Anëtarët e familjes mbretërore kanë zbuluar imazhet e kartolinës së tyre të Krishtlindjes – me Mbretin Charles III që ka zgjedhur një foto nga kurorëzimi i tij në fillim të këtij viti, transmeton KultPlus.
Mbreti dhe mbretëresha Camilla ndanë një foto të tyre të veshur me rrobat dhe kurorat e tyre në dhomën e fronit të Pallatit Buckingham më 6 maj.
Ndërkohë, Princi dhe Princesha e Uellsit kanë publikuar një fotografi monokrome të familjes së tyre. Familja shihet e rregulluar rreth Princeshës Charlotte e ulur në një karrige.
Ata kanë veshur të gjithë këmisha të bardha, me Catherine, Princeshën e Uellsit dhe vajzën Charlotte, tetë vjeçe, të veshura me xhinse, ndërsa Princi i Uellsit, ka veshur pantallona të zeza së bashku me djemtë Princin George, 10 vjeç dhe Princin Louis, pesë vjeç.
Fotografia e tyre është bërë nga fotografi i lindur në Yorkshire, Josh Shinner, i cili më parë ka fotografuar yje, duke përfshirë Florence Pugh, Jodie Comer dhe Sam Smith.
Mbreti dhe Mbretëresha u kapën nga fotografi Hugo Burnand për kartolinën e dytë të Krishtlindjes që shfaq mbretin Charles si monark. /KultPlus.com
Krishtlindjet që festohen në mënyra të ndryshme, e të cilat bëjnë që shumë familje të mblidhen bashkë e të gëzojnë për harmoni dhe ditë më të mira. Festa e Krishtlindjeve ka pasur një histori të gjatë dhe të shumëllojshme. Prej shekujsh thuhet se është festuar në kohë të ndryshme, në vende të ndryshme dhe në mënyra vërtet të ndryshme. Mesi i dimrit ka qenë prej vitesh një kohë për të festuar në të gjithë botën. Atmosfera e krijuar në këtë ditë është patjetër e pakrahasueshme, shkruan KultPlus.
Me këtë rast, KultPlus u kthen prapa në kohë për të përjetuar sërish magjinë e mbrëmjes së 3 shtatorit të vitit 2016, një mbrëmje kjo që kishte mbledhur artistët më me nam shqiptarë në një vend.
Ishte ceremonia e shenjtërimit të Nënës Terezë në Vatikan oraganizuar nga Diana Toska, ajo që bëri bashkë shumë figura të artit dhe sportit shqiptar. Artistja shqiptare me famë botërore, Rita Ora këndoi “What Child Is This” duke mahnitur publikun me performancën e saj.
Nën aranzhimin e Shpëtim Saraçit, më poshtë gjeni performancën e Rita Orës në koncertin humanitar i cili u mbajt për nderë të shenjtërimit të Nënës Terezë më datë 3 shtator 2016, një koncert ky që të mrekullon me magjinë që e posedon. / KultPlus.com
Mbrëmja e Krishtlindjes më 24 dhjetor nis një sërë traditash festash. Disa janë praktika të lashta me një rrotullim modern, ndërsa të tjera datojnë qindra vjet më parë.
Nata e Krishtlindjeve është e mbushur me tradita fetare dhe jofetare. Traditat fetare përqendrohen rreth lindjes së Jezusit.
Emërtime të ndryshme kanë traditat e tyre. Në prag të Krishtlindjes, katolikët romakë dhe anglikanët mbajnë meshën e mesnatës. Luteranët festojnë me shërbimet e qirinjve dhe këngët e Krishtlindjeve. Shumë kisha ungjillore mbajnë shërbesat e mbrëmjes ku familjet kremtojnë Kungimin e Shenjtë.
Në mbarë botën natën e Krishtlindjeve festojnë me ushqime të ndryshme. Në Itali festojnë festën e shtatë peshqve. Rusët tradicionalisht shërbejnë një darkë me 12 pjata të Krishtlindjeve përpara se të hapin dhuratat. Ndërkohë, në Bullgari, vakti i Krishtlindjes përbëhet nga një numër tek i pjatat pa mish.
Përveç ushqimit dhe shërbimeve fetare, festa është kur Santa Clause ngrihet në qiell me sajën e tij për të shpërndarë dhuratat e Krishtlindjeve në mbarë botën. Emra të tjerë për burrin me mjekërbardhë me një kostum të kuq përfshijnë Father Christmas, Kris Kringle dhe Saint Nicholas.
Pavarësisht se si quhet ai, legjenda e Santa bazohet në një njeri të vërtetë të quajtur Shën Nikolla i Myra.
Peshkopi i hershëm i krishterë ishte i njohur për dhënien e dhuratave të fshehta, si dhe për shumë mrekulli. Me kalimin e viteve, legjenda e Santa u rrit duke përfshirë Polin e Veriut, një sajë të drejtuar nga renë, një listë të keqe ose të këndshme dhe të qeshurën e tij gazmore, “ho, ho, ho”. /KultPlus.com
Gjëja e parë që mund të na vijë në mend kur mendojmë për një panoramë festive të fundvitit mund të jenë rrugët e ngrira, çatitë e shtëpive të rënduara nga dëbora dhe pema e Krishtlindjeve e vendosur në mes të një sheshi të madh.
Pikërisht kështu duket qyteti gjerman Rothenburg ob der Tauber në këtë kohë të vitit.
Qyteza në Bavari është qyteti mesjetar më i ruajtur me mure të vendit. Rreshtat e shtëpive gjysmë-druri me çati të kuqe me zall rreshtojnë rrugët e lashta, të mbyllura në mënyrë të sigurt pas një muri të trashë guri dhe të ruajtura nga gjashtë porta dhe 42 kulla.
Mund të ecni përgjatë pothuajse të gjitha mureve të sipërme të qytetit, një shteg prej dy miljesh që u siguron vizitorëve një pamje të pandërprerë mbi lagjen e vjetër dhe luginën Tauber përtej.
Emri i qytetit përkthehet “kështjellë e kuqe mbi Tauber”.
Rothenburgu është aq magjepsës sa ka jo rrallë herë është bërë skenë për filma (midis tyre muzikali Chitty Chitty Bang Bang i vitit 1968) dhe ka frymëzuar shumë klasikë të Disney-t.
Për shembull modeli i shtëpive të qytezës ka shërbyer shembull për krijimin e shtëpisë së Geppetto-s në Pinocchio./A2CNN/ KultPlus.com
Më 23 dhjetor të vitit 1966, u përcoll urimi i fundit i Krishtlindjes në Shqipërinë diktatoriale.
Përmes një telegrami, kryetari i Kishës Ortodokse Autoqefale, kryepeshkopi Damian i komunikoi urimin e rastit kryetarit të Kishës Katolike të Shqipërisë, Imzot Ernest Çobës, duke bashkuar lutjet “për një paqe në mbarë botën dhe begatinë e atdheut tonë të shtrenjtë”. Koha tregoi se ky urim nuk ishte aspak profetik, pasi një vit më pas nisi periudha ateiste në Shqipëri.
“Shteti nuk njeh asnjë fe dhe mbështet dhe zhvillon propagandë ateiste për të përfshirë njerëzit në botëkuptimin shkencor materialist”, deklarohej në nenin 37 të Kushtetutës së Republikës Popullore.
Megjithatë, figura e klerit ishte vënë nën shenjestër kohë më parë, që prej instalimit të regjimit totalitar.
Në dhjetor 1945 u vunë në pranga dhjetëra klerikë dhe besimtarë katolikë. Një pjesë e tyre u dënuan në gjyqe të udhëhequra nga ushtria. Në mars 1946, u ekzekutuan shtatë besimtarë. Kjo fushatë kanosëse kundër fesë u përshkallëzua deri në përligjjen e cenimit të objekteve të kultit, pas fjalimit të mbajtur nga Enver Hoxha më 6 shkurt 1967. / KultPlus.com
“Arrëthyesi” është ndoshta baleti më i njohur gjatë periudhës së fundvitit, por po ashtu personazhi i dashur është pjesë e qindra filmave dhe zbukurimeve të Krishtlindjeve.
Por pse arrëthyesit e vegjël janë shndërruar në një dekor të preferuar gjatë festave të fundvitit? Sipas folklorit gjerman, arrëthyesit dhuroheshin si hajmali për t’i sjellë fat familjes dhe për të mbrojtur shtëpinë. Thuhet se përfaqësojnë forcën, fuqinë, kujdeset për familjen dhe mban larg shpirtrat e ligj.
Origjina e tyre vjen nga traditat e lashta të gostive ku arrëthyes fisnikë ishin pjesë të tyre si argëtim gjatë ëmbëlsirës. Kjo sillte biseda të gëzueshme teksa të ftuarit shijonin pjatën e fundit të shoqëruar me arra e lajthi.
Shumë nga dizajnet e mëparshme të arrëthyesve ngjasonin me kafshët, shpendët dhe njerëzit. Forma klasike që njohim sot e cila ngjason me mbretër apo ushtarë nuk u duk deri nga vitet 1600-1700.
Arrëthyesit ishin të famshëm fillimisht në Gjermani dhe krijoheshin në malet Erzgebirge. Në vitin 1892 ata u bënë të njohur në mbarë botën falë debutimit të baletit “Arrëthyesi” që u kompozua nga Çajkovski dhe u vendos në skenën e teatrit të Shën Petërburgut. Ky është edhe momenti nga ne e njohim më së shumti versionin e Krishtlindjeve të arrëthyesit, i cili është kthyer në një simbol të festës./tvklan.al / KultPlus.com
Sot, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti ka uruar Krishtlindjet, përcjell KultPlus.
“Me këtë përvojë të madhe kombëtare ndërfetare ju urojmë motra e vëllezër katolikë, ortodoksë, protestantë e ungjillorë shqiptarë më të mirën. Sepse, kjo ditë është ajo e lindjes së bartësit të mesazhit të dashurisë ndër njerëz”, ka shkruar Kurti.
KultPlus ju sjell postimin e plotë të tij:
Vëllezër e motra të krishterë, gëzuar!
Ju uroj nga zemra mbarësi! Ju uroj një mbrëmje të shkëlqyer në ngrohtësinë familjare dhe të miqve. Qoftë një vit i suksesshëm për të gjithë ju.
Besoj se jemi të ndërgjegjshëm bashkarisht për kushtet në të cilët na ka vendosur pandemia, për realitetin kompleks global, për krizën energjetike, ku dritën e gjejmë nëpër festa të këtilla. E, sinqeriteti, puna dhe ndjenja e përbashkët janë çelësi i çdo suksesi në jetën e secilit prej nesh. Ne do të jetojmë gjithnjë në rrethanat e kohës, por mendimi, vullneti duhet të ushqehen prej besimit. Nuk ka shpresë pa besim.
Besimi është themeli që na e ofron çdo fe neve si popull, andaj dhe ne e respektojmë njëri-tjetrin, në fe e në praktikë. Ne e dimë mirë se dashuria mes nesh është virtyti më i lartë i njeriut. Pasuria jonë kulturore, rrënjosur në traditën tonë popullore, në vetëdijen tonë kolektive për një fat të përbashkët.
Me këtë përvojë të madhe kombëtare ndërfetare ju urojmë motra e vëllezër katolikë, ortodoksë, protestantë e ungjillorë shqiptarë më të mirën. Sepse, kjo ditë është ajo e lindjes së bartësit të mesazhit të dashurisë ndër njerëz. Shpreh besimin e thellë se si shoqëri ne do të punojmë që urimet që ju i adresoni sot njëri-tjetrit, si dhe urimet që ne u adresojmë sot juve, të marrin në vitin e ardhshëm sa më shumë realitet.
Mbrëmja e Krishtlindjes më 24 dhjetor nis një sërë traditash festash. Disa janë praktika të lashta me një rrotullim modern, ndërsa të tjera datojnë qindra vjet më parë.
Nata e Krishtlindjeve është e mbushur me tradita fetare dhe jofetare. Traditat fetare përqendrohen rreth lindjes së Jezusit.
Emërtime të ndryshme kanë traditat e tyre. Në prag të Krishtlindjes, katolikët romakë dhe anglikanët mbajnë meshën e mesnatës. Luteranët festojnë me shërbimet e qirinjve dhe këngët e Krishtlindjeve. Shumë kisha ungjillore mbajnë shërbesat e mbrëmjes ku familjet kremtojnë Kungimin e Shenjtë.
Në mbarë botën natën e Krishtlindjeve festojnë me ushqime të ndryshme. Në Itali festojnë festën e shtatë peshqve. Rusët tradicionalisht shërbejnë një darkë me 12 pjata të Krishtlindjeve përpara se të hapin dhuratat. Ndërkohë, në Bullgari, vakti i Krishtlindjes përbëhet nga një numër tek i pjatat pa mish.
Përveç ushqimit dhe shërbimeve fetare, festa është kur Santa Clause ngrihet në qiell me sajën e tij për të shpërndarë dhuratat e Krishtlindjeve në mbarë botën. Emra të tjerë për burrin me mjekërbardhë me një kostum të kuq përfshijnë Father Christmas, Kris Kringle dhe Saint Nicholas.
Pavarësisht se si quhet ai, legjenda e Santa bazohet në një njeri të vërtetë të quajtur Shën Nikolla i Myra.
Peshkopi i hershëm i krishterë ishte i njohur për dhënien e dhuratave të fshehta, si dhe për shumë mrekulli. Me kalimin e viteve, legjenda e Santa u rrit duke përfshirë Polin e Veriut, një sajë të drejtuar nga renë, një listë të keqe ose të këndshme dhe të qeshurën e tij gazmore, “ho, ho, ho”. /KultPlus.com
Papa Françesku e ka krahasuar tërthorazi Bashkimin Evropian me diktaturën naziste për shkak se po përpiqet që të vendosë disa rregulla për përdorimin e gjuhës, përfshirë ndalimin e fjalës “Krishtlindje”.
84-vjeçari e paralajmëroi Bashkimin Evropian që “të mos e marrë rrugën e kolonizimit ideologjik”, pasi u kthye nga vizita 4-ditore në Greqi, shkruan Daily Mail.
Javën e kaluar, Bashkimi Evropian u ankua se po përpiqet që t’i “anulojë” Kërshëndellat, pasi i tha stafit që ta shmangë këtë fjalë dhe në vend të saj ta përdorë togfjalëshin “periudhë festash”, sepse ajo mund të jetë fyese për ata që nuk janë të krishterë.
“Është diçka që nuk ka funksionuar përgjatë tërë historisë. Në histori, shumë diktatura janë përpjekur që t’i bëjnë këto gjëra. Po mendoj për Napoleonin, diktaturën naziste, atë komuniste”, tha Papa përderisa po kthehej me aeroplan në Vatikan.
Ai shtoi se Bashkimi Evropian është i nevojshëm, por duhet ta shmangë nxitjen e përçarjeve në mesin e vendeve anëtare. “Bashkimi Evropian duhet të jetë i kujdesshëm që të mos e marrë rrugën e kolonizimit ideologjik. Kjo mund të përfundojë në përçarjen e shteteve dhe shkaktimin e dështimit të BE-së”, tha Papa.
Në dokumentin e javës së kaluar të BE-së i thuhet stafit që të shmanget supozimi se të gjithë janë të krishterë dhe se “jo të gjithë i festojnë festat e krishtera dhe jo të gjithë të krishterët i festojnë ato në datat e njëjta”.
Në vend se të thuhet “periudha e Krishtlindjeve mund të jetë stresuese”, stafi u udhëzua që të thotë “periudha e festave mund të jetë stresuese”.
Kardinali Pietro Parolin, sekretar i Shtetit i Vatikanit, e akuzoi Bashkimin Evropian se po mundohet “t’i prishë rrënjët tona” duke e injoruar – e jo duke e respektuar – trashëgiminë e krishterë të Evropës./GazetaExpress/KultPlus.com
Krishtlindja është periudha e traditave, familjes dhe ushqimit të shijshëm, por kjo mund të nënkuptojë elementë të ndryshëm në pjesë të ndryshme të botës. Për shembull, në Afrikën e Jugut, pjata kryesore janë larvat e skuqura, ndërsa në Groenlandë, hanë lëkurë balene dhe zogj deti të thartuar.
Bright Side na liston disa tradita shumë të veçanta që ne as do të na shkonim ndërmend.
1 .Në Afrikën e Jugut, pjata kryesore e festave janë larvat e skuqura.
Larvat e skuqura shumë janë ushqyese sepse janë të pasura me proteina.
Këto insekte mblidhen gjatë dimrit, kështu që përshtaten më së miri me Krishtlindjet. Vendasit i hanë si një meze të lehtë ose të gatuara me domate dhe salcë.
2. Në Japoni, torta e kuqe me të bardhë është gatimi kryesor i sezonit të festave.
Torta e Krishtlindjes është ngulitur aq shumë në kulturën japoneze, saqë e shihni kudo: në reklama dhe në çdo dyqan.
Më e popullarizuara është një tortë e bardhë, e ngjashme me sfungjerin, e mbuluar me krem pana dhe luleshtrydhe. Është kaq popullor sa ka edhe një emoji të tij. Kontrolloni telefonin tuaj dhe shikojeni vetë.
3. Në Venezuelë, patinojnë për të festuar.
Në Venezuelë, patinazhi ndodh në prag të Krishtlindjes, dhe kjo traditë u bë aq e njohur sa që autoritetet duhej të mbyllnin rrugët në mënyrë që të gjithë të patinonin me kujdes.
4. Në Groenlandë, hanë lëkurë balene dhe zogj deti të thartuar.
Vendasit nga Groenlanda shërbejnë një pjatë të veçantë të quajtur “mattak” të bërë nga lëkura e balenave. Është shumë e vështirë për tu përtypur, kështu që zakonisht gëlltitet e tëra.
Ata konsumojnë gjithashtu “kiviak”, i cili është mishi i gjallë i aukëve (një specie zogjsh) të fermentuar. Vendasit i konsiderojnë të shijshme.
5. Në Spanjë, veshin të brendshme të kuqe në prag të Vitit të Ri dhe hanë 12 kokrra rrush.
Spanja ka dy tradita jo në Krishtlindje por në prag të Vitit të Ri. Së pari, duhet të hani 12 kokrra rrush në mesnatë. Dhe duhet t’i hani shpejt, në vetëm 12 sekonda. Siç mund ta supozoni, secili rrush përfaqëson një muaj dhe nëse i hani të gjithë, do të keni fat.
Për më tepër, mos harroni të vishni të brendshme të kuqe për këtë ngjarje. Mund të jenë edhe një palë çorape, nëse i keni marrë si dhuratë nga dikush tjetër.
6. Në Finlandë, një seancë e gjatë sauna në prag të Krishtlindjes është e domosdoshme.
Në prag të Krishtlindjes, çdo person finlandez bëhet gati për një seancë të gjatë dhe relaksuese të saunës përpara se të kënaqet me ushqimet gjatë darkës së Krishtlindjes. Konsiderohet se është një mënyrë e shkëlqyeshme pastrimi, shumë e rëndësishme në këto ditë festive.
7. Në Etiopi, veshin rroba tradicionale të bardha për Krishtlindje.
“Ganna”, siç quhet Krishtlindja në Etiopi, festohet në 7 janar. Vendasit zakonisht veshin rroba tradicionale të gjata dhe të bardha, të njohura si “netela”. Ata mblidhen të gjithë së bashku për të festuar dhe këndojnë dhe këngë tradicionale.
8. Në SHBA mijëra njerëz vishen si Santa në SantaCon.
SantaCon është një traditë amerikane që filloi në San Francisko në 1994 por shpejt u përhap në qytete të tjera të botës. Neë York është vendi më i madh nga të gjithë. Shumë njerëz vishen si Santa Claus ose ndonjë personazh tjetër i Krishtlindjeve dhe festojnë së bashku.
9. Në Norvegji fshehin të gjitha fshirëset dhe fshesat.
Populli norvegjez ka një zakon të fshehë të gjitha fshesat dhe pecetat që përdorin për pastrim në prag të Krishtlindjes, sepse ekziston një besim se shtrigat ose shpirtrat e tjerë të këqij mund të vijnë dhe t’i vjedhin ato./ KultPlus.com
Gëzimi është një nevojë, një dhuratë e madhe për të tjerët, por edhe për ne, është flaka e dashurisë në ndezje. Gëzimi është uratë, gëzimi është fuqi, gëzimi është dashuri në veprim.
-Gëzimi është rrjeti i dashurisë ku mund të “peshkohen” shpirtrat e njerëzve. Zoti e do njeriun që dhurohet me gëzim. Mënyra më e mirë për ta treguar falënderimin tonë ndaj Zotit dhe ndaj të afërmit është ta pranojmë shoqi-shoqin me gëzim… Të jemi të lumtur me Zotin domethënë: të duam si na do Ai ne, të ndihmojmë si na ndihmon Ai ne, të shërbejmë si na shërben Ai ne… Ne lëvizje tuaja shpërndani gëzim që jeni të Zotit, që jetoni për Zotin, që e doni Zotin në të afërmin… Që të mund të jemi të lumtur dhe ta shpërndajmë atë edhe të tjerëve, duhet shumë pak, çdo ditë të kërkoni ta bëni vullnetin e Zotit, sepse bota ka uri për Zotin dhe për dashurinë e tij; lutja në vazhdimësi, të dimë të duam dhe të falim… Ne, me paduresë e presim parajsën, ku është Zoti, por kemi mundësi qysh tash të jemi në parajsë, prej këtij çasti: duke dashur dhe flijuar për Zotin dhe për të afërmin në vuajtje.
-Sot bota ka uri për gëzim që vjen nga zemra e pastërt, sepse ata e shohin Zotin… Buzëqeshja kushton pak, por dhuron shumë… Gëzimin ndriçon ne sytë tuaj dhe në fytyrë. Kur njerëzit do ta shohin gëzimin në sy tuaj, do ta zbulojnë Zotin në ju.
-Puna apo jeta pa uratë është robëri. Kisha dëshiron përtëritjen e saj dhe të botës së sotme. Mirëpo përtërija nuk është ndërrimi i traditave, i jashtëm, por mbi të gjitha i brendshëm, rrënjësor, i zemrës së njeriut me hirin e Zotit”.
Rita Ora ka uruar ndjekësit e saj për festën e Krishtlindjeve.
Ajo ka publikuar disa fotografi ku shfaqet tejet këndshëm afer një peme të Vitit të Ri.
“Gëzuar Krishtlindjet, ju dërgoj dashuri dhe dritë…Të gjithë e meritojnë atë pak shtesë esktra të dashurisë dhe magjisë së Krishtlindjes duke ju uruar të gjitha të mirat”, ka shkruar Rita në Instagram. / KultPlus.com
Një 94-vjeçar në Itali ka bërë bujë në lajmet e mediumeve italiane për festën e Krishtlindjeve, pasi për të mos festuar i vetëm këtë festë zgjodhi të thërriste Policinë t’i bënte shoqëri.
“Jam 94-vjeçar, i vetmuar në shtëpi. Nuk më mungon asgjë, por kam nevojë për një person me të cilin mund të bëj dolli për Krishtlindje”, ka qenë thirrja që italiani 94-vjeçar Alto Reno i ka bërë policisë për të festuar me dikë tjetër Krishtlindjen, transmeton KultPlus.
Dy policë i ishin përgjigjur thirrjes dhe kishin shkuar në shtëpinë e të moshuarve ku ai po i priste.
Ata, siç raportojnë mediat italiane, biseduan me të moshuarin, ngrenë dolli dhe më pas bënë video-telefonatë me familjarët e tij. / KultPlus.com
Atmosferë magjike që vjen nga larg. Krishtlindjet që festohen në mënyra të ndryshme, e të cilat bëjnë që shumë familje të mblidhen bashkë e të gëzojnë për harmoni dhe ditë më të mira
Festa e Krishtlindjeve ka pasur një histori të gjatë dhe të shumëllojshme. Prej shekujsh thuhet se është festuar në kohë të ndryshme, në vende të ndryshme dhe në mënyra vërtet të ndryshme. Mesi i dimrit ka qenë prej vitesh një kohë për të festuar në të gjithë botën.
Në Filadelfia
Në Filadelfia fëmijët presin Babagjyshin në dritare së bashku me mamin dhe babin. Ndërkohë, të rriturit tregojnë historinë e Babagjyshit me detaje magjike, më pas hahet darka tipike e vigjiljeve. Por çfarë gatuajnë banorët e këtij vendi për këtë festë?
Proshutë krishtlindjesh (një lloj mishi i pjekur), i shoqëruar me patate, panxhar të kuq dhe sallatë. Për ëmbëlsirë konsumojnë kek të vegjël me kanellë, xhenxhefil dhe reçel kumbulle. Sapo përfundojnë së shijuari, të vegjlit flenë mbi jastëk të mëdhenjtë pranë dritareve dhe si me “magji”, në mëngjes, gjejnë pakot me dhurata poshtë pemës së Krishtlindjeve.
Në Poloni
Përgatitja e një darke speciale për vigjilje, është një traditë polake. Njerëzit atje gatuajnë dhe u shërbejnë miqve dhe të afërmve, plot dymbëdhjetë pjata të ndryshme (si 12 dishepujt). Menyja, zakonisht, përmban supë me panxhar, ravioli, kërpudha, makarona me mbushje, si dhe pjata me bazë peshkun harengë dhe krapin.
Për të mos u harruar, është edhe një pjatë e madhe e mbushur me “wafer” (ëmbëlsirat tradicionale të meshës): personat e pranishëm në tavolinë, hanë secili nga një prej tyre në nder të lindjes së Jezusit Fëmijë dhe pikërisht për të, rezervojnë edhe një vend bosh në tavolinë. Në Poloni, pema e Krishtlindjeve bëhet pikërisht mbrëmjen e 24 dhjetorit.
Në Austri
Në Austri, traditat e festimeve të Krishtlindjes fillojnë që më 5 dhjetor me “çorapët” e mbushura me ëmbëlsira dhe karamele. Por, sipas zonave dhe provincave, ekzistojnë shumë tradita, të cilat duhen respektuar dhe rituale që duhen ndjekur.
Për shembull, në Korintia, të gjithë së bashku përgatisin “Kletzenbrot” ( një lloj buke me dardha të thata) dhe sallam me lakër turshi (ushqim tipik austriak për të festuar Krishtlindjet). Në Salzburg, gatuhet “Bachlkoch”, një përzierje e qumështit me miellin, ndërsa më pas ndihet kudo rënia e një kambane magjike, e cila sinjalizon ardhjen e Krishtlindjeve.
Në Zvicër
Fëmijët zviceranë e zbukurojnë shtëpinë me gjësende të veçanta prej fijesh kashte dhe me lule të kuqe, blu dhe rozë. Por jo vetëm kaq; me rastin e Krishtlindjeve, atje përgatiten edhe biskota të veçanta të cilat vendosen në çdo dhomë pranë dritareve, për të “thirrur” Babagjyshin. Mbrëmjen e vigjiljes, për të ngrënë përdoret një supë speciale prej orizi me salsiçe dhe me qofte mishi.
Shumë i përzemërt në Zvicër është edhe festimi i Santa Luçias (më 13 dhjetor). Me këtë rast, vajza e madhe (ose mamaja, nëse shtëpia ka vetëm fëmijë meshkuj) vishet si Babagjyshi: me një mjekër të bardhë, me brez të kuq dhe një kurorë me drita të ndezura. E veshur në këtë mënyrë, “Santa Luçia”, sjell një qese të madhe të mbushur me ëmbëlsira për të gjithë familjen.
Në Meksikë
Në Meksikë, festa e Krishtlindjeve zhvillohet nëntë ditë para datës 25 dhjetor. Quhet “Las navidades” dhe festimet zhvendosen nëpër kishat kryesore të vendit. Gjatë këtyre ditëve, të cilat simbolizojnë shtatzëninë e Marias, në çdo shtëpi përgatiten dhuratat e mëdha të mbështjella me letër të kuqe. Disa prej tyre mbushen me frutat e stinës, fishekzjarrë dhe kallame sheqeri.
Në prag të përfundimit të nëntë ditëve, zhvillohet një shfaqje e shkurtër, e cila njihet si “Las posadas”. Një çift troket derë më derë me qirinj të ndezur, duke personifikuar Jozefin dhe Marian që kërkojnë një vend për të kaluar natën, ashtu siç ndodh para Lindjes së Krishtit. Në mesnatë, të gjithë së bashku këndojnë dhe hapin dhuratat me bastunë, më pas shtrihen në tokë në kërkim të frytit më të mirë. / KultPlus.com
Disa ditë më parë, për të dytin vit radhazi, kryeqyteti i Lituanisë, Vilnius, është zgjedhur qyteti me pemën e Krishtlindjes më të bukur në Evropë, duke lënë prapa Pragën dhe qytetet e tjera të mëdha
Vizualisht, pema e Krishtlindjes duket si një imazh surreal – një kompozicion modern i lartë 24 metra, transmeton KultPlus.
Është rrethuar nga 6.000 degë të gjalla dhe aromatike të zbukuruara me pothuajse 4 km drita të Krishtlindjes që ndryshojnë ngjyrat, 800 dekorime argjendi dhe 150 metra katrorë pasqyra.
Instalimi më modern në të vërtetë është i dyfishtë: vendosja hapësinore e strukturave metalike krijon disa sipërfaqe të zbukuruara me pasqyra, ndërsa pjesa e brendshme është bërë që të duket komode, si shtëpi dhe intime me një pemë të Krishtlindjeve të gjallë të zbukuruar me boça pishash dhe fenerë.
Pemët e Vitit të Ri nga Vilnius janë bërë të njohura falë temave të tyre origjinale, dekorimeve unike dhe atmosferës magjike që evokojnë.
Thuhet se Pema e Krishtlindjeve e Vilniusit është aq e ndritshme sa është e dukshme me sy të lirë për të gjithë që fluturojnë mbi kryeqytetin e Lituanisë
Pema e Krishtlindjeve e Vilniusit do të kënaqë vizitorët deri më 7 janar 2021. / KultPlus.com
Princi William dhe Kate Middleton kanë thënë “se nuk është e drejtë ” ta urojnë Krishtlindjen këtë vit dhe ” po shpresojnë për një 2021 më të mirë ” përpara se të dërgojnë mendimet dhe dashurinë e tyre tek ata persona që do ta kalojnë vetëm këtë ditë.
Në Twitterin zyrtar të Pallatit Mbretëror, Duka dhe Dukesha, të dy 38 vjeç kanë shkruar:
” Të urojmë gëzuar Krishtlindjen këtë vit nuk është e drejtë, kështu që jemi duke shpresuar për një 2021 më të mirë . Këtë Krishtlindje mendimet tona janë me ata që po e kalojnë ditën vetëm, me ata që po vajtojnë për humbjen e një personi të dashur dhe për të gjithë ju që po shpenzoni energjinë tuaj për të na rikthyer sërish jetën tonë”.
Postimi erdhi një javë pasi Kryeministri britanik lajmëroi se data 25 nuk do të ishte ashtu siç u planifikua, duke bërë që Duka dhe Dukesha të anulonin planet e tyre ashtu si gjithë familjet e tjera të vendit.
Planet e tyre kishin qenë që bashkë me fëmijët , George, Charlotte dhe Louis, të vizitonin shtëpinë e klasës së II të Middletons në Bucklebery, shkruan Emily Andrews për Mail të Dielën.
Motra e Kate, Pippa, burri i saj James dhe djali i tyre Arthur gjithashtu do t’i bashkoheshin familjes në Bucklebury për Krishtlindje.
Do të jetë e trishtueshme për Mike dhe Carole të cilët kishin planifikuar Krishtlindjen e tyre të parë me të katërt nipërit dhe mbesat .
Si një “mbretëreshë e kuzhinës ” Carole bëri të ditur dy vite më parë në një intervistë se gatimet e saj tipike të Krishtlindjes ishin “byrek me mish të grirë dhe verë.”
Sot familja mbretërore do të festojë vetëm. / KultPlus.com
Krishtlindjet dhe fundviti do të jetë e pazakontë për të gjithë ne për shkak të situatë së krijuar nga pandemia e koronavirusit.
Shumë shtete në botë janë detyrur të marrin masa drastike për të frenuar përhapjen e virusit COVID-19, në një kohë kur këto janë festa që duhet të na bëjnë bashkë.
Pandemia e COVID-19 nuk është e para që ka prekur njerëzimin, pasi më herët ka pasur dhe pandemi të tjera, siç është edhe ajo e gripit spanjoll përgjatë viteve 1918-1920.
Si janë festuar Krishtlindjet pothuajse një shekull më parë, kur nga ajo kohë na vijnë foto nga e përditshmja në kohë pandemie.
Dhe në atë kohë njerëzve iu ndalua që të mblidheshin bashkë apo të puthnin njëri-tjetrin. Më 21 dhjetori 1918 komisioneri lokal i shëndetësisë në Ohajo u bënte apel në gazetën shtetërore njerëzve që të kishin kujdes.
“Këtë vit do të tregoni më shumë dashuri për babanë dhe nënën tuaj, për vëllain, motrën dhe pjesën tjetër të familjes, duke qëndruar në shtëpi në vend që të shkoni t’i vizitoni për Krishtlindje, ose të bëni ahengje dhe mbledhje familjare”, shkroi ai.
Krishtlindje 1918: Në atë kohë, kërcënimi nuk quhej Covid-19, por gripi Spanjoll, dhe në Shtetet e Bashkuara kurba e infektimeve u ul pas valës së dytë. Vetëm në SHBA, kjo pandemi shkaktoi 675 000 viktima, më shumë se dyfishi i atyre të shkaktuara deri më tani nga Covid-19, por në një popullsi shumë më të vogël se ajo aktuale. Ishte një shekull tjetër, një tjetër pandemi, një tjetër fazë historike, megjithatë, midis Krishtlindjeve 2020 dhe 1918 ka pikëtakime të ndryshme.
Një artikull i botuar në faqen e internetit të “Smithsonian” rindërton pamjen historike të kohës. Në vitin 1918, indikacionet shëndetësore nuk i përkisnin qeverisë federale (Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve ose CDC në 1946), por komunave individuale. Disa qytete si San Francisko, kishin menaxhuar në mënyrë efektive valën e parë, duke bërë të detyrueshme maskat dhe distancimin dhe duke vendosur një bllokim në mes të tetorit 1918. Masat kishin funksionuar, por rihapja në fund të nëntorit, kishte ndodhur shumë shpejt. Në mes të dhjetorit, rastet ishin në rritje përsëri dhe qytetarët tani ishin intolerantë ndaj kufizimeve të reja.
Jo maskë. Pati lëvizje për mosmbajtjen e maskës “Jo maskë!”. Disa e përshkruanin detyrimin për të mbajtur maskë si shkelje të të drejtave të tyre, të tjerët, duke mos i mbajtur ato, përmendën arsyet fetare. Disa u ankuan për zjerjen e tyre 10 minuta në ditë për efekt sterilizimi.
Egoizmi i lidhur me maskat nuk ishte i vetmi fakt që mund të dukej i njohur. Në Milwaukee, qyteti i shumë emigrantëve katolikë nga Evropa Veriore, mbylli kishat nga frika e infektimit gjatë periudhës në prag të Krishtlindjes. Për këtë arsye, kishte nga ata që ankoheshin për pezullimin e festimeve dhe sallonet e bukurisë të hapura. Edhe në vitin 1918, para krijimit dyqaneve të mëdha të konsumizmit, Amazon dhe Black Friday, Krishtlindja ishte koha për blerje dhe dhurata. Nga frika e vonesave në zinxhirin e furnizimit, tregtarët kishin ftuar klientët të blinin paraprakisht. Për ata që nuk dilnin nga shtëpitë e tyre nga frika e infektimit, tregtarët garantonin shpërndarjen në shtëpi.
Besimi te institucionet. Ndryshe nga sot, masat antiinfektim nuk u politizuan. Kishte një familjaritet më të madh mes popullatës me epidemitë. Shumë kishin humbur një fëmijë nga difteria ose kishin parë dikë të paralizuar nga poliomieliti. Njerëzit ishin më të gatshëm për një kufizim të caktuar të lirive personale në mënyrë që të përballeshin me një “armik të padukshëm”, dhe më të prirur për t’u dhënë besim autoriteteve. Shefat e departamenteve të shëndetit publik shpesh kishin kompetenca policore dhe mund të organizonin karantinë për një person ose për një rreth të tërë. Askush nuk do të kishte guxuar të kontestonte autoritetin e tij dhe kishte një besim më të madh në shkencë, pavarësisht nga njohuritë për viruse dhe vaksina.
Edhe atëherë pyetej se si do të ishin festat në atë situatë të jashtëzakonshme; por nuk kishte shumë shqetësim për këtë, edhe sepse mbledhjet familjare nuk ishin kaq të rralla sa sot. Në shumë raste, disa breza jetuan nën të njëjtën çati.
Fundi i Luftës së Madhe. Nevoja për të përqafuar njëri-tjetrin u bë edhe më urgjente nga fundi zyrtar i Luftës së Madhe në nëntor 1918. Por, në përgjithësi, euforia dhe mirënjohja mbizotëroi mbi zhgënjimin për takimet e shtyra. Në më pak se një vit, 100 000 burra kishin humbur jetën në konfliktin botëror, shumë edhe për shkak të gripit: ekzistonte vetëdija se i kishin mbijetuar diçkaje të tmerrshme, në një vit që me siguri do të kishte hyrë në histori. /dp/ KultPlus.com
Legjenda e Santa Claus, babagjyshit të Krishlindjve që ne njohim sot, mund të gjurmohet qindra vjet tek një murg me emrin Shën Nikolla.
Besohet se Nikolla lindi diku rreth vitit 280 Pas Krishtit në Patara, afër Myra në Turqinë e sotme. Shumë i admiruar për devotshmërinë dhe mirësinë e tij, Shën Nikolla u bë personazh i shumë legjendave.
Thuhet se ai dha tërë pasurinë e tij të trashëguar dhe udhëtoi nëpër fshat duke ndihmuar të varfërit dhe të sëmurët. Një nga historitë më të njohura të Shën Nikollës është koha kur ai shpëtoi tre motra të varfra nga shitja në skllavëri nga babai i tyre duke u siguruar një pajë në mënyrë që të martoheshin.
Përgjatë shumë viteve, popullariteti i Shën Nikollës u përhap dhe ai u bë i njohur si mbrojtësi i fëmijëve dhe marinarëve. Dita e tij e festës festohet në përvjetorin e vdekjes së tij, 6 dhjetor. Kjo tradicionalisht konsiderohej një ditë me fat për të bërë blerje të mëdha ose për t’u martuar.
Nga Rilindja, Shën Nikolla ishte shenjtori më i popullarizuar në Europë. Edhe pas Reformës Protestante, kur nderimi i shenjtorëve filloi të dekurajohej, Shën Nikolla mbajti një reputacion pozitiv, veçanërisht në Hollandë. / KultPlus.com
Ninulla vjen e shkëputur nga përmbledhjet “siculo-arbëreshe”, nga Lionardo Vigo (1805-1888)
Ai ishte një poet, filolog e politikan italian që në vitin 1857 botoi “La Raccolta di canti popolari siciliani”, ku përfshiu dhe këngë popullore të arbëreshëve të Siçilisë.
Vigo ishte një dishepull i romantizmit dhe besonte se, këngët popullore dhe motivet folklorike gjithmonë ndjellin dhe shpirtin poetik të së shkuarës, për të krijuar atë që Herderi e quan dhe Volksgeist -“shpirt i kombit”, që u fal njerëzve impulsin krijues përsa i përket përforcimit të nacionalizmit të tyre kulturor.
Ç’mrekulli është vallë kjo?
‘Ç’mrekulli kjo, që na gëzoi Erdh pranvera, dimri shkoi. Ljeu Krishti në një skutë, Ljeu i varfër e i butë. Ljeu aty, e s’ljeu në Horë, Në një shpellë e nën dëborë, Ljeu, e qielli u bë dritë Nata u shndërrua në ditë. Jeta u mbush plot me gëzim, pemët, me fletëza në bulim. Na pru Zoti në këtë dhe Gaz të madh, paqe e hare!
Ninulla në arbërishte:
Çë thavmasmë isht kjo? Çë edhe nata ditë u bë. të ghzon zemërën dimri shkoi e s’ ishtë më gjithë jeta bën hare ljulje e peme për në dhe Ljeu jashtë e jo në Horë në një shpellë, në një gërromim ljeu në tsin, ljeu në sborë ljidhur klje te një skutin mbet në kashtë e në sanùa si i vapkëth për mua E si ljeu n’ ata malje n’ ata malje ashtu tutsè me ghzim Parraisi u psaljë gazin m’ i madh njeriut i qièlli paqe, gaz, haré yn’ Zot pru në ktë dhe
Këshndellë apo Kërshëndellë
Sipas Profesor Eqrem Çabejt* fjalën Kërshëndellë, Mikloshiçi e Majeri e nxirrnin nga latinishtja: “Christi Natalia”, ndërsa Atë Gjergj Fishta na e shpjegon këtë fjalë me mjetet e shqipes: Krisht – këndellë “Këndellja e Krishtit”- e Atë Bernardin Palaj e quan Sh’ Kndella, që do të thotë këndellje apo përtëritje e çdo gjëje. Gjithsesi ndikimi i emrit Krisht me etimologji popullore nuk mund të mohohet. Për herë të parë fjala përdoret në veprën e Buzukut “mbas Kreshendellsh”; Budi e përdor në trajtën “Natecë Kërshëndellesë”.
Pra, fjala “Kërshëndellë” do të thotë “të lemit e Krishtit”
Në Jug të Shqipërisë, sipas Hahnit, Kërshëndellat janë gjashtë javët e kreshmëve që para Kërshëndellave e deri te Teofania. Fjala Krishtlindje, që përdoret sot rëndom për kremtimin e lindjes së Krishtit, pas gjase është një përkthim, një kalk i ri i fjalës greke.
Tradita e lashtë shqiptare e festës
Kërshëndellat zëvendësuan festën e moçme të Natës së Buzmit, trashëguar që prej kohëve të lashta. Buzmi, simbol i jetës së re, i kthimit të motit kah pranvera, u bë simbol i Hyjnisë që lind, i Krishtit. Krishti vjen për t’i dhënë fund së vjetrës e të gjithë të këqijave të saj. Krishti rrafshon të vjetrën. E nisë jeta me urimin e së resë: me gjeth e me bar, me kingja e me tambël të bardhë, me shpresë për një të ardhme më të mirë. Poeti dom Prenkë Ndrevashaj i këndon kështu në poemthin “Buzmi”**:
Ushton flaka lakmueshëm e i përqafet
Njanit unak herë tjetrit,
Si Foshnja Ejllore;
Rroket me zemra të përgjumshme
e u uron kënaqe e bekim!”
Kështu, festa pagane e buzmit u kristianizua dhe në Shqipëri; që shumë kohë para pushtimit otoman, u kremtua festa e madhe: lindja e Jezu Krishtit që, siç shkruan dom Ndrevashaj, nuk harron me u ndalë çdo vjetë mes rranxave të vetmueme:
“O Natë e bardhë, me shekuj tu bame flí
te këto rranxa të vetmueme, në luftë me jetë,
E me duhma t’ortekut ktu për bri!
Veç ti s’harron me u ndalë te na çdo vjetë!”** ./konica/ KultPlus.com
‘Ç’mrekulli kjo, që na gëzoi Erdh pranvera, dimri shkoi. Ljeu Krishti në një skutë, Ljeu i varfër e i butë. Ljeu aty, e s’ljeu në Horë, Në një shpellë e nën dëborë, Ljeu, e qielli u bë dritë Nata u shndërrua në ditë. Jeta u mbush plot me gëzim, pemët, me fletëza në bulim. Na pru Zoti në këtë dhe Gaz të madh, paqe e hare!
Ninulla në arbërishte:
Çë thavmasmë isht kjo? Çë edhe nata ditë u bë. të ghzon zemërën dimri shkoi e s’ ishtë më gjithë jeta bën hare ljulje e peme për në dhe Ljeu jashtë e jo në Horë në një shpellë, në një gërromim ljeu në tsin, ljeu në sborë ljidhur klje te një skutin mbet në kashtë e në sanùa si i vapkëth për mua E si ljeu n’ ata malje n’ ata malje ashtu tutsè me ghzim Parraisi u psaljë gazin m’ i madh njeriut i qièlli paqe, gaz, haré yn’ Zot pru në ktë dhe
Kjo ninullë është shkëputur nga përmbledhjet “siculo-arbëreshe” të Lionardo Vigo (1805-1888). Ai ishte një poet, filolog e politikan Italian që në vitin 1857 botoi “La Raccolta di canti popolari siciliani”, në të cilën përfshiu dhe këngë popullore të arbëreshëve të Sicilisë. Vigo ishte një dishepull i Romantizmit, dhe besonte se këngët popullore dhe motivet folklorike gjithmonë ndjellin dhe shpirtin poetik të së shkuarës për të krijuar atë që Herderi e quan dhe Volksgeist-“shpirt i kombit” që u fal njerëzve impulsin krijues përsa i përket përforcimit të nacionalizmit të tyre kulturor. /KultPlus.com
Ali Sakalliogllu do t’i kalojë Krishtlindjet në shtëpinë e tij, pasi qëndroi në spital për 222 ditë, ndërsa u diagnostikua me koronavirus, një kohë rekord për Britaninë.
Fëmijët e 57-vjeçarit u thirrën tre herë nga mjekët për t’i dhënë lamtumirën e fundit babait të tyre.
Sidoqoftë, ata nuk pranuan ta linin të vdiste dhe u kërkuan mjekëve që të vazhdonin të përpiqeshin ta mbanin gjallë. Pacienti më në fund arriti të mposhtë virusin pas një kohe të gjatë i intubuar.
” M’u dha shansi zero për të mbijetuar, kështu që është si një mrekulli për të festuar Krishtlindjen ,” tha Ali për Mirror përcjell KultPlus.
“Mezi pres Krishtlindjet, duhet të jem i kujdesshëm pasi dua të jem këtu Krishtlindjet e ardhshme.”, tha Ali, i cili doli nga spitali muajin e kaluar.
Ali ka pesë fëmijë, të moshës 31-38 vjeç. Djali 32-vjeçar, Jay kujton se në ditët e vështira, ata vetëm shpresonin dhe e dinin se ai nuk do të hiqte dorë. Ai madje tha që prania e tij me ta në Krishtlindje është dhurata më e mirë që mund të kërkojnë. / KultPlus.com
Krishtlindjet në vendlindjen e Babadimrit këtë vit mund të cilësohen si më të vetmuarat, ndërsa numri i vizitorëve në parkun zbavitës është ulur ndjeshëm. Me dhjetëra biznese rrezikojnë falimentin, teksa të ardhurat e humbura përllogariten në 700 milion euro.
Kjo ndoshta është Krishlindja më e vetmuar në vendlindjen e Babadimrit. Parku zbavitës që ndodhet në pjesën veriore të Finlandës ka regjistruar një numër shumë të ulët vizitorësh dhe kjo situatë ka detyruar bizneset e turizmit të bëjnë zgjedhje të vështira, duke shkurtuar 5 mijë vende pune, ndërsa përllogariten rreth 700 milionë euro të ardhura të humbura.
“Këto janë kohëra vërtet të vështira për ne dhe kompanitë e turizmit. Ne tashmë kemi marrë lajmet e para të falimentimeve dhe do të ketë më shumë,” tha Sanna Kärkkäinen, drejtuese ekzekutive për promovimin e turizmit, transmeton oraneës.
Nën kufizimet e udhëtimeve për shkak të pandemisë, turmat në qytetin Lapland të Rovaniemi janë zvogëluar ndjeshëm dhe vendi i mrekullive të gëzueshme të dimrit duket si fantazmë dhe i braktisur.
“
Ka qenë një vit i jashtëzakonshëm dhe i vështirë”, thotë Santa nga prapa një ekrani të instaluar në shpellën e tij, duke shtuar se vizitorët e tij po përpiqen të harrojnë dhe të shijojnë gëzimin e Krishtlindjes.
“Njerëzit këtë vit mbi të gjitha më kanë kërkuar lumturi dhe shëndet “, ndërsa fëmijët ende duan lodra dhe lojëra, thotë ai.
Në këtë situatë kufizimesh dhe izolimi për të gjithë, për Santa Claus mbetet vetëm të dërgojë këtë urim.
Performancave të shumta të yllit shqiptar, Dua Lipa, së fundmi iu është shtuar edhe ai në The Tonight Show, shkruan KultPlus.
Këngëtarja me fame botërore e ka mësuar publikun të interpretoj këngë të veta mirëpo, kësaj radhe erdhi me diçka ndryshe. Në prag të festave të fundvitit, Lipa realizoi një interpretim në formë bashkëpunimi me Jimmy Fallon.
Dyshja kanë sjellur versionin special të këngës “Christmas is all around”, duke jepur një atmosferë gazmore nëpërmjet këngës. / KultPlus.com
