klima - KultPlus

Ngadalësimi i rrymave oqeanike mund të ketë efekt shkatërrues në klimën tonë

Posted on 3 Janar, 20223 Janar, 2022 by Kult Plus

E mbani mend filmin, “A Day After Tomorrow”, në të cilin ndodhin një sërë katastrofash globale që godasin pas ndryshimeve klimatike , të cilat shkaktojnë ndalimin e rrymave oqeanike të botës?

Epo, studimi i ri zbulon se rrymat kryesore oqeanike të Tokës po ngadalësohen, dhe megjithatë pasojat nuk do të jenë aq të menjëhershme dhe dramatike në filmat e Hollivudit. Por do të kenë ndikime në botën reale për modelet globale të motit dhe nivelit të detit.

Ngadalësimi i qarkullimit të oqeanit shkaktohet drejtpërdrejtë rritja e temperaturave globale dhe kjo është parashikuar nga shkencëtarët e klimës.

“Është parashikuar prej dekadash që qarkullimi i rrymave detare do të ngadalësohet në përgjigje të ngrohjes globale. Tani kemi provat e forta se kjo po ndodh”, tha Stefan Rahmstorf i Universitetit të Potsdamit i cili kontribuoi në këtë hulumtim.

Qarkullimi Mesatar i Atlantikut (AMOC) transporton ujë nëpër oqeanet e planetit, përfshirë Atlantikun, Paqësorin dhe Indianin. Sipas studimit, rajoni që kontribuon në ngadalësimin është Atlantiku i Veriut.

Në këtë pjesë të oqeanit, akujt e Groenlandës po shkrihen, duke kontribuar si në një ngritje të niveleve të detit, ashtu edhe në uljen e shpejtësisë së qarkullimit.

Shkrirja e akullit në Groenlandë dhe reshjet e mëdha të shiut mbi Atlantikun e Veriut të shkaktuara nga ndryshimi i klimës kanë ndikuar në kripësinë dhe dendësinë e ujërave, shpjegoi Rahmstorf.

“Ngrohja sipërfaqësore, cikli i rritur i ujit, reshjet e shiut dhe shkrirja e akullit janë të gjitha pasojë e ngrohjes globale nëpër pjesë të Oqeanit Atlantik Verior”, tha ai.

Ndërsa rrymat e ujit të ngrohtë lëvizin në veri, ato zakonisht kthehen në jug ndërsa bëhet më e freskët dhe e rëndë. Uji i ëmbël i shtuar nga akulli që shkrihet po bën që kjo kthesë të jetë më e ngadaltë për shkak të kripësisë së zvogëluar.

Modelet globale të motit janë të lidhura në mënyrë kritike me qarkullimin e oqeanit dhe transportin e tyre të nxehtësisë dhe lëndëve ushqyese rreth planetit.

Një rritje e valëve të nxehtësisë në të gjithë Europën dhe uragane të forta më afër vijës bregdetare të SHBA për shkak të ujit të ngrohtë që shkon afër bregdetit mund të lidhet me qarkullimin e oqeanit, tha Rahmstorf.

Oqeani dhe rrymat oqeanike luajnë një rol në thithjen e dioksidit të karbonit, gazit serrë më dominues, nga atmosfera. Rrymat e ndryshueshme mund të ulin sasinë e karbonit që merret nga atmosfera, sipas NASA.

Përveç njerëzve, vihet në rrezik edhe popullata e biologjisë detare. Organizmat detarë varen shumë nga rrymat oqeanike, të cilat në thelb vendosin kushtet për të gjithë ekosistemin në drejtim të furnizimit me lëndë ushqyese, temperaturës dhe kushteve të kripës.

Hollivudi na ka treguar këtë skenar potencial në rastin më të keq të ndryshimit të klimës. Dhe ndërsa pasojat e treguara në “A Day After Tomorrow” nuk janë shumë të mundshme, ato ilustrojnë pasojat e ndryshimeve klimatike, nëse ne nuk dëgjojmë paralajmërimet që vijnë nga shkencëtarët e klimës. / Përshtati nga CNN, abcnews.al / KultPlus.com

New York po ndërton një ‘mur’ për të luftuar efektet e ndryshimeve klimatike

Posted on 16 Dhjetor, 202116 Dhjetor, 2021 by Kult Plus

Me ndryshimin e klimës që po prek gjithnjë e më shumë zona të banueshme, një qytet amerikan po përpiqet të përgatitet për stuhitë e ardhshme. Qyteti i New Yorkut po realizon një projekt rezistent ndaj klimës për ta ndihmuar atë të shmangë gabimet e së kaluarës dhe të mbrohet nga ndryshimet e motit në të ardhmen, shkruan EuroNews.

Kryeqyteti ekonomik i SHBA-së është shumë i prekshëm ndaj ndryshimeve klimatike. Me 836 km vijë bregdetare, ekspertët kanë frikë se nivelet e detit do të rriten midis 20-75 cm deri në vitin 2050, gjë që do të kërcënonte Nju Jorkun , veçanërisht ishullin Manhatan.

Me një popullsi prej 8.5 milionë banorësh, uragani Sandy i vitit 2012 dhe stuhitë Ida dhe Henri këtë verë shkaktuan miliarda dollarë dëme në qytetin më të madh të Amerikës, si dhe mbi 50 viktima. Me gjeografinë e tij të veçantë, “Big Apple” është jashtëzakonisht i ndjeshëm ndaj motit të keq dhe së fundmi ka miratuar një plan për elasticitetin e klimës që kushton 20 miliardë dollarë për të parandaluar stuhitë e ardhshme.

Një nga projektet synon sigurinë e Manhatanit. Si pjesë e projektit prej 1.45 miliardë dollarësh puna ka filluar tashmë në Manhatanin juglindor për të ngritur një sistem prej 4 km të parqeve, mureve dhe portave të lëvizshme me një linjë të vazhdueshme mbrojtjeje kundër rritjes së nivelit të detit dhe kërcënimin e stuhive më të forta bregdetare të përkeqsuara nga ndryshimet klimatike, shkruan abcnews.al

“Ky projekt do t’i mbrojë njujorkezët nga stuhitë bregdetare dhe rritja e nivelit të detit për dekadat në vijim, ndërsa gjithashtu do të investojë në lehtësira dhe do të përmirësojë aksesin në hapësirat publike në anën lindore të Manhatanit,” sipas Kryetarit të Bashkisë për Rezistencën ndaj Klimës, Jainey Bavishi.

Manhattan gjithashtu do të mbjell mijëra pemë përreth vendit të ndërtimit dhe do të përmirësojë sistemet nëntokësore për kanalizimet./abcnews.al /KultPlus.com

Leonardo DiCaprio shpreson se filmi ”Don’t Look Up” do të jetë thirrje për ndryshimet klimatike

Posted on 11 Dhjetor, 202111 Dhjetor, 2021 by Kult Plus

Leonardo DiCaprio ka thënë se shpreson që filmi i tij i ri ”Netflix”, ”Don’t Look Up”, do të hapë sytë e shikuesve ndaj kërcënimit të ndryshimit të klimës.

Fituesit 47-vjeçar të Oskarit iu bashkua aktorja, Jennifer Lawrence dhe shkrimtari-regjisori, Adam McKay për të biseduar rreth satirës, në të cilën politikanët, mediat dhe madje edhe qytetarët e zakonshëm nuk shqetësohen edhe aq shumë për këtë.

Megjithëse filmi fillimisht u frymëzua nga dështimet e liderëve botërorë për të ndërmarrë veprime më të mëdha për të luftuar kërcënimin e ndryshimeve shkatërruese klimatike, DiCaprio theksoi gjithashtu se sa mirë funksionon ”Don’t Look Up” si një alegori për refuzimin për të luftuar Covid-19, shkruan dailymail.

DiCaprio dhe Lawrence të dy luajnë në film si astronomë që zbulojnë një kometë me një probabilitet ”100 %” për të goditur Tokën dhe për t’i dhënë fund gjithë jetës.

Por, në një pjesë nga filmi, ata shihen duke debatuar për rëndësinë e aktrimit për të shmangur katastrofën, ndërsa Presidenti i Shteteve të Bashkuara (i luajtur nga Meryl Streep) i injoron ata nga frika se aktrimi do të dëmtojë prestigjin e tij.

“Sikur ky film të kishte një fund tjetër, nuk do të ishte historia ashtu siç është dhe ne nuk do ta heqim atë, por duhej të kishte këtë fund. Është një thirrje zgjimi. Është një orë alarmi”, është shprehur aktori.

Sipas tij nëse nuk do të kishte atë fund, nuk kishte asnjë mënyrë që ata të ishin pjesë e tij. / KultPlus.com

“Kemi vetëm një shans”, fillon Konferenca Botërore e Klimës

Posted on 31 Tetor, 202131 Tetor, 2021 by Kult Plus

Këtë të dielë fillon në Glasgou, Britaninë e Madhe, Konferenca Botërore e Klimës e OKB-së, e njohur si (COP26). 190 vende konsultohen për dy javë për mënyrat e arritjes së kufizimit të ngrohjes globale deri në 1,5 gradë.

Glasgou hap dyert nga e diela për Konferencën Botërore të Klimës së OKB-së, me pjesëmarrje të krerëve të lartë të politikës nga e gjithë bota, të deleguarve, ekspertëve e organizatave aktive në mbrojtje të klimës.

Në këtë konferencë krahas presidentit amerikan, Joe Biden marrin pjesë edhe presidentë e kryetarë qeverish nga e gjithë bota, si presidenti francez, Emmanuel Macron, ai i Indisë, Narendra Modi. Kancelarja Merkel do të lidhet dy herë me fjalime përmes videos me konferencën botërore të klimës.

Për dy javë të deleguarit, politikanët dhe ekspertët do të diskutojnë se si duhen zbatuar më tej objektivat për mbrojtjen e klimës, me qëllim që të arrihet synimi i kufizimit të ngrohjes globale deri në 1,5 gradë, arritja e të cilit po vihet fort në dyshim nga ekspertët.

Ursula von der Leyen: Kemi vetëm një shans

Para fillimit të Konferencës Botërore të Klimës, presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen paralajmëroi të shtunën shtetet pjesëmarrëse në konferencë nga vendimet e pamjaftueshme për uljen e emetimit të gazrave karbonikë.

“Gjendja është shumë serioze”, tha von der Leyen për gazetën “Augsburger Allgemeine”. “Pasojat e ndryshimit të klimës i ndjejmë të gjithë, përmbytjet e tmerrshme të verës, djegiet e pyjeve në masë të papërfytyrueshme, thatësirat, një tornado në Çeki që shkatërroi 2000 shtëpi.” Shkenca që tani na thotë, kujtoi von der Leyen, se bashkësia ndërkombëtare nuk po bën sa duhet kundër ndryshimit të klimës. “Ne e dimë, se kemi vetëm një shans, prandaj ka kaq rëndësi në këtë konferencë COP26 që negociatat të zhvillohen me sukses”, kujtoi von der Leyen.

Boris Johnson, kryeministri i vendit mikpritës të Konferencës Botërore të Klimës, COP26, Britanisë së Madhe kërkoi pak para samitit të Glasgout në kuadër të samitit të G20-s që zhvillohet në Romë(30-31.10.) një përshpejtim të përpjekjeve për kufizimin e ngrohjes globale.

“Njerëzimi i gjithi ndodhet në këtë pjesë të parë të ndeshjes 5:1 në disavantazh. Ne e kemi mundësinë të kompensojmë e të shpëtojmë pozicionin tonë, të kthehemi, por kjo do të kushtojë shumë fuqi.”

Vendet e pasura të marrin përgjegjësi

Përfaqësues të organizatave humanitare kanë bërë thirrje që vendet e pasura të marrin më shumë përgjegjësi në drejtim të mbrojtjes së klimës. Drejtori i Amnesty International për Gjermaninë, Markus Beeko u shpreh, se Gjermania nuk duhet ta bëjë transformimin në një shoqëri neutrale ndaj klimës “në kurriz të vendeve më të varfra, ku jetojnë njerëz që vuajnë më së shumti nga ndryshimet e klimës.” Amnesty ka kërkuar mbështetje më të madhe të jugut global. Kurse organizata për mbrojtjen e fëmijëve, UNICEF kërkoi që në investimet e nevojshme për klimën të kihen parasysh fëmijët dhe të rinjtë. “Ujditë e konferencës së klimës vendosin për jetën dhe të ardhmen e miliona fëmijëve dhe brezave të ardhshëm”, tha Christian Schneider, drejtor i UNICEF-it për Gjermaninë.

Vendet e pasura të marrin përgjegjësi

Aktivistja e njohur e klimës, Greta Thunberg protestoi para fillimit të konferencës në Londër për më shumë angazhim për klimën dhe kritikoi rolin e bankave në botë në krizën e klimës. Së bashku me demonstruesit ajo kërkoi që bankat t’i japin fund financimit të projekteve dëmtuese për klimën, mes tyre edhe mbështetjen e nxjerrjes së energjive fosile. Thunberg doli në aksion proteste para selisë së Standard Chartered Bank duke pozuar me një pllakat: “Jo më para për kaosin e klimës!” Gjatë ditëve të konferencës priten të organizohen një numër demonstratash e aksione proteste.

Pikat e grindjes

Në qendër të debatit të konferencës ndodhet zbatimi vullnetar i qëllimeve të vendosura nga shtetet deri në vitin 2030. Kërkohet që shtetet t’i përmirësojnë planet e tyre për klimën në këtë konferencë, sepse premtimet e planet aktuale nuk mjaftojnë që të kufizohet ngrohja globale deri në 1,5 gradë. Por një sërë vendesh, mes tyre edhe Kina, nuk kanë paraqitur plane të aktualizuara deri në vitin 2030, por mund ta bëjnë këtë gjatë samitit apo në samitin e G20-s që zhvillohet në fundjavë në Romë.