Arbër Selmani
Fotografitë: Jetmir Idrizi
Tashaniku është një shoqëri e ngarkuar me burrëri. Mashkulli martohet me gruan, plusi me minusin, minusi me plusin, dhe një popullatë e tërë është edukuar në këtë frymë. Edhe makina e shkrimit të Hikmetes beson se është homofobe, madje edhe ka fuqinë e fjalës pos asaj të shtypjes prej gishtave të Hikmetes.
Tashaniku është sinonimi i “bashkimi bën fuqinë”. Pasi qyteti ka mposhtur kolerën dhe disa sëmundje tjera, do ti duhet të merret me martesën e dy burrave. E tmerrshme. E papritur për administratën e Komunës, për Kryetarin, Kryeministrin, për drurin budalla të qytetit që ka parë çuda e çuda por s`ka rastisur të dëgjojë se dy burra kërkojnë martesë. 18 dokumente kërkohen. Certifikata e lindjes, certifikata që as Adriano e as Merlini nuk janë nën hetime, certifikata e nënës së italianit në pink, certifikata, certifikata, certifikata. Qyteti nuk po bindet që dy burra duhet martuar.
Seksi mes tyre, i hatashëm. Vetë Merlini e tregon sa i shkathët në shtrat është Adriano. Merlini, një gay pak hippie dhe i ngurtë, Adriano një gay italian karizmatik dhe dukshëm me epshe eksplozive.
55 hije erdhën mbrëmë në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës. U bë luftë për tu martuar dy burra, e nuk u shpalos vetëm hija e tregimit të Merlinit – djalit që nuk e pati jetën e lehtë duke qenë mashkull që pëlqen meshkujt, e jo mashkull që pëlqen femrat.
Teksti i Jeton Nezirajt nën regjinë e Blerta Nezirajt solli pesë aktorë në gati dy orë shfaqje. Të qeshësh në mizorinë e një pjese të qytetarëve në Kosovë, a të qash se gjithçka është ndoshta komedi për ata që jeta i ka ulur në karrige të leverdisshme. Alketa Sylaj, Bujar Ahmeti, Shengyl Ismaili, Semira Latifi, Tristan Halilaj – të përcjellë nga Luan Durmishi, përthekuan histerinë e çdo situate.
E çdo situatë provon ta ndalë këtë martesë. Nuk njihet Tashaniku si qytet i bythqirëve. Ky do të ishte fundi.
Aktorja Shengyl Ismaili thotë se e ka marrë me përgjegjësi të madhe rolin.
“Ndoshta më shumë se në çdo shfaqje tjetër, këtu gjithçka e kam marrë me më shumë përgjegjësi, pasi e di se sa problem është diskriminimi i komunitetit LGBT. Jam mundur që do çdo fjalë të jetë e saktë, e qartë për publikun. Unë jam krenare që jam pjesë e shfaqjes dhe qëndroj pas asaj që është thënë sonte” tregon Ismaili për KultPlus.
‘Kaçaniku’ i burrave dhe punëtorët homofobë për të drejtat e njeriut
Salla e madhe e Teatrit Kombëtar të Kosovës ndoshta asnjëherë nuk ka parë komunitetit LGBT më shumë se mbrëmë. Ata të cilët u trajtuan në shfaqje, ata për të cilët Kosova ka hartuar ligje e i ka futur në Kushtetutë dhe në ndërkohë për vite me radhë nuk u mundëson asgjë pos ca politikanëve që me fytyrë të turpit e paditurisë bëhen kinse po i përkrahin, ishin aty, në ulëset e kuqe, të gatshëm për ta parë veten në pasqyrë, diku në një prej hijeve.
Policia e Kosovës po e ruante objektin e Teatrit gjatë gjithë kohës, në rast se dikush do të donte ta shprehte më vullgarshëm mospajtimin se dy burra brenda veç duan të martohen. Veç martesë.
Në ndihmë del Bashkimi Evropian, pasi Tashaniku trulloset prej idesë së fabrikës së kondomave nga Don Bosco, ngjyra ngjyra këta prezervativë. BE-ja e ka kusht për përparim që të martohen dy burra në qytetin ku mendësia e burrit është buka e cdo sofre. Komisionerja vjen, edhe kjo një e çmendur e llojit të saj. Një kontroll rutinore nga një grua që jo shumë kohë më parë ka dhënë donacion marramendës për hapjen e një fabrike buzëkuqësh.
Regjisorja Zana Hoxha Krasniqi, ka veçuar lojën e sidomos aktores Shengyl Ismaili. Sipas saj, shfaqja e sjellë një prej incidenteve më të rënda në shkeljen e të drejtave të njeriut.
“E dimë se bëhet fjalë për Kaçanikun patriarkal e konservativ, aty ku është dorëzuar kërkesa e parë zyrtarë për martesë nga dy njerëz të gjinisë së njëjtë. Mua shfaqja më krijoi ndjenja të përziera. Kam qenë njeriu që ka qeshur më së paku gjatë shfaqjes, sepse për mua kjo ishte një tragjedi e jo tragjikomedi. Madje më dhemb fakti që njerëzit kanë qeshur gjatë shfaqjes” tregon Zana Hoxha Krasniqi.
Sipas saj, megjithatë, shfaqja shpalosë një të vërtetë ironike, që mizogjinia e homofobia është e pranishme dhe e fshehur edhe në petkun e punëtorëve të të drejtave të njeriut në Kosovë, shpesh edhe tek shoqëria civile.
Ngarkim, shkarkim, intelektualë të vonuar dhe martesë
Shfaqja “55 shades of gay – pranvera ballkanike e revolucionit seksual” vjen edhe sonte, me 9 shtator, me fillim prej orës 20:00 në TKK, në reprizën e saj të parë. Aktorët do të jenë aty, histeria do të jetë aty, dhe momenti për ta kuptuar se kush jeton në zonën e rahatisë dhe kush ka problem të puthet në këtë qytet sinqerisht të tmerrshëm.
Për sociologen Linda Gusia, shfaqja ishte e mundimshme, e ngarkuar, dhe me plot stereotipa raciste, homofobe e seksiste.
“Ishte një teprizëm i racizmit dhe homofobisë. Asgjë nuk më sfidoi realisht. Mua mu duk si një mënyrë për ta shoku audiencën dhe kësisoj ma dha një shije të provincializmit. Mua nuk më erdhi fort me keshë me shfaqjen, e cila definitivisht do të duhej me qenë më shumë e kontekstualizume” tregon Linda për KultPlus.
Jonida Maliqi, Agron Tufa, Adem Demaci, Kim Mehmeti, të gjithë angazhohen që qyteti të mos e lejojë martesën. Intelektualët hijerëndë kanë folur, jo dy burra bashkë në shtrat, kurrën e kurrës.
“Për mua ky ishte momenti më i mirë i shfaqjes, kur u thirrën emrat e atyre që haptazi dikur dolën të jenë homofobë. Në aspektin e seksualitetit, mu duk një trajtim infantil i seksualitetit që nuk i bëri mirë komunitetit LGBT. Nuk ishte komedi e sinqertë” tregon Linda Gusia.
Blert Morina nga CEL – Qendra për Barazi dhe Liri, thotë se shfaqja ishte e guximshme.
“Kjo shfaqje ishte e guximshme dhe mesazhet ishin të tilla. Shfaqja paraqiti paragjykimet me të cilat në baza ditore përballet komunitetin LGBT në Kosovë. Arti e ka edhe sarkazmin si armë të fortë dhe kuptohet që ajo do të përdoret në një shfaqje si kjo” tregon Blerti nga një prej organizatave që në Kosovë angazhohet për të drejtat e komunitetit LGBT.
Por kjo nuk është e tëra. Në formën e një mjuziklli, krijohen këngë për çdo situatë. Shefja e Hikmetes – Kryetarja (Kryetari!) ka një zë melodioz i cili tingëllon si Radio Kosova e Lirë në kohë lufte. Në një moment edhe kënga “Rise like a Phoenix” e Conchita Wurst, fitueses me mjekër në Eurovizion para disa vitesh, i përshtatet situatës së qytetit të cilit edhe Hana e Dielli i kanë ndërruar formë, edhe shtrati i lumit i ka dalë tejpërtej, me lajmin se dy burra po preken jo më pak njerëzisht se të tjerët.
Dhe prej ironisë, më se paku skena të dy burrave gay, ka vetë shfaqja. Një puthje, një marrëdhënie seksuale, dhe disa prekje.
Një shfaqje më shumë për politikat rreth komunitetit LGBT, sesa për vetë komunitetin
Regjisorja Blerta Neziraj tregon pas shfaqjes se ajo nuk flet direkt për komunitetin sa flet për politikat që bëhen rreth komunitetit. Gjithçka shtrëngohet e vështirësohet vetëm që dyshja të dorëzohet. Bomba-hedhësi i qytetit dështon në disa raste t`ua marrë jetën turpit të qytetit, dy gejave.
“Kësaj here kam trajtuar komunitetin LGBT, bashkë me Qendrën Multimedia ku punoj që gjashtë vite, në këtë aspektin e teatrit politik që po synojmë gjithmonë ta sjellim. Publiku e priti mirë shfaqjen, dhe për këtë fakt jam shumë e emocionuar. Do të doja që mos t`bëhet zakon edhe prania e Policisë në këto shfaqje sepse kjo disi e pengon edhe publikun dhe e bën të ndihen jo rehat. Shfaqja shpresojmë që do të udhëtojë edhe në qytete tjera dhe shpresoj që njerëzit do ta pranojnë si një prodhim artistik. Ky lloj teatri, teatri politik, ka rol emancipues për shoqërinë” tregon regjisorja Blerta Neziraj, në emocionet e shfaqjes e cila me goxha “ashpërsi” trajton jetën e një komuniteti fort të diskriminuar në Kosovë.
A do të martohet çifti? Çka do të ndodhë më pas ? A është EU-ja (European Union) një shprehje tjetër për “eu, eu” në shqiptarçe? “55 shades of gay – me ekipin e artistëve nga Kosova, Serbia, Franca dhe Gjermania do të rrugëtojë me ju në përditshmërinë e meshkujve që duan meshkuj por si për qejf, një qytet nuk dëshiron që kjo të ndodhë. / KultPlus.com
