Dy vepra të rëndësishme të letërsisë suedeze janë përkthyer e botuar në gjuhën shqipe.
Bëhet fjalë për “Doktor Glas” të Hjalmar Söderberg dhe “Sekretet e Humlan Hansonit” me autor Kristina Sigunsdotter & Ester Eriksson. Të dy librat vijnë të përkthyer nga Qerim Raqi dhe janë botuar në shqip nga shtëpia botuese “Magjia e Librit”, në Prishtinë.
Romani “Doktor Glas”, është jo vetëm një nga veprat kryesore të Hjalmar Söderbergut, por edhe një nga romanet më të mira të letërsisë në përgjithësi. Në kohën kur u botua, kjo vepër zgjoi shumë debate dhe polemika të ashpëra në shtypin suedez, saqë kritiku Albert Engströmi veprën e cilësonte si të “rrezikshme” dhe “të kalbur”.
A kemi të drejtë ta vrasim një njeri për të shpëtuar një tjetër? Kjo është dilema kryesore morale, problemi qëndror që trajtohet në roman dhe kjo dilemë ishte flaka që ndezi debatin në shtypin suedez të kohës.
Mjeku i quajtur Glas, dashurohet em gruan e re Helga, e cila është gruaja e priftit Gregorius, një martesë kjo jo vetëm e palumtur, por edhe tmerrësisht torturuese në aspektin psikologjik dhe intim. Helga i kërkon ndihmë mjekut Glas, dhe ky i premton se do ta ndihmojë, dhe gjatë gjithë romanit lexuesi do ta përcjellë në formë ditari ”ndihmën” që do t’ia afrojë ai kësaj gruaje të re në të cilën ai do të dashurohet gradualisht, duke gjetur më në fund një ”zgjidhje” të pashmangshme, tronditëse dhe tragjike – vrasjen e priftit Gregorius, i cili është madje edhe pacienti i tij.
Kjo dilemë, ky reflektim i brendshëm i personazhit kryesor – Glas, na kujton Raskolnikovin e Dostojevskit, por derisa personazhi i Dostojevskit e ndjen fajin e veprimit të tij dhe dëshiron ta pranojë krimin, personazhi i Söderbergut, ndërkaq, nuk e ndjen fajin dhe e fsheh krimin.
Romani Doktor Glas është shkruar në formë ditari, dhe Söderberg është mjeshtër i përshkrimeve të botës së brendshme psikologjike të personazhit, sidomos përshkrimeve briliante të Stockholmit në fillimshekullin e XX-të.
Ndërsa libri ”Sekretet e Humlan Hansonit” është fitues i çmimit ‘August’, për vitin 2020 si libri më i mirë për fëmijë.
Romani trajton tema të vështira si vetmia, miqësia, sëmundja, dashuria, ëndrrat dhe sekretet e një vajze të re. Humlan, vajza njëmbëdhjetë vjeçe, nxënëse e klasës së 5-të, përballet jo vetëm me braktisjen nga shoqja e saj më e ngushtë- Nour, por edhe me dilemat tjera jetësore, si sëmundja psikike e hallës së saj Fani, duke bërë përpjekje që t’ia kthejë asaj vullnetin për jetë.
Humlan dëshiron të bëhet piktore, mu si halla Fani që merrej me pikturë para se të sëmurej. Nganjëherë duket sikur Humla shndërrohet në një akuarium lotësh dhe në ato raste ajo duhet të mbyllet në tualetin e shkollës për të derdhur lot…
Qerim Raqi është një shkrimtar dhe përkthyes i njohur që jeton prej kohësh në Halmstad të Suedisë. Atje ka studiuar programin studimor Kultura dhe Komunikimi , me orientim të ngushtë Letërsi komparative. Ai aktualisht punon si mësimdhënës./KultPlus.com
