Në ditën e parë të hapjes së plotë të pikës kufitare të Vërmicës, qytetarët sërish janë përballur me radhë pritjesh. Mëngjesin e së hënës pritjet e qytetarëve për të kaluar nga Morina në Vërmicë kanë zgjatur rreth një orë, derisa janë parë tollovi njerëzish të cilët nuk e kanë respektuar distancën dhe mbajtjen e maskës gjatë pritjeve për të matur temperaturën dhe simptomat e tjera për koronavirus.
Për të parë mbarëvajtjen e procesit të kontrolleve mjekësore vizitë në Vërmicë bëri Ministri i Shëndetësisë, Armend Zemaj bashkë me drejtorin e Institutit të Shëndetësisë Publike, Naser Ramadani.
Zemaj kërkoi nga stafi mjekësor që të mos pranojnë qytetarë pa maska. Ndërsa Ramadani tha se virusi nuk e ka më fuqinë e njëjte por shtoj se nëse nuk respektohen masat atëherë vendi do të rikthehet në situatën e mëhershme dhe do të merren masa më rigoroze. Deri tani Kosova ka hapur vetëm një pjesë të kufijve. Me Shqipërinë vazhdojnë të jenë të mbyllur kufiri i Qafës së Prushit dhe Qafë Morinës. /KultPlus.com
Qeveria e Kosovës ka ndarë 10 mijë euro për rindërtimin e shkollës fillore së djegur në fshatin Dacaj të Rozhajës në Mal të Zi.
Sipas një njoftimi të Ministrisë së Financave dhe Transfereve, ministri Besnik Bislimi ka vendosur për këtë mbështetje financiare pas kontakteve me autoritetet lokale dhe komunitetin shqiptar në Mal të Zi.
“Ky Vendim është bazuar në kompetencat e tij ligjore të Ministrit të Financave dhe Transfereve, duke u bazuar në Ligjin e Menaxhimit të Financave Publike dhe Përgjegjësitë (LMFPP) dhe Ligjin mbi ndarjet buxhetore për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2020”, thuhet në njoftimin e ministrisë.
Shqipëria dhe Kosova prezantohen si një destinacion turistik i përbashkët, për të gjithë të huajt që duan të dinë diçka më tepër për historinë, kulturën, bukuritë natyrore dhe vendet atraktive, ku mund të argëtohen dhe të pushojnë.
Ministri i Mjedisit dhe Turizmit, Blendi Klosi publikoi sot pamje të atraksioneve turistike të të dy vendeve duke ftuar turistët ti shijojnë ato.
“Nëse keni shpirtin e eksperiencës, nëse ju pëlqen të zbuloni kulturat e lashta dhe dëshironi të gjeni veten në mes të një natyre përrallore e ende të pazbuluar, të shijoni një ushqim të mrekullueshëm, duam t’u mirëpresim në një natyrë të paprekur e të egër prej 39 635 km2”, thuhet në videon e publikuar nga ministri Klosi.
”Vendet tona”, thuhet më tej në video, “nuk kanë industri të mëdha dhe nuk ka asnjë McDonald. Është mallkim, apo bekim?”
“Harrojeni rregullin, lëreni pas ritmin e qyteteve të zhurmshme, shmangni radhët e gjata të turistëve, ejani të përjetoni vendet unike që ofrojnë vendet tona”, është ftesa për aventurierët./atsh/ KultPlus.com
Gazeta prestigjionze gjermane ‘Der Spiegel’ ka publikuar nje shkrim të vitit 1969 nga arkiva për gjendjen politike dhe ekonomike të shqiptarëve në Kosovë gjatë luftës së dytë botërore.
Në këtë shkrim që e ka publikuar në profilin e tij në Facebook, publicisti Halil Matoshi thuhet se deri në vitin 1941 në Kosovë kishte vetëm gjashtë traktorë, 16 vendbanime të elektrizuara, 49 mjekë, ndërsa 10,000 shqiptarë vuanin nga tifoja, 15,000 nga mikoza, 90,000 nga malaria dhe çdo i dyti nga zgjeba.
Zgjeba e njohur si zhuga është sëmundje ngjitëse e lëkurës që shfaqet zakonisht midis gishtave, në bark, në kurriz, në kofshë etj. me puçrra me ujë e me kore, të cilat kruhen shumë
Edhe pse shqiptarët luftuan krahë për krahë me popujt tjerë kundër nazi-fashizmit, Tito nuk ua dha statusin e Republikës në Jugosllavi. Plani për t’i bërë shqiptarët bashkë në një Republikë, si pjesë e federatës së sllavëve të jugut, dështoi pas kundërshtimit të Stalinit. Që atëherë Shqipëria staliniste e më vonë maoiste, përdorë shqiptarët e Kosovës si levë kundër Beogradit.
Pas LDB mbi 40 mijë nacionalistë shqiptarë, ranë viktimë e aksioneve të Titos.
Vetëm çdo i 16-ti shqiptar ka një vend pune. Të ardhurat për kokë banori janë 42 DM në muaj.
Në Beograd punojnë si pastrues të rrugëve, ngarkues qymyri, shitës kikirikash, po aq shqiptarë, sa punojnë në ndërmarrjet industriale të Kosovës.
Shefi i policisë sekrete jugosllave Udba Aleksandar Rankovic vazhdon të tiranizojë shqiptarët. Vetëm më 1965 Udba kreu 41 vrasje në Kosovë, 25 të tjera në fillim të vitit 1966. Udba themeloi dhe toleroi organizata të paligjshme (nën emrat si “Shqiptarët për Liri” dhe “Revolucionarët Maoist”), më pas i arrestoi anëtarët e tyre./GazetaExpress/ KultPlus.com
Qyteti i binjakëzuar me Prizrenin, Osijeku i Kroacisë, në shenjë të miqësisë dhe të solidaritetit në kohën e pandemisë ka ndriçuar monumentin më të famshëm të qytetit me ngjyrat e flamurit shtetëror të Kosovës.
Ura e këtij qyteti ka marrë ngjyrat kaltër e verdhë duke reflektuar edhe në ujërat e lumit Drava, njofton Klan Kosova.
Një fotografi të tillë e ka publikuar kryetari i Prizrenit, Mytaher Haskuka, i cili ka falënderuar edhe homologun e tij kroat për përkrahjen e dhënë.
“Falënderoj përzemërsisht kryetarin e Komunës së Osijekut, z. Ivan Vrkić, për mbështetjen e cila është mjaft domethënëse në këto ditë të vështira ku po kalon e gjithë bota nga kriza shëndetësore e pandemisë”.
“Shpresoj që këtë krizë ta tejkalojmë së bashku sa më parë dhe të kemi bashkëpunim edhe më të fortë për t’u rimëkëmbur”.
“Zakonisht kur dikush e përmend fjalën ‘shkencë’, menjëherë në trurin tonë paraqitet një burrë i vjetër, i racës së bardhë, me një mantel të bardhë laboratori”.
“Por, ky në fakt nuk është pasqyrimi i njerëzve që merren me shkencë”, thotë Ferdiana Hoti, një shkencëtare e re nga Gjilani, e cila është kandidate për doktoraturë në Universitetin e Antwerpit në Belgjikë, si dhe në Qendrën Shkencore Belge për Energji Nukleare. Në fokus të studimeve të saj janë aspektet e komunikimit, në rastet me rreziqe nukleare.
“Shkencëtarët janë vajza, janë gra, janë burra e djem, të rinj e të vjetër, të racave të ndryshme e të profesioneve të ndryshme. Ka shkencëtarë me mantel të bardhë, e ka nga ata që gjithë ditën e kalojnë para kompjuterit, duke bërë analiza statistikore”, thotë ajo, për Radion Evropa e Lirë.
Sipas saj, shkollimi fillor dhe i mesëm në Kosovë, nuk i ka ofruar njohuri praktike, në fushën e shkencës dhe teknologjisë.
Shumë më ndryshe është në Belgjikë, ku sipas saj, përparësitë janë të shumta.
“Janë kushtet financiare dhe pajisjet më të reja, të cilat të ndihmojnë të bësh hulumtime, ashtu sic duhet. Gjatë doktoraturës këtu të jepet e gjithë ndihma financiare për të përfunduar hulumtimet, të cilat do të të nevojiten gjatë studimeve. Varësisht prej idesë që ke, mund ta gjesh shumë lehtë përkrahjen nga departamente të ndryshme për pajisjeve teknologjike, apo edhe mund t’i blesh ato”, thotë Hoti.
Vlerësimi i pavërejtshëm i PISA-s Edhe më shumë se 20 vjet që nga përfundimi i luftës në Kosovë, sistemi arsimor vuan nga cilësia e dobët, për të ngritur kuadro profesionale.
Cilësia e dobët në arsim, pakënaqësitë e mësimdhënësve sa i përket pagave dhe ndërhyrjet politike në institucionet e pavarura arsimore, janë vetëm disa nga problemet, me të cilat përballet sektori i arsimit në Kosovë, thonë ekspertët.
“Rezultatet e fundit të PISA [Programi për vlerësimin ndërkombëtar të nxënësve] krahasuar me ato të vitit 2005, tregojnë se jemi në krizë. Është zhgënjyese, sepse Kosova nuk ka vizion dhe nuk di çfarë të bëjë për të ndryshuar gjendjen në arsim në një periudhe 10-vjeçare”, ka thënë për Radion Evropa e Lirë, Halim Hyseni, nga Qendra për Avancimin e Performancës së Sistemit të Arsimit.
Në fakt, Kosova u përball më vlerësimin e dobët të PISA-s dy herë me rradhë, për ngecjet që ka shënuar ndër vite në arsim. Ajo që nuk ka rënë shumë në sy te ky vlerësim, është fakti se Kosova kishte një përparësi të vecantë në raport me vendet tjera – në shkencë vajzat kishin tejkaluar djemtë, për gjashtë pikë në shkallën e vlerësimit.
“Në të gjitha vendet djemtë i kaluan vajzat në matematikë për pesë pikë, por në Kosovë vajzat shënuan rezultatet të ngjashme me djemtë në matematikë. Në shkencë vajzat i tejkaluan djemtë mesatarisht me dy pikë në nivel të të gjitha vendeve, por në Kosovë vajzat i tejkaluan djemtë në shkencë me gjashtë pikë”, thotë hulumtimi i PISA-s.
Në muajin shkurt të këtij viti në Kosovë “Rrjeti i Grave në Arsim të Lartë dhe Shkencë”, një organizatë që ka për synim përkrahjen vajzave dhe grave në zhvillimin e karrierës së tyre akademike, shkencore dhe udhëheqëse, mbajti konferencën “Këmbëngulësia e Grave në Arsimin e Lartë dhe Shkencë”.
Njëra ndër gjinekologet e para në Kosovë, Emine Gashi, në fjalimin e saj porositi vajzat dhe gratë “të mos zbrapsen dhe heqin dorë nga qëllimet e tyre pavarësisht pengesave”. Kjo organizatë po angazhohet në promovimin e mundësive të barabarta në hulumtime shkencore.
Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Inovacionit, nuk është përgjigjur në pyetjen e Radios Evropa e Lirë lidhur me investimet e kësaj ministrie për krijimin e mundësive të barabarta dhe për të fuqizuar pjesëmarrjen e grave në shkencë.
“Në Kosovë ende mungon përfshirja e barazisë gjinore në proceset edukative” Instituti për Politika Zhvillimore (INDEP) është një organizatë joqeveritare, e cila merret me qeverisjen demokratike dhe zhvillimin e qendrueshëm. Një ndër projektet e saj është edhe avokimi i drejtpërdrejtë tek akterët kyç të fushës së barazisë gjinore në institucionet shtetërore. Por, kjo organizatë në fokus ka edhe fuqizimin e grave në shkencë.
Dora Musa, zyrtare në këtë organizatë thotë për Radion Evropa e Lirë se në Kosovë ende mungon përfshirja e barazisë gjinore në proceset edukative dhe plan-programet e shkollave.
Kjo organizatë këtë fakt e ka vërejtur gjatë zbatimit të një projekti në shkollat e Kosovës për vetëdijësimin mbi barazinë gjinore.
“Zakonisht, temat e barazisë gjinore preken pak, për mos të thënë fare, nga arsimtarët dhe profesorët e lëndëve siç është Edukata Qytetare. Ky fakt limiton njohuritë e gjeneratave të reja në çështjet gjinore. Në kuadër të aktiviteteve të mbajtura në shkolla, kemi vëzhguar një gatishmëri nga ana e drejtorëve dhe mësimdhënësve për të ligjëruar mbi barazinë gjinore, por ndër vite është bërë pak në këtë drejtim”.
“Ajo çfarë kemi kuptuar gjatë kontakteve me nxënësit është se ata kanë dëshirë të madhe që jo vetëm të dëgjojnë për barazinë gjinore gjatë një ore ligjërimi në kuadër të një lënde, por të kenë lëndë të veçantë për çështjet gjinore. Sidoqoftë, për t’u arritur kjo duhet përfshirje e institucioneve qendrore të sektorit publik, respektivisht Ministrisë së Arsimit. Për fat të keq nuk kemi parë një vullnet të tillë”, thotë Musa.
Deri atëherë, shkencëtarja e re, Ferdiana, ka një porosi për të gjitha ato vajza dhe gra, kudo ku janë…
“Po deshët të merreni me shkencë, merruni me shkencë, eksploroni kurreshtjen”./rel/
Komisioni Evropian ka planifikuar që të ndajë një fond prej 3 miliardë eurosh në luftën kundër pandemisë COVID-19.
Në mesin e shteteve të cilat do të përfitojnë nga një fond i tillë do të jetë edhe Republika e Kosovës.
Një gjë të tillë e ka konfimruar, Vladis Dembrovskis, i cili është zëvëndëspresident i Komisionit Evropian.
“Shtete përfituese të propozimit 3 miliardësh të Komisionit Evropian për koronavirusin janë Shqipëria, Bosnja e Hercegovina, Gjerogjia, Jordania, Kosova , Moldavia, Mali i Zi, Tunizia, Maqedonia e Veriut dhe Ukraina”, ka njoftuar Dembrovskis, raporton Express.
Pjesa më e madhe e këtyre fondeve do të shkojë për Ukrainën ku do t’iu ndahen 1.2 miliardë, derisa Kosova do të përfitojë 100 milionë euro.
Këto mjete financiare janë ndarë nga Bashkimi Evropian për të ndihmuar vendet për të investuar mjetet në fushat ku më së shumti ka nevojë aktualisth në kohën e pandemisë, siç është sistemi shëndetësor. /KultPlus.com
Që nga shfaqja e rasteve të para të personave të infektuar me koronavirus në Kosovë, më 13 mars, ka pasur shtim të lajmeve të rreme dhe dezinfomatave.
Përmbajtje të tilla, si për zanafillën e përhapjes së virusit dhe deri te zbulimi i vaksinës, kanë qenë të përditshme në rrjete sociale.
Ato kanë marrë pëlqime dhe shpërndarje të shumta nga audienca shqipfolëse.
Përveçse përmbajtja ka qenë e paverifikuar, shpeshherë lajme të tilla kanë ndikuar në përhapjen e panikut.
Disa vende të botës kanë krijuar mekanizma për luftimin e lajmeve të rreme në kohën e pandemisë së koronavirusit të ri, por në Kosovë përveç bazës ligjore që rregullon në një masë sanksionet për shpërndarjen e informacioneve të pavërteta nuk ka një mekanizëm adekuat.
Selatin Kllokoqi nga organizata “Democracy Plus” vitin e kaluar ka hartuar një analizë që trajton sanksionet ligjore për personat dhe mediumet që përhapin lajme të rreme ku, sipas tij, ka rezultuar se nuk është e mjaftueshme baza aktuale ligjore.
“Ekziston baza ligjore, por siç duket nuk është e mjaftueshme, sepse gjatë këtyre ditëve apo gjatë këtyre javëve nuk kam dëgjuar ende që ka ndodhur ndonjë rast që ka shkuar në gjykatë për shpërndarje të lajmeve të rreme apo panikut, përkundër faktit se kemi pasur shumë të tilla. Mendoj që edhe te ne në një situatë më të mirë pasi të kalojë kjo pandemi dhe të kemi një qeveri funksionale duhet të merren masa që ligjet që e rregullojnë këtë çështje të adoptohen edhe më mirë në mënyrë që mos ta kemi këtë vërshim të përditshëm të lajmeve të rreme”.
Shpërndarja e propagandës që nxit urrejtje dhe kryerjen e veprave penale është e dënueshme me Kodin Penal në Kosovë, ndërsa ndjekja në rastet penale kryhet në dy forma – me paraqitjen e rastit nga pala e dëmtuar, por edhe nga vetë prokuroria.
Mekanizmi tjetër i parandalimit të lajmeve të rreme zhvillohet përmes kontesteve civile, sipas Ligjit mbi Shpifjen dhe Fyerjen.
Ky ligj e përcakton që autori i lajmit është përgjegjës për shpërndarjen e informacionit, të cilin ai e ka ditur se është i pavërtetë ose është dashur ta dijë se është i pavërtetë.
Ky rregullim ligjor nuk është i mjaftueshëm për të luftuar keqinformimin në kohën e pandemisë së koronavirusit, thotë juristi Kushtrim Palushi.
“Problematika e lajmeve të rreme është pa mbulueshmëri ligjore dhe në këtë mënyrë personat të cilët merren me këtë fenomen janë rrjedhimisht pa kontroll. Do të thotë ata mund të veprojnë të lirë pa u frikuar se dikush, ndonjë ‘watchdog’ ose ndonjë institucion përgjegjës është duke i mbikëqyrur. Në këtë aspekt, atëherë lind nevoja që kjo problematikë të rregullohet, nëse jo me një ligj të veçantë, atëherë të rregullohet me akte nënligjore si nga ana e Komisionit të Pavarur për Media, po ashtu nga ana e Këshillit për Media të Shkruara”, thotë Palushi për Radion Evropa e Lirë.
Në Ministrinë e Shëndetësisë thonë se keqinformimi dhe lajmet e rreme kanë ndikim të madh te qytetarët, sidomos tani kur janë të izoluar si pasojë e masave të ndërmarra nga institucionet në përpjekje për të parandaluar përhapjen e koronavirusit.
Përmbajtje të tilla të rrejshme që kanë qarkulluar në rrjete sociale janë denoncuar në polici, konfirmon Faik Hoti, drejtor i Zyrës për Informim në Ministrinë e Shëndetësisë.
“Përmes një komunikimi ditor dhe transparent është arritur që të bindet pjesa më e madhe e popullatës që informatat burimore lidhur me Covid-19 [sëmundjen që e shkakton koronavirusi] t’i marrin nga Ministria e Shëndetësisë dhe Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike. Përkundër ngarkesave të mëdha, një numër i lajmeve të rrejshme dhe raportimeve me dezinformata dhe të pavërteta janë denoncuar në mekanizmat për siguri kibernetike e privatësi dhe institucionet e sigurisë duke u nisur nga fakti që dezinformatat në situata të emergjencave të shëndetit publik paraqesin edhe rrezikim të sigurisë kombëtare”.
Hoti thotë se Ministria e Shëndetësisë që nga fillimi ka krijuar një plan për informim i cili, sipas tij, ka pasur efekt pasi qytetarët në masë të madhe po informohen rreth koronavirusit nga Ministria e Shëndetësisë dhe Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike.
Edukimi medial në shkolla si zgjidhje e problemit
Të sfiduar nga përhapja e lajmeve të rreme dhe dezinfomatave, disa vende evropiane prej vitesh kanë të integruar edukimin medial në shkolla.
Futja e kësaj lënde në shkollat e Kosovës mund të jetë një zgjidhje për të edukuar popullatën për përmbajtjen që lexon, thotë Alban Zeneli, ligjërues në Fakultetin e Gazetarisë në Universitetin e Prishtinës.
“Kjo problematikë bëhet edhe më e madhe në rastin e Kosovës, për shkak se shoqëria nuk është e përgatitur. Ne nuk kemi një shkollim publik i cili ofron edhe edukim për media, sepse kjo do të ndihmonte në përgatitjen e shoqërisë për këtë problematikë. Pra, thjesht, njerëzit do ta refuzonin përmbajtjen e rreme dhe nuk do të jepeshin shumë pas senzacionit nëse do t’i kishin informatat paraprake nga shkollimi i tyre”.
Në kuadër të Policisë së Kosovës prej vitesh ekziston një njësit i specializuar kundër krimeve kibernetike, por ky njësit kryesisht merret me krime të natyrave të ndryshme dhe që lidhen me vepra të rënda penale.
Që nga shpallja e pandemisë së koronavirusit, institucione të ndryshme kanë bërë thirrje që qytetarët të informohen nga media dhe burimet kredibile në fushën e shëndetit, siç është Organizata Botërore e Shëndetësisë./ REL
Nxënësit e Kosovës vitin e ardhshëm ka gjasa të mos i nënshtrohen testit “PISA 2021”. Një gjë të tillë është duke e shqyrtuar Ministria e Arsimit, Shkencës Teknologjisë dhe Inovacionit. Ministria përmes një përgjigje me shkrim për KOHËN ka theksuar se pas shqyrtimit të kësaj mundësie do ta bëjnë të ditur qëndrimin e tyre.
“Duke marrë për bazë rezultatet jo të mira gjatë viteve të fundit në testin PISA, MASHTI është duke e shqyrtuar këtë çështje dhe pa vonuar do të dalë me qëndrim zyrtar rreth kësaj tematike”, është thënë nga Zyra për media e Ministrisë së Arsimit, raporton KOHA.
E pyetur nëse mësimi online është duke ndikuar në rënien e cilësisë në arsim, MASHTI është përgjigjur se në këtë fazë nuk mund të japin konstatime të tilla. Sipas Ministrisë, në bazë të informacioneve që i kanë nga drejtoritë komunale, mësimi virtual po realizohet në mënyrë të kënaqshme.
Ekspertë të arsimit vlerësojnë se vitin e ardhshëm Kosova nuk do të duhej të merrte pjesë në testin PISA. Halim Hyseni nga Qendra për Avancimin e Performancës së Arsimit, thotë se për shkak se mësimi tashmë po mbahet në kushte jo të zakonshme, nuk mund të pritet cilësi derisa zgjidhja më e mirë, sipas tij, është që të pauzohet në PISA deri në vitin 2024.
Ndërkaq, Rinor Qehaja nga Instituti “Edguard”, thotë se për organizimin e testit PISA në nivel botëror do të vendoset nga Organizata për Bashkëpunim Ekonomik e
Zhvillim, derisa për pjesëmarrjen e Kosovës shton se është në dorë të MASHTI-t.
Programi për Vlerësimin Ndërkombëtar të nxënësve (PISA) është një studim ndërkombëtar i arsimit që vlerëson aftësitë e nxënësve 15-vjeçar në lexim, matematikë dhe shkencë, dhe mbahet çdo 3 vjet. Për herë të parë Kosova mori pjesë në “PISA 2015” ku u rendit ndër vendet e fundit pjesëmarrëse. Renditje pothuajse të njëjtë pati edhe në “PISA 2018”, ku nga 79 shtetet pjesëmarrëse, në lexim zuri vendin e 77 derisa në matematikë dhe shkencë të 76-tin duke lënë prapa vetëm Panamanë, Republikën Dominikane dhe Filipinet. Koha. net / KultPlus.com
Për herë të parë Kosova do të jetë pjesë e çmimit të BE-së pë letërsi, shkruan KultPlus.com
“Këtë vit Kosova është një nga 13 shtetet pjesëmarrëse (Belgjika, Bosnja dhe Hercegovina, Danimarka, Estonia, Gjermania, Kosova, Kroacia, Luksemburgu, Mali i Zi, Maqedonia, Norvegjia, Qiproja dhe Spanja)”, thuhet ndër të tjera në njoftim.
“KOSOVA PJESË E ÇMIMIT TË BE-së PËR LETËRSI
Këtë vit Kosova është një nga 13 shtetet pjesëmarrëse (Belgjika, Bosnja dhe Hercegovina, Danimarka, Estonia, Gjermania, Kosova, Kroacia, Luksemburgu, Mali i Zi, Maqedonia, Norvegjia, Qiproja dhe Spanja) për çmimin e Bashkimit Europian për letërsi, që synon afirmimin e kreativitetit dhe diversitetit gjuhësor e kulturor në letërsinë bashkëkohore të Europës.
Ky është edicioni i dymbëdhjetë i çmimit të BE-së për letërsi (EUPL) ku Kosova merr pjesë për herë të parë. Çmimin e bashkëfinancon programi i Komisionit Europian Europa Kreative që ka për qëllim të nxisë dialog ndërkulturor dhe promovim të arritjeve artistike në zhanrin e romanit. Në konzorcium të këtij çmimi marrin pjesë edhe Këshilli i shkrimtarëve europianë, Federata e botuesve europianë, si dhe Federata ndërkombëtare dhe europiane e librashitësve.
Në fazën e parë të kësaj gare, juritë kombëtare të shteteve pjesëmarrëse i kanë propozuar listat e ngushta të autorëve pjesëmarrës të cilat mund të gjenden në uebfaqen e EUPL-së : https://www.euprizeliterature.eu/news/eupl-2020-shortlist
Juria kosovare e përbërë nga Lindita Tahiri (kryetare), Osman Gashi, Festa Molliqaj dhe Lindita Rugova i kanë dhënë secili nga disa propozime, dhe pas shqyrtimit të kritereve të konkurrimit, në listën e ngushtë kanë mbetur këta autorë: Azem Deliu me romanin Shënimet e krimbit Smolinski, Majlinda Bregasi me romanin Gërsheti i prerë, dhe Shpëtim Selmani me romanin Libërthi i dashurisë. Listën e ka aprovuar Këshilli i EUPL-së, dhe kriteret për pjesëmarrje kanë qenë: autori të jetë në fillim të karrierës letrare dhe të ketë botuar minimum dy e maksimum katër libra, romani të jetë botuar 18 muaj para shpalljes të fituesit dhe të përfaqësojë vlera europiane, duke përjashtuar çfarëdo paragjykimi ndaj grupeve të caktura shoqërore, racizëm, seksizëm, pornografi, homofobi apo urrejtje.
Fituesi i çmimit nga lista e ngushtë do të shpallet në 19 maj, dhe EUPL do ta botojë antologjinë vjetore me fragmente nga romanet fituese të këtij çmimi, duke synuar një audiencë më të gjërë dhe qarkullim të teksteve në gjuhët europiane. Fituesit do të marrin shpërblimin prej 5.000€ dhe do të promovohen ndërkombëtarisht në panaire të librave”.
Masat e izolimit, lëvizjes dhe masat tjera të ndërmarra nga Qeveria e Kosovës për parandalimin e përhapjes së COVID-19, kanë rezultuar edhe me rënie të qarkullimit rrugor dhe të aktiviteteve tjera ekonomike.
Kjo ka ndikuar që të ketë edhe rënie të ndotjes së ajrit për disa parametra e sidomos me parametra që ndërlidhen me transportin rrugor.
Të dhënat e Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës (AMMK), që vijnë nga sistemi i monitorimit të cilësisë së ajrit që menaxhohet nga Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës, tregojnë për ulje të përqendrimeve të disa ndotësve të ajrit, e në veçanti të përqendrimeve të dyoksidit të azotit (NO2) që kryesisht vije për shkak të zvogëlimit të trafikut dhe aktiviteteve të tjera të ngjashme.
Të dhënat e IHMK nga stacionet e monitorimit, flasin për ulje të ndotjes në shkallë deri në 50% në disa zona urbane krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. Kështu për shembull nga këto matje është konstatuar se në Prishtinë në stacionin matës në IHMK përqendrimet mesatare të NO2 për muajin mars të këtij viti kanë qenë 18.3 µg/m3, krahasuar me 43.5 µg/m3 sa ishin në muajin mars të vitit kaluar. Ndërsa në stacionin matës tek ndërtesa Rilindja përqendrimet mesatare të NO2 për muajin mars të këtij viti kanë qenë 26 µg/m3, krahasuar me 47.8 µg/m3 sa ishin në muajin mars të vitit kaluar.
Ulje të niveleve të përqendrimit të NO2 janë regjistruar edhe në zonat tjera urbane të Kosovës. Kështu gjatë muajit mars të vitit 2020, nivelet mesatare të NO2 në Gjilan ishin 18.8 µg/m3, krahasuar me 35.2 µg/m3 të muajin mars të vitit kaluar, në Drenas 11.5 µg/m3 krahasuar me 16.7 µg/m3 të vitit të kaluar, në Han të Elezit 17 µg/m3, krahasuar me 61.3 µg/m3 nga marsi i vitit të kaluar dhe në Obiliq 22 µg/m3 krahasuar 24.2 µg/m3 me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Ulje të koncentrimit janë regjistruar edhe për parametrat tjerë sikurse është PM2.5 dhe PM10 përqendrimi i të cilit në ajër është i ndërlidhur po ashtu me aktivitetet e transportit.
Duhet konstatuar se në këtë analizë nuk janë marrë parasysh parametrat meteorologjik për dy muajt për të cilët janë analizuar rezultatet e matjeve.
Për me shumë informata ju lutem vizitoni ueb faqen e AMMK (www.ammk-rks.net) ku mundë të gjeni edhe raportin e plotë mujor të muajit mars për vitin 2020. / KultPlus.com
Në objektin e Qeverisë së Kosovës është vendosur flamuri i Italisë në shenjë solidarizimi me viktimat atje nga koronavirusi.
Këtë veprim e ka ndërmarrë vetë qeveria e Kosovës pasi u raportua në medie se vetëm këto dy ditë shifrat e të vdekurve në shtetin italian janë afër 400.
“Italia sot feston Ditën e Bashkimit. Në 159- vjetorin e saj, Italia gjendet përballë një armiku me të cilin ajo dhe i gjithë globi do të triumfojë. Qytetarët e Kosovës i janë falënderues përherë shtetit tonë mik dhe gjithsecili prej nesh bashkëndjen me ta”, thotë qeveria në një komunikatë për media.
Qeveria e Kosovës thotë se është duke i marrë hapat e domosdoshëm që t’i bëjë ballë kësaj pandemie.
“Jemi të përkushtuar në luftën kundër virusit Corona dhe do të fitojmë nëse të gjithë qëndrojmë në shtëpitë tona e do të kujdesemi për pastërtinë tonë”, theksoi Qeveria. / KultPlus.com
Deri më tani, në Kosovë janë konfirmuar pesë raste me virusin Covid-19. Qeveria e Kosovës ka ndërmarrë disa masa për parandalimin e përhapjes së koronavirusit në vend. Deri më tani, janë mbyllur shkollat, të gjitha kafiteritë, restorantet, e dyqanet të cilat frekuentohen në masë të madhe nga qytetarët, shkruan Express.
Qytetarët e vendit duket se po e respektojnë vendimin e qeverisë që të qëndrojnë në shtëpi, për t’u mbrojtur nga virusi Covid-19, i cili deri më tani, në tërë botën ka marrë jetën e më shumë se 5 mijë personave.
Pas konfirmimit të 5 rasteve me Coronavirus në Kosovë të gjitha qytetet e Kosovës kanë filluar të marrin masa.
Klina, Vitia e Malisheva janë qytetet në të cilat janë ndaluar hyrje-daljet. Kjo pas inga këto tri qytete janë të prekurit me koronavirus.
Por, të izoluar po qëndrojnë edhe prishtinasit, e kjo më së miri shihet në fototo e realizuara nga fotografi Marjan Komani, këtë të diele në Prishtinë.
Sheshet e rrugët e kryeqytetit po qëndrojnë të heshtura e pa njerëz, të cilët si masë kryesore mbrojtëse ndaj virusit, po e praktikojnë qëndrimin nëpër shtëpitë e tyre.
Në rast të shfaqjes dhe të përhapjes në përmasa të mëdha të koronavirusit në Kosovë vlerësohet se gjendja mund të përballohet për sa i përket furnizimit me gjëra esenciale për mbijetesë, si ushqim dhe barna, ngase Kosova po del të ketë rezerva shtetërore të mjaftueshme të mallrave për ta përballuar situatën, shkruan sot gazeta Zëri.
Përderisa virusi “COVID-19” është duke u përhapur shpejt nëpër botë, Kosova vazhdon të mbetet imune ndaj tij. Në rast të shfaqjes dhe të përhapjes së koronavirusit në vend, Qeveria është e gatshme t’u dalë në ndihmë qytetarëve me ushqime e me barna esenciale, pasi qysh nga viti 2012 ka filluar grumbullimin e rezerva shtetërore, të cilat mund të shfrytëzohen në rast të fatkeqësive të mëdha natyrore.
Kjo gjë është e rregulluar me Ligjin për Rezerva Shtetërore, i cili është miratuar në vitin 2010.
Sipas këtij ligji, rezervat shtetërore të mallrave krijohen për të ndërhyrë në mënyrë operative për mbrojtjen e popullsisë, të ekonomisë në rast të çrregullimit të tregut, të mbrojtjes së vendit në situata të gjendjes së jashtëzakonshme, gjendjes së emergjencës civile, të veprimeve terroriste, të veprimeve ushtarake në gjendje lufte, të cilat sjellin dëme të menjëhershme e të rënda për jetën, për shëndetin e popullatës, gjësë së gjallë, të pasurisë, të trashëgimisë kulturore, të mjedisit, si dhe për dhënien e ndihmave humanitare në përputhje me normat e së drejtës ndërkombëtare.
Me planin strategjik bëhet sigurimi i depove për vendosje dhe për ruajtje të rezervave shtetërore të mallrave teksa me ligj është e përcaktuar se plani strategjik, programi vjetor, si dhe vendndodhja e rezervave shtetërore të mallrave konsiderohen sekrete shtetërore.
Në ndërkohë nga OEK-ja është kërkuar hartimi i një plani i cili do ta paraqiste ndikimin e këtij virusi në ekonomi, që nga çrregullimi i tregut e deri te ndonjë recesion i mundshëm në nivel global. / KultPlus.com
Raporti i Freedom House edhe sivjet e radhit Kosovën në mesin e vendeve pjesërisht të lira, së bashku me Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi, Serbinë dhe Bosnje e Hercegovinën.
Në pjesën për Kosovën, raporti thekson se “zgjedhjet e kanë vënë në pushtet partinë nacionaliste Vetëvendosje, ku ajo ka një mundësi për ta ndryshuar kulturën e korrupsion në vend”.
Sa i përket Serbisë dhe Malit të Zi, raport thotë se, gazetarët e pavarur, figura të opozitës dhe ata që perceptohen si armiq të qeverisë, janë përballur me ngacmime, kërcënime dhe nganjëherë edhe me dhunë.
“Zhgënjimi i publikut me partitë qeverisëse kanë nxitur protesta të mëdha në të dyja vendet, por ato nuk arritën të sjellin ndonjë ndryshim domethënës”, thotë organizata.
Një pjesë e raportit i kushtohet edhe Maqedonisë së Veriut ku thuhet se “vendi mbajti zgjedhje konkurruese presidenciale, duke ndihmuar në riparimin trashëgimisë jodemokratike të ish-kryeministrit Nikolla Gruevski”.
Lidhur me situatën e përgjithshme në Evropë, raporti thotë se “parimet e demokracisë liberale në Evropë, janë vënë nën presion serioz viteve të fundit”.
“Drejtuesit dhe partitë populiste në Evropën Qendrore ruajtën ritmin e sulmeve ndaj institucioneve të pavarura gjatë këtij viti”, thuhet në raport./rel / KultPlus.com
Zvicra është zyrtarisht vendi më i shtrenjtë në botë për të jetuar, thuhet në një raport të revistës CEOWORLD.
Pas saj renditet Norvegjia, e pasuar nga: Islanda, Japonia, Danimarka, Bahamas, Luksemburgu, Izraeli, Singapori dhe Koreja e Jugut.
Revista CEOWORLD e bazon vlerësimin e saj në disa shpenzime për jetesën, përfshirë: strehimin, veshmbathjen, ushqimet, internetin, transportin dhe ngrënien jashtë.
Këto të dhëna pastaj futen në një indeks, duke përdorur Nju Jorkun – qytetin më të shtrenjtë në botë – si pikë reference.
Nju Jorku ka 100 pikë në indeks.
Rrjedhimisht, një vend me më shumë se 100 pikë është më i kushtueshëm se Nju Jorku, ndërsa me më pak sinjalizon se është më i lirë.
Në listën prej 132 vendesh, Kosova renditet e 124-ta.
Sipas kësaj liste, vendet më të përballueshme për jetesë janë: Pakistani, Afganistani, India, Siria, Uzbekistani, Kirgizia dhe Tunizia/REL / KultPlus.com
Nga 5 marsi, në Cineplexx do të fillojnë të shfaqen 4 premiera të ndryshme botërore.
Nga data 5 mars, në Cineplexx do të keni
mundësi t’i shihni disa nga premierat më të fundit botërore. Filmi më i pritur
i kësaj jave është super-horrori The Invisible Man, i cili filloi
shfaqjen këtë fundjavë në Amerikë, dhe u shënua si filmi me arkëtimet më të
mëdha gjatë vikendit, me një notë perfekte nga kritikët dhe shikuesit, që e
quajtën “Filmin e parë horror të vitit 2020 që nuk bën ta humbni”.
Katër filmat që do të fillojnë të shfaqen këtë javë janë:
1) The Invisible Man
Kur ish i dashuri abuzues i Cecilias vetëvritet dhe i lë asaj të gjithë pasurinë e tij, ajo nis të dyshojë se vdekja e tij është një rreng. Ndodhi të rastësishme e vdekjeprurëse bëjnë që Cecilia të përpiqet të provojë se ajo po përndiqet nga një person që askush nuk mund ta shikojë. Filmi vjen nën regjinë e Leigh Whannell, ndërsa në rol kryesor Elisabeth Moss.
2) The Way Back
Një ish-lojtari fenomenal basketbolli, në luftë të vazhdushme me alkoolizimin, i ofrohet një punë si trajner në shkollën ku ai ka studiuar. Teksa ekipi fillon të fitojë, atij i duhet të luftojë me demonët e tij të vjetër. Filmi vjen në regjinë e Gavin O’Connor, dhe me rol kryesor Ben Affleck.
3) Brahms: The Boy 2
Filmi flet për një familje e cila pasi zhvendoset në Rezidencën Heelshire, vërejnë që djali i tyre shumë shpejt miqësohet me një kukull të gjallë të quajtur Brahms. Miqësia me të del të jetë e rrezikshme për familjarët. Ky është filmi i dytë i zhanrit horror që do ta ketë premierën këtë javë në Cineplexx.
4) Onward
Të vendosur në një botë të fantazuar
periferike, dy vëllezër adoleshentë elfë nisen në një mision për të zbuluar
nëse ende ka magji nëpër botë. Një tjetër film i animuar që vjen si bashkëpunim
i Disney dhe Pixar Animation Studio.
Për të gjithë ata që dëshirojnë të
përfitojnë nga ofertat e ndryshme, Cineplexx në bashkëpunim me Raiffeisen Bank
Kosova sjell një super ofertë për biletat që blihen në Cineplexx. Për çdo
biletë që paguani me Gold dhe Bonus Cards, ju mund ta merrni 1 tjetër FALAS.
Biletat për këta filma mund t’i blini çdo ditë prej orës 15:00 në Cineplexx. Më shumë informata rreth filmave mund t’i gjeni në webfaqën e Cineplexx. (lidheni me kete link: https://www.cineplexx-ks.eu/filma/programi-i-filmave/)
Shkalla e lartë e emigrimit të qytetarëve jashtë vendit dhe rënia e natalitetit, prezantohen si faktorë që po ndikojnë në tkurrjen e numrit të popullsisë në Kosovë. Të dhënat zyrtarë ndër vite, të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, flasin për rënien e konsiderueshme të numrit të lindjeve dhe për numrin në rritje të qytetarëve që kanë ikur apo kanë lëshuar Kosovën.
Në vitin 2012, numri i popullsisë rezidente në Kosovë, sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës të publikuara në raportet e titulluara “Vlerësimi i Popullsisë”, ka qenë 1,820,631 banorë, ndërsa në vitin 2018, numri i banorëve rezidentë ishte 1,795,666.
Popullsia rezidente e Kosovës, për periudhën 01 janar–31 dhjetor 2018 u zvogëlua për 2,840 banorë apo -0.16 për qind.
Ndërkaq, sipas një raporti mbi migrimin të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe Administratës Publike, thuhet se për periudhën 2016-2018, Kosova ka humbur rreth 2 për qind të popullsisë së vendit.
Kosova në regjistrimin e popullsisë të bërë në vitin 2011 kishte regjistruar 1,739,825 banorë, por në këtë regjistrim nuk ishin përfshirë banorët e komunave Leposaviq, Zubin Potok, Zveçan dhe Mitrovicë e Veriut, pasi që në atë kohë ata kishin refuzuar procesin.
Ndërsa, në raportet e vlerësimit të popullsisë, në numrin e banorëve janë të përfshirë edhe këto komuna.
Sa i përket numrit të lindjeve të gjalla të ndodhura brenda territorit të Kosovës në vitin 2014 ishin 25,929, derisa në vitin 2018, ishte 22,761 lindje. Ndërsa, numri i vdekjeve në vitin 2018 në Kosovë ishte rreth 10 mijë.
Në vitin 2019, zyrtarë shëndetësorë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës bëjnë të ditur se numri i lindjeve ka shënuar rënie.
“Ka një rënie të numrit të lindjeve në përgjithësi në Klinikën Gjinekologjike. Në vitin 2019 kanë qenë 9,622 foshnje, që krahasuar me vitin paraprak (2018) ka një rënie për 600 foshnjave më pak”, thotë për Radion Evropa e Lirë, Xhevdet Gojnovci drejtor në Klinikën Neonatologjike në QKUK.
Emigrimi dhe rënia e fuqisë punëtore Në dekadën e fundit, më shumë se 220 mijë qytetarë të Kosovës kanë lëshuar vendin, sipas të dhënave zyrtare të Agjencisë së Statistikave të Kosovës. Numri më i madh i qytetarëve, të cilët kanë emigruar nga Kosova gjatë periudhës 2010-2018, u shënua në vitin 2015, kur nga Kosova u larguan mbi 75 mijë qytetarë. Ndërsa në vitin 2018, mbi 28 mijë persona vendosën të ikin nga vendi.
Të dhënat për vitin 2019 ende nuk janë publikuar për migrimin dhe as për lindjet dhe vdekjet.
Visar Xhambazi nga Instituti Demokraci për Zhvillim (D4D), thotë për Radion Evropa e Lirë se një trend më i madh emigrimit të qytetarëve të Kosovës do të jetë pas politikave të reja të emigracionit në Gjermani.
Ky trend në rritje, sipas tij, do të ketë pasja të mëdha për Kosovën. Përveç zvogëlimit të popullsisë, Xhambazi thotë se do të zvogëlohet edhe fuqia punëtore.
“Nëse Qeveria e Kosovës nuk arrin në mënyrë serioze ta kthejë mbrapa këtë trend negativ të emigracionit, mendoj që brenda 10 –15 vjetësh do të kemi një problem serioz demografik dhe do të kemi një numër shumë të vogël të fuqisë punëtore”, thotë ai.
Demografi Rifat Blaku, në një prononcim për Radion Evropa e Lirë, thotë se këto shifra tregojnë se popullsia e Kosovës po tkurret ndër vite. Duke pasur parasysh këtë gjendje, thotë Blaku, Kosova duhet ta trajtojë problemin e migracionit dhe rënien e natalitetit.
“Ikja, braktisja së bashku me rënien e natalitetit, janë dy ngjarje, zhvillime dhe përjetimet më të rënda të shoqërisë shqiptare meqë bëhet fjalë për tkurrjen e popullsisë, kapitalit më të shtrenjtë kombëtar”, thotë ai.
Instituti GAP, në një hulumtim të titulluar “Emigrimi i fuqisë punëtore të Kosovës në Gjermani”, sheh një potencial edhe më të madh të emigrimit të qytetarëve të Kosovës pas hyrjes në fuqi të Ligjit të ri të emigrimit në Gjermani në mars 2020.
“Të dhënat zyrtare tregojnë se shtetasit e Kosovës prijnë për nga numri i aplikimeve dhe pajisjes me viza pune në krahasim me vendet tjera të rajonit. Gjatë viteve 2016-2018, nga gjashtë shtetet e Ballkanit Perëndimor, janë shqyrtuar për aprovim gjithsej 204,638 kontrata pune, prej të cilave rreth 80 për qind janë miratuar. Por, vetëm 40 për qind e tyre janë pajisur me viza pune, ku 24 për qind tyre, apo 15,824 kanë qenë për kosovarët”, thuhet në këtë raport.
Sektorët dhe profesionet në të cilat shtetasit e Kosovës kanë arritur të sigurojnë viza pune, prijnë ndërtimtaria, hoteleria dhe shërbimet e kujdesit, ndërsa profesionet me më së paku aplikime të suksesshme janë sektori i financave, i sigurimeve dhe i edukimit.
Ika e të rinjve nga Kosova pati ngritur shqetësime edhe nga bizneset. Ata në vazhdimësi kanë deklaruar se nuk po arrijnë të gjejnë punëtorë edhe përkundër shkallës së lartë të papunësisë në vend, e cila arrin rreth 30 për qind.
Regjistrimi i popullsisë, më 2021
Regjistrimi i ardhshëm i popullsisë, banesave dhe ekonomive familjare në Kosovë, pritet të bëhet në vitin 2021.
Demografi Blaku thotë se numri i banorëve të Kosovës do të jetë më i vogël, në krahasim me regjistrimin e popullsisë të bërë në vitin 2011.
“Në bazë të projeksioneve demografike dhe në bazë të qarkut migrator aktual që është në manifestim, do të dalim përsëri një numër më i vogël. Por, duhet të insistohet që në formularët për regjistrimin e popullsisë të hyjë edhe rubrika për kontingjentin e popullsisë në migracion, respektivisht të shfrytëzohet rasti që jo vetëm popullsia rezidente që punon dhe jeton në Kosovë, por edhe pjesëtarët e shoqërisë shqiptare në migracion, që të dihet numri i përgjithshëm”, thotë Blaku.
Ndryshe, emigrimi i lartë edhe sipas një raporti të Ministrisë së Punëve të Brendshme thuhet se do të ndikojë edhe në strukturën e popullsisë në vitet vijuese, pasi që vlerësohet se pjesa dërmuese e emigrimit në vitet e fundit, kishte përfshirë grupmoshat e reja kryesisht 25-44 vjeç. /KultPlus.com
Këtë fundjavë, në Cineplexx mund t’i shikoni nga premierat më të fundit botërore, deri tek filmat vendor që po vazhdojnë të korrin suksese.
Vikendi është kohë që më së miri kalohet duke shikuar filma, dhe
ku t’i shikosh filmat më të rinjë, më mirë se në Cineplexx. Këtë vikend, në
kinemanë në Prishtinë dhe Prizren mund t’i shikoni 9, respektivisht 6 filma të
ndryshëm, të cilët shfaqen në orare të ndryshme nga ora 12:00 deri në ora
23:00. Top 3 filmat të cilët mund t’i shikoni këtë fundjavë në Cineplexx janë:
1) I Love Tropoja Pas suksesit të
jashtëzakonshëm të filmit “2 Gisht Mjaltë”, i cili mbetet filmi më i shikuar në
Cineplexx, Ermal Mamaqi sjell një komedi të re, me titullin “I Love Tropoja”.
Filmi flet për një djalë me
ambicie të mëdha për jetën, i cili shpreson që së shpejti do të vendoset në
pozicionin që meriton në kompaninë ku ai punon, por çuditërisht ndodh e
kundërta. Djali e gjen veten aty ku nuk e kishte menduar kurrë, në një qytet
verior, në Tropojë, ku duket se shpresa ka vdekur bashkë me botën në mendjen e
tij.
2) Sonic The Hedgehog Bazuar në personazhin e famshëm nga loja
Sonic, filmi flet për një iriq shumë të shpejtë i cili gjen veten në planetinë
Tokë dhe duhet të përballet me një detektiv të ligë i cili dëshiron ta kapë që
të bëjë eksperimente me të.
3) Like a Boss Dy shoqe me ideale shumë të ndryshme nga njëra tjetra fillojnë një kompani bukurie së bashku. Njëra është më praktike ndërsa tjetra dëshiron të fitojë fatin e saj dhe të jetojë një mënyrë jetese të lavdishme. Përveç këtyre tre filmave, në të dy kinematë po shfaqen edhe filmat familjarë, Call of the Wild, Playing with Fire, super aksioni Bad Boys 3 dhe filmi horror Fantasy Island, ndërsa në kinemanë në Prishtinë në shfaqje mbeten edhe Dolittle, dhe filmi Birds of Prey.
Adhurues të shumtë të filmit qëndruan në radhë të gjata të hënën e 17 shkurtit, vetëm për të pasur mundësinë t’i blejnë biletat për edicionin e sivjetmë të festivalit të filmit “Berlinale”. Disa prej tyre madje kishin qëndruar jashtë gjatë gjithë natës, në mënyrë që të ishin ndër të parët në radhë.
Disa prej të pranishmëve, ishin ndjekës të rregullt të festivalit ndër vite, andaj edhe po i kryenin rutinat e tyre të zakonshme të kampimit jashtë kabinës ku shiten biletat, në sheshin “Potsdamer Platz” të Berlinit.
Biletat janë në dispozicionin e publikut vetëm për disa ditë, para se të nis shfaqja e filmave si dhe një person ka të drejtë t’i blejë maksimumi 2 bileta për mbrëmje. Ndërsa çmimet e tyre ndryshojnë sipas kategorive të filmit, transmeton Koha.net.
Edicioni i 70-të i “Berlinales” është i pari në 18 vjetët e fundit, që nuk do të udhëhiqet nga ish-drejtori i festivalit, Dieter Kosslick. Me këtë rast, disa prej ndjekësve të rregullt të festivalit kishin shprehur pakënaqësitë e tyre rreth programit të filmave që do të shfaqen sivjet, duke i cilësuar si “shumë të errët”, pikërisht për këtë kohë kur njerëzit veçse janë të ngarkuar çdo ditë me çështje të komplikuara të cilët shfaqen nëpër televizione.
Hapja zyrtare e festivalit ndërkombëtarë të filmit në Berlin, do të mbahet nga 20 shkurti deri më 1 mars, me ç’rast do të shfaqen gjithsej 342 filma, në mesin e tyre edhe një film kosovar. “Exil” nga Visar Morina do ta ketë premierën evropiane në kuadër të kësaj ngjarjeje prestigjioze kinematografike, duke u shfaqur për publikun më 24 shkurt në kinemanë “Zoo Palast 1”, në kuadër të programit Panorama. Ndërsa, vetëm 18 filma do të konkurrojnë për çmimet kryesore të “Berlinales”, atë “Ariu i Artë” dhe “Ariu i Argjend”. / KultPlus.com
Shpërbërja e ish-Jugosllavisë vlerësohet se filloi në Kosovë dhe mbase me Kosovën edhe po përmbyllet. Vitet 1988-89 shënuan protesta masive të shqiptarëve kundër politikës represive të Serbisë ndaj Kosovës.
Shpallja e pavarësisë së Kosovës dhe njohja e saj ndërkombëtare, në Prishtinë konsiderohen si datat më të rëndësishme të historisë së deritashme të Kosovës. Përpjekjet e kosovarëve dhe popullatës shumicë për liri datojnë për një shekull, përderisa përpjekjet për krijimin e një shteti të pavarur datojnë për një kohë të gjatë, por ato kanë marrë forma më konkrete të organizimit nga fundi i viteve të 80-ta dhe fillimi i viteve të 90-ta. Atëherë, kur edhe filloi shpërbërja e ish-Jugosllavisë.
Madje, edhe vetë shpërbërja e ish-Jugosllavisë vlerësohet se filloi në Kosovë dhe mbase me Kosovën edhe po përmbyllet. Vitet 1988-89 shënuan protesta masive të shqiptarëve kundër politikës represive të Serbisë ndaj Kosovës, që kulmoi me suprimimin e autonomisë, që Kosova gëzonte në ish-Jugosllavi.
Muaji shkurt i vitit 1989 u karakterizua me grevën e minatorëve të kompleksit Trepça, në mbrojtje të pozitës kushtetuese të Kosovës. Greva e minatorëve besohet se lëkundi themelet e ish-Jugosllavisë.
Më 23 mars 1989, në Kuvendin e Kosovës, në kundërshtim me vullnetin e qytetarëve, ndryshohet Kushtetuta e vitit 1974, me çka suprimohet autonomia e Kosovës në Federatën Jugosllave, duke e lënë Kosovën si një pjesë përbërëse të Serbisë. Suprimimi i autonomisë pasoi pushtimin e Kosovës me mijëra policë e ushtarë serbë, duke e vënë popullatën shumicë nën masa represive dhe aparteidi.
Pavarësisht represionit, më 2 korrik të vitit 1990, Kuvendi i Kosovës shpalli deklaratën kushtetuese që e definonte Kosovën Republikë. Nënkryetari i Kuvendit të atëhershëm të Kosovës, Iljaz Ramajli, thotë se deklarata e pavarësisë u pasua edhe me nxjerrjen e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, më 7 shtator të vitit 1990 në Kaçanik.
“Ne ishim të vetëdijshëm se do të ketë një kundër-reaksion të Serbisë, pasi që ajo nuk zgjedhte mjete për t’i realizuar qëllimet e veta. Shumë shpejt, më 5 korrik, Kuvendi i Serbisë, me një ligj anti-kushtetues dhe pa të drejtë, pa bazë kushtetuese, suspendoi Kuvendin dhe e ndali punën e Qeverisë së Kosovës”, tha Ramajli.
Me fillimin e shpërbërjes së Jugosllavisë, Kosova organizoi edhe referendumin për pavarësi e sovranitet, të mbajtur në shtatorin e vitit 1991. Nga ky moment, në Kosovë instalohet sistemi i organizimit paralel, që pasoi zgjedhjet e mbajtura jashtë sistemit juridik serb, në të cilat Rugova zgjidhet president i Republikës së Kosovës dhe formon qeverinë në ekzil, të udhëhequr nga kryeministri Bujar Bukoshi. Por, kjo Republikë dhe kjo qeveri nuk gëzuan njohje ndërkombëtare, sado që në Kosovë kishin një përkrahje masive.
Rugova udhëhoqi rezistencën paqësore të shqiptarëve të Kosovës kundër regjimit serb dhe punuan në sensibilizimin e opinionit botëror dhe qeverive më me ndikim në botë për problemin e Kosovës. Atë kohë, Rugova kishte konceptuar politikën e tij të rezistencës pasive e me mjete paqësore.
“Ne jemi parti politike dhe njëherë më shumë punojmë me fjalë, sepse ende nuk kemi pushtet. E natyrisht, po të ishim në pushtet, këto çështje do t’i zgjidhnim në mënyrën më pozitive, më të mirë, do të kishim mundësi edhe fizikisht t’i ndalim forcat e tjera, edhe presionin që bëhet këtu në Kosovë”, tha Ibrahim Rugova, në fillimvitet e 90-ta.
Politika paqësore e Rugovës dhe LDK-së filloi të kritikohet nga vitet 1995 e tutje. Sidomos, pas Konferencës së Dejtonit, në vitin 1995, kur u arrit marrëveshja për ndërprerjen e luftës në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Kosova u la anash, në Kosovë filluan të formohen grupe ushtarake guerile, që në vitin 1997 do të rezultojnë me paraqitjen publike të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
“Që nga themelimi i UÇK-së, kemi pasur si objektivë kryesore çlirimin e vendit dhe në kuadër të kësaj, përpos angazhimeve tona operative, mbi të gjitha ka qenë që ne të shënojmë një triumf politik, diplomatik dhe ushtarak ndaj Serbisë”, thotë kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, atëherë shef i Drejtorisë Politike të UÇK-së.
Ndonëse në raste, politika pacifiste e Rugovës dhe ajo militare e UÇK-së nuk kishin pika të përbashkëta bashkëpunimi, synimi ishte i njëjtë – çlirimi i Kosovës nga Serbia dhe ndërtimi i Kosovës – shtet të pavarur e sovran. Me intensifikimin e luftimeve në Kosovë, shtohet edhe numri i vrasjeve e masakrave, që forcat ushtarake dhe paraushtarake të Serbisë kryeninin mbi popullatën civile shqiptare.
Më 1 tetor të vitit 1997, Lëvizja Studentore organizon një protestë masive, e cila i dha një dimension të ri politik zhvillimeve në Kosovë.
Më 5 mars të vitit 1998, forcat serbe sulmojnë fshatin Prekaz i Ulët, ku vrasin Adem Jasharin, figurën që për shqiptarët nënkupton komandantin legjendar të UÇK-së.
Vrasjet dhe masakrat e shumta kulmojnë më 15 janar të vitit 1999, kur forcat serbe ekzekutojnë 45 civilë shqiptarë në Reçak. Ish-shefi i Misionit Mbikëqyrës të OSBE-së në Kosovë, Villiam Volker, doli botërisht dhe e tha se ajo ishte një masakër. Nga ky moment, Uashingtoni kërkoi nga NATO-ja dhe evropianët të përgatiten për organizimin e një konference paqësore për Kosovën. Dhe ajo ndodhi, në Rambuje, afër Parisit.
Për herë të parë, LDK dhe Rugova në njërën anë dhe UÇK-ja dhe udhëheqësit e saj në anën tjetër, bashkohen në një delegacion kosovar. Më 6 shkurt fillon Konferenca e Rambujesë dhe ajo mbaron më 23 shkurt pa rezultate përfundimtare. Kështu që thirret vazhdimi i saj për datën 15 mars në Paris. Ndërkohë, delegacioni politik e ushtarak i Kosovës nënshkruan Marrëveshjen e Rambujesë, pala serbe refuzon ta nënshkruajë. Me këtë veprim, hapet rruga për ndërhyrjen ushtarake të NATO-s në Kosovë.
Hashim Thaçi e vlerëson si kthesë Konferencën e Rambujesë.
“Ishte një konferencë shumë e rëndësishme, shumë vështirë për ata që morën pjesë në të dhe ata që zhvilluan kontakte me diplomatë gjatë kësaj konference”, rikujton Thaçi.
Nga 24 marsi deri më 10, përkatësisht 12 qershor të vitit 1999, fillon historia e re e Kosovës. NATO vihet në luftë duke bombarduar caqet ushtarake serbe deri në çlirimin e Kosovës. Por, gjatë kësaj kohe, popullata shqiptare përjetoi një prej etapave më të vështira, duke u përballur me një dhunë brutale të forcave serbe.
Sidoqoftë, më 10 qershor të vitit 1999, Millosheviqi nënshkruan kapitullimin dhe NATO fund në Kosovë. Ndërkohë që Këshilli i Sigurimit, në bazë të një kompromisi ndërmjet perëndimit e Rusisë, miraton Rezolutën 1244, me të cilën vendoset Misioni administrues i Kombeve të Bashkuara në Kosovë. Nga kjo periudhë, në Kosovë fillon të ndërtohet gjithçka nga fillimi.
Nën administrimin ndërkombëtar, në Kosovë mbahen tri palë zgjedhje në të dyja nivelet. Pas zgjedhjeve të 17 nëntorit të vitit 2001, më 4 mars të vitit 2002, Kosova formon qeverinë e parë dhe zgjedh presidentin dhe kryeministrin. Por, ndonëse shumë kush ka pritur që Kosova për 3 vjet të UNMIK-ut do të pavarësohet, kjo nuk ndodhi. Kosovës iu deshën afër nëntë vjet për të marrë mbështetjen e plotë ndërkombëtare, duke përjashtuar këtu Rusinë, që të kthehet dhe të formojë një shtet të pavarur, por të mbikëqyrur ndërkombëtarisht.
Më 28 shtator të vitit 2005, me kërkesën e ndërkombëtarëve dhe me miratimin e presidentit Rugova, Kuvendi i Kosovës formoi Ekipin Negociator për statusin. Ishte presidenti Rugova, ai i cili në vazhdimësi kërkonte që Kosova të njihet si shtet i pavarur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe vendet tjera evropiane, duke besuar se Kosova dhe Serbia nuk mund të gjejnë kurrë marrëveshje mes vete.
Gjithsesi, një dëshirë që sa më shpejt Kosova të jetë një vend i pavarur dhe sa më shpejt të integrohet në Bashkimin Evropian dhe në strukturat euro-atlantike. Pra, sa më shpejt të bëhet njohja formale e pavarësisë së Kosovës”, ishte fraza aq shumë e përsëritur nga presidenti Rugova.
Pas një sëmundjeje të rëndë, presidenti Rugova ndërron jetë më 21 janar të vitit 2006.
Pasardhës i tij në këtë post, vjen Fatmir Sejdiu, po nga LDK-ja. Negociatat Prishtinë – Beograd, nën ndërmjetësimin e bashkësisë ndërkombëtare vazhdojnë, por ato nuk sjellin marrëveshje.
I dërguari i posaçëm i Kombeve të Bashkuara në bisedime, presidenti Martti Ahtisaari, propozon një plan gjithëpërfshirës për statusin e Kosovës, duke rekomanduar pavarësinë e mbikëqyrur për Kosovën, me prani civile e ushtarake ndërkombëtare. Prishtina e pranoi, ndërkaq Beogradi e refuzoi këtë plan. Si konsensus ndërkombëtar, procesi negociues fitoi edhe katër muaj kohë për një zgjidhje kompromisi, nën ndërmjetësimin e Treshes, SHBA-të, BE-ja dhe Rusia. Por, as kësaj radhe nuk u arrit marrëveshja.
Kosova kërkon pavarësi, kurse Serbia ofron autonomi. Përpjekjet ndërkombëtare nuk rezultojnë as me zëvendësimin e Rezolutës 1244 për t’i hapur rrugën pavarësisë së Kosovës përmes Kombeve të Bashkuara, për shkak se Rusia kërcënoi me veto në Këshillin e Sigurimit. Por, pas një interpretimi nga ekspertët evropianë, doli se Rezoluta 1244 ka bazë juridike për shpalljen e pavarësisë dhe largimin e misionit të Kombeve të Bashkuara dhe vendosjen e një misioni civil të Bashkimit Evropian.
I gjithë procesi u dakordua me Prishtinën dhe u miratua shpallja e koordinuar e pavarësisë ndërmjet Uashingtonit, Brukselit dhe Prishtinës, sipas planit të Ahtisaarit. Kështu, Bashkimi Evropian miraton dërgimin e misionit civil në Kosovë për të mbikëqyrur zbatimin e pakos së Ahtisaarit dhe për të siguruar sundimin e ligjit në shtetin më të ri të familjes evropiane.
Pas këtij hapi, Kosova shpall pavarësinë më 17 shkurt të vitit 2008. / KultPlus.com
Kosova është e para në Ballkan për sa i përket pozitave ministrore të cilat drejtohen nga gratë.
REL ka nxjerrë statistikat ku Kosova prinë me 31 për qind.
Pason Serbia me 23 për qind. Më pas, Mali i Zi me 21 për qind. E pason Maqedonia njëjtë me 21 për qind, Kroacia me 20 për qind dhe Bosnje e Hercegovina me 17 për qind.
Kujtojmë se për herë të parë që nga formimi i institucioneve të Republikës së Kosovës, në qeverinë e re të drejtuar nga Albin Kurti, që përbëhet nga 15 ministri, pesë prej tyre do to udhëhiqen nga gratë.
Ndërkaq, në krye të Kuvendit të Kosovës është zgjedhur po ashtu një grua, Vjosa Osmani e cila zëvendëse të parë ka po ashtu një grua, deputeten Arbërie Nagavci, transmeton Koha.net.
Ministret gra të votuara në Kuvendin e Kosovës janë Albulena Haxhiu, ministre Drejtësisë, Rozeta Hajdari ministre e Ekonomisë, Tregtisë dhe Financave – që të dyja nga Lëvizja Vetëvendosje.
Ndërkaq, nga Lidhja Demokratike e Kosovës, Hykmete Bajrami është emëruar ministre e Arsimit dhe Vlora Dumoshi Ministre e Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
Ndërkaq, nga komunitetet joserbe, Emilia Rexhepi do të jetë ministre e Administrimit të Pushteti Lokal.
Kosova renditet e para në listën e vendeve më të lira të Evropës për sa i përket çmimeve të lira në restorante. Sipas portalit mbi kostot dhe cilësinë e jetës, Numbeo, Kosova renditet e para në Europë si më e lira, duke lënë pas të gjitha vendet e rajonit.
Në këtë listë Maqedonia renditet e dyta, e përcjellë nga Ukraina, Serbia , dhe Shqipëria.
Bosnja dhe Mali i Zi janë më të shtrenjtat e rajonit. Bosnja ka një diferencë të ngushtë me Shqipërinë, ku një drekë atje kushton mesatarisht 2527 lekë. Ndërsa Mali i Zi, i 12-ti në renditje, vlerësohet të jetë më i shtrenjtë në Ballkanin Perëndimor, ku fatura shkon mesatarisht 3000 lekë, duke kaluar kështu edhe vende anëtarë të BE-së si Çekia apo Bullgaria, shkruan monitor.al.
Kujtojmë se me çmimet ishin ndarë të kënaqur edhe tifozët anglezë, të cilët kishin ardhur në Kosovë për ndeshjen që u zhvillua në nëntor mes Anglisë dhe Kosovës.
Në rrjete sociale ata në vazhdimësi kanë ndarë postime me miqtë e tyre se sa e lirë ishte Kosova për të jetuar. / KultPlus.com
