Balerini dhe koreografi i njohur shqiptar Eno Peçi është figura e edicionit të sivetmë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”, mbrëmje kjo që organizohet nga gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus.
“Ta zbardhi ftyrën” këtë vit do të shënojë edicionin e shtatë, dhe ky edicion do të ketë emocione skenike me balerinin shqiptar Eno Peçin, balerin që shkëlqen nëpër shumë skena të mëdha të teatrove prestigjioze, duke u prezantuar edhe si balerin por edhe si koreograf shumë i suksesshëm.
Mbrëmja e veçantë e “Ta Zbardhi Ftyrën” që ka për qëllim prurjen e artistëve shqiptarë nga vende të ndryshme të botës, përpos bashkëbisedimit audienca do të ketë rast që për së afërmi të përjetojë edhe magjinë skenike të këtyre artistëve, e që këtë vit do të kenë rastin të dëgjojnë rrëfimin e balerinit Eno Peçit, por që të shijojnë edhe performancën e tij të jashtëzakonshme.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe organizatore e kësaj mbrëmje të madhe artistike është shprehur të jetë e lumtur që për gjithë këto vite janë prezantuar emra kaq të mëdhenj nga skena të mëdha botërore, e që nëpër vite, protagonistë të këtyre mbrëmjeve kanë qenë: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli, Gjon’s Tears, Gëzim Myshketa dhe Elbenita Kajtazi.
“Eno Peçi vetëm sa po e vulos edhe më tutje rëndësinë e kësaj mbrëmje artistike, e që nëpër vite ka pas figura dhe profile shumë të rëndësishme, që janë inspirim për shumë artistë të rinj, që nëpërmjet kësaj mbrëmje mund të marrin edhe shkëndijat skenike”, ka thënë Pajaziti.
Ajo është shprehë tejet e vlerësuar që bashkë me ekipin e KultPlus po sjellin artistë të këtij kalibri, gjithnjë duke pas parasysh agjendat e tyre të stërmbushura.
Eno Peçi është balerin në Operën Shtetërore të Vjenës dhe është balerini i parë shqiptar që ka performuar në koncertin e përvitshëm të Filharmonisë së Vjenës që prezantohet më 1 janar. Është i dekoruar me Dekoratat: “Kalorës i urdhrit të Skënderbeut“, dekoratë që i është dhënë nga presidenca e Shqipërisë dhe “Kurora e Nderit të Austrisë për Shkencë dhe Art”, titull që i është ndarë në vitin 2019.
“Ta Zbardhi Ftyrën” do të mbahet në dhjetor të këtij viti, përkatësisht më 7 dhjetor.
Edicioni i sivjetmë i “Ta Zbardhi Ftyrën” mbështetet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, Radio Telvizioni Publik i Kosovës dhe Ujë Rugove./ KultPlus.com
Mbrëmë në ambientin e KultPlus Caffe Gallery ai që sundoi vendin ishte Konkursi Mbarëkombëtar i Poezisë, i organizuar nga KultPlus, “KultStrofa”. Poezia, kjo hyjneshë ndër vite, na nderoi mbrëmë me prezencën e saj të plotë, teksa emocionet sa vinin e rriteshin për konkurrentët e njashtu edhe për pjesëmarrësit. Mbretëria e fjalëve të thurura nëpërmjet poezive diversive ka mbizotëruar vendin nga cepi në cep, për të krijuar kështu një mbrëmje plot magji e shkëlqim që jo shumë lehtë harrohet dot, shkruan KultPlus.
Ceremonia e konkursit mbarëkombëtar “KultStrofa” konsiderohet si një ndër konkurset më serioze në nivel mbarëkombëtar, andaj në natën finale të edicionit të shtatë u ndanë edhe çmimet e këtij konkursi poetik i cili çdo vit pret poezi krejtësisht të veçanta e autentike jo vetëm nga Kosova por edhe Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi e Lugina e Preshevës, Gjermania, Spanja, Italia, Zvicra e gjer nga SHBA.
Qe rënia e borës ajo që na zuri në befasi të gjithëve, e që bëri që të pranishmit të vinin ngadalë por në numër të lartë. Shkrimtarë, artdashës, poetë e gazetarë, mbushën vendin për të përcjellë nga afër gërshetimin e letërsisë, kulturës e artit. Ambienti në KultPlus Caffe Gallery ishte tejet i ngrohtë. Karrige në çdo hapësirë, dritat e stolisura në dritare që e bënin akoma më festive këtë mbrëmje, si dhe shoqëruesi ynë kryesor; bora që binte me një ritëm të shpejtë por tejet të bukur. Shkëndija të veçanta shiheshin në sytë e gjithsecilit, e kjo vlen të theksohet se përjetohet enkas për poezitë e brishta.
Mbrëmë, atmosfera poetike ra mbi të pranishmit si një fener në errësirë dhe mori përsipër ceremoninë e konkursit mbarëkombëtar “KultStrofa”, organizuar nga KultPlus.
Fillimisht, në hapjen zyrtare të natës finale, fjalën e mori moderatorja dhe aktorja Vlora Merovci e cila edhe bëri me dije se ne këtë edicion të “KultStrofës” kanë aplikuar mbi 180 poezi.
“Të nderuar poetë në të gjitha anët që keni aplikuar në konkursin e poezisë në nivel mbarëkombëtar KultStrofa, zonja e zotërinj, faleminderit për prezencën e juaj në KultPlus. Edicioni i shtatë na ka tubuar edhe sonte, pra është një konkurs që vazhdon të mbetet një prej konkurseve më me emocion”, thotë ajo.
Sipas saj, poetët nga e gjithë bota kanë aplikuar dhe janë mbi 180 poezi nga vendet e rajonit, Evropës dhe ShBA.
“Tash e shtatë vite, konkursi organizohet nga gazeta online për art dhe kulturë, KultPlus dhe këtë vit mbështetet nga MKRS, Hotel Nartel dhe Ujë Rugove”, thotë ajo.
Para se të niste i gjithë ky organizim, aktorja Merovci po ashtu interpretoi poezinë fituese të edicionit të kaluar, “Dhimbja është turpëruese” të Rudina Çupit.
Tutje, fjalën e mori edhe drejtoresha e gazetës KultPlus, Ardianë Pajaziti, e cila shprehet tejet e lumtur që edhe sivjet në dhjetëshen finaliste ka emra shumë të mirë që janë përzgjedhur sipas shijes së hollë të jurisë. Ajo po ashtu bëri të ditur se në edicionin e dhjetë të konkursit KultStrofa, pritet të publikohet libri me njëqind poezitë e edicioneve paraprake.
“Faleminderit të gjithëve që keni ardhur në ceremoninë e edicionit të shtatë të KultStrofa. Sikurse e potencoi edhe Vlora, ky konkurs është mbështetë nga MKRS dhe ne jemi shumë të nderuar që po vazhdon tradita e këtij konkursi ku çdo vit jemi duke i nxjerr dhjetë finalistë dhe me këtë vit po e shënojmë shtatëdhjetë poezi që janë nxjerr nga çdo edicion. Ne po synojmë që të vazhdojmë me edicione të pafundme, por kur të organizohet edicioni i dhjetë, njëqind poezitë e edicioneve të konkursit do të dalin në formatin e një libri. Mezi prita ta ndaj këtë lajm me ju”, thotë Pajaziti.
Sipas saj, ajo së bashku me stafin e KultPlus, janë të nderuar që çdo vit kanë pasur një juri prestigjioze dhe shijet e tyre e kanë obliguar Pajazitin që ta publikoj një format të librit siç e përmendi më herët.
“Unë e shfrytëzoj rastin me e falënderu jurinë profesionale që janë të pranishëm me ne sonte dhe që e kanë bërë një punë të jashtëzakonshme. Në këtë edicion kanë ardhur mbi 180 poezi, dhe ato që kanë ardhur jashtë afatit, na vjen keq mirëpo nuk janë përfshirë për arsye se dëshirojmë ta mësojmë audiencën që afati është afat dhe ora është orë. Nga fillimi kemi punuar në këtë drejtim dhe kështu do të vazhdojmë tutje. E përshëndes kryetaren e jurisë, Entela Kasi e cila na ka nderuar shumë me marrjen e kësaj përgjegjësie për përzgjedhjen e dhjetë finalistëve, njëherit është edhe kryetare e PEN-it të Shqipërisë. E falënderoj Lulzim Tafën, një poet mjaft i njohur dhe i përkthyer në disa gjuhë të botës, që na ka nderuar me pjesëmarrjen e tij dhe natyrisht e falënderoj Vlora Konushevcin, e cila natyrisht sa herë që poston poezi, e ka një fuqi të jashtëzakonshme dhe ka merita të plota për prurjet e këtyre dhjetë poezive në këtë edicion”, përfundon Pajaziti.
Ajo tutje i falënderoi edhe anëtarët e jurive të kaluara që kishin ardhur në këtë mbrëmje si shkrimtarët: Agim Vinca, Sali Bashota e Arbër Selmani, por njëkohësisht e falënderoi për prezencën edhe shkrimtarin e njohur nga Shqipëria, Sadik Bejko.
Qershia mbi tortë e kësaj mbrëmjeje ishte prezenca e këngëtarit Endrit Krasniqi, njëkohësisht fituesi i edicionit të dytë të Festivalit të Këngës në RTK, i cili përveç këngës tashmë të njohur “Flas me gjethen”, ka interpretuar këngët e veta personale, e që u shpalosën si një ëndërr brenda ëndrrës. Ndërsa, si një gjethe vjeshte që bie lehtësisht, ishte zëri i këngëtares së re, Anna Krasniqi e cila interpretoi këngën “Stay”. Timbri i saj vinte në veshët e të pranishmëve si një melodi e papërsëritshme, teksa kënga e merrte atë me vete dhe e dërgonte në piedestalin e artit, aty ku ngrihen zërat dhe gjendet e vërteta.
Tutje, kryetarja e jurisë së këtij konkursi, Entela Kasi, kryetarja e PEN-it të Shqipërisë, e konsideroi punën e KultPlus një punë që duhet të duartrokitet e vlerësohet.
“Ju përshëndes të gjithëve. Në fakt, për mua personalisht mbetet privilegj, nder dhe detyrë që të jemi në këtë anë të Prishtinës, kudo ku janë hapësirat tona. E kam pritur me shumë kënaqësi ftesën e Ardianës, për të qenë në KultPlus e në KultStrofa, për këtë aktivitet të rëndësishëm, i cili tashmë është shndërruar në një traditë të një konkursi i cili do të ketë rrugën e gjatë. Letërsia në fakt është art magjik, sublim dhe poezia është tepër e thellë e tepër shpirtërore. Në historinë e botës, dikur poezia këndohej dhe rrëfehej, por tash ne jemi në këtë kohë moderne dhe pavarësisht ndryshimeve, ajo asnjëherë nuk e humb peshën e saj”, thotë ajo.
Sipas saj, juria pati fatin që të jenë pjesë e edicionit të shtatë të KultStrofa, dhe ajo që është më e bukura për të ka qenë që mendimet e tyre janë përputhur tejet shumë, të menduara në mënyrë të njëjtë, asnjëherë duke mos i ditur emrat e askujt sepse është ruajtur anonimiteti.
Ajo tutje bëri të ditur se është ndarë një certifikatë për drejtoreshën e gazetës KultPlus, Ardianë Pajaziti, me mirënjohjen më të thellë, për promovimin e kulturës, letërsisë dhe identitetit të trashëgimisë kulturore të shqiptarëve.
“Në promovimin e vlerave të kulturës kombëtare për trashëgiminë e identitetit, për çështjet e rëndësishme të komunikimit dhe mediave, KultPlus mbetet një nga mediat apo mediumet më të rëndësishme jo vetëm në Prishtinë por edhe në Shqipëri, e po ashtu edhe në Kongresin Amerikan. PEN Qendra e Shqipërisë ka menduar t’i akordoj një certifikatë mirënjohjeje zonjës Pajaziti me mirënjohjen më të thellë, për promovimin e kulturës, letërsisë dhe identitetit të trashëgimisë kulturore të shqiptarëve”, shpalos Kasi.
Mirënjohja iu dha drejtoreshës Pajaziti nga profesori dhe bashkë-themeluesi i PEN-it të Shqipërisë, Sadik Bejko.
Pas këtyre fjalimeve, më në fund, radha që vargjet të fillojnë të jehojnë bujshëm para të pranishmëve, erdhi. Edicioni i shtatë i konkursit të poezisë “KultStrofa”, edhe kësaj here erdhi me një frymë tejet unike. Vendi gumëzhinte nga heshtja për secilën poezi të interpretuar, teksa poetët u mblodhën për të shkëlqyer në skenë. Në fytyrat e tyre rrinte një çudi që ishin zgjedhë pjesë e dhjetëshes finaliste. Ata me secilën poezi kanë hapur zemrat e tyre para botës, teksa secili varg që buronte nga ta, vinte me një brishtësi të rrallë. Me duar që dridhen, ton të qëndrueshëm, fryma e tyre erdhi krejt këndshëm. Poezi pas poezisë, ato u shpalosën si petalet e lules e sikurse dielli në perëndim. Kështu, mbrëmja u vulos me strofa që shpërthyen valë-valë e që dëshmuan se poezia ka kurorën mbi të gjitha zhanret e tjera.
Para të pranishmëve, më në fund u shpalosën poezitë e dhjetë finalistëve të përzgjedhur nga juria e përbërë nga: Kryetare në PEN të Shqipërisë, Entela Kasi (kryetare e jurisë), poetja Vlora Konushevci dhe poeti Lulzim Tafa.
Leonora Lokaj, Nagjije Kastrati, Vlora Kozhani-Tolaj, Valmira Rashiti, Flutur Mustafa, Sadete Tërnava, Hyrë Fazlija, Ardiana Thaci-Mehmeti, Alketë Spahiu, Kaltrinë Uka, ishin poetet finaliste të edicionit të shtatë të “KultStrofa”. Është hera e parë që dhjetësha finaliste përmban vetëm gra, dhe kjo është diçka shumë e veçantë dhe rastësore. Njëra pas tjetrës, ato interpretuan poezitë e tyre, ndonëse emocionet ishin të pranishme. Teksa nata po merrte formën më të mirë, fjalët e poeteve e ndriçuan hapësirën ëmbëlsisht.
Në një mënyrë krejt rastësore, nga vetë autorët e pranishëm, u interpretuan poezitë: “Nën timbrin e këtij malli”, “Qysh me e kornizu kohën”, “Guri i koshares”, “Të ringjallem nga hiri”, “Kripë e mjaltë”, “Diplomaci”, “Dashnia jem s’asht e kësaj bote”, “Harrimi është amorf”, “A m’vjen vera kah dera” dhe “Si m’shikon ashtu?!”.
Më pastaj, u ndanë mirënjohjet ndaj poeteve: Vlora Kozhani-Tolaj, Leonora Lokaj, Ardiana Thaci-Mehmeti, Flutur Mustafa, Sadete Tërnava, Hyrë Fazlija, Alketë Spahiu.
Nagjije Kastrati u radhit në vendin e tretë në këtë edicion me poezinë “Guri i koshares”, ndërsa Valmira Rashiti u radhit e dyta me poezinë “Qysh me e kornizu kohën”.
Autorja Kaltrinë Uka, fitoi vendin e parë në edicionin e shtatë të këtij konkursi me poezinë “Nën timbrin e këtij malli”, e cila pas marrjes së trofeut, u ndje shumë e emocionuar dhe nuk i dilte pothuajse asnjë fjalë, por gjë e mirë është që poezia e saj ka thënë shumë. Ajo potencoi se të gjitha poezitë e tjera e inspiruan dhe i dhanë një motiv shtesë për të shkruar.
Ndërkaq, ishin shkrepjet e fotografive që dëgjoheshin në çdo çast, gotat e verës duke kërcitur si muzikë, meloditë e ëmbla shqipe që u derdhën mbi atmosferë pas gjithë kësaj mbrëmjeje plot emocione. Buzëqeshjet e plasaritura në fytyrat e secilit kanë shënuar fundin e kësaj nate të paharrueshme.
‘KultStrofa’ organizohet nga gazeta e parë shqiptare për art dhe kulturë ‘KultPlus’, dhe është konkurs mbarëkombëtar i tëri si ide origjinale e prodhuar nga KultPlus.
Kjo ngjarje është mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, Hotel Nartel, Ujë Rugove. / KultPlus.com
Në konkursin mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa” kanë aplikuar mbi 180 poezi nga shtete të ndryshme të rajonit, Evropës dhe nga ShBA-të, shkruan KultPlus.
Ky konkurs vazhdon të mbetet një prej konkurseve më të kërkuar të poetëve në nivel mbarëkombëtar, ku për këtë edicion kanë ardhë poezi nga poetë të Kosovës, Shqipërisë, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, shteteve të ndryshme të Evropës dhe të ShBA-ve.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe njëherit themeluese e këtij konkursi që sivjet po shënon edicionin e shtatë është shprehë të jetë e lumtur me arritjet e shumta të poezive, e cila ka paralajmëruar edhe për ceremoninë kryesore të kësaj ngjarje të madhe kulturore
“Ceremonia e edicionit të shtatë të KultStrofa” do të mbahet më 22 nëntor në KultPlus Caffe Gallery, ku pritet të jetë një mbrëmje e ngrohtë poetike”, ka thënë Pajaziti, e cila ka njoftuar se kjo mbrëmje do të shoqërohet edhe me performancën e “Dhjetorit” dhe Bekës, njëherit edhe fituesit e Festivalit të RTK-së.
Ceremonia e kësaj mbrëmje do të mbahet prej orës 19:00 ku edhe do të shpallen dhjetë finalistët e edicionit të shtatë, sikurse që do të shpërblehen edhe tri poezitë kryesore të këtij edicioni, vendi i parë, i dytë dhe i tretë.
Poezitë e këtij edicioni do të vlerësohen nga juria profesionale në përbërje të: Entela Kasi, kryetare e jurisë, Lulzim Tafa dhe Vlora Konushevci.
Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi, Zhaneta Barxhaj dhe Rudina Çupi. Edicioni i shtatë i KultStrofa mbështetet nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte./ KultPlus.com
Mbrëmë është mbyllë thirrja për konkursin mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa” thirrje që ka pranuar mbi 180 poezi nga shtete të ndryshme të rajonit, Evropës dhe nga ShBA-të, shkruan KultPlus.
Ky konkurs vazhdon të mbetet një prej konkurseve më të kërkuar të poetëve në nivel mbarëkombëtar, ku për këtë edicion kanë ardhë poezi nga poetë të Kosovës, Shqipërisë, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, shteteve të ndryshme të Evropës dhe të ShBA-ve.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe njëherit themeluese e këtij konkursi që sivjet po shënon edicionin e shtatë është shprehë të jetë e lumtur me arritjet e shumta të poezive, e cila ka paralajmëruar edhe për ceremoninë kryesore të kësaj ngjarje të madhe kulturore
“Ceremonia e edicionit të shtatë të KultStrofa” do të mbahet më 22 nëntor në KultPlus Caffe Gallery, ku pritet të jetë një mbrëmje e ngrohtë poetike”, ka thënë Pajaziti, e cila ka njoftuar se kjo mbrëmje do të shoqërohet edhe me performancën e “Dhjetorit” dhe Bekës, njëherit edhe fituesit e Festivalit të RTK-së.
Ceremonia e kësaj mbrëmje do të mbahet prej orës 19:00 ku edhe do të shpallen dhjetë finalistët e edicionit të shtatë, sikurse që do të shpërblehen edhe tri poezitë kryesore të këtij edicioni, vendi i parë, i dytë dhe i tretë.
Poezitë e këtij edicioni do të vlerësohen nga juria profesionale në përbërje të: Entela Kasi, kryetare e jurisë, Lulzim Tafa dhe Vlora Konushevci.
Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi, Zhaneta Barxhaj dhe Rudina Çupi. Edicioni i shtatë i KultStrofa mbështetet nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte./ KultPlus.com
Juria profesionale është në këtë përbërje: Entela Kasi, kryetare e jurisë, Lulzim Tafa dhe Vlora Konushevci.
KultPlus ka hapur thirrjen për edicionin e shtatë të konkursit mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa”, dhe ky konkurs është i hapur për të gjithë poetët.
Ky konkurs ka një histori të pasur me kontributet e jashtëzakonshme të poetëve, të cilët janë nderuar me një ceremoni të veçantë, organizuar nga gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus”.
Por këtë vit, premtohet një edicion i veçantë, i mbushur me emocione të larmishme. Ardianë Pajaziti, organizatorja e këtij konkursi dhe themeluesja e KultPlus, ka thënë se “KultStrofa” mbetet një nga konkurset më të rëndësishme dhe më të nderuara në fushën e poezisë, si në Kosovë ashtu edhe jashtë saj.
Njoftohet se konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë edhe talentët e rinj. Pajaziti gjithashtu ka bërë të ditur se kandidatët mund të aplikojnë me një poezi të pabotuar, duke e dërguar në adresën [email protected], duke përdorur subjektin “Për konkursin e poezisë ‘KultStrofa”.
*Asnjë aplikim nuk pranohet nëpërmjet formave të tjera. Juria profesionale do të përzgjedhë dhjetë poezi- finalistë, të cilët edhe do të jenë të ftuar në ceremoninë kryesore, dhe më pas juria profesionale do të shpall edhe tre çmimet kryesore të konkursit, çmimin e parë, të dytë dhe të tretë.
Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi, Zhaneta Barxhaj dhe Rudina Çupi. Thirrja mbetet e hapur deri më 14 nëntor 2024 në ora 23:59. Kujtojmë se KultStrofa sivjet po shënon edicionin e shtatë./ KultPlus.com
Gazeta online për art dhe kulturë KultPlus është në përgatitje intensive për organizimin e mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”, e që këtë vit do ta sjell balerinin e njohur shqiptar Eno Peçin.
“Ta zbardhi ftyrën” këtë vit do të shënojë edicionin e shtatë, dhe ky edicion do të ketë emocione skenike me balerinin shqiptar Eno Peçin, balerin që shkëlqen nëpër shumë skena të mëdha të teatrove prestigjioze, duke u prezantuar edhe si balerin por edhe si koreograf shumë i suksesshëm.
Mbrëmja e veçantë e “Ta Zbardhi Ftyrën” që ka për qëllim prurjen e artistëve shqiptarë nga vende të ndryshme të botës, përpos bashkëbisedimit audienca do të ketë rast që për së afërmi të përjetojë edhe magjinë skenike të këtyre artistëve, e që këtë vit do të kenë rastin të dëgjojnë rrëfimin e balerinit Eno Peçit, por që të shijojnë edhe performancën e tij të jashtëzakonshme.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe organizatore e kësaj mbrëmje të madhe artistike është shprehur të jetë e lumtur që për gjithë këto vite janë prezantuar emra kaq të mëdhenj nga skena të mëdha botërore, e që nëpër vite, protagonistë të këtyre mbrëmjeve kanë qenë: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli, Gjon’s Tears, Gëzim Myshketa dhe Elbenita Kajtazi.
“Eno Peçi vetëm sa po e vulos edhe më tutje rëndësinë e kësaj mbrëmje artistike, e që nëpër vite ka pas figura dhe profile shumë të rëndësishme, që janë inspirim për shumë artistë të rinj, që nëpërmjet kësaj mbrëmje mund të marrin edhe shkëndijat skenike”, ka thënë Pajaziti.
Ajo është shprehë tejet e vlerësuar që bashkë me ekipin e KultPlus po sjellin artistë të këtij kalibri, gjithnjë duke pas parasysh agjendat e tyre të stërmbushura.
Eno Peçi është balerin në Operën Shtetërore të Vjenës dhe është balerini i parë shqiptar që ka performuar në koncertin e përvitshëm të Filharmonisë së Vjenës që prezantohet më 1 janar. Është i dekoruar me Dekoratat: “Kalorës i urdhrit të Skënderbeut“, dekoratë që i është dhënë nga presidenca e Shqipërisë dhe “Kurora e Nderit të Austrisë për Shkencë dhe Art”, titull që i është ndarë në vitin 2019.
“Ta Zbardhi Ftyrën” do të mbahet në dhjetor të këtij viti, përkatësisht më 7 dhjetor. Mbrëmja artistike do të mbahet në Teatrin “ODA”, ndërkaq për detajet e mëtutjeshme, KultPlus do të ju mbajë të informuar.
Edicioni i sivjetmë i “Ta Zbardhi Ftyrën” mbështetet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit./ KultPlus.com
Fotografitë e vendosura në dy muret në ngjyrë të pembe, dukej sikur po tregonin diçka të jashtëzakonshme, diçka të rrallë por të shenjtë që dhuronte ndjenjën se është ruajtur për vite të tëra. Këto fotografi kaplonin vëmendjen e secilit që ishte prezent dhe zgjonin kureshtje të mëtutjeshme për të kuptuar artin madhështor prapa tyre. Krejt kjo atmosferë u krijua nëpërmjet pendës së syve të fotografit të njohur, Fahredin Spahija, i cili mbrëmë u prezantua me ekspozitën personale “Shpirti Dervish” në KultPlus Caffe Gallery, shkruan KultPlus.
Brenda një hapësire të ngrohtë, të pranishmit ishin të mbushur me entuziazëm dhe kjo dukshëm vërehej në fytyrat e tyre. Gjithsej 27 fotografi kanë përmbledhur punën 20 vjeçare të fotografit Spahija përgjatë ritualeve të dervishëve në Kosovë dhe Shqipëri, e që në këtë ekspozitë vijnë nëpërmjet portreteve. “Shpirti Dervish” ka plasaritur përpara publikut një pjesë të traditës që për një pjesë të madhe të njerëzve ka një kuptim më hyjnor se vetë hyjnorja.
Një gjendje paqe shfaqej në secilën fotografi, të cilat ishin të krijuara në ngjyrë bardhë e zi, asisoj që kontrasti të bënte që të përhumbeshe nëpër shkrepjet e bukura të fotografit Spahija. Fytyrat e dervishëve, ritualet e tyre, dhe vallja e famshme rrotulluese, ishin të shkrira plotësisht nën petkun e aparatit të fotografit Spahija. “Për mua, këto rituale, përtej religjionit, kanë kuptimin e një kulture mbi 600 vjeçare që begaton trashëgiminë tonë kulturore gjithandej hapësirave gjeografike shqiptare”, pati thënë fotografi Spahija, kur edhe bëri paralajmërimin për këtë ekspozitë.
Ora shënoi 19:00, dhe tashmë hapja e ekspozitës gjeti vendin e saj. Mbledhur grumbull, përpara neve, të pranishëm ishin fotografi, Fahredin Spahija, kuratori i ekspozitës, Fahredin Shehu dhe drejtoresha e gazetës online për kulturë dhe art KultPlus, Ardianë Pajaziti.
Fillimisht, hapjen e bëri drejtoresha Pajaziti, e cila tha se shpirti dervish është ai që në këtë mbrëmje i ka bërë së bashku të gjithë.
“Faleminderit që keni ardhur sonte dhe që na i keni nderuar të dy artistët si dhe KultPlus Caffe Gallery-në. Në këtë mbrëmje, shpirti dervish na ka bërë bashkë, duke sjellë kështu frymën artistike të fotografit të njohur, Fahredin Spahija. Më herët më pyeti dikush për ndjesinë që më dha kjo ekspozitë, dhe i thashë që punën e Fahredinit e njoh mjaftueshëm, duke qenë edhe gazetare shumëvjeçare e kulturës. Për neve ndoshta mundet me qenë një ekspozitë domosdo, mirëpo kjo është një punë kolosale njëzetvjeçare dhe duke i përzgjedhur vetëm 27 fotografi, tregohet mundi dhe përkushtimi i Fahredinit për këtë ekspozitë”, ka thënë Pajaziti.
Fahredin Shehu, kuratori i ekspozitës ka thënë se fotografitë prezantojnë një rezonancë historike që ndërthuret me estetikën bashkëkohore.
“Është një punë që po kurorëzohet tanimë, pas njëzet vitesh. Kjo traditë e shfaqur është një traditë para-religjioze, është në gjenetikun e njeriut dhe mund te kultivohet si shpirtni dhe si art i cili mëton ta unifikojë njeriun me universin. Fahredin Spahija na e prezanton këtë neve duke krijuar një rezonancë historike me estetikën bashkëkohore dhe neve na tërheq në brendësi që ta kujtojmë shpirtin sofist të mirëfilltë. Nuk ka qenë e lehtë që për vite me radhë, t’i përmbledhësh të gjitha këto. E lexushmja, e pamuna, është diçka tjetër nga përjetimi sepse përjetimi është ai që krijon emocion”, thotë ai.
Po ashtu, fotografi Fahredin Spahija është shprehur i kënaqur me punën e tij, që për të është tejet e veçantë.
“Ju falënderoj të gjithëve që keni ardhur sonte dhe keni nda kohën për të parë këtë ekspozitë. Është një punë disavjeçare, një tematikë shumë e veçantë për mua, natyrisht kjo nuk përfundon këtu, sepse në këtë bashkësi të dervishëve, ka akoma shumë për të eksploruar në aspektin artistik. Kam diçka që muj me qu përtej relaes, kah abstraktja por planet do i lëmë për më vonë. Më duhet ti falënderoj ata që s’janë këtu si MKRS-në dhe Drejtorinë e Kulturës, edhe pse janë të dy palët mbështetës financiarë”, përfundon Spahija.
Pas ceremonisë së hapjes së ekspozitës, mbrëmja vazhdoi me performancën e këngëtarit Petrit Çarkaxhiut, sikurse që edhe u lexuan poezi të poetit të famshëm Rumi, që në këtë mbrëmje erdhën nëpërmjet aktorit Nik Istrefi.
Një poezi, pastaj një këngë, ishte rrjedha që gjeti vazhdimin në këtë natë të mbushur me një magji të bukur në ajër, që hipnotizoi gjithsecilin, duke bërë që ata të përjetonin të bukurën e artit pamor, këndimit dhe artit poetik.
“Poetika e fotografisë artistike e Fahredin Spahisë, ndërshtresohet nga talenti, mjeshtëria dhe puna e përsosmërisë së zanatit që elevohet në art, ndërkaq arti transhendohet në Teurgji. Kjo krijon një arkitekturë eterike (të dukshme gjithsesi si një hologram në Qiell dhe matrix-in si foto-print në Tokë), e cila ngritet në nivele më të larta të krijimtarisë artistike. Prandaj, kjo është në përputhje të plotë me atë që kam shkruar më herët: “Poezia është dhunti e Krijuesit dhe vjen nga mëshira e Tij”. Fahredin Spahija, me ndërveprim, në plotësi krijon (Quantum Entanglement – implikim/ngatërrim shpirtëror apo kuantik, krejt një lloj), të artit të tij fotografik me një njohje/realizim timin për Poezinë e epokës sonë dhe më tej, e cila për t’u kuptuar duhet domosdoshmërisht të posedojë dije polymath-ike, respektivisht ato blloqe ndërtuese të një filozofie sintetike”, ka qenë mbishkrimi për këtë ekspozitë, dhe me të vërtetë që fotografi Spahija, me këto fotografi unike, plotë ndjenjë e gjallëri, ka bërë të mundur që publiku t’i shijojë veprat artistike që dëshmojnë për një dhunti, mund dhe përqendrim të paparë.
Ekspozita “Shpirti Dervish”do të rri e hapur për një javë në KultPlus Caffe Gallery. Projekti është mbështetë nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte dhe Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
The Library of Congres, njëherit Biblioteka më e madhe në botë me seli në Washington DC ka përfshirë brenda bibliotekës gazetën e parë për art dhe kulturë “KultPlus”.
Në The Library of Congres janë të përfshira mediet më prestigjioze të botës, sikurse edhe mediet që merren me art dhe trashëgimi në vende të ndryshme.
Ardianë Pajaziti, themeluese e KultPlus është shprehur të jetë më se e nderuar që puna e gazetës online për art dhe kulturë “KultPlus” të jetë vlerësuar me këtë përzgjedhje.
“Jemi më se të nderuar me këtë përfshirje. Të përfshihesh me mediet më prestigjioze në botë, është një lajm që përpos që na gëzon, në të njëjtën kohë na bën edhe më të palëkundur në punën që e bëjmë tash e dhjetë vjet me promovimin e kulturës dhe trashëgimisë kombëtare dhe ndërkombëtare” ka thënë Pajaziti.
Ajo në të njëjtën kohë ka shtuar se edhe përkundër faktit se puna e KultPlus zhvillohet në një shtet të vogël sikurse është Kosova, puna me përkushtim, sipas saj, mund të depërtojë edhe deri te institucionet elitare, sikurse është The Library of Congres.
Ndërkohë, nga The Library Of Congres është bërë e ditur se përfshirja e KultPlus në kuadër të Bibliotekës më të madhe në botë do të ketë një rol të madh për studiuesit, duke përfshirë rritjen e arsimimit në gjithë botën.
Materialet e KultPlus, brenda vitit do të lansohen në bibliotekën më të madhe në botë The Library of Congres.
KultPlus është themeluar në vitin 2013 nga Ardianë Pajaziti, dhe në kuadër të KultPlus zhvillohen edhe tri shtylla të tjera të promovimit të kulturës: KultPlus Caffe Gallery, qendër kulturore që organizon evente të ndryshme kulturore, mbrëmja artistike “Ta zbardhi ftyrën” që sjell artistë shqiptarë të suksesshëm nëpër botë dhe “KultStrofa”, konkurs mbarëkombëtar i poezisë./ KultPlus.com
Mbrëmë, në KultPlus Caffe Gallery është bërë promovimi i librit ukrainas për fëmijë “Irpini është shtëpia ime”, në gjuhën shqipe, si dhe hapja e ekspozitës me piktura të studentëve të Fakultetit të Arteve me imazhe nga lufta, si thirrje për paqe, event ky gjatë të cilit mediumi KultPlus mori mirënjohje nga Komuna e Irpinit.
Kryetari i Komunës së Irpinit, Oleksandr Markushyn, përmes Organizatës së Gazetarëve të Ukrainës në Kosovë, ka ndarë mirënjohje për KultPlus, drejtuar Ardianë Pajaziti dhe Rexhep Krasniqi.
“Ne shprehim mirënjohjen tonë për organizatën KultPlus.com, për zemrën tuaj të sinqertë, pozicionin aktiv publik, mbështetjen për Ukrainën dhe popullin ukrainas, për kontributin krijues në ndërtimin e urave ndërkulturore të miqësisë mes Kosovës dhe Ukrainës”, shkruhet në mirënjohje.
Tutje, KultPlus.com është falënderuar edhe për pjesëmarrjen në Forumin Ndërkombëtar për Gratë, Paqen dhe Sigurinë në Prishtinë, ku u prezantua për herë të parë në gjuhën shqipe libri “Irpini është shtëpia ime”.
“Rroftë Kosova”
Gjatë këtij , thuhet në fund të mirënjohjes./KultPlus.com
Në KultPlus Caffe Gallery është bërë promovimi i librit ukrainas për fëmijë “Irpini është shtëpia ime”, në gjuhën shqipe, si dhe hapja e ekspozitës me piktura të studentëve të Fakultetit të Arteve me imazhe nga lufta, si thirrje për paqe. Libri përfshin poema, ese, dhe përralla të fëmijëve të shtetit të Ukrainës, përkatësisht të qytetit të Irpinit.
Në këtë libër fëmijët me admirim kanë paraqitur vendlindjen dhe vendet e tyre më të dashura, duke përfshirë edhe përvojat e tyre gjatë kohës dhe pas pushtimit të shkurtit të vitit 2022. Përmes artit të tyre fantastik, fëmijët e Irpinit kanë shprehur ëndërrat e tyre mbi një të ardhme pa luftë, të sigurtë dhe në paqe.
Në këtë ngjarje Kryetari i Komunës së Irpinit, Oleksandr Markushyn, përmes Organizatës së Gazetarëve të Ukrainës në Kosovë ka ndarë mirënjohje për mediumin KultPlus, duke shprehur mirënjohje të thellë për bashkëpunimin dhe promovimin e vlerave ukrainase si dhe ndërtimin e urave ndërkulturore në mes të dyja vendeve.
Këtë ngjarje e cila u mbajt në qendrën e artit dhe të kulturës, KultPlus Caffe Gallery, e udhëhoqi Anna Krasniqi, e cila me shumë shije prezantoi artin e bashkëmoshatarëve të saj.
“Jemi shumë të lumtur të ju shohim të gjithëve në KultPlus Caffe Gallery. KultPlus dhe Organizata e Gazetarëve të Ukrainës sot do të prezantojë librin “Irpini është shtëpia ime” i cili është i ilustruar nga fëmijët e Ukrainës”, ka thënë prezantuesja Krasniqi.
Ndërsa, panelistja Tetiana Kraselnykova më tutje tregoi edhe arsyen e botimit të këtij libri në gjuhën shqipe, duke falënderuar të gjithë ata që mundësuan një promovim të tillë.
“Ne duam që përmes këtij libri ju të njihni historitë e ukrainasve të vegjël të cilët kanë përjetuar frikë dhe dhimbje, e të cilët vazhdojnë të lidhen me dashurinë hyjnore dhe Fitoren e Ukrainës. Tani ka histori dhe zëra që mund t’i dëgjoni dhe lexoni në shqip falë punës së shkëlqyer të përkthyesit tonë Elvi Sidheri”, ka thënë gazetarja ukrainase Kraselnykova.
Ndërsa drejtoresha e KultPlus Caffe Gallery, Ardiana Pajaziti, tha se promovimi i këtij libri për të paraqet një ndejnjë shumë të veçantë pasi historia e autorëve të librit është e ngjajshme me atë të fëmijëve të Kosovës.
“Është një emocion shumë i veçantë për promovimin e librit ‘Irpini është shtëpia ime’, për faktin se me të drejtën e botimit të KultPlus arritëm ta sjellim edhe në gjuhën shqipe përjetimet e fëmijëve të qytetit të Irpinit, në të njëjtën kohë edhe ilustrimet nga ky qytet. Për ne kosovarët një përvojë e tillë nuk është e largët. E kemi ende në memorien tonë. Dhe pikërisht për këtë fakt, KultPlus bashkë me Organizatën e Gazetarëve të Ukrainës e kemi realizuar këtë prurje për të ngritur vetëdijen dhe për të uruar paqe jo vetëm për Ukrainën por për të gjitha vendet në krizë të luftës”, ka thënë drejtoresha Pajaziti.
Gjatë ngjarjes promovuese u paraqitën edhe video përshëndetëse nga persona të cilët kishin kontribuar në botimin e këtij libri si krijuesja e dizajnit Sofia Martyniuk. Kurse ëmbëlsia e gjithë mbrëmjes ishte recitimi i poezive nga fëmijët ukrainas në gjuhën ëmë dhe atë shqipe, përmes së cilave shpreheshin ndjenjat dhe dëshirat e tyre më të thella për vendlindjen e tyre e cila tashmë është vatër e luftës.
Krejt në fund të ngjarjes, të pranishmit patën rast për të shijuar ekspozitën me punime nga studentët e Fakultetit të Arteve, për të blerë pikturat dhe librin e sapo promovuar. Ndërkaq Zyra e Presidentes së Kosovës, e përfaqësuar nga Donika Kadaj- Bujupi bleu libra në vlerë prej një mijë euro, të cilat do të shpërndahen në shkollat e Republikës së Kosovës./ KultPlus.com
“Irpin është shtëpia ime” është libër për përjetime dhe ilustrime të fëmijëve ukrainas, të cilët shpërfaqin luftën nëpërmjet copëzave të rrëfimeve dhe ilustrimeve nga qyteti i tyre Irpin, qytet i cili ishtë pushtuar nga foract ruse qysh në fillim të luftës, shkruan KultPlus.
Libri vjen në shqip me të drejtë të botimit nga gazeta online për art dhe kulturë KultPlus dhe në bashkëpunim me OJQ kosovaro-ukrainase “Urat e Miqësisë”.
Fëmijët përshkruajnë qytetin e tyre të lindjes, duke kujtuar vendet e tyre të preferuara dhe përvojën e tyre para dhe pas pushtimit të 24 shkurtit 2022. Ata shkruajnë me admirim për qytetin e tyre të guximshëm Hero, ëndrrat e tyre për një të ardhme pa sirena dhe shpërthime dhe momente të tjera mjaftë prëkesë, por edhe inkurajuese. Libri në shqip është përkthyer nga Elvi Sidheri.
Në këtë promovim do të flasin organizatorët e këtij promovimi, sikurse që do të ketë edhe një ekspozitë nga studentët e Fakultetit të Arteve të UP-së, të cilët poashtu nëpërmjet punimeve të tyre do të prezantojnë luftën e Ukrainës.
Kurse të pranishmit do të kenë mundësi të blejnë edhe vepra të gazetarës Liudmyla Makey, mjete të cukat do të shkojnë për mbështetjen e fëmijëve ukrainas.
Mbrëmja do të mbahet më sot, në ora 19:00 në KultPlus Caffe Gallery dhe mbrëmja është e hapur për të gjithë./ KultPlus.com
Mbrëmë, ambientet e jashtme të KultPlus Caffe Gallery u mbushën me tingujt magjepsës të muzikës në ngjarjen e veçantë “Muzikë në Lagje”. Ky event, organizuar nga ‘Kori i Fëmijëve Okarina’ dhe gazeta online për kulturë ‘KultPlus’, ishte një ngjarje që shënoi Ditën Ndërkombëtare të Muzikës, shkruan KultPlus.
Në këtë mbrëmje të paharrueshme, ‘Kori i Fëmijëve Okarina’, bashkë me solistët e “Ars Kosova” dhe shkollës së muzikës ‘Prenk Jakova’, udhëhequr nga dirigjentja Elikonë Hysaj, performuan me një pasion të veçantë, duke dhuruar një spektakël muzikor që la mbresa të thella tek publiku. Pjesëmarrësit, nga fëmijët e vegjël deri te prindërit dhe organizatorët, u kënaqën duke dëgjuar interpretimet e talentuara të këngëve të njohura nga muzika shqipe dhe ajo ndërkombëtare.
Mbrëmja filloi me ansamblin harkor nga Shkolla e Muzikës “Prenk Jakova” të cilët interpretuan ‘Stinën e Pranverës’, kompozitori Antonio Vivaldi e pas tyre e më pas në flautë interpretoi Diosa Ramadani.
Pas këtyre interpretimeve që u shijuan nga publiku, prezantuesja e mbrëmjes, Anisa Ismaili, i ftoi në skenë korin e fëmijëve ‘Okarina’ të cilët dhuruan emocione të paharrueshme në interpretimin e veprave “La sui monti dell’est (del est)” nga Opera “Turandot” dhe “Avec la garde montante” nga opera “Carmen”.
Kjo festë vazhdoi edhe në interetime solo të artistëve të vegjël por shumë premtues, Vlona Sahiti në piano, Erdi Heta në Fizarmonikë, Daorsa Krasniqi në piano, Darsen Gashi në kitarë, Siar Gashi në piano, Tuana Krasniqi në flautë dhe Tiara Kolgeci në Piano.
Ky event muzikor u organizua për të nderuar Ditën Ndërkombëtare të Muzikës, duke theksuar rëndësinë e muzikës në jetën tonë të përditshme dhe duke promovuar talentet e reja të muzikës në Kosovë. Performancat ishin një kombinim perfekt i energjisë rinore dhe profesionalizmit, duke krijuar një atmosferë të veçantë që do të mbetet gjatë në kujtesën e të gjithëve.
E më pas, radha përsëri u erdhi interpretiuesve të korit ‘Okarina’ të cilët sollën perlat e muzikës shqiptare “Të fala nga Prishtina” këngë e mirënjohur nga kompozitori Musa Piperku, “Kënga e gjyshes” dhe ‘Kur bjen fyelli, çiftelia’ nga Vaçe Zela, performanca këto që sollën një atmosferë magjike për të gjithë të pranishmit që kishin mbushur plot një pjesë të parkut në lagjen Ulpiana.
Programi u pasurua edhe më shumë me interpretimet e nxënësve nga Shkolla e Muzikës , Artit dhe Baletit “ArsKosova”, siç janë, Sofia Congedo, nxënëse nga Ukraina dhe pianistja Luna Shema.
‘Kori i fëmijëve Okarina’ sërish solli frymë shqiptare me “Valsin e lumturisë” nga Vaçe Zela dhe “Bareshën “ nga Nexhmije Pagarusha, nga dy këngëtaret ikonë të muzikës së mirëfilltë shqiptare.
Në këtë mbrëmje që e shijuan të gjithë më pas interpretuan edhe muzikantët e vegjël Kolos Krasniqi në piano, Valza Radoniqi në kitarë, Andrra Haraqia në piano, Hana Morina në violoncello dhe Jara Lahaj në piano.
E krejt në fund, kori ‘Okarina’ përmbylli denjësisht këtë festë, teksa interpretuan “Thank you for the music” nga grupi ABBA dhe ”Vallja popullore” e Pranvera Badivuku, interpretime këto që edhe njëherë vënë në kujtesën e të pranishmëve rëndësinë e muzikës për jetën tonë. Në përfundim të mbrëmjes, Elikonë Hysaj shpërndau mirënjohje për secilin fëmijë pjesëmarrës.
Pas kësaj mbrëmje , drejtoresha e KultPlus, Ardianë Pajaziti, falënderoi korin e fëmijëve ‘Okarina’ për këtë bashkëpunim dhe shtoi se mbrëmjet e tilla kanë një rëndësi të madhe për komunitetin.
“Ngjarje si “Muzikë në Lagje” janë thelbësore për të mbështetur dhe promovuar kulturën muzikore në vendin tonë. Ato ofrojnë një platformë të rëndësishme për artistët e rinj dhe krijojnë mundësi për komunitetin të bashkohet dhe të shijojë bukurinë e tingujve të muzikës”, tha Pajaziti, duke shtuar se shpreson se ngjarje si kjo të bëhen traditë vjetore dhe të vazhdojnë të sjellin gëzim e emocione për të gjithë ata që e duan muzikën./KultPlus.com
Dita e Muzikës do të shënohet me një ngjarje të këndshme në lagjen Ulpiana, përkatësisht në KultPlus Caffe Gallery ku do të performojnë fëmijët e Korit Okarina, shkruan KultPlus.
Kjo ngjarje është organizuar nga “Kori i Fëmijëve Okarina” dhe gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus” dhe ka për qëllim përfshirjen e lagjes në evente kulturore dhe mu për këtë qëllim eventi titullohet “Muzika në lagje”.
Ky event do të mbahet sonte prej orës 19:30 në KultPlus Caffe Gallery dhe është i hapur për të gjithë ata që duan të jenë pjesë e festës së muzikës.
Më poshtë është njoftimi i plotë e organizatorëve.
Festojmë Ditën e Muzikës me Korin e Fëmijëve “Okarina” dhe KultPlus
Bashkohuni në një koncert të veçantë për Ditën e Muzikës, organizuar nga Kori i Fëmijëve “Okarina” në bashkëpunim me KultPlus.
Do të jetë një mbrëmje e mbushur me muzikë, argëtim dhe momente të paharrueshme!
Data: 21 Qershor Ora: 19:30 Vendi: KultPlus CaffeGallery
Fëmijët e talentuar të korit “Okarina” do të performojnë një përzgjedhje të bukur këngësh që do të kënaqin çdo zemër. Ky është një event që nuk duhet humbur për të gjithë dashamirësit e muzikës!
Në koncert do të kemi kënaqësi të dëgjojmë dhe instrumentist nga institucione te ndryshme të muzikës që veprojnë në kryeqytet!
Merreni nga nje batanije me vehte, uluni ku të ju dëshiron zemra në ambientin e jashtëm të KultPlus, dëgjoni muzikë të bukur dhe festoni me ne fuqinë dhe bukurinë e muzikës! / KultPlus.com
Dita e Muzikës do të shënohet me një ngjarje të këndshme në lagjen Ulpiana, përkatësisht në KultPlus Caffe Gallery ku do të performojnë fëmijët e Korit Okarina, shkruan KultPlus.
Kjo ngjarje është organizuar nga “Kori i Fëmijëve Okarina” dhe gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus” dhe ka për qëllim përfshirjen e lagjes në evente kulturore dhe mu për këtë qëllim eventi titullohet “Muzika në lagje”.
Ky event do të mbahet më 21 qershor, prej orës 19:30 në KultPlus Caffe Gallery dhe është i hapur për të gjithë ata që duan të jenë pjesë e festës së muzikës.
Më poshtë është njoftimi i plotë e organizatorëve.
Festojmë Ditën e Muzikës me Korin e Fëmijëve “Okarina” dhe KultPlus
Bashkohuni në një koncert të veçantë për Ditën e Muzikës, organizuar nga Kori i Fëmijëve “Okarina” në bashkëpunim me KultPlus.
Do të jetë një mbrëmje e mbushur me muzikë, argëtim dhe momente të paharrueshme!
Data: 21 Qershor Ora: 19:30 Vendi: KultPlus CaffeGallery
Fëmijët e talentuar të korit “Okarina” do të performojnë një përzgjedhje të bukur këngësh që do të kënaqin çdo zemër. Ky është një event që nuk duhet humbur për të gjithë dashamirësit e muzikës!
Në koncert do të kemi kënaqësi të dëgjojmë dhe instrumentist nga institucione te ndryshme të muzikës që veprojnë në kryeqytet!
Merreni nga nje batanije me vehte, uluni ku të ju dëshiron zemra në ambientin e jashtëm të KultPlus, dëgjoni muzikë të bukur dhe festoni me ne fuqinë dhe bukurinë e muzikës! / KultPlus.com
Kur Janet Reineck dëgjoi për herë të parë tingujt e muzikës shqipe në Smotra të Zagrebit, ajo nuk e dinte se sa thellë do të depërtonte tek ajo kjo melodi e huaj. Kjo muzikë nuk ishte thjesht tingull, por shumë shpejt do të shndërrohej në udhëtimin e saj drejt fillimit të njohjes së një bote të re, drejt Kosovës.
Vallëzimi e muzika shqiptare ishin kontakti i parë me Kosovën, dhe ftesa për një vizitë në këtë vend, ishte ftesë për një jetë të re që ajo as nuk e kishte imagjinuar. Kontakti i parë me tokën e Kosovës ishte një dashuri si duket e përjetshme për Janet Reineck, një amerikane që u impresionua nga jeta në fshat, nga pitet e veçanta të Rugovës e specat me gjizë, nga dasmat, vallet, muzika, jeta në bashkëjetesë, gjuha, mikpritja, dashuria e respekti mes njerëzve, gjëra që e mbajtën atë të lidhur brenda historisë së kësaj toke.
Për Janet, kjo botë e re ishte shkolla më e rëndësishme e jetës dhe shtysë që ajo të kthehej në Kaliforni për të kërkuar grant përmes të cilit do të zhvillonte hulumtim në Kosovë dhe do të realizonte doktoratën e saj në Antropologji për Universitetin e Kalifornisë, Berkeley.
Jeta e grave të cilat nuk guxonin të dilnin jashtë dyerve të shtëpisë, për Janet ishte shumë intriguese, por ajo i shijoji ditët me këto gra e u bë pjesë e sfidave të tyre. Si një grua plotësisht e lirë e cila kishte ardhur e vetme nga Amerika, ajo u mundua të ju mësoj lirinë, fjalën, shkollimin e të drejtat e tyre.
Për 8 vite në Kosovë, midis 1981 dhe 1997, ajo i përfundoi hulumtimet për një Master në Etnologjinë e Valleve (UCLA) dhe një Ph.D. në Antropologji (UC Berkeley).
Hulumtimi i saj Master ishte i fokusuar në vallet dhe zakonet e Kosovës rurale, duke përfshirë Hasin, Rugovën dhe Gollakun, me fokus në traditën e pasur të Opojës me këngë-vallet e saj të grave dhe ciklin e 11 valleve të burrave, Kellçoja. Disertacioni i saj “E kaluara si strehë: Migrimi gjinor dhe ideologjia ndër shqiptarët e Kosovës” është një studim i detajuar i zakoneve dhe botëkuptimit shqiptar.
Përgjatë këtyre viteve, Janet u largua disa herë nga Kosova, por asnjëherë nuk u shkëput tërësisht. Secilën herë që kthehej, ajo vinte me një mision.
Gjatë qëndrimit të saj në Kosovë, ajo realizoi rreth 4000 fotografi, 25 orë video, dhe histori të shumta, ajo u bë një kontribuuse e pashoq në përforcimin e historisë së Kosovës.
Pamjet e viteve të luftës në Kosovë, Janet i pa nga Santa Barbara bashkë me prindërit e saj. Por kontributin për Kosovën u mundua ta jap në çdo vend e rrethanë.
Vitit 2002 e riktheu në Kosovën e lirë. Edhe sot, Janet është e befasuar nga transformimi i këtij shteti të dalë nga lufta. Por ajo nuk e mohon që ka ende shumë punë për tu bërë. Madje, ajo ja ka dhënë edhe një mundësi vetes për të kontribuuar në Kosovë e të cilën na zbulon gjatë bisedës.
Në këtë intervistë të veçantë për KultPlus, Janet zbulon shumëçka, ajo ndër të tjera rrëfen se Kosova për të është më shumë se një destinacion. Është një histori që nuk ka fund, një mundësi tjetër për të kontribuar në zhvillimin e kësaj toke dhe për të rënë në dashuri me të përsëri.
Deri në rikthimin e saj të radhës, “Xhamadani vija-vija” e “Moj Hatixhe” janë vetëm disa nga këngët shqiptare që ajo po vazhdon t’ua mësojë grave në Amerikë e Francë, atje ku antropologia po vazhdon rrugëtimin e saj në shpalosjen e vlerave e traditave shqiptare.
Kur keni dëgjuar për herë të parë për Kosovën dhe si ju sollën vitet ’80 në këtë vend, i cili dikur ndoshta ka qenë krejtësisht i panjohur për ju?
Unë isha duke studiuar Etnologjinë e Kërcimit në UCLA dhe kisha udhëtuar në Ballkan, duke kërkuar për një temë për hulumtimin tim të masterit. Në verën e vitit 1980, takova kërcimtarë shqiptarë në Smotra të Zagrebit dhe u mahnita menjëherë nga vallet dhe muzika shqiptare. Disa valltarë më ftuan të vizitoja fshatin e tyre Germovën, afër Vitisë.
Në përshkruaj kontaktin e parë me vendin tonë dhe cilat ishin gjërat e para me të cilat u ballafaquat?
Mora trenin për në fshatin e tyre ku po bëhej një dasmë. Në moment më bëri përshtypje tubimi i vajzave, këngët dhe vallet, festa. Më ftuan të qëndroja me një familje dhe e adhurova stilin e jetesës shqiptare që po e shihja për herë të parë: ulur rreth sofrës duke ngrënë pite, duke pirë çaj në oda, të gjithë ngriheshin në këmbë për të përshëndetur mysafirët. E adhurova tingullin e gjuhës shqipe, muzikën, afërsinë e njerëzve. U ktheva në Kaliforni dhe aplikova për një grant Fulbright për të bërë hulumtim në Kosovë. M’u dha granti në pranverën e vitit 1981. Për shkak të telasheve të asaj kohe, më duhej të prisja 6 muaj për të marrë lejen për të ardhur në Kosovë.
Një grua nga një prej vendeve më të zhvilluara në botë, vjen në një vend të vogël si Kosova, dallimet sigurisht si dita me natën, si i perceptoje gjërat fillimisht dhe çka tu duk më e pabesueshme?
U vendosa në një familje në Bregun e Diellit në Prishtinë, dhe u bëra pjesë e një lagjeje e cila ishte një përzierje e familjeve nga qyteti dhe fshati. E adhurova çdo gjë rreth njerëzve dhe stilit të jetës. Më e pabesueshmja? Gjërat më të thjeshta – mikpritja dhe ngrohtësia e njerëzve, të cilën e përjetova gjatë vizitave të përditshme në familje.
Traditat, doket e zakonet shqiptare konsiderohen si mjaft te veçanta, po për ju si ishin, të dhanë mjaftueshëm material për studimin tënd?
Një nga miqtë e mi të parë ishte Dushe Gjevukaj nga Rugova, e cila po studionte për infermieri në Prishtinë. Ne shkuam disa herë të vizitonim familjen e saj në Kuqishtë. Nëna dhe babai i saj ishin ata që unë i quaja shqiptarë ideale – të përulur, të fortë, punëtorë, të zgjuar dhe të dashur. Pranvera ishte e mrekullueshme! Dimrat ishin aq të ftohtë, sa më mbështillnin kokën me pulovër që truri im mos të ftohej. Ishte e mrekullueshme të ishe pjesë e jetës së tyre në fshat, duke e përjetuar stanin ku bëheshin produktet e qumështit, duke ngrënë piten e veçantë të Rugovës dhe speca me gjizë. Kam pasur nderin të takoj edhe tezen e Dushes Mire, një virgjëreshë të përbetuar që bënte jetën e burrit, bariut, e respektuar nga familja dhe rrethi.
Pozita e gruas në shoqërinë tonë, kur kthehemi te vitet 80’ – 90’ nuk ishte aspak e mirë, gra që shpesh e kishin të ndaluar të dilnin edhe deri tek dera e oborrit, si i perceptoje këto rrethana, ishin të pakapshme për ju si një grua që kishte ardhur vetëm në një vend krejtësisht të panjohur?
Kam kaluar vite duke u njohur me shqiptarët, duke përfshirë shumë gra që nuk dilnin jashtë oborrit të tyre përveç për dasma apo raste të veçanta. Është një pyetje delikate dhe meriton një diskutim të gjatë e të menduar. Përvoja ime ishte se në një familje patriarkale, familje të zgjeruar, lumturia e një gruaje varej më shumë nga marrëdhënia e saj me vjehrrën dhe me nuset e tjera në familje, sesa me burrin. Shumë nga gratë që njihja ishin më të lumtura se shoqet e mia amerikane, NËSE ato kishin një vjehërr dhe burrë të mirë – sepse ato nuk ishin kurrë vetëm. Ato mund të lulëzojnë në rolin e tyre si nuse, grua dhe nënë dhe ishin të respektuara nga rrethi për përmbushjen e këtyre roleve. Shumë gra në brezin e vjetër ishin më të lumtura në martesat e rregulluara se sa gratë në martesat amerikane, sepse martesa kishte një kuptim krejtësisht të ndryshëm me pritshmëri të ndryshme. Nga ana tjetër, nëse gruaja ishte e pakënaqur në martesë ose familjen e saj të gjerë, ajo ishte e bllokuar dhe në një situatë të keqe – si në Amerikën e viteve 1950.
Studimi juaj “E kaluara si strehë: Migrimi gjinor dhe ideologjia në mesin e shqiptarëve të Kosovës” duket të jetë një hulumtim i thellë në realitetin shoqëror dhe kulturor të Kosovës. Çfarë gjetjesh interesante dhe emocionuese keni bërë gjatë këtij studimi?
Në vitin 1986 u ktheva në Kosovë për të bërë hulumtime për doktoratën time në Antropologji për Universitetin e Kalifornisë, Berkeley. Në atë kohë, kisha lirinë për të udhëtuar në gjithë Kosovën dhe për të bërë hulumtime të thelluara në Opojë dhe Has. Hulumtimi u bazua mbi përvojat e mia me familjet dhe shumë intervista me njerëz për të kuptuar botëkuptimin e tyre. Pyeta burra të vjetër rreth historisë, organizimit të familjes së zgjeruar dhe traditat e Kanunit. Pyeta gra të moshuara për martesën dhe rolin në jetë. Pyeta të gjithë për martesat me mësitni, rolet e grave, arsimin dhe migracionin. Disertacioni im (i cili do të botohet këtë verë në Kosovë) është një eksplorim i të gjitha këtyre gjërave, dhe i efekteve të migracionit të komunitetit dërgues – shumë ndryshe në vitet 1980 sesa tani!
Ju u rikthyet në vitin 1994 në Kosovë bashkë me djalin tuaj Jeremy-n, për të drejtuar projektet e ndihmës humanitare për Oxfam dhe Komitetin Ndërkombëtar të Shpëtimit, çfarë ju bëri të ktheheni edhe njëherë në këtë vend?
Ishte shumë e vështirë të shikoje shpërbërjen e Jugosllavisë dhe dhunën e shtypjen që po ndodhte në Kosovë nga siguria e Amerikës. Doja të kthehesha në Kosovë, dhe një ditë mora një telefonatë nga Oxfam, një OJQ britanike, për të parë nëse mund të drejtoja një program ndihme në Kosovë, përkundër situatës së vështirë atje. Unë thashë menjëherë PO, dhe Jeremy dhe unë u vendosëm tek një familje në Taslixhe. M’u lejua të bëja projekte në Viti – një qytet me fshatra shqiptare dhe serbë dhe fshatra të përziera. Mblodha një ekip shqiptarësh dhe filluam punën.
Gjatë këtyre viteve qëndrimi në Kosovë ju bashkë me ekipin tuaj punuat për të forcuar shoqërinë civile në komunitetet që vuanin efektet e padrejtësisë dhe pabarazisë. Mobilizuat njerëzit që të arrinin të ndërtonin shkolla, të hapnin puse me ujë të pastër e gjithashtu shfrytëzuat kohën që tu mësonit fëmijëve të fshatit gjuhën angleze. Si ishte kjo përvojë për ju dhe ke takuar ose njeh sot ndonjë nga këta fëmijë që padyshim ju në atë kohë ishit ndoshta frymëzim?
Ne gjithashtu organizuam kurse për edukimin e shëndetit të grave çdo dy javë në të gjitha fshatrat. Për të realizuar këtë, formuam një grup aktivistësh të rinj, “Legjenda.” Aktivistet punonin në fshatrat e tyre për t’i nxjerrë gratë nga shtëpitë e tyre dhe për t’i bindur të marrin pjesë në kurset. Ata gjithashtu punuan për t’i shtyrë vajzat e reja ta ndjekin shkollën e mesme, çka ishte një problem i madh në Vitin dhe shumë rajone në atë kohë. Jeta e aktivistëve u ndryshua përgjithmonë përmes kësaj pune. Në vend që të qëndronin në shtëpi, shumica morën diploma universitare dhe u bënë gra profesioniste. Dhe po, më pëlqente t’u mësoja anglisht fëmijëve në kohën time të lirë! Dhe Jeremy qëndronte në fshat me familjen Tafa – 21 persona duke përfshirë 13 fëmijë!
Gjatë viteve 1980 në Kosovë ju realizuat 4000 fotografi, 25 orë video dhe video intervista, tregime dhe këngë të panumërta. Çfarë rëndësie kanë sot për ju këto materiale?
Sot, çdo familje kosovare ka njerëz që bëjnë foto dhe video. Në atë kohë, unë isha i vetmi person! Jam shumë e lumtur që i kam këto të dhëna të jetës shqiptare në vitet 1980 dhe 1990, për Kosovën dhe veçanërisht për familjet, për dasmat e dokumentuara dhe foto të njerëzve të dashur të atyre familjeve që tani janë të vdekur. Këto janë thesare që dua t’i ndaj me të gjithë!
Në vitin 1997, me luftë në horizont, ju u desh të largoheshit nga Kosova e cila nuk vonoi e hyri në një luftë të ashpër. Ju si një grua që kishit qëndruar për vite të tëra në këtë vend e kishit krijuar miqësi me shumë familje, si e pat nga larg pushtimin që Serbia ja bëri Kosovës?
Nuk doja të largohesha – kisha plan të qëndroja në Kosovë, nuk kisha ndërmend të largohesha. Mendoj se policia serbe nuk mund të na duronte më gjatë – posaçërisht policia në Viti që na shihte gjatë gjithë kohës me shqiptarë, duke mbledhur njerëz dhe duke folur për çështje serioze. Në këto takime ne flisnim për rregullimin e shkollave dhe dërgimin e vajzave në shkollë, por mund të kishim qenë edhe duke mbledhur para për të blerë armë – serbët në të vërtetë nuk dinin se çfarë po bëja unë. Kështu që kur shkova për të zgjatur vizën time, ata refuzuan. Përpjekja për tu kthyer në Kosovë zgjati me muaj, por në fund u dorëzova dhe u ktheva në Santa Barbara ku ishin prindërit e mi. I ndoqa çdo ditë ngjarjet e tmerrshme në Kosovë – pashë masakrat në CNN, e dija që miqtë e mi po iknin në Maqedoni apo Shqipëri. Doja të shkoja atje për t’i ndihmuar ose të paktën për të qenë me gazetarët që raportonin historinë, por si një nënë beqare e një 7-vjeçari, ndjeva se nuk mund të rrezikoja. Ne pritëm dy të rinjë nga Kosova të cilët përfunduan në Santa Barbara si refugjatë, duke përkthyer për disa fëmijë që u plagosën në luftë dhe i sollën atje për operacione. Të rinjtë jetuan me ne për një vit – djali im flinte në dysheme në dhomën time për të mundësuar qëndrimin e tyre tek ne.
Duket sikur Kosova është një vend i përbërë nga magnetizmi, pas viteve të luftës ju u rikthyet përsëri në Kosovë, si egjetët Kosovën e pasluftës dhe cilat ishin ndryshimet e para që i hasët?
Kur e vizituam Kosovën në vitin 2002, ishte si një vend tjetër, me peshën e shtypjes serbe të hequr nga zemra dhe mendjet e miqve tanë. Mendova se puna që bëmë në Viti do të dukej e vogël në krahasim me të gjitha zhvillimet që po bëheshin nga NATO dhe OJQ-të ndërkombëtare, por gabova! Njerëzit me të cilët kisha punuar në Viti e shihnin bashkëpunimin tonë si kaq të domosdoshëm, sepse ishte bërë në një kohë të vështirë, të rrezikshme.
Në vitin 2010, ju krijuat World Dance for Humanity. Në këtë kurs ju vazhdoni të ju mësoni grave nga e gjithë botavallëzimet shqiptare, si i presin dhe cilat janë komentet që i bëjnë mbi traditat tona të vallëzimit?
Unë i adhuroj vallet dhe muzikën shqiptare dhe jam shumë e lumtur t’ua prezantoj njerëzve atë – ata e duan! Unë përdor të gjitha llojet e muzikës – gegë, toskë, tradicionale, pop dhe rock. Po krijoj disa valle të reja me këngë të bukura shqiptare të bazuara në lëvizjet tradicionale shqiptare, për t’i shtuar në repertorin e valleve në Kosovë dhe jashtë saj!
Në vitin 2022 ju sollët në jetë librin “Një amerikane në Kosovë”, ku keni shpalosur historinë tuaj personale, si ështëprit ky libër dhe çfarë vlerë ka për ju?
Kam punuar për dekada të tëra dhe kam rritur djalin tim si një nënë e vetme. Kam punuar në libër gjatë viteve, kur kisha pak kohë – thjesht për të mos harruar detajet e përvojës sime në Kosovë. Libri u është dedikuar familjeve që më pritën në shtëpitë dhe në zemrat e tyre. Po e ndaj faqen time të internetit pa pagesë për lexuesit, si dhuratë për Kosovën. Mendoj se për njerëzit që përjetuan Kosovën në vitet 1980 dhe 1990, kjo sjell kujtime për jetën siç ishte dikur. Për të rinjtë që e dinë vetëm Kosovën pas luftës, është një rrëfim për jetën e prindërve dhe gjyshërve të tyre. Shpresoj që do të thellojnë vlerësimin e tyre për traditën shqiptare dhe për sakrificat e bëra për pavarësi.
Keni zbuluar për ne se në muajin korrik do të ktheheni përfundimisht që të jetoni në Kosovë, pse e morët këtëvendim?
Pse po heq dorë nga një jetë komode, produktive dhe e lumtur në Kaliforni për t’u zhvendosur në Kosovë, më thonë? Për shkak të dashurisë që kam ndjerë për Kosovën që kur kam shkelur për herë të parë aty në vitin 1980. Më tërheq kultura, shoqëria, gjuha, toka shqiptare dhe jam mahnitur nga transformimi i frymëzuar nga pavarësia e pasluftës. Marrëdhëniet e mia me njerëzit – fshatarët dhe banorët e qytetit – janë kaq të thella, pasi kemi përjetuar kaq shumë së bashku në vitet ’80 dhe ’90: ngrohtësinë dhe pasurinë e jetës familjare, si dhe represionin, konfliktet dhe vështirësitë ekonomike që kaluan shqiptarët. Shpresoj të përdor aftësitë e mia për t’i ndihmuar shqiptarët të orientohen në sfidat politike, ekonomike, sociale dhe ideologjike me të cilat po përballen. Shoh se angazhimi im i gjatë në Kosovë para luftës, njohuritë e mia për gjuhën, kulturën dhe historinë, dhe fakti që jam amerikane, më japin një “kapital shoqëror” që shpresoj të jetë i dobishëm për Kosovën në ndonjë mënyrë.
Kosova sot dhe nesër sipas jush?
Çfarë ka arritur Kosova që nga lufta është vërtet e mahnitshme! Shqiptarët janë një model i zgjuarsisë, energjisë dhe aftësisë për të parë botën! Në anën tjetër, ka sfida serioze – këto janë ato për të cilat unë jam më e vetëdijshme:
• Migrimi (ikja e të rinjve në Evropë, zbrazja e fshatrave, ikja e trurit)
• Shpenzimet e tepërta për shtëpi të mëdha, makina dhe ndërmarrje shërbimi – në vend të ndërmarrjeve prodhuese
• Mungesa e vendeve të mjaftueshme të punës me pagë adekuate
• Përpjekjet në arsim dhe shëndetësi
• Fraksionalizimi – shumë fajësime ndaj njëri-tjetrit dhe fajësimi i qeverisë për problemet e Kosovës, kur BASHKIMI është jetik – vendimtar!
Dhe për fund, duke pas parasysh se ju keni njohur një grua shqiptare ndryshe në vitet e 80-ta, dhe gruaja sot nëKosovë. Çfarë paralele mund të tërhiqni mes gruas dje dhe gruas sot, duke pas parasysh se Kosova sot udhëhiqetedhe nga një grua presidente?
Mendoj se është fantastike që Vjosa Osmani është presidentja juaj – ajo jep një shembull për vendet e tjera. Sigurisht, jetët e shqiptarëve kanë ndryshuar krejtësisht që nga vitet 1980 kur unë studioja jetën e grave. Tani ka shumë liri. Gratë shqiptare i kanë thyer “muret prej guri” dhe tani janë pjesë e botës. Por ende ka shumë sfida në drejtim të përfaqësimit, pagave, të drejtave themelore dhe barazisë gjinore në shtëpi dhe në hapësirën publike.
Shpresoj që me kthimin në Kosovë të mund të ndihmoj në disa nga këto fusha! / KultPlus.com
21 marsi ka një domethënie të veçantë në zemrat e shumë njerëzve në të gjithë botën. Është një ditë që ngrihet për të nderuar dhe festuar fuqinë e fjalës, fuqinë që merr jetë nëpërmjet poezisë. Nga momenti kur UNESCO e shpalli këtë ditë si Dita Botërore e Poezisë në vitin 1999, çdo vit ky eveniment ka bërë bashkë njerëz nga kultura, gjuhë dhe tradita të ndryshme për të festuar gjuhën universale të shpirtit – poezinë. Dita e sotme u shënua edhe në Prishtinë, ishte PEN Qendra e Kosovës e cila sot shënoi këtë ditë në ambientin e KultPlus Caffe Gallery.
Në këtë oazë të artit dhe shpirtit, poezia u ngrit në piedestalin e merituar, duke sjellë në qendër të vëmendjes emocionet, mendimet dhe shpirtin e njeriut. PEN Qendra e Kosovës, një entitet që promovon lirinë e shprehjes së mendimit dhe respekton diversitetin e kulturave, nuk mund të mos bashkohej me këtë feste të shenjtë të fjalës. Në një atmosferë të ngrohtë e të mbushur me emocion, anëtarët e PEN Qendrës u mblodhën për të shpërndarë dhe për të dëgjuar zërin e tyre të brendshëm nëpërmjet poezisë.
Ata nuk ishin thjesht shkrimtarë dhe poetë, por ishin udhëheqës të ndritur të një lëvizjeje që vlerëson shpirtin dhe fuqinë e fjalës. Në këtë takim letrar të veçantë, çdo fjalë që u dëgjua ishte si një melodi e bukur që kapte zemrën dhe mendjen. Anëtarët e PEN Qendrës lexuan poezitë e tyre me pasion dhe intensitet, duke shpërndarë shpirtin e tyre kreativ me të pranishmit. Nuk munguan as lotët. Kur i thuren vargje Rozafës së Shkodrës, shpirtit të nënës, dashurisë e bukurisë, emocionet padyshim arrijnë kulmin. Kjo ngjarje kishte një domethënie edhe më të thellë. Në një botë ku liria e shprehjes së mendimit është nën presion, PEN Qendra e Kosovës dha një mesazh të fortë solidariteti me shkrimtarët dhe poetët e persekutuar kudo në botë. Ata u shprehën se fuqia e fjalës është një nga armët më të rëndësishme për të luftuar për lirinë dhe drejtësinë.
Nën moderimin e Dije Demiri – Frangu dhe Sali Bashotës, takimi letrar ka filluar me një fjalë hyrëse nga kryetari i PEN Qendrës, Binak Kelmendi, duke falënderuar të gjithë poetët. Leximin e poezive e ka filluar poeti Ibrahim Berisha, duke lexuar dy nga poezitë e tij, e më pas ka vazhduar Lulzim Tafa me dy poezi, të titulluara “SMS” dhe tjetrën ku tregon për një ëndërr të tij.
Pas tyre, Naime Beqiraj, gjithashtu anëtare e PEN, ka lexuar dy poezi të tjera, që njëra ishte e shkrimtarit Azem Shkreli dhe një poezi tjetër të shkruara nga vetë ajo, duka vazhduar më pas poetja Xhevahire Izmaku e cila u shpreh e emocionuar që po lexon para profesorëve të saj.
Ajo ka lexuar poezinë që është shkruar për një ngjarje që ka ndodhur gjatë luftës në qytetin e Vushtrrisë ku ishin djegur të gjitha shtëpitë, duke treguar se një profesor i saj i ka treguar se ka punuar në të gjitha ato shtëpi që po digjen, për të blerë aq shumë libra, dhe ka vazhduar me një poezi tjetër për dashurinë.
Pas tyre, poetja Dije Demiri Frangu, mes lotësh që nuk e linin të përfundojë vargjet, ka lexuar poezinë për Shkodrën, duke e përshkruar si një grua të gurit e me shtat të lartë. “Pasha Ernestin e pasha Martinin”, shprehet ajo gjatë poezisë, duke thënë se krejt janë të dashuruar me Shkodrën.
Dr.Aziz Mustafa, duke filluar me shaka se mos ka ngatërruar letrën e poezisë, ka lexuar “Kur të kam”, duke vazhduar më pas Nagjije Kastrati me dy poezitë “Evropës” dhe “A të vij veç pak”. Kryetari i PEN Qendrës, Binak Kelmendi, ka emocionuar të gjithë pjesëmarrësit me poezinë e tij, që në fillim u shpreh se është treguar “egoist” me këtë poezi, pasi ia ka kushtuar vëllait të tij. “Ushtar i panjohur” ka filluar poezia e tij, që nën emocione e ka përshkruar si person të gjatë pothuajse dy metra.
Sali Bashota ka lexuar poezinë “Orari i ri i ëndrrave” dhe më pas Dije Frangu ka vazhduar me një tjetër poezi të saj duke u shprehur se janë vargje që duhet të dëgjohen disa herë. Duke vazhduar të na mbajë nën lot, shkrimtari Lulzim Tafa i vuri vulën emocioneve me poezinë e tij, për atë që të gjithë jemi të dobët, për nënën. “Sa shpejt më harroj nana, nana sot e ka ditëlindjen e u bë 4 vjeçe”, fillon poezinë ai, duke treguar se e ka shkruar kur nëna e tij kishte katër vjetorin e vdekjes.
E në fund, u bw e ditur se PEN Qendrws sw Kosovws nga sot i janw shtuar tre emra tw rinj, sikurse: Xhevahire Izmaku, Aziz Mustafa dhe Isa Sulqevci./ KultPlus.com
Sibel Halimi, drejtoresha e sapo emëruar në Drejtorinë për Kulturë në Komunën e Prishtinës ka filluar pritjet dhe vizitat nëpër institucione, me qëllim të njohjes nga afër me zhvillimet dhe problemet që mund të ballafaqohet sektori i kulturës në kryeqytet, shkruan KultPlus.
Një pritje të tillë ka bërë për një pjesë të redaksisë së gazetës online për art dhe kulturë “KultPlus”, ku ka pritë drejtoreshën e këtij mediumi Ardianë Pajaziti, redaktoren përgjegjëse Jeta Zymberi dhe përgjegjësen për marrëdhënie me publikun, Liridona Spahiu.
Sibel Halimi në këtë takim ka thënë se KultPlus është një medium tepër i rëndësishëm për promovimin e kulturës, dhe se një bashkëpunim i tillë me redaksinë e KultPlus është më se i domosdoshëm.
Ajo ka treguar gatishmërinë e saj për mbështetjen e zhvillimeve kulturore në cdo segment, dhe se me këtë dinamikë do të vazhdojë deri në fund të kryerjes së mandatit.
Kurse drejtoresha e KultPlus, Ardianë Pajaziti ka thënë se sikurse edhe në vitet e mëparshme, KultPlus do të jetë i hapur për të gjitha ngjarjet kulturore, duke përfshirë edhe ato që organizohen nga Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
Gazetarja dhe artistja ukrainase Liudmyla Makei e mbështetur nga KultPlus Caffe Gallery ka mbajte punëtorinë artistike për fëmijët shqiptarë dhe ukrainas, të cilët, në shenjë të 16-të vjetorit të Pavarësisë së Kosovës kanë realizuar një pikturë të përbashkët, shkruan KultPlus.
Me dominim të ngjyrës së kaltër, shumë fëmijë të dy shteteve kanë shfaqë talentin e tyre përgjatë kësaj punëtorie, të cilët në në një pëlhurë të përbashkët kanë shkrirë imagjinatën e tyre me ndihmë të Liudmyla Makei por edhe të artistes nga Kosova, Bija Jasiqi.
Kjo pikturë do të qëndrojë në ambientet e KultPlus Caffe Gallery si shenjë e mbështetjes të grupit të gazetarëve ukrainas që i bën tash e sa kohë kjo galeri.
“Jam e lumtur që po jap këtë kontribut për fëmijët shqiptarë dhe ukrainas, iniciativë kjo që do të ishte e pamundur pa mbështetjen e Ardianë Pajazitit, drejtoreshë e KultPlus, e cila na mbështeti këtë projekt”, ka thënë për KultPlus, Liudmyla Makei, e cila këtë punëtori e caktoi me qëllim në ditën e shtetësisë së Kosovës, që të jetë një shenjë mirënjohje për dashurinë që kanë marrë dhe po vazhdojnë ta marrin në këtë vend./ KultPlus.com
Dita e Pavarësisë së Republikës së Kosovës edhe këtë vit po festohet në mes ngjarjeve dhe organizimeve të ndryshme. Por një event krejtësisht i veçantë sot do të organizohet nga gazeta online KultPlus me gazetaren e parë ukrainase të strehuar në Kosovë dhe njëherit artisten, Liudmyla Makei e cila do të mbajë një punëtori për artin e pikturës me fëmijët.
Fëmijët së bashku me të pranishmit do të marrin pjesë në këtë përvojë kreative, duke eksploruar botën e mahnitshme të vizatimit dhe duke punuar për të krijuar një projekt të përbashkët që përfaqëson bashkëpunimin midis kulturave ukrainase dhe kosovare.
Ky aktivitet do të zhvillohet sot duke filluar në ora 12:00, në ambientet KultPlus Caffe Gallery.
Organizatorët ftojnë të gjithë fëmijët që të festojnë festën e Pavarësisë së Kosovës në mënyrë kreative dhe të veçantë. / KultPlus.com
Dita e Pavarësisë së Republikës së Kosovës edhe këtë vit do të festohet në mes ngjarjeve dhe organizimeve të ndryshme. Por një event krejtësisht i veçantë do të vijë i organizuar nga gazeta online KultPlus me gazetaren e parë ukrainase të strehuar në Kosovë dhe njëherit artisten, Liudmyla Makei e cila do të mbajë një punëtori për artin e pikturës me fëmijët.
Fëmijët së bashku me të pranishmit do të marrin pjesë në këtë përvojë kreative, duke eksploruar botën e mahnitshme të vizatimit dhe duke punuar për të krijuar një projekt të përbashkët që përfaqëson bashkëpunimin midis kulturave ukrainase dhe kosovare.
Ky aktivitet do të zhvillohet më datë 17 shkurt, duke filluar në ora 12:00, në ambientet KultPlus Caffe Gallery.
Organizatorët ftojnë të gjithë fëmijët që të festojnë festën e Pavarësisë së Kosovës në mënyrë kreative dhe të veçantë. / KultPlus.com
Mediumi KultPlus dhe platforma Shqip.ai sot kanë arritur të nënshkruajnë një marrëveshje bashkëpunimi.
Si rezultat i këtij bashkëpunimi nga sot, mediumi KultPlus, do të integrojë platformën Shqip.ai në të gjitha proceset për transkriptim, krijim dhe pikësim, që pritet të ndikojë në efikasitetin e punës në mënyrë më të shpejtë dhe më të thjeshtë.
Të dyja palët kontraktuese janë shprehur të kënaqura me bashkëpunimin në fjalë, nga ku pritet plasim më i shpejtë i informacioneve me plotë vlera para audiencës së mediumit KultPlus.
Drejtoresha e mediumit KultPlus, Ardianë Pajaziti, bashkëpunimin në fjalë e ka cilësuar si një arritje të madhe, përfitues më i madh i së cilës do të jetë audienca e mediumit KultPlus.
“Kjo marrëveshje shënon një hap të rëndësishëm, sidomos në afrimin edhe më të mëtejshëm të stafit tonë dhe audiencës, duke transmetuar informacione me vlerë të paçmuar nga sektori i artit dhe kulturës mbarë shqiptare dhe asaj botërore”, ka thënë drejtoresha Pajaziti.
Bashkëpunim të rëndësishëm e ka cilësuar edhe platforma Shqip.ai.
“Një hap i madh drejt inovacionit në punën e përbashkët”, është shprehur Astrit Pira nga platforma Shqip. ai. / KultPlus.com
PEN Qendra e Kosovës, sot, më 12 janar do të bëj promovimin e kompletit të veprave të botuara të poetit Basri Çapriqi, në ambientet e KultPlus Caffe Gallery.
Botimi i veprës komplete të Basri Çapriqit me katër vëllime përfshin poezinë, studimin letrar, esenë dhe publicistikën.
PEN Qendra e Kosovës ka njoftuar se veprat do të botohen pa ndryshime, pra ashtu siç i ka shkruar autori.
Gjithashtu, është bërë e ditur se në këtë botim janë përfshirë shumica e shkrimeve të Çapriqit, të cilat janë paraqitur në konferenca të ndryshme shkencore apo janë botuar në gazeta dhe revista brenda dhe jashtë vendit.
Për veprën e Basri Çapriqit do të flasin sot studiues e njohës të veprimtarisë së poetit, studiuesit e profesorit i cili ka vdekur para gjashtë vjetësh.
Botimin e këtij kompleti e ka mbështetur Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
PEN Qendra e Kosovës i fton të gjithë dashamirët e librit që të marrin pjesë në këtë promovim i cili do të mbahet sot, në orën 14:00 në KultPlus Caffe Gallery. /KultPlus.com
“Mos na harroni se të djegun jena ne për Shqipëri!”. Këto janë fjalë që vijnë nga territoret shqiptare që ndër shekuj u mbuluan nga e vërteta, territore që sot po gërvishten nga një gazetar shqiptar, i cili parim jetësor e ka të vërtetën.
Një personalitet që dallon. I cili është ngritur si një mur mbrojtës duke e bërë të pamundurën në zbulimin dhe ekspozimin e rrënjëve shqiptare.
Atë, as nuk mund ta quash historian, as gazetar, Marin Mema është një hulumtues i pasionuar i historisë dhe kulturës shqiptare, një romantik i storjeve mbi territoret e humbura shqiptare. Një nga faktorët kyç që mund të nënvizojmë në këtë rrugëtim të Memës, është fuqia brenda vetes si dhe detyrimi që vjen nga thellësia e shpirtit që shtyn me patjetër drejt njohjes së të vërtetës, zbulimit të historisë dhe identitetit kombëtar.
Si një shkëndijë mbi qiellin e kombit tonë, Marin Mema po shtron një rrugë të ndritshme të dijes dhe kërkimit. Nëpërmjet gazetarisë së tij, ai ka krijuar një urë midis të kaluarës dhe së tashmes, duke hedhur dritë mbi ngjarje dhe figura të harruara nga historia zyrtare. Ai është një interpretues i veçantë i historisë shqiptare, duke na treguar se çdo ngjarje ka një kontekst të thellë dhe një lidhje me ngjarjet e tjera.
I thjeshtë në dukje, me një modesti të jashtëzakonshme, me një zë kumbues që tërheq vëmendje dhe të jep bindje, Marin Mema dhe unë u takuam në ambientet e KultPlus Caffe Gallery për të realizuar këtë intervistë që për mua është shumë domethënëse.
Marin Mema në KultPlus Caffe Gallery
Me një fjalor të pasur të cilin duket që e ka marr pak nga të gjitha tokat shqiptare ku i ka shkelur këmba, ai na rrëfen se çfarë e shtyu të fillojë këtë kërkim të thellë të identitetit kombëtar.
Të flasësh me Marin Memën është një sfidë për zemrën dhe intelektin bashkë. Atdhedashuria shpërthen si vullkan brenda teje dhe pavarësisht se sa përpjekje bën për të mbajtur ndjenjat nën kontroll, forca e tij, si një fuqi e natyrës së pashpjegueshme, tërheq çdo qelizë të ndjesisë patriotike brenda teje, duke treguar se dashuria për kombin është një flakë që nuk shuhet dot.
Kur flet për ‘Gjurmët Shqiptare’, që tashmë ka shënuar një dekadë, ai thekson se ky projekt i ka dhënë një eksperiencë të jashtëzakonshme dhe e ka frymëzuar të sjellë në pah shumë histori të harruara dhe të lëna mënjanë. Nëpërmjet kësaj pune, ai ka ndeshur shqiptarë që kanë ruajtur me zell dhe dashuri identitetin e tyre, edhe pse kanë përjetuar presion dhe tentativa për t’i asimiluar. Ai thotë se identiteti kombëtar nuk duhet harruar në errësirën e globalizmit dhe se mbështetja te rrënjët është kthesa e vetme drejt një kombi më të fortë.
Marin Mema, një personalitet i pasur me dije, nëpërmjet pyetjeve, na udhëzon në një udhëtim emocionues nëpër kohë dhe hapësirë, duke na sjellë para syve ngjarje dhe momente të ndryshme gjatë takimeve me shqiptarë që valët e jetës i kanë detyruar të deklarohen diku si kroat e diku di turq, por që dashuria e tyre për Shqipërinë, forca dhe sakrificat e tyre, të thyejnë shpirtin e të nxjerrin lotët, lotë të cilët duhet t’i kthejmë në mbështetje për këta njerëz që vuajtjen për atdheun e kanë përqafuar me dekada të tëra.
Misioni i Marin Memës tashmë është bërë një thesar i përbashkët kombëtar sepse ai na mëson se historia nuk është thjesht një varg ngjarjesh, por një rrugë e plotë që na lidh me të kaluarën dhe formon identitetin tonë.
Ai është një shembull i rrallë i një njeriu që ka vendosur të jetë pjesë e rrënjëve që i kërkon me aq përkushtim, sepse siç pohon edhe ai vetë, kombin duhet dashur me të mirat e të këqijat e veta.
KultPlus: Si nisi puna juaj për të nxjerrë në dritë të vërtetën mbi shqiptarët. Çfarë ju nxiti më shumë për të hulumtuar në këto terrene?
Marin Mema: Është diçka që ti e ke brenda vetes, e ke brenda shpirtit, brenda zemrës së mushkës, nuk e shpjegon dot, të vjen natyrshëm. Ti fillon të krijosh të dhënat e para, të marrësh informacionin e parë dhe kupton që ka pasur një tentativë të përhershme për t’i shuar elementë historisë tonë, të identitetit tonë kombëtar, për t’i zhdukur, për t’i mbajtur të mbyllura dhe atëherë ti përfshihesh plotësisht në një përpjekje për të nxjerrë sadopak në pah. E kam thënë shpesh, këtë e bëj jo për të sulmuar kombet e tjera, thjesht për të treguar më shumë për vendin tonë, për kombin tonë.
KultPlus: Gjurmë shqiptare tashmë ka shënuar një dekadë punë dhe ka shpërfaqë shumë fakte mbi vjetërsinë, kulturën, traditën shqiptare, krejt ky rrugëtim i këtij emisioni, sa ka plotësuar brendësinë e Marin Memës në kërkim të rrënjëve shqiptare?
Marin Mema: Mbi të gjitha më ka dhënë një eksperiencë të jashtëzakonshme. Më ka bërë që të sjell disa gjëra deri diku të reja, sigurisht dhe shumë gjëra tjera që ishin të thëna më parë nga puna e jashtëzakonshme e historianëve e studiuesve, por që ishin lënë mënjanë. Pra, këta historianë dhe studiues nuk kishin marrë asnjëri mbështetjen që duhej. Për mua ka qenë një eksperiencë e jashtëzakonshme dhe vazhdon të jetë një eksperiencë e jashtëzakonshme, sepse kam vizituar zona që nuk do t’i kisha vizituar dot kurrë nëse do të kisha punuar në një sektor tjetër. Domethënë, unë nuk arrij t’i harroj kurrë dot as eksperiencat në Nish, as në Mollëkuqe, as në Kurshumli, as në Prokuplje, as në Sanxhak të Pazarit e Ri, as në Tutin, Peshter, pastaj është pjesa e Çamërisë, është pjesa e shqiptarëve të Malit të Zi, e shumë vene të tjera. Domethënë është një eksperiencë e jashtëzakonshme që ti mund t’i hasësh në një moment të caktuar në libra, por në terren është krejtësisht tjetër. Pra, në terren ti gjithçka e kupton në formë të drejtpërdrejtë. Unë kisha lexuar deri diku për shqiptarët e Sanxhakut të Pazarit të Ri, por kur kam vajtur atje për herë të parë, ka qenë tjetër gjëja që kam gjetur. Është tjetër gjë kur i sheh prej afër.
KultPlus: Në të përditshmen, individët nuk dëshirojnë të gërmojnë në të kaluarën, jo gjithmonë e kaluara është e bukur. Por të kaluarën shqiptare do ta kishin lakmi shumë popuj, ju si e plotësoni këtë qasje?
Marin Mema: E kaluara jonë është një moment shumë i rëndësishëm, sepse derdhet shumë thellë në histori, por është dhe e dhimbshme, sepse gjithmonë kemi vuajtur nga kjo mungesa e organizimit, nga këto pushtimet e përhershme, nga kjo tentativa e gjithmonshme për të na mbajtur me një anë, për të na e shuar historinë dhe identitetin tonë, për të na e rrëmbyer këtë histori. Prandaj, unë sot gjithmonë kur flas për këtë gjë, përpiqem që të them që shiko, sot është momenti që ne të gjithë bashkë të përpiqemi për t’i nxjerrë në pah, për t’i nxjerrë në dritë këto vlera, për të mësuar përmes tyre. Një komb me themele më të forta, është një komb më i fortë. Sot, ka shpesh një tentativë për të thënë që iku koha e patriotizmit, iku koha e lidhjes me kombin, sepse bota është bërë globaliste etj, por ne po të shikojmë pak me kujdes sot, kombet më të fuqishme janë kombet më të lidhura me konceptin kombëtar, me rrënjët, dhe ne nuk mund të bëjmë përjashtim. Ne duhet të mbështesim rrënjët tona tek një histori që e kemi, me të mirë dhe të këqijat e saj, e kemi dhe jemi të detyruar që ta ruajmë dhe të mos ia falim askujt.
KultPlus: Përgjatë kësaj periudhe, cila nga tregimet e tua të ka rrëqethë trupin?
Marin Mema: Ka shumë. Kur kam qenë për shembull në Sanxhak të Pazarit të Ri, s’ia harroj kurrë fjalët e një të moshuari atje i cili nuk kishte qenë kurrë në Shqipëri dhe në fund të takimit tonë gjithmonë më thoshte: Mos na harroni se të djegun jena ne për Shqipëri!
Kurrë s’e kishte parë Shqipërinë, por thellë në shpirtin e tij vlonte dëshira dhe ndjenja e kombit. Ashtu siç një tjetër zotëri, që për fat të keq sot nuk jeton më, pasi bisedonte me mua, në një moment të caktuar më thoshte: Tash do të nxjerr ‘zastaven”. Dakord i them unë dhe vazhdojmë bisedën, ku ai prap vazhdon e thotë të njëjtën fjalë përderisa vazhdonte biseda dhe në fund, pa nga dritarja dhe hapi sëndukun dhe nxori flamurin kombëtar. Pra, ti kupton se sa e vështirë ka qenë për ta, por edhe faktin që ata brenda vetes e kanë ruajtur në një farë mënyre të qenit shqiptarë. Sigurisht, ka shumë momente tjera që unë jam emocionuar kur kam parë për shembull shqiptarë, të cilët për shkak të presionit shumë të madh, asimilimit shumë të madh, dhunës që kanë përjetuar, janë detyruar të mohojnë identitetin e tyre, pra t’i gjen dikë që të thotë: Unë jam me gjyshe e gjyshe shqiptare, nënë e babë shqiptarë, por vetë jam maqedonas. Pra, t’ia hasë këtë realitet, që është sigurisht pjesë shumë e dhimbshme. Por edhe më e dhimbshme akoma është fakti që për shumë nga këta shqiptarë që janë të asimiluar apo që kanë mbetur si në hije, nuk flitet fare. Pra, nëse ne flasim sot për Sanxhakun e Pazarit të Ri, për ta flitet fare pak, nuk diskutohet fare, pavarësisht se atje ka filluar një lëvizje shumë interesante e një grupi të rinj, të cilët po përpiqen të shprushin në rrënjët e tyre. Nuk duhet me pas frikë me tregu të vërtetat. Ne duhet të kërkojmë të drejta për ta, ata kanë të drejtë të jenë ata që i ka bërë Zoti, ata janë shqiptarë, pavarësisht se për shumë arsye sot deklarohen masivisht boshnjakë. Por, nëse ti bisedon me ta, ata e pranojnë që janë regjistruar si boshnjakë, por që janë shqiptarë. Edhe ata që nuk e pranojnë, po t’i gërvishtesh fare pak, në një moment të caktuar e tregojnë që janë shqiptarë.
KultPlus: Ju keni qenë në shumë zona ku edhe dokumentoni për të kaluarën tonë, në bazë të asaj se çfarë keni punuar deri më tani, sa përqind mendoni se keni prekë zonat shqiptare?
Marin Mema: Nuk e ndaj dot me përqindje, por them që kam prekur një pjesë të madhe të tyre dhe sigurisht kam ende shumë zona tjera për të prekur. Kam zona tjera në Mal të Zi që duhet t’i prek, kam zona tjera në Maqedoni që duhet t’i prek, kam zona tjera në Turqi që unë duhet t’i prek, sepse edhe atje janë shumë shqiptarë. Eksperienca pastaj më ka çuar të prekë shumë shqiptarët që kanë mbetur në Serbi, shqiptarët që kanë mbetur në zonën e Çamërisë dhe ato pjesët përreth sepse edhe aty kanë mbetur shqiptarët ortodoksë, myslimanë. Pra, deri diku kam prekur një lloj gjeografie, por them që ka ende shumë për të dëshmuar dhe për të rrëfyer në terren.
KultPlus: Përpos trojeve shqiptare, duke përjashtuar edhe arbëreshët, në çfarë lokacione të shteteve të huaja keni gërmuar për kulturën dhe lashtësinë shqiptare?
Marin Mema: Italia disa herë, sepse Italia ka edhe arbëreshët, ka edhe shumë fise ilire që kanë vajtur dhe kanë jetuar që në shekullin e tetë – nëntë para erës sonë janë vendosur në zonën e Salentos tek taka e Italisë. Italianët për fat e pranojnë këtë gjë, nuk e fshehin dhe unë kam pasur bashkëpunim të shkëlqyer me arkeologët italianë. Sigurisht, kam vajtur tek ata pak shqiptarë që akoma ruajnë identitetin shqiptar në Bullgari, kanë vajtur deri në Ukrainë, kanë qenë në Turqi. Pastaj kam qenë në Bosnje, kam qenë në Kroaci, tek arbëreshët e Kroacisë, kam qenë në Slloveni tek shqiptarët që ishin shuar në zonën në kufi me Italinë. Por sigurisht ka shumë e shumë, gjeografia është e gjerë, jam përqendruar në fakt më shumë tek trojet tona, këtu për rreth, sepse kam dashur ta prekë këtu realitetin.
KultPlus: “Arbëreshët e Zarës, gjaku ynë” është një tjetër dokumentar nga ju që ka shpalosur se si e kanë ruajtur arbëreshët e Kroacisë gjuhën, traditat, zakonet, këngët e mbartura brez pas brezi dhe historitë e jashtëzakonshme. Çfarë emocione përjetoni kur përballeni me këto fakte dhe këta njerëz?
Marin Mema: Secili prej tyre ka historinë e tij personale dhe ti kupton që ata kanë bërë sakrifica shumë të mëdha për ta mbartur gjuhën shqipe, për të mbajtur me shumë vështirësi trashëgiminë dhe kulturën shqiptare dhe ajo që shpesh kupton është që ne u japim shumë pak nga ajo që meritojnë. Pra, mbështetja që ne u japim sot është shumë e pakët, dhe nuk është vetëm tek shqiptarët e Kroacisë, është e njëjta gjë edhe tek arbëreshët e Bullgarisë dhe arbëreshët e Ukrainës. Arbëreshët e Italisë kanë qenë pak më ndryshe, në numër pak më të madh, më të mbledhur në zona të caktuara, shteti italian nuk ka qenë aq mbytës dhe kanë arritur ta ruajnë identitetin e tyre, por edhe ata sigurisht i kishin vënë ca kufizime vetes tyre, ata bënin martesa vetëm arbëresh me arbëresh, për të ruajtur identitetin. Por, këto zona në Kroaci, në Bullgari e në Ukrainë e kanë pasur një presion shumë të madh dhe pikërisht për shkak të këtij presionit shumë të madh, ne duhet t’i gjendeshim shumë më pranë. Për shembull, arbëreshët e Bullgarisë kanë mbetur tashmë shumë pak. Domethënë mund të kenë mbetur toponime, për shembull Arbanasit, po fshati Mandrica për shembull, sot ka vetëm një grup të moshuar që kanë mbetur dhe që e ruajnë gjuhën shqipe dhe me shkuarjen e tyre në botën tjetër do të humbasë gjithçka. Sigurisht duhet ta kem në fokus shumë shpejt Rumaninë që për mua është shumë e rëndësishme gjithashtu. Pastaj është Egjipti që ka qenë qendër shumë e rëndësishme.
KultPlus: Dokumentari i titulluar “Mashtrimi serb me objektet e kultit të krishterë në Kosovë”, ku tregohej sesi serbët kishin përvetësuar kishat iliro-arbërore, ka ngritur në këmbë gjithë shtetin serb. Reagime të shumta, kanë ardhur nga Serbia, si nga politikanë, historianë, gazetarë dhe opinionistë të ndryshëm të cilët edhe ju kanë akuzuar. Si veproni në raste të tilla, apo sa ndikojnë në punën që bëni?
Marin Mema: Nuk ka as njëlloj ndikimi, nëse njeriu shkon drejt të vërtetës dhe shkon e bën me pastërti dhe ndershmëri, nuk ka pse të ketë frikë as nga kërcëllitjet e dhëmbëve, as nga reagimet, as nga kërcënimet. Kjo është e vërteta, ata kanë një histori të mëhershme, që është historia e autoktonëve të këtushëm dhe pastaj, kur ndodhin dyndjet sllave dhe shumë shekuj më vonë, nis deformimi i historisë së këtyre objekteve të kultit. Kjo është e vërteta, i pëlqen apo s’i pëlqen dikujt, dhe ne për fat të keq shumë shpesh e kemi lënë pa treguar aq sa duhet. Ka studime shumë të mira të studiuesve shqiptarë, të historianëve shqiptarë, por që duhen mbështetur shumë fort që kjo çështje të dalë në dritë. Kështu që ne s’mund të heshtim se nuk i pëlqen një grupi të caktuar njerëzish. Ne gjërat tona do t’i themi.
KultPlus: Sipas asaj çka keni parë gjatë këtyre viteve punë, cilat vende shqiptare janë më të asimiluara?
Marin Mema: Mua më dhemb shumë Manastiri në Maqedoni, që ka qenë zemra e Rilindjes Kombëtare, shtëpia e Alfabetit, dhe sot ti gjenë shumë pak shqiptarë në krahasim me çkanë qenë, dhe ata shqiptarë që kanë mbetur, janë me të drejta të shkelura pa fund. Ashtu siç ke qytetin e Ohrit, që ka qenë mbi nëntëdhjetë përqind shqiptarë, ashtu siç kemi zona të caktuara në Mal të Zi, Tivarin shembull, Plavën e Gucinë. Pra, janë zona që kërkojnë dhe duhet të kenë shumë më shumë mbështetje për të rigjetur vetveten sepse janë qytete që kanë një rëndësi shumë të madhe në historinë tonë kombëtare. Ka edhe shumë qytete tjera, po mora vetëm disa shembuj.
KultPlus: Ju jeni shpërblyer disa herë edhe për punën tuaj mbi dokumentimin e popullit shqiptar, vulosë në një formë angazhimin tuaj apo çmimet tashmë nuk të bëjnë përshtypje?
Marin Mema: Çmimet janë një kënaqësi, janë një shtytje, pa diskutim. Por unë përpiqem të bëj punën time, jo për Marinin, për të marrë çmimin Marini, por përpiqem të vë një gur të vogël në një kështjellë të madhe, e quaj unë, që është kështjella e shqiptarizmës, ku secili nga ne mund të vërë një gur të vogël. Nuk e bëj për kënaqësinë individuale timen, nuk e bëj fare për këtë pjesë, unë do të doja vërtet që ti kem shërbyer kombit tim dhe kaq, që nesër, kur edhe unë të mos jem më, të thonë një fjalë të mirë për mua, kjo është pasuria më e madhe që lë njeriu, këtë quaj pasuri.
KultPlus: Po në një anë janë çmimet, po diku-diku je edhe i pa dëshiruar. Greqia para shumë vitesh të shpalli person “Non Grata”, në fakt ju luhate pak rehatinë?
Marin Mema: Ata janë mësuar të mos e thonë të vërtetën. Unë këtë raportin me të vërtetën e quaj të shenjtë. Është një raport që duhet ta ketë gazetari, se unë nuk e quaj vetën kurrë historian, unë e quaj veten hulumtues, por jam gazetar. Sigurisht, kam bërë vetëm punën time, asgjë më shumë. Kam vajtur dhe kam dëshmuar zona të caktuara se si e kanë pasur historinë, çfarë thonë dokumentet apo edhe shqipen që ka mbetur, e kam thënë shpesh me humor që “Nuk ua solla unë shqipen, unë shqipen atje e gjeta”. E kishin bartur në shtëpitë e tyre, duke folur brez pas brezi dhe e ruanin edhe sot. Mua më konsideruan dhe më dhanë një vendim të çuditshëm, “rrezik për sigurinë kombëtare”, se çfarë rreziku për sigurinë kombëtare mund të jetë një gazetar që armën e tij e ka penën, nuk e di. Megjithatë, budalliku më i madh është se duke shpallur Non Grata Marinin, mendon se pengon të vërtetën. E vërteta nuk pengohet. Se sot ti i shpall Non Grata Marinit, po ka pesëdhjetë, njëqind, dyqind, treqind studiues, hulumtues, gazetarë të tjerë të cilët do ta marrin përsipër dhe do ta bëjnë diçka të tillë, apo ka shumë bashkëpunëtorë të Marinit sot në Greqi që shteti grek nuk i shpall dot Non Grata, sepse pavarësisht se unë jam shpallur i tillë para njëmbëdhjetë vjetësh, ne kemi vazhduar të bëjmë emisione në Greqi, kjo tregon që ne kemi fije shumë të forta ende aty, pra nuk është zgjidhje kjo punë dhe mbi të gjitha, unë nuk do doja të bëheshin gazetarët grekë Non Grata, për shembull. Pse? Ne s’kemi gjë për të fshehur fare. Ne e kemi dritën e diellit, historinë tonë. S’i kemi rrëmbyer askujt, asgjë.
KultPlus: Po përpos grekëve, me cilin shtet tjetër pate telashe, kemi Serbinë, Malin e Zi, Greqinë, Maqedoninë e Veriut?
Marin Mema: Po, kam pasur përgjithësisht probleme në Serbi, madje dhe në udhëtimet e fundit. Mbaj mend, kur kemi qenë në disa fshatra shqiptarë përtej zonës së Beogradit, pra në zonën e Vojvodinës, fshatra shqiptarë që sot janë të asimiluar, por që e ruanin identitetin e tyre, ata kishin ardhur nga Kelmendi dhe ishin vendosur aty, janë vendosur në kohën kur ka qenë Perandoria Austro-Hungareze dhe kishin mbetur aty dhe për shkak të të përshtaturit me situatën ata deklaroheshin kroatë. Atje kemi pasur disa ngacmime, ndalesa të shpeshta nga policia serbe, por pastaj nga aty kemi lëvizur për Medvegjë, ku do të qëndronim një natë dhe aty na ka ardhur policia serbe në hotel që na ka kthyer përmbys gjithçka. Gjatë gjithë ditës pastaj na kanë ndaluar herë të tjera në vazhdimësi. Për fat, unë i kam dokumentuar që të mos duken si imagjinatë e imja. Pra, kemi përdorë mjete alternative, kamera të fshehta e mjete të tjera për t’i dokumentuar të gjitha këto lëvizjet tona dhe këto ndalesa. Kështu që kanë qenë në mënyrë të vazhdueshme këto ndalesa nga shtetin serb, siç edhe në Maqedoni, më së shumti në periudhën e qeverisë së mëparshme, që ishte një qeveri nacionaliste. Edhe aty kemi pasur ndalesa ku në Shkup mbasi e kemi mbaruar një dokumentar, njësia speciale Alfa na kanë ndaluar, na kanë mbajtur pesë-gjashtë orë.
KultPlus: Dhe në ditët e sotme, Marin Mema si ndihet për rrënjët e tij?
Marin Mema: Unë ndihem krenar për kombin tim! Me të mirat dhe të këqijat. Unë përpiqem të jem realist. Unë e di që ne kemi shumë vështirësi, kemi pamundësi, kemi mungesë meritokracie, kemi pa fund probleme, por, në të mirën ose në të keqen, ky është kombi ynë, ky është vendi ynë. Pra, hajde tani të punojmë të gjithë bashkë për t’i minimizuar dhe për t’i hequr këto të këqijat, për të punuar për vendin tonë. Nuk mund të themi ne tani, meqë ka gjithë këto probleme, ta hedhim poshtë. Jo, ne duhet të mësojmë, të punojmë gjithë bashkë për të minimizuar të gjitha këto probleme dhe për të qenë vërtet krenarë. Pra, të mos e duam kombin vetëm një ditë në vit, për festa, ta duam çdo ditë të vitit, të punojmë çdo ditë të vitit.
KultPlus: Po shqiptarët e ditëve të sotme, si janë në sytë e Marin Memës?
Marin Mema: Unë dua që shqiptarët të jenë më afër njëri tjetrit, të lënë problemet mes njëri tjetrit, të lënë përçarjet mes njëri tjetrit dhe të jenë më të afruar. Bashkë jemi gjithmonë më të fortë, është shumë e thjeshtë. Sado të përpiqen të na ndajnë, na përçajnë, të na vënë shkopinjë nën rrota, ne do të kuptojmë që ne jemi shqiptarë, kudo. E kam marrë shpesh si shembull një shprehje shumë të thjeshtë. Është një foto emblematike e Ismail Qemalit dhe Isa Boletinit, fotoja që qarkullon gjithmonë për festat e nëntorit. Tani nuk mund të vijë dikush dhe të na thotë: Prijeni këtë foto në gjysmë se historinë e keni ndryshe. Ne nuk e presim dot, aty është Ismail Qemali, burri i mençur i Vlorës, me Isa Boletinin, burrin e fortë dhe patriot të Mitrovicës, të Boletinit, krahut të Veriut, dhe ata janë bashkë, ne nuk mund ta presim dhe ta bëjmë historinë vet. Ne kemi një histori, një traditë, një trashëgimi, një kulturë dhe gjithçka do ta mendojmë bashkë.
KultPlus: Prej simboleve shqiptare, cili nga simbolet të prekë më shumë?
Marin Mema: Mua më prek çdo lloj simboli që lidhet me historinë, traditën, trashëgiminë dhe kulturën tonë. Sigurisht, flamuri kombëtar është flamuri kombëtar, pa diskutim.
KultPlus: Po nga lokacionet, cili më shumë shpërfaqë shqiptarin?
Marin Mema: Këtë s’e them dot, se do t’i diferencoja, gjithkund ka nga një copëz shumë të rëndësishme. Ti shkon në Prizren, po të emocionon Lidhja e Prizrenit, dhe ti shkon në Vlorë, dhe kupton se çfarë ka ndodhur në Vlorë, por ti shkon në Gjakovë dhe kupton se çka ka përjetuar dhe se ka qenë djep i Rilindjes. Pra, çdo cep i trojeve shqiptare e bart një peshë të rëndësishme. Ti shkon në Plavë e Guci, ku ata kanë bërë gjithë atë rezistencë. Po ti shkon në Tivarë dhe kupton çfarë sakrificë është bërë atje. Po ti shkon në Shkup dhe kupton që Shkupi ka qenë kryeqendër e madhe e shqiptarëve, pra secila ka pjesën e vet.
KultPlus: Populli shqiptar ndryshe ka nxjerr edhe shumë figura të rëndësishme, është një më i spikatur në brendësinë tuaj?
Marin Mema: Jo, nuk i ndaj dot, ka shumë figura të rëndësishme. Kur lexoni historinë e tyre kuptoni që kanë sakrifikuar gjithçka, kanë dhënë shpirtin, zemrën, kanë dhënë jetën, kanë dhënë pasuritë, kanë dhënë familjet e tyre, kanë dhënë gjithçka për të ndërtuar kombin dhe ne sot duhet minimalisht t’i respektojmë dhe t’i kujtojmë në mënyrë të denjë.
KultPlus: Si i shihni politikanët sot, ka të tilla figura me virtyte patriotike si këta që i përmendem më lart?
Marin Mema: Do doja që politika të ishte vërtet si ata burrat që përmenda pak më parë. Si ata rilindasit, ata që sakrifikuan gjithçka, pra të sakrifikojnë edhe këta të sotmit diçka për kombin, këtë do të doja unë. Kombi nuk ndërtohet me fjalë, kombi ndërtohet me vepra dhe kur ti kupton se sa shumë kanë sakrifikuar edhe njerëzit para, të vjen vërtet keq që nuk po sakrifikohet sot sa ata. Jo sa ata, por të paktën një minimum të atyre.
KultPlus: Dhe për fund, shqiptarët dje, sot dhe nesër?
Marin Mema: Shqiptarët dje me shumë probleme, të sulmuara nga të gjitha anët, me konflikte edhe mes tyre, me momente shumë të dhimbshme, sot me shumë probleme prap, me këto copëtime, me këto shkopinj nën rrota, me këto problemet që mbartim midis nesh. Nesër shpresoj që të mos kemi asnjë nga këto, që të jemi bashkë, të lëmë të gjitha këto probleme dhe ta shohim të ardhmen bashkë. / KultPlus.com
Një natë e ftohtë dhjetori më hodhi në rrugën e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, për një takim me kompozitorin e shquar, akademikë Rauf Dhomin. Kjo ishte biletë hyrëse për një udhëtim të papritur në botën e pasur të muzikës dhe pasionit të palodhur të tij.
Profesori Rauf, i cili më priti me elegancën e një artisti të vërtetë, ishte vetë një vepër arti. Ai ishte përgatitur që vetëm pas pak të drejtojë Korin e Burrave në një koncert festiv të Akademisë. Por megjithatë, me një bukuri dhe harmoni që i takonin një dirigjenti, me një karizëm që nuk mund të kalonte pa u vërejtur dhe një pasion të flaktë për zanatin e tij që reflektonte pashmangshëm në të, ai më uroi një mirëseardhje plot nderim.
Nën hijen e muzikës që dëgjohej nga provat e koncertit dhe ambientin solemn të akademisë, ne filluam një bisedë të këndshme me profesorin Rauf i cili nuk është thjeshtë një kompozitor, por një udhëheqës i fushatës së krijimtarisë artistike në Kosovë dhe përtej saj. Ai na çoi në një udhëtim emocionues përmes ujërave të jetës, ku notonte me mjeshtëri çdo notë e jetës së tij artistike.
Në këtë bashkëbisedim motivues, Rauf Dhomi ndau me ne ndjenjat dhe shpirtin e rrugëtimit të tij. Kjo nuk ishte thjesht një intervistë, por një eksperiencë që na kujtoi se pas çdo melodie artistike ka një histori unike dhe një pasion të patundur për të ndarë bukurinë e muzikës me botën.
Me profesorin Rauf ke se çfarë të flasësh, i lindur në qytetin e Gjakovës më 4 dhjetor të vitit 1945, ai i përket plejadës së kompozitorëve të Kosovës, të cilët ndërtuan artin muzikor në vend. Ai ka zhvilluar karrierën e tij në një periudhë aspak të lehtë për historinë e Kosovës, mirëpo përkundër kësaj, ai ka vazhduar në secilën periudhë të shpreh emocionet e tij përmes muzikës duke krijuar kështu një portofol të pasur me vepra të shquara.
Kjo intervistë e rrallë, shumë e rrallë e kompozitori Dhomi, është një udhëtim në thellësinë e mendjes krijuese të tij, një krijues që ka hapur degë të reja në pemën e muzikës klasike shqiptare duke u bërë i pari kompozitor kosovar që ka shtuar në portofolin e tij një operë të lavdishme.
Nga fillimi i tij në botën e kompozimit deri në arritjet e tij më të fundit, ne eksploruam çdo nuancë të pasionit të tij për muzikën dhe impaktin e tij të madh në skenën muzikore.
Krijimi i Institucionit të Operës në Kosovë: Arti i mirëfilltë vazhdon të zvarritet
E nisëm këtë bisedë me një ndër ngjarjet më të rëndësishme kulturore që ka ndodhur sëfundmi, me krijimin e Institucionit të Operës në Kosovë, një iniciativë kjo të cilën profesori Rauf e kishte nisur qysh në vitin 2003, kur edhe themeloi trupën e Operës së Kosovës, dhe me 1.01.2004 themeloi Konservatorin Artistik pranë këtij Institucioni.
“Në vitin 2003, ish-presidenti Ibrahim Rugova më autorizoi të themeloj Institucionin e Operës. Në atë kohë unë dhashë tri opera. Kjo ishte një iniciativë e madhe, filluam të mbajmë koncerte gjithandej, kemi shkuar në Turqi, Kalabri, Greqi, Shqipëri e nëpër qytetet e Kosovës”, thotë profesori teksa në këtë pikë nuk harron të përmend edhe publikun që i ka dhuruar emocionet më të mëdha.
“Shumë shpesh kemi shkuar në Mitrovicë sepse Mitrovica e ka publikun shumë të mirë, por publikun më të mirë në Kosovë e ka Suhareka. Nuk e keni idenë! Kanë disiplinë të përkryer. Më të mirë në kulturë, nuk ke”, thotë Dhomi.
Por, kjo iniciativë e bukur që nisi për operën kosovare, ishte jetë shkurtër. Sipas profesorit Rauf, jetën ja shkurtuan udhëheqësit e institucionit të kulturës dhe që nga ajo kohë, iniciativa ra poshtë.
“Jam shumë i lumtur që tashmë është themeluar Institucioni i Operës, por nuk janë duke bërë operë. Për të pasur një shtet operë, fillimisht i bëhet shtëpia. Vetëm tek ne ndodhë e kundërta”.
Kompozitor i operës së parë kosovare, në kohën kur e ka krijuar këtë vepër, asnjëherë nuk e kishte menduar që viti 2023 do të na gjente pa një sallë operash.
“Kur e kam krijuar operën “Goca e Kaçanikut”, kam menduar që vetëm pas 2-3 viteve Kosova do të ketë Institucionin e Operës. Por që na gjen viti 2023 pa një shtëpi të operës, këtë se kam menduar asnjëherë.”
Rasti i shtëpisë së operës, është dëshmia më e fortë që në vendin tonë arti i mirëfilltë vazhdon të zvarritet. Por derisa jemi në pritje të krijimit të saj, ne u kthyem pas në kohë e folëm për një vepër të kompozuar në vitin 1978, për “Gocën e Kaçanikut”, një operë në dy akte dhe tri tablo, e kompozuar nga akademik Rauf Dhomi, me libret Ajmone Dhomi dhe Jusuf Buxhovi, vepra shpalosë luftën kundër pushtuesve osmanë në anën e Kaçanikut dhe dashurinë e dy të rinjve: Trimorit dhe Pafikës.
Kjo vepër shënoi një kthesë të re në krijimtarinë muzikore në vendin tonë dhe për herë të parë u inskenua në manifestimin për 100-vjetorin e Lidhjes së Prizrenit në Teatrin e Operës dhe Baletit të Shqipërisë në vitin 1979. Padyshim, ky ishte një moment i veçantë për krijuesin e kësaj vepre i cili bashkë me miq e kolegë u nisëm me një autobus nga Kosova për në Shqipëri, për të përjetuar këtë shfaqje.
“Shfaqja në atë kohë u dha me suksesin më të madh, më thirri edhe presidenti Enver Hoxha në atë kohë për të më falënderuar. Pastaj, nga viti 1988 deri në 2004 shfaqja është dhënë rregullisht, çdo mysafir që ka ardhur nga vendet ndërkombëtare, çdo delegacion është mirëpritur me “Gocën e Kaçanikut”. Ishte një nder për mua”, thotë kompozitori.
Opera e parë kosovare, “Goca e Kaçanikut”, pas gjysmë shekulli do të inskenohet në vendlindje
Por, përkundër faktit që “Goca e Kaçanikut” është opera e parë kosovare, ajo vetëm tani, pas gjysmë shekulli, po inskenohet për herë të parë në vendlindje. Nën regjinë e Nikolin Gurakuqit, përgatitjet për premierën e kësaj shfaqje kanë filluar, rolet janë ndarë dhe gjithçka pritet të vijë premierë në muajin shkurt, për festën e madhe të Pavarësisë së Kosovës. Kjo lëvizje e re nga Institucioni i sapo themeluar i Operës së Kosovës e ka gëzuar profesorin Rauf.
“Kur më than që do ta ekzekutojnë “Gocën e Kaçanikut” nuk e besova. Mezi po pres të shoh premierën. Regjisori është një mjeshtër i madh tek i cili besoj shumë. Më kanë ftuar edhe mua, por nuk dua të ndikoj, unë e kam shkruar dhe kaq mjafton. Do të shkoj ta shijoj premierën.”
Por një operë e tillë kombëtare, një ditë do meritonte të jetësohet edhe në ndonjë skenë ndërkombëtare, një synim të tillë nuk e kam vetëm unë, por edhe kompozitori i cili kishte pasur një tentativë të tillë por që nuk u realizua asnjëherë. Rreth viteve 86’-88’ ai kishte udhëtuar për në Kalabri dhe Sicili për të mbledhur folklor për “Dasmën arbëreshe” dhe bashkë me kryetarin e komunës të asaj kohe, i cili ishte arbëresh, u dakorduan që “Gocën e Kaçanikut” ta inskenojnë në Itali, por gjithashtu u dakorduan që ata të financojnë një pjesë dhe Kosova pjesën tjetër.
“Kërkesa jonë nuk u mor parasysh në Kosovë sepse në atë kohë përkraheshin këngët popullore dhe opera nuk njihej nga udhëheqësit tanë. Ndodhë që në të ardhmen edhe do të inskenohet në ndonjë skenë të tillë, por për mua do të jetë vonë sepse nga ajo kohë e deri më sot kanë kaluar shumë vite. Por për historinë e operës kosovare nuk do të jetë vonë, kurdo që do të ndodhë do të ishte diçka e bukur”.
Kori i Burrave, një simbol i kulturës së Gjakovës
Krahas punëve të vazhdueshme si pedagog e krijues, Rauf Dhomi aktivisht ka punuar edhe me “Korin e Burrave” të Gjakovës, ansambël të cilin e formoi më 1965 e i cili vazhdon të jetë aktiv edhe sot. Për të, Kori i Burrave është një histori më vete, një sukses i jashtëzakonshëm për atë kohë, një simbol i kulturës së Gjakovë.
“E kam formuar në vitin 1965, kur kam qenë nxënës i shkollës së mesme. Atëherë kur nuk ka mundur askush të këndojë, në të gjithë bashkë kemi kënduar. “Këngën e Mortit” e kemi kënduar për të gjithë ata ushtarë që jepnin jetën, edhe pse i kishim tytat mbi kokë por asnjëherë nuk jemi frikësuar”, pohon Dhomi duke potencuar rëndësinë e kësaj vepre sepse sipas tij “I vetmi solemnitet në jetë është vdekja”.
Krijimtaria e profesorit Rauf është një maratonë e gjatë dhe e larmishme. Ai ka kompozuar në të gjitha gjinitë e muzikës. Krahas operave “Dasma arbëreshe”, “Muzat e Kalasë”, baletit “E bukura More” e shumë vepra të tjera muzikore vokalo-instrumentale, korale, orkestrale, gjithashtu muzikë për filma e shfaqjet teatrale (rreth 300 shfaqje) që përbëjnë krijimtarinë artistike të profesorit Rauf, një kontribut të madh ai e ka dhënë edhe në muzikën pianistike. Ai ka bërë shtatëdhjetë vepra për piano dhe këtë e konsideron një volum të mirë për vendin tonë. Por ai nuk beson se do ti kthehet më krijimit të veprave pianistike. Ajo që tash po i sillet në hapësirë është krijimi i një tjetër opere, operë për Mbretëreshën Teutë.
“Kam libreto të ndryshme, po nuk e kam ende atë që dua, jam duke e kërkuar”, thotë profesori i cili tutje foli edhe për krijimin e meshës së parë kosovare, të cilën e kishte shkruar për akademikun Gazmend Zajmin. Me këtë krijim, ai kishte prekur edhe më nga afër një prej gjinive muzikore të trajtuara nga kompozitorët më të mëdhenj botërorë.
“Atëherë isha pranuar në Akademi të Shkencave dhe Arteve, Gazmendi ishte në Zagreb, ishte sëmurë dhe u pritke vdekja e tij. Ai ka qenë i veçantë dhe unë doja të veçantën për të, andaj krijova këtë meshë dhe e këndova ‘Këngën e Mortit’ në varrimin e tij. Po flasim për vdekjen, që është një dhimbje e madhe, por kënga u mirëprit jashtëzakonisht mirë dhe që nga jo kohë hyri në program”, tregon Dhomi.
Krahas këtyre krijimeve, ai nuk anashkalon as botën fëmijërore, një fond i konsiderueshëm i veprave është rezervuar edhe për ta, të krijosh për të vegjlit, për të nuk është vetëm kënaqësi por edhe obligim.
“A ka engjëj më të mirë se fëmijët. Të krijosh për engjëjt ke mundësi edhe me qenë aty afër tyre, është ngrohtësi, po është edhe obligim. Se ata nuk kanë literaturë, literatura botërore për ta nuk ekziston. Atëherë pse mos të krijoj unë dhe kolegët e tjerë për ta.”
Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës, roli i këtij institucioni në zhvillimin e artit dhe kulturës
Të jesh anëtar i rregullt i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, ashtu siç është profesori Rauf që nga viti 1996, është një përgjegjësi jo e lehtë duke pas parasysh edhe kritikat e vazhdueshme në adresë të këtij institucioni. Por megjithatë, profesori mundohet të jetë objektiv kur vlerëson rolin dhe kontributin e këtij institucioni në zhvillimin e artit dhe kulturës në Kosovë. Përkundër faktit që këtë pyetje e quan provokuese ai thotë: “Rrallë ndonjë seksion, se mos të themi anëtar, mendon për këtë çështje. Apo më mirë të themi nuk mendon fare. Më vjen keq që e them këtë, por janë dhjetëra akademikë që janë të rregullt, marrin rroga, por nuk vijnë fare këtu”, por sipas tij kjo gjendje nuk është vetëm në Akademi, por në të gjitha sferat, diku më shumë, diku më pak, por jemi njëjtë, thotë ai.
Djegia e Muzeut të Muzikës, turpi i Gjakovës
Duke shtrirë bisedën në pika të ndryshme, ne shkuam edhe në vendlindjen e profesorit Rauf. Në Gjakovën e artit dhe kulturës, në vendin i cili ishte përkrahësi më i madh i rrugëtimit të kompozitorit, mbështetja kryesore e të gjitha koncerteve të tij. Por, ndodhia e fundit në këtë qytet, djegia e Muzeut të Muzikës, për Dhomin ishte turpi i Gjakovës.
Në këtë muze, ndër të tjera ishte edhe piano në të cilën profesori kishte kompozuar operën “Goca e Kaçanikut” e shumë e shumë vepra të tjera. Impakti i humbjes së një trashëgimie të tillë kulturore padyshim që më së shumti e ka prekur kompozitorin sepse me djegien e këtij muzeu, u dogj një pjesë e historisë.
“A ka fjalë? Jo, nuk ka. Si mund ta përshkruaj këtë fatkeqësi. Të kaplohet nga zjarri instrumenti, edhe atë jo nga një zjarr i rastësishëm, por një zjarr i menduar. Unë them se Gjakova e ka humbur autoritetin me këtë rast sepse historia nuk fshihet. Aty ka qenë pianoja ku e kam punuar “Gocën e Kaçanikut”, “Dasmën” e shumë e shumë vepra të tjera. Rrugën e Çabratit ku kam qenë në atë kohë, e kam frekuentuar çdo ditë në mëngjes dhe i frymëzuar jam kthyer e kam kompozuar në atë piano. Unë dhe pianoja kemi qenë vëlla e motër. Ka qenë një instrument shumë i vjetër dhe të zhbëhet në këtë mënyrë është turp për Kuvendin e Gjakovës sepse Gjakova ka investuar shumë në kulturë, e sot të ndodh kjo nga moskujdesi, është shumë e dhimbshme.”
Një trajtim i tillë nuk i bëhet as artit, as trashëgimisë e historisë në vendet e civilizuara të botës, vende këto që kanë hapur dyert edhe për artistët tanë duke ju dhënë shkëlqimin e trajtimin e duhur. Artistët nga Kosova tani kanë një prezencë të rëndësishme në skenat ndërkombëtare dhe arritjet e tyre janë shpresa dhe gëzimi i profesorit Rauf.
“Sa mirë që është bota dhe këta talent kanë mundësi të ekspozohen nëpër skenat më të mira botërore sepse ata dinë të vlerësojnë. Tek ne vlerësohesh në bazë të shoqërisë dhe jo të talentit.”
Kompozimi – një fushë që po përballet me mungesë të kuadros
Krejt në fund të bisedës tonë, ne u ndalem te një çështje e rëndësishme dhe e përfolur, ajo e kompozitorëve. Kompozimi, një fushë e pasur me talente në Kosovë, po ballafaqohet me sfidat e mungesës së infrastrukturës dhe iniciativave mbështetëse. Edhe pse ekziston një numër i konsiderueshëm talentesh, Dhomi e shpreh shqetësimin e tij se ende nuk ka mekanizma dhe nisma që mundësojnë zhvillimin dhe nxitjen e krijimtarisë në këtë fushë të artit.
“Vetëm fakulteti ka kapacitetin për të nxitur krijimtarinë në fushën e kompozimit. Tek ne ka shumë talente por është e nevojshme që Fakulteti i Arteve të krijojë katedra të specializuara për kompozim, dirigjim, dhe degë të tjera të lidhura. Mungesa e konkurseve për pozitat e kompozitorëve ka sjell këtë rezultat”, thotë profesori teksa krejt në fund të kësaj bisede ky kapërcyem periudha të ndryshme të jetës së tij, ai më kërkoi falje për intensitetin e zërit gjatë intervistës, duke e shpjeguar atë si shprehje të mllefosjes që ishte akumuluar brenda tij për gjithë këto vite që sipas tij “arti vazhdon të zvarritet”. / KultPlus.com
Data: 21 Qershor
Ora: 19:30
Vendi: KultPlus CaffeGallery
/ KultPlus.com
