Qeveria në detyrë ka miratuar propozimin e ministrit në detyrë të Shëndetësisë, Arben Vitia, që nga data 8 qershor të rihapen çerdhet.
Ai në mbledhjen e Qeverisë ka kërkuar të shfuqizohet vendimi i datës 26 mars.
Vitia gjithashtu ka propozuar të organizohet edhe testi i maturës, ai i arritshmerisë, të lejohet organizimi i provimeve dhe lejimi i orëve praktike.
Vitia ka propozuar gjithashtu edhe hapjen e kufijve tokësorë.
“Të gjithë personat që kanë test negativ jo më të vjetër se 4 ditë, nuk i nënshtrohen proceduarve të izolimit. Ndërkohë, ata që nuk e kanë një test të tillë, do të duhen të vetizolohen për 7 ditë”, ka thënë Vitia. /KultPlus.com
Sektori i gastronomisë llogaritet të jetë sektori që ka pësuar më së shumti humbje financiare që nga 13 marsi i këtij viti kur edhe nisën së zbatuari masat emergjente për parandalimin e koronavirusit të ri.
Segmentet më të dëmtuara të këtij sektori janë restorantet, hotelet, baret dhe klubet e natës/diskotekat si dhe sallat e dasmave, që nuk kanë alternativa tjera të të bërit biznes. Kurse edhe tash pas lehtësimit të masave kufizuese, e vetmja formë e lejuar e një pjese të veprimtarisë është ofrimi i ushqimeve përmes shpërndarjes.
Organizatat joqeveritare në Kosovë thonë se humbjet llogariten të jenë të konsiderueshme për sektorin direkt, por edhe për sektorët e tjerë që në ndonjë mënyrë janë të ndërlidhur me këtë sektor.
Instituti për Ekonomi të Tregut të Lirë, (IETL) i themeluar nga Oda Ekonomike e Kosovës, ka publikuar rezultatet e një hulumtimi në këtë sektor, para, gjatë dhe pas pandemisë.
Drejtoresha ekzekutive në këtë Institut, Besa Zogaj-Gashi, në një bisedë për Radion Evropa e Lirë, thotë se gjatë kohës së masave emergjente, nga të gjitha bizneset e anketuara, vetëm 2,3 për qind kanë zhvilluar veprimtarinë përmes shpërndarjes së ushqimit me një qarkullim simbolik monetar, kurse pjesa tjetër kanë deklaruar se gjatë këtyre muajve qarkullimi i tyre mujore ka pasur rënie në 100 për qind.
“Nëse e krahasojmë qarkullimin mesatar mujor me vitin e kaluar (2019), rreth 16,1 për qind e respodentëve u deklaruan se kanë pasur qarkullim mesatarisht 10,000 deri në 15,000 euro, ndërsa 13,8 për qind e tyre prej 15,000-20,000 euro. Kurse rezultatet e hulumtimit flasin se 67,3 për qind të anketuarve kanë pohuar se qarkullimi i tyre mujore ka pasur rënie 100 për qind”, thotë Zogaj-Gashi.
Me një situatë të tillë është përballur edhe kafiteria “Babel Café” në qendër të Prishtinës, e cila para pandemisë ka pasur të punësuar dhjetë punëtorë. Pronari i kafiterisë Shpat Hashani, më herët ka thënë për Radion Evropa e Lirë se humbjet mujore janë me mijëra euro.
“Humbjet mujore janë me mijëra euro. Dëmi është shumë i madh sepse me qarkullim ditor ne mbulojmë shërbimet komunale, punëtorët dhe të gjitha shpenzimet tjera. Rezervat janë shumë të vogla, pasi gjithsecili biznes, dëshiron të bëjë renovime të ndryshme. Ne së fundmi kemi bërë një renovim shumë të madh në lokal. Po mundohemi të mbijetojmë, por e vështirë është edhe mbijetesa”, ka thënë Hashani.
Gjatë kësaj kohe, sipas hulumtimit, pronarët kanë ndërprerë edhe investimet, kurse nuk kanë arritur të përfundojnë obligimet edhe ndaj furnitorëve si dhe këstet e kredive në bankat komerciale në Kosovë.
Shumica e këtyre bizneseve janë me qira
Shumica e bizneseve, thotë Besa Zogaj-Gashi, veprimtarinë e tyre e ushtrojnë në objekte me qira, që paraqitet problem shtesë në mundësinë e pagesës së tyre.
Të gjitha këto probleme, sipas saj, në disa raste mund të falimentojë bizneset.
“Bazuar në rezultatet e hulumtimit, situata e krijuar nga pandemia sipas 75,90 për qind e bizneseve të anketuara në sektorin HoReCa (hotele, restorant dhe ofrues i shërbimeve), në Kosovë do të detyrohen të shkojnë në falimentim nëse situata epidemiologjike dhe masat përcjellëse, sidomos distanca sociale do të na përcjellë tutje në muajt e ardhshëm përgjatë vitit 2020”, shtoi ajo.
Për evituar një situatë të tillë, shoqata e gastronomëve të Kosovës kërkojnë ndihmë nga Qeveria e Kosovës. Veton Zuka, nënkryetar në këtë shoqatë, thotë për Radion Evropa e Lirë, se Qeveria e Kosovës duhet të gjejë forma lehtësuese, kryesisht në kredi bankare për këtë sektor, pasi llogaritet se është më i godituri nga pandemia. Ai ndërkaq shprehet se edhe në fazën tjetër të lehtësimit të masave, ky sektor do të punojë me gjysmën e kapacitetit, për shkak të hapësirës në mes tavolinave.
“Kërkesat e gastronomëve janë që të gjejnë mënyra për lehtësim në obligimet e qirasë dhe kësteve të kredive ndaj bankave. Këstet e kredisë që duhet të paguhen, mundësisht të krijohet një greis periudhë njëvjeçare dhe interesin e kësaj periudhe ta garantojë shteti. Fillimisht këto janë kërkesat, sepse deri sa të rifillohet zhvillimi i veprimtarive, nuk dihet shuma e humbjeve financiare. Pastaj edhe më masat e reja, parashihet që puna të zhvillohet përgjysmë”, thotë Zuka.
Instituti për Ekonomi të Tregut të Lirë (IETL) i ka rekomanduar Qeverisë së Kosovës të vazhdojë masat për lirime nga tatimet dhe subvencione për punëtorë, të ketë subvencione të drejtpërdrejta me kritere me të lehta për kualifikim si dhe subvencionim të qirasë edhe në muajt e ardhshëm për qiramarrësit.
Ndryshe, Qeveria në detyrë e Kosovës përmes Pakos Emergjente Fiskale, për sektorin privat ka paguar punëtorët e bizneseve të cilët nuk kanë punuar për shkak të masave emergjente, por edhe 50 për qind të qirasë. Kurse tashmë ka filluar përgatitja e Pakos së Rimëkëmbjes Ekonomike në bazë të cilës do të ndihmohen bizneset përmes kredive, me normë të ulët të interesit.
Në sektorin e gastronomisë, sipas të dhënave të Agjencisë se Statistikave të Kosovës për vitin 2018, rezultojnë se punojnë rreth 14,000 qytetarë në 3,683 biznese të regjistruara. / KultPlus.com
Mjekja e urgjencës në Gjermani, Aurora Meta Dollenberg, së fundmi në një deklarim të saj ka përgëzuar punën që po bëjnë autoritetet kosovare në menaxhimin e krizës së Covid19 dhe mantelbardhëve në këto ditë pandemie.
Kosova ka pasur një ecuri shumë të mirë sa u përket shifrave aktuale të të infektuarve dhe të shkallës së vdekshmërisë, sipas saj, dhe se në aspektin profesional duke u bazuar në përvojat e saj dhe modelin gjerman në menaxhimin e krizës së COVID19, ka thënë se Kosova është në rrugën e duhur për ta kaluar pandeminë pa pasoja të rënda, shkruan kosovapost.
“BRAVO Kosova”, ka thënë mjekja me origjinë shqiptare që vepron në Gjermani.
Nga këndvështrimi im profesional dhe duke e krahasuar me modelin gjerman te menaxhimit te Krizës se COVID-19 e vlerësoj shumë pozitivisht gjendjen e pandemisë në Kosovë. Deri Kosova ka pasur një ecuri shume të mirë persa i përket shifrave aktuale të të infektuarve dhe te vdekshmërisë. Vlerësoj si shumë të kënaqshme masat e rrepta të izolimit dhe Kosova është në rrugën e duhur për ta kaluar pandeminë pa pasoja të rënda”, ka thënë Aurora Metaj-Dollenberg. /Albinfo.ch / KultPlus.com
Youth Initiative for Human Rights – Kosovo (YIHR KS), Qendra Burimore për Personat e Zhdukur, Integra, Humanitarian Law Center Kosovo (HLC) dhe Forum ZFD shënojnë Ditën Kombëtare të Personave të Pagjetur nga lufta e fundit në Kosovë.
Sonte në ora 20:00 do të shënohet një aksion simbolik për Ditën Kombëtare të Personave të Pagjetur, duke ftuar të gjithë qytetarët e Kosovës t’i ndalin dritat nëpër shtëpitë e tyre për 2 minuta. Me 2 minuta errësirë në familjet tona, ne do të mund të bashkëndjejmë sado pak me dhimbjen dhe terrin në të cilën ndodhen familjarët e 1.644 personave ende te pagjetur për tash e 20 vjet.
Komuna e Prishtinës, Biblioteka Kombëtare e Kosovës dhe Muzeu Kombëtar i Kosovës i bashkëngjiten aksionit simbolik për Ditën Kombëtare të Personave të Pagjetur duke ndal dritat për 2 minuta. / KultPlus.com
Në Ditën Kombëtare të Personave të Pagjetur nga lufta e fundit në Kosovë, fotografi Artan Korenica na sjellë fotografitë e njerëzve që tash e 21 vite janë “Në Pritje”, shkruan KultPlus.
Këto fotografi paraqesin shumë familjarë të cilët ende janë në pritje të më të dashurve të tyre, që nga dita kur forcat paramilitare serbe i morën ata për të mos i kthyer kurrë më në familjet e tyre.
Edhe 1641 persona janë të zhdukur nga lufta e fundit në Kosovë. / KultPlus.com
Sonte, në ora 20:00 ftohen të gjithë qytetarët e Kosovës t’i ndalin dritat nëpër shtëpitë e tyre për 2 minuta, për të shënuar ditën kombëtare të personave të pagjetur nga lufta e fundit në Kosovë.
‘Me 2 minuta errësirë në familjet tonat, ne do të mund të bashkëndjejmë sado pak me dhimbjen dhe terrin në të cilën ndodhen familjarët e 1.644 personave ende te pagjetur për tash e 20 vjet’, thuhet në komunikatën për media nga Integra.
Që 20 vjet familjarët kërkojnë e shpresojnë në zbardhjen e fatit të më të dashurve të tyre. Që 20 vjet ata presin në ankth për të ditur të vërtetën por edhe për drejtësi për krimet që janë bërë ndaj familjarëve të tyre.
Që 20 vjet familjarët dhe shoqëria kosovare përballen me neglizhencë institucionale për zbardhjen e çështjes së personave të pagjetur. Prandaj, edhe në këtë ditë, si çdo ditë tjetër, ne nuk do t’i harrojmë. Do të vazhdojmë t’i kujtojmë personat e pagjetur, sepse ata janë pjesë e jona.
Qeverisë së Kosovës do të vazhdojmë t’i kërkojmë përgjegjësinë ligjore dhe morale që ka për të zgjidhur çështjen e personave të pagjetur, ndërsa shoqërisë kosovare përgjegjësinë kolektive që ka për të mos harruar asnjëherë.
Kjo ngjarje organizohet nga Integra, Missing Persons Resource Center, YIHR, Humanitarian Laë Center Kosovo dhe forumZFD – Kosovo Program / KultPlus.com
Në kuadër të procesit të zbatimit të mësimit në distancë për nxënësit kosovarë, Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit ka njoftuar se nga e sot ka filluar transmetimi i përmbajtjes mësimore edhe për nxënësit me arsimim në gjuhën turke dhe boshnjake.
“Prej orës 12:30 në RTK 2 do të ketë video-ligjërata për lëndët Gjuhë Turke dhe Matematikë për klasat 1 – 5. Ndërsa prej orës 15:30 në RTK 2 do të ketë video-ligjërata për lëndët Gjuhë Boshnjake dhe Matematikë për klasat 1 – 5”, thuhet në kumtesë, transmeton Klan Kosova.
“Këto materiale mësimore do të transmetohen edhe përmes ueb faqes zyrtare https://emesimi.rks-gov.net, përmes së cilës shkohet në kanalin e MAShTI-t në Youtube edhe ne gjuhet turke dhe boshnjake”.
MAShTI iu uron të gjithë nxënësve mësim të këndshëm dhe shumë shëndet, dhe kërkon nga prindërit dhe mësuesit bashkëpunim në realizimin me sukses të mësimit nga distanca! / KultPlus.com
Data 24 mars shënon sot 21-të vjetorin e fillimit të bombardimeve të
NATO-s.
Bombardimet zgjatën nga
24 marsi 1999 deri më 10 qershor 1999.
Operacioni kërkonte të ndalojë abuzimet e të drejtave të njeriut në Kosovë, dhe kjo ishte hera e parë që organizata e përdorur forcën ushtarake pa miratimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
Gjatë bombardimeve u
vranë rreth 528 civilë, u shkatërruan ndërtesa private, biznese private, ura,
baraka dhe lokacione ushtarake. Ky ishte misioni i dytë i rëndësishëm i NATO-s,
pas bombardimeve në Bosnjë e Hercegovinë në vitin 1995.
Sipas Human Rights
Watch, 60 për qind e rreth 528 të vrarëve ishin nga Kosova, derisa Serbia doli
me numra se bëhej fjalë deri në 5700 të vrarë. Tre gazetarë kinezë u vranë në
bombardimin e Ambasadës Kineze në Beograd.
Sulmet kishin filluar në
orën 19:45, kur aeroplanët e NATO-s lëshuan bombat e para kundër pozicioneve
strategjike të ushtrisë së ish Jugosllavisë, siç quheshin dy republikat e ish
federatës jugosllave, Serbia dhe Mali i Zi.
Sulmet ajrore kundër forcave serbe e malazeze vazhduan deri më 9 qershor, kur u arrit Marrëveshja e Kumanovës, e cila ndryshe njihet edhe si kapitullimi i kriminelit Millosheviç dhe më 11 qershor forcat e armikut fillojnë ta lëshojnë territorin e Kosovës.
Fillimi i bombardimeve të NATO-s në Kosovë ishte lajmi më i mirë që qytetarët e këtij vendi morën në atë kohë kur shpresa për liri po ju shuhej. Përmes këtyre fotografive shihet gëzimi i tyre dhe shpresa e rikthyer. / KultPlus.com
Sot mbushen 21 vjet nga fillimi i bombardimeve të NATO-s kundër bazave të forcave serbe në luftën e Kosovës. Ndërhyrja e NATO-s si atëherë edhe sot has në reagime kontradiktore.
Ish – kancelari gjerman Gerhard Schröder pohon se ndërhyrja e NATO-s në Kosovë nuk ka pasur për bazë mandatin e Këshillit të Sigurimit të OKB, sepse Rusia ka qenë kundër ndërhyrjes. Por Schröder dhe kabineti i tij qeveritar vendosën që Gjermania për herë të parë pas Luftës së Dytë Botërore të bëhet pjesë e një ndërhyrjeje ushtarake jashtë vendit. Ndërhyrja në Kosovë e forcave perëndimore u quajt në atë kohë si “ndërhyrje humanitare” dhe kishte për qëllim shpëtimin e shqiptarëve nga represioni i forcave serbe.
Tribunali i Hagës për krimet e luftës në ish – Jugosllavi, ka konstatuar më vonë në vendimet për dënimin e ish-krerëve të Serbisë dhe ish-Jugosllavisë se forcat serbe kanë bërë përpjekje për spastrim etnik në Kosovë, përmes vrasjeve dhe dëbimeve masive të shqiptarëve.
Debati për ndërhyrjen e trupave të NATO-s në Kosovë është riaktualizuar në Gjermani dhe qarqet perëndimore pas krahasimeve të presidentit të Rusisë Vlladimir Putin mes Krimesë dhe Kosovës. Shumica e analistëve gjermanë janë të mendimit se këto ndërhyrje nuk mund të krahasohen dhe se mes tyre s’ka asnjë ngjashmëri veç faktit, se për to s’ka pasur mandat nga Këshilli i Sigurimit. Në dallim nga Kosova dhe shqiptarët, në Ukrainë nuk ka pasur dëbime dhe dhunë masive ndaj rusëve. Ukraina në dallim nga Jugosllavia e dikurshme nuk ndodhet në proces shpërbërjeje. Nga ana tjetër ndërhyrja në luftën e Kosovës nuk kishte synim aneksimin e saj nga një vend tjetër as nga SHBA-ja, as nga Gjermania apo ndonjë vend tjetër. Ndërsa ndërhyrja ruse në Krime ka për qëllim shkëputjen e këtij territori nga Ukraina si shtet sovran dhe bashkimin e tij me Rusinë.
Bilanci i sulmeve
Mediat kujtojnë edhe bilancin e sulmeve të NATO-s, të cilat kanë zgjatur 78 ditë. Bombardimet filluan pas aksioneve të shumta të forcave serbe, djegieve dhe dëbimeve masive në vitin 1998 dhe pas dështimit të Konferencës së Rambujesë për një marrëveshje paqësore me Beogradin. Pasi dështuan edhe përpjekjet e fundit të ndërmjetësuesit të atëhershëm amerikan Richard Holbrooke, bombardimet filluan më 24 mars 1999 në orën 20:00. Sulmet ndaj forcave serbe u ndërprenë më 10 qershor 1999, pasi një ditë më parë u nënshkrua Marrëveshja e Kumanovës, me të cilën presidenti i atëhershëm i Republikës Socialiste të Jugosllavisë, Sllobodan Millosheviq, pranoi t’i tërheqë trupat nga Kosova.
Nga bombardimet janë vrarë, sipas vlerësimeve serbe, rreth 1.200 – 2.500 ushtarë dhe civilë serbë. Janë shkatërruar në masë infrastruktura dhe objektet e ekonomisë serbe. Por janë goditur edhe ura, godina të mediave dhe objekte të tjera civile, si dhe kolona të civilëve, që në atë kohë u cilësuan si “dëme kolaterale”.
Serbia ka vlerësuar se dëmet e sulmeve të NATO-s kanë qenë rreth 29,6 miliardë euro. Humbjet nga ana e shqiptarëve të Kosovës kanë qenë shumë të mëdha. Varësisht prej vlerësimeve thuhet se kanë humbur jetën rreth 15 vetë. Me mijëra njerëz edhe më tej llogariten si të zhdukur. Ndërkohë që forcat serbe kishin dëbuar me dhunë nga Kosova më shumë se 860.000 kosovarë.
Më 12 qershor u futën në Kosovë trupat ndërkombëtare. Në fillim kishte rreth 37.200 ushtarë nga 36 vende – 30.000 nga vendet e NATO-s. Ndërkohë numri i ushtarëve të huaj në Kosovë është zvogëluar në rreth 5.000. / KultPlus.com
Këtë e ka bërë të ditur ministrja e Arsimit Shkencës dhe Teknologjisë Hykmete Bajrami.
Bajrami tha se mësimi do të filloj nga ora 11:15, dhe do të transmetohet në Radio Televizionin e Kosovës.
“Mësimi online do të fillojë të transmetohet nesër me dt.23.03.2020, ditë e hënë, nga ora 11:15, fillimisht me klasën I-rë, dy njësi mësimore (Gjuhë amtare dhe Matematikë), pastaj vazhdon me klasën II-të, dy njësi mësimore, pastaj me klasën III -të, e kështu me radhë edhe për klasët tjera ”
“Në RTK 1 shkon një herë në ditë me fillim nga ora 11:15, kurse në RTK 4 do të përsëriten videot për atë ditë, dy herë gjatë ditës.”
Kjo masë është ndërmarrë nga MASHTI për shkak të gjendjes me koronavirus në Kosovë, në më mënyrë që nxënësit të mos humbin nga procesi mësimor. / KultPlus.com
Kryetari i Komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti, ka treguar për masat e reja që do të ndërmarrë për parandalimin e përhapjes së koronavirusit. Një ditë më parë, ai njoftoi se do të mbyllet përkohësisht qendrat e qëndrimit ditor të të moshuarve në kryeqytet.
Ahmeti ka shkruar në Facebook se në bazë të rekomandimeve të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike, Komuna e Prishtinës do të vazhdojë masat parandaluese specifike kundër virusit Covid-19.
“Gjatë vikendit do të dezinfektohen më detajisht hapësirat e ndërtesave të Komunës së Prishtinës ku ka sportele dhe shumë punë me palë. Që nga nesër të gjithë punëtorët e sporteleve të Komunës së Prishtinës do të pajisen me maska, dorëza dhe dezinfektues. Që nga nesër shkollat dhe çerdhet furnizohen me material higjienik shtesë sipas nevojës deri në një vendim të radhës për çerdhet dhe shkollat”, ka shkruar Ahmeti.
Si masa tjera mbrojtëse, Ahmeti ka përmendur se do të pezullohen lejet për tubimet publike nëpër sheshet e Prishtinës.
“Komuna e Prishtinës pezullon lejet për tubimet dhe evenimentet publike (promovime, tubime ne sheshe) ku pritet pjesëmarrja e më shumë se 50 personave. Këtu përfshihen aktivitetet që kërkojnë leje nga Komuna për të zhvilluar aktivitetin. Po ashtu njoftoheni se pezullohen takimet me palë në drejtoritë e urbanizmit dhe investimeve kapitale që nuk janë me urgjencë”, ka theksuar Ahmeti, derisa ka bërë të ditur se Komuna vazhdon me ofrimin e të gjitha shërbimeve.
Ndërkohë, Komuna e Prishtinës tashmë ka mbyllur përkohësisht qendrat e qëndrimit të të moshuarve, si masë parandaluese për përhapje të koronavirusit.
Po ashtu, ai ka theksuar se autobusët e Trafikut Urban do të dezinfektohen çdo ditë, duke filluar nga e mërkura. / KultPlus.com
Krahas asaj se, “Honeyland” (Toka e Mjaltë), nuk fitoi Oscar, famë nuk i mungoi aspak. Të gjithë janë krenarë për madhështinë e këtij filmi, për rëndësinë e mesazhit që e transmeton, për fuqinë e tregimeve të pafundme që fshihen në këtë vend dhe për aktorët të cilët dinë sesi këto tregime t’ia përcjellin publikut, shkruan KultPlus.
Ky film i
cili hyri në historinë e Maqedonisë së Veriut dhe në historinë e nominimeve për
“Oscar”, duke u bërë filmi i parë i nominuar në dy kategori, për Filmin më të
mirë dokumentar dhe Filmin më të mirë në gjuhë të huaj, jo anglisht.
Me gjithë
historinë e tij, “Honeyland” këtë muaj do të shfaqet edhe në Kosovë. “DokuKino”
në Prizren, do të mirëpres filmin më datë 5 mars në ora 19:30
Dokumentari
“Honeyland” tregon historinë e Atixhes, gruaja e fundit që kultivon bletë të
egra në Evropë dhe jeton vetëm me nënën e saj në Maqedoninë qendrore. Ideja
është të tregohet lidhja e njeriut me natyrën dhe prishja e ekuilibrit natyror.
Regjisorë janë Ljubomir Stefanov dhe Tamara Kotevska, produksioni dhe montazhi
janë nga Atanas Georgiev ndërsa kameraman janë Samir Luma dhe Fejmi Dauti.
Në kategorinë e filmave dokumentarëve, Oscar fitoi “Fabrika Amerikane”, ndërsa “Paraziti” i Koresë së Jugut u shpall filmi më i mirë ndërkombëtar, duke fituar katër statuja ari në total. / KultPlus.com
Sot në sheshin e Prishtinës duke filluar nga ora 12:45, do të mbahet marshi me moton “Mos ma kufizo lëvizjen” që ka për qëllim vetëdijesimin e shoqërisë për mungesën e infrastrukturës në Kosovë për personat me aftësi të kufizuara.
Personat me aftësi të kufizuara shpesh konsiderohen si grup i margjinalizuar si pasojë e stigmës qytetare si dhe nga mungesa e përkrahjes institucionale.
Në marshin e lartpërmendur pritet të marrë pjesë edhe kryeministri i vendit, Albin Kurti. / KultPlus.com
Në kuadër të programit EFM Landmark të Tregut Europian të Filmit (European Film Market) në Berlinale, QKK-ja prezantoi profilin e Kosovës para producentëve, filmbërësve dhe komisioneve të filmit europian dhe botëror.
Ky prezantim përveç vënjes në pah të karakteristikave natyrore, arkitektonike, demografike dhe kulturore të Kosovës, paraqiti edhe një historik të filmit të Kosovës prej formimit të Kosovafilmit në 1969, ndërprerjes së prodhimit prej para dhe gjatë 90tave, deri te ringjallja e kinemasë Kosovare e cila shpesh u zgjodh dhe po vazhdon të përdoret si medium për trajtimin e plagëve dhe dhimbjes që solli lufta.
“Përveç ofertës që ia bëjmë industrisë europiane dhe botërore të filmit, është shumë e rëndësishme që partnerët tanë ndërkombëtarë të fushës të njoftohen më kualitativisht me kontekstin historik dhe kulturor të Kosovës” u shpreh hartuesi dhe prezantuesi Lum Çitaku nga QKK-ja.
Pas shfaqjes së trejlerit të Kosovës, pjesa tjetër prezantimit u koncentrua në kontekstin që e prodhoi suksesin ndërkombëtar në rritje të filmave Kosovar, ligjin e ri për kinematografinë që pritet të hyj në fuqi dhe i cili integron lehtësirat financiare, si dhe strategjinë e institucionit për të kultivuar më tej komunitetin filmbërës të vendit për të përhapur mundësitë e bashkëpunimit dhe rritur potencialin e bashkëprodhimit ndërkombëtar. / KultPlus.com
Vendi ynë Kosova, është padyshim njëri nga më të bukurit jo vetëm në Ballkan por dhe në mbarë botën, shkruan KultPlus.
Edhe pse e
vogël, Kosova është e rrethuar me bukuri të rralla të cilat veç kosovarëve ua
tërheqin vëmendjen edhe të huajve, pra, vizitorëve nga e gjithë bota.
Poeti
kombëtar Naim Frashëri i këndon me aq mall bukurive shqiptarëve nga pozicioni i
mërgimtarit dhe qëllimi i tij është që përmes vargjeve t’ia bëjë të ditur çdo
shqiptari se vërtet ata kanë natyrë aq të bukur, kanë pasuri të tërë rreth
vetes. Si autodidakt, Naimi përmes natyrës përpiqet t’i skalis ndjenjat
patriotike. Natyra gjithmonë luan rol parësor në një pjesë të krijimtarisë së
tij.
Kodra, pyje,
lumenj, fusha të gjëra, e rrethojnë Kosovën dhe natyrisht që për një vizitor
fjala vjen nga Japonia, kjo natyrë është grishëse. Megjithatë, ajo çfarë mbetet
për t’u bërë nga shqiptarët është që bukuritë dhe gjërat interesante të dinë
t’i promovojnë nëpër botë, të njëjtat t’i prezantojnë turistëve të huaj në
mënyrë që ata të zbarkojnë dhe t’i shijojnë ato.
Andaj,
gjeografi dhe hartografi Ismail Gagica përmes një iniciative që ka ndërmarrë
tash sa kohë po synon t’i promovoj bukuritë kosovare.
Gagica
merret me përpilimin e hartave turistike. Fillimisht ai përpiloi dhe botoi
hartën e Prishtinës për të vazhduar më pas edhe me qytetet tjera.
Përmes
hartave, një vizitues gjen mjaft informacion për një vend, dhe këto
informacione lidhen kryesisht me turizmin dhe ato që janë me interes, me qëllim
për ta zgjuar kureshtjen tek një i huaj për ta vizituar një qytet kosovar.
Hartat
prezantojnë vlerat më përfaqësuese të atij vendi, të njëjtat përditësohen
vazhdimisht, dhe aty hynë rrugët, trashëgimia kulturore e institucionet e
rëndësishme për një të huaj.
Për të folur
më gjerësisht rreth këtyre hartave turistike, Gagica shprehet për KultPlusin,
duke shpalosur mjaft gjëra me interes për vizitorët.
“Kemi
filluar me realizmin e botimeve që t’i ofrojmë publikut kryesisht të huaj, në
lëmin e turizmit”, tregon Gagica.
Tutje ai
flet për hartën e Prishtinës e cila është botuar në vitin 2010 si edicion
special.
“Në
vitin 2010 ka qenë një botim special për hartën e Prishtinës dhe për ne ka qenë
një test, pas së cilit vazhduam tutje duke pas parasysh mungesën e
informacioneve në fushën e trashëgimisë kulturore”.
Hartat e
tilla japin informacion për qytetin, veçantinë e atij vendi dhe njëkohësisht
për gjërat me interes, një udhëzues për atë vend dhe objektivi bie tek
vizitorët e huaj.
“Kemi
pas mungesë vazhdimisht të këtyre botimeve, dhe i kemi bërë edhe në gjuhën
shqipe. Fillimisht me hartën e Prishtinës, mandej kemi vazhduar ta eksplorojmë
edhe Kosovën në tërësi, dhe e bëmë shpërndarjen e këtyre hartave”.
Gagica thotë
se turistët e huaj kur vinë në Ballkan, kërkojnë që t’i eksplorojnë këto vende.
“Një
kohë i kam shpërndarë në Shkup dhe Tiranë sepse turistët vinë në Ballkan dhe
mandej kërkojnë që ta eksplorojnë njërin dhe tjetrin vend, Kosovën Maqedoninë e
veriut e Shqipërisë, të cilat janë atraktive por që shpeshherë nuk arrijmë t’i
promovojmë sa duhet”, potencon ai.
Në pyetjen
se këto harta a planifikohet që të plasohen edhe në internet në mënyrë që t’ua
lehtësojë vizitorëve të huaj, Gagica përgjigjet se “Ideja është që këto
harta t’i bartim edhe në internet dhe t’i prezantojmë online, e ta largojmë
botimin fizik, por megjithatë turistët siç duket e kanë kulturë që ta marrin
botimin në duar”.
Studiuesi
Robert Elsie padyshim ka rëndësi të veçantë në historinë e kulturës sonë. Ai
është marrë me letërsinë shqipe, e përgjithësisht me kulturën shqipe.
Gagica thotë
se Elsie është ndikuesi më i madh në përpilimin e këtyre hartave.
“Kam
udhëtuar shumë me Robert Elsien dhe kemi bashkëpunuar me të në fillim.
Gagica ka realizuar librin me fotografi “Kosova një vend për t’u zbuluar” ku shfaqen bukuritë kosovare. Robert Elsie ka qenë një shtytje për mua që t’i hy kësaj pune sepse shpesh nëpër vendet tona nuk ka udhëzues. Ai më ka përkrahur dhe më ka dhënë shumë kurajë, që të jem më realist në atë që prezanton, duke fituar në këtë mënyrë simpatinë e turistit”.
“Në
krejt këtë rrugëtim, rolin kyç e ka luajtur Robert Elsie, sepse edhe ai kishte
nevojë për hartat tona. Dhe unë i kam punuar të gjitha ato harta për të. Botimi
i fundit i tij ka qenë hartat e fiseve shqiptare, të cilat janë përmbledh
dhjetë udhëpërshkrimeve të tij, ndërsa hartat i kemi bërë në bashkëpunim me të
sepse ai ka qenë studiues i mirë i kulturës tonë”, përfundon Gagica.
Këto harta si synim kryesor kanë promovimin e kulturës shqiptare në sytë e vizitorëve të huaj, gjegjësisht nxitjen e tyre. Në fillim të kësaj iniciative u bë harta e Prishtinës, por mandej u krijuan edhe hartat e qyteteve tjera, në të cilat shpërfaqen vlerat e atij qyteti, qoftë nga muzika, gjeografia, trashëgimia kulturore e të tjera. / KultPlus.com
Së shpejti një dokumentar madhor televiziv mbi jetën e egër në Kosovë e Shqipëri, do të dalë në qarkullim.
Anëtarët e shoqatës më të madhe të fotografëve shqiptarë të natyrës, Albanian Wildlife Photographers, janë thuajse në përfundim të këtij projekti të jashtëzakonshëm. Është i pari, dhe i vetmi në llojin e vet, që flet e dokumenton nëpërmjet pamjeve jashtëzakonisht cilësore e profesionale, kafshët e egra që gjallojnë në territorin e Shqipërisë dhe Kosovës, të filmuara në habitatin e tyre natyral.
Sipas dr Granit Hyseni, nga Peja, drejtues i projektit, “Ideja një dokumentari të kësaj natyre ka ngacmuar hershmërisht, atë dhe mikun e tij nga Kamenica, Kosovë, fotografin pasionant Arian Mavriqi. Sa herë që dilnim në terren për të fotografuar, hasnim në shumë momente – fenomene të cilat shpeshherë ishin të pa mundura të dokumentoheshin vetëm nëpërmjet fotografisë. Kështu që vendosëm dokumentimin e tyre edhe nëpërmjet filmimeve”
Qëllimi i realizimit të këtij dokumentari në një format krejt ndryshe, në aspektin e cilësisë, është paraqitja e sakrificave, vështirësive, rreziqeve dhe sfidave që duhet me kapërcy një Wildlife Photographer!
Sipas Hysenit: Fotografi i jetës së egër, shpesh vë në rrezik edhe jetën e vet, me qëllim të nxjerrë në dukje, për admiruesit e këtij zhanri, bukuritë e natyrës, në rastin konkret të natyrës së trojeve tona që kanë një pasuri të jashtëzakonshme në shpend, kafshë, bimësi e gjallesa nga më të larmishmet!
Një ndër objektivat bazike të këtij dokumentari, është rritje e ndjeshmërisë së opinionit publik në drejtim të mbrojtjes së faunës dhe florës ndër trojet shqiptare, sidomos të specieve në rrezik zhdukjejet!
Projekti është realizuar krejtësisht me finacimin privat të anëtarëve të shoqatës së Fotografëve Shqiptarë të Natyrës së Egër, me qendër në Kosovë. Ideator dhe drejtues kryesor i këtij projekti është doktor Granit Hyseni. Por një kontribut të rëndësishëm kanë dhënë dhe vijonë të japin fotografët Jetmir Troshani , Arian Mavriqi, Besnik Jakupi, Lulzim Demaj, Sefer Aliqkaj dhe në vecanti Meriton Dajakaj e Jeton Dajakaj. Jetoni ka rolin e regjisorit e montazherit, pa të cilin dokumentari nuk do të ishtë në nivelin e duhur artistik!
Dokumentari është i ndarë në seri, ku secila do të ketë nga 45 minuta. Pjesa e parë i kushtohet Wildlife Albanian Photographers ku paraqesin mundin, shkallët e vështirësisë dhe bukuritë që sjellin nëpërmjet fotografise dhe videove të tyre. Për punën, talentin e pasionin e jashtëzakoshëm të këtyrë fotografëve flasin ekspertë të fushës si drejtori i parkut kombëtar të Divjakë -Karavastasë Ardian Koci, prof. Taulant Bino, Guida Divjaka me në krye bashkëshortët Altin e Alketa Hila, Guida Shkodra me në krye Fatbardh Sucaj, kryetarin e shoqatës Grupi Era, Fatos Lajqi, mësuesja e talentuar shkodrane Aurora Piroviq, prof. Qenan Maxhuni etj.
Veçojmë në këto intervista Shkëlqesinë e sajë, Ambasadoren e Republikës së Kosovës në ShBA znj. Vlora Citaku, që ka përkrahur në mënyrë të veçantë çdo nismë të Shoqatës.
Seritë vijuese do të flasin për habitate të caktuara dhe shpend ose kafshë të ndryshme dhe po punohet pa ndërprerje për dokumentimin e tyre.
Duke pasë parasysh rëndësinë e një dokumentari të tillë dhe vijimësinë e kësaj nisme, do të ishtë në interes dhe e mirëpritun çdo lloj ndihme apo përkrahjeje nga ministritë e mjedisit të shteteve tona (Kosovë, Shqipëri) si dhe nga kontributet vullnetare të enteve, apo privatëve të ndryshëm. Mbështetja për projektet të tilla serioze është e një rëndësie të veçantë kur flitet për florën dhe faunën e egër, dhe mbrojtjen e sajë, si një pasuri e jashtëzakonshme kombëtare në trojet tona Shqipëri -Kosovë!/ Edmond Kaçeli. / KultPlus.com
Indeksi i perceptimit të Korrupsionit ka renditur 180 vende për korrupsion duke filluar nga ato me korrupsionin më të ulët deri tek ato me korrupsionin më të lartë.
Renditja u bë në bazë të perceptimit mbi korrupsionin në sektorin publik, sipas ekspertëve dhe njerëzve të biznesit. Analiza e këtij viti tregon se korrupsioni është më i përhapur në vendet ku paratë e mëdha mund të rrjedhin lirshëm në fushatat elektorale dhe ku qeveritë dëgjojnë vetëm zërat e individëve të pasur.
Në vendin e parë renditet Zelanda e Re si vendi më pak i korruptuar në botë. Pas saj renditet Danimarka dhe Finlanda.
Kosova renditet në vendin e 101, ndërsa Mali i Zi në vendin e 66.
Shqipëria renditet në vendin e 106 duke ku bashkë me Maqedoninë e Veriut kanë renditje më të dobët se vendet e tjera të rajonit.
Në fund të tabelës renditet Somalia si vendi më korrupsionin më të lartë në botë.
Vlen për t’u theksuar që Shtetet e Bashkuara të Amerikë nuk janë as në 20 e parë duke u u renditur në vendin e 23. / KultPlus.com
Kryetari i SBASHK-ut së bashku me kryesinë, në koordinim me Federatën e Sindikatës së Shëndetësisë dhe atë të Policisë, nesër i nisin bashkërisht veprimet sindikale.
Duke u bazuar në këtë dhe në koordinim të plotë me këto dy federata të premten mbahet grevë dyorëshe paralajmëruese në çerdhe, në Universitete dhe në të dy ndërrimet e mësimit në të gjitha shkollat e Kosovës me kërkesën drejtuar institucioneve që të punësuarit në arsim dhe gjithë të tjerët pagën e dhjetorit ta marrin bazuar në Ligjin e pagave.
Greva dyorëshe në çerdhe fillon nga ora 6:30 deri në orën 8:30. Greva në Universitete fillon në orën 8 deri në orën 10. Greva në shkollat e Kosovës mbahet në dy orët e para në të dy ndërrimet.
Greva dyorëshe në arsim është alarmi i fundit dhe kushdo që punon për të zhgënjyer punëtorët e arsimit, shëndetësisë dhe të policisë së Kosovës duhet ta di se do të përballet me reagimet shumë më radikale sindikale. / KultPlus.com
Në vitet e 70′ në një fshat të Kosovës, një fotografe suedeze fokusoi punën e saj në jetesën e shqiptarëve, duke shkrepur kështu fotografi të cilat do të ekspozoheshin në Galerinë e Ministrisë së Kulturës, pothuajse 40 vjet pas realizimit të tyre, shkruan KultPlus.
Mbrëmë zyrtarisht u hap ekspozita ”Jeta në fshatin shqiptar. Isniq,
Kosovë 1976”, ekspozitë kjo që kishte për qëllim të vinte në pah mënyrën e
jetesës të shqiptarëve, e kryesisht të grave, në Kosovën e viteve të 70′.
50-të fotografi bardh e zi, kishin mbushur muret e galerisë, 50-të
jetë shpaloseshin para dashamirësve të fotografisë dhe jo vetëm. Në mesin e të
pranishmëve kishte edhe persona që kishin qenë protagonistë të fotografes Eek.
Fotografja Ann Christine Eek, për herë të parë vizitoi Kosovën në
vitin 1976 dhe qëndroi për gati shtatë javë në fshatin Isniq, bashkë me
antropologen Berit Backer. Këto dyja po punonin në një projekt që kishte për
bazë zhdukjen e jetës tradicionale në fshat, duke realizuar kështu disa mijëra
fotografi bardh e zi. Fokusuan punën e tyre në tregimet e pesë grave të
fshatit.
Në fotografitë e varura në muret e galerisë, vareshin jetët e shumë
grave shqiptare që ishin bërë protagoniste kryesore në punën e fotografes Eek.
Në fotografi gratë e fshatit Isniq, ishin kapur tek zienin, punonin me bagëti,
kujdeseshin për fëmijët, punonin në vek etj.
I pranishëm në ekspozitë ishte edhe Ramiz Spahiu, i cili është edhe
përkthyes i librit të fotografes që do të trajtojë më gjerësisht jetën e
fshatit në Isniq. Ai shprehej i nderuar që ishte pjesë e kësaj ngjarje, duke e konsideruar
shumë të rëndësishme.
”Ndjehem i nderuar të jem sonte këtu në këtë ngjarje dhe që kam pasur
rastin të përkthej librin e saj. Kjo mbrëmje më ktheu mbrapa në kohë, kur Berit
Backer ishte në Kosovë, me të cilin pata bërë një intervistë, sepse paraqiste
një kuriozitet të madh që një studiuese e re të vinte dhe të merrej me studimin
e jetës dhe traditës të një fshati shqiptar. Këto fotografi na kthejnë mbrapa
në kohën të cilën e kemi jetuar të gjithë, mirëpo është mirë pasiqë brezat e
rinj mund të shohin si kemi qenë dhe si po vazhdojmë tutje”, u shpreh ai para
të pranishmëve në ekspozitë.
E pranishme ishte edhe ambasadorja suedeze në Kosovë, Karin Hernmarck
Ahliny, e cila shprehej se përmes punës së Ann Christine Eek, na mundësohet që
të njohim më mirë edhe njerëzimin.
”Kur sheh fotografi të tilla, të jepet përshtypja që janë realizuar
100 vite më parë, por, nga ana tjetër sheh fytyra të njëjta sikur të miqve
tanë. Por, në të njëjtën kohë është një dokumentim tejet me rëndësi për një
kulturë specifike siç është kultura shqiptare. Një dokumentim i tillë i cili do
të na përcjellë edhe në të ardhmen është një kapitull shumë i rëndësishëm.
Ndihem shumë mirë që në këtë ekspozitë kanë ardhur shumë njerëz, sidomos
gjeneratat e reja, që në vitet e 70-ta, atëherë kur edhe janë realizuar këto
fotografi, ishin shumë të vogël ose nuk kishin lindur fare”, vazhdoi tutje
ajo.
Ambasadori norvegjez, Jens Erik Grondahl shprehej shumë i kënaqur me
punën e fotografes, duke thënë se edhe pse Christine Eek është nga Suedia, ajo
jeton në Norvegji dhe se gëzonte të drejtën të mburrej me sukseset e saj.
”Ajo çka Ann Christine ka kapur me aparatin e saj është mikpritja e
popullit të Kosovës, unë kam udhëtuar në shumë qytete të Kosovës dhe vazhdoj ta
shoh akoma këtë mikpritje nga qytetarët e Kosovës. Në Kosovë kanë ndryshuar
shumë gjëra mirëpo një gjë që nuk ndryshon kurrë është mikpritja e
kosovarëve”, deklaroi ai.
Në periudhën e viteve 69-79′, Ann Christine Eek, ishte pjesë e grupit
të fotografëve të pavarur SAFTRA, të cilët kryesisht merreshin me fotografi
gazetareske dhe dokumentare. Ky grup kishte mbledhur fotografë të angazhuar në
fotografinë e preokupuar me çështje politike dhe sociale, duke funksionuar si agjenci
fotografike jo-komerciale.
”Para se të vija në Kosovë kam bërë një studim për gratë që punojnë,
kryesisht gratë që edhe punojnë edhe mbajnë familjen, pra situata me të cilën
isha e preokupuar kishte të bënte me gratë në përgjithësi. Poashtu fillova të
fokusohem kryesisht në mënyrën e jetesës së grave pasiqë atë kohë kishin
filluar edhe grupe feministe që kërkonin të drejtat e tyre dhe dëshiroja të
informohesha se për çfarë e kishin fjalën më saktësisht”, potencoi fotografja
për KultPlus.
Jetët që shpaloseshin në fotografitë e realizuara, flisnin shumë për
gratë që kaluan jetën e tyre në fshatrat e Kosovës. Aty paraqiteshin kryesisht
gratë e fshatit Isniq, mirëpo këto fotografi në fakt paraqisnin jetesën e grave
në gjithë territorin e Kosovës. Gra që punonin pa kompromise, që sakrifikonin
shumë, që ushqimi dhe kujdesi për fëmijët ishte problemi më i vogël.
Ekspozita pritet të qëndroj e hapur për publikun deri më 13 janar 2020. / KultPlus.com
Në ambientet e Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, mbrëmë ka zënë vend ekspozita fotografike e titulluar “Kosovo-thin ice” e fotografit të njohur italian, Riccardo Venturi.
Kjo ekspozitë shpalosi para të pranishmëve situata gjatë luftës në Kosovë, në vitet 98-99 dhe gjithashtu situata e ditëve të sotme, pas njëzet vjetësh. Kjo cilësohet si një mundësi e mirë për të treguar përmes gjuhës së fotografisë historinë e kësaj ekspozite, shkruan KultPlus.
Pasi të pranishmit u njoftuan me punën e artistit, erdhi koha që me një
fjalë rasti, hapjen e kësaj ekspozite ta bëjë ambasadori italian në Kosovë Piero
Cristoforo Sardi. Ai falënderoi të gjithë të pranishmit për pjesëmarrje dhe tha
se ndihet shumë i nderuar që e kishin mundësinë të prezantojnë veprat e fotografit
Venturi.
Ai ekspozitën “Kosovo-thin ice” e cilësoi si një hap të mirë dhe një evolucion
pozitiv që ka ndodhur gjatë këtyre njëzet viteve në Kosovë.
“Kuptimi që gjetëm në këtë ekspozitë është se së pari këtu shohim diferencën e fotografive në dy periudha të ndryshme të Kosovës, periudhën e luftës dhe periudhën e 20 viteve pas saj, që është një evolucion pozitiv për Kosovën. E dyta, konflikti që filloi në vitet ’90 ka prekur njerëz të të gjitha komuniteteve që jetojnë në Kosovë, por tash e shohim si të panevojshëm, sepse e ardhmja e popullit dhe gjeneratat e reja nuk duhen të ndikohen nga kjo”, ka thënë ambasadori, Sardi.
Ndërsa fotografi Riccardo Venturi, në hapje të ekspozitës përveç falënderimeve
nuk është zgjatur më shumë.
Por, ai për KultPlus ka treguar eksperiencën e tij gjatë këtyre vizitave në
vendin tonë.
“Për herë të parë në Kosovë kam
ardhur në vitin 1998, kohë lufte dhe tension i madh dhe ka qenë e vështirë për
mua si gazetar atëherë, sepse nuk na lejonin të hynim nëpër fshatra dhe të
shkonim në frontin e parë të luftës, sepse çdo rrugë kishte policë dhe kontrolla
të mëdha, puna e gazetarëve në atë kohë ka qenë shumë e vështirë”, ka thënë
fotografi, duke treguar tutje se një vit më vonë, më 1999, ka qenë vizita e tij
e dytë në Kosovë, ku fillimisht ka vizituar refugjatët në Maqedoni dhe Shqipëri,
e menjëherë pas përfundimit të luftës, në qershor ka hyrë në Kosovë së bashku me refugjatët që ktheheshin.
“Ka qenë një përvojë e jashtëzakonshme dhe e rrallë, të cilën jo shumë
njerëz e kanë përjetuar. T’i shohësh katër skena në të njëjtën kohë, trupat
serbe duke u larguar, trupat e Natos duke hyrë në Kosovë, refugjatët duke u
kthyer në vendlindjet e tyre dhe fshatrat duke u djegur, unë e konsideroj të
rrallë, sepse njeriut i ndodh shpesh të jetë prezent në një ndodhi, por shumë rrallë ose fare në katër.”
Fotografi Venturi e ka organizuar këtë ekspozitë në dy pjesë. Në njërën anë
kemi fotografi gjatë kohës së luftës dhe menjëherë pas përfundimit të saj,
fotografi të qyteteve e fshatrave dhe fotografi të njerëzve. Në anën tjetër
kemi fotografi të ditëve të sotme në Kosovë, që mund t’i marrim si një mesazh i
shpresës.
Fotografitë bardh e zi janë fotografitë që autori i ka bërë gjatë luftës, pra janë ngjarje të cilat i ka përjetuar si fotograf dhe gazetar i luftës. Ndërsa fotografitë me ngjyra i takojnë periudhës së kthimit të tij në Kosovë, pas 20 vitesh. / KultPlus.com
“Ne jemi shumë të lumtur që e kemi Rolandin këtu në Qendrën Multimedia”, tha dramaturgu i njohur kosovar, Jeton Neziraj, gjatë prezantimit të dramaturgut të famshëm gjerman, Roland Schimmelpfennig, i cili ishte dje mysafir në Qendrën Multimedia në një diskutim rreth një orësh për jetën e tij profesionale, shkruan KultPlus.com
Diskutimi nuk ishte i zakonshëm, në fakt, ishte një diskutim
dramaturgësh pa protokoll, ndryshe nga diskutimet që jemi të mësuar të shohim.
Kur Schimmelpfennig kishte të nxehtë në sallë ai hoqi bluzën në komoditet dhe
krejtësisht i lirë. Për një gjerman e për një artist nuk duhej të mungonte në
tavolinë ndonjë birrë, ashtu siç nuk mungonte.
Dramaturgu Jeton Neziraj, i dha energji edhe më shumë ambientit shumë mirë të organizuar, kur gjatë hapjes çliroi gjithçka kur tha se ky organizim ishte financuar “kesh” nga Instituti Goethe, përmendje e mënyrës së financimit sa për ta shprehur frymën jokonvencionale që përshkroi gjithë debatin.
Dramaturgu Roland Schimmelpfennig, në fillim ka folur rreth nisjes së karrierës së tij e cila nuk ka qenë krejtësisht e zakonshme, në fakt është përcjellë edhe me disa kushtëzime objektive.
“Në fillim kam dashur të merrem me teatër, që kur kam qenë shumë i ri si adoleshent kam pasur miq që janë marrë me teatër, teatër për amator. Ka qenë një ide e mirë në fillim por mua më është dukur e pamundur që të jetoj nga teatri, nuk kam besuar që mund të bëjë diçka të tillë, në kuptim të parave. Kur e kam kryer shkollën kam shkuar në Stamboll, sepse në mes të shkollës dhe shërbimit civil e cila ka qenë alternativa e shërbimit ushtarak, kemi mundur të zgjedhim njërën. Në Stamboll jam takuar me miq turk që i pata njohur më parë në Gjermani. Dhe ata më thanë që kemi një punë për ty, ata më thanë që ti mund të jesh lektor i gjuhës gjermane në një gazetë atje.
Pastaj u ktheva në Gjermani dhe më treguan se po kërkoheshin studentë të regjisë dhe mendova se kjo është një gjë e mirë për mua. Kur jam kthyer si gazetar nga Turqia jam prezantuar në gazetat në Gjermani por ata nuk më ofruan punë, i kam pasur 20 vite kur më sugjeruan që më duhet të studioj diçka dhe kam filluar me regjinë sepse nga profesioni që kisha ishte e afërt me shkrimin e dramave”.
Ai tutje ka vazhduar duke treguar për dramën e tij të parë
teksa është shprehur i rezervuar për ta vlerësuar njërën si më të mirë, qoftë për
shkak se kjo do të nënvlerësonte cilësinë e të tjerave qoftë sepse suksesi i
dramave është relativ në hapësira të ndryshme.
“Drama e parë që është botuar, sa për ta qartësuar, nuk do të thotë shumë nëse pranohesh nga një botues, ka qenë një dramë “Fish by fish”, pra kjo ka qenë drama e parë e imja që mund ta konsideroj si të suksesshme, dhe tani kur e lexoj prapë them se kjo është shkruar nga një student shumë i ri dhe shumë nervoz. Gjithsejtë i kam shkruar 55 drama, do të ishte shumë e padrejtë nga 54 dramave tjera nëse e zgjidhi një më të mirën. Si të suksesshme mund ti përmendi edhe “Dragoi Artë”, “Push and Push”, por kjo është relative, për shembull disa drama të suksesshme që i konsideroj, nuk kanë qenë të suksesshme edhe në Gjermani.”
Schimmelpfennig, është pyetur edhe për atë se ku dhe kur e sheh më të përshtatshme të shkruaj, teksa përgjigja e tij, si përgjigje e një dramaturgu me shumë eksperiencë, nuk befason.
“Tash shkruaj në shtrat sepse është më ngrohtë. Kryesisht tentoj të zgjohem në ora 9 apo në 10 në mëngjes dhe pastaj duhet të shkruaj deri në orën 2 ose 3 gjatë ditës. Punoj edhe natën por pi shumë dhe pastaj më duhet shumë të lekturojë”.
Dramaturgu i njohur gjerman ka folur shkurt edhe për kohëzgjatjen që atij i duhet për ta realizuar një projekt të tij.
“Nëse kam një ide të mirë, teknikisht më duhen tre muaj. Por
derisa ta gjej idenë ose deri sa të gjej qasjen për idenë mundet me më marrë
deri në një vit.”
Tutje, Schimmelpfennig ka folur edhe për çështjen e migrimit
për të cilën ka thënë se nuk është temë ekskluzive në Gjermani por në gjithë Evropën
Perëndimore.
“Çështja e migrimit është shumë prezente në shoqërinë
gjermane. Sidomos në Evropën Perëndimore të gjithë duan të shkojnë, të lëvizin,
me gjithë këta nacionalistë që po lindin është interesante të shkruash për ta,
pra për migrimin. Kemi një histori të gjatë të migrimit duke filluar pas të
50-tave në Gjermani, kemi valën e parë të imigrantëve duke filluar në të 50-tat
që ka filluar me punëtor spanjoll, këto familje janë në vendin tonë që 60-të
vite këtu dhe ne nuk mund të flasim për ta si imigrant, ata kanë fëmijë që kanë
lindur këtu.”
Duke diskutuar për relevancën kohore që duhet apo nuk duhet
ta ketë një dramë, Schimmelpfennig, ka thënë se drama mund të mos ketë kohë por
duhet ta ketë një pikë bazë, nga ku të gjithë janë të vetëdijshëm për atë se çfarë
po jepet.
“Drama nuk duhet të ketë kohë, duhet të ketë një pikë të
fortë ku të gjithë e dimë se për çfarë po flasim, nuk ka të bëjë me shoqërinë
ku do të jepet shfaqja. Në anën tjetër natyrisht që nuk është e rëndësishme që
shfaqja të jepet në disa vende jo vetëm në Gjermani por për
shembull edhe në Francë, në Bolivi ose Taivan.”
Edhe fryma postmoderne që e reflekton një shfaqje teatrale ka qenë pjesë e
diskutimit të djeshëm. Schimmelpfennig, pasi bëri një dallim teknik në
organizimin e teatrove në Gjermani, shpjegoi edhe karakteristikat kryesore të
valës postmoderne.
“Duhet ta bësh dallimin mes një teatri lokal në një qytet të vogël dhe mes atij të qytetit të madh. Në Gjermani e kemi një sistem ku secili qytet financon teatrot dhe kemi teatrin kombëtar që është i financuar nga shteti. Kështu që në qytetet mesatare mund të gjesh diçka për fëmijë, diçka klasike, diçka komedi. Por kjo është vala postmoderniste, postramumatike, me tekste të gjata, me monologje, nuk ka karaktere më, nuk ka role më, nuk ka tregime, ka shumë muzikë, ka shumë britma, dhe kjo është bërë shumë e famshme, sepse të bën të ndihesh sikur je duke marrë pjesë në një leksion filozofie”.
Pas mbylljes së diskutimit në Qendrën Multimedia është vazhduar tutje më një koktej rasti. Edhe sonte do të ketë vazhdim të aktiviteteve tjera në këtë qendër. /KultPlus.com
Më poshtë gjeni një letër të shkruar nga një çam, autor që është pronar i një hoteli të rrënuar në Shqipëri.
Letra:
Fjalia qe kam patur me shume tmerr te artikuloj ka qene “pushuesit
kosovare”! Me kane pyetur jo pak here se cfare jane pjesa me e madhe e
pushuesve qe na frekuentojne, gjithnje u jam pergjigjur “te huaj dhe shqiptare
te kosoves” madje edhe regjistrimin e pashaportes se tyre ne sistemin e hotelit
e kam bere “shqiptar” asnjehere “kosovar”! Kohen e luftes ne shtepi kemi
mbajtur nje familje me plot halle,kemi ndare gezimin tone me ta dhe ata
hidherimin e tyre me ne,kemi ndare buken bashke ne nje tryeze! Degjoja shpesh
“aman mos me trego mua kosovaret se jane te pabese,do i mbani me buke por do
ikin e as emrat tuaj nuk do kujtojne me”!
Sot ata erdhen ne heshtje, pa buje pa kamera,pa lajmerime,erdhen per te
ndare sot me ne dhimbjen tone…Po ne sot mbetem pa fjale perballe tyre dhe plot
turp: ata edhe pushimet i kalojne tek ne per te mos ia dhene dikujt tjeter ato
para,ne cfare bejme???? Ata edhe ne stadiumin e tyre ngrejne flamurin kuq e zi,
po ne cfare bejme???? Ata na thone “vellezer e motra” po ne cfare u themi
atyre???? Shpirtmadhesia jone vdiq pas viteve ’98-’99, njerezit u bene si
kafshe dhe nisen te shqyhen mes tyre per nje mur,per nje oborr,per dy rrenje
ullinj…Nxorrem dhembet ndaj vellait,motres,femijes,mikut,komshiut…u
transformuam ne armikun e gjakut tone,disa zgjodhen te ikin larg Shqiperise per
te mos rene ne kete kategori njerezish se me keqardhje e them:po behej mese e
natyrshme te ishe kesisoj njeriu!!!
Ne shkaterrojme vendin tone,pronen tone,perdhosim emrin tone neper
bote,madje ne te shumten e rasteve u beme Maria nga Mejreme dhe mohuam
origjinen tone per nje vend pune,per nje grusht para…Kjo eshte gjeja me e
shemtuar qe dikush i ben vetes dhe kombit te tij-te mohosh gjenezen eshte sikur
te mohosh nenen qe te lindi!!! Ja,kesisoj njerezish u beme ne- lepijme doren e
atij qe na trajton si kafshe e qe na pi gjakun ne pune dhe kafshojme doren e
atij qe na mban me buke e qe na ofron strehe! Ne po pranojme mbi kurrizin tone
lloj-lloj mashtrimesh,padrejtesish,ligesish,vjedhjesh,etj etj etj, po i
pranojme dhe nuk po ngreme krye as per te pare driten e diellit! Po na shkulet
zemra vendit tek shohim femijet tane qe mezi i rritem,te ikin neper bote ne
kerkim te nje jete me te mire…dhe heshtim,pranojme cdo lloj dhimbjeje dhe
mallkimi! Ne jemi bere si ai uji i ndenjur qe qelbet e vjen ere,e Zoti lart po
zemerohet kaq shume me ne dhe me mendjet tona!!!
Me falni o njerez,por personalisht mendoj se keto jane sinjale te Zotit per
reflektim,per vetegjykim,per veteveprim! Shikoni brenda vetes me shume me teper
dashuri dhe besim,sepse dashuria lind nga brenda vetes dhe reflektohet tek te
tjeret! Mos dashuroni makina,çanta,shtepira dhe bizhuteri- dashuroni njeriun!!!
Mos e zemeroni Perendine me shume se dite me te keqija mund te perjetojme nese
vazhdojme keshtu! Pse duhet te kemi nevoje per nje tragjedi te tille,qe te
tregojme miresine qe kemi brenda nesh???? Perse duhet te perjetojme dite tmerri
si keto per te treguar qe sic dime te duam ne askush ne bote nuk di ta beje???
Perse duhet ta shohim vdekjen me sy qe ta kuptojme vleren e vertete te
jetes? Ata qe na vjedhin cdo dite,ata qe nuk kane miresi ne shpirt,ata qe nuk
kane as din e as iman,sot bejne sikur qajne por nga xhepat e tyre nje cent s’e
dhane!!! Shqiptare kudo qe jeni neper bote,vetem nje gje te dini te beni: te
doni me shume dhe cdo dite njeri-tjetrin,me pas Zoti serish do na doje me shume
neve! Me lot ne shpirt,me gur ne zemer,ju themi qe hapim dyert e hotelit per te
ofruar strehe per familjet ne nevoje! Zoti na ndihmofte!
Autori eshte pronari i nje hoteli ne Shqiperi (Marrë nga “Gazeta Shqiptare”) / KultPlus.com
Një familje nga fshati Carabreg i Deçanit të Kosovës, ka strehuar një familje nga Durrësi i Shqipërisë.
Kjo siç raporton rel, u bë pas tërmetit tragjik që ndodhi në këtë qytet të martën, si pasojë e të cilit humbën jetën dhjetëra dhe u lënduan qindra persona.
Gjatë luftës së fundit në Kosovë, familja Qorraj kishte qëndruar për disa muaj te familja Kazanxhi në Durrës.
Nëntori solli Panairin e Librit në Tiranë. Së shpejti do të vijë edhe Panairi tjetër në Prishtinë, por gjendja e librit është mjaft e rëndë prej kohësh. Libri, siç dihet është miku i pandashëm i njeriut – ai që hapë horizontin e të menduarit, që e shpie njeriun në skajet më të largëta dhe i mundëson komunikimin me botën. Megjithëkëtë, teknologjia çdoherë në zhvillim e ka zbehur ndjeshëm rëndësinë e librit, i cili po shërben vetëm sa për t’u ekspozuar në rrjetet sociale përmes fotografive.
Me
pak fjalë, si mos më keq janë edhe shkrimi edhe leximi në vendin tonë. Në
Panaire gjenden lloj lloj librash me gjithfarë kopertinash – të autorëve të
ndryshëm, por po të hapet ndonjëri vërehet menjëherë, qartë, se aksh Shtëpia
Botuese e ka botuar librin sa për ta marrë një shumë të hollash qoftë nga
autori, qoftë nga institucionet që e përkrahin financiarisht autorin, për njërën
apo arsyen tjetër – në të shumtën e herave jo për afinitetin krijues!
Një autor, qoftë i ri apo në moshë të pjekur, pati apo nuk pati gjë për të thënë (shkruar) mjafton të ketë dëshirë për të botuar dhe të ketë të holla, t’i siguroj ato disi, dhe objektivi i tij është i përfunduar. Libri botohet sa hap e mbyll sytë. Shtypshkronjat e Shtëpive Botuese të buzëqeshura, i botojnë faqet në të shumtën e herave me gabime elementare, naive, logjike, me huqje, por tërë këto nuk kanë fort rëndësi sepse të dy palët ndahen të kënaqura: botuesi dhe shpura e tij i marrin paratë, kurse autori merr librin fringo dhe i ofrohet mundësia që ta shpalos në rrjetet sociale e ta masë me pëlqimet ekspres, interesimin për të…
Ja
pra, kjo lloj letërsie – ky lloj botimi bëhet në kohën tonë që është antipod i
kohëve të shkuara kur Shtëpia Botuese “Rilindja” megjithëse kishte vështirësitë
arriti të bëhet, them, boshti i kulturës shqiptare. Degradimi i librit vjen
padyshim si pasojë e mungesës së kritereve nga botuesit, të cilët ka raste kur prezantojnë
autorë – siç i quan Erazmo Roterdami “që botojnë veprat e huaja si të vetat dhe
përvetësojnë famën e tjetrit që e arriti me mund, pastaj krekosen kur i lavdëron
populli: shih, ky është si njeriu i madh!”
Një
shkrimtar i ri duhet t’i rreket leximit dendur para se të marrë guximin të hedh
diç në letër, mandej ta ketë të qartë se ç’do të ofrojë: shkurt duhet t’i ndjek
këshillat e Faik Konicës për artin e shkrimit; Konica themeloi kritikën në letërsinë
shqipe. Natyrisht, kritika e shëndoshë e ndihmon tekstin – por, çfarë kritike
mund t’ju bëhet këtyre palo teksteve që vazhdimisht botohen sot?
Në këtë periudhë, të cilën do ta quaja kiç – secili fare lehtë mund të shpallet poet e shkrimtar. Se çfarë dhe si shkruan brenda librit nuk ka fort rëndësi, sepse në këto kohëra gjithçka bën, për kurrfarë gjëje nuk ka ndalesë; mjafton t’i kesh paratë ta botosh librin (nuk të refuzohet botimi asnjëherë, sidomos nëse ke njëfarë miqësie me botuesin!), të shndërrohesh në “yll letrar” në rrjetet sociale dhe të flasësh nëpër studiot televizive si i famshëm, pra si shkrimtar në kulmin e famës… /KultPlus.com
