Komuniteti shqiptar në Bosnjë dhe Hercegovinë, i udhëhequr nga kryetarja Elvira Dushi, më 17 shkurt ka organizuar festën e Pavarësisë së Kosovës, ku ndër të tjera do të lexohen edhe poezi në gjuhën shqipe, shkruan KultPlus.
Në festën e pavarësisë, pritet të marrin pjesë edhe autoritetet shtetërore të Bosnjës, intelektual të shumtë, adhurues të artit e lexues të poezisë.
Lajmin e ka bërë të ditur Lulzim Tafa, i cili në këtë festë si i ftuar nderi do t’i lexoj edhe disa poezi në gjuhën shqipe dhe boshnjake.
“Festën e Pavarësisë së Kosovës, 17 shkurtin, këtë vit do ta kaloj në Sarajevë, si i ftuar nderi nga Bashkësia Shqiptare në Bosnje dhe Hercegovinë.
Atje më kanë ftuar që t’i lexoj disa poezi në gjuhën shqipe dhe atë boshnjake. Në festën e pavarësisë, do të marrin pjesë edhe autoritetet shtetërore të Bosnjës dhe intelektual të shumtë, miq të mi, Sarajli të vjetër e të rinj, adhurues të artit e lexues të poezisë.
Komuniteti shqiptar në Sarajevë është mjaftë i organizuar dhe udhëhiqet nga Kryetarja Elvira Dushi, një promovuese e madhe e vlerave tona në Bosnje.
Përndryshe shqiptarët janë komunitet shumë i respektuar në Bosnje dhe Hercegovinë.
Sarajeva feston me Poezi”, ka shkruar Tafa në facebook./ KultPlus.com
Televizioni grek “Alpha” i ka kushtuar një emision mbi një orë komunitetit shqiptar në ishullin e famshëm Mykonos. Aty flasin emigrantë të ndryshëm shqiptarë që kanë mbërritur në ishull prej viteve të para ’90 dhe sot përbëjnë një komunitet me mbi 3 mijë persona.
Ata janë integruar në Mykono, kanë krijuar familje dhe janë bërë shtetas grekë. Kryesisht punësimi i tyre është në sektorin e ndërtimit dhe shërbimeve ndërsa shumë prej tyre kanë blerë prona e hapur biznese në industrinë e turizmit.
Shihni në videon më poshtë emisionin e plotë. / Diaspora shqiptare / KultPlus.com
Komuniteti shqiptar në luginën “Vale Camonica”, numëron mbi 4 mijë njerëz. Të gjithë bashkëkombas të shpërngulur nga trojet e tyre dhe të vendosur në lokalitetet e kësaj lugine, e cila përshkohet në të gjithë gjatësinë e saj prej lumit Oglio me burim nga lartësitë e “Ponte di Legno”(1278 m) duke përshkuar lokalitetet, Sebino, Costa Volpino e më pas në Sarnico, në liqenin e Iseo duke vazhduar drejtimin për tu bashkuar përfundimisht me lumin PO, i pari nga prurjet e tij në Itali.
Për shkak të gdhendjeve të shumta shkëmbore me simbole të ndryshme, në vitin 1979 UNESCO e shpalli këtë luginë, pasuri të trashëgimisë botërore, ndërsa në vitin 2018 e gjithë lugina u përcaktua si një rezervë biosfere për aftësitë e saj ruajtëse të ambientit.
Pikërisht ky komunitet i përfaqësuar nga shoqata “Shqiponja” nën drejtimin e Sherif Nuredini, i dhuroi Bashkisë në “Darfo Boario Terme” një statujë të Nënë Terezës e njohur tashmë në të gjithë botën për humanizmin e saj.
“Kjo statujë e vendosur në parkun “Conventone” është një dhuratë simbolike në shenjë falënderimi për mikpritjen dhe mundësitë që ne gjetëm këtu mes popullsisë vendase, ku hodhëm rrënjët për të ndërtuar jetën së bashku me familjet tona, të integruar dhe të konsoliduar”, thotë Sherif Nuredini në momentet e zbulimit të statujës së mbuluar me flamurin tonë kombëtar nga kryetari i komunës “Darfo Boario”, Ezio Mondini.
Mondini në përshëndetjen e tij vlerësoi integrimin, bashkëpunimin dhe kontributin që jep komuniteti shqiptar në bashkëjetesë paqësore e dinjitoze edhe pse vjen nga shumë shtete të rajonit të Ballkanit, ndërsa për Nënë Terezën ai vijoi me leximin e fjalëve të gdhendura në pllakën e bronzit të shtatores së saj.
“Jo të gjithë mund të bëjmë gjëra të mëdha, por ne mund të bëjmë gjëra të vogla me shumë dashuri”, e cila do të mbetet një dëshmi e gëzimit që buron nga dashuria për dinjitetin e çdo njeriu dhe vlerësimit të gjërave të vogla që kushdo mund të bëjë me besnikëri e dashuri.
“Komuniteti ynë është kudo, shtoi Nuredini, vetëm shikoni përreth. Nga shëndetësia te ndërtimi, nga tregtia te hoteleria, arti dhe agrikultura, si një komunitet i bashkuar e i integruar mirë në territor e në përpjekje të vazhdueshme për të ruajtur identitetin e tij edhe me hapjen e së parës shkollë shqipe në Darfo (Bresha) në vitin 2017 dhe më pas edhe në “Costa Volpino-Bergamo për vetë shtrirjen që ka ndërmjet dy provincave kjo shoqatë. Duartrokitjet dhe shtrëngimet e duarve mbas inaugurimit të shtatores së Nënë Terezës u pasuan me ekzekutimin e himneve kombëtare të Italisë e Shqipërisë dhe me përshëndetjet e personaliteteve të ftuara në këtë festë.
Në traditën tonë këngët dhe vallet si pjesë e dëfrimeve në ditë festive u shpalosën me fluturimin e tingujve të grupit muzikor “Sajmo” dhe zërit melodioz të këngëtares Elhame Ahmetaj. Sheshi ishte komplet i “pushtuar” nga valltarët e zënë dorë për dore me fëmijë e nxënës të shkollës së bashku me mësuesen e tyre Shpresa Popaj.
Ndërsa pjesa e mbylljes së kësaj feste argëtuese ishte paksa edhe e vështirë për stafin e kësaj shoqate, të cilët kishin përgatitur në shesh një drekë të larmishme me ushqimet tona tradicionale. Përshëndetjet dhe fotografitë në grup pranë shtatores së Nënë Terezës, do të mbeten gjithmonë kujtime të cilat do të na lidhin me jetën dhe veprën e së madhërishmes Gonxhe Bojaxhiu.
Nga Petrit R Aliaj. / Diaspora Shqiptare / KultPlush.com
Komuniteti shqiptar në edicionin e parë në Festivalin Provincial të Emigrantëve në vitin 1975 në Berisso, Argjentinë.
Në të njëjtin vit u zgjodh mbretëresha e emigrantësve, e cila ishte një lituaneze. Ndër vite më pas ky Festival u kthye në traditë dhe vazhdon të zhvillohet ende sot me një pjesëmarrje masive.
Festivali tashmë zhvillohet në mënyra të ndryshme sipas traditave që vende të ndryshme kanë, një festival shembull i bashkimit dhe tolerancës. / KultPlus.com
Valët e para të emigrimit nga Shqipëria kanë arritur në Australi në vitet 1920-1930. Këta kanë qenë përgjithësisht grupe të vogla, shumica të ardhur nga Shqipëria e jugut, kryesisht nga zona e Korçës dhe u vendosën në qytezën Shepparton e në qytezat e Maribës; u punësuan në bujqësi, në kultivimin e duhanit dhe të kallamit të sheqerit. Këta emigrantë të parë, sollën më pas edhe familjet e tyre.
Vala e dytë e emigrimit ndodhi në fund të luftës së dytë botërore. Këta ishin kryesisht refugjatë, të cilët donin të iknin nga komunizmi. Shumica e personave të ardhur nga ish-Jugosllavia mundën të tërhiqnin familjet e tyre, por kjo nuk ndodhi me shqiptarët e ardhur nga Shqipëria. Emigrimi i shqiptarëve nga Shqipëria pothuajse përfundoi në atë kohë, me mbylljen e kufijve.
Vala tjetër e emigrimit filloi në vitet 1960. Këta ishin shqiptarë të ardhur nga ish-Jugosllavia. Shumica e tyre erdhi nga Maqedonia, por një pjesë erdhi edhe nga Kosova dhe Mali i Zi. Ata erdhën kryesish për arsye ekonomike, si dhe për ti shpëtuar sistemit represiv të Rankoviçit.
Vala tjetër e emigrimit është nga Kosova, në vitet 1990, pas ndryshimit të statusit të Kosovës nga regjimi i Millosheviçit.
Ka edhe shqiptarë nga Shqipëria që kanë ardhur në numër të vogël duke filluar nga vitet 90, dhe vazhdojnë të vijnë.
Gjithashtu në vitin 1999 erdhën dhe rreth 3000 shqiptarë nga Kosova, por shumica e tyre u kthyen me përfundimin e luftës. Rreth 300 prej tyre kanë mbetur dhe janë integruar në Australi.
Referuar Censusit Autralian të kryer nga “Australian Bureau of Statistics”, në vitet 2011 & 2016, në Australi rezultojnë të rregjistruar 13.141 shqiptarë që jetojnë në këtë vend, prej të cilëve 2396 janë shqiptarë të lindur në Shqipëri. Sipas rezultateve zyrtare, nga regjistrimi i popullsisë në vitin 2011, në Australi ka përafërsisht 8000 persona që flasin shqip, dhe që janë të shpërndarë si më poshtë vijon:
Victoria : 6000 New South Wales: 810 Queensland: 420 South Australia: 340 West Australia: 255 Zona të tjera: 200
Por komuniteti shqiptar në Australi mendon se ky numër nuk është i saktë sepse shumë nga shqiptarët nuk i kanë plotësuar formularët e censusit në rregull, apo nuk kanë marrë pjesë fare. Gjithashtu ky numër nuk përfshin ata që janë me origjinë shqiptare, por që nuk flasin shqip.
Sipas të dhënave të mbledhura nga organizata të ndryshme të komunitetit shqiptar në Australi, dhe që mendohet se është shifër më e saktë se shifra zyrtare, ka rreth 20.000 shqiptarë (këtu përfshihen personat që kanë lindur jashtë si edhe fëmijët e tyre të lindur në Australi). Këta shqiptarë janë me origjinë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi. Shumica e tyre, rreth 8000 jetojnë në Viktoria, Melburn dhe janë me prejardhje nga trevat shqiptare të Maqedonisë: fshatrat e liqenit të Prespës dhe rrethi i Manastirit.
Shqiptarët në Australi përgjithësisht janë të integruar ne jetën e vendit dhe gëzojnë të njëjtin status juridik si të gjitha pakicat e tjera etnike që jetojnë e punojnë atje.
Në Victoria ka 4 shkolla të gjuhës shqipe; në zonat Dandenong, Heidleberg, Sunshine dhe Altona.
Shteti australian financon mësimin plotësues të gjuhës shqipe (një herë në javë prej klasës së parë fillore deri në klasën e 12-të), por kjo mundësi nga shqiptarët është shfrytëzuar shumë pak. Kjo gjë ka ndodhur pwr shkak se nuk është arritur numri i mjaftueshëm i nxënësve dhe interesi i treguar nga shqiptarët për këtë mësim plotësues shpresohet të rritet në nivelin që kërkohet. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com
Me iniciativë të organizatave shqiptare në Austri dhe nën përkujdesjen e Këshillit Koordinues të Shoqatave Shqiptare në Austri, artistë dhe aktivistë shqiptarë të cilët veprojnë atje u bënë bashkë për të nderuar viktimat duke vendosur kurora të luleve ne të gjashtë vendet ku ndodhi sulmi makabër në natën e 2 Nëntorit në Vjenë, datë e cila fatkeqësisht është e zezë për Austrinë dhe mbarë njerëzimin.
Ky akt terrorist pati katër viktima e shumë të plagosur duke shokuar kështu Austrinë dhe mbarë botën.
Ky marsh solidarizues nisi nga Sinagoga, nga edhe ku nisi sulmi i tmerrshëm terrorist si dhe vazhdoi në të gjitha vendet ku mbetën viktima civile, të cilat paguan me çmimin më sublim dashurinë e tyre për këtë qytet të mrekullueshëm.
Me këtë gjest simbolik komuniteti shqiptar në Austri i shpreh ngushëllimet më të thella familjarëve të viktimave si dhe mbarë popullit austriak, gjithashtu shpreh mbështetjen ndaj bashkëqytetarëve të tyrë austriakë duke përçuar mesazhin se do të qëndrojnë bashkë në këto momente të vështira.
‘Aktet e tilla teorriste nuk do të arrijnë të zbehin vlerat e larta të demokracisë, respektin dhe harmoninë ndërnjerëzore që e karakterizonë popullin austriak, por përkundrazi do të na bëjnë edhe më të vendosur në mbrojtjen dhe avancimin e këtyre vlerave universale që dy popujt tanë i bashkëndajnë. Ashtu siç Austria çdo herë ka mbështetur popullin shqiptar, ashtu edhe ne do të mbështesim çdoherë popullin mik austriak. Bashkë jemi më të fuqishëm’, potencon Këshilli Koordinues. / KultPlus.com
Hoxha Ademsafi Bajrami dhe Prifti Don Nikson Shabani, bashkërisht duke ndezur qirinjëKomuniteti shqiptar bashkërisht duke nderuar vendin e ngjarjes ku edhe ka filluar krimi, pranë Sinangoges në qendër të VjenësVendi ku u vra shqiptari Nexhip VreneziAmbasadori i Shqipërisë në Vjenë, Roland Bimo duke ndezur qirinjë pranë vendit të krimit
Komuniteti shqiptar ka jetuar në territorin e Ukrainës që nga fundi i shekullit 18 – fillimi i shekullit 19. Shqiptarët Ortodoksë kanë emigruar fillimisht në Bullgari, më pas kanë emigruar së bashku me gagauzët dhe bullgarët.
Ata u vendosën në tokën e Besarabisë moderne dhe Detit të Zi, pjesërisht në Odesa dhe në zonat rurale. Gjysmë shekulli më vonë, disa nga kolonistët e Ballkanit migruan në Detin Azov, ku gjithashtu themeluan disa fshatra ku jetojnë pasardhësit e tyre sot raporton The Ukrainer.
Në pjesën më të madhe të fshatrave të Besarabisë jetojnë kombe të ndryshme: bullgarët, shqiptarët, gagauzët, moldavët, rumunët, ukrainasit dhe kombësi të tjera, por e veçanta e tyre është se festojnë së bashku.
Për pesë vite, festivali ndërkombëtar i verës “Bolgrad Wine Fest” zhvillohet në Bolhrad gjatë vjeshtës, duke mbledhur jo vetëm banorët e qyteteve dhe fshatrave përreth, por edhe prodhues të verës nga e gjithë Ukraina, Bullgaria dhe Moldavia.
Çdo vit, më 6 maj, shqiptarët e Besarabisë përkujtojnë ditëlindjen e heroit kombëtar të Shqipërisë, Gjergj Kastriot Skënderbeu (Fakti interesant është se në të njëjtën ditë gagauzët festojnë Shën Gjergjin. Prandaj, të dy shqiptarët dhe gagauzët bëjnë kurban).
Karakurti
Fshati Karakurt ndodhet afër Bolhradit në Besarabia. Fjala “Karakurt” vjen nga Turqia që do të thotë “tokë e zezë “. Ky është emri i një prej merimangave më helmuese. Ndoshta misteri nuk do të zgjidhet kurrë: pse kolonistët shqiptarë, bullgarë dhe gagauzianë e quajtën me këtë emër fshatin që ata themeluan në vitin 1811.
Në ditët e sotme në Karakurt fliten pesë gjuhë: shqip, bullgarisht, gjuha gagauze, ukrainase dhe rusisht. Njerëzit vendas thonë se kur tre njerëz me kombësi të ndryshme takohen dhe diskutojnë me njëri-tjetrin dhe njëri prej tyre flet shqip atëherë të tre flasin shqip sepse është gjuha kryesore aty.
Në 2001, në Karakurt jetonin deri në 3,000 njerëz, nga të cilët 1,725 janë shqiptarë. Në vitet 1860, disa shqiptarë nga Besarabia u zhvendosën në pjesën veriore të Pryazovia. Numri i banorëve të këtyre fshatrave është shumë më i vogël se popullsia e Karakurtit.
Shqiptarët në Ukrainë
Në shekullin e 16-të një pjesë e shqiptarëve ortodoksë – toskët migruan në pjesën e Bullgarisë lindore, e cila në atë kohë i përkiste Perandorisë Osmane. Shqiptarët jetuan për tre shekuj midis bullgarëve dhe gagauzëve.
Shqiptarët migruan në territorin e Ukrainës në mes të shekullit të 18-të, kur këto toka ndodheshin nën pushtimin e perandorinë ruse. Në atë kohë, shumica e tyre përbëhej nga vullnetarë shqiptarë që kishin shërbyer në Marinën Ruse gjatë luftës Ruso-Turke. Pasi lufta mbaroj, u vendosën rreth Odesas. Ka dy rrugë të njohura të lidhura me shqiptarët në qendrën historike të Odesas – Mala Arnautska dhe Velyka Arnautska. Në shekullin e 19-të, shqiptarët ortodoksë u quajtën “Arnautë” nga turqit.
Një nga shkaqet e zhvendosjes së shqiptarëve gjatë viteve 1806 –1812 në Besarabia ishte për shkak të shtypjes kombëtare dhe fetare në Ballkan, i cili atëherë ishte nën sundimin e Perandorisë Osmane.
Disa mijëra familje ortodokse shqiptare refuzuan konvertimin në fenë islame dhe filluan të kërkonin për një vend të ri për të jetuar. Në atë kohë kishte shumë vende të pabanuara në Besarabia dhe Pryazovia.
Sipas burimeve të ndryshme, komuniteti i shqiptarëve të Ukrainës ka midis 5,000 dhe 10,000 shqiptarë, ndërsa më pak se gjysma e tyre flasin gjuhën shqipe. Përveç fshatrave në Bessarabia dhe Pryazovia, shqiptarët gjithashtu jetojnë në qytete të tilla të mëdha si Odesa, Izmail, Donetsk, Luhansk, Kyiv, Kharkiv, Lviv, etj.
Organizata e parë shqiptare në Ukrainë, e cila u krijua në 1993, sot nuk ekziston më. Disa organizata janë krijuar në Besarabia me kalimin e kohës, të tilla si Shoqata Kulturore dhe Edukative Shqiptare: Rilindja dhe Qendra Karakurt për Kulturën Shqiptare, e cila u hap në vitin 2016. Aktualisht, Shoqëria Kulturore dhe Edukative Shqiptare “Dardania” operon në rajonin e Pryazovia.
Kreu i Shoqatës “Rilindja”, një shqiptar, Rodion Pandar, lindi në Karakurt, u diplomua nga një shkollë lokale, më pas në universitetin e Odesas. Ai ka jetuar dhe punuar në Stamboll dhe Odesa për disa vite, por më pas u kthye në vendlindjen e tij Besarabia.
Sipas traditës shqiptare, djali i vogël duhet të qëndrojë në shtëpinë ku ai lindi. Kjo sepse ai është trashëgimtari. Kështu që pasi punova në Stamboll (nga 1994 në 1996), prindërit e mi më thanë: “Bir, po mendon të kthehesh në atdheun tënd?” Unë i thashë: “Baba, por unë kam një biznes shumë të mirë në Turqi!” Dhe ai u përgjigj, “Nëse je shqiptar, eja në shtëpi”. Dhe u ktheva.
Rodion thotë se kombet e shumta në Karakurt dhe në fshatrat e tjerë të Besarabia janë një fenomen i zakonshëm. Pas vitit 1991 procesi i mësimdhënies në shkollat lokale u zhvillua në rusisht për një kohë të gjatë.
Fshati ynë është më shumë se 200 vjeçar. Sot nuk ka asnjë ndryshim kush je , pavarësisht kombeve të shumta. Shumica e njerëzve të fshatit flasin tre gjuhë. Unë u detyrova të mësoja gjuhën ukrainase vetë. /abcnews/ KultPlus.com
