Njëra ndër gazetat më prestigjioze në Amerikë, Los Angeles Times, ka shkruar për 3 filmat nga 15 kandidatët për çmimin ndërkombëtar të “Academy Awards”, në mesin e të cilave është edhe “Zgjoi”, përcjell KultPlus.
Të përfshirë në listën e ngushtë të Oscarit këtë vit në kategorinë e filmave ndërkombëtarë janë edhe historitë e dilemave morale sikurse
Të përfshira në listën e ngushtë të Oscar-it të këtij viti të pretendentëve ndërkombëtarë të filmave artistikë janë historitë e dilemave morale (“Një hero”), (“Liri më e madhe”), (“Qengji”) dhe (“Sheshi i lojërave”).
Por mes 15 finalistëve ka edhe perspektiva unike për sipërmarrjen dhe fatin. Dhe mund të habiteni kur i gjeni ato histori në një kavanoz të shijshëm ajvari, në shkallë shkencore apo edhe midis përfitimeve të papritura të, besoni apo jo edhe në jashtëqitjen e tharë të jakut.
“Zgjoi“
Yllka Gashi në filmin “Zgjoi,” nga regjisorja Blerta Basholli.
Gati dy dekada më parë, Fahrije Hoti filloi një biznes duke shitur një shije speci të kuq të njohur si ajvar dhe mjaltë në Kosovë. Burri i saj ishte zhdukur në luftën e Kosovës disa vite më parë dhe, si shumë nga të vejat në fshatin e saj të vogël, ajo po bëhej e dëshpëruar për të mbajtur familjen e saj. Betejat mizogjene me të cilat u përball nga burrat dhe madje edhe gratë e tjera në vendlindjen e saj kur filloi përpjekjet e saj janë frymëzimi për “Hive” të Blerta Bashollit, një dramë prekëse që është në prag të të qenit i pari i nominuar për Oskar për filmin ndërkombëtar të Kosovës, kur nominimet janë shpallur më 8 shkurt.
Basholli thotë se Fahrija e vërtetë, e luajtur nga Yllka Gashi në film, ka kujtuar vështirësinë e saj fillestare në rritjen e bletëve. Në atë që do të ishte e tmerrshme për shumëkënd, bletët e thumbonin vazhdimisht sepse ajo nuk mund të qëndronte e qetë. Dhe, në një moment, ajo u pickua aq shumë sa përfundoi në spital.
“Ajo tha: “Nëse nuk je i qetë me bletët, ato do të të thumbojnë, dhe e njëjta gjë është me të vejat”. Nëse nuk i kërkoni me qetësi t’ju bashkohen, ata do t’ju sulmojnë”, thotë Basholli. “Për mua, ky ishte një krahasim vërtet interesant.”
Për Bashollin, rrugëtimi frymëzues i Fahrijes është gjithashtu një udhëtim universal.
“Mendoj se të gjithë jemi ndjerë të vegjël në disa momente të jetës sonë, qoftë si adoleshente, qoftë sepse i përkasim një komuniteti të grave, apo i përkasim një kombësie, race, seksualiteti të caktuar,” thotë Basholli. “Ose ndoshta ishim të trembur dhe ndiheshim të vegjël. Pra, në këtë kuptim, me të vërtetë ndjeva sikur njerëzit do të lidhen me të dhe kjo është arsyeja pse doja ta përqendroja historinë tek ajo.”
‘“The Good Boss”
Sa i mirë është një shef i mirë kur bën gjëra të këqija? Kjo është pyetja në qendër të komedisë së errët të Fernando León de Aranoa, kandidati i Spanjës.
Ky bos, i portretizuar nga Javier Bardem, zotëron një fabrikë të nivelit të lartë dhe është i fiksuar pas fitimit të një trofe tjetër që ta varë në murin e tij. Me një datë inspektimi afër, ai është përballur me punonjës të pakënaqur dhe me një rrjet gjithnjë e më të komplikuar të politikave. Ndërsa filmi përparon, ai bëhet më shumë një manipulues me zemër të ftohtë sesa si njeriu i njerëzve si e sheh veten.
Lidhur me veprimet e tij, Aranoa thotë, “Personazhi po thotë: ‘Dëgjo, jam i detyruar ta bëj këtë. Unë jam duke dashur të kem përfitime në biznes. Unë jam duke kërkuar përfitimin e punëtorëve të mi, sepse ata janë djemtë e mi’. Kur shikuesit e shohin, disa prej tyre në mes të filmit thonë: ‘Në rregull, ndoshta ai nuk është shef i mirë’, kështu që ata janë duke u larguar nga dashuria që kanë ndier në fillim ndaj personazhit, ndërsa të tjerët e ndjekin deri në fund”.
Aranoas i duket mjaft interesante gama e opinioneve për personazhin, veçanërisht e njerëzve në Spanjë.
“Të rinjtë nën të 30-at ndihen sikur ai është një shef shumë i mirë, sepse nuk janë mësuar me të pasurit e disa të drejtave”, ka thënë Aranoa. “Ata thonë: ‘Jo, ai nuk është aq i keq. Ai i çon [punonjësit e tij] në restorante të mira.’ Ata njerëz në të 30-at po ashtu mendojnë se ai është një shef i mirë, duke thënë se ai po përpiqet të bëjë gjithçka për t’i mbrojtur punëtorët e tij. Nuk jam dakord, por jam i lumtur që edhe ata do ta përkrahnin personazhin ashtu”.
“Lunana: Një jak në klasë”
Drama prekëse e Butanit e regjisorit Pawo Choyning Dorji u frymëzua nga vitet që ai kaloi duke mbledhur histori në vendlindjen e tij. Megjithatë, gjatë atyre udhëtimeve ai u mahnit nga fakti se sa nga të rinjtë e vendit po largoheshin jashtë shtetit. Debutimi i tij artistik përqendrohet në një individ të tillë, i cili dërgohet në vitin e tij të fundit të trajnimit për t’iu dhënë mësim fëmijëve në Lunana, një nga fshatrat më të largëta në Butan.
Me një popullsi prej vetëm 40 banorësh, enklava nuk ka energji elektrike apo rrjet telefonik. Në fakt, fshatarët përdorin pleh të tharë të jakut për t’u ngrohur. Për gati një vit e gjysmë, ekipi i Dorji-t dhe një ushtri mushkash dhe gomarësh transportuan panele diellore, bateri diellore dhe nevoja të tjera logjistike për të filmuar në vendndodhje për 2 muaj e gjysmë. Dhe pas gjithë këtyre akoma nuk lejohen tushe, pasi që janë një koncept i huaj në fshat.
“Doja ta xhiroja në Lunana, sepse doja të kapja atë autentiken, atë pastërtinë, jo vetëm të vendit, por edhe të njerëzve”, ka thënë Dorji. “Të gjitha personazhet e filmit që shihni, jo vetëm që janë aktorë për herë të parë, por të gjithë njerëzit në fshat nuk kanë asnjë koncept për kinemanë. Ata nuk kanë parë asnjë film në jetën e tyre. Harrojeni filmin, ata nuk kanë parë kurrë një llambë, dhe ajo pjesa ku fëmijët i lajnë dhëmbët ka qenë hera e parë që ata kanë provuar pastën. Dhe kjo ishte ajo që dëshiroja të ndaja më botën, autenticitetin e këtij vendi dhe të njerëzve”. /KultPlus.com
