Utalaya Foundation, sot ka kurorëzuar punën për krijimin e librit dy-gjuhësh për fëmijë, me aktivitete të ndryshme me fëmijët e komuniteteve të ndryshme të Kososovë, aktivitet ky i cili ka zënë vend në Mitrovicë, përcjell KultPlus.
Dy karakteret kryesore të librit, Uta Ibrahimi dhe @Miljana Bulatovič, dy gra shumë të zonja, njëra alpiniste e tjetra artiste, përveç që frymëzojnë gjeneratat e reja me veprimtarinë e tyre, ato vazhdimisht angazhojnë fëmijët e komuniteteve të ndryshme në aktivitete që ndihmojnë zhvillimin e tyre mendor dhe fizik përmes sportit e artit, si dhe kultivojnë në ta vlera universale si paqja, toleranca ndër-etnike, të lexuarit, kuptuarit.
Edhe sot Uta e Miljana dhanë fjalimet e tyre motivuese para fëmijëve, lexuan rrëfimin e librit “Ngjyrat e natyrës me Utën dhe Miljanën” për ta, u përgjigjën pyetjeve të tyre, si dhe i dhuruan secilit fëmijë librin me autografin e tyre si dhe materialet tjera promovuese.
Utalaya Foundation, ndër të tjera ka shpërndarë 1000 libra tek OJQ, Qendra, Shkolla, Librari dhe entitete tjera në Mitrovicë.
Ndërkaq, në njoftimin e shpërndarë në rrjetin social Facebook, Uta Ibrahimi thekson se ky libër synon të nxit imagjinatën, kuriozitetin, respektin për njerëzit, natyrën e kafshët si dhe të ndihmojë fëmijët të mësojnë gjuhë të reja e të fitojnë shprehi të punës. Por mbi të gjitha libri i shumëngjyrshëm vjen për ti gëzuar ata, gjë që u dëshmua nga entuziazmi dhe hareja e të vegjëlve. / KultPlus.com
Fjala është për librin ‘Ngjyrat e Natyrës me Utën dhe Miljanën’, projekti më i ri nga Fondacioni Utalaya, mbështetur nga UNMIK. Ky libër synon të promovojë dy-gjuhësine, tolerancën etnike, natyrën dhe mbrojtjen e saj si dhe sportin e artin si terapi mendore e fizike.
Personazhet e librit janë dy gra të cilat frymëzojnë me punën e tyre, ato janë: Uta Ibrahimi- alpiniste nga komuniteti Shqiptar dhe Miljana Bulatović- artiste nga komuniteti Serb, dhe rrëfimi përfshin ngjarjet a aventurat që zhvillohen në mes Utës e Miljanës të cilat takohen rastësisht në Mitrovicë, ku nis një shoqëri e veçantë. Kjo shoqëri spontane shërben si shembull i rrënimit të paragjykimeve dhe tregon se sa shumë gjëra të bukura mund të realizohen në një shoqëri që e përkrah të mirën dhe njëri tjetrin pavarësisht dallimeve racore, etnike apo fetare.
Me këtë libër synohet që të ndërtohet besimi mes komuniteteve si dhe të përçohen mesazhe edukative, paqësore dhe dashmirëse për Kosovën dhe komunitetet që jetojnë në të.
Libri do të shpërndahet falas nëpër qendra e organizata që punojnë me fëmijë nga grupe të margjinalizuara por edhe shkolla dhe qendra edukative e kulturore në Mitrovicë.
Ky është libri i dytë për fëmijë që krijohet nga Fondacioni Utalaya, dhe kjo organizatë shprehet të jetë shume ë motivuar për të vazhduar me projekte tjera që lidhen me botimin e librave për fëmijë.
Ines Murzaku, profesore e Historisë Kishtare, Drejtoreshë e Programit të Studimeve Katolike dhe Themeluese e Departamentit të Studimeve Katolike në Universitetin Seton Hall në New Jersey në një rrëfim dhënë për gazetën “Dielli”, organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra në New York, rrëfen për publikun librin e saj më të ri kushtuar Shenjtores shqiptare Nënë Terezës në përmbledhjen studimore “Shën Tereza, Shenjtorja e Periferive”.
Libri është një libër teologjik, përdor metodat teologjike, filozofike e misionare për të kuptuar e interpretuar figurën e Nënë Terezës dhe veprën e saj që e tejkalon bamirësinë. Libri është i bazuar në teologjinë e periferive të Papa Françeskut, një periferi që manifestohet në forma të ndryshme, me dimensione të ndryshme, me aktorë të ndryshëm.
SHËN TEREZA, SHENJTORJA E PERIFERIVE
Libri nuk është një tjetër biografi mbi jetën dhe veprën bamirëse të Nënë Terezës. Ka shumë libra të tillë. Nënë Tereza është një figurë që ka tërhequr shumë shkrimtarë, biografë dhe kjo ka bërë që të kemi një “letërsi” të tërë mbi Nënë Terezën. Libri është një studim shkencor mbi Nënë Terezën, i bazuar në dokumenta origjinale, letra të shkruara nga dora e Nënës. Libri është një libër teologjik, përdor metodat teologjike, filozofike e misionare për të kuptuar e interpretuar figurën e Nënë Terezës dhe veprën e saj që e tejkalon bamirësinë. Libri është i bazuar në teologjinë e periferive të Papa Françeskut, një periferi që manifestohet në forma të ndryshme, me dimensione të ndryshme, me aktorë të ndryshëm. Nënë Tereza dhe Papa Françesku janë takuar në periferi, e kanë bërë periferinë pjesë të jetës, të misionit dhe identitetit të tyre.
Ata të dy, kanë sjellë dhe sjellin periferinë dhe problemet e periferikëve, atyre njerëzve që shoqëria i ka mohuar, larguar e izoluar, në qëndër të vëmendjes. Nënë Tereza me zërin e saj i dha zë atyre që nuk kishin zë, i dha sy të verbërve duke perdorur popullaritetin e saj në media për shembull. Qëllimi i librit është për të argumentuar se periferia e periferikët, kombet në periferi siç është rasti i kombit Shqiptar, kanë shumë për të ofruar, qendra mund të mësojë nga periferia. Nënë Tereza vjen nga një popull i vogël por me vlera të mëdha, një popull që ka kontribuar dhe kontribon akoma. Për Nënë Terezën Zoti, besa-nderi, mikpritja janë të gjitha cilësi të cilat vijnë natyrshëm për një Shqiptar dhe këto ajo diti me zgjuarsi e vetëmohim t’ja transmetojë gjithë botës.
NËNË TEREZA NJË FIGURE HUMANITARE, FETARE, SHQIPTARE QË LARTËSOI KOMBIN SHQIPTAR
Nënë Tereza dhe kombi ynë janë një binom. Ajo i ka bërë truallit Shqiptar një shërbesë, pa e ditur dhe pa e kuptuar. Ajo është prezantimi me i mirë i vlerave të një populli të vogël, periferik, ndoshta dhe të harruar por që ka kontribuar duke i dhënë botës një bijë besnike, të mençur, heroike e shumë njerëzore dhe për këtë shoqëria ka shumë nevojë.
PERIFERIKËT E NËNË TEREZËS: TË SEMURET, TË VETMUARIT, TË PAMUNDURIT NË VËMENDJEN E KISHËS KATOLIKE
Periferikët pra të sëmurët, të vetmuarit, të pamundurit kanë qënë gjithnjë në vëmëndjen e Kishës Katolike si një klasë e preferuar, që misionaret i shërbenin pa pritur shpërblim. Kuptohet, ky është një parim biblik e teologjik.
PËRCEPTIMI I HARMONISË FETARE NË SHQIPËRI, SHQIPËRIA RAST I VEÇANTË
Kjo temë do shumë kërkime e dokumenta për tu vërtetuar e vlerësuar si e tillë nga bota akademike. Pastaj janë edhe periudhat, për kë periudhë po flasim në historinë e Shqipërisë? Mendoj se është një temë shumë e rëndësishme por ka ende shumë për tu studiuar.
ZHDUKJA E FESË NË SHQIPËRI MË 1967, REFLEKTIMI EDHE SOT NË KRIM, KORRUPSION DHE VESE NË SHOQËRINË SHQIPTARE
Unë kam më shumë se dy dekada që jam larguar nga Shqipëria. Nuk mund të gjykoj për këtë. Mendoj se nuk është vetëm feja që ndikon në moralin e shoqërisë, është edhe familja, shkolla etj. Çfarë ka ndodhur e po ndodh me familjen shqiptare? Familja është baza e shoqërisë, shtylla kurrizore.
FOKUSI, SYNIMET DHE PUNA NË SHOQATËN E STUDIMEVE SHQIPTARE
Unë jam historiane me fokus në historinë kishtare, sidomos historinë e murgjeve Italo-Grekë në periudhën mesjetare. Në Shoqatë sjell këtë dimension, teologjik, historik.
KUSH ËSHTË PROF. INES MURZAKU
Ines Murzaku është Profesore (Full Professor) e Historisë Kishtare, Drejtoreshë e Programit të Studimeve Katolike dhe Themeluese e Departamentit të Studimeve Katolike në Universitetin Seton Hall në New Jersey. Ka një doktoraturë kërkimi nga Pontifical Oriental Institute në Romë, pjesë e Konsorciumit Pontifikal Gregorian University, dhe ka mbajtur pozita vizituese (visiting profesor) në Universitetet e Bolonjës dhe Kalabrisë në Itali dhe Universitetin e Münster në Gjermani. Ka fituar grante prestigjioze qeveritare, duke përfshirë Alexander von Humboldt për Studiuesit me përvojë (Gjermani) dhe Grantin e Këshillit të Kërkimeve të Shkencave Sociale dhe Humanitare të Kanadasë (SSHRC-Kanada) dhe ka fituar Fulbright Senior Research Scholars (USA) në Itali dhe Slloveni. Kërkimet e saja shkencore janë botuar në artikuj të shumtë dhe në 8 libra. Librat janë: Mother Teresa, Saint of the Peripheries (Paulist Press 2021); Life of St Neilos of Rossano (1004) (Dumbarton Oaks, Harvard University Press 2018); Italo-Greek Monasticism from St Neilos to Bessarion (Ashgate-Routledge 2018); Monasticism in Eastern Europe and the Former Soviet Republics (Routledge 2016); Monastic Tradition in Eastern Christianity and the Outside World: A Call for Dialogue (Peeters University of Leuven 2013); Returning Home to Rome? The Monks of Grottaferrata in Albania (Analekta Kryptopherres 2009); Quo Vadis Eastern Europe? Religion, State and Society after Communism (Longo University of Bologna 2009); dhe Catholicism, Culture and Conversion: The History of the Jesuits in Albania (1841-1946) (Orientalia Christiana Analecta, Pontifical Oriental Institute 2006). Ka shërbyer si nënkryetare e Association for the Study of Nationalities (ASN) dhe si përfaqësuese e akredituar e Kombeve të Bashkuara për organizatën Christian Associated for Relations with Eastern Europe. Është komentatore e rregullt në mediat Amerikane për çështje fetare dhe ka punuar ose ka bashkëpunuar me Associated Press, CNN, Catholic World Report, National Catholic Register, Voice of America, Relevant Radio, The Catholic Thing, Crux – Taking the Catholic Pulse, The Record, The Stream, Vatican Radio (Vatican City), and EWTN (Rome)./ Gazeta Dielli / KultPlus.com
Së shpejti Shtëpia botuese “Lena Graphic” do të botojë librin e ri të autorit Gjon Keka, mbi gjeniun dhe inxhinierin e matematicientit austriak me prejardhje arbërore i cili e projektoi Hekurudhën e Semmeringut.
Libri titullohet :Karl Ghega (Gjeniu arbëror, që me veprën e tij të guximshme dhe madhështore të Hekurudhës Semmernig e bëri krenare Austrinë), Botues :Lena Graphic,Prishtinë.Libra i lushtohet këtij gjeniu arbëror që la gjurmë pavdekshme në jetën dhe veprën e tij, si një shkencëtar i papërsëritshëm.
Vlerësimi për veprën e autorit nga prof. Prend Buzhala:
Kur sot shohim anembanë botës rrjete të panumërta hekurudhore, se si lidhen qytete, vende, shtete, madje edhe kontinente, pakkujt do t’i shkonte në mend që nismëtar e zbulues i rrjeteve të tilla ndërlidhëse është një arbëror, Karl Gega apo Karl Ghega, siç e shënon autori Gjon Keka. Kësisoj, libri “Karl Ritter von Ghega – gjeniu arbëror që me veprën e tij të guximshme dhe madhështore të Hekurudhës Semmernig e bëri krenare Austrinë”, i jepet edhe lexuesit shqiptar me qëllime të shumëfishta: për ta njohur edhe një figurë tjetër nga poleni ynë që ka bërë emër në botë; që te thesari i gjenive botërore kemi edhe emrat tanë; që e kemi hisen tonë të krenarisë te jeta, vepra dhe emri i tij. Ka mjaftuar ta nisë një zbulim epokal, për ta vënë në lëvizje rrotën e zhvillimit të historisë, për të arritur sot te trenat që lëvizin me rrymë elektrike apo deri te hekurudhat nëntokësore; ka mjaftuar që të projektohen tunele që shpojnë malet, dhe t’i jepet ky model botës për t’i shkurtuar rrugët, për t’i lidhur fushat e brigjet, për t’i kapërcyer lumenjtë e rrëpirat, bjeshkët e detet.
Kur sot shihet ky zhvillim dinamik planetar, nuk është e habitshme se përse gazetari i shquar amerikan John Moody do të thoshte: “Shtetet e Bashkuara, siç i njohim ne sot, janë kryesisht rezultat i shpikjeve mekanike dhe, veçanërisht i makinerive bujqësore dhe hekurudhave”.
Edhe vetë Karl Gega kishte qenë në ShBA. Këtë fakt Gjon Keka e evidenton kështu: “Ai me ide-projektet e me talentin e madhe që mbante ndër vete, i bëri jo vetëm austriakët ta përvetësojnë, por u admirua edhe nga kombet e tjera europiane; po ashtu edhe deri në Amerikën e largët të asaj kohe. Në fakt, ide-projektet e Karl Ghega-s u bënë ura e lidhjes së popujve të Europës me botën”.
Disa fjalë nga autori Gjon Keka rreth veprës së tij:
Si në të gjitha shkrimet e mia, edhe në këtë libër detyra që unë i kam vënë vetes konsiston në këto çështje; nxjerrja në dritë e rrënjëve të kombit tim iliro-arbëror dhe ringjallja e figurave historike e personaliteteve të mëdha që dolën nga gjiri i kombit tonë apo që ishin me prejardhje nga gjaku ynë fisnor arbëror e që lanë gjurmë të pashlyeshme në jetën dhe veprën e tyre, sikurse bëhet fjalë edhe për dr. Karl Ghega. Të ringjallësh veprën e këtij inxhinieri të shquar me famë botërore, të këtij arkitekti të talentuar e gjenial, është t’i bësh homazh jo vetëm emrit dhe prejardhjes së tij, prej nga ai edhe vjen, pra prej gjakut tonë arbëror, por të lartësosh edhe dijet, virtytet dhe talentet e njerëzve tanë të të njëjtit gjak, të lartësosh emrin shqiptar. E gjithë kjo është nder, frymëzim dhe shpresë për brezat tanë arbërorë kudo ku ndodhen nëpër botë. Udha e dijes nuk është e lehtë, ajo kalon mes shumë peripecish, vuajtjesh dhe plot sfidash e pengesash. Mbi të gjitha, arritjet në fusha të rëndësishme të jetës, shpikjet tekniko-shkencore, sukseset dhe idetë e pavdekshme që janë për të mirën e përgjithshme të njerëzimit dhe të civilizimit të tyre, kërkojnë forcë të lartë morale, dije të thella, dashuri të madhe për njeriun dhe shumë sakrifica. Sigurisht që Austria e vlerësoi shumë dr. Karl Ghegën tonë, i dha atij tituj nderi e çmime, e njeh dhe e nderon edhe sot kudo, por qëllimi im është që edhe ne, pasardhësit e kombit të tij, ta njohim atë, ta nderojmë, ta vlerësojmë dhe t’i bëjmë një vend të denjë nderi, për ta njohur, adhuruar dhe krenuar brezat në vijim. Së pari, një vlerësim i denjë do të ishte sikur autoritetet vendore një ditë t’i ndërtojnë një bust në kryeqytetet Prishtinë apo Tiranë, si dhe emri i këtij gjeniu të shkencave teknike të nderonte emërtimin e ndonjë universiteti apo instituti të fushës ku ai dha aq shumë dije e shkencë.
Librin brenda disa ditëve do të mund ta gjeni në libraritë në Prishtinë : Libraria Dukagjini dhe Libraria Artini-Toena si dhe në Tiranë në Librarinë Bukinist. / KultPlus.com
Dita Ndërkombëtare e Librit dhe të drejtave autoriale është përzgjedhur të jetë 23 prilli, si datë me kuptim simbolik për letërsinë botërore. Në këtë datë të vitit 1616, kishin vdekur autorët Uilliam Shekspir nga Anglia dhe Miguel de Cervantes nga Spanja.
I pari konsiderohet si shkrimtari më i madh i të gjitha kohërave dhe vendeve, ndërsa i dyti është autori i veprës më të përkthyer në botë “Don Kishoti”. Kjo datë lidh edhe autorë tjerë në ditën e lindjes a vdekjes së tyre: Inca Garcilaso de la Vega, Maurice Druon, Halldór Kiljan Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla dhe Manuel Mejia Vallejo.
Ndërkaq sot, KultPlus ju sjell një thënie tejet të njohur të Jorge Luis Borges e cila flet për rëndësinë e madhe të librit e bibliotekës:
”E kam imagjinuar gjithnjë parajsën si një lloj biblioteke”
Kjo datë shënohet në botë që nga viti 2003, ndërsa është pazgjedhur në vitin 1995 me qëllim të kontribuojë në mbarë botë për të drejtat e autorit duke inkurajuar të gjithë, e në veçanti të rinjtë për të zbuluar kënaqësinë e leximit. Kjo datë është edhe një thirrje për të rritur respektin për kontributet e pazëvendësueshme të autorëve dhe librit në progresin social dhe kulturor të njerëzimit. / KultPlus.com
23 prilli i njohur ndryshe si Dita Botërore e Librit dhe e Drejta e Autorit, ose Dita Ndërkombëtare e Librit, është një ngjarje vjetore e organizuar nga Organizata Arsimore, Shkencore dhe Kulturore e Kombeve të Bashkuara (UNESCO) për të promovuar leximin, botimin dhe të drejtat e autorit. Dita Botërore e Librit u shënua për herë të parë në 23 Prill 1995 dhe vazhdon të njihet në atë ditë.Shkëmbeni ide dhe frymëzim për librat më të mirë dhe aktivitetet e bazuara në libra për të gjitha moshat, fazat dhe cilësimet.
Prej muajit mars të vitit 2020, Virusi Korona u përhap kudo, më 14 mars 2020 publikuam një studim me sugjerime të librave që do të ishte mirë të lexohen: ‘’ Leximi në kohën e Virusit Korona’’ u jam falemnderuese të gjithë atyre që ndanë kohë të sugjerojnë libra.
Vitin e kaluar në këtë ditë të rëndësishme, ne vendosëm të bëjmë diçka tjetër nëpërmjet distancës një studim se: ’’Çfarë kanë lexuar më shumë në këtë kohë pra si ndikoj ky vet-izolim për leximin dhe cilat tituj ishin të preferuar’’.
Për këtë vit kemi studimin: ’’Sa lexohet në kohë pandemie’’, pra a është rrit numri i lexuesve gjatë kohës së pandemisë dhe cilat libra kanë qenë më të preferuar.
Mos të harrojmë kurrë se çdo njeri duhet të ketë qasje në libra, duhet ta shijojmë leximin për kënaqësi si një zakon gjatë gjithë jetës.
Valdeta Abdullahi profesoreshë e gjuhës shqipe në Shkollën e Mesme të Tekstilit në Tetovë thotë: “Gabriel García Márquez do të thoshte ” Kur fiton vesin e të lexuarit, atëherë ndërton për veten një varkë shpëtimi nga pothuajse të gjitha mjerimet e jetës”. Mendoj se libri është shpëtimi i shpirtit të njeriut, por nuk jam me atë kategori që thonë se pandemia, karantina ka shërbyer për t’u kthyer njerëzit te libri. Ata që nuk kanë qenë lexues vazhdimisht them kanë vazhduar të kenë prapë mundësinë për të bërë gjërat që nuk kanë pasur kohë t’i bëjnë. Unë për vete iu ktheva librave me shumë faqe, që kurrë nuk kisha mundësi t’i lexoja, pastaj veprën e plotë të Eskilit, Sofokliut, kisha nevojë një kthim në letërsinë antike, pasi nuk kisha pas mundësi t’i lexoja në tërësi.”
‘’Leximi asnjëherë s’do të dal prej mode. Ne shpesh i qasemi leximit sikur një fenomeni. Pothuajse kurrë s’diskutojmë a hamë bukë dhe kohëve të fundit nëse kemi ngrënë më shumë, ose ujë , ose ndonjë nevoj tjetër e cila është e patjetërsueshme për organizmin tonë për trurin tonë. Edhe leximi ta ngop trurin, truri ka uri për të, siç ka barku për bukën, ujin e shumë gjë tjera e që të gjitha në fund janë kërkesa dhe kënaqësi të trurit. Ai që në një moment është ndier bosh dhe i ka humb kuptimi i jetës jam e sigurt se ka shkuar te librat të kërkoj përgjigjen, ose ngushëllim. Përndryshe, për të tjerë njerëz as librat s’kanë nevoj, më besoni. Më mirë rrinë në pluhur, sesa në duart e dikujt që mendon se leximi është në modë dhe mezi pret që kjo modë të kaloj. Ata janë njerëzit e uritur. Si të tillë kurrë s’do të njohim lumturinë e thellë dhe qetësinë, urtësinë që ta japin ato.’’, thotë Xhemazije Rizvani profesoreshë e gjuhë dhe letërsisë shqipe.
Profesoresha Besa Kadriu, UEJL thotë” Ashtu siç shënohen eventet të cilat kanë shënuar një rëndësi të veçantë në epokën e njerëzimit, edhe Dita Botërore e Librit është nga datat e veçanta që na përkujton për vlerat dhe rëndësinë që libri ka. Më kujtohet një thënie e Goustav Flauber që thotë: “Mos lexoni siç bëjnë fëmijët për tu zbavitur, apo siç bëjnë ambiciozët për të mësuar. Jo, lexoni për të jetuar.” Apo dhe shumë studijues e filozof të mëdhenj të cilët librit e konsiderojnë në studimet e tyre, konceptin bazë. E pra, pesha dhë rëndësia e këtij burimi të pashtershëm të dijes. Nuk ka dyshim që është faktori kyç i ngritjes sonë intelektuale. Sot, në kushtet e pandemisë, në mungesë të socializimit të njerëzve dhe kujdesit që duhet patur për të mbrojtur distancën, Librat me tematikë sociale konsiderohen librat më të lexueshëm. Pa përjashtuar mundësinë e tematikave të sferave të tjera në shkencave humane- medicinës, spektrit ekonomik etj.’’
Elmedina Abdullahi – Përgjegjëse e bibliotekës “Max van der Stoel” UEJL thotë: “ Nëse krahasojmë lexueshmërinë gjegjësisht huazimet që ka pasur në bibliotekë në vitin 2019 dhe 2020 dallohet që ka një rënie nga 28.5 % e cila është si rezultat i mbylljes së bibliotekave gjatë kohës së pandemisë por ka një informatë shumë të rëndësishme që numrat e shfrytëzimit të burimeve elekronike janë në rritje. Në nëntor dhe dhjetor kur ka qenë qasja më e kufizuar në libra elektronik në muaj ka pasur përafërsisht nga 200 kërkime në databazat. Kurse nga janari kur kemi qasje ne një numer shumë më të madh të librave ektronik ky numër rritet në 780 që në shkurt do të jetë mbi 1900. Ka shumë interesim për libra në formë elektronike, të cilat janë vetëm në gjuhën angleze.”
Migena Arllati-ligjëruese e gjuhësisë në Universitetin e Gjakovës dhe profesoreshë e gjuhës shqipe në Gjimnazin “Hajdar Dushi”, Gjakovë thotë‘’Ka kohë që kontribuoj në arsimin e mesëm dhe në arsimin e lartë në Kosovë. Vërej se është për të ardhur keq që, nga njëra anë shkenca dhe teknologjia përparojnë çdo ditë e më shumë, kurse lexueshmëria e librit nga ana tjetër nuk është në ditët e tij më të mira. Jetojmë në kohën kur libri nuk lexohet sa dikur, kur dituria nuk çmohet si dje, dhe kjo është një brengë e madhe për të cilën institucionet arsimore vertikale duhet të punojnë natë e ditë për ta ndërruar këtë pasqyrë. Edhe pse jetojmë në kohërat moderne nuk është e tepërt sërish e sërish t’iu referohemi rilindasve tanë që thonin: “Arsimimi / leximi është ndriçimi i syrit të mendjes”. Personalisht dhe profesionalisht mendoj se niveli i të lexuarit është rrëfyes i qartë i emancipimit të një vendi dhe e kulturës së tij. Përsa i përket rrethanave të pavaforshme të mënyrës së jetesës në pandemi, jam e sigurt se adhuruesit e librit kurrë nuk kanë pasur më shumë kohë në dispozicion të leximit sesa gjatë këtij viti pandemik. Megjithatë leximi i librit nuk është në trend pasi mjetet digjitale (smartfona, Ipad, platformat e rrjeteve sociale) kanë shtrirë ndikimin dhe kanë pushtuar vëmendjen e pothuajse të gjitha shtresave të shoqërisë. Të gjendur përballë këtij realiteti, libraritë kudo në botë janë detyruar t’u kthehen shërbimeve online nëpërmjet veprimeve në internet.Po ashtu duket se E-book apo libri elektronik gjithnjë e më tepër po zëvendëson atë të letrës (të printuar).Ndër librat më të preferuar gjatë kohës së pandemisë kanë qenë ato me temë nga izolimet a pandemitë në epoka të ndryshme, si: “Dekameroni” i Xh. Bokaçios, “Murtaja” e A. Kamy, “Dashuri në kohërat e kolerës” e G. G. Markez etj. Po ashtu, shumë të pëlqyer janë librat nga psikologjia, si dhe biografitë – shënimet mbi jetën private e publike të personaliteteve.Tituj të veçantë si librat më të kërkuar do të veçoja: “Të bëhesh” nga M. Obama, “Alkimisti” nga P. Coelho, “Një martesë amerikane” nga T. Jones, “Kukulla” nga I. Kadare, “Profeti” nga K. Gidran, “Vajza që le pas” nga J. Mojes, “Biri” nga F. Açka etj.’’
Doc.dr Arta Selmani, profesoreshë e të drejtës familjare- Fakulteti juridik – UEJL: thotë: ‘’Konsideroj që është me rëndësi të theksoj se në fillimet e pandemisë, leximi u intesifikua në mesin e dashamirësve të librit, kjo vërehej nga propozimet e shumta që jepeshin për lexim në rrjetet sociale, në media si edhe në mjetet tjera të komunikimit. Mirëpo, sikurse tanimë ka filluar të bjer interesimi për leximin pikërisht për shkak të rikthimit të njerëzve në jetën normale dhe preokupimit të tyre me punët e përditëshme. Mirëpo, tek pjesa e popullatës që ka treguar interesim për lexim, vazhdon i njejti intenzitet. Përfundimet e mia se cilët janë librat më të lexuara brenda kësaj periudhe, i nxjerr nga rrethi i miqve të mi me të cilët vazhdimisht këmbejmë libra. Listën time do ta kisha filluar me të gjitha librat e të mrekullueshmes Elif Shafak: ‘’Dyzet rregullat e dashurisë’’, ‘’Bastardja e Stambollit’’, ‘’Nderi’’, ‘’Çiraku i arkitektit’’, ‘’Tri bijat e Evës’’, ‘’10 Minuta 38 Sekonda në këtë botë të çuditshme’’. Një nga autorët më të talentuar bashkëkohorë dhe më i lexuari është i ndjeri Carlos Luis Zafons. Hija e erës është vëllimi i parë i sagës Varreza e librave të harruara, pjeset tjera janë: Loja e engjellit; I burgosuri i qiellit; Labirinti i shpirtërave. Carlos Luiz Zafons ka arritur me veprat e tij të bëjë një gërshetimi të shkëlqyer të dashurisë, fantazisë, komploteve shtetërore, rrezikut dhe frikës por që në fund të sagës triumfon e vërteta. Sipas Zafon: “Librat janë pasqyra ku ne shohim se kush jemi në të vërtetë.” Gjithsesi, nga po i njejti autorë një vend të veçantë në listën time ka edhe romani Marina.Historiani izraelit Yuval Noah Harari është autori i rradhës më i lexuari jo vetëm në mesin tonë por edhe në përmasa botërore. Librat e tij që qarkullojnë nëpër duart tona janë: Sapiensi- një histori e shkurtër e njerëzimit; Homodeus- një histori e shkurtër e së nesërmes dhe 21 leksione për shekullin e 21. Gjithashtu më lejoni që në listën e romaneve më të lexuar ti vendos edhe novelat e Julia Navarros: Më thuaj kush jam; Qëllo tashmë jam i vdekur dhe Vëllazëria e pëlhurës së shenjtë. Jojo Mayes gjithashtu është një shkrimtare me famë botërore dhe shumë e lexuar në vitin 2020. Nga librat e Jojo Mayes më të lexuara numërohen: Kali valltar; Pas teje; Vallja e nuseve; Gjiri i argjendtë; Unë më parë se ti; Vajza që le pas. Këto libra gjithësesi janë edhe pjesë e Klubit të librit që kemi me miqët dhe kolegët e mi. Ndër librat inspirativ që na mësojnë se si ta duam jetën dhe si ti vlerësojmë të gjitha që kemi, janë veprat e Robin Sharmës: Murrgu që shiti Ferrarin e vet; Kush do të qajë kur të vdesësh?; Klubi 5 e mëngjesit. Me anë të veprave të tij ai ju mëson rrugën drejtë suksesit, çelësin e zotërimit të vetvetes, kujdesin e vazhdueshëm për mendjen, trupin dhe shpirtin tonë. Ndër të tjera ai nënvizon “Secili prej nesh ka potencialin për arritje të jashtëzakonëshme, lumturi dhe përplotësim të qëndrueshëm. Gjithçka duhet janë hapa të vegjël në drejtim të ëndrrave tona. Ashtu si Taxh Mahali, një jetë e mbushur me mrekulli ndërtohet çdo ditë, gur pas guri. Fitoret e vogla sjellin fitore të mëdha. Ndryshime dhe përmirësime të vogla dhe në rritje si ato që të sugjerova, do krijojnë zakone pozitive. Zakonet pozitive do të krijojnë rezultate. Dhe rezultatet do të frymëzojnë drejt një ndryshimi personal më të madh. Fillo të jetosh çdo ditë si të ishte e fundit. Duke filluar nga sot, mëso më shumë, qesh më shumë dhe bëj atë që vërtet dëshiron të bësh. Mos e moho fatin tënd. Çfarë ndodhet pas dhe para teje kanë pak vlerë krahasuar me cfarë që ndodhet brenda teje”- Murrgu që shiti Ferrarin e vet.Nuk ka libra të mirë dhe të këqinjë, të gjithë librat janë një mrrekulli, ata përmbajnë një shpirt me të cilin mvaret nga ju si lexues se si do ta krijoni lidhshmërinë, e kur krijohet kjo lidhshmëri storiet e tyre ju ndjekin në të gjitha momentet jetësore. “Një dhomë pa libra është si një trup pa shpirt”- Ciceroni. Andaj nuk ka rëndësi çfarë lexoni, me rëndësi është që libri të ju ndjek në përditshmëri, kjo gjithësesi do të ju ndihmojë ta iluminoni shpirtin dhe mendjen tuaj.’’ ‘’Paraqitja e pandemisë ishte me të vërtetë një sfidë e madhe për njerëzimin. Ku si pasojë e kësaj, si masë mbrojtëse u paraqit izolimi/karantina, duke marrë parasysh se duhet të rijmë në shtëpi të izoluar, në mënyrë që të kalojmë kohën, njëra prej zgjidhjeve ishte leximi. Sipas mendimit tim, (duke u bazuar në atë cka kam vërejtur në media dhe në rrjetet sociale), interesimi për lexim u rit dukshëm, gati se të gjithë postonin librin e tyre të preferuar. Më së shumti që më kanë rënë në sy, kanë qenë librat e autorëve të njohur si Orhan Pamuk dhe Paolo Coelho dhe mos të harrojmë librin e famshëm “Dashuri në kohën e Kolerës” G.Markes.’’, thotë Ramadan Murtezani, student- aktivist.
‘’Fat në këtë fatkeqësi ishte fakti që lëvizjet tona ishin të kufizuara por koha jonë ishte e pakufizuar, prandaj si diçka përfituese e kishim kohën e lirë e të mjaftueshme, për ta shfrytëzuar edhe për lexim. Unë si shumë studentë të tjerë e kam shfrytëzuar këtë kohë duke shtuar leximin jashtë asaj profesionale apo universitare. Uroj që nga kjo pandemi të na mbetet të paktën ky ritëm i të lexuarit, që edhe pasi të lirohemi në lëvizje të gjejmë kohë për të lexuar sepse mirë kemi filluar dukshëm është rritur numri i lexuesve gjatë kohës së pandemisë. Gjatë izolimit më shumë se kurrë kemi nevojë të lexojmë libra socio-psikologjik, që të mbajmë në nivel disponimin dhe humorin sepse rreziku ishte i madh që njerëzit të kalojnë edhe në depresion. Pra ndër librat më të preferuara për mua ishin këta socio-psikologjik, ndërsa romanet me tematika satiristike e aventuristike. Kjo për të vetmen arsye për defokusim nga realiteti i trishtë nga kjo pandemi e brishtë.’’, thotë Abedin Ismaili, student në UEJL, Drejtimi Komunikim Ndërkombëtar.
GentinaAbdiji , nxënëse në Gjimnazin ‘’Kiril Pejçinoviq‘’, Tetovë thotë:‘’Nga këndvështrimi im, libri gjithmonë do ngel shtresa më e veçantë e gjërave të shtrejta në jetë. Krahas miqve besnik që posedojmë, libri është uralidhëse e një shoqërie të shëndoshë. Një numër i madh i njerëzve me aq sa kam hasur, kanë zgjedhur për të përdorur metodën e të lexuarit, si një nga zgjidhjet më profitabile. Që rezulton në atë se numri i lexuesve është rritur më tepër se sa e kam menduar. Personalisht më pëlqen mënyra e të shkruarit, së Elif Shafakut dhe Paolo Koelho. Romanet që ngelen në preferencën time, të këtyre autorëve janë: “Tri Bijat e Evës” – E.SH ” Dyzet rregullat e dashurisë” – E.SH ” Veronika vendos të vdes” – P.K “Dorëshkrimi i gjetur në Akra” – P.K Dhe padyshim, librat të karakterit filozofik dhe psikologjik që do i’u sugjeroja gjithsecilit, për praktikim të mendimeve, ideve, njohurive dhe veprimeve në përditshmëri që kanë karakter filozofik dhe psikologjik, janë: ” Shkolla e rrugës ” – Tara West dhe ” Plani B” – Sheryl Sandberg & Adam Grant.’’
‘’Ajo që dua unë të ndaj me të tjerët, është jo libri që premtoj se do ndikojë në jetët e tyre, as ai që do shënojë gjurmë të vogla e të mëdha, e as ai që vë bast se: do të të ndryshojë jetën siç ma ndryshoi mua! – pooor, do jetë libër, do jenë libra që vijnë me sugjerim zemre, në dëshirë që edhe në të lartën por edhe kur të keni marrë tatëpjetën, të bëjnë shoqërinë, si miqtë më të mirë.Për adhuronjësit e librave policorë, që kyç kanë misterin dhe suspancën, sugjeroj gojë plot, autorin tim të preferuar = G.M “Thirrja e Engjëllit” e “Vajza dhe nata” – pastaj mbretëreshën, personin me dhunti mbi të tjerët, A.CH / “Vrasje në Orient Ekspres” – A.J.F / “Gruaja në dritare” dhe L.J / “Vajza e humbur”.Për ata që preferojnë pak horror dhe thriller, nuk do anashkaloja kurrësesi, librin që e ka shuar plogështinë time = “Lartësitë e stuhishme”, “Vajza e humbur”, “Central Park” “Nuk duhet të fle” dhe “Binjakja e heshtur”.
Për njerëzit që lexojnë romancë të errët:”Xhejn Er”, “Lartësitë e stuhishme”, “Padurimi i zemrës”, Sagën (të preferuarën time) e Muzgut dhe nga mikja ime, Mirela Kanini, “Kilenti”.
Librat që bënë impaktin therës tek unë = “Sepse të dua”, “Njëmijë diej vezullues”, “Gjuetari i balonave”, “Ndihma”, “Zonja Bovari”, “Tri bijat e Evës”, “Dyzet rregullat e dashurisë”, “Binjakja e heshtur”, Saga e Muzgut, “Tabloja e mendjes” “Nga jeta në jetë, pse?!” dhe “Lartësitë e stuhishme”.Tek adhuronjësit e fantazisë = Sërish, “Saga e Muzgut”, “Ditari i vampirit”, “Friend Request” dhe “E kuqe Rubini”.E së fundmi, tek ajo më kryesorja (e një liste vërtet të gjatë e të dhimbshme, teksa përzgjedh se kë do paraqesësh) – sugjeroj t’i mbushni zemrat e juaja me fjalët e Kur’anit të lartëmadhëruar, siç jemi destinuar ta lexojmë, me shpresë që të gjeni rrugën e duhur e të doni veten’’, thotë Genta Abdiji nxënëse në Gjimnazin e Tetovës ‘’Kiril Pejçinoviq’’.
‘’Sigurisht që mbyllja në shtëpi ndikoj që një numër i madh i qytetarëve t`i marrin dhe t`i shfletojnë librat nga sirtarët e tyre. Pandemia sipas të gjitha statistikave nga bibliotekat e qyteteve, librarit dhe hulumtimet tjera ka rritur numrin e lexueseve në vendin tonë por jo vetëm. Ndërkohë librat më të lexuar janë romanet aventureske më të preferuar, sepse vlerësohen se ata janë më të lehtë për tu lexuar dhe kuptuar. Kështu do të marrin kohë më pak por edhe do të ndikojnë që të largohet sado pak vëmendja nga situata e krijuar me virusin korona‘’, thotë gazetari Zenel Miftari.
Zirafete Luta, punonjëse në Librarinë Albas- Tetovë thotë:”Puna me libra, përveç kënaqësisë që të fal, të jep mundësi të njihesh me persona të cilët e duan dhe e kanë pjesë të pandashme librin. Raportet shoqërore që kam krijuar me një pjesë të klientëve, kanë bërë që të njihem nga afër edhe me përvojat e tyre në lidhje me leximin. Duke qenë se punën si shitëse librash e kam ushtruar që para periudhës së Pandemisë, mund të them se kjo e fundit ka ndikuar dukshëm në rritjen e numrit të lexuesëve në vendin tonë. Sidomos periudha e karantinës, bëri që një pjesë e madhe e njerëzve, ditët e izolimit t’i kalonin nën shoqërin e librave, ku shumica prej tyre, blerjen e librave e kanë vazhduar si një lloj tradite në jetën e tyre, edhe pas përfundimit të karantinës. E bukura e gjithë kësaj është që (mbase duke marrë si shembull prindërit e tyre ose anëtarët e tjerë më të mëdhenjë në familje) tashmë kemi edhe lexuesit e vegjël të cilët e duan dhe janë të flaktë për librin. Këto të fundit i kemi thuajse çdo ditë në hapësirat e librarisë, duke përzgjedhur librat e rradhës nga seritë e tyre të preferuara. Ndër librat më të shitur janë këto: 1. Klubi 5 – Robin Sharma 2. Dyzet rregullat e dashurisë- Elif Shafak 3. Rruga në të cilën rrallë shkohet – Scott Peck 4. Një histori e Zotit – Karen Armstrong 5. Sekreti – Rhonda Byrne 6. Intelegjenca emocionale – Daniel Goleman 7. Selfie -Will Storr 8. Muzeu i pafajësisë – Orhan Pamuk 9. Tatuisti i Aushvicit – Heather Morris 10. Fabrikimi i bindjes – E. Herman & N. Chomsky 11. Babai i pasur, babai i varfër – Robert Kiyosaki 12. Pylli Norvegjez – Haruki Murakami 13. Kush do të qaj kur të vdesësh? – Robin Sharma 14. Lepur, vrapo – John Updike 15. Becoming – Michelle Obama 16. Murgu që shiti ferrarin – Robin Sharma 17. Bijtë e gënjeshtrës – Scott Peck 18. Gjuetari i balonave – Khaled Hosseini 19. Sapiens – Y. N. Harari 20. Dashuria në kohërat e kolerës – Marquez. Kurse lista për lexuesit e vegjël është kjo: 1. Seria “Klasikët për të vegjël” 2. Seria “Klasikët për fëmijë” 3. Seria “Koni dhe Maksi” 4. Seria “Një familje e paparë 5. Seria “Një histori në 5-15 min” 6. Seria “Fabulat e Ezopit”. Dua të theksoj se përzgjedhja e “librave më të shitur” është paksa e vështirë; duke marrë parasysh larmishmërinë e kërkesave nga klientët, përfshirë zhanret dhe kategoritë e ndryshme, është e pamundur të përfshihen të gjithë librat që kërkohen vazhdimisht nga masa e gjerë e klientëve, në një listë kaq të shkurtër.’’
“Shprehja “Sa shumë libra dhe pak kohë “ sa herë që thuhet nga dashamirësit e librit ngjallë në vetet e tyre një ndjesi keqardhjeje të pamundësisë për të lexuar dhe më shumë. Përkudër cdo lloj pasigurie, kaosi që na e solli pandemia, ajo na e dha gjënë më të çmuar, KOHËN. Më shumë kohë për të bërë gjërat që ne i duam dhe na përmbushin shpirtërisht. E libri është pjesë e tyre. Ajo që mendoj unë është se kishim rritje të leximit nga personat të lexojnë vazhdimisht. Ato libra të cilat ka kohë që kemi mendur t’i lexojmë, u erdhi rradha. Personalisht, vendosa të zgjedhi novela, libra që janë më relaksues, me histori të bukura dhe mesazhe në vete. Fillova t’i lexoj novelat nga autorja turke Elif Shafak, si “Bastardja e Stambollit”, “Tri bijat e Evës”, Çiraku i Arkitektit dhe së fundmi “Dyzet rregullat e Dashurisë”. Novela, me histori të veçanta të modernes dhe tradicionales , dashurisë dhe urrejtjes dhe Stambollin me historinë dhe arkitekturën e tij frymëzuese për disa nga librat e saj. Nga ana tjetër librat të cilat janë në listën atyre më të shiturave më ngjallnin kureshtje shumë dhe i lexoj çdoherë. Por të cilat jo cdoherë i përmbushin pritshmërisë,si “Ikigai”, “Arti i Brishtë i not giving a f*ck”, “Everything is f*cked”, dhe disa libra të tjerë si “Sundimtari”,Fenomeni i Artit” etj.“, thotë Semra Sadiki, studente në Fakultetin Juridik-IBU.
Albërie Xhemaili– Studente në Master, Drejtimi Diplomaci, UEJL thotë: ‘’Në periudhën e pandemisë aktiviteti i lexuesit shqiptar është fokusuar drejtë informacionit digjital, dhe në një mënyrë ose në një tjetër që detyrimisht ndërroi kahjen e prioriteteve në lexim.Sot informacioni i vërtetë dhe i pavërtetë haset gjithkund sidomos në rrjete sociale.Ndonëse prodhohet me shpejtësi të lartë dhe përmbatje të shkurtëra, humbet afinitetin e qytetarëve për të lexuar libra, dhe përmbajtje të gjata të cilat trajtojnëçështje të ndryshme në mënyra të ndryshme. Mendoj që niveli i lexuesve në periudhën e pandemisë ështërritur, sepse pandemia ka ndikuar në mbylljen e shumëaktiviteteve sociale. Ndonëse pandemia COVID 19 ka rezultuar me numra të mëdha vdekjesh, kjo ka sjellur frikë dhe interesim tek qytetarët pet të lexuar dhe për tu informuar edhe më tepër.Në anën tjetër kemi lexuesit aktiv të cilët kanë ditur ta shfrytëzojnë kohën e tyre gjatë pandemisë per leximin e veprave voluminoze, revistave shkencore, romaneve me tema të lira.Gjatë periudhës së pandemisë unë kam qenë pjesë e fushatës zgjedhore mbi Ambasadorët e Rinj Evropian dhe më është dashur që të fokusohem në librat që ndihmojnë fushatën dhe ndërtojnë aktivitetin tim politik.Këto libra janë: “Becoming” nga Michele Obama,”Madam Secretary”, Madeleine Albright, etj.’’
Nga Biblioteka “Koço Racin” , Tetovë thonë se titujt më të kërkuar kanë qenë këto: duke filluar me libra me përmbajtje psikologjike: ‘’Arti i brishtë i not giving a fuck ‘’ Mark Manson,’’ 100 mënyra për të motivuar veten’’Steve Chandler,’’Kura e Shopenhauerit’’Irvin David Yalom, ’’Sekreti’’Rhonda Byrne. Nga Bestsellerët janë këto titujt: ’’7 zakonet e familjeve të suksesshme’’Stephen R. Covey,‘’Trembëdhjetë Arsye Pse’’ Jay Asher, ’’Sekreti më i madh’’ David Icke, “13 – ta e pafat“ e shkrimtarëve Patterson dhe Paetro.
Nga librat me përmbajtje filozofike janë: ‘’Çfarë jeni duke bërë me jetën tuaj?’’ Jiddu Krishnamurti, ‘’Arti i të jetuarit’’Artur Shopenhauer, “Rruga në të cilën rrallë shkohet“Scott Peck. Kurse romanet më të kërkuara janë: ‘’Shtëpia e shtrembër” Agatha Christie, ‘’Letra e Milenës’’Franz Kafka, “Të vrasësh zogun përqeshës” Harper Lee,’’ Çiraku i arkitektit’’ Elif Shafak, ‘’Gruaja midis nesh’’, shkruar nga Greer Hendricks dhe Sarah Pekkanen,’’ Vajza dhe nata’’ Guillaume Musso,‘’Në çdo frymëmarrje’’Nicholas Sparks,‘’Derisa dashuria të na ndajë’’Anna Premoli,‘’Vajza në tren’’ Paula Hawkins,’’Treni i fundit për Stamboll’’Ayse Kulin,‘’Babai i pasur , Babai i varfër’’ Robert T. Kiyosaki. / KultPlus.com
Libri ‘Kosova në 14 tregime kulturore – 2’, me autor gazetarin e poetin Arbër Selmanin, u promovua edhe në Mitrovicë.
Pas Prishtinës, libri ku përfshihen intervista që fokusohen rreth 14 figurave që i kanë dhënë art e kulturë Kosovës, të hënën shkoi në Mitrovicë, në hapësirën 7ARTE.
‘Jam shumë i lumtur që jam në Mitrovicë, në një qytet i cili madje përmendet disa herë në librin tim, sikur në vëllimin e parë ashtu edhe të dytin. Shembull, në librin e dytë e kam këngëtarin Luan Hajra i cili vjen nga Mitrovica dhe i cili e ka begatuar librin me një intervistë të mahnitshme dhe rrëfim jete’, tregoi Selmani në promovimin e librit në Mitrovicë, shkruan KultPlus.
Bashkëbisedimi ndodhi mes Nora Prekazit dhe Arbër Selmanit, ku u fol për librin dhe për kauzën pas këtij libri. Të gjitha fitimet e librit po shkojnë dhe do të shkojnë për fëmijët me autizëm, ndërsa Selmani ka treguar se promovimi në Mitrovicë vjen në një momentum të qëlluar meqë muaji prill shënohet edhe si muaji i ndërgjegjësimit për autizmin, dhe prandaj ai ka vendosur që ky libër, financuar nga Komuna e Prishtinës, të jetë një mënyrë tjetër për të ndihmuar fëmijët me autizëm dhe mirëqenien e tyre.
Intervistat në librin ‘Kosova në 14 tregime kulturore – 2’, flasin për jetën dhe punën e këtyre njerëzve: Xhevat Syla, Mixha Ramë, Adelina Thaçi Meta, Agim Qena, Luan Hajra, Hana Cakuli, Lala Meredith-Vula, Naser Berisha, Rifat Kukaj, Bajram Bylykbashi, Malda Susuri, Zake Prelvukaj, Kenneth Andresen dhe Abdullah Konushevci.
‘Libri në të ardhmen mund të përkthehet në gjuhën angleze, por për momentin jam duke e shijuar suksesin e librit në gjuhën shqipe. Më vjen mirë që rreth 200 kopje të librit janë shitur dhe së shpejti do të takohem me organizatën ‘Autizmi’, së cilës edhe do t`ia jap pjesën e parë të fitimit nga shitja e librave’, tregoi Selmani mes tjerash në këtë promovim simpatik në qytetin e Mitrovicës.
‘Libri gjatë ditëve e javëve në vazhdim do ta ketë një promovim edhe në Prizren, sipas të gjitha gjasave, por me shumë dëshirë dua të udhëtoj edhe për në Shqipëri ku mendoj se audienca mund të jetë e interesuar ta lexojë këtë copëz nga Kosova’, përfundoi Selmani.
Libri po shitet tanimë në Librarinë Dukagjini në Prishtinë, Librarinë Artini, Librarinë Buzuku, në SOMA Book Station, në Dit e Nat, në Fondacionin 17 dhe në KultPlus Caffe Gallery, në Mitrovicë në 7ARTE dhe në diasporë me anë të Librariashqiptare.ch. / KultPlus.com
Çdo ditë e më shumë, të rinjtë janë duke u larguar nga librat, ndërsa pjesën më të madhe të kohës po e kalojnë në rrjetet sociale.
Në këtë situatë të vështirë për librin, një nismë jashtëzakonisht për t’u vlerësuar vjen nga Italia, aq më tepër nga një kompani në sektorin e ndërtimit. “Për çdo libër të lexuar, ne do t’ju paguajmë 100 euro”, është nisma e cila ka marrë shumë vëmendje në Itali, transmeton KultPlus.
Kompania “Vanoncini Edilizia Sostenibile S.p.A.” ka të punësuar rreth 80 punëtorë dhe kërkon nga ata që të angazhohen sa më shumë në lexim.
Ideja ishte e gjitha e Danilo Dadda, CEO-s së kompanisë, në fillim të këtij viti, ndërsa pati mbështetjen e të gjithë stafit të tij. “Unë lexoj dhe studioj shumë, por e di që shpesh lodhja, por në disa raste edhe një përtesë e vogël i mban njerëzit larg leximit”, është shprehur Dadda.
Klubi i Librit i “Vanoncini Edilizia Sostenibile S.p.A.” funksionon kështu: Punonjësi zgjedh një libër sipas dëshirës, nga romanet e Dostoevskij dhe Dumas. Pasi e lexon atë, ai bën prezantimin në një fletë, e cila i paraqitet drejtuesve që e shqyrtojnë gjatë dy takimeve mujore. Më tej, punonjësi paguhet me 100 euro për çdo libër të lexuar. / KultPlus.com
Botuesi amerikan “Jalifat Pulishing” nga Houstoni, këto ditë nxjerr nga shtypi librin historiografik “MACEDONIA – FROM ANTIQUITY TO OUR TIME”, të përkthyer nga Avni Spahiu.
Pritet që libri që ka 677 faqe, i botuar në shqip në vitin 2019 “MAQEDONIA NGA ANTIKA DERI TE KOHA JONË”, fillimisht të promovohet në disa qytete të SHBA-ve (Çikago, Detroit, Nju Jork, Dallas e Boston) dhe pastaj të promovohet edhe në Shkup, Tetovë dhe qytetet tjera shqiptare në Maqedoni. Botuesi planifikon që krahas Kosovës dhe Shqipërisë, të promovohet edhe në Turqi dhe disa qendra të tjera evropiane.
Siç ka ndodhur edhe me “Kosovën” në tri vëllime të përkthyer në anglisht në vitin 2014, botuesi “Jalifat Publishing” , librin “Macedonia – from atiquity to our time” do ta dërgojë në Bibliotekën e Kongresit Amerikan, në të gjitha institutet hulumtuese shkencore amerikane si dhe bibliotekat e universiteteve amerikane.
Botuesi amerikan vlerëson se përkthimi i këtij libri në anglisht si dhe plasimi i tij në qarqet shkencore dhe universitare amerikane por edhe botërore në përgjithësi, është me interes të veçantë, ngaqë përhap të vërtetën rreth Maqedonisë si pjesë e botës ilire nga antikiteti, të përvetësuar nga grekët, siç përhapë edhe të vërtetën se në shtetin e sotëm të quajtur Maqedoni e Veriut, të shtrirë në pjesën më të madhe të Dardanisë antike dhe më vonë në vilajetin e Kosovës, ndërlidhet identiteti historik, etnik, shpirtëror, kulturor dhe politik i shqiptarëve nga lashtësia i mohuar nga historiografia hegjemoniste serbe, ruse, bullgare dhe ajo e sajuara “maqedone” me ç’rast ata paraqiten “ardhacakë”, “pushtues”, “zullumqarë” të ardhur në këto hapësira nga shekulli XVII e këndej me ndihmën e osmanëve!
Mbi këto platforma, nga Kriza Lindore e këtej, janë ndërtuar edhe hartat e reja të shteteve në pjesën evropiane të Perandorisë Osmane, ku hapësira etnike dhe ajo shpirtërore-kulturore e shqiptarëve është copëtuar nga shtetet fqinje (Serbia, Mali i Zi, Bullgaria dhe Greqia). Ato u kanë sherbyer edhe programeve antishqiptare nga shpërnguljet e deri te etnocidet dhe gjenocidet, siç ka ndodhë në vitin 1878, 1912, 1944 për të vazhduar edhe me konventat me Turqinë për shpërnguljen e tyre në vitin 1938 dhe 1953.
Prandaj, i konceptuar mbi këta faktorë dhe i mbështetur mbi fakte të qëndrueshme historike, libri përhapë të vërtetën për vendin dhe rolin e shqiptarëve në këtë shtet të krijuar politikisht në vitin 1944 nga Titoja (fillimisht si pjesë e federatës jugosllave në përputhje me vendimet e AVNOJ-it të vitit 1943) dhe në vitin 1991, me ç’rast ata do të diskriminohen qoftë si pakicë kombëtare gjatë Jugosllavisë së Titos, qoftë me statusin e qytetarisë “me të drejta njerëzore” në rrethanat e shpalljes së Maqedonisë shtet-komb.
Duke elaboruar edhe zhvillimet më të reja nga shpallja e shtetit të Maqedonisë në vitin 1991, krahas kritikës që u bëhet politikave hegjemoniste veçmas asaj serbe dhe maqedonase, të cilat, në forma të ndryshme, vazhdojnë edhe në rrethanat e reja, por tash me perfiditet dhe duke shfrytëzuar faktorët gjeopolitikë rajonalë, autori, me sy kritik, vlerëson edhe rolin e faktorit politik shqiptar nga viti 1991 e këndej, ngaqë nuk kanë qenë në gjendje ta mbrojnë pozicionin e referendumit të vitit 1992 për statusin e popullit shtetformues mbi konceptin e një shteti federal-konfederal të dy popujve të barabartë (shqiptarë dhe maqedonas), dhe po ashtu, edhe luftën e UÇK-së të vitit 2001, të filluar me kërkesën për shtet federativ (shqiptar-maqedon), brenda një kohe do ta ndryshojnë për atë të “shtetit qytetarë” të të drejtave demokratike! Kjo do të pasqyrohet më së miri me Marrëveshjen e Ohrit, ku klasa politike që do të vijë në pushtet “me meritat e luftës”, nuk do të bëjë tjetër, pos do të shndërrohet në një vasale të politikës maqedonase, e cila, faktorin shqiptar do ta shfrytëzojë për qëllimet e njohura shtetmëdha, ku me anën e ngatërrimit të barazisë kushtetuese të gjuhës shqipe si parakusht i barazisë shtetërore me atë të barazisë ligjore të gjuhës, bëhet vetëmashtrimi dhe margjinalizimi i shqiptarëve në pakicë numrash! / KultPlus.com
Si sintezë e tetë vëllimeve të “Kosovës” të botuara brenda tetë viteve të fundit, libri më i ri i shkrimtarit dhe historianit Jusuf Buxhovi, “Kosova – histori e shkurtër” u promovua mbrëmë duke e përmbyllur kështu një kapitull të një pune të madhe historiografike të autorit, që paraqet historinë e parë të shtetit të Kosovës në përgjithësi të shkruar nga një autor shqiptar, shkruan KultPlus.
Përmbledhja e vëllimeve të mëhershme të historisë së Kosovës, u promovua mbrëmë në Librarinë Dukagjini, me një numër të limituar të audiencës, si pasojë e COVID 19.
Gjatë këtij promovimi, së bashku me autorin, të pranishëm ishin edhe dy bashkëpunëtorët kryesorë të tij, botuesi nga shtëpia botuese “Faik Konica” në Prishtinë, Nazmi Rrahmani si dhe Ramiz Tafilaj nga shtëpia botuese “Jalifat Publishing” në Houston, bashkudhëtarë të përhershëm të shkrimtarit, edhe në sukseset ndërkombëtare të tij, kujtojmë atë të suksesit në ShBA.
Historiani i njohur tashmë për serinë e veprave historike, vendosi të sjell një vepër të re ku në formë përmbledhëse hasim materiale, studime e analiza të botuara, tashmë të njohura për publikun, porsi një grumbull kompleksitetesh, me përmbajtje kulturore diversive si ajo e Antikës, Mesjetës, periudhën Bizantine, periudhën e Perandorisë Osmane, periudha e viteve 1912-1294 dhe 1945-1999, duke veçuar ngjarjet në Preshevë dhe Maqedoni si dhe në Kosovë. Ndërsa si një fund final për shqiptarët qenë vendimet e Shën Stefanit, protokollet e Kongresit të Berlinit dhe Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
Buxhovi në këtë vëllim të veçantë të historisë së shkurtër, merret edhe me periudha më të reja historike, duke analizuar që nga pushtimet sllave, luftërat e mëvonshme serbe, pushtimin e Kosovës dhe të viseve tjera shqiptare, për të vazhduar me luftën e UÇK-së dhe ato të fundit për çlirim kombëtar shqiptar.
“Jusufi mbështetet në përvojë dhe në dokumente të cilat i ka ruajtur ai vetë”, thekson gjatë promovimit të librit botuesi Nazmi Rrahmani.
Duke pasur parasysh të gjitha fenomenet e përjetuara e të zhvilluara, në këtë periudhë, Buxhovi shkruan një analizë të zhvillimeve të cilat vazhdojnë pothuajse edhe sot, duke përfunduar librin me një gjallërim rrëqethës, me shpalljen e Pavarësisë së Kosovës. Të gjitha këto analiza historike, lexuesi i gjen në formë të ngjeshur, të trajtuara hollësisht por të shkruara shkurtimisht, posaçërisht, duke i dhënë rëndësi unike atyre. Prandaj, kurioziteti i lexuesit mbetet gjithmonë gjurmë e interesit të historisë shqiptare.
“Botimi i një vepre të tillë është jo vetëm histori, por është edhe botim historik, i cili shënon një periudhë të studimeve të rëndësishme, jo vetëm të autorit, por edhe shkencës së historisë në përgjithësi”, thotë Rrahmani.
Jetesa me sfidat globale shëndetësore janë transferuar në një rutinë pothuajse për secilin nga ne, përfshirë këtu edhe autorin Jusuf Buxhovi, i cili përkujton vitin 1982, në atë kohë i thelluar në imagjinatën e tij të uzurpuar nga pandemia e mortajës, e vitit 1747-1777. Kurse sot atij i përmbushet fantazia e përjetimit të një lloj lufte të padukshme, që ka përplot mundësi ndryshimi rrënjësor.
Autori i njohur, veçoi dy momente përgjatë rreshtave të botuara në veprën e tij. Momenti i parë i veçantë në veprën e botuar, flet për Kosovën me një histori shumëshekullore, ku lidhet me Dardaninë si qendër e antikitetit, dhe pavarësisht shuarjes së saj nën pushtimin romak, vazhdoi t’i bartë impulset e saj kulturore, shoqërore e politike. Dardania, emër politik i shek.XIX, me dërgimin e impulseve ekzistenciale etnike e gjuhësore, ku nga ngjarjet e pësuara, formohet shteti i Kosovës, dhe njëkohësisht edhe vepra. Ndërsa, momenti i dytë lidhet me dy personalitete që Kosovës i dhanë shpirt, ide e jetë. Miq të rrugëtimit të shtet ndërtimit, të cilët nuk frymojnë më, Xhemail Mustafa, figurë e njohur e idealeve rugoviane, i vrarë në fazat e para të shtet ndërtimit dhe Ramadan Musliu, i njohur si poet, gazetar dhe studiues i cili nuk pati fatin të përjetojë formimin e shtetit, përkundër përkushtimit, mendimit kritik dhe idealit të tij.
Me këtë rast, autori me pikëllim të ndjerë, shfrytëzon rastin për të dhuruar librin e sapo botuar, bashkëshortes së Ramadan Musliu, si falënderim dhe mirënjohje për punën e palodhshme të Musliut, meqë pa të nuk do të mund të kompletohej cikli i serive, si dhe ikonës tjetër, të cilit iu dhurua vepra ishte i biri i Xhemail Mustafës, gjithmonë duke qëndruar ballë e kundërshtuar vrasjet e pamëshirshme.
“Shteti i Kosovës ende nuk përmbush kërkesat e ikonave që dhanë jetën për këtë kauzë, një proces historik i cili duhet të vazhdojë tutje si një kauzë afatgjate” përfundon Buxhovi. / KultPlus.com
Në mesin e mbi 10.000 librave me temë mbi Kosovën, që kjo bibliotekë bavareze posedon, tanimë hulumtues e studiues të ndryshëm mund të gjejnë edhe një thesar të çmuar të trashëgimisë shpirtërore shqiptare përmes kompletit prej 13 vëllimesh “Anton Çetta” të botuar nga Instituti Albanologjik i Kosovës, përcjellë KultPlus.
Drejtori Gjeneral i kësaj biblioteke me traditë mbi 460 vjeçare, Klaus Ceynowa, priti në një takim zyrtar Konsullin e Përgjithshëm të Republikës së Kosovës në Mynih, Afrim Nura të shoqëruar nga Agata Çetta (vajza e prof. Anton Çettës). Në këtë rast u realizua ideja por edhe dëshira e Agata Çettës për dhurimin e vëllimit prej 13 veprash „Anton Çetta“ kësaj biblioteke, duke e përjetësuar kështu në këtë bibliotekë të përmasave botërore prof. Anton Çetta.
Kërkesa e Konsullit të Përgjithshëm, Nura për bashkëpunim në mes të Bibliotekës Shtetërore Bavareze dhe Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, nga Dr. Ceynowa u pranua me kënaqësi.
Nga tani Biblioteka Kombëtare e Kosovës i ka dyert e hapura për vendosje dhe konkretizim të bashkëpunimit në fusha të ndryshme si në shkëmbim të personelit, të koleksioneve, digjitalizim, restaurim e konservim, por edhe në organizime të përbashkëta të promovimeve dhe ekspozitave të ndryshme kulturore dhe shkencore. / KultPlus.com
Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit ka bërë publike thirrjen për paraqitjen dhe marrjen pjesë në projektet në fushën e leximit dhe librit. Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit për të mbështetur librin shqip ka bërë publik anoncimin e fillimit të këtij projekti dhe ka lajmëruar të gjithë të interesuarit që të bëhen pjesë e këtij projekti.
QKLL-ja harton programet dhe financon projektet në fushën e librit, QKLL-ja shpall thirrjen për mbështetje financiare për projekte në fushën e librit dhe leximit 2021. Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit fton të gjithë të interesuarit, persona fizikë ose juridikë, që të paraqesin projektet e tyre të shoqëruara me dokumentet përkatëse, të cilat duhet të dorëzohen të paktën 30 ditë përpara se të fillojë zbatimi i projektit. Sipas QKLL, procedura përbëhet nga dy faza.
“Faza e parë: dorëzimi i dokumenteve të aplikimit, të cilat përfshihen në formularët përkatës për persona fizikë, ose juridikë, bashkëngjitur kësaj thirrjeje. Pas shqyrtimit dhe vlerësimit të dokumentacionit, aplikuesi i projektit fitues do të njoftohet me email dhe do të informohet mbi detajet e tjera të procedurës. Faza e dytë: aplikuesi fitues do të vazhdojë me dorëzimin e dokumenteve që vërtetojnë zhvillimin dhe mbylljen me sukses të projektit përkatës”.
Kjo qendër bënë të ditur gjithashtu se rezultatet do të bëhen publike vetëm pas 30 ditëve dhe se shuma e ofruar për këtë projekt është 500.000 lekë. Kriter kryesor dhe i panegociueshëm është publikimi për herë të parë i materialit artistik në këtë aktivitet.
Projekti i mbështetur nga Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në Shqipëri ka për qëllim zhvillimin dhe afirmimin e veprave të reja dhe të autorëve të rinj të cilët kanë dëshirë që të bëhen pjesë e botës së shkrimit. Suporti do të jetë i vazhdueshëm sepse edhe ngritja e kësaj qendre kishte pikërisht këtë fakt për qëllim, meqenëse sidomos emrat e rinj të letërsisë shqipe po shpreheshin se po hasnin shumë vështirësi për të depërtuar në treg për shkak të vështirësive menaxhuese apo edhe ato ekonomike./ atsh / KultPlus.com
Franz Kafka lindi në 1883 dhe jetoi vetëm 40 vjet. Gjatë jetës së tij të shkurtër, i mbushur me frikë dhe shpresa të parealizuara, ai shkroi vepra që meritojnë të qëndrojnë në të njëjtin nivel me krijimet më të mëdha të letërsisë botërore.
Ne kemi studiuar biografinë e këtij personi të jashtëzakonshëm dhe kemi bëri një listë të disa fakteve interesante dhe thënieve më të bukura të tij, që do t’ju ndihmojnë ta kuptoni më mirë atë:
Kafka filloi punë si një agjent sigurimesh në moshën 24 e ka bërë atë për 11 vjet. Babai i shkrimtarit e quajti atë “punë buke”, paga nga e cila mjafton vetëm për të paguar faturat. Marrëdhënia e tyre ishte përgjithësisht shumë e vështirë. Kafka e përshkroi babanë e tij si një tiran despotik dhe kërkues, i cili ndikoi fort tek ai.
Romani “Procesi”, të cilin ai nuk donte t’ia tregonte botës, u shit në formë dorëshkrimi për gati 2 milion dollarë në 1988.
Tregimet e shkurtra, romanet që kurrë nuk i përfundoi; 90 për qind të krijimtarisë së vet e dogji; pjesën tjetër e la me testament që të digjej.
Ndoshta Kafka shpiku kaskën. Sipas profesorit Peter Drucker, kjo ndodhi kur Franz ishte në biznesin e sigurimit të punëtorëve nga aksidentet.
Rreth moshës 28 vjeçare, Franz u bë një vegjetarian, edhe pse gjyshi i tij ishte një kasap.
Kafka ishte një fletçerist – një mbështetës i teorisë se ushqimi duhet të përtypet për një kohë të gjatë dhe tërësisht (mjekët nuk e aprovojnë atë). Gjatë vakteve të përbashkëta, babai i shkrimtarit e mbulonte fytyrën me një gazetë në mënyrë që të mos shihte se si Franz përpiqej me ushqimin e tij.
Kafka tërhoqi vëmendje pas vdekjes më shumë sesa kur ishte gjallë.
Është cilësuar si një nga autorët më me ndikim apo Dante i shekullit të njëzetë. Gabriel Garcia Marquez thoshte se me romanin Metamorfoza, Kafka tregoi se ishte e mundur të shkruhej ndryshe, dhe ne kemi sjellë për kënaqësinë e lexuesve tanë thëniet më të bukura të tij.
Disa nga thëniet më të mira të Kafkës:
Nuk i lexoj reklamat, sepse po t’i lexoja do të shpenzoja gjithë kohën time duke dëshiruar të zotëroj gjëra.
Një libër do të duhej të ishte një sëpatë që e thyen detin e ngrirë brenda nesh.
Në luftën midis vetes dhe botës, përkrahe botën.
Kushdo që ruan aftësinë për ta parë bukurinë, nuk ka për t’u plakur kurrë.
Duke besuar në mënyrë pasionante në diçka që ende nuk ekziston, ne e krijojmë atë. Ajo që ende nuk ekziston është thjesht diçka që nuk e kemi dëshiruar mjaftueshëm”.
Zoti t’i jep arrat, mirëpo ai nuk i thyen ato për ty.
Kam frikë nga nata. Kam frikë nga jo-nata.
Je i lirë, prandaj dhe je i humbur.
Librat që na duhen janë ato që na vijnë si fatkeqësi, që na bëjnë të vuajmë si vdekja e një personi që e duam më shumë se veten, që na bëjnë të ndihemi sikur jemi në prag të vetëvrasjes, ose të humbur në një pyll ku nuk frymon asnjë njeri.
Mos e ndrysho, mos e ujit, mos u mundo ta bësh logjik. Mos e ndrysho shpirtin tënd sipas kërkesave të të tjerëve. Përkundrazi, ndiqi fiksimet e tua më të forta, në mënyrë të pamëshirshme.
Ka një pafundësi shpresash në këtë univers… por ato nuk janë për ne.
Njeriu i veprimit i detyruar të mendojë, është i palumtur deri në çastin që ia arrin të dalë nga kjo situatë.
Kushdo që nuk arrin të gjejë kuptimin e jetës së tij, ndërkohë që ai është gjallë, ka nevojë që një dorë ta ruajë paksa nga dëshpërimi ndaj fatit të tij… por me dorën tjetër ai nuk mund të zhdavaritë çfarë shikon në mes të rrënojave.
Shoqërimi me qenie njerëzore çon në vetëvëzhgim.
Të besosh në progresin nuk do të thotë të besosh se është bërë ndonjë progres.
Duke besuar me pasion në diçka që ende nuk ekziston, ne e krijojmë atë. Joekzistuesja është çfarëdo gjëje që ne nuk e kemi dëshiruar mjaftueshëm.
Fatkeqësia e Don Kishotit nuk është përfytyrimi i tij, por Sanço Pançoja.
E ligë është çdo gjë dëfryese.
Si mund të gjesh kënaqësi në botë nëse nuk e ke atë për strehë?
Unë kam ndjesinë e vërtetë të vetes sime vetëm kur jam tej mase i palumtur.
Nëse unë do të jetoj përjetësisht, si do të ekzistoj nesër?
Në njëfarë kuptimi e Mira është e parehatshme.
Sa tmerrshëm e pakët është njohja e vetes sime, krahasuar me njohjen e dhomës sime.
Nuk është e nevojshme të largohesh nga shtëpia jote. Rri në tryezë dhe dëgjo. Madje mos dëgjo, vetëm prit. Madje as mos prit, vetëm rri qetësisht dhe vetmitar. Bota do të paraqitet tek ti pa masë, nuk ka rrugë tjetër, vetëm do të bjerë në gjunjë para teje.
Parimi im kryesor është ky: Faji nuk duhet dyshuar kurrë.
Vuajtja është elementi pozitiv i kësaj bote, në të vërtetë është e vetmja lidhje midis kësaj botes dhe pozitives.
Dashuria sensuale është mashtruese si dhe dashuria hyjnore; ajo nuk mund të bëhet vetë, por gjersa e ka pavetëdijshëm elementin e dashurisë hyjnore brenda vetes, mund të bëhet edhe kështu.
Historia e njerëzimit është çasti midis dy hapave të udhëtarit.
Ka vetëm dy gjëra. E vërteta dhe gënjeshtrat. E vërteta është e pandashme, gjersa ajo nuk e njeh veten; të gjithë ata që duan ta njohin, vetëm sa gënjejnë. / Shkolla e suksesit / KultPlus.com
Më shumë se një e katërta – 26 për qind – e të rriturve në SHBA, e pranojnë se nuk kanë lexuar qoftë edhe një pjesë të një libri gjatë vitit të kaluar. Kjo sipas statistikave që dalin nga Qendra Kërkimore Pju. Nëse jeni pjesë e këtij grupimi, dijeni që shkenca mbështet idenë se leximi është shumë pozitiv për ju në disa aspekte.
Sipas një studimi të kryer nga Universiteti i Torontos, pjesëmarrësit në studim që lexonin histori të shkurtra, përjetuan shumë më pak nevojë për “mbyllje konjitive” krahasuar me homologët që lexojnë shkrime jo letrare. Në thelb, ata rezultuan në teste si më mendje-hapur, krahasuar me lexuesit e shkrimeve jo letrare.
“Edhe pse leximi i materialeve që nuk janë letërsi, i jep mundësi studentët të mësojnë lëndën, ai nuk mund t’i ndihmojë gjithmonë ata të mendojnë për të. Një mjek mund të ketë një njohuri enciklopedike të subjektit të tij ose të saj, por kjo nuk mund të parandalojë atë të kapë një diagnozë, kur simptomat shtesë flasin për një sëmundje tjetër”- shkruajnë autorët.
Njerëzit që lexojnë libra, jetojnë më gjatë
Kjo sipas studiuesve të Universitetit të Jeilit, që studiuan 3.635 njerëz më të mëdhenj se 50-vjeç, ku zbuluan se ata që lexonin libra për 30 minuta në ditë jetonin mesatarisht 23 muaj më gjatë sesa lexuesit e revistave.
Me sa duket, praktika e leximit të librave,sjell një angazhim konjitiv që përmirëson shumë gjëra, përfshirë fjalorin, aftësitë e të menduarit dhe përqendrimin. Ajo gjithashtu mund të ndikojë në ndjeshmëri, perceptim shoqëror dhe inteligjencë emocionale, shuma e të cilave ndihmon njerëzit që të jetojnë në planet më gjatë.
Leximi i 50 librave në vit, është diçka që në fakt mund ta arrini
Ndërsa rreth një libër në javë mund të tingëllojë si një mision i vështirë, ajo është ndoshta e mundur edhe nga njerëzit më të ngarkuar me punë. Shkrimtarja Stefani Hjuston thotë se mendimi i saj se nuk kishte mjaftueshëm kohë për të lexuar, doli të ishte një justifikim i kotë.
Tani që ajo i ka vendosur vetes synimin për të lexuar 50 libra brenda një viti, thotë se ka humbur shumë kohë me telefonin e saj gjatë kohës që rrinte shtrirë në shtrat, në trena, gjatë pushimeve pas të ngrënit, apo duke pritur diku në radhë. Dy muaj pas sfidës së saj, ajo raporton të ketë më shumë paqe dhe kënaqësi dhe e ka përmirësuar ndjeshëm gjumin, ndërsa mëson më shumë nga sa mendonte se ishte mundur.
Njerëzit e suksesshëm, janë lexues të rregullt
Njerëzit e suksesshëm janë të etur për vetë-përmirësim. Qindra drejtues të suksesshëm, kanë ndarë me mua librat që i kanë ndihmuar të arrijnë atje ku janë sot. A keni nevojë për ide se nga t’ia filloni? Titujt që shfaqen në mënyrë të përsëritur tek listat e tyre:“The Hard Thing About Hard Things” nga Ben Horovic; “Shoe dog” nga Fil Najt; “Good to Great” nga Xhim Collins; dhe “Losing My Virginity” nga Richard Branson. /inc.com/ KultPlus.com
Çekov shkruan nga Moska më 1886: Sipas mendimit tim, njerëzit me kulturë duhet të përmbushin kushtet që vijojnë:
– Ata respektojnë personalitetet njerëzore, dhe aty për aty, janë gjithmonë të dashur, të sjellshëm dhe të gatshëm për të bërë për të tjerët. Ata nuk bëjnë sherr për një çekiç apo sepse humbin një copë kauçuku, nëse jetojnë me të tjerët nuk e marrin këtë gjë si nder, dhe kur largohen, nuk thonë “asnjeri nuk do të mund të jetonte me ty.” Ata ia dalin me zhurmën, të ftohtët, vërejtjet e mprehta dhe me praninë e të huajve në shtëpi.
– Ata nuk kanë dhembshuri vetëm për lypsarët apo macet pa shtëpi. Zemra e tyre dhemb për atë që syri nuk shikon… ata ngrihen natën për të ndihmuar… për të paguar për vëllezërit që janë në universitet, dhe për të blerë rroba për nënën e tyre.
– Ata respektojnë hapësirën e të tjerëve dhe i shlyejnë detyrimet.
– Ata janë të sinqertë, dhe i frikësohen gënjeshtrës sikurse zjarrit. Nuk gënjejnë as për gjërat më të vogla. Një gënjeshtër është fyese për dëgjuesin dhe e ul atë në sy të folësit. Ata nuk shtiren, ata sillen në rrugë ashtu si në shtëpi, dhe nuk mburren para miqve modestë. Nuk janë të dhënë pas dërdëllitjeve dhe të detyrojnë të tjerët mbi besimet e tyre. Pas shpinës së tjetrit parapëlqejnë të heshtin më shumë sesa të flasin.
– Ato nuk i ulin vlerat e tyre për të zgjuar dhembshuri. Nuk luajnë me telat e zemrës së njerëzve që më vonë të psherëtijnë dhe të ndiejnë këqardhje. Ata nuk thonë “ jam keqkuptuar,” ose “jam lënë pas dore,” sepse gjithë kjo përpjekje, është vulgare boshe, false…
– Ata nuk kanë krenari të cekët. Ata nuk duan t’ia dinë për diamantet fallso si të njohurit e të famshmëve, për t’i dhënë dorën “P”-së [me gjasë Palmin, poet i padëgjuar] së dehur, të dëgjojnë entuziazmin e një spektatori të humbur në një shou pikturash, të qenët të njohurit e tavernave…. Nëse bëjnë diçka të vogël, ata nuk krekosen për të sikur të kishin dhuruar diçka me vlerën e 100 rublave, dhe nuk mburren që kanë arritur aty ku të tjerët nuk janë pranuar…. Ata që janë vërtet të talentuar, gjithmonë anojnë nga ana e turmës, sa më larg reklamimit…Edhe Krivol ka thënë se një fuçi boshe bën më shumë jehonë sesa një e plotë.
– Nëse kanë një talent, e respektojnë atë. E sakrifikojnë atë për të tjerët, gruan, verën, krenarinë… Ata janë krenarë për talentin e tyre.
– Ata zhvillojnë ndjenjen estetike tek vetja e tyre. Nuk bien dot të flenë me rrobat e tyre, të shohin të çarat e mureve plot me insekte, të thithin ajër të keq, të ecin në një rrugë të pështyrë, të gatuajnë vaktet në vaj të ndenjur. Ata kërkojnë sa më shumë të mposhtin dhe të fisnikërojnë instiktet seksuale… nuk e duan për shoqe shtrati një femër… nuk kërkojnë inteligjencën që shfaq veten në një gënjeshtër të vazhdueshme. Nëse janë artistë, ata duan në veçanti, freski, elegancë, njerëzi dhe kapacitet për amësinë…Ata nuk rrokullisin vodka në çdo orë të ditës dhe natës, nuk kërkojnë në rafte, nuk janë derra dhe e dinë që nuk janë. Ata pinë vetëm kur janë të lirë, me raste… Ajo çfarë duan është një mendje e shëndetshme në një trup të shëndetshëm (mens sana in corpe sano). E kështu me radhë. Kështu janë njerëzit e kulturuar. Që të jesh i kulturuar dhe të mos jesh nën nivelin e atyre çfarë të rrethojnë nuk mjafton të kesh lexuar “The pickwick Papers” dhe të kesh mësuar një monolog nga “Fausti”… Ajo çfarë duhet është një punë konstante, natë dhe ditë, lexim i vazhdueshëm, studim, vullnet… / KultPlus.com
Një botim i komentuar i “Mein Kampf” do të publikohet këtë javë në Poloni, për herë të parë në këtë vend, dhe historiani që e ka përgatitur atë u përgjigjet kritikëve se bëhet fjalë për një “homazh për viktimat”.
Manifesti i Adolf Hitlerit, i botuar në 1925, hyri në domenin publik në 2016 por që nga ajo kohë nuk është ribotuar më. Deri më tani, vetëm Gjermania ka botuar një version të komentuar në vitin 2016, i cili ka 2 000 faqe dhe ka shitur më shumë se 100 000 kopje.
Edicioni kritik polak, i cili do të jetë si i dyti në botë, ka një mijë faqe, gjysma e të cilave përbëhet nga shënime.
“Sipas kritikëve, botimi i këtij libri përbën një fyerje për kujtesën e viktimave të nacional-socializmit. Sipas mendimit tim, është e kundërta”, vlerëson profesori Eugeniusz Krol, historian dhe shkencëtar politik, specialist i epokës naziste, i cili e përgatiti këtë botim për gati tre vjet.
“Ky është një homazh për viktimat e sistemit kriminal dhe një paralajmërim për gjeneratat e ardhshme”, theksoi ai.
Libri, që do të publikohet të mërkurën, përbën sipas tij një burim historik në një kontekst më të gjerë dhe nuk duhet të shfrytëzohet nga forcat ekstremiste”, shtoi ai.
Botimi i parë është 3 000 kopje dhe nuk është planifikuar asnjë fushatë reklamuese. Libri kushton rreth 150 zloty (33 euro), një çmim shumë i lartë në Poloni./ata/ KultPlus.com
Betejën e brendisë së njeriut mes kujtimeve të cilat rrojnë në mendje dhe përpjekjen e tyre për kalim në pluhurin e harresës, autori Suad Arilla i ka vendosur nëpërmjet lapsit në letër. Shkrimtari i ri ka sjellur librin e tij të parë me një titull simbolik “Libri i kujtimeve dhe i harresës”, shkruan KultPlus.
Arilla kishte mbushur fletët e tij për një periudhë të gjatë, gjithnjë duke ëndërruar që një ditë këto fletë të bashkoheshin në një vepër të kompletuar. Sukseset që arriti duke qenë konkurrues në “Libri i Karantinës’’ dhe fitues i çmimit për autorët e rinj në kuadër të Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit e bën që këto përpjekje të tij të takojnë realitetin.
“Libri i kujtimeve dhe i harresës” nga juria e përzgjedhur nga QKLL u vlerësua si një roman që përcjell te lexuesi luftën e brendshme të personazheve, andaj KultPlus realizoi një intervistë me autorin i cili kishte shpalosur me fjalën e tij dimensione të ndryshme të protagonistëve.
Që nga takimi i parë i fletës me lapsin e deri te botimi, të gjitha këto procese deri në dritëdaljen e veprës, Suadit i kishin marrë 3 vite, teksa periudhën e pandemisë e kishte shfrytëzuar për redaktimin e “Libri i kujtimeve dhe i harresës”.
“Umberto Eco shprehej shpesh se shkrimtarët nguten të shkruajnë dhe botojnë libra sa më shpesh, madje edhe për çdo vit; kur ajo që sugjeron ai është të shijuarit e procesit të shkrimit dhe ripunimit të një libri, si diçka thuajse intime”, shprehet autori Arilla.
Romani ka 3 linja rrëfimi, përderisa sipas tij pjesa më e rëndësishme është ndikimi që ka e shkuara dhe kujtimet në përditshmërinë e personazheve.
“Kujtimet ose e shkuara jonë në tërësi janë ato çfarë na personifikojnë totalisht neve si njerëz. Në asnjë rast, ne nuk mund të jemi njerëzit e sotshëm pa marrë parasysh kush ishim dje. Mirëpo kujtimet, të mira apo të këqia qofshin, jo vetëm që mbesin pas në jetën tonë, por herë pas here kthehen dhe ndikojnë ditët tona. Ndaj ne jemi të “bekuar” me harresën, që ditë pas ditë, të kemi shansin të zgjohemi e të ndihemi njerëz të rinj”, vlerëson Suad Arilla.
Pikërisht këto botëkuptime të tij mes këtyre dy koncepteve e shtyen që t’i linte vend në titullin e veprës. Ndërkaq ai ka edhe përtej kësaj për emërtimin.
“Emri “libri” në titull, vjen si rrezultat i rrëfyesit të romanit, sepse aty pretendoj se kam bërë një “lojë” të bukur për lexuesin”, thotë shkrimtari.
Personazhi kryesor i veprës “Libri i kujtimeve dhe i harresës” është Golemi, për të cilin autori thotë se nuk ka antagonist, por herë pas here është vetë heroi pozitiv dhe negativ.
“Golemi, ndeshet në jetën e tij me shumëçka dhe kupton që është i paaftë, e ka të pamundur, është gjetur i papërgatitur për t’ia dalë mbanë, po aq sa jeta e tij shpesh herë kushtëzohet nga rrethana tjera që s’janë në dorën e tij”, sqaron Arilla.
Mirëpo, pavarësisht ndikuesve të jashtëm, shkrimtari ka dashur që vëmendjen e rrëfimit ta dërgoj drejt të brendshmes.
“Me gjithë sa jam përpjekur, jo vetëm me Golemin, por edhe me personazhet e tjerë, kam dashur të paraqes se ajo që ndodh jashtë nesh nganjëherë është shumë më e vogël se ajo që ndodh brenda nesh, në shpirtin tonë. Ajo që më intereson mua është të di ose të shpreh se si bota e jashtme ndikon tek ne apo reagimet tona të brendshme ndaj botës së jashtme.”, thotë autori.
Tutje, ai thekson se për të nuk është e rëndësishme se kush janë këto personazhe, aspekti vizuel i tyre, jeta që e çojnë dhe vendi ku frymojnë. Por, ajo që Arillës ia ngacmon vëmendjen është thellimi në një botë më të gjerë se kaq.
“Për mua ka shumë rëndësi që të shpreh botën e padukshme njerëzore, atë që ndodhet brenda lëkurës së secilit prej nesh, që nuk shihet as lexohet, mirëpo ne mund ta dallojmë vetëm nëpërmjet shpërthimeve të herë pas hershme”, shprehet Suad Arilla.
Autori i veprës “Libri i kujtimeve dhe i harresës” sqaron se ai shpreson se fokusi i të shkruarit të tij do të vazhdon të jetë në betejat e brendshme.
“Më intereson të di si ndihen njerëzit kur dikush largohet, kur dikush vdes, kur dikush rebelohet, kur dikush pendohet”, thekson ai.
Ndërkaq në pyetjen e vlerësimeve nga lexuesit ai tregohet modest, duke thënë se libri duhet të ‘shëtit’ ende në shumë diskutime e klube lexuesish për t’u përgjigjur.
“Publiku mund të reagojë menjëherë, pas 6 muajsh apo pas 10 vitesh nëse libri e bën rrugën e vet. Unë do shpresoja shumë vetëm që lexuesi shqiptar të mund të kthente kokën nga autorët vendas që po bëjnë letërsi të mirë dhe të mos i neglizhojnë”, shpreh dëshirën e tij Suad Arilla.
Në anën tjetër, ai beson se të gjitha temat e mundshme që mund të shkruhen si libër, janë konsumuar prej kohësh.
“Unë kam vendosur që për të sjellë diçka origjinale në letërsi ta bëj në dy mënyra: duke eksperimentuar me zhanret dhe format e rrëfimit. Kështu e nisa që me romanin e parë. Qasja ime do vazhdojë të jetë e lidhur me përplasjet në botën e brendshme njerëzore dhe eksplorimi i saj, të vendosura në një konteks social që përbën shqetësim për kohën dhe vendin ku jetojmë”, thotë Arilla.
Në fund, ai vlerëson se pavarësisht se preferon të mos kapet për detaje të kohës e vendeve, sërish letërsia që ai e bën nëpërmjet shkrimit nuk e shmang dot realitetin ku jetoj. / KultPlus.com
Shkrimtari dhe historiani Jusuf Buxhovi, që kohë më parë hapi faqen elektronike jusufbuxhovi.com për shfrytëzim gratis, ku u përfshinë disa nga romanet e tij më të lexuara (Trilogjia gjermane, Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit dhe Dosja B në anglisht), këto ditë e plotësoi atë me vepra të tjera letrare dhe historiografike si dhe me rubrikën “Recensione dhe kritika letrare”.
Ndër veprat letrare që tashmë mund të shfrytëzohen gratis gjenden romanet: “Nata e Shekujve” , “Letrat për Kryeprincin”, trilogjia “Libri i Bllacës”, “Libri i të mallkuarve”, “Udhëtimi i fundit i Mendim Drinit” si dhe romanët e kohëve të fundit “Dosja B” dhe “Dushkaja”. Ndërsa, nga veprat historiografike, krahas “Kosovës”I, II,III në anglisht, gjendet “Maqedonia nga antikiteti deri te koha jonë” dhe “Kongresi i Berlinit dhe Lidhja Shqiptare 1878”.
Për librat historiografike, autori thotë se ka pasë kërkesa të shumta nga Maqedonia, SHBA-atë dhe vendet e ndryshme evropiane, po edhe nga studentë të Universitetit të Prishtinës dhe atij të Tiranës.
Në pyetjen e KultPlus se cili ka qenë motivi që e ka shtyrë autorin për një veprim të tillë, Buxhovi thotë se rrethanat e tanishme kërkojnë që autori t’u përshtatet atyre në përputhje me konceptin që libri të depërtojë në gjithë botën online dhe të shfrytëzohet pa pengesa.
“Ka kohë që interneti me platformën elektronike, ka filluar që t’i thyejë konvencat e librit në librari dhe biblioteka. Kjo i ka të mirat e veta, ngaqë vendosja e librit në platforma elektronike si dhe shfrytëzimi i tij, e përhap atë në përmasa globale. Kjo, për autorin, do të thotë shumë…”, vlerëson autori.
Në pyetjen se shfrytëzimi gratis, dëmton autorin dhe botuesit, Buxhovi vlerëson se kjo nuk përjashtohet, por vlerëson se libri elektronik si dhe digjitalizimi i tij, janë pjesë e një forme të re të komunikimit të autorit me lexuesit, që, si e pashmangshme, duhet pranuar, siç është pranuar fakti se, në fushën e informimit, portalet tashmë kanë zëvendësuar gazetën. Me këtë rast, ai përmend, edhe përparësitë e mëdha që sjell kjo formë e re e shfrytëzimit të librit në përmasa globale, veçmas kur kihet parasysh mundësia e depërtimit të tij nëpër biblioteka, institucione dhe institute hulumtuese-shkencore. Përkundër këtij ndryshimi të madh që është pozitiv, autori thotë se libri do të mbetet ai që është.
“Bartja e tij në platformën elektronike si dhe digjitalizimi, nuk do ta nxjerr atë nga libraria, meqë përherë do të ketë lexues që atë dëshirojnë ta kenë pranë, ndërsa në biblioteka mbetet i përhershëm, paçka se edhe aty po u nënshtrohet formave digjitale të leximit dhe të huazimit”, thotë Buxhovi. / KultPlus.com
Nuk do duhej të ishe befasi për ju fakti se leximi është i mirë për shëndetin tuaj, por a e dini pse? Siç duket, ekzistojnë një grumbull i dobive nëse lexoni para se të shkoni në shtrat për të fjetur. Nëse tashmë jeni duke e bërë këtë, jeni me fat. Nëse jo, atëherë ju rekomandojmë të filloni ta bëni këtë.
1. Do të flini më mirë
Leximi ju ndihmon për ta sjellur gjumin duke ua vendosur mendjen diku tjetër dhe në këtë mënyrë duke ua larguar fakusin nga problemet e jetës së përditshme. Është njësoj sikurse leximi i përrallave për fëmijët që shtrihen për të fjetur, shumicën e të cilëve gjumi i pushton në pjesën e fundit të tregimit! Por kjo nuk do të ishte shumë e pëlqyeshme nëse jeni në pjesën më të mirë të librit, sepse do i’u duhej të luftoni kundër gjumit për shkak të dëshirës për ta përfunduar atë kapitull.
2. Ju ndihmon ta reduktoni stresin
Një grup i studiuesve në Universitetin e Surrey ka gjetur se leximi para gjumit mund ta reduktoj stresin deri në 68%. Kjo është një peshë mjaftë e rëndë që do të largohet nga supet tuaja përmes zhytjes nëpër faqet e një libri!
3. Ju do të bëheni më paqësor
Mbajtja e televizionit ndezur përgjatë kohës sa jeni duke tentuar të flini, mund të ju mbajë zgjuar për një kohë edhe më të gjatë. Leximi është një mënyrë e mrekullueshme për ta rehatuar veten qetësisht për një natë me gjumë të mirë. Është shumë më i mirë për shëndetin tuaj të përgjithshëm.
4. Do të koncentroheni më mirë
Përderisa gjurmoni nëpër rrjetet sociale përpara gjumit, ju jeni duke bluar në mëndje shumë gjëra në të njejtën kohë, duke e bërë të vështirë të fokusoheni në diçka më specifike. Duke mos pasur pamje vizuale, gjatë leximit të librit ju jeni të detyruar të fokusoheni vetëm në një ngjarje. Në këtë mënyrë ju e trajnonin trurin tuaj të koncentrohet.
5. Do të bëheni më kreativ
Për shkak se leximi për trurin është sikur stërvitjet fizike për trupin, sa më shumë që lexoni ju do të filloni ti shihni gjërat në një mënyrë tjetër nga ajo e mëparshmja. Kjo gjithashtu ju dërgon në gjetjen e shtigjeve të reja për zgjidhjen e problemeve tuaja./filozofia.al / KultPlus.com
Ndonëse historia jonë është e kurorëzuar me ngjarje të rëndësishme falë veprimtarisë së individëve të shquar, një rol tejet të madh ka edhe Parashqevi Qiriazi. Pikërisht për të vlerësuar figurën e saj të madhe, në Bibliotekën Kombëtarë të Kosovës në Prishtinë u promovua ditari i saj si dhe u shfaq dokumentari për të, shkruan KultPlus.
Parashqevi Qiriazi e cila tanimë me kontributin e madh për arsimin, kulturën dhe diplomacinë shqiptare është kthyer në mësuese të mbarë popullit, kësaj here i erdhi publikut kosovar përmes dorëshkrimeve të saja, nën titullin “Ditari i Parashqevi Qiriazit, Ditët e mia në Konferencën e Versajës” dhe fjalëve të të tjerëve për të.
Holli i Bibliotekës Kombëtare mirëpriti profesor universitar, përfaqësues institucionesh e kontributdhënës të kulturës për të ndjekur aktivitetin kushtuar Qiriazit në 50 vjetorin e vdekjes së saj. Përderisa të pranishmit morën ulëset, Valdeta Kasapi filloi moderimin, duke i uruar pjesëmarrësve shikim të mbarë për dokumentarin i cili shpalosi jetën dhe veprën e Qiriazit.
Figura të rëndësishme dhe njohës të kontributit të saj, kishin përzgjedhur fjalë të veçanta për të kujtuar Qiriazin në dokumentarin e përgatitur nga Ministria e Kulturës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të shqiptarëve dhe Instituti për studime shqiptaro-protestane në Tiranë.
Dokumentari i cili përveç fjalimeve, përbënte fotografi që nga fëmijëria e deri në moshën më të vonshme të Qiriazit, dokumente e dorëshkrime të saj, nuk mbeti vetëm nën hijen e syrit të publikut kosovar. Pikërisht në ato momente, kjo përmbledhje po shfaqej edhe në Paris, përkatësisht në Asamblenë e Përgjithshme të UNESCO-së.
Pas dokumentarit, foltorja u hap për organizatorët për të nderuar figurën e ndritur të Qiriazit. Kryetari i Shoqatës për kthimin e shqiptarëve të shpërngulur, Jahjaga Lluka theksoi rëndësinë e unifikimit të shqiptarëve dhe punës së vazhdueshme për faktografimin e individëve dhe ngjarjeve të rëndësishme të historisë kombëtare.
Në anën tjetër, kryetari i Institutit të Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të shqiptarëve, Skender Asani theksoi se mos bërja mjaftueshëm për figurën e kësaj gruaje të madhe shqiptare e shtyu këtë institucion që të publikonte ditarin e Qiriazit.
“Ne sot përmes ditarit dhe filmit dokumentar po prezantojmë një episodë të shkurtër nga jeta e Parashqevi Qiriazit sepse emri i saj është shumë më i madh dhe mbetemi me shpresë që profili i plotë i kësaj gruaje shqiptare do të studiohet nga ekipet e specializuara”, u shpreh drejtori i Institutit.
Ai shtoi se familja Qiriazi paraqesin shiritin e çmueshëm të memories kombëtare, duke përmendur mësonjëtoren, Kongresin e Manastirit dhe përpjekjet shekullore për Pavarësi.
“Familja Qiriazi me përpjekje titanike ishte prej flakadanëve kryesor që kësaj ngjarje i hapi udhën dhe shtigjet e errëta të historisë”, tha Skender Asani.
Tutje, drejtori i Institutit shprehi dëshirën e tij që Parashqevi Qiriazi të shndërrohet në pasaportë kulturore e diplomatike për shtetin e Kosovës.
Në anën tjetër, për të folur në cilësinë e kritikut letrar i pranishëm ishte edhe publicisti Emin Azemi. Ai tha se Ditari i Qiriazit “Ditët e mia në Konferencën e Versajës” shpalosin angazhimin e drejtpërdrejtë të një gruaje shqiptare në ngjarje madhore të kohës.
“Ditari që tanimë kemi në duar dëshmon që një prej hallkave që lidhte gjithë ato ngjarje të bujshme në prag dhe pas Konferencës së Versajës ndodhi në duart e brishta të Parashqevi Qiriazit, që atëherë as që e dinte se po e shkruante diplomacinë shqiptare”, theksoi Emin Azemi.
Tutje, publicisti shtoi se shënimet e marra nga Qiriazi nga 1 janari e deri më 26 tetor të vitit 1990 janë përmbledhje e një kronike autentike mbi zhvillimet në prag të Konferencës së Versajës dhe pas saj.
“Pasi ta kemi lexuar këtë ditar do të mbetemi për një çast të fikësuar me një pyetje: “Si ka arritur kjo grua e shquar, e rrethuar me vetminë e dilemave delikate që shtronte koha kur nuk mjaftonte as fuqia e dhjetëra burrave për të ça akullin e refuzimit ndaj çështjes shqiptare?”, vlerësoi Azemi.
Emin Azemi tha se ky ditar i shkruar me shkrim dore dhe e konceptuar si një agjendë ngjarjesh ditore, do të shërbej për hulumtim dhe frymëzim për studiues, historian, shkrimtarë e skenaristë të shumtë, duke qenë se Parashqevi Qiriazi arriti të përhapte zërin e kombit shqiptar.
“Ajo arriti të bëhej zëdhënëse e kauzës shqiptare në një konferencë ndërkombëtare ku logjika e ftohtë e gjeopolitikës ishte më e ashpër se dëshirat dhe aspiratat e shqiptarëve për të jetuar brenda një sovraniteti të pacenuar territorial e kombëtar”, tha për fund Azemi.
Parashqevi Qiriazi përbën një ndër personat më të rëndësishëm të historisë, e që dëshmon edhe për fuqinë dhe përkushtimin e grave pavarësisht periudhave kohore. / KultPlus.com
Libri “A Promised Land” që në shqip përkthehet “Një tokë e premtuar” ku ish-presidenti amerikan, Barack Obama ka shkruar kujtimet e tij është shitur në mbi 3 milionë kopje, pavarësisht se ka vetëm një muaj që ka dalë në treg.
Shtëpia botuese “Crown” ka njoftuar se shitjet e “A Promised Land” kanë arritur në 3.3 milionë në SHBA e Kanada dhe se libri përparon drejt rrugës për t’u bërë një prej kujtimeve të ish-presidentëve që është shitur më shumë në kohët moderne.
Në “A Promised Land” i cili është një nga dy vëllimet e planifikuara, trajtohet zgjedhja e Obamas si president në vitin 2008 dhe periudha e parë e tij.
Ndërkohë që ende nuk është deklaruar ndonjë datë për botimin e vëllimit të dytë, përcjell tch.
Librat “Dreams from My Father” dhe “The Audacity of Hope” që Barack Obama ka shkruar para se të bëhej president kanë arritur shitje në mbi 1 milion kopje.
Ndërsa librat e ish-presidentëve “My Life” i Bill Clinton dhe “Decision Points” i George W. Bush arritën shitje nga 3.5 deri në 4 milionë kopje.
Libri “Becoming” i ish-zonjës së parë, Michelle Obama, bashkëshortes së Obamas është shitur në mbi 8 milionë kopje në Amerikën e Veriut që nga viti 2018 kur ai doli në treg. / KultPlus.com
Pas shpërthimit të demonstratave të vitit 1981 në Prishtinë, organet e rendit të ish Jugosllavisë në përgjithësi, e organet e rendit në Republikën Socialiste të Maqedonisë në veçanti, ndërmorën një sërë masash brutale ndaj shqiptarëve, edhe atë pothuaj në të gjitha sferat e jetës së tyre.
Në vitet që pasuan shqiptarët (në Republikën e atëhershme Socialiste të Maqedonisë) ishin në shënjestër të kontrollit total, sa që u krijua përshtypje se policia sekrete hetonte edhe ajrin që ata thithnin.
Me urdhër të organeve komuniste, sidomos kultura dhe arsimi (të cunguara) shqip, iu nënshtruar rishqyrtimit të plotë, duke hartuar platforma, informata e konkluzione, ashtu siç u konvenonte atyre, duke i shpallur jo vetëm shqiptarët, por edhe gjithçka që mbante atributin shqiptar, si element armiqësor, nacionalist e irredentist.
Duhet thënë se, atëbotë, policia maqedonase ishte më brutale se ajo federative e serbe. Në një dokument që gjendet në Arkivin shtetëror (të Maqedonisë së Veriut) e që ka të bëjë me konkluzionet e Dhomës shoqërore-politike të Kuvendit të RS të Maqedonisë, i miratuar në mbledhjen e mbajtur më 27 maj të vitit 1981, lidhur me shqyrtimin e Raportit të punës së Sekretariatit Republikan për Shkencë dhe Arsim, ndër të tjera thuhet se “Dhoma vë në dukje nevojën e rishikimit të plotë të të gjitha planeve, programeve dhe librave, përfshi edhe ato historike, nga këndvështrimi ideor dhe edukativ”, ndërkaq shkak i drejtpërdrejtë për miratimin e konkluzioneve ishte diskutimi që u zhvillua në trupat e Kuvendit të RS të Maqedonisë, në lidhje me “ngjarjet nacionaliste, irredentiste e kundërrevolucionare në KSA të Kosovës dhe në viset tjera të RSFJ”.
Në këtë mbledhje antishqiptare, siç bëhet e ditur në dokument, ndër të tjera do të bëhet fjalë edhe Dr. Ali Hadrin, përkatësisht librin e tij, “Kritikë historiografike”. Bëhej e ditur se libri ishte botuar në vitin 1973, në kuadër të botimeve të “Flakës së Vëllazërimit”.
Komunistët maqedonas kishin konstatuar se “në këtë libër autori Ali Hadri, duke i mbrojtur në tërësi qëndrimet e PKSh-së dhe të historiografisë shqiptare, bën kritikë të ashpër e joparimore ndaj historiografisë jugosllave, duke e vlerësuar atë si joshkencore dhe aspak objektive”, duke shtuar se “që para ngjarjeve nacionaliste dhe irredentiste, ky libër ka qenë lëndë e një kritike të ashpër që është publikuar edhe në shtypin ditor”.
Me këtë rast, bëhet e ditur në dokument, redaksia “Flaka e Vëllazërimit” në janar të vitit 1981 do ta tërheqë librin nga shitja dhe më vonë do të asgjësuan 390 ekzemplarët që kishin mbetur pa u shitur. Jo vetëm kaq, por përmes policisë sekrete, do të ndërmerren masa për asgjësimin e 1600 ekzemplarëve tjerë që gjendeshin nëpër biblioteka.
Pra, pothuaj 2000 ekzemplarë të librit të Hadrit, “Kritikë historiografike”, do të asgjësohen.Duke folur për Dr. Ali Hadrin, në këtë dokument vërejmë se komunistët maqedonas të asaj kohe, që kishin marrë edhe rolin e historianëve, kishin theksuar se “nëpër tubimet shkencore të historianëve jugosllavë, Dr. Ali Hadri kishte sulmuar historiografinë maqedonase si nacionaliste. Sipas tyre, “sulme të drejtpërdrejta i janë drejtuar librit “Historia e popullit maqedonas” për prezantimin aspak objektiv të së kaluarës së popullit shqiptar”, në të cilin libër shqiptarët prezantohesh edhe si “cubat shqiptarë, hajdutët shqiptarë” e ngjashëm. Kështu do të prezantohen edhe më vonë nga të njëjtit, por të maskuar me kostum demokratike, në “Enciklopedinë e Maqedonisë”, e botuar në vitin 2009. / KultPlus.com
Muajin që shkoi doli nga shtypi përmbledhja me rrëfenja e profesorit dhe shkrimtarit Agim Vinca. Përmbledhja e cila është botuar nga shtëpia botuese “Syth”, përmbanë katërmbëdhjetë tregime dhe një novelë, shkruan KultPlus.
Më poshtë mund të gjeni disa nga kritikat që janë dhënë për këtë libër.
Profesor Resmi Osmani
“Një tjetër libër në prozë i Prof. Agim Vincës, që i jepet lexuesit në këtë kohë të vështirë pandemie. Janë tregime me refleksione nga ndodhitë e jetuara, si të tilla të vërteta dhe të besueshme. Ajo që ua rrit vlerën është mjeshtëria e shkrimtarit dhe dituria e filozofia e mendimtarit në këndvështrimin e ngjarjeve dhe të dukurive jetësore, në të cilat lexuesit i duket se gjen pjesëza nga jeta e vet ose përputhshmëri mendimesh. Prozë e shkruar thjesht, por bukur, që rrjedh natyrshëm, pa ndërlikime, që lexohet me ëndje nga lexuesi, për t’i shkuar deri në fund asaj që shkrimtari synon t’i kumtojë…”
Mehmet Hajrizi
“Agim Vinca është mjeshtër i fjalës së zgjedhur dhe arkitekt i ndërtimit sintaksor të tekstit. Gjuha dhe stili nolian, rrjedha e qetë e rrëfimit, si e lumit të gjerë, figurat e shumta letrare dhe emocioni që ka vepra brenda, i japin lexuesit kënaqësi të veçantë estetike.”/ KultPlus.com
