“CODE3”, ekspozita e artistit nga Kosova Kamuran Goranci, me gjurmë të forta të ekspresionizmit abstrakt të shkolles artistike të Prishtinës, u hap për të gjithë artdashësit në Shkodër.
E Kodifikuar kjo ekspozitë solli në ditën e Pavarësisë së Kosovës, 20 piktura dhe një larmishmëri ngjyrash të cilat ngjallin emocion.Te tre ekspozitat e autorit, “Code 1-2-3” janë vepra të koduara profesionalisht të cilat mbartin një fjalkalim personal të vet piktorit.
Kamuran Goranci është një artist, piktor dhe producent, ku për vite me radhë ka drejtuar edhe institucionet e kultures në Kosovë. /TopChannel /KultPlus.com
Ky studim shpalos thelbin dhe strukturën e konceptit të veprave artistike të artistit, ku artisti nxjerr në pah frymën e dritës, problemet në procesin e veprimtarisë krijuese dhe trilogjinë kritike-vepër-artist përmes komunikimit kodik, në hapësirën, ku vepra arti identifikohen me integritet dhe profesionalizëm.
Zhanri i pikturës;- Abstrakte
Arti i Kamuranit është në përputhje me një lëvizje të brendshme brenda trupit të formës së tij të artit, duke vepruar vetëm si një qenie në një përvojë shpirtërore brenda këtij konteksti. Duket se vepra e tij krijuese është e vetëdijshme për vlerën e fuqisë dhe të burimit si një mekanizëm për ta kërkuar dhe për ta transmetuar atë te shikuesi, duke u shëruar shpirtin në një nivel tjetër. Nëpërmjet kodit, artisti thirri fuqinë e synimit të tij, forcën lëvizëse të qenies së tij, duke ditur të realizojë këtë emocion, ku penelata janë kode të shpeshta që ndikojnë në ndryshimet koloristike me kalimin e kohës në telajo, nëpërmjet energjisë që artisti ka shkrirë vehten e tij me artin.
Vepra e Kamuran Gorancit është e ngjashme me disa zhanre të një marrëdhënieje me gjuhën e pikturimit, natyrisht specifike për autorin, duke pohuar se ajo është e nevojshme për shfaqjen e së Vërtetës, e cila nënkupton një etikë dhe një etni për ndërgjuhën, ku përfaqësimi i saj gjeneron një hendek të pakapërcyeshëm kodiknë mënyrë krejtësisht eksplicite të pajtueshme ose jo me universin e artistit. Përballja me bashkëkohësinë nga e cila vepra buron këto tensione përpunon një mendim përbërës në pozicionimin e tij i cili shpreh një mënyrë paradoksale brenda sistemit që ndërmjetëson marrëdhënien në nivelin e dallimit të veprës me ngjashmërinë autentike dhe kuptimin e saj plurikolorist.
E shprehura e artistit në vepër si krijuesi me një gjuhë filozofike shumë të privilegjuar dhe të një stili abstrakt që i drejtohet shoqërisë në një artikull shumë mistik përmes kodit etik që i takon çdo individi, ku përmbajtja e tij synon një mjedis me intelekt që nuk është thjesht shikim, ndjesi dhe zbulim i emocioneve, por një thurje imagjinate, shijesh të pikturuara me ndjenja mbi të. Platoni, Sokrati, Servantesi, Shekspiri, Emersioni dhe Thoreau mbështesin konceptin “Njih veten dhe ji i vërtetë me veten”. Në vitin 1919, Vassily Kandinsky botoi esenë e tij të parë: “Mbi shpirtëroren në art dhe në pikturë në veçanti”. A thua se vallë artisti kërkon të trajtohet ashtu siç dëshirojnë të trajtohen vetë shoqëria? Çfarë mesazhi përçon artisti me këtë raport përsa i përket konceptit abstrakt?
KODIMI
Kamuran dhe vepra e tij është një pikturë në veprim e ngjashme herë me Pollok dhe herë me Piet Mondrian. P.M (1916 Muzeu Solomon i Nju Jorkut (P.67 Historia e Artit) artist i mirënjohur abstrakt, i cili ndërtoi nga linjat e drejta, rrjetet dhe kombinimet e ngjyrave me gjuhën e kodit të tij piktural duke kombinuar të bardhën në ngjyrat e tij si një shtresë aureole mbi tokën e kanavacës që të ngjan me borën ose si shprehen në test artist nga bota (F. A.) interesante, si një byrek me djathë nga tradita shqiptare. Artisti duket se ndërton linja dhe kombinime ngjyrash në sipërfaqe të sheshta për të shprehur me vetëdijen e tij maksimale gjuhën e artit të tij në tinguj të ndjeshëm të pigmentuar me të bardhë, ku vizitorët e ekspozitës do të përjetojnë sinteza personale midis figuracionit dhe të abstraksionit. Na kujton disi Yves Klein, i cili shpiku mënyra dhe kode duke trazuar botën e artit me mungesën e hapësirës. Të njëjtën atmosferë do të na sillte artist K. Goranci në një formë tjetër përmes një rrezatimi tredimensional ndriçues dhe shumëngjyrësh.
Kodi i artit i veprës së Kamuran Gorancit i referohet një praktike të arteve abstrakte, e cila përdor kodin si një ide, material dhe mjet që bashkon ndryshimet artistike të motivuara nga dëshira për të kundërshtuar formatet standarde, si një refuzim për të lënë veten të udhëhequr nga makina artistike dhe imperativat e industriesse artit dhe madje duke zbritur poshtë shtresës së realizmit për t’u lidhur me gjuhën abstrakte, artisti integron fuqimisht brenda një kodi. Kjo qasje që krijon dhe befason është një teknikë e cila e justifikon veprën artistike me kiminë e saj që performon (imazhi – natyrë), me muzikën (Ngjyra, tingulli) dhe si perspektivë e perceptimit të realitetit pa harruar dimensionin e këtij të koduar. Përmbajtja piktoreske e veprës:- Pikturat e artistit Kamuran Goranci kanë një evoluim teknik nga ekspozitat e mëhershme në këtë personale të konceptuar “Kod”, një sofisikim të mjeteve shprehëse dhe një tentativë për filozofim. Ajo çka të tërheq në konstruktin kompozicional është pa dyshim trajtimi i formësimeve logjike. Artisti transmeton veprën e tij kodike, historinë e tij, e cila daton në 1750 para Krishtit. pas Krishtit dhe përfshin mijëra vjet, gjë që vendosi gjuhën dhe simbolet e kodeve të interpretueshme midis algoritmeve më të vjetra që datojnë që nga koha e Hamurabit. (Zbulimi i vonshëm i Makinerisë Antikythera e cila u gjet në ishullin grek midis Kythera dhe Kretës) ku tregon se vetë grekët e lashtë kishin filluar të llogaritnin përmes mekanizmave të cilët janë ende labirinte dhe hamendje me kuptime të paeksploruara për kohën dhe teknikat e pikturës.
Imazhe, ku mund të përdoren për qëllime kodi ose në kërkim të aftësive artistike. Artisti ofron një këndvështrim kompozicional mbi interpretimin bashkëkohor të natyrës artistike, na fton të hyjmë në oazin e tij, duke ofruar një shkëputje nga bota e gjallë dhe gjithnjë në zhvillim e mbushur me elementë simbolikë dhe surrealë. Nuk janë vetëm ngjyrat e ndezura befasuese ose shenjat e lëna nga furça si një njollë (Tache) siç quhej në Francë (Histoire de l’Art 393), por qetësia që të jep çdo vështrim që ndjen si një frymëmarrje e thellë, një moment paqeje në botë ndërsa lundrojmë nëpër imagjinatën time, peizazhi paqësor që ende nuk është tronditur, cilido qoftë motivi apo qëllimi i largët. Duke u zhytur thellë në veprën e Kamuranit, gjen shtresa simbolike, një prej të cilave është mungesa e dukshme e figurave njerëzore. Edhe pse kjo i bën peizazhet e tij abstrakte të duken të botës tjetër, në fakt ato nuk kanë asnjë rëndësi për rolin e njerëzimit në natyrë. Duke lënë mënjanë figurën njerëzore, ai na detyron të vëmë në dyshim ndikimin tonë në mjedis, vendin tonë brenda tij dhe pasojat e veprimeve tona në epokën aktuale, duke na kujtuar me forcë se arti jo vetëm magjeps nga bukuria e tij, por gjithashtu mund të inkurajojë reflektimin dhe ndoshta madje ndryshojmë zakonet tona në artin mjedisor. Analiza e secilës vepër në tërësi është esenca e një punë komplekse e metodës kërkimore për të përshtatur në studimin analitik -strukturimin e veprës artistike të krijuesit Kamuran Goraci. / KultPlus.com
Hapja e ekspozitës të piktorit Kamuran Goranci në “Galerie im Alten Pfandhaus” në Köln të Gjermanisë është organizuar me ftesë zyrtare nga URAKult e.v. e cila është Shoqatë kulturore e cila që 8 vite me radhë realizon me mjaftë sukses shkëmbime kulturore në mes të Gjermanisë dhe vendeve të Europës Juglindore.
Veprat e ekspozuara të piktorit janë të konceptuara me termin filozofik “Kod”.
Kompozicion VI, akrilik në pëlhurë, 100 x 80 cm, 2022
Para artdashësve gjerman piktori Kamuran Goranci prezantohet me ciklin e veprave kryesisht të realizuar në dekadën e fundit e cila është karakterizuar me shumë ngjarje sa dramatike po aq edhe tronditëse për tërë globin botëror.
Veprat e ekspozuara kryesisht ngërthejnë një gjuhë të një fryme moderniste transavangardiste të lëvizjeve moderniste që kryesisht janë paraqitur pas artit standard europian në atë amerikan e cila do jetë dominante me izmat më bashkëkohore të artit botëror duke filluar me informelin, ekspresionizmin abstrakt të Roshenbergut e deri tek trendet më moderne. Kjo ekspozitë e piktorit Kamuran Goranci është një përpjekje për realizim të imazheve, motiveve më karakteristike të nënqiellit tonë duke e shpërfaq përmes tri elementeve figurative më parësore: përmes ngjyrës-koloritit, sipërfaqës dhe dritës. Në këtë trikonomi mbarshtrohet i tërë opusi krijues, përkatësisht veprat të realizuara dhe të ekspozuara me emërtim “Kod” para dashamirëve të artit në Galerin im Alten Phandaus Kartauserëall Koln.
Pra, koncepti i ekspozitës së piktorit Kamuran Goranci është mbarshtruar me veprat më karakteristike të realizuara në ketë periudhë sikurse edhe gjatë fazave të ndryshme kohore dhe gjithnjë duke i dhënë përparësi frymës së re filozofike, një fryme që për auditorin nuk është e kapshme, por gjithnjë len dilema dhe interpretime si te aspektit përmbajtësor po ashtu edhe të atyre artistik që arrihet përmes elementeve figurative. Në ketë vorbull filozofik autori tërësisht është liruar nga ana përmbajtësore dhe figurative të cikleve më të hershme, më konkrete dhe më të kapshme për syrin e cdo vrojtuesi. Pra, nga trajtimi real i imazheve të mjedisit ku jeton dhe krijon piktori ai tani gradualisht fillon këto pamje ti “tretë” në motive abstrakte, të pa konktretizuara dhe të pakapshme për syrin e kundruesit.
Është një qasje kur autori të bukurën orvatet ta paraqet si një idilë të fshehur në magmen e shpirtit të vet, në imagjinaten e shprehjes së tij artistike pa explorim. Por, gjithnjë, me paramendim që vrojtuesi përmes shikimit të veprave ta gjejë veten, t’i zbuloj fshehtësit artistike të cilat arrihen përmes elementeve të artit dhe cdo njëri mund ta shijoj në mënyrën e vet.
Apo sic thotë edhe kuratori i ekspozitës Zeni Ballazhi në shkrimin e tij të parathënies së katalogut: “…Të gjitha pikturat në këtë rast solemn janë të punuara mbi ndjeshmërinë dhe harmoninë, të cilat tani janë të pranishme dhe të koduara nga aspekti artistik, duke fiksuar përfundimisht realitetin, imazhet dhe emocionet e tij në strukturat e ëndërrave të tij”.
Kompozicion XIV, akrilik në pëlhurë, 40×40, 2022
Kamuran Goranci, në mënyrë kontinuele e vazhdon trajtimin e këtyre motiveve por gjithnjë duke pasur parasysh dhe duke e vërë në spikamë hapësirën kolosale lirisht mund të themi me atë të botës së tij të përmbushura me imazhe dhe emocione në strukturat e ëndërrave të tij. Të gjitha këto artisti i mpleks në vetë strukturën koloristike dhe në elementin e dritës e cila jo vetëm që i definon format e trajtuara figurale por shkrihet në atë tërësi koloristike duke e vë në spikamë akoma e më shumë raportet koloristike e kontrastive të këtyre veprave të ekspozuara gjithnjë në konceptin “Kod”.
Kompozicion III, akrilik në pëlhurë, 100×80, 2022
Kamuran Goranci, i lindur në Prizren. Fakultetin e Arteve e kreu në Universitetin e Prishtinës, në Degën e Pikturës, në klasën e profesor Muslim Mulliqit. Magjistraturën e kreu në Beograd, në vitin 1981, dhe e fitoi titullin akademik magjistër i pikturës. Ka punuar në cilësin e profesorit në shumë shkolla të mesme si dhe Kolegje private dhe në Fakultetin e Arteve në Prishtinë në cilësinë e pedagogut për lëndët profesionale në Departamentin e Artit Figurativ.
Ka qenë themelues dhe Drejtor i Galerisë së Arteve “Vizioni i Ri 2000” në Gjakovë (2000 – 2009), pastaj Udhëheqës i Divizionit të Arteve SMP-re nëMKRS-ë Prishtinë (2002 – 2011, Drejtor i Departamentit të Kulturës në MKRS Prishtinë (2011 – 2015). Ka realizuar edhe projekte kulturore artistike që nga viti 2001 – 2022 si: Kursi i Talentëve të Rinj. Gjakovë (2000), Kampi Veror Multikulturor i të Rinjve – Gjakovë (2001 – 2004), “Kultura dhe arti në procesin Edukativo-Arsimor”, Gjakovë (2004).
Ka qenë edhe producent i tri projekteve filmike: Etjet e Kosovës (2005), Anatema (2006), Tri dritare dhe një varje (2014). Në vitin 2017, është iniciator, bashkëthemelues dhe kryetar i Asociacinit të Artistëve Vizual të Kosoves.
Kompozicion, IV, akrilik në pëlhurë, 100×80, 2022. / Shkruan: Prof. Dr. Hivzi Muharremi / KultPlus.com
Galeria e Artit Tiranë firmos Memorandumin e Bashkëpunimit me Asociacionin e Artistëve Vizual të Kosovës.
Ky memorandum bashkëpunimi shënon një arritje të re në zhvillimin e artit në hapësirën mbarëshqiptare, duke afruar artistët e Kosovës dhe duke krijuar mundësi të reja bashkëpunimi me anë të ekspozitave dhe aktiviteve të ndryshme artistiko-kulturore.
Kamuran Goranci dhe Abaz Hado nënshkruan memorandumin në ambientet e Galerisë së Artit në Tiranë, duke vendosur kështu themelet e këtij bashkëpunimi të ri, e për t’i hapur rrugë lulëzimit të artit shqiptar drejt horizonteve të reja. /KultPlus.com
Mbrëmë, në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, artistja Qëndresa Krasniqi hapi ekspozitën e saj të parë, që përfshinte gjithsej 11 piktura. ”Naked-eye” erdhi para publikut artdashës për të shpalosur pasionin dhe botën artistike të Krasniqit, shkruan KultPlus.
Ishte gazetarja Rina Statovci ajo e cila moderoi hapjen e mbrëmshme të ekspozitës, e cila theksoi para të pranishmëve se është një ndjenjë shumë e mirë për të që të shihte kaq shumë njerëz që mbështesin një artiste të re.
”Një ndjenjë shumë e mirë me pa kaq shumë njerëz që mbështesin një artiste të re, e cila veçse ka filluar t’i marrë hapat e parë në krijimin e artit”, pohoi tutje Statovci.
”Naked-eye” paraqet konceptimin e gjërave që na rrethojnë, me galaktikën si inspirimin kryesor të artistes, pikturat shpalosin atë të panjohurën të cilën secili individ tenton ta gjejë apo e kërkon gjatë rrugëtimit të vet jetësor. Përgatitjet për këtë ekspozitë kanë zgjatur katër muaj dhe siç tregon artistja për KultPlus, përpos idesë dhe konceptit ajo ka bërë edhe hulumtime të shumta deri në realizimin final të pikturave të cilat vijnë në dimensione të ndryshme dhe janë të punuar në teknikën akrilik në pëlhurë. Këto 11-të piktura, duke ardhur përmes një syri të lirë, shpalosin planetet, në përgjithësi sistemin diellor, të njohurën e të panjohurën.
”Duke u nisur nga vetja, është njerëzorja ajo e cila e kërkon gjithmonë të panjohurën. Kështu individi shtyhet gjithmonë drejt asaj duke kërkuar vazhdimisht njohjen, për këtë arsye e kam zgjedhur galaktikën si koncept të ekspozitës. Ka të bëjë me motivin e ekzistencës e vetë jetës që na shtyen tutje”, shprehet artistja Krasniqi për KultPlus.
E pyetur se cilat janë planet e saj në të ardhmen përsa i përket artit pamor, artistja ka theksuar se rrugëtimi i saj nuk do të mbetet me kaq dhe se ”Naked-eye” do të udhëtoj edhe nëpër vende tjera, por akoma nuk ka vendosur diçka më konkrete.
Kjo ekspozitë, njëherit edhe e para e Krasniqit, do të mbesë përgjithmonë në kujtimet e saj si një eksperiencë e paharruar.”Ka me mbetë e paharruar, një ndjenjë e papërshkruar. Po ndjehem shumë e kompletuar”, shprehet tutje Krasniqi.
Në mesin e shumë artistëve që ishin të pranishëm, për të parë ekspozitën e ish-studentes së tij, i pranishëm ishte edhe artisti Kamuran Goranci i cili me lavdata shumë të mëdha për artin e Krasniqit theksoi se gjithmonë e kishte parë talentin e kësaj të fundit.
”Qëndresën e kam pasur studente, është një vajzë shumë aktive. Që në kohën e studimeve e kam parë që ajo ka një talent të madh dhe më vjen mirë që sonte ajo ka hapur ekspozitën e saj të parë. I uroj shumë suksese në të ardhmen”, potencoi Goranci për KultPlus.
”Naked-eye” është një ekspozitë shitëse, e cila do të qëndrojë e hapur për 14 ditë në ambientet e KultPlus Caffe Gallery.
Qëndresa Krasniqi ka përfunduar studimet Bachelor në Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina” Fakulteti i Arteve, Dega e Arteve Dramatike, programi: Dizajn skene dhe Kostumografi.
Pasioni i saj për artin ka filluar qysh në moshë të re. Ky pasion vazhdoi për shumë vite duke u angazhuar në projekte të ndryshme: shfaqje, filma, seriale, reklama etj, kryesisht si skenografe dhe kostumografe.
