Shkrimtari më i madh shqiptar, Ismail Kadare, ka vdekur sot në moshën 88-vjeçare. Lajmi për vdekjen e tij u përcoll me reagime të shumta, ku krerët e shtetit e të gjithë dashamirësit e letërsisë shqipe e kujtuan novelistin si emblemë e letërsisë bashkëkohore shqipe.
Një vit para shpalljes së pavarësisë së Republikës së Kosovës, Kadare në një intervistë për Radio Evropa e Lirë, kishte trajtuar disa çështje kyçe lidhur me statusin e Kosovës dhe situatën në Ballkan.
Ai ishte shprehur kundër ndarjes së Kosovës, duke e konsideruar atë një pazar të papastër që do të hapte konflikte të reja dhe të pambarueshme në Ballkan, me pasoja të rënda për popujt e rajonit dhe për Evropën.
“Kjo ndarje është një pazar jo i pastër dhe po them me përgjegjësi të plotë, kjo ndarje do të hapi radhën e një konflikti të ri të pambarueshëm në Ballkan. Do të hapi vatra sherresh, grindjesh të cilat do të kushtojnë jashtëzakonisht shtrenjtë popujve këtu dhe Evropës bashkë. Prandaj kjo nuk e zgjidhë, kjo nuk e mbyll, kjo hap një konflikt të ri të tmerrshëm”, kishte deklaruar Kadare më 2007.
Autori i shumë librave, kishte theksuar se liria e popullit të Kosovës është çështje themelore dhe nuk duhet të jetë objekt negociatash.
“Populli i Kosovës ka të drejtë të përgjigjet me të gjitha opsionet. Nuk bëhet lëshim kur është fjala për lirinë e një populli. Nuk ka negocim për këtë gjë. Ky popull ka të drejtë me të gjitha mënyrat të kërkoj lirinë e vet. Ta mbrojë deri në fund lirinë e vet”, ishte shprehur Kadare.
Kadare kishte kritikuar Evropën për përkëdheljen e Serbisë, duke theksuar se Serbia duhet të kërkojë falje për krimet e kryera.
Ai gjithashtu kishte kritikuar Shqipërinë për qëndrimin e saj ndaj Kosovës duke theksuar se Shqipëria duhet të angazhohet më fuqimisht në mbrojtjen e çështjes së pavarësisë së Kosovës.
Herë pas here, kryesisht në artikuj gazetash e më shumë në rrjetet sociale, ka shpërthime kritikash denigruese, gjer të neveritshme ndaj Ismail Kadaresë dhe veprës së tij. Një nga këto denigrime lexova këto ditë dhe saora nervat m’u cytën… Po cili nga këta liliputë e zëvendëson madhështinë e letërsisë së Kadaresë?! E shajnë dhe e stërshajnë, marrin pozat e njohësve të letërsisë, duke ngatërruar enkas pozicionin e tij politik gjatë regjimit komunist si dhe karakterin e tij shpesh të ftohtë, i distancuar, me fuqinë e artit, aq superior me veprën që shkroi e na la pas, i paarritshëm nga askush përbri – një aset kombëtar. Ndonëse thuhet se shkrimtari është po aq edhe vepra e tij, nga ana tjetër vepra me shkrimtarin kanë jetë të mëvetshme, gëzojnë një integritet dhe pavarësi secili më vete.
Ca më shumë kjo bëhet e vërtetë kur koha rrjedh dhe vepra i drejtohet një lexuesi tjetër. Lexuesi, mbase, ndaj shkrimtarit nuk është i interesuar se si ka qenë ai e çfarë ka bërë këtu apo atje, me këtë apo atë person, i pëlqen a s’i pëlqen kjo kafe, kjo raki, ky njeri; ndërsa ndaj veprës së tij, përkundrazi, lexuesi krijon një lidhje shpirtërore të ngushtë, gati ndërvarësie, falë kënaqësisë që ajo i shkakton dhe dijes që i jep. Është një lloj epifanie, një farë ekologjie e medjes dhe shpirtit të tij prej shqiptari që rreket drejt të përsosurës, asaj që pa dashjen tënde kthehet në një farë tempulli dhe faltoreje estetike për të gjithë.
Pra, në këtë rast, jo vetëm për Kadarenë, shkrimtari dhe krijimtaria e tij që vjen edhe në kohën e fundme, janë dy identitete të ndryshme, me zanafilla po të ndryshme, e para humane (njeriu si shkrimtar), e dyta estetike (vepra si krijim artistik). Ky dallim duhet bërë mepatjetër, përndryshe bie në kurthin e ndjenjave jo mirëfilli estetike në perceptimin dhe vlerësimin e veprës së tij. Kur nuk bëhet, mendimi dhe kritika si e tillë ose devijon nga objekti, ose denigron në sharje dhe mohime pa sens e logjikë. Shumë nga këta “kritikë”, jo vetëm ndaj Ismail Kadaresë, bëjnë vetë letërsi, shkruajnë romane, shkarravisin paçavure, mediokre, krejt në fasha ideologjike e politike (por të “reja”), sa me zor e shtyn leximin e tyre.
Letërsia e këtij madhori të letrave shqipe nxit shumë xhelozi, sikur i verbon, i budallalleps, dhe mërinë e tyre, politike në këtë rast, e çon në ligësi dhe e nxjerr nga diagrama estetike. Kur një madhor nuk arrihet dot, sepse është shumë lart, ziliqari, mediokri, i vockli, kinse shkrimtari modern, veçse shan, veçse mohon, veçse hedh poshtë, qit kleçka, shkelmon. Kërkon ta ndot shkrimtarin por ndot vetveten, se balta i përplaset në fytyrë. Ia përplas vetë koha. Ia përplas pëlqimi që ai ka te lexuesi. Shija e mirë zotëruese. Ligji i hekurt i artit dhe bukurisë.
Po si t’ia bëjnë hallit ziliqarë të tillë të paepur se kjo letërsi si ajo e Kadaresë ka një pëlqim botëror dhe nderon gjeniumin e krejt një kombi si i yni?! Kush e shkruan aq bukur dhe me aq guxim një “Pallati i ëndrrave”, një “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, kush? Po një “Prilli i thyer”, një “Kronikë në gur”, një “Kështjella”, një “Koncert në fund të dimrit” të para vitit 1990 etj? Se këtu e kanë hallin dhe gozhda këtu u ka ngecur, duke u rënë borive se letërsia e tij është e kontaminuar… Veprat e mëdha nuk rrëzohen dot me sharje, përkatësi ideologjike dhe ulërima politike. Këto nuk i përkasin “letërsisë si të tillë”, nuk janë pjesë e mishit dhe kockës së saj (si përkryerje letrare artistike). Janë jashtë saj. As me xhelozi mediokrish kjo letërsi nuk rrëzohet dot. Kush nga këta vocërrakë e arrin atë bukuri dhe atë elegancë të gjuhës së Kadaresë, kush?
Po atë begati dhe shpengim poetik të narrativës së tij, atë koreografi fjale e fraze që ligjërimi ka e përfton, atë sintaksë vallëzuese, atë filozofi, atë subjekt e mënyrë rrëfimi që të rrëmben dhe s’të lë ta mbyllësh fletën e librit, atë sugjestion, atë magji dhe tërheqje që ti ndjen kur lexon letërsinë e tij? Po atë risemantizim modern të mitit dhe legjendës (p.sh. romanet “Kështjella”), po atë simbolikë që dekriptohet lehtë (p.sh. “Përbindëshi”, “Koncert në fund të dimrit” etj.), po atë imazh trallisës si një habi dhe grotesk (p.sh. “Kronikë në gur”), po atë psikë të deformuar, atë antropologji dhe kod zakonor si një stigmë mu në zemër (“Prilli i thyer”) etj. Gjejnë këtyre romaneve ca gjethe të kalbura rënë nga suferina e kohës. Nuk shikojnë blerimin, kurorën, si aora e metafora të spërndritura të një talenti të jashtëzakonshëm, që bëri letërsi normale në një kohë anormale (siç e ka pohuar vetë). Kur mali është i lartë, shumë i lartë, të tjerët, ziliqarë e sharës duken si minj… (për mos ta tepruar, po i quaj vocërrakë, liliputë, që bubrojnë në asgjënë e tyre)…/Balkanweb/KultPlus.com
Shkrimtarja Flutura Açka ka publikuar fotografi me Helena Kadare pas takimit në Qendrën Kombëtare të Leximit, të cilat i ka shoqëruar me një shkrim mjaft të ndjerë. Shkrimtarja Açka përmes këtij postimi ka shprehur keqardhje për kohën që nuk janë takuar qysh nga viti 1996, për të shprehur fjalët e duhura në kohën e duhur.
“Paskëshin kaluar plot 28 vite. Kur u ndamë dje mendova se si nuk e kisha takuar në kohën e duhur për fjalët e duhura. Do t’i marrim me vete bashkë me heshtjen… të ruajmë kohën nga animi. Me Helena Kadarenë, maj 1996, mars 2024”, shkruan Açka./KultPlus.com
Mjeshtri i letërsise shqipe, Ismail Kadare është kandidatura e Shqipërisë për çmimin Nobel 2024.
Asambleja e Akademisë së Shkencave i propozon Akademise suedeze të Nobelit për herë të 24 shkrimtarin shqiptar i përkthyer në mbi 30 gjuhë të botës.
Sekretari shkencor në Akademinë e Shkencave Shaban Sinani e ka konfirmuar lajmin ne nje interviste per emisionin “ Pas mesnate”.
Per 123 vjet me radhe, çmimi Nobel në letërsi është përpjekur të nderojë shkrimtarin më të mirë të botës.
Shkrimtari i parë shqiptar që është propozuar për këtë çmim ishte poeti kombetar Gjergj Fishta.
Që prej vitit 90-te Akademia e Shkencave ka propozuar gjithnjë Kadaren, krahas tij për këtë cmim është propozuar Luan Starova dhe në vitin 2022 Fatos Kongoli./abcnews.al/KultPlus.com
E rrethuar nga pllakat e gurta dhe rrëfimet e lashta, Shtëpia Kadare, është një pikë reference për lexuesit dhe dashamirësit e kulturës shqiptare.
Statistikat e fundit tregojnë një rritje të vazhdueshme të numrit të vizitorëve në Muzeun Kadare në Gjirokastër. Për turistët që vijnë në Gjirokastër, Muzeu Kadare ofron një eksperiencë të thellë kulturore dhe historike.
Ata mund të eksplorojnë ambientin ku shkrimtari i madh kaloi fëmijërinë dhe të zbulojnë kontekstin historik dhe kulturor të Gjirokastrës.
Me elemente nga “Kronike në Gur”, ky muze ofron një udhëtim emocionues dhe frymëzues në botën e një prej shkrimtarëve më të rëndësishëm të shekullit të kaluar.
Në këtë 88-vjetor të ditëlindjes së shkrimtarit ne ju ftojmë të ndiqni një speciale mbi shtëpinë Kadare në Gjirokastër.”/balkanweb/KultPlus.com
Stuhi dëbore në New York, avionët gjithë vonojnë. Në qiejt lart diçka nuk shkon, dikush po mbyt dikë. Janë ernat ndoshta që s’meren vesh, radarët janë nervozë. Një puç qiellor ka ndodhur ndoshta e ne nuk dimë asgjë.
Ne si përherë asgjë nuk dimë, ndërkaq në aeroporte Në salla pritjesh gratë nxjerrin pasqyrëzat me ngut. Parfumi i vënë qysh në mëngjes në trup të tyre shqetësohet, Errësimi i ëmbël mbi pubis besimin prore humb.
Shtjellë dëbore. Rrokaqiejt ngjasojnë si të dehur. Do të besosh se e humbën peshën, si retë do ngrihen lart. Ne si përherë asgjë s’kuptojmë, ne prapë drejt krimit rendim. “Ah, ç’kohë e keqe!” përsërisim si papagaj të ngratë.
Avioni lejohet të zbresë më në fund. Duke shkërbyer engjëjt flatron sërish. Mbi rrokaqiejt shenjat e kryqit Të zotin e presin të zbresë lartësisht.
Kurrkund në botë bujtësin e largët S’e presin kaq dehshëm e me kaq bujë. I varur humnershëm midis tokës e qiellit Midisësi i madh dëgjon “alelujan”.
Vallë kujt i përket, ka plot dy mijë vite Që enigmën e hershme s’e gjejmë ne dot. “Ndorë të qiejve”, tha toka kur lart e ngriti, “Ndorë të tokës” tha qielli kur e zbriti poshtë.
Ai mbeti në mes: shestimi ynë i thyer, Ndërgjegja e vrarë, fluturimi që vdiq. Është vonë që qielli prapë ta tërheqë, Është vonë që toka ta tretë në gji.
Është vonë për të gjithë… Ndaj na sheh pikëllueshëm. Vdekjejetshëm tek mërzitet njeriu – hyjni, Dëshmitar i një pakti, i një bese të thyer, I ëndrrës sonë tragjike për qiellsi.
Qielli ngryset më shumë. Dyer makinash përplasen. Ndriçimi që dita me ngut e tret Shpejton të strehohet në gurë unazash, E në qafa grashë në, Avenunë e Pestë.
Është ora e diamanteve. Në Blumengdale Ngadhnjimi i tyre vezullon që larg. Krenarë pa dyshim që vdekjen s’e njohin, Ndonëse jetën gjithashtu s’e njohin aspak.
Qielli nxin. Ora jonë po bie. Nën panikun E kambanave të saj dyndemi gjithkund. Te Rruga Dyzetedy, te kishë e Shën Patrikut Ne apostujt, gjykatësit, judët e pafund.
Ecim nën ca shenja e shigjeta ndonëse e dimë Se një rrugë veç njohim: atë që çon në mort. Të vetmin në botë që të dy kahjet i kishte E mbytëm, e tani i themi: kthehu, Zot.
Kthehu, bir i Zotit, na trego drejtimin. Zbërthena shenjat që s’i marrim vesh. Humnershëm ai hesht e në vend të përgjigjes Si drita semaforësh katër plagët i ndez.
Pushoi stuhia në New York, avionët me kohë mbërrijnë. Në salla pritjesh s’ka më frikë, parfumet s’vuajnë më. Atë që ndodhi sipër nesh, ne natyrshëm s’e dimë, Çfarë u përmbys e çfarë u ngrit, ne prapë s’dimë asgjë.
Ne shohim veç emblema bankash nën qiellin e hirtë, Ca “Dow Jones”, ca “Dax”, ca shifra që shfaqen si në makth. E në kartat tona të kreditit kërkojmë plagët e Krishtit, E shenjat tona, që mes shifrash e zerosh rrjedhin gjak.
Ne s’dimë ku i morëm plagët, ku ramë e ku u thyem. Afatet tona ne s’i dimë, verdiktin aq më pak. Ndaj n’aeroporte rendim prapë, me shpresë të gjejmë prapë qiellin, Por tokë e rëndë nuk na lë, s’na lë e zeza në baltë. Ne pjellë e saj, robër të saj, mbretër të saj të rremë, Gjer kur i themi do na mbash në kurthin tënd të zi. Ajo s’përgjigjet, veç në heshtje, ashtu siç gatit barin, Për pabesinë tonë gatit ndëshkimi tonë të ri./KultPlus.com
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, ka udhëtuar sot për në Shqipëri për një vizitë shtetërore dyditore.
Në kuadër të qëndrimit të saj atje, presidentja Osmani në një ceremoni do t’ia dorëzojë dekretin e nënshtetësisë së Kosovës, shkrimtarit të njohur me famë botërore, Ismail Kadaresë, transmeton klankosova.tv.
Më 1 gusht të këtij viti, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, pati nënshkruar dekretin me të cilin shkrimtarit të njohur Ismail Kadare, i jepet nënshtetësia e Republikës së Kosovës./KlanKosova/KultPlus.com
Ata që vizitojnë Gjirokastrën, nuk kanë si të mungojnë në shtëpinë e shkrimtarit të madh Ismail Kadare. Turistë të shumtë e kanë pjesë të guidës së tyre në qytetin e gurtë. Ata janë jo vetëm nga qytete të ndryshme të Shqipërisë, por edhe të huaj.
“Është shumë bukur, jam nga Japonia. Më pëlqen shumë qyteti, edhe shtëpia është shumë interesante.”
“Më pëlqejnë librat e Ismail Kadaresë, isha kurioze për shtëpinë ku ai ka jetuar.”
“Kam lexuar një libër ku ai flet për qytetin e tij, libri më ka lënë shumë mbresa.”
Në këto ditë të Gushtit fluksi i vizitorëve është më i lartë.
“Shtëpia e Kadaresë ka qenë ndër më të vizituarat në qytet, kjo përkon dhe me aktivitetet që ka pasur qyteti gjatë kësaj periudhe dhe numri i vizitorëve ka qenë i lartë.”
Qyteti i gurtë është një ndër më të vizituarit në jug të vendit këtë sezon. Vizitorë të shumtë e kanë zgjedhur për historinë ndërsa bëhen pjesë e aktiviteteve të shumta në qytet, kryesisht gjatë fundjavave./TvKlan/KultPlus.com
Tani unë ngjitem lart dhe s’kam asnjë gëzim. Këtu ku kam arritur më ftohtë është, me vetmi. E dija këtë, por padurimi i vdekur Më shtynte të shpejtoj te ky sinor i kotë.
Krahë grashë të thyera mbi supe si të prera nga një morg Më japin një gëzim po aq të vdekur. Më duket ende dimër ndonëse është prill. Kam ftohtë. Kam ftohtë./KultPlus.com
Ishte gjimnaziste kur botoi tregimin, i cili do të ishte filli i padukshëm i fatit me të cilin do të lidhej jeta e saj dhe e bashkëshortit të ardhshëm, që atëkohë që student pasuniversitar në Moskë dhe një prej yjeve të rinj të letërsisë shqipe.
“Pasi kishte lexuar këtë tregim, më shkroi katër rreshta: “Lexova tregimin tuaj të mrekullueshëm…”, do të kujtonte, ndërsa shtonte “Dhimitër Xhuvani, një shkrimtar nga Elbasani, i cili ndodhej edhe ai në Moskë, i kishte thënë Ismailit, që “e njoh unë këtë vajzë”. Kur erdhi në verë në Shqipëri, Ismaili më tha “nuk është se më pëlqeu vërtet ai tregim por kisha tjetër qëllim.” Kështu do të ndante shkrimtarja Helena Kadare me lexuesit nga Prishtina zanafillën e historisë së saj të gjatë të dashurisë me shkrimtarin.“Atë letrën nga Moska e mori vesh i gjithë gjimnazi në Elbasan. Unë iu përgjigja menjëherë, me disa faqe letër, por nuk më erdhi ndonjë përgjigje, ” ka thënë ajo për gazetaret Alda Bardhyli e Beti Njuma, ndërsa e pyesnin mbi detajet e dashurisë së saj me Ismail Kadarenë. Takimi i parë me shkrimtarin, ka kujtuar Helena Kadare, do të ndodhte në Tiranë pasi ai ishte kthyer nga studimet e tij në Moskë.“Rastësisht në Bulevard përballem me Ismailin i cili ishte me Nasho Jorgaqin. “Ja, kjo është Helena Gusho, siç kisha mbiemrin e vajzërisë”, i thotë Nasho. Ai aty për aty shënoi numrin e telefonit dhe më tha: “Më merr në telefon, se kam sjellë edhe disa filma dhe unë i shoh në tavan”, më tha. U mahnita shumë! Ma tha troç: “Hajde të shohim filma në tavan”.
“Atë letrën nga Moska e mori vesh i gjithë gjimnazi në Elbasan. Unë iu përgjigja menjëherë, me disa faqe letër, por nuk më erdhi ndonjë përgjigje ”.
Gjimnazistja dhe më vonë studentja e letërsisë nisi karrierën si shkrimtare duke botuar romanin e parë “Një lindje e vështirë” në vitet ’70, e shoqëruar nga syri kritik i të shoqit, i cili kishte në atëkohë famën si një prej shkrimtarëve më të mirë të vendit. “Kam shkruar shumë herët, por lidhja me Ismailin më bëri të mendoja se, çfarë do të thoshte ai, për ato që unë shkruaja. Ma lexoi fillimisht ai atë roman. “Mirë, nuk është i keq. Por jo kush e di se çfarë. Mos kujto se çfarë ke bërë”, më tha”, ka kujtuar më tej ajo, ndërsa pas romanit të parë erdhën “Bashkëshortët”, “Një grua nga Tirana”, “Kohë e pamjaftueshme”. E pyetur e çfarë mendonte ajo kur shkrimtari e shndërronte marrëdhënien e tyre dhe atë vetë në personazhe të romaneve të tij, siç ishte Ana tek “Përbindëshi”, Helena Kadare do të thoshte “Po, por ai vetë nuk ka qenë koshient, sepse ia kanë bërë këtë pyetje edhe shumë herë të tjera. “Pse ashtu është?! Jo nuk është ashtu”. Anën, e ka një personazh shumë të dashur, e ka përdorur shpesh.
Megjithatë, Helena Kadare, nuk e mendonte se ishte ajo personazhi. “Ky është një nder shumë i madh. Dhe i thosha vetes se është dikush tjetër, jo unë.”Por nuk ishte vetëm ajo personazh i romaneve të Ismail Kadaresë, ishin edhe historitë e dashurisë nga koha e studimeve në Moskë.“Në fakt me historitë por edhe jetën e tij në Moskë u njoha më herët, nga poezitë e tij, por edhe nga ditarët, që ia gjeja e lexoja te shtëpia e tij. Dhe si të thuash, u vaksinova për këtë pjesë.” Ditari, kujtonte shkrimtarja ishte i mbushur me Juba, Tanja e shumë të tjera. “Ai ma përsëriste shpesh: “Ti po të duash edhe ik, se unë nuk kam ndër mend të martohem”. Unë ia ktheja: “Kush ka ndërmend të martohet me ty?!” Përpiqesha të dukesha sa më origjinale.”Jetën në krah të shkrimtarit të madh, Helena Kadare e ka sjellë të rrëfyer në “Kohë e pamjaftueshme”, librin autobiografik që nisi ta shkruante në vitin 1996, në Dubrovnik, edhe pse e dinte se do të ndeshej me kundërshtitë e shkrimtarit që nuk i parapëlqente librat autobiografikë.
“Në fakt me historitë por edhe jetën e tij në Moskë u njoha më herët, nga poezitë e tij, por edhe nga ditarët, që ia gjeja e lexoja te shtëpia e tij. Dhe si të thuash, u vaksinova për këtë pjesë.”
“Ai thoshte se nëse duhet të shkruash diçka, duhet ta shkruash në mënyrë të tillë që ta pëlqejnë ballkanasit, sepse ata vetë, i shpërdorojnë këto gjëra dhe më tepër janë narrativë, në mënyrë gojore.”Këshilla e Ismail Kadaresë për të shoqen ishte që t’i rrëfente me saktësi ngjarjet, ashtu si kishin ndodhur. “Duhet t’i thuash pa tabu. Mos u ndiko, as nga unë as nga ndokush tjetër!”Shkrimtarja ka rrëfyer se kjo i shërbeu t’i shkruante kujtimet pa drojë dhe se Ismail Kadare e mësoi t’i shkruante ato që mendonte pa bërë dredhi, “sepse lexuesi ka ndjeshmëri të jashtëzakonshme, që e kap menjëherë, kur përpiqesh të rrotullosh historinë, për të fshehur diçka.”Në rrëfimin retrospektiv Helena Kadare u ndal edhe tek jeta jo fort e lehtë gjatë komunizmit, ndërsa ka veçuar në disa momente që i kanë lënë shenjë edhe sot, një prej të cilëve ishte nga koha kur u botua poema “Në mesditë Byroja Politike u mblodh”, e njohur si “Pashallarët e kuq”.
“Ti po të duash edhe ik, se unë nuk kam ndër mend të martohem”. Unë ia ktheja: “Kush ka ndërmend të martohet me ty?!” Përpiqesha të dukesha sa më origjinale.”
“Ai ka qenë një moment shumë-shumë i vështirë sepse ndodhi që ai kishte çuar një cikël me poezi te gazeta “Drita” dhe priste botimin në numrin e të dielës së radhës. Ishte një e diel me shi dhe unë, për habinë time, ndjehesha edhe pak euforike. Të dielave ne na thërrisnin aktivistet e lagjes, për të pastruar shkallët e pallatit dhe oborrin. Nga që binte shi unë mendoja “O sa mirë ajo gruaja nuk do na thërrasë sot”. Erdhi gazeta “Drita” poshtë derës. Unë e pashë dhe i thash Ismailit, “nuk është botuar cikli yt”. “Ashtu”, tha ai dhe u pre.”
Helena Kadare ka rrëfyer se poemën për të cilën e kishin kritikuar nuk e kishte lexuar më parë. “Pas kësaj filloi një histori, që ishte më e rënda nga të gjitha sepse u mblodh edhe Komitetit Qendror, u angazhua vetë Ramiz Alia dhe u thanë gjërat më të llahtarshme që mund të thuheshin, “Ti je armik”, “I hap rrugën imperializmit”. Ai ishte shumë i dëshpëruar, e dinte shumë mirë se çfarë kishte bërë. Pasuan ditë shumë të rënda…”Frika ishte ajo që i shoqëronte pas çdo botimi të ri. “Por ai nuk ligështohej”, ka thënë ajo Asnjëherë nuk pati kufizim brenda vetes, për të mos thënë diçka. Mënyrat dhe marifetet e tij, ishin të atilla që ajo që shkruante të kalonte por gjithsesi.”
“Unë do iki, por ti dhe vajzat do të internoheni”. “Nuk ka gjë”, thosha “unë jam e fuqishme dhe do të punoj në internim, por ti bëje atë që mendon dhe që e do”.
Helena Kadare në rrëfimin e saj është ndalur edhe tek marrëdhënia e çiftit me familjen e diktatorit Hoxha. “Ne kemi qenë te familja Hoxha në vitin 1971.”Kohë kur Ismail Kadare do të shkruante Dimrin e Madh “dhe kishte kërkuar nga Arkivi, dokumentacionin e mbledhjes së 81 partive në Moskë. Ne shkuam dhe ishim në një ankth të madh sepse Enveri dukej një figurë e paarritshme. Ndërsa ishim duke biseduar me Nexhmijen, në mes të bisedës erdhi Enveri. Biseda ishte shumë interesante sepse ai tregoi shumë gjëra, jo vetëm për atë mbledhje, por edhe nga Gjirokastra, sepse ata ishin banorë të së njëjtës rrugicë. Ankthi, ishte i madh, për kohën që qëndruam atje.”
Shkrimtarja ka kujtuar edhe frikën pas çdo udhëtimi jashtë Shqipërisë të bashkëshortit. “ E kemi diskutuar disa herë bashkërisht, ikjen e tij në vitin 1983. “Unë do iki, por ti dhe vajzat do të internoheni”. “Nuk ka gjë”, thosha “unë jam e fuqishme dhe do të punoj në internim, por ti bëje atë që mendon dhe që e do”. “Ai -Enver Hoxha- do të vdesë nga dëshpërimi nga ky gjest që unë do të bëj”. Ramë dakord të dy. Për gjatë një nate bëmë gati valixhet. i hapa astarin, futi dorëshkrimet dhe ia qepa, me mendimin se nuk do të kthehej…”
E ndalur në kohët e sotme, ku jeta e çiftit Kadare është e vendosur mes Tiranës dhe Parisit, Helena Kadare thotë se përditshmëria vijon të mbetet e njëjta. “Ai është “Princi” që nuk di të bëjë asnjë punë që e do çdo gjë gati dhe unë që vazhdoj t’i bëj njëlloj si të gjitha gratë shqiptare.”, ka thënë ajo, ndërsa çdo ardhje në Tiranë e sheh si gëzim të vazhdueshëm. “Madje, i kërkoj Ismailit që të rrimë në Tiranë, por kam vënë re se klima në Tiranë e lodh dhe e dëshpëron, sepse, për hir të së vërtetës ka edhe shumë agresivitet, të cilin ai e ndjen më thellë, sesa unë.”Nga libri i saj me kujtime “Kohë e pamjaftueshme”, zbulon se nuk ka harruar asgjë, por ishte Ismail Kadare që i hoqi rreth njëqind fare. “Ka hequr ca kujtime të mikeshave, shoqeve të mia. “Po çfarë i ke këto, kot?!”, ka përfunduar shkrimtarja, ndërsa është ndalur në etapat e një historie të gjatë dashurie e cila zuri fill me atë tregim të shkruar nga një gjimnaziste. / KultPlus.com
Shkrimtari i shquar shqiptar, Ismail Kadare, i cili të shtunën u nderua me deklaratën “Ukshin Hoti” në Rahovec, ka kujtuar bisedat që ka pasur me veprimtarin Ukshin Hoti.
Kadare tha se Hotin e ruan mendimin më të mirë që mund të ketë njeriu, duke shtuar se bisedat me të ishin të rëndësishme e pasuruese.
“Unë ruaj për të mendimin më të mirë që mund të ketë njeriu për tjetrin. Çka kemi bioseduar, folur e shkruar me të mbetet gjithmonë e rëndësishme e madhore dhe duke i rikujtuar tashti e kuptoj sa pasuruese ishin këto biseda me të për atë dhe për mua vetë dhe natyrisht që ishte gëzim i madh që i jepnim njëri-tjetrit dhe një gëzim që i jepte kujtdo që takohej me të”, ka thënë Kadare, njofton Klankosova.tv
Kujtojmë se të shtunën bashkëshortja e tij, shkrimtarja Helena Kadare, mori pjesë në ceremoninë ku u nda deklarata “Ukshin Hoti”.
Ukshin Hoti është një prej personaliteteve më të mëdha shqiptare. Ai ka qenë filozof, aktivist shqiptar, dhe profesor në Universitetin e Prishtinës, shkruan KultPlus.
Sot janë bërë 80 vite nga lindja e tij. Ai ka lindur në Krushë të Madhe më 17 qershor të vitit 1943.
Për aktivitetin e tij atdhetar ai u arrestua disa herë, i cili në përfundmin e burgimit të tij të fundit, më 16 maj 1999, u mor nga rojet e qelisë dhe për fatin e tij nuk dihet ende asgjë.
Për figurën e tij kanë shkruar e komentuar personalitete të rëndësishme të kohës, siç janë edhe Ismail Kadare dhe Rexhep Qosja.
Më poshtë janë dy nga fragmentet e Kadaresë dhe Qosjes për këtë figurë të rrallë:
Ismail Kadare: “Kam frikë se pikërisht ky nivel i lartë ka qenë edhe burim i fatkeqësisë, që e ka ndjekur hap pas hapi këtë martir… Është e papranueshme që një personalitet i një populli, pavarësisht se ç’partie i përket, ose nuk i përket, të mbahet në zinxhirë. Është fyerje për krejt atë popull. Më fort se kurrë, kombi shqiptar ka nevojë për njerëz të aftë e me nivel të lartë. Njerëzit e zotë janë princat e vërtetë të një kombi. Për fat të keq, princat goditen shpesh në mënyrë të vdekshme.”
Rexhep Qosja: “Ukshin Hoti – ky sot është simbol i vetëdijes historike, i ndërgjegjes dhe i qëndresës së pamposhtur shqiptare. Nuk është e çuditshme pse ky është emri më i kuptimshëm, më domethënës, më frymëzues në jetën tonë politike sot. Dhe, kjo tregon se populli ynë e çmon, ashtu siç duhet, njeriun e gatshëm për sakrifica. Dua të besoj se Ukshin Hoti do të dijë ta mbajë si duhet domethënien gjithëkombëtare, që rrezaton sot emri i tij.”/ KultPlus.com
Si ditë e plotë ai shtjellej Me re dhe erë mbi atdhe. Një emër, Gjergj, e kish si diellin, Tjetrin si hënën, Skënderbe.
Dy brirë dhije kish mbi krye, Emblemë e vjetër e çuditshme, Sikur ta dinte që mes brinjëve Dy perandorë do të godiste.
Njëzet e katër luftra bëri. Njëzet e katër vdekje theu. Çka mangut linte ditën Gjergji, Plotësonte natën Skënderbeu.
Pas vdekjes eshtrat iu ndanë, Në mijëra varre ato u shtrinë. Gjithçka të shumtë ai e pati. Të vetmen kish vec Shqiperinë./KultPlus.com
TO GO WITH STORY BY LAURENT LOZANO
Albanian novelist Ismail Kadare gestures during an interview with AFP on February 8, 2015 in Jerusalem. Born in 1936 in the Albanian mountain town of Girokaster, Kadare has won a number of prestigious prizes including the first international Man Booker Prize in 2005. AFP PHOTO/ GALI TIBBON
Telefoni po merr nje sy gjume para ardhjes sate Abazhuret varen te heshtur mbi pritjen Perbindeshat mbi qilimin e dhomes dremitin te qete
Ora kaloi Ti u vonove Drita e abazhureve u be e keqe Si i vrare telefoni ka rene permbys e s’merr fryme Tani perbindeshat filluan te levizin Ja, po zgjohen me leshra te kerleshura mbi qilim
Ti do vish patjeter te qetesosh gjithcka./ KultPlus.com
