Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky u zotua se do të vazhdojë t’i shtyjë forcat ruse jashtë vendit të tij, pasi ato u tërhoqën nga Kherson.
Tërheqja ruse nga Khersoni shënoi një moment historik triumfues në për Ukrainën kundër pushtimit të Moskës pothuajse nëntë muaj më pare, raporton Associated Press.
“Do të shohim shumë të tjera përshëndetje të tilla” të ushtarëve ukrainas që çlirojnë territorin e kontrolluar nga Rusia”, tha Zelenskyy, “ne nuk harrojmë askënd ne nuk do të lëmë askënd.”
Ai u zotua para njerëzve në qytetet dhe fshatrat e Ukrainës që janë ende nën okupim.
Rimarrja e Khersonit nga Ukraina ishte një pengesë e rëndësishme për Kremlinin dhe e fundit në fushën e betejës. Ajo erdhi rreth gjashtë javë pasi presidenti rus Vladimir Putin aneksoi rajonin Kherson dhe tre provinca të tjera në Ukrainën jugore dhe lindore – në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar – dhe i shpalli ato territor rus. / KultPlus.com
Qendra e Kievit është shndërruar në një muze në ajër të hapur ku u shfaqën me dhjetëra tanke ruse të djegura dhe mjete të tjera, në një kohë kur sulmet e Putin në Ukrainë ende nuk kanë ndalur.
Qindra banorë shkuan të shtunën në rrugën Khreshchatyk në qendër të qytetit, duke u ndalur për të parë dhjetëra automjete ushtarake si dhe armatime të tjera të sekuestruar apo të braktisura nga rusët.
Imazhi i fuqishëm i armëve të ndryshkura është një nga treguesit e dështimit të Rusisë për të marrë kontrollin e Kyivit . /A2CNN/ KultPlus.com
Arti pamor, kultura dhe edukimi paraqiten në një vijë në Galerinë Kombëtare të Kosovës, e cila si thesar për kombin, shërben si një institucion ku njerëzit mund të vijnë për të parë nga afër ekspozita speciale dhe programe të tjera publike, të gjitha pa pagesë. Galeria Kombëtare e Kosovës, e themeluar në vitin 1979 më 2 shkurt, si institucioni më i shquar në vend ka mision, vizion dhe vlera të rimenduara që synojnë të nderojnë të kaluarën e vendit, t’i përgjigjen të tashmes dhe të frymëzojnë brezat e ardhshëm me një gjuhë të përbashkët, shkruan KultPlus.
Për herë të parë në historinë e saj disa vjeçare, GKK ka hapur një ekspozitë ku paraqet edhe arkivin e saj, me materiale që datojnë nga viti 1960 e tutje, duke rikujtuar e vënë në pah vlerat e pakrahasueshme që kanë sjellë ndër vite artistët nga vendi më i ri në Evropë.
Si në shumë hapësira të tjera publike, edhe GKK është “pushtuar” me vepra të artistëve vendorë e ndërkombëtarë, në kuadër të “Manifesta 14”, e cila synim ka që të rikthejë hapësirat publike te qytetarët, por edhe përmes institucioneve sikurse Galeria, të arrijë që të futet në zemrën e mendjen e secilit, për të rikujtuar se arti është diçka që të bën të marrësh frymë me një lloj tjetër lumturie.
Duke filluar nga artistja e huaj, Selma Selman me veprën e saj “You have no idea”, GKK hap këtë ekspozitë, duke përcjellur mesazhin e artistes, e cila ka të bëjë me atë se njerëzit nuk e dinë se kush është ajo, nuk e dinë për praninë ose mungesën e dhimbjes në jetën e saj dhe tutje zbulon edhe fuqinë e dinamikën e empatisë, duke hedhur dyshime mbi përshtatshmërinë e saj si bazë për takimin politik.
Diversitet i veprave
Grupi artistik “HAVEIT” kishte performuar para disa ditëve performancën e tyre me gota, që në thelb tentojnë të paraqesin gratë dhe menyrën se si ato nuk janë të “denja” për të bërë pazarin e mëngjesit me shportën plot gota.
Duke vazhduar tutje në sallën tjetër, kukulla gjigante paraqiten në sytë e vizitorëve, të cilat sipas artistit Dardan Zhegrova, janë një formë e lashtë e rrefimtarisë që kanë udhëtuar përgjatë rrugëve të ndryshme nga Azia në Evropë. Zhegrova, i cili si fëmijë është rritur në frymën e teatrit “Dodona”, teatri i kukullave në Prishtinës, tenton të mbështetet në historinë e pasur me kukullat e tij të mëdha me dy fytyra.
Në mesin e disa veprave në GKK, është edhe pjesa e artistes së huaj Alevtina Kakhidze, me veprën “Pushtimi”, e cila vjen nga Kieve dhe jeton në Muziçi. Ajo e përshkruan veten si artiste dhe kopshtare, derisa si pjesë e ekspozitës janë “bimët”, dhe gjatë dekadës së fundit një pjesë e madhe e hulumtimit të saj është fokusar në vëzhgimin e botës bimore. Ajo thekson se “bimët” në habitatet e veta dhe të huaja, duke trajtuar tema si pushtimi, dominimi dhe përkatësia.
Valentina Bonizzi, nga Milani, e cila jeton në Tiranë, ka prezantuar veprën e saj “Homazhe Kafkës”, vepër që tregon një video të inçizuar në një vend dhe paraqitet rrëfimi i një personi, që mbetet, pambarisht në portat e ligjit, duke pritur t’i jepet qasje, por pa ardhur në një përfundim të tillë. Ashtu si Kafka, Bonizzi reflekton po aq mbi zërin që njerëzit kanë përpara ligjit sa mbi shkallën në të cilën ata e përdorin atë.
Mes shumë ekspozitave, veprave të ndryshme, diversitetit të artistëve, si pjesë e padiskuteshme e artit, Galeria e hapi edhe arkivin e saj. Arkivi mbledh, ruan dhe vë në dispozicion dokumentacione në lidhje me të kaluarën, duke përfshirë veprat e disa prej artistëve më të mëdhenj në histori të Kosovës.
“Thesaret e fshehura” të Galerisë
Një rezervuar i jashtëzakonshëm i krijuesve shqiptarë, dalin nga arkivi sikurse “thesare të fshehura”. Koleksioni i veprave të Galerisë Kombëtare të Kosovës, padyshim paraqet vetëm majën e një ajsbergu.
Vëzhguesi i ekspozitave, Xhevat Rrahimi, njoftoj për KultPlus se “Manifesta 14” është një vlerë e shtuar për Galerinë Kombëtare të Kosovës dhe jo vetëm, duke njoftuar se kanë qenë më shumë se 1 mijë vizitorë që nga hapja e ekspozitave.
Arkivi si thesar i paçmueshëm
“Është hera e parë që arkivi ka dalë si ekspozitë. Në arkivin që e kem na është një thesar i paçmuar që e ruajmë me vite të tëra. Por, nuk mund të them se mund t’i ruajmë si duhet, për shkak të kushteve si janë. Edhe pse niveli i kushteve nga Ministria nuk është në gjendje të mirë, ne shpresojmë që në të ardhmën të bëjmë kushte edhe më të mira”.
Pjesë e (pa)ndashme e Galerisë – arkivi
“Ideja e Ministrisë për një Muze Bashkëkohor daton që nga paslufta, si ide, por ende nuk është e realizueshme. Edhe ne e mirëpresim realizimin e muzeut të artit bashkëkohor, por thesarin e Galerisë, mendoj se më së miri e ruan vetë Galeria dhe njerëzit kompetentë këtu”.
Vizitorët besnik – pjesë e përhershme e Galerisë
“Mund të them që “Manifesta 14″ ia ka shtuar një vlerë Galerisë, por ne i kemi vizitorët e tillë që nuk na braktisin asnjëherë. Kemi vizitorë edhe të nivelit ndërkombëtarë edhe vendorë”.
Kritiku amerikan i artit, Jerry Saltz, thotë se veprat e artit shpesh zgjasin përgjithmonë, ose thuajse shumë gjatë. Por vetë ekspozitat, veçanërisht ekspozitat e galerive, janë si lulet; ato lulëzojnë dhe më pas vdesin, pastaj ekzistojnë vetëm si kujtime, ose të shtypura në revista dhe libra, njësoj sikurse në Galerinë Kombëtare të Kosovës, ku vepra të ndryshme të Lirije Bulliqit, Nusret Salihamixhiqit, Muslim Mulliqit, Ibrahim Kodrës, Gjelosh Gjokajt e shumë artistëve të tjerë, jetojnë brenda mureve të objektit dhe si të tilla, gjithnjë e lënë “aromën” e tyre magjike e të paharrueshme, njësoj si veprat që kanë lënë pas vetes. /KultPlus.com
Pesë muaj pas nisjes së luftës nga Rusia, portali “Vizitoni Ukrainën” nxori oferta turistike për të gjitha shijet me emërtimin: “Himni i ri i rezistencës”. Madje është krijuar edhe një tur në qytetet Bucha dhe Irpin, të goditura rëndë nga masakrat dhe krimet e forcave të Putinit. Këto janë destinacione shtesë, përveç paketave të relaksit për ditë të tëra për të kaluar një Lviv ose udhëtime në kanionin Kamianec-Podilski për ata që e duan aventurën.
Kievi kërkon të rikthejë panoramën e normalitetit dhe të tregojë rezistencën e tij ndaj botës duke promovuar Ukrainën dhe për të tërhequr turistë. “Bëhu dëshmitar i historisë së madhe dhe eja me ne në një udhëtim në Ukrainë! Këtu ajri mban aromë lirie!”, është ftesa e këtij shteti për ata që do të kenë guxim.
Të vizitosh Ukrainën, shpjegon portal turistik, nuk nënkupton vetëm të shëtisësh nëpër rrugët e bukura të qyteteve, por edhe të zbulosh si është në të vërtetë ky vend. Të ndjekësh gjurmët e mbrojtësve, të shihet se si qytetet po e rimarrin veten nga horroret e ushtrisë ruse, të shohësh në sy personat, për të cilët jeta nuk do jetë më kurrë siç e kishin më përpara.
Të zbulosh Ukrainën e sotme, do të thotë të shohësh se si jetohet në pritje të fitores së madhe dhe të dëgjosh rrahjet e zemrës së të gjithë botës së lirë, shkruhet në thirrjen e portalit./A2CNN/ KultPlus.com
Kievi është kryeqyteti, njëkohësisht qyteti më i populluar, e më popullor në Ukrainë. I shtrirë në Ukrainën qendrore, bashkë me lumin Dniper. Deri në janar të vitit 2021, sipas shifrave të fundit zyrtare, ai kishte një popullsi prej 2.96 milionë banorësh, duke e bërë Kievin qytetin e 7 më të populluar në Europë.
Përpara luftës, që nisi zyrtarisht mëngjesin e 24 shkurtit, Kievi ishte një nga qendrat më të rëndësishme industriale, shkencore, arsimore dhe kulturore në Europën Lindore. Kryeqyteti ukrainas ishte shtëpi e kompanive më të mëdha teknologjike, e institucioneve më të famshme të arsimit të lartë dhe një qendër historike, me qytetin që njihet botërisht për sistemin e transportit publik dhe infrastrukturën e jashtëzakonshme, përfshirë Metronë e Kievit.
Origjina e emrit Kiev, qyteti i “ndarë” nga një lum
Emri Kiev, vjen nga emri Kyi, një nga 4 themeluesit legjendar të qytetit. Në qendër të tij, shtrihet ende sot, krenar, flamuri kombëtar, mbi statujën e atdheut. Struktura e çeliktë, 62 metra e lartë peshon plot 560 ton. Shpata në dorën e djathtë është 16 metra, 9 ton ndërsa në dorën e majtë qëndron një mburojë, e zbukuruar me emblemën e çekiçit dhe draprit të Bashkimit Sovjetik.
Qyteti ndahet në mes si me thikë, nga lumi Dnipro, një nga më të mëdhenjtë në Europë
Kievi njihej për një nga atraksionet e tij më të famshme, manastirin Pechersk Lavra apo Manastiri i shpellave, i hapur që në vitin 1051 dhe që ka shërbyer si qendër për të ortodoksët e të krishterët në Europën Lindore.
Bashkë me Kishën e Shën Sofias, ajo është shpallur pjesë e Trashëgimisë Botërore të Uneskos dhe në 2017është shpallur si një prej 7 mrekullive të botës. Qyteti ndahet në mes si me thikë, nga lumi Dnipro, një nga më të mëdhenjtë në Europë, që rritet nga Valdai pranë Smolensk në Rusi, përpara se të rrjedhë mes Bjellorusisë dhe Ukrainës drejt Detit të Zi. Dnipro është lumi më i gjatë në Ukrainë dhe i katërti më i gjatë në Europë, prej 2200 km. Ukraina ka një klimë të butë, subtropikale mesdhetare në verë falë bregut jugor të Krimeas, me Kievin që shijon edhe diellin edhe shiun, sipas stinëve.
Përpara luftës, Ukraina ishte e njohur edhe për sistemin e saj të transportit, me rrugë të shtruara në një sipërfaqe prej 164.732 km dhe me autostrada që lidhnin jo vetëm qytetet kryesore të vendit por edhe ato jashtë.
Sheshi i “revolucionit”
Video e parë e prezantimit të Kievit, që shfaqet kudo, është qendra e qytetit apo më mirë njohur si Sheshi i Pavarësisë, i famshëm që prej protestave të viteve 2013-2014.
Edhe pse vitet e fundit ka ndërruar shpeshherë emër, sot vendasit i drejtohen thjesht si Mejdani apo sheshi.
Pas sheshit, shtrihet magjishëm, Kisha e Shën Sofias, që daton sipas historisë, që në vitin 1037. Ai është një nga monumentet arkitekturore më të njohura në Kiev, një atraksion që vizitohej çdo vit nga miliona turistë, po ashtu pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Sheshi i Pavarësisë apo Kisha e Shën Sofias janë pikë-takimi e njohur.
Atraksione të shumta
Kudo të jesh në Kiev, në një pikë çdo mjet transporti të sjell në shesh dhe nuk humbet kurrë. Në qendër, dikur, gjeje gjithçka, bare e restorante, parqe lojërash e pushimi, të bëjë një xhiro me biçikletë apo me patina, shumë ndryshe nga sot. Zhurma që të shoqëronte çdo orë të ditës, ishte padyshim ajo e trafikut, I rënduar në çdo orë të ditës e natës. Ukrainasit kanë qenë gjithnjë të apasionuar pas historisë e i kanë bërë vend asaj kudo, edhe në qytete.
Një nga atraksionet më të vizituara në qendër të kryeqytetit Kiev është Manastiri i Shën Michael, që besohet se daton që nga viti 1050, shumë pranë Katedrales Shën Sofia.
Ajo është e veçantë për strukturën e saj të rindërtuar në shekullin e 18-të sipas stilit barok ukrainas ndërsa Brenda ruan origjinalitetin e stilit bizantin. Katedralja origjinale u shkatërrua nga autoritetet sovjetike në vitin1930 por u rindërtua dhe u rihap për publikun në vitin 1991, pas pavarësisë së Ukrainës 8 vite më herët. Në mes të qytetit, në një mur, janë vendosur fotot me emrat e ushtarëve ukrainas të rënë në luftë, pranë monumentit të Ollgës së Kievit, princeshës ruso-ukrainase të shekullit të 10-të.
Ajo qëndron para godinës madhështore të Ministrisë së Jashtme ukrainase. Po aq bukur në mes të Kievit qëndron edhe Kisha e Shën Andreut, ndërtuar mes viteve 1747-1754, nga arkitektë italianë, në një stil unik barok, për Ukrainën e asaj kohe.
Që prej vitit 1968, kisha është shndërruar në një muzeum. Vizitorët planifikonin gjatë turit në Kiev, një vizitë edhe pranë Portës së Artë, monumenti fortifikues i Kievit të sotëm, emër që iu dha si një imitim i portës së artë të Kostandinopojës. Edhe pse e shkatërruar nga luftërat, autoritetet sovjetike e ringritën në vitin 1982 dhe asnjë imazh i portës së vjetër nuk u shpëtua.
Parlamenti ukrainas, Rada
Parlamenti që lufta e bëri të njohur botërisht
Ndoshta për shkak të luftës sot, një nga godinat më të filmuara nga mediat ndërkombëtare, është ajo e parlamentit ukrainas apo siç njihet ndryshe, Rada. Është godina ku janë vendosur zyrat e ministrave të kabinetit qeveritar, pozicionuar në sheshin Kushtetuta. E gjithë ndërtesa e stilit neo-klasik, është ndërtuar për dy vite dhe vetëm pas shpalljes së pavarësisë së Ukrainës, u vendos që do të shërbente si ndërtesa e parlamentit.
Mbi 100-vjeçare është edhe godina që shërben si zyra e presidentit të Ukrainës. E ideuar fillimisht si zyrat qendrore të ushtrisë ukrainase, ajo u pa si vendi ideal për kreun e shtetit, kur të gjitha institucionet qeveritare të Ukrainës u zhvendosën nga Karkivi në Kiev, pas pavarësisë.
Kievi është një nga qytetet më të vjetra të Europës, i ndarë në dy pjesë nga lumi Dnipro, me një ritëm jetese sa antike, aq edhe moderne, qyteti që i mbijetoi perandorisë mongole, Luftës së Dytë Botërore e Chernobilit, sot kryeqyteti krenar i Ukrainës. I mbushur me teatro, muzeume, site fetare, godina moderne e rrënoja antike, Kievi mbetet një nga kryeqendrat e kulturës për Ukrainën dhe Europën. /A2CNN/ KultPlus.com
Një qytet në luftë ka nevojë për më shumë se vetëm armë.
Për të mbijetuar, një qytet ka nevojë për akses të pandërprerë në ushqim, ilaçe dhe mallra të tjera kritike.
Ndërkohë që Kievi ka shmangur shkatërrimet më të këqija të Rusisë, të cilat janë afër rrafshimit të Mariupolit dhe Kharkivit me tokë, kryeqyteti mbetet çmimi kryesor për diktatorin rus Vladimir Putin, i cili dëshiron të rrëzojë qeverinë kombëtare.
Qyteti është tani një kështjellë që ka qenë e pashpresë për forcat e tejzgjatura ruse për ta kapur në një sulm të drejtpërdrejtë. Në vend të kësaj, ata janë përpjekur të marrin nën kontroll zonat periferike dhe të shkëputin qytetin nga zinxhirët e tij të furnizimit, duke e shpërthyer në nënshtrim me raketa dhe artileri.
Ata kanë qenë vetëm pjesërisht të suksesshëm. Rusët janë ngritur në veri dhe veriperëndim, por nuk kanë arritur të bëjnë përparim domethënës në lindje, jug dhe jugperëndim. Si rezultat, zinxhirët e furnizimit civil të Kievit po punojnë me një kapacitet të reduktuar, por ato mbeten kryesisht të paprekura. /KultPlus.com
Ukrainasit u zgjuan mëngjesin e sotëm dhe kuptuan se dita e mëparshme nuk ishte thjesht një ëndërr e keqe. Një numër i madh shpërthimesh të forta ranë nëpër Kiev në agim dhe sirenat e sulmit ajror u dëgjuan vazhdimisht në rrugë. Kjo ka bërë që qytetarët të marrin gjërat nga banesat e tyre dhe të largohen nga Kiev-i.
Brenda pak orësh ata u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre për të gjetur një strehë të sigurt dhe për t’i shpëtuar sulmit rus. Fëmijët e vegjël dhe të moshuarit janë në dëshpërim e duke qarë para kamerave që i filmojnë, nga frika e vdekjes.
Videot që po transmetohen në rrjetet televizive në mbarë botën janë shokuese. Një shembull tipik është ai i transmetuar nga Bloomberg, i cili tregon një fëmijë nga Ukraina me lot në sy duke thënë: “Nuk dua të vdes”.
“I don’t want to die.”
Ukrainians are seeking safety after Russia’s invasion, with some fleeing the country and finding shelter. Parents are left trying to explain the violence to their kids https://t.co/ujqOFOEUOSpic.twitter.com/UCngbwe1yx
Në një video tjetër nga Mariupol, një grua nuk di ku të shkojë për t’u shpëtuar. “Ku të shkojnë; “Më thuaj ku të vrapoj”, thotë ajo me frikën e pikturuar në sy.
“Where do I go? Tell me please. Where will I run?”
People across Ukraine were out on the streets, queuing at ATMs, looking for shelter or seeking ways to leave the country. pic.twitter.com/FgMy5iaqu7
