Në Shën Vasili (San Basile) jeton një komunitet arbëreshë (pakicë etno-gjuhësore shqiptare) e Italisë, i cila mban gjuhën, zakonet, ritin bizantin-grek, traditat dhe kulturën e vet. Veshja tradicionale e grave të San Basiles është dhënë për shekuj dhe përbën një nga elementët e identitetit kulturor arbëresh. Vendasit e këtushëm, krahas ruajtjes së traditave të vendit të origjinës, kanë edhe mbiemra të zakonshëm me origjinë shqiptare, siç janë: Bellizzi, Bisulco, Frascino, Marco, Parapugna, Pugliese, Quartarolo, Tamburi.
Sa i përket veshjeve të nuseve të reja ato zakonisht bartin dy lloje të veshjes: kostum gala, i quajtur llambadhor, dhe një gjysmë palësh. Ndërsa territori ofron një seri të peizazheve të larmishme: male të larta, kodra dhe rafte të gjera me bar të mbuluara nga ullishtat. Duke e kthyer shikimin tuaj në lindje drejt fushës së Sibarit, kur qielli është i qartë, ju mund të shihni detin Jon që shkëlqen midis flakëve të dritës së argjendtë “.
Ndër manifestimet vjetore tradicionale është Vallja e San Basiles, ku çdo vit, të martën pas Pashkës, Vallja zhvillohet në San Basile, si një ngjarje e lidhur me traditën shqiptare me të cilën kujtohet fitoren e Skënderbeut mbi turqit që u zhvillua pak para Pashkës së Krishterë, gjatë betejës së Krujës në 24 Prill 1467. Vallja fillon në orët e para të pasdites, kur vajzat, të veshura me fustan llambadhor gala, duke mbajtur mbi koka shami mëndafshit, formojnë zinxhirë të gjatë në skajet e të cilave janë 2 ose më shumë të rinj Kapurel që drejtojnë luginën për rrugët e qytetit.
Përndryshe këtu fusha e traditave popullore është mjaft e gjerë, përveç gjuhës, letërsia gojore dhe e shkruar përfshin kërcime, teatër, cikël jetësor të fshatarëve, barinj, besime, besëtytni. Traditat i përkasin folklorit, i cili, duke qenë një shprehje autentike e njerëzve, shpreh gjendje shpirtërore të hidhëruar ose të lumtur, të gjitha i bëjnë jehonë një të kaluare të largët që mbledh shprehje shpirtërore, ngjarjet më domethënëse që përfaqësojnë të gjithë ekzistencën e njeriut protagonist. Përmes këngëve, vallëzimeve të shkurtra, fjalëve të urta, përmbajtjet folklorike bëhet mjet të njohurive dhe evolucionit kulturor të njerëzve të saj. Sepse është pikërisht folklori që ruan të gjallë deri në ditët tona kulturën shpirtërore të shqiptarëve gjegjësisht arbëreshëve në këtë rast, ku shquhet me prani edhe në vet këtë vendbanim të lashtë arbëror./ Diaspora shqiptare / KultPlus.com
