Lasgush Poradeci, i cili shkroi vargje që depërtuan aq thellë në shqiptrin e shqiptarëve saqë ata vendosën, pa u marrë vesh me njëri-tjetrin, që një qytet të tërë ta quajnë: “Pogradeci i Lasgushit”

Lasgush Poradeci e pati kulmin e krijimtarisë në mesin e viteve ‘30, të shekullit të shkuar, duke firmosur poezi nga ato që shkruhen vetëm njëherë.

Poezitë e tij “Vdekja e Nositit”, “Poradeci” apo “Trashëgimi” e ndonjë tjetër, për nga vlerat e mesazhi, i kapërcejnë lehtësisht kufijtë e Shqipërisë duke u renditur në nivele dinjitoze të letërsisë më të mirë Europiane apo qoftë Botërore.

Por Lasgush Poradeci shkroi poezi deri në përfundim të Luftës së Dytë Botërore dhe më tej u tërhoq. Ndryshimi i sistemit politik në Shqipëri kishte sjellë një klimë krejtësisht të papërshtatshme për poetin e madh.

Lasgush Poradeci, edhe pse shumëkush, nisur nga gjimnazistët që studjonin poezinë e tij, e dinin të vdekur, jetoi deri në vitin 1987, duke u përballur me jetën e vështirë dhe sidomos me çuditë e letërsisë së realizimit socialist, të cilat nuk linte asnjë rast pa i qesëndisur.

Por në jetën e tij kishte edhe një tjetër anë të medaljes.

Lasgush Poradeci, thellë në qënien e vet jetonte me një frikë e ankth i pazakontë.

Duke e lëvizur veten në drejtim të kundërt të rrymës, duke fshikulluar lart e poshtë çuditë e regjimit komunist, duke parë se si të njohur e miq përfundonin burgjeve nën akuzën e agjitacion – propagandës, duket edhe atë kishte nisur ta mundonte frika, një situatë së cilës ai i ishte përgjigjur me një zgjidhje eventuale dramatike.

Vaso Samsuri, një nga miqtë e tij të ngushtë rrëfen sesi poeti i madh mbante me vete një pilulë cianuri që ta përdorte për çdo rast për të helmuar veten, nëse policia politike e kohës do e arrestonte… /abc/ KultPlus.com

Tiranë, e Djelë 2 Korrik 1939: Ora 8.5’, mëngjes u nisa për Durrës, ora 9.30’ vajta ne Nafija. Pas drekës ora 2 u shtriva në shtrat (larg dritares), Nafija më ndjenji mbanë shtratit, pastaj ra në shtrat me mua (më të djathtën t’ime) dhe u pushtuam ashtu një hof: unë i-a hodha krahun nënë qafë, ajo e futi kokën në gjirin t’im; kur u sgjuam e mora nër kraha, i-a skuqa faqkat së puthuri dhe lëpiri gushën, sytë me 100 përkëdhelje. Më 6-8 baritmë anës detit përkrah.

Në shtrat më lëçiti 3 vjersha të saj, pas darkës fjeti në shtratin t’im, u sgjuam më 11 para mesnatës, biseduam pak, pastaj fjetmë. Më 6 korrik, E Enten, më 7.30’ të mëngjesit ardhi Nafija në dhomën t’ime. Më shkrojti: “shpirtin t’ënd” = “Nafijen”, “shpirti im” = “Lasgushi”. Më 3 u nismë, më 4.10’ harimë në Durrës. Më 5,40’ filluam, më 6.10’ mbaruam celebrimin e martesës në Bashki. Kur u kthyem në shtëpi të Nafijes i vura në gisht unaskën me brilant prej floriri të bardhë. Natën 6 dyke u gëdhirë më 7 Nafija m’a futi dorën në gji.

I vura byzylykun prej ari. Desha t’i-a fut edhe unë dorën, nuk më la, u zemërova. passi shkoj të flerë, ardhi 5 herë në dhomën t’ime që të më pajtojë, më në fund ardhi fjetmë bashkë, më 3 pas mesnate më tha se kish turp prandaj s’ma la dorën. Fjetmë pa bashkim trupor.

Më 7 Korrik, të Premten, ora 1.30’-4.30’, u shtrimë në shtrat bashkë, pa bashkim trupor. E zhveshi gjirin me turp të math. Gjiri i saj një parajsë vajzërore, mezi ka zënë të fryhet, cickat s’kanë maja. U përkëdhelëm me 1000 mënyra: “Puthmë dhe këtu” theshte, “edhe këtu”; “bëmë një vurratë këtu (në llërën lart) dhe këtu, edhe një, edhe një. Ora 5.30. qau, qava. Më 7 Korrik, ora 8.30’ baritmë, ndenjmë në lulishte. Më 6 Korrik ora 6.30-9.30 ndenjmë në lulishte.

Më 7 Korrik natën dyke u gdhirë më 8 fjetmë bashkë, me bashkim trupor, pa bashkim virgjëror. Nafija përkëdheleshe shumë, çuditesha për të gjitha, s’dinte, e mora prej shtratit në divan, vura llambën, në këtë natë sbathi me turp të math dhe breçkat: trupi i saj një bukuri për t’u çmëndur, i bie erë shumë të mirë, u puthmë, gojë e trup me 1000 mënyra. Më tre pas mesnate, u sgjuam dhe u përkëdhelëm (të zhveshur) me 1000 mënyra. Më ora 6 fjetmë pak të lodhur.” Filozofia.Al / KultPlus.com

Një poemë për miqësinë sublime

Letër e Lasgush Poradecit për Dhimitër Paskon – Mitrush Kutelin (Graz, 22 shkurt 1930)

“Sot më zotëron shpirtin letra jote e dytë. Në atë letër ti më lajmëron, i dashur Dhimitraq, se ke në mënt të vish kësaj vere në Poradec: Pra zemra ime u shërua. Pas dhjetë vjetësh humbje, do kem gazin e bukur të të shoh prapë, të shihemi prapë…

I shtrentë Dhimitraq, mirë, shumë mirë do bësh, do këputnja një copë qiell, do sbrisnja disa yj të ndritur e të lehtë mi baltën që na rëndon kaq brutalërisht në shpirt, sikur ta vinje në vepërim atë mëndje, atë qëllim aq të shenjtëruar…
Eja, pra, dhe mos u vono aspak! Llazari të pret me krahët hapur. Kur të piqemi, kur të të puth në ballë, jo vetëm njerëzia do çuditen, jo vetëm gurët do dridhen, po dhe Zoti vetë më të madh të Tija, do t’a bëjë buzën në gas… Do t’a bëjë buzën në gas, sepse me pjekjen t’onë do ndjejë dhe Ay, një Tepër-Lumtëri, me gjith që vetëm për një moment, se Drita që Ay pati ndezur për ndritjen, shpëtimin, lumtërimin e së KEQES njerëzí nuk e ka shterur mburimin fare…

Eja pra i dhemshur shok sa më shpejt Atje ku e ka urdhëruar Zoti që të piqemi bashkë. Eja t’a vrasim DJALLIN e Shqipërisë, e shqipëtarëve. Do më gjesh atje, që në ditën e parë, buzë liqerit t’onë të adhuruar. Do më gjesh, ashtu siç e di, ashtu sikundër të isha vetja jote vetë: shpirt i vetëm i etuar për Dritë dhe përparim, dyke patur rreth e përqark skëterrën, prapanikërinë, trurin e çuknavitur të një vëndi, të një populli të mjerë po të dashur, i cili po bën MËKATËN, sepse NUK DI Ç’BËN… Eja t’i themi atë që kemi për t’i thënë…”

(Lasgush Poradeci, Vepra IV. Korrespondencë Lasgush Poradeci – Mitrush Kuteli. Përgatitur për shtyp nga vajzat e Poetit, Kostandina Gusho dhe Maria Gusho. Shtëpia Botuese albPAPER, Tiranë, 2010, f. 27-28/ Letër e përzgjedhur nga Prof. K. Jorgo) Filozofia.Al / KultPlus.com

Fondi i Lasgush Poradecit është restauruar edhe përpunuar. Vajza e poetit shprehet entuziaste për këtë arritje edhe rrëfen se shumë shpejt boton edhe ditarin e të atit.

Puna për restaurimin edhe përpunimin e fondit të Lasgush Poradeci, të cilin familja ia ka dhuruar drejtorisë së Arkivave të Përgjithshme, ka përfunduar, transmeton KultPlus.

Fondi i dhuruar nga vajzat e tij, Marie edhe Kostandina Poradeci përbëhet nga 369 njësi ruajte, që kategorizohen në nëntë dosje edhe në rubrika të ndryshme, si veprimtari krijuese, materiale të familjes, letërkëmbime me figura të njohura kombëtare, si Skënder Luarasin, Odhise Paskalin, Eqrem Çabejn e shumë personalitete të tjerë të kohës.

Vajza e poetit, Marie Lasgush Poradeci, shprehet entuziaste për iniciativën e ndërmarrë para një viti, për t’i dorëzuar arkivit të gjitha materialet e të atit në arkiv.

“Jam shumë e lumtur, sepse ky ishte një amanet i babait tim. E mira e këtij arkivi është se gjithçka është në dorëshkrim, sepse im atë nuk përdorte makinë shkrimi. Edhe kjo ka të mirat e veta për studiuesit. Këtu është e gjithë vepra e tij poetike edhe publicistika në dorëshkrim. Është edhe shkrimi se si u shkrua himni kombëtar, që dorëzohet në dokumente autentike të Bukureshtit. Ka shumë letërkëmbime me Çabejn, Paskali etj., . Babi ishte shumë skurpuloz. Ndoshta, modeli i parë që mbante kopje të korrespodencave, sepse thoshte se kur shkruante një letër, vendoste gjithë zemrën e tij prandaj donte që të më ruhej.

Marie Poradeci është duke punuar edhe për botimin e ditarit të Lasgush Poradecit, sepse në këtë mënyrë, sikundër ajo shpreson, do të kenë mundësi që lexuesin ta njohin të atin më mirë.

“Jemi në fazën përfundimtare. Ditari nis në vitin 1936 edhe përfundon në vitin 1982. Atje është gjithë letra e babit tim, titulli është mbështetur tek poezia “Trashëgimtari” edhe do të jetë: “Ju më lini që të flasë unë”.

Deri tani kanë folur shumë për tim atë, por le që ta lexojnë në vazhdim se çfarë ka thënë ai për jetën e tij. Ka shkruar çdo moment. Edhe pse ka vuajtur thoshte që “dua që të vdes, pasi të kem mbaruar destinin tim”.

“Ditari” i Lasgush Poradecit mendohet që të prezantohet gjatë muajit nëntor në Panairin e Librit. /shqiptarja.com/KultPlus.com

Lasgush Poradeci i njohur si shkrimtari i poezisë së dashurisë, pas vete ka lënë shumë dorëshkrime, thënie, që publikohen herë pas herë nga studiuesit, por edhe nga ata që e kanë njohur nga afër këtë shkrimtar të madh, shkruan KultPlus.

Meri Lalaj më herët kishte botuar pjesë të shkëputura që kanë ndërlidhje më Poradecin, dhe një pjesë e këtij botimi ka të bëjë edhe me Kosovën, ku Lasgush Poradeci as dasmat po as vdekjen nuk i dëshironte pa bashkimin e Shqipërisë me Kosovën.

Meri Lalaj mbi këtë cështje kishte botuar këtë pjesë:

Diku Lasgushi ka shkruar: “Do të vijë një kohë, kur do të vemë në dasmë e do të urojmë: Mos e pifshim këtë gotë, po të mos bashkohemi me Kosovën! Dhe do të vemë në vdekje dhe do të ngushëllojmë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën…Do të vijë një kohë kur dollia do të fillojë me këto fjalë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën.”/KultPlus.com

“Kostandinë, sa e rëndë është jeta, por ka dhe njerëz të mirë si Kadareja…?!” – Letra: “Cili, cilët na e ndreqnë punën e karakteristikës, na e ndreqnë Vehbi Bala me Llazar Siliqin”.

I bërë baba për herë të parë në moshën 60-vjeçare, Lasgush Poradecit iu desh që në një moshë të thyer të përballej me vështirësitë e problemeve familjare, apo më saktë të ndeshej me barrierat e strukturave partiako-shtetërore të regjimit komunist në fuqi të cilit ai i ishte munduar t’i qëndronte sa më larg prej vitesh.

Por, rritja e dy vajzave dhe problemet që ato kishin me marrjen e të drejtave të studimit për shkollat e larta apo dhe me emërimet pas diplomimit e karakteristikat që duheshin nga autoritetet përkatëse për dokumentet e kuadrit, e kishin detyruar lirikun e madh të poezisë shqipe që të ngrihej dhe të dilte nga “kulla e ngujimit” ku ishte ndryrë prej vitesh, për të takuar miq e shokë që do të mund ta ndihmonin për problemet e dy vajzave. Por, kjo gjë duket se nuk ishte shumë e lehtë, pasi Lasgushi jo vetëm që nuk kishte marrëdhënie e raporte të mira me pushtetin e asaj kohe, por përkundrazi, ai shihej vëngër prej tij, aq sa ai pushtet i kishte dhënë një dënim që ishte më i rëndë edhe se vetë vdekja?! Harresa. Pra, regjimi komunist me marifetet e tij e kishte lënë në harresë lirikun e madh të poezisë shqipe, duke “e vdekur për së gjalli”, aq sa kur ai u largua vërtetë nga kjo jetë në vitin 1988, vdekja e tij shkaktoi habi, pasi ishin të paktë ata që e dinin se Lasgushi kishte qenë i gjallë…?!

Por, për të ardhur deri tek ajo periudhë kohe që shkrimtari i famshëm Ismail Kadare dhe njëkohësisht, mik i ngushtë i poetit, e kishte quajtur “Ikja e shtërgut të fundit”, Lasgushit do t’i duheshin edhe disa vjet “luftë dhe përballje” me pushtetin e kohës për problemin e shkollimit të dy vajzave, që ai i kishte pikë në zëmër. Pasi ai e dinte mirë se ato po paguanin “faturën e haraçit” që ai personalisht i kishte regjimit komunist. Madje, kjo gjë ishte bërë më e rëndë pikërisht në atë kohë (viti 1978), kur me rastin e 70-vjetorit të ditëlindjes jubilare të diktatorit komunist, Enver Hoxha, disa njerëz të njohur dhe të panjohur prej tij, i kishin shkuar në shtëpi dhe i kishin kërkuar haptazi që ai të shkruante diçka, “fundja ndonjë poezi për udhëheqësin e Partisë…”?! Por, edhe pse ata “mysafirët e paftuar” (siç do t’i quante më pas poeti plak) që kishin bujtur papritur në “kullën e tij” në shenjë presioni i kishin lënë të nënkuptonte se ai dikur në rininë e tij atë gjë e kishte bërë edhe për Monarkun shqiptar (Mbretin Zog), pra kishte shkruar një vjershë për të, Lasgushi as nuk donte t’ia dinte dhe as dëgjonte fare nga “ai vesh”?! Dhe, pas kësaj ata u detyruan që të dilnin nga ajo shtëpi “duarthatë” duke e konsideruar “të lojtur” Llazar Gushon!

Kjo ngjarje që tashmë është e njohur pasi e ka rrëfyer publikisht njëra nga vajzat e Lasgushit (të nesërmen nën jastëkun e tij u gjet një pistoletë… ku “miqtë e paftuar” për të shpëtuar veten, pasi nuk mundën t’ia mbushnin mendjen për poezinë për të cilën kishin shkuar, kishin menduar dhe vrasjen e tij, për ta paraqitur më pas si vetëvrasje), duket se ia vështirësonte më shumë Lasgushit problemin që ai kishte me vajzat.

Nisur nga kjo gjë, ai u detyrua që të thërriste ata miq të pakët që i kishin mbetur, si në Pogradec ashtu dhe në Tiranë, për të ndarë me ta hallin që e kishte zënë. Një prej tyre ishte shkrimtari i njohur Ismail Kadare, i cili së bashku me bashkëshorten e tij, Helenën, frekuentonin herë pas here atë si në shtëpinë e Tiranës, ashtu dhe në shtëpinë e vogël dhe të bukur mes pemësh buzë liqenit të Pogradecit. Kjo gjë, pra miqësia e Lasgushit me Kadarenë, tashmë është e njohur edhe prej librave të Kadaresë (‘Ftesë në studio’, Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”, Tiranë, 1990), ku shkrimtari i njohur ka përshkruar takimet e tij me “Shtergun e fundit”, ku ai (Lasgushi), i tregonte se si gatuheshin makaronat?! Gjë e cila ishte as më shumë dhe as më pak një sfidë që “poeti i liqerit” i bënte regjimit në fuqi dhe që shkrimtari i njohur, nuk nguronte t’i shkruante në librat e tij. Sfida qëndronte në faktin se tashmë preokupimi më i madh i Lasgushit ishte “gatimi i makaronave” dhe jo ajo “çka kërkonte Partia” nga letërsia e realizmit socialist?!

Miqësia e Kadaresë me Lasgushin, gjithashtu, njihet edhe nga një dokumentar i realizuar në vitin 1990 nga Kinostudio “Shqipëria e Re” (skenari, Petrit Ruka, regjia Edmond Topi), ku Kadare ka dhënë një intervistë të gjatë për “poetin e liqerit” dhe aty jepen edhe disa filmime e foto të ndryshme ku ata janë nën shoqërinë e njëri tjetrit dhe familjeve të tyre.

Por, kjo ishte vetëm një anë e medaljes, ajo e dukshmja, pasi, atë se çka ishte në të vërtetë Lasgushi, raportet e tij me regjimin komunist në fuqi dhe adhurimin e madh ndaj tij si njeri dhe poet i papërsëritshëm i letërsisë shqipe, shkrimtari i njohur shqiptar, Ismail Kadare i kishte shkruar më herët (fillimisht diku aty nga viti 1986), në një tregim dhe pas në një novelë të titulluar “Ikja e shtërgut”. Që së bashku me novelat “Hija”, “Vajza e Agamemnonit”, “Vdekja e gruas ruse”, e disa krijime të tjerë të tij që nuk mund t’i botonte dot asokohe pasi paraqisnin rrezik të madh për të, Kadare i kishte depozituar në një Bankë të Parisit duke ia lënë çelësin e kasafortës dhe autorizimin përkatës botuesit të tij francez, presidentit të “Fayard”-it, Claude Durand, për t’i hapur në një kohë të përshtatshme dhe për t’i përkthyer e botuar ato.

Por, siç dihet tashmë, nisur nga rrjedhja e ngjarjeve, ato krijime të Kadaresë bashkë me “Ikja e shtërgut”, u botuan pas viteve ’90-të. Por, sa më sipër cituam, ajo që nuk ka qenë e njohur deri më sot, është ajo se çka mendonte Lasgush Poradeci për Kadarenë dhe konsideratat e vlerësimet e tij për shkrimtarin e njohur shqiptar dhe njëkohësisht një nga miqtë më të ngushtë të tij. Por, si ndihmën e Kadaresë ashtu dhe të atyre pak miqve të tjerë që iu gjetën Lasgushit në atë kohë kur ai përballej me pushtetin e kohës për problemin e dy vajzave (siç ishin Llazar Siliqi e Vehbi Bala, apo Isuf Kambo, me shumë pushtet asokohe në Pogradec), ai nuk ka harruar që t’i hidhte diku në një letër, madje duke i dhënë ato me detaje për gjithsecilin prej syresh. Madje, si mos t’i mbetej peng, Lasgushi e ka bërë atë gjë shpejt e shpejt që në atë kohë (janar 1979) në një letër që ai ja dërgonte vajzës së tij, Kostandinës, apo siç e quan ai në letër “çupka e babajt”, duke ia shpjeguar asaj me emra të gjithë miqtë e mirë që iu gjetën edhe në atë kohë të vështirë. Gjë e cila ishte pak a shumë një amanet që vajzat nuk duhet t’i harronin kurrë miqtë e babajt dhe të tjerët që e ndihmuan atë në ato kohëra të vështira…!

Nga ajo letër që tashmë ndodhet në arkivin familjar të Lasgush Poradecit të trashëguar nga dy vajzat e tij (Maria dhe Kostandina), ekskluzivisht për Gazeta Shqiptare, po publikojmë një pjesë prej saj atë ku Lasgushi i shkruan Kostandinës për miqtë e tij që iu gjetën në atë kohë të vështirë për ta….?!

Letra e Lasgushit për vajzën e tij, Kostandinën

Tiranë, 6 janar 1979

…Çollakun, Isufit iu mbushën sytë me lot. Nga shkaku i hallës së Reshitit, Isufi më ka bërë mik. Ai u interesua shumë (fortë shumë) për ty Kostandinë, kur nuk të emëruan ata të Komitetit Ekzekutiv. Vajti disa herë (jo njëherë, jo dy herë, po disa herë), në Komitetin Ekzekutiv, në kuadër, ne kryetari, edhe disa herë në Komitetin e Partisë (edhe këtu disa herë) edhe më në fund kur i bëra dy telegramet (1 në Elbasan, 1 në Tiranë), Isufi vajti në Tiranë në Ministrinë e Arsimit që më dërgoi pastaj telegramin në Pogradec se “U dha urdhëri i emërimit, mos u tubulloni”. Po të shënoj se Isuf Kambo është Perandor i tërë rrethit të Pogradecit, ay gjatë Luftës ka qenë Komisar i përgjithshëm i gjithë rrethit të Pogradecit.

E shëkon Kostandinë se sa e rëndë është jeta, sa falsë janë njerzit (jo të gjithë). Të lajnë dhe të lyejnë, pastaj, në nevojë, të lënë në batak (d.m.th. të përplasin në batak).

Po miku i mirë njihet mik në të keq dhe në rrezik. A i pe miqtë e mirë? Kadarenë? Kamba-n, Bashkimin? Ata bëjnë punë, të mbarojnë punë, s’dinë fjalë.

Edhe në Tiranë, kur ishnë, kur qave në… (nuk kuptohet shkrimi, shënimi ynë. D.K.), që na mundonin për karakteristikën për ty, që s’na e ipnin, as Këshilli i Lagjes, as Universiteti, kur të thashë, më i mbushur me vrer: “Pse qan, bij e babajt, mos qaj, ke baba ti”. Kush? Cili, cilët na e ndreqnë punën e karakteristikës, na e ndreqnë Vehbi Bala me Llazar Siliqin.

Sa herë vanë ata njerëz njëri ne tjetri për ty, edhe në Lagje sa herë, edhe në Universitet sa herë? Prandaj Kostandinë e shtrenjtë e babkës, mos u dëshpëro… / Telegrafi /KultPlus.com

Një pjesë nga ditari i Lasgush Poradecit ku tregon për vizitën e Hasan Mekulit në Shqipëri, interesimin e takimit të tij me Poradecin, problemet me syrin dhe vdekjen e Titos. Më poshtë po e sjellim këtë pjesë.

Tiranë 5/5/80:
Më ardhi në shtëpi Muzafer Xhaxhi-u, tha se më kërkon në klubin e Lidhjes Prof. Hasan Mekuli, i ardhur prej Kosove. I thashë s’mund të vete se më prishet syri (i operuar) nga e ftohta, le të urdhërojë në shtëpi. Tha: “nuk vijnë në shtëpi” (më dha të kuptoj se nuk lejohen në shtëpi). Tha Xhaxhiu se: “H. Mekuli ju ka sjellë prej Kosove dhe një send…; të vijë prof Mekuli me kosovarët këtu afër shtëpisë Tuaj në ish-hotelin e kinezëve, ja ku është hoteli 100 hapa afër”. Unë; “Afër, pò, po e sheh si filloj era e fortë? mua prej erës së ftohtë më prishet syri sipas urdhrit të doktorëve. Tashi është ftohtë, po bëhet mbrëmje. Po le të vijnë këtu në hotel nesër, si nga ora 11-12 kur do të jetë dita e ngrohur prej djellit, në pastë djellë. Sidoqoftë, ata (kosovarët) le të vijnë, unë do të vi”. Xhaxhiu: “ata nesër në mëngjes shkojnë në Kosovë, i lajmëruan të shkojnë, se vdiq Titua”. Pra, s’u takova dot me Kosovën vullkaneshë. Pse? Sepse “nuk lejohet takim privat”. në Vëndin TIM (Shqipëri), të mos takohem me Vëndin TIM (Kosovë). Pastaj “privat” jam unë – unë Lasgushi i Kombit? Sà më dhemb! dhe sa më dëshpëron!/KultPlus.com

Nga Marie Lasgush Poradeci

Tre soj janë gratë për njerës si ne të dy. Filloj nga soji më i errët dhe ngrihem gjer në dritën e vërtetë të diellit. Pik’së pari, janë gratë e trupit, të cilat i mjeri element animal i jetës s’onë, i ka nënë urdhër të tij me anë të një grushti banknotash. Këtyre s’mund t’u flasish për donjë gjë të bukur, sepse as shpirti i tyre s’është bërë për ashtu, as që kanë kohë për të humbur me të tilla marrëzi artistike. Me 5 minuta marrëveshje, trupi i tyre i rrëgjuar ngjitet pas trupit t’onë për 10 minuta dhe pastaj çqitet përnjëherësh në vetëm njëzë minutë. Në pikën e dytë vijnë ato soj çupash të paqme nga trupi po të prishura nga mendja, të cilat elementi animal së bashku me shpirtin e lumturuar i fiton jo me anë të një doze të hollash, po me një tufë fjalësh – desha të them lulesh dhe të ëmblash. Pas 5 pare dërdëllimi të hijëshmë krahët, sytë, buzët dhe gjiri i tyre i paqmë na falen për 1 minutë dhe nuk vijnë në vete përveçse pas 10 minutash psherëtimi të ëmbë ose zembrimi pa dashje… Në pikën e tretë dhe në atë më të lartën, dua të them në dritën e vërtetë të djellit, të jetës, dhe të së vërtetës qëndrojnë vashat e paqme nga trupi dhe nga shpirti. Këto janë të pakta. Një njohje me to bën prej një shtaze një njeri; një fjalim me to, bën prej një njeriu një talent; një miqësi me to bën prej një talenti një gjeni. Këto nuk bjenë, po JANË në zotërim d.m.th. në MIQËSI të shpirtit t’onë më një minutë, nuk ndahen as dhjetë jeta, dhe rrojnë në zemrën e botës një përjetësi. Lasgush Poradeci (fragment nga korespondencë e pabotuar). Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Lasgush Poradeci

Poeti i madh Lasgush Poradeci ka pasur një ndjenjë të veçantë për Kosovën.

Në videon e mëposhtme, Poradeci rrëfen ndjenjat e tij patriotike për Kosovën.

Kush është lulja në Ballkan
Që bota i ka sevdanë
Kosova që s’njeh sulltan
Plot difë e kapedanë.
Të sedrës e me shpirt krenar
S’durojnë cen a dhunë
Tregojnë gjoks në sulm e zjarr
Si shkaba në furtunë.
Kosova që bën sulm në zjarr
Posi dragoj me fletë,
Siç bënte sulm ngadhërimtar
Gjergj Kastrioti vetë. / KultPlus.com

Sot është datëlindja e poetit dhe shkrimtarit të njohur shqiptar, Lasgush Poradeci.

​Llazar Gusho i njohur me pseudonimin Lasgush Poradeci, u lind në Pogradec më 27 dhjetor 1899 dhe u shua në Tiranë më 12 nëntor 1987. Veprimtaria e tij krijuese e përmend si poet, shkrimtar dhe përkthyes.

Pseudonimi letrar me të cilin njihet vjen nga rrudhja e emrit të tij përfshi atësinë, Llazar Sotir Gusho (La-S-Gush) dhe si mbiemër ka përdorur endonimin e vendlindjes, Poradeci.

Lasgush Poradeci u lind në një familje me tradita atdhetare. Në moshën 10-vjeçare prindërit e dërguan për të vazhduar studimet në Manastir dhe më vonë në Athinë, ku mbaroi liceun.

Më 1921 ai shkoi në Rumani, për të ndjekur studimet e larta. Duke qenë pa bursë dhe pa asnjë ndihmë, ai u detyrua të punonte dhe njëkohësisht të studionte. Në Bukuresht ai u lidh me Lëvizjen Atdhetare të Kolonisë Shqiptare, u miqësua me Asdrenin e atdhetarë të tjerë shqiptarë dhe u zgjodh edhe sekretar i përgjithshëm i Kolonisë. Në verën e vitit 1924 Qeveria e Fan Nolit i dha bursë dhe kështu arriti t’i përfundojë studimet e larta në Grac (Austri) në Fakultetin e Filologjisë Romano-Gjermane.

Për dallim nga poetët e Rilindjes, që me gjithë origjinalitetin e tyre kishin tipare të përbashkëta, poetët e shquar të periudhës së Pavarësisë Noli, Fishta, Poradeci, Migjeni, janë krejtësisht të ndryshëm nga njëri-tjetri si nga formimi, nga prirja e tyre, ashtu edhe nga interesat e synimet./ KultPlus.com