku ishin nxjerrë për botim. Kështu, sipas autorit italian, ato ishin:
Në Napoli: “Shqiptari i Italisë” (“L’Albanese d’Italia”), 1848, drejtuar nga Jeronim De Rada.
“Shqipëria e Re” (“La Nuova Albania”), 1898-1904, drejtuar nga Gennaro Lusi.
“Flamuri i Shqipëris (“La Bandiera Albanese”), 1904, drejtuar nga Zef Skiroi.
Në Corigliano Calabro: “Fiamuri Arbrit” (La Bandieras d’Albania), 1883-1887, drejtuar nga Jeronim De Rada. Revista që u publikua pas saj, doli në Cosenza.
“Illi i Arbëreshëvet”; 1896, drejtuar nga arkipeshk Antonio Argondizza.
“L’Albania letteraria”, 1897, drejtuar nga Cosmo Serembe.
“La Nazione Albanese”, 1987-1924, drejtuar nga Anselmo Loreçhio.
Në Palermo: “Arbri i Rii”( La Giovane Albania), 1887, drejtuar nga Zef Skiroi.
“Rassegna italo-albanese”, 1919-1921 dhe 1927, drejtuar nga Rosolino Petrotta.
“Cronache italo-albanesi”, 1926, drejtuar nga Francesco Matranga.
Në Romë: “Zani Shqipënisë” ( L’Echo d’Albanie), 1899, në gjuhën shqipe e franceze, nxjerrë në botim nga një grup studiuesish.
“La Gazzetta Albanese”, 1904, drejtuar nga Terenc Toçi.
“Laimtari i Shqypenies” ( L’araldo d’Albania), 1905, drejtuar nga kont Vladani.
“La rivista dei Balcani”, 1912 – 1913, drejtuar nga Terenc Toçi.
“Kuvendi” ( Il Convegno); 1918, drejtuar nga Sotir Gjika.
“Shpresa e atdheut”, 1922, drejtuar nga studentët shqiptarë.
Në Trieste: “Dashamiri”, 1907, në dialektin gegë, drejtuar nga Mati Logoreci.
Në Piana del Greci ( Palermo): “Fiala e t’in Zoti” ( La Parola del Signore), 1912-1915, drejtuar nga Monsinjor Pal Skiroi ( Paolo Schiro).
Në Bari: “Corriere delle Puglie”, 1914-1918, me një faqe në shqip nga Sotir Gjoka.
“Zana”, 1914, drejtuar nga Lulo Malësori.
“Gazeta Shqiptare”, nga 1927, drejtuar nga Raffaele Gorjoux.
Në Reggio Calabria: “Albania”, 1920, drejtuar nga Antonio Rogneta Caffarelli.
Në Torino: “Studenti Shqiptar”, 1929, drejtuar nga Odhise Paskali.
Përveç tyre, në vitet 1905-1907, Nikolla Ivanaj, nuk e dimë mirë se në cilin qytet, publikoi periodikun “Shpresa e Shqypniis” ( La speranza dell’ Albania)
Liria e Shqipërisë, fryt edhe i Italisë
Më tej, Spinetti theksonte se: Rëndësia e periodikëve në gjuhën shqipe të shtypura në Itali është e madhe, sepse pavarësia dhe liria e popullit shqiptar janë frut, përveçse i aksionit këmbëngulës dhe bujar të Italisë, të rilindjes së ndjenjës kombëtare, bërë e mundur në pjesën më të madhe, nga aktiviteti politik inteligjent dhe operacional i patriotëve shqiptarë, rezidentë në Itali, të cilët, nën dritën e Romës, jo vetëm do të përfitonin në publikimet e studimet e tyre në gjuhën shqipe, por do u siguronin atdheut, manifestime më përfaqësuese të artit dhe të letërsisë së tyre popullore, duke kontribuar në një pjesë të madhe, në ngritjen shpirtërore të bashkëatdhetarëve të shtypur në atdhe apo të shpërndarë nëpër botë.
“Shqiptari i Italisë”, e para shqipe në botë
Përsa i përket kontributeve personale të figurave të shquara nga bota arbëreshe e shqiptare në Itali, në këtë kontekst, në artikull shkruhet se: Ia vlen të kujtojmë jo vetëm “Shqiptari i Italisë”, shtypur në Napoli në vitin 1848 nga Jeronim De Rada – që u bë kësisoj e para gazetë në botë, e publikuar në gjuhën shqipe, por se kontributi madhor në çështjen e kombit mik, u çua përpara nga gazetarë të shquar, të cilët një herë e një kohë kishin qenë edhe studiues të përkushtuar, ku përveç De Radës, ia vlen të përmendim: Skiroin, Lorekion, Beniçin, Toçin, Cosmo Serembe-n, L’Argondizza-n dhe vëllezërit Gaetano e Rosolino Petrotta.
Diferencat me kolonitë e tjera shqiptare
Përballë aktivitetit të tyre, vepra e shqiptarëve rezidentë në Stamboll, Bukuresht, Sofie, Greqi, Egjipt, Amerikë, e gjetkë, mund të thuhet se është mëse modeste, sepse gazetat dhe periodikët e nxjerrë nga shqiptarët në vitet më të vështira të jetës politike të atdheut të tyre, nuk kanë pasur influencën e atyre të publikuara në Itali, për të zgjuar ndjenjën kombëtare të shqiptarëve dhe që ta bënin kësisoj të interesohej botën e civilizuar për kauzën e tyre.
Turqit, grekët, serbët dhe austriakët penguan shqipen
Dhe kur në vitin 1909, pas hyrjes në fuqi të kushtetutës së re turke, në vitin 1908, e cila u jepte grupeve etnike të shtetit osman të drejtën për të shtypur e publikuar gazetat në gjuhën e tyre amë, nisën edhe në Shqipëri të lindnin gazeta e broshura të ndryshme periodike, të cilat nuk arritën dot të kishin kontributin e efektin e dëshiruar pasi u bojkotuan nga Turqia, apo u penguan të penetronin nga Austria, Greqia, Serbia, por edhe sepse pjesa më e madhe nuk kishin – ashtusikurse ato të shtypura në Itali – një program të qartë aksioni dhe penetrimi.
Publicisti shqiptar në A. Cikosi, rezident në Rumani, i cili sigurisht se nuk mund të akuzohet se ushqen ndjenja të veçanta miqësore ndaj Italisë, shkruante kështu në 1896 në “Mesagerul” të Bukureshtit: “Pikënisja e çështjes kombëtare shqiptare, ka qenë shtysa e dhënë nga Italia”…
Aktualisht ekziston një periodik i vetëm në gjuhën shqipe i shtypur në Itali, “Gazeta Shqiptare”, e përditshmja për Shqipërinë në “Gazzeta del Mezzogiorno”, drejtuar nga Raffaele Gorjoux.
“Gazeta Shqiptare”, e vetmja e mbetur
Gjithë pjesa tjetër e artikullit i kushtohet më pas thuajse tërësisht “Gazetës Shqiptare” që në atë kohë gëzonte privilegjet e të qenurit pranë pushtetit dhe përdorej kështu gjerësisht si mjet i fortë propagandistik i regjimit fashist. Sipas autorit, “Gazeta Shqiptare” nisi të publikohet në Bari më 10 korrik 1927, si një supplement i “Gazzetta di Puglia”, dhe më vonë u transformua në “Gazzetta della Mezzogirono”. Ndër bashkëpunëtorët e vet – thuhej më tej në atë material – njerëzit më të shquar me kompetencë profesionale e kulturore, përveç të ndjerit Luigj Gurakuqi, ish-Ministri shqiptar i Financave, – Sekretari i Partisë Fashiste shqiptare, Tefik Mbrorja, Senatori Mustafa Merlika Kruja, Prof. Doktor Ernest Koliqi, Ministër i Punëve Botore, Doktor Nicola Lorusso Attoma, Drejtor i Përgjithshëm i Shtypit, Propagandës dhe Turizmit pranë Mëkëmbësisë së Përgjithshme të Shqipërisë. “Gazeta Shqiptare”, që mund të definohet si shprehja më e mirë dhe më e plotë e mendimit italo-shqiptar, duke e vlerësuar nga mjetet e saj të gjëra teknike dhe nga organizimi i saj i madh gazetaresk, është sot vazhduesja më e denjë e së shkuarës së lavdishme të periodikëve të panumërt italo-shqiptare, të cilët qysh nga kohët e hershme.
Botime edhe jashtë Italisë
Në paragrafet e fundit autori flet për kontributet që kishin sjellë në këtë drejtim shqiptarët e Italisë edhe jashtë saj, në komunitetet e Amerikës Latine e në SHBA. Kështu, aty thuhet se: Përveçse në Itali, shqiptarët e Italisë u bënë promovues të ideve kombëtare shqiptare edhe jashtë vendit të tyre, në dy Amerikat, me botimet e tyre si “La Questione albanese”, 1905 dhe “La Lega Albanese”, 1906, në Buenos Aires, drejtuar nga Orazio Iranni, lindur në Lungo, dhe “Afrimi”, 1922-1926, “Albania” në Nju Jork,drejtuar nga Pietro Scaglione. Lindur në Piana dei Greci. Periodiku “Albania”, themeluar në 1929, vijon të botohet në mënyrë të rregullt edhe sot e kësaj dite.
“Shqiptari” i De Radës
Origjinali u gjet shumë vonë një familje arbëreshe
Ndërsa artikulli origjinal i vitit 1939, shoqërohet me një faksimile të gazetës “Shqiptari i Italisë”, fati i versionit origjinal të kësaj gazete, e cila edhe sipas artikullshkruesit përmbushte dy rekorde më vete, do të mësohej shumë dekada më vonë, kur profesori i mirënjohur i katedrës së albanologjisë në Kalabri, Francesco Altimari, do të shprehej vetëm pak muaj më parë ( shih: Gazeta Shqip, Altimari: “Shqiptarin” e De Radës e gjetëm në një familje arbëreshe, 19 nëntor 2012) në një aktivitet të zhvilluar nga Instituti Italian i Kulturës gjatë ditëve të panairit të librit në Tiranë se: “Kopjet origjinale të kësaj gazete, nuk i kemi gjetur dot në asnjë bibliotekë, përveç dy numrave që ruheshin në Bibliotekën Campobasso. Ishte e mrekullueshme t’i gjenim në një familje intelektuale arbëreshe, që jetojnë në një fshat të Kalabrisë, të cilët kanë një koleksion të jashtëzakonshëm të revistave dhe ruajnë pothuajse të gjithë numrat e ‘Shqiptarit të Italisë”. Nga 29 numrat e kësaj gazette, na mungojnë vetëm dy, numri i katërt dhe i 16-të”, ka treguar Altimari, i cili kishte sjellë me vete një numër origjinal të kësaj gazete. /DITA/ KultPlus.com
Campodimele u bë vend i njohur për njerëzit e moshuar, që jetonin gjatë dhe shëndetshëm. Por në mënyrë misterioze, këta të moshuar thuajse janë zhdukur.
Të ardhurat e konsiderueshme, nga turistë të shumtë, kanë çuar në një rikonstruksion të qendrës historike të fshatit, ndryshim të stilit të jetës dhe kjo ka dëbuar banorët e moshuar.
“Në të kaluarën unë shëtisja, çdo mëngjes, në sheshin e fshatit për të kaluar kohën me miqtë e mi, të afërmit dhe njerëzit që kam njohur, duke biseduar në lokal ose duke u ulur në stola e duke admiruar luginën”, tha një vendas, 81-vjeçar, Benito Spirito.
“Po gumëzhinte nga jeta, kishte kaq shumë njerëz dhe turistë në sheshin e vjetër. Tani vështirë se shkoj më, është pothuajse bosh. Është e trishtueshme”, u shpreh një banor tjetër. Në fund të shekullit të kaluar, kur u përhap lajmi për këtë fenomen të banorëve të tij jetëgjatë, fshati u bë një thesar kërkimi për shkencëtarët, mjekët, profesorët e universiteteve dhe turistët kureshtarë, teksa kërkonin mënyrat e të jetuarit gjatë dhe shëndetshëm.
Pas disa vitesh studime, u arrit në përfundimin se, pleqtë e fshatit përfitonin nga një kombinim i ajrit të pastër, të pasur me oksigjen që frynte në male, natyrës së pa ndotur, një diete të pasur me bishtajore dhe një mënyrë jetese të thjeshtë, por edhe faktorë gjenetikë. Shumë prej të moshuarve nuk shfaqin sëmundje të zemrës, kolesterolit, apo presionit të gjakut.
I ngritur midis Romës dhe Napolit mbi rrënojat e një vendbanimi të vjetër, emri i Campodimele, ‘’Campus Mellis’’ etimologjikisht i referohet jetës së kaluar, si një qendër e madhe e prodhimit të mjaltit.
Një vend me peizazh piktoresk, rrugica të ngushta me kalldrëm, të rrethuar nga mure mesjetare dhe kulla antike, ka tërhequr gjithmonë turistë, por këta u shumëfishuan sidomos pas famës që u përhap.
Të gjithë donin të takonin njëqindvjeçarët heronj, të ulur në stola, duke ecur mbi shkopinj, duke biseduar në sheshin kryesor të fshatit, apo gjyshet që pushonin në prag të derës duke qëndisur, ose duke u buzëqeshur vizitorëve nga verandat e tyre të zbukuruara me vazo shumëngjyrëshe.
Tashmë, gjithçka duket se ka ndryshuar. Sot, popullsia është jo më shumë se 450 banorë, gjysma e asaj që ishte 30 vjet më parë, dhe shumica e njerëzve të moshuar të mbetur, janë zhvendosur në qytete dhe shtëpi të reja. Në vitin 2000, ata mbi 80 vjeç përbënin 80% të popullsisë së përgjithshme të fshatit, tani ata numërojnë vetëm 67%, sipas të dhënave lokale, por afërsisht vetëm 50 jetojnë aty gjatë gjithë vitit.
Vetëm 2 persona 100-vjeçarë kanë mbetur, dhe ata tani jetojnë me fëmijët e tyre në qytete më të mëdha. Kështu, fshati historik, që dikur lulëzonte me jetë, tashmë është i banuar nga vetëm disa familje me gjashtë pleq.
Një ndryshim i plotë ka ndodhur me infrastrukturën e këtij vendi, ku pak nga rrugët e fshatit kanë mbetur me kalldrëm, banesat janë restauruar, çatitë dhe dritaret kanë humbur stilin e tyre të vjetër, po ashtu dhe sheshi qendror, dikur pika e nxehtë e të vjetërve, tashmë është bosh. Mbetjet e vetme të së kaluarës janë kopshtet e harruara të shtëpive. Megjithatë, fshati ende vjen në jetë gjatë verës, kur ish-banorët kthehen për të kaluar pushimet.
“Jeta rurale pothuajse është zhdukur, përpiqemi të mbijetojnë me pensione të vogla ose me mbështetjen e familjarëve. Jeta shoqërore e fshatit, traditat janë zhdukur”, thotë një ndër të paktët pleq që kanë mbetur. Fajtorë për këto ndryshime ai bën mënyrën e re të jetesës, por edhe politikat e ndjekura apo investimet e bëra, që kanë humbur origjinalitetin e fshatit në shumë aspekte.
Nga ana tjetër, këshilltari lokal i kulturës, Tommaso Grossi, thotë se ai është i shqetësuar për trendin e shpopullimit dhe faktin që sheh se vdekjet po i tejkalojnë lindjet. Paratë publike janë investuar për ta bërë fshatin më tërheqës dhe më të arritshëm për njerëzit e moshuar. “Ne kemi dashur të ruajmë identitetin origjinal dhe integritetin arkitektonik të qendrës historike duke restauruar banesat në një mënyrë uniforme”, thotë ai.
Të moshuarit po largohen, për shkak të jetesës së vështirë. Në qendrën e vjetër, makinat nuk lejohen dhe banorëve u duhet të mbajnë gjithçka vetë, nga ushqimi e deri te drurët për zjarrin e dimrit, apo të lëvizin kudo në këmbë, gjëra këto mjaft të lodhshme për njerëzit e moshuar. Dimri mund të jetë shumë i ashpër në Campodimele dhe shpesh bie shumë borë, çka dhe mund t’i izolojë të moshuarit. Për këto dhe arsye të tjera, janë detyruar të zhvendosen, në shtëpi më të mëdha, pranë familjarëve të tyre, që mund të kujdesen për ta.
Megjithatë, shumë shtëpi të restauruara në fshatin e vjetër janë blerë nga pasardhësit e emigrantëve të pasluftës në Campodimele, të cilët e vizitojnë, fshatin gjatë verës. “Ne jemi krenarë që mburremi me një komunitet të madh Campodimele në Kanada, Brazil dhe Angli të cilët ndiejnë akoma lidhjen me origjinën e tyre dhe u pëlqen të kalojnë muaj të qetë në fshatin e paraardhësve të tyre”, shton këshilltari lokal i kulturës, Grossi.
Qytetarë, të larguar herët nga ky vend, akoma kanë kujtime të gjalla nostalgjike të fëmijërisë së tyre duke përmendur meshat e së dielës, gratë e moshuara ulur në shkallët e rrugës ose para kishës dhe gjallërinë e fshatit, kur ishte në kulmin e shkëlqimit të tij në vitet 1900.
Në jo më shumë se 10 vite, banorët e mbetur kanë frikë se gjithçka që do të mbetet nga Campodimele do të jetë kujtimi i një qyteti fantazmë. Disa prej tyre betohen se nuk do ta braktisin kurrë vendlindjen e tyre, dhe zotohen të vazhdojnë rutinën dhe mënyrën e jetesës, që kanë bërë gjithmonë, e që u ka falur atyre një jetë të shëndetshme dhe të gjatë.
Këta të paktë banorë të mbetur apo dhe pasardhës që kanë investuar në fshat, mundohen vazhdimisht t’i rikthejnë gjallërimin e dikurshëm. Edhe në kohë të vështira si ato të një izolimi global, që shkaktoi, pandemia Covid-19, festime dhe panaire të ushqimit organizohen për të joshur turistët dhe për t’u ofruar atyre receta që thuhet se kontribuojnë në jetëgjatësinë.
Pavarësisht se fshati po zbrazet dhe shumëçka po venitet, për autoritetet vendase, Campodimele ka ende të gjitha mundësitë që u duhen qytetarëve për të jetuar deri në një moshë të pjekur. Mjekët, sipas tyre, po analizojnë një grup të rinjsh dhe duket se edhe ata mbajnë të njëjtin gjen, duke u mburrur për një shëndet të mirë, me yndyra të ulëta të gjakut. Shumë pleq ende vazhdojnë të jenë në gjendje të ecin nëpër fshat, duke shkuar në bar për një kafe, e të vazhdojnë ritmin e tyre të jetës. /indeksonline/ KultPlus.com
Fëmijët në Itali janë kthyer në shkolla. Në mesin e nxënësve që janë kthyer në bankat e shkollës, janë edhe shumë fëmijë të mitur të pashoqëruar, të cilët kanë mbërritur të vetëm në shtetin italian.
Ministria italiane e Punës dhe Politikës Sociale e ka publikuar raportin e sivjetmë për të miturit e huaj të pashoqëruar në Itali. Nga ky raport del se më së shumti fëmijë të huaj të pashoqëruar në Itali vijnë nga Kosova dhe Shqipëria, shkruan Gazeta Express.
Në 100 të mitur të pashoqëruar, 32 vijnë nga Kosova e Shqipëria (dy vjet më parë ishin 11), 21 nga Bangladeshi, Pakistani e Afganistani (përqindja u trefishua), 19 nga Afrika Mesdhetare dhe 17 nga Afrika nën-Sahariane (ishin 36 dy vjet më parë). Në statistikë, refugjatët “politikë” shfaqen nën titullin “të tjerët”; numerikisht jo shumë të rëndësishëm, por njerëzisht dhe politikisht shumë të rëndësishëm.
Ndryshe nga të rriturit, të miturit nuk mund të refuzohen ose dëbohen nga Italia, shkruan e përditshmja italiane “Il Fatto Quotidiano”. Strukturat e shtetit italian kujdesen për ta derisa ta arrijnë moshën madhore, duke u siguruar akomodim, kujdes shëndetësor dhe edukim.
Për ta ofrohen të njëjtat forma të mbështetjes si për të miturit italianë në vështirësi ose pa mbështetje familjare. Çdo gjashtë muaj, Ministria e Punës dhe Politikave Sociale harton një raport për situatën e këtyre fëmijëve.
Raporti ministror tregon se janë 5 mijë e 16 fëmijë të huaj të pashoqëruar në Itali, nga të cilët 4 mijë e 778 janë meshkuj dhe 238 femra. 64% e tyre janë 17 vjeç, 24% janë 16 vjeç, ndërsa 12% janë 15 vjeç ose më të rinj. 13 mijë e 151 fëmijë të kësaj kategorie ishin në Itali dy vjet më parë, ndërsa 7 mijë e 272 në vitin 2019. Kështu, në dy vjet numri ka rënë për gati dy të tretat. Një shkak për këtë është se 16-17-vjeçarët e viteve të kaluara tani janë rritur.
Pasi mbërrijnë dhe regjistrohen në Itali, këta të mitur vendosen në vende të caktuara. Ndërkohë, Gjykata rajonale për të Mitur cakton një kujdestar për ta. /KultPlus.com
Pas pesë muajsh dhe 19 tamponësh një grua në Itali rezulton ende pozitive më COVID-19. Nada Cava, një 49-vjeçare nga Marche ka qëndruar për 170 ditë në karantinë që prej 13 marsit, ditë kur zbuloi se ishte prekur me koronavirus.
Të gjitha ditët ku ka qëndruar e sëmurë në shtëpi i kushtuan vendin e punës si kasiere në një supermarket. Por fatmirësisht Nada nuk pati probleme për shkak të koronavirusi, ajo pati vetëm disa simptoma të lehta por asgjë të rrezikshme dhe shqetësuese për jetën.
“Unë nuk ndihem mirë dhe tani jam vërtet e zemëruar. Shpresoj që ky makth të përfundojë një herë e përgjithmonë”, deklaron gruaja për mediat italiane, transmeton KultPlus.
“Tani ata do të më çojnë në spitalin Covid në Pescara dhe do të më thonë nëse jam e përshtatshme për trajtimin e plazmës hiperimune. Unë tashmë kam qenë atje javën e kaluar. Shpresoja të filloja menjëherë terapinë por më bënë vetëm analiza, shpresoj të fillojnë së shpejti. Mendoj shpesh që kjo është vetëm një ëndërr e shëmtuar dhe kur të zgjohem do të mbaroj, por fatkeqësisht nuk është kështu”, shtoi më tej 49-vjecarja.
Përveç stresit të sëmundjes së saj të gjatë, Nada gjithashtu u përball me pushimin nga puna. Për fat të mirë, gruaja gjeti menjëherë një punë tjetër falë solidaritetit të pronarit të një supermarketi tjetër. Problemi mbetet pozitiviteti: “Unë duhet të nis punën e re më 2 shtator, isha optimiste dhe e lumtur kur pranova propozimin. Por tani jam ende pozitive dhe as një mrekulli nuk mund të më bëjë negative deri atëditë. Tani shpresoj të mos e humbas edhe këtë mundësi”– përfundoi Nada.
49-vjeçarja për shkakt të koronavirusit nuk mundi të merrte pjesë në funeralin e nënës së saj dhe dasmës së vajzës. / KultPlus.com
Ambasada e Italisë në Prishtinë ka organizuar webinar-in me temën “Kosova, Partneriteti dhe Mundësitë – Forcimi i partneritetit publiko-privat mes Kosovës dhe Italisë veri-lindore përtej Covid-19”.
Ministri i Tregtisë dhe Industrisë, Vesel Krasniqi, ka thënë se Kosova është duke krijuar mjedis të përshtatshëm të të bërit biznes.
Ai në fjalën e tij drejtuar të pranishmëve ka thënë se vendi është i hapur për biznese, duke shtuar se sektori privat ka rol kyç në fuqizimin e ekonomisë.
“Kosova është e hapur për bizneset dhe për këtë arsye ka ndërmarrë veprime të rëndësishme për krijimin e një mjedisi të favorshëm të biznesit duke transpozuar ligje, rregullore dhe praktika të rëndësishme evropiane në legjislacionin tonë vendor. Me nënshkrimin e marrëveshjes së MSA-së në prill 2016, Kosova ka marrë përsipër reformën ekonomike, politike dhe harmonizimin e rrugës së zhvillimit të vendit me atë të integrimit evropian. Jam i bindur që takimi i sotëm do të na japë ide të rëndësishme se si të forcojmë dhe thellojmë marrëdhëniet bilaterale”, ka thënë ai.
Ndërkaq ambasadori i Italisë në Kosovë, Nicola Orlando, ka thënë se popullsia e re e Kosovës është e drejtuar fuqishëm nga Evropa, pjesë e së cilës, siç thotë ai, është në aspektin kulturor.
“Pavarësisht zhvillimeve të shpejta tipike për të gjitha demokracitë e reja, Kosova sot është një vend i qëndrueshëm dhe me zhvillim të shpejtë. Një realitet i ri dhe dinamik, i karakterizuar nga një prani e fortë dhe e strukturuar e institucioneve italiane, që ofron mundësi të rëndësishme për ata që duan t’i shfrytëzojnë”, ka thënë ai.
Nënsekretari i Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar Ivan Scalfarotto theksoi vëmendjen e institucioneve italiane ndaj Kosovës, që shprehet edhe me punën e ICE-s, Institutit të Kulturës dhe mbi të gjitha kontingjentin e parë ushtarak në mbështetje të misionit të NATO-s përmes KFOR-it, i angazhuar që nga vitit 1999 në garantimin e stabilitetit në zona të rëndësishme të vendit.
“Italia i kushton rëndësi strategjike procesit të stabilizimit të Ballkanit perëndimor dhe në veçanti të Kosovës,” deklaroi nënsekretari. /Koha.net /KultPlus.com
Ndonëse Italia ishte vendi më i goditur nga koronavirusi në Evropë, përveç numrit të madh të të prekurve, kishte edhe viktima të shumta.
Së fundi, Instituti italian për Sëmundjet Ngjitëse ka njoftua se javën e fundit në Itali janë shënuar shumë pak të vdekur nga koronavirusi, për dallim nga javët dhe muajt më parë.
Ndryshe, qeveria italiane tashmë i ka larguar kontrollet kufitare me shtetet anëtare të Bashkimit Evropian dhe me disa vende të tjera.
Nga ana tjetër, autoritetet shëndetësore italiane kanë njoftuar zyrtarisht se nga numri i përgjithshëm i të prekurve nga koronavirusi, 196,246 persona janë shëruar plotësisht.
Deri më tani është bërë testimi i 6,103,492 personave nën dyshimin se mund të jenë të prekur nga koronavirusi në Itali.
Sipas statistikave, deri më tani ka pasur 243,736 persona të infektuar me COVID-19 dhe se infektimet ende po vazhdojnë të jenë të pranishme në këtë shtet.
Po ashtu, Italia regjistron 35,017 viktima deri më tani që nga rastet e para në këtë vend. /albinfo/ KultPlus.com
Javë më parë Italia ishte vendi më i goditur në botë për nga numri i të prekurve dhe të vdekurve nga pandemia Covid-19.
Bergamo ishte njëra ndër provincat më të goditura nga koronavirusi, e pikërisht në këtë vend pranë varrezave është duke u organizuar një koncert në nderim të viktimave nga koronavirusi.
Presidenti Sergio Mattarella, 243 kryetarët e qyteteve në provincën e Bergamos dhe një përfaqësues i familjeve që humbën të dashurit janë ftuar të marrin pjesë në koncertin e mbrëmjes, i cili po transmetohet drejtpërdrejt në televizionin shtetëror RAI.
Ai do të paraqesë Masivën Requiem të kompozuar nga vendasit Bergamo Gaetano Donizetti, një nga kompozitorët më të rëndësishëm të Italisë së shekullit XIX.
Bergamo regjistroi rastin e parë pozitiv në 23 shkurt dhe deri në fund të marsit kishte regjistruar një rritje prej 571% të vdekjeve në krahasim me mesataren mujore pesë-vjeçare.
Donizetti kompozoi Requiemin e papërfunduar për të nderuar mikun dhe kompozitorin e tij të tjerë, Vincenzo Bellini, i cili vdiq në vitin 1835. Gjatë pikut të epidemisë, Teatri i Donizetti i Bergamos dhe qeveria e qytetit vendosën në mediat sociale regjistrimin e një shfaqjeje të vitit 2017 të Massi Requiem në nderoni viktimat. Klan Kosova / KultPlus.com
A general view shows some of 35 coffins of deceased people stored in a warehouse in Ponte San Pietro, near Bergamo, Lombardy, on March 26, 2020 prior to be transported in another region to be cremated, during the country’s lockdown following the COVID-19 new coronavirus pandemic. (Photo by Piero CRUCIATTI / AFP)
Italia, një nga vendet më të prekura nga Covid-19, mori sot vendimin e ri për të lejuar ceremonitë martesore.
Për më tepër urdhri i ri nuk detyronte çiftet të mbanin maska. Dje në vendimet e qeverisë u caktua edhe data e fillimit të shkollave në muajin shtator, por sigurisht me disa rregulla që respektojnë distancimin social dhe ruajtjen e higjienës.
Tani më ky është një lajm i mirë për çiftet e rinj në Itali që të japin puthjet e para pas kurorëzimit me martesë, gjë që gjatë periudhës së karantinës ishte e ndaluar.
Vendimi i marrë nga Komiteti Tekniko-Shkencor ka hyrë në fuqi nga kjo e shtunë.
Kërkesa erdhi pasi Konferenca Episkopale e Kishës Katolike Italiane argumentoi se “çiftet e reja nuk mund të konsiderohen të huaj për njëri-tjetrin, ndaj është i tepërt përdorimi i maskës në altar.” /KultPlus.com
Ministria Italiane e Kulturës ka publikuar një video nga puna e kryer nga task forca italiane e kaskave blu U4H, në shpëtim të pasurisë kulturore të Shqipërisë të goditur nga tërmeti.
Në video renditen të gjitha objektet historiko-kukturore ku është punuar në Shqipëri.
Italianët u rikthyen nëpër rrugë teksa vendi hoqi një nga bllokadat më të ashpra në Evropë duke kaluar në “fazën 2” të krizës së koronavirusit.
Në Venecia rrugët e zbrazura ishin më parë simboli i krizës në Evropë, ndërsa tani sheshi Shën Mark ishte përsëri plot me njerëz dhe tregtarë.
Trenat dhe stacionet ishin mbushur përsëri në metronë e Milanos ndërsa më shumë se 4 milionë punëtorë italianë ishin kthyer në fabrika e kantire ndërtimi. Të tjerë stërviteshin në park dhe vizitonin të afërmit për herë të parë prej javësh.
Qeveria italiane tha se qeveritë vendore janë përgjegjëse për zbatimin e distancimit social në transportin publik, por në disa pamje dukej qartë se kjo ishte më e thjeshtë të thuhej sesa të bëhej.
Në disa rajone të Gjermanisë fëmijët u rikthyen sot në shkolla, duke iu dhënë prioritet më të rritur në përgatitje të provimeve.
Edhe në Portugali u ngrit gjendja e emergjencës duke lejuar hapjen e dyqaneve të vogla, e shoqërur kjo me gjobë €350 kush nuk mban maskë. Spanja lejoi kthimin e klientëve në disa dyqane specifike si floktoret, vetëm me takime në orar.
Ministri italian i shëndetësisë Roberto Speranza nxiti banorët të jenë të kujdesshëm në këtë fazë. “Loja ende nuk është fituar dhe përgjegjësia individuale është thlebësore në fazën e dytë”, tha ai. /KultPlus.com
Alma Bashvogli Zela është një prej mjekeve, pjesë e ekipit të parë shqiptar të mjekëve dhe infermiereve në ndihmë të spitalit të Breshias në Itali.
Në një intervistë për Agjencinë Telegrafike Shqiptare, mjekja tregon përvojën e saj në këtë mision humanitar.
“Që në fillim në spitalin e Breshias më atashuan pranë mjekësisë preventive ose siç quhet ndryshe mjekësia parandaluese. Në pjesën e parë të ditës kryeja tamponimet, pra testet nëse je pozitiv ndaj COVID. Pothuajse çdo 5 minuta realizoja nga një tamponim. Në javët e para kishte shumë fluks, ndërsa në javët e fundit nisi të binte fluksi. Në pjesën e dytë të ditës, spitali civil i Breshias kishte ngritur një sistem ku i gjithë personeli mjekësor i bëhej monitorimi i gjendjes klinike për 14 ditë, ku jepeshin gjeneralitet dhe shënoheshin simptomat e tyre. Në varësi të simptomave, si një grup mjekësh që ishim vendosnim nëse këtyre do t’i kryhej apo jo testi i tamponimit. Kur shkova në fillim, gati 10% e stafit ishin të infektuar me COVID”, tregon ajo.
Mjekja tregon se për një muaj, bashkëpunimi me ekipin italian ka qenë i shkëlqyer.
“Më duhet të them që bashkëpunimi ka qënë i shkëlqyer që në ditët e para në Spitalin e Breshias. Na mirëpritën drejtuesit më të lartë të këtij institucioni duke filluar nga Drejtori i Përgjithshëm i spitalit bashkë me shefat e pavioneve të ndryshme. Pasi studiuan CV e secilit, na bënë një ndarje duke parë duke iu referuar edhe eksperiencës sonë. Ne punuam krah më krah me stafin italian dhe nuk na bënë të ndjeheshim si të huaj madje gjatë gjithë kohës na falenderonin për faktin që po shërbenim në Itali”, tregon Alma.
Sipas Almës, shërbimi në spitalin e Breshias e bëri të kuptojë diçka shumë të rëndësishme.
“Shërbimi në Lombardi, në rajonin më të nxehtë të COVID në Itali, na bëri të kuptojmë që kur kontribuon sado pak por me zemër, ajo të kthehet shumëfish. Ne dhamë atë që dinim të bënim më mirë por nga italianët morëm kulturën e jashtëzakonshme mjekësore që kanë ndërtuar ndër vite. Nëse do më kërkonin të rishkoja në Itali, do ta bëja pas asnjë ngurrim nëse do të ishte e nevojshme por të gjithë duam që Italia të mos gjendet kurrë më kurrë përballë një situate të tillë”, u shpreh ajo.
Sipas saj, ekipi i mjekëve dhe infermierëve bëri detyrën që i takonte, sikurse do ta kishin bërë edhe në Shqipëri. “Nuk ndihem aspak heroinë. Bëmë të njëjtën gjë që bëjnë mjekët dhe infermierët shqiptarë në Shqipëri. Isha pjesë e një misioni dhe më takonte si mjeke në radhë të parë dhe si qytetare e botës. Mendoj se humanizmi nuk njeh komb dhe limitet e mjekësisë nuk mund të ndalen në kufinj gjeografikë të përcaktuar”, përfundoi Alma. / KultPlus.com
10 artistë të njohur të peizazhit, anëtarë të shoqatës “Plein Air Albania”, kanë organizuar një ekspozitë virtuale kushtuar Italisë në shenjë solidariteti pas goditjes nga pandemia Covid -19.
Ekspozita e titulluar “Itali të dua” do të sjellë online disa nga veprat e piktorëve të realizuara gjatë vizitave të të artistëve shqiptarë në Itali.
“Kushtuar Italisë sonë të dashur që sot është në situate kaq të vështirë … ‘Në këtë kohë pandemie të COVID-19 që ka pushtuar planetin, solidariteti, kultura, kujdesi janë armët më të mira për t’u përballuar’, shprehen artistët.
Ekspozita “Plein air 2020 Italia , tiamo !-Itali të dua! Organizohet me pjesëmarrjen e Agim Kadillarit, Agron Polovinës, Arsen Kurtit, Buron Kacelit, Nikolin Ivanajt, Pashk Pervathit, Sadik Kasës, Sefedin Stafës, Spiro Panaritit, Vangjo Vasilit dhe Xheneta Kadillari. / KultPlus.com
Me Italinë që po lëngon, por nuk dorëzohet, janë bashkuar përmes mesazheve të shpresës e solidaritetit personalitete nga fusha e artit e kulturës në mbarë botën.
Kësaj here një nga figurat kyçe të Hollivudit, regjisori Francis Ford Coppola, i njohur për triologjinë e “Godfather”, në 81-vjetorin e tij të lindjes, në 7 prill, ka vendosur në qendër të vëmendjes “Il bel paese”, për shkak të situatës së vështirë që po përjeton prej përhapjes së virusit korona.
Në 7 prill që koincidon edhe me Ditën Ndërkombëtare të Shëndetit, Coppola bëhet zëri që përshkruan dhimbjen që ka kapluar Italinë, për jetët e humbura, ata që po luftojnë, dhe guximtarët që mbajnë frymën e shpresës gjallë, duke ripërsëritur “gjithçka do të shkojë mirë”.
Videon e Coppolas e kanë shpërndarë në rrjetet sociale shumë artistë edhe kompani të njohura, duke e shoqëruar me shënimin “Nga ‘Italia e vogël’ për Italinë, Francis Ford Coppola bëhet zëri i një mesazhi shprese. “Zemrat tona janë me gjithë të prekurit nga ky virus”.
Në këtë mesazh shprese Coppola thotë: Ne jemi gjendur edhe në rrethana më të vështira kohë më parë, dhe ju e dini, se gjithmonë kemi gjetur diçka që të na bëjë të vazhdojmë përpara: një shtysë e brendshme, vendosmëria për t’u përballur dhe për të përqafuar të panjohurën, shpirti i shpresës që nuk do të thyhet kurrë”. / KultPlus.com
Në mjediset e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, po mbahet dita e dytë e konferencës shkencore “Studimet Albanistike në Itali”, shkruan KultPlus.
Akademik
Rexhep Ismajli dhe këshilli organizues kanë ftuar emra të njohur të studimeve
albanologjike për t’i paraqitur kumtesat e tyre duke e bërë konferencë dy
ditëshe mjaft të pasur.
Sot, në
ditën e dytë të konferencës shkencore “Studimet albanistike në Itali”
u paraqitën referues nga Kosova dhe nga Shqipëria.
Victor
Friedman, Persida Asllani dhe Teuta Abrashi ishin panelistë, kurse në foltore
dolën studiues e profesorë si Bardh Rugova, Aljula Jubani, e Valbona Sinanaj ku
u paraqitën me kumtesat e tyre.
Punimi i
profesor Rugovës kishte të bënte me studiuesin italian Stefano Morales dhe
përpjekjet e tij për parashikueshmërinë si pjesë e studimeve për këtë problem
dhe theksin e shqipes.
“Theksi i shqipes është në fondin e
fjalës, plus zanoret: e, a, o, as dhe u. Te prapashtesa “as” mund të
kemi paqartësi, theksoi ai.
“Prapashtesa
“as” e cila nuk merr theks, dhe trajta “pas” kur është
insistim, mund të kemi “gjilanas” dhe “ananas””, shpjegoi
profesor Rugova duke iu referuar shembujve nga studiuesë të njohur.
“Studimet
për gjuhën dhe kulturën shqiptare janë zhvilluar në qendra të mëdha si në Universitetin
e Romës, Palermos, Napolit”, tha mes tjerash profesoresha nga Universiteti
i Tiranës Aljula Jubani.
Italia është vendi me më së shumti qendra studimi të shqipes, katedra universitare që kanë nxjerr kuadro, profesorë e studiues si dhe janë realizuar projekte të rëndësishme studimi. Konferenca për studimet albanistike në Itali ka shumë interes për kulturën, letërsinë arbëreshe si dhe rezultatet e shumë studiuesve italianë të gjuhës dhe letërsisë shqipe. Tutje gjatë ditës, do të ketë kontribute tjera në fusha të ndryshme albanologjike dhe albanistike, referenca, kumtesa dhe diskutime. /KultPlus.com
Përveç se do te përfaqësohet nga një shqiptar, kënga italiane këtë vit në Eurovision do të ketë përkthim te tekstit edhe ne shqip gjate performances ne finalen e Eurovisionit, shkruan KultPlus.
Këtë e ka bërë të ditur Eurvision Kosovo me anë të një postimi. Teksti i këngës “Non mi avete fatto niente”, i kënduar nga Ermal Meta e Fabrizio Moro, përveç se do të përkthehet në disa gjuhë, teksti i këngës do te ketë edhe fjalë shqipe gjatë kohës sa do te këndoj ne Eurovision me 12 maj.
KultPlus ju përcjellë pamjet ekskluzive nga provat e këngës.
