Më 16 dhjetor të vitit 1770, në Këln, lindi Ludwig van Beethoven, kompozitor e pianist, figurë e rëndësishme në tranzicionin midis epokave klasike dhe romantike të muzikës, i cili mbetet nga më të famshmit dhe më me ndikim i të gjithë kompozitorëve.
Veprat e tij më të njohura janë 9 simfoni, 5 koncerte për piano, 32 sonata dhe 16 kuartetet, si dhe muzikë dhome, vepra korale dhe këngë.
Beethoven shkoi në Vjenë në 1792; studioi për muzikë, dhe shpejt fitoi reputacion si pianist virtuoz. Në Boston, më 1947, Fan Noli botoi monografinë “Beethoven and the French Revolution” duke mbrojtur argumentin se Revolucioni Francez dhe idetë republikane patën ndikim të thellë në muzikën e Beethovenit.
Noli, i njohur si republican dhe anti-monarkist, thotë se kompozimet më të dobta të Beethovenit janë ato të krijuara në Vienë gjatë periudhës perandorake, kur kompozonte me kontratë për princër e perandorë, thjesht për para.
Biografët thonë se Beethoveni ishte tërhequr nga idealet e Iluminizmit. Në vitin 1804, kur ambiciet perandorake të Napoleonit u bënë të qarta, Beethoven i fshiu fjalët e përkushtimit për Bonapartin nga simfonia e tretë; më vonë ai ndryshoi edhe titullin (Sinfonia heroike për të festuar kujtimin e një njeriu të madh), dhe ia ripërkushtoi atë mbrojtësit të tij, Princit Jozef Franz von Lobkoëitz, në pallatin e të cilit sinfonia e tretë u interpretua për herë të pare.
Beethoven jetoi në Vjenë deri në vdekjen e tij më 26 mars 1827. Në dekadën e fundit të jetës ai u bë thuajse krejtësisht i shurdhër; u tërhoq nga jeta publike, por vazhdoi të kompozonte. Kritikët thonë se shumë nga veprat e tij më të admiruara vijnë pikërisht nga kjo periudhë nën ndikimin perandorak. / KultPlus.com
Rrezet e diellit kishin dëmtuar statujën historike të kompozitorit, Ludwig van Beethoven, e cila ka qenë në qytetin e Bonnit të Gjermanisë që nga viti 1845, është rikthyer në vendndodhjen e tij pas gjashtë muajsh restaurimi, shkruan DW.
Ludwig van Beethoven (1770-1827) shpesh rishkruante dhe modifikonte veprat e tij, por këtë herë ishte vetë kompozitori që mori një rinovim – ose më saktë, statuja e famshme e tij në Münsterplatz të Bonit.
Bronzi i madh, i cili u hoq nga baza e tij me një vinç më 5 janar për restaurim, u kthye në vendin e tij tradicional mëngjesin e së martës.
Me bazën e tij, monumenti 7,8 metra i lartë (25,6 këmbë i lartë) peshon 6,6 tonë, transmeton KultPlus.
Statuja, e cila është nën një urdhër ruajtjeje, u dëmtua nga korrozioni i shkaktuar nga rrezatimi diellor. Duhej të riparohej për të shmangur që grimcat e papastërtive dhe uji të shkaktonin edhe më shumë dëme në punë. /KultPlus.com
Më 16 dhjetor të vitit 1770, në Këln, lindi Ludwig van Beethoven, kompozitor e pianist, figurë e rëndësishme në tranzicionin midis epokave klasike dhe romantike të muzikës, i cili mbetet nga më të famshmit dhe më me ndikim i të gjithë kompozitorëve.
Veprat e tij më të njohura janë 9 simfoni, 5 koncerte për piano, 32 sonata dhe 16 kuartetet, si dhe muzikë dhome, vepra korale dhe këngë.
Beethoven shkoi në Vjenë në 1792; studioi për muzikë, dhe shpejt fitoi reputacion si pianist virtuoz. Në Boston, më 1947, Fan Noli botoi monografinë “Beethoven and the French Revolution” duke mbrojtur argumentin se Revolucioni Francez dhe idetë republikane patën ndikim të thellë në muzikën e Beethovenit.
Noli, i njohur si republican dhe anti-monarkist, thotë se kompozimet më të dobta të Beethovenit janë ato të krijuara në Vienë gjatë periudhës perandorake, kur kompozonte me kontratë për princër e perandorë, thjesht për para.
Biografët thonë se Beethoveni ishte tërhequr nga idealet e Iluminizmit. Në vitin 1804, kur ambiciet perandorake të Napoleonit u bënë të qarta, Beethoven i fshiu fjalët e përkushtimit për Bonapartin nga simfonia e tretë; më vonë ai ndryshoi edhe titullin (Sinfonia heroike për të festuar kujtimin e një njeriu të madh), dhe ia ripërkushtoi atë mbrojtësit të tij, Princit Jozef Franz von Lobkoëitz, në pallatin e të cilit sinfonia e tretë u interpretua për herë të pare.
Beethoven jetoi në Vjenë deri në vdekje (1827). Në dekadën e fundit të jetës ai u bë thuajse krejtësisht i shurdhër; u tërhoq nga jeta publike, por vazhdoi të kompozonte. Kritikët thonë se shumë nga veprat e tij më të admiruara vijnë pikërisht nga kjo periudhë nën ndikimin perandorak. / KultPlus.com
Më 16 dhjetor 1770, në Këln, u lind Ludwig van Beethoven, kompozitor e pianist, figurë e rëndësishme në tranzicionin midis epokave klasike dhe romantike të muzikës, i cili mbetet nga më të famshmit dhe më me ndikim i të gjithë kompozitorëve.
Veprat e tij më të njohura janë 9 simfoni, 5 koncerte për piano, 32 sonata dhe 16 kuartetet, si dhe muzikë dhome, vepra korale dhe këngë.
Beethoven shkoi në Vjenë në 1792; studioi për muzikë, dhe shpejt fitoi reputacion si pianist virtuoz. Në Boston, më 1947, Fan Noli botoi monografinë “Beethoven and the French Revolution” duke mbrojtur argumentin se Revolucioni Francez dhe idetë republikane patën ndikim të thellë në muzikën e Beethovenit.
Noli, i njohur si republikan dhe anti-monarkist, thotë se kompozimet më të dobëta të Beethovenit janë ato të krijuara në Vjenë gjatë periudhës perandorake, kur kompozonte me kontratë për princër e perandorë, thjesht për para.
Biografët thonë se Beethoveni ishte tërhequr nga idealet e Iluminizmit. Në vitin 1804, kur ambiciet perandorake të Napoleonit u bënë të qarta, Beethoven i fshiu fjalët e përkushtimit për Bonapartin nga simfonia e tretë; më vonë ai ndryshoi edhe titullin (Sinfonia heroike për të festuar kujtimin e një njeriu të madh), dhe ia ripërkushtoi atë mbrojtësit të tij, Princit Jozef Franz von Lobkoëitz, në pallatin e të cilit sinfonia e tretë u interpretua për herë të pare.
Beethoven jetoi në Vjenë deri në vdekje (1827). Në dekadën e fundit të jetës ai u bë thuajse krejtësisht i shurdhër, u tërhoq nga jeta publike, por vazhdoi të kompozonte. Kritikët thonë se shumë nga veprat e tij më të admiruara vijnë pikërisht nga kjo periudhë nën ndikimin perandorak. /KultPlus.com
Andrea Bocelli këndoi pranë vajzës Virxhinia ndërsa ajo lehtësisht luante Beethovenin, ‘këngën e dashurisë’ në piano, për duetin e tyre të parë ndonjëherë.
Ishte një moment i veçantë për Andrea Bocellin kur ai u bashkua me fëmijën e tij më të vogël për një duet baba-bijë.
Pasi kaluan shumë ditë së bashku në shtëpinë e tyre vitin e kaluar, Bocelli dhe Virxhinia tetëvjeçare kishin praktikuan ‘Ich liebe dich’ (‘Tender Love’) të Beethoven, dhe pianistja e re ishte gati ta luante atë në tërësinë e saj.
Ndërsa, Bocelli këndoi vijën fillestare të poezisë së Karl Friedrich Wilhelm Herrosee, vajza e tij filloi të luante pa probleme këngën në piano pranë tij.
Një bashkëpunim i butë, ngushëllues mes një tenori me famë botërore dhe fëmijës së tij, e që për herë të parë ky klip u nda më 3 maj 2020.
“Virxhinia e Vogël ka punuar shumë gjatë javëve të fundit për të respektuar detyrimet e saj. Ne tani prezantojmë duetin tonë të parë, një xhevahir i krijuar shumë kohë më parë, por që mbetet mrekullisht aktual, një gënjeshtër e cila flet për dashurinë me një butësi të pafundme”, e mbishkroi ai videon.
Dueti i Andreas ‘Ich Liebe Dich’ me vajzën e tij të vetme ishte i pari për çiftin, por me shpresë se ishte i pari nga shumë të radhës./ KultPlus.com
Si çdo gjeni tjetër i artit, edhe jeta e Ludwig van Beethoven është e mbushur me sekrete, të panjohura, të vërteta të aluduara dhe mite, të cilat nuk e komprometojnë krijimtarinë e tij, as nuk e zbehin shkëlqimin e yjësisë ku ata shndrisin përgjithmonshmërinë.
Por thjeshtë, na japin mundësi të kuptojmë se çdonjëri nga ne, veçanërisht, të zgjedhurit të lindin të “pavdekshëm”, janë tokësor aq sa janë edhe qiellor. Shpesh fama dhe gjenialiteti i tyre ka shërbyer si një koracë mbrojtëse e padepërtueshme dhe kjo i ka lënë ata të qetë në gjumin e përjetësisë. Por vjen koha kur njeriu i zakonshëm kërkon të ngjashmen e tyre edhe tek njerëzit e jashtëzakonshëm, qofshin këta artistë, borrështetas, ushtarakë, eksploratorë apo edhe pretendues të froneve hyjnore.
Por kur lindi ai, Ludwig van Beethoven?
Ludwig van Beethoven ka lindur në Bon më 15, 16 apo 17 Dhjetor? Burime të ndryshme nuk ofrojnë sigurinë e datës së saktë, kur u lind kompozitori i madh. Por bien dakord për 17 dhjetorin 1770, datën e pagëzimit. Fëmija çudibërës, i’u nënshtrua një disipline të rreptë, e cila, siç ndodh shpesh me mrekullitë e fëmijëve, i kushtëzoi moshën dhe tërë jetën.
Përbindësh i talentit … dhe jo vetëm .
Ludwig van Beethoven arriti të vendoste veten si një nga artistët më të mëdhenj të kohërave, pavarësisht të metave të tij të karakterit. Ai kurrë nuk kishte qenë një bukurosh. Në fëmijëri atë e quanin Der Spagnol (Spanjisht), për shkak të fytyrës së tij të ullinjtë. Ishte shtatshkurtër, jo më shumë se një e gjashtëdhjetë e pesë metra i gjatë, i gjerë në shpatulla, me kokë të madhe dhe flokë të rrëmujshëm, dhëmbë të dalë, një hundë të vogël të rrumbullakosur, gjithashtu pështynte kudo. I ngathët në lëvizjet e tij, ai vazhdimisht rrëzohej dhe thyente objektet që prekte. Kurrë nuk mësoi të kërcejë, dhe gjithmonë e priste veten gjatë rruajtjes.
Kalitja
Ai ishte i zymtë dhe i dyshimtë, i ndjeshëm, mizantrop dhe i fiksuar në atë se të gjithë donin ta mashtronin. Shquhej për një sjellje jo të mirë dhe ishte aspak tërheqës. Ai gjithmonë harronte gjithçka. Kishte zemërime të pakuptimta dhe nganjëherë kishte marrëdhënie korrektësie të dyshimtë me botuesit. Një beqar i përjetshëm. Jetoi në një konfuzion të papërshkrueshëm, veçanërisht pasi nuk kishte asnjë shërbëtor të gatshëm të toleronte nervozizmin e tij.
Muzika i dilte nga zemra
Gjithmonë është spekuluar për sëmundjet e shumta që kompozitori kishte vuajtur që në rini, nga astma në sindromën e zorrëve të irrituar, nga sëmundja e veshkave deri te ciroza e mëlçisë. Dhe historianët kanë pyetur gjithashtu se si sëmundjet fizike të muzikantit, mund të kishin ndikuar në artin e tij. Hipoteza e 3 studiuesve është se ritmet e disa prej kompozimeve të tij më të famshme dhe prekëse, do të ndikoheshin thellësisht nga aritmitë kardiake, nga të cilat ndoshta vuante kompozitori.
Ai ishte vërtet i shurdhër?
Tashmë në të tridhjetat, ai deklaroi se kishte vështirësi të kuptonte fjalët e një personi që fliste me zë të ulët. Për të dëgjuar aktorët në teatër, ai u detyrua të afrohej me orkestrën. Megjithatë, shurdhimi në rritje, e degdisi atë në një gjendje të thellë depresive, e cila në vitin 1802 e çoi në një tentativë për vetëvrasje. Për shkak të problemeve të dëgjimit, Beethoven u izolua në mënyrë progresive nga njerëzit përreth tij, duke kompromentuar shumë marrëdhënie shoqërore dhe emocionale. Në vitin 1819, tetë vjet para vdekjes së tij, ai ishte plotësisht i shurdhër. Pavarësisht kësaj, Beethoven vazhdoi të kompozonte: E famshja Simfonia e Nëntë me Odën e Gëzimit, u shkruan në vitin 1824, duke sjellë jo një muzikë dëgjimi se sa një shpërthim shpirti.
Gjeniu dhe rregullsia
Gazetari amerikan, Mason Midnight Currey mblodhi detaje biografike të 168 artistëve, duke treguar se të gjithë, madje edhe ata që konsideroheshin të pabindur dhe instiktivë, ndoqën një program specifik. Stili i jetës së Ludwig van Beethoven, veçanërisht vitet e fundit, ishte shumë i rregullt. Por në periudha të tjera, Beethoven kompozonte madje deri në dy të mëngjesit. Gjithmonë duke ndjekur një orar të rreptë.
Gjeni falë sifilizit?
Sipas studiuesit, Deborah Hayden, sifiliz, prej të cilit shumë personazhe në histori ishin prekur ndoshta, nga Abraham Lincoln te Friedrich Nietzsche dhe Oscar Wilde, mund të shpjegonte gjenialitetin ose çmendurinë e tyre. Euforia sifilitike mund të ketë amplifikuar gjenialitetin krijues të Ludwig van Beethoven dhe të shumë personazheve të tjerë të cilët, si ai, ishin prekur nga e ashtuquajtura sëmundje franceze. Teza, e përfshirë në një libër nga Hayden, nuk është konfirmuar kurrë. Sidoqoftë, studime të tjera tregojnë se Beethoven vuante nga çrregullimi bipolar .
Ai nuk është një romantik
Beethoven ishte mendimtari më i frikshëm muzikor. Shumë kanë dashur të shohin tek ai urën midis periudhave klasike dhe romantike, por është vetëm një etiketë e përshtatshme, dhe jo shumë e saktë. Në realitet, ka shumë pak romantik në muzikën e tij. “Beethoven nuk fliste gjuhën e romantikëve”, shkroi Harold C. Schonberg . “Ai filloi të kompozonte në traditën klasike dhe më pas shkoi përtej kohës dhe hapësirës, duke përdorur një gjuhë që ai vetë e kishte falsifikuar. Një gjuhë e ngjeshur, enigmatike dhe shpërthyese, e shprehur në forma të sajuara prej tij”.
Revolucionar
Karakteristikë që e dallonte Beethoven nga të gjithë muzikantët e tjerë që i paraprinë, përveç gjenialitetit dhe forcës së tij të pakonkurrueshme, ishte ajo që ai e konsideronte veten artist dhe mbronte të drejtat e tij si artist. Ai ishte një artist, një krijues, dhe për këtë arsye ishte superior ndaj mbretërve dhe fisnikëve. Ai kishte një konceptim revolucionar të shoqërisë dhe ide romantike rreth muzikës. “Ajo që kam në zemrën time duhet të dalë dhe kështu e shkruaj”, i tha ai dishepullit Carl Czerny. Mozart nuk do ta kishte ëndërruar kurrë të thoshte një gjë të tillë, as Haydn apo Bach.
Vdiq nga plumbi?
Në të vërtetë jo. Për disa ishte faji i një vaji të njomur, pas një operacioni kirurgjikal. Për të tjerët, nga një kupë prej së cilës piu kompozitori. Cilado qoftë, përqendrimi i lartë i plumbit që gjendet në trupin e Beethoven shpesh është përmendur si shkaku kryesor i vdekjes së tij në moshën 56-vjeçare. Për të ushqyer edhe më shumë teorinë e vdekjes nga plumbi në gjak, u aludua se përqindja e lartë e këtij vrasësi i shkaktoi atij nervozizëm. Për studiuesit nuk ishte as e re as e panjohur, nervozizmi dhe temperamenti shpërthyes i kompozitorit, bllokimi i veshkave dhe mëlçisë, simptoma që iu shfaqën gjithnjë e më agresive, duke i dëmtuar cilësinë e jetës muzikantit në fundin e jetës. Sidoqoftë, kërkimet nga shkolla e mjekësisë, Mount Sinai në New York, i kanë hedhur poshtë këto hipoteza. Analiza e niveleve të plumbit në kockat e kompozitorit, gjeti një përqendrim shumë të ulët, që të ishte shkaktari i helmimt me pasojë vdekjeje të gjeniut të muzikës. /focus/ KultPlus.com
Gabriele Carcano, pianisti italian mbrëmë në festivalin e Chopin Piano Fest, solli para publikut një interpretim pianistik me sonata klasike të cilat rrallë herë dëgjohen në kryeqytetin e Kosovës. Performimi gjallërues e llojllojshmëria e tingujve që dhuroheshin nga timbri shpirtëror i pianistit, shpalosi një thjeshtësi dinamike që zotëroi skenën, atmosferën dhe njëkohësisht joshi publikun me melodi të cilat përkëdhelnin vështrimin e tyre në çdo sekondë, shkruan KultPlus.
Amfiteatri i Ri i Bibliotekës Universitare tash e një muaj është shndërruar në shtëpinë e interpretimeve pianistike, të cilat vihen ende më shumë në pah me inkuadrimin e reflektorëve ngjyrë vjollcë, ata të ngrohtë të vendosur anash në sallë, por të cilët humbnin efektin e tyre kur drita natyrale e cila vinte nga dritarja rrethore në mesin e objektit, depërtonte në ambient. Kjo dritë natyrale sa vinte e zvogëlohej duke rritur kështu edhe entuziazmin e të pranishmëve në një nivel më të lartë e njëkohësisht dallohej ende më shumë edhe loja madhështore e gishtërinjve të pianistit, me ç’rast ai filloi interpretimin e sonatave klasike njëra pas tjetrës, duke goditur atmosferën menjëherë në sekondën e parë.
Tashmë, si çdo herë, hapjen e kësaj nate të festivalit Chopin Piano Fest, e nisi drejtoresha artistike Lelja Pula, e cila është shprehur se po ndjehej mjaft e lumtur që po i afroheshin fundit të festivalit me një sukses tejet të madh. Ajo poashtu për publikun dhuroi disa informacione mbi pianistin që pas pak do të dilte në skenë e ta zotëronte atë plotësisht me thumbime të vazhdueshme performuese.
Me një shpejtësi, siguri në vetvete dhe një ndreqje të shpejtë të syzave të tij, para të pranishmëve doli pianisti Gabriele Carcano. Vepra e parë e titulluar ‘Sonata op.14 nr.1 E-dur’ nga L.V.Beethoven, e interpretuar nga pianisti, solli një frymë sa klasike po aq edhe të prekshme, ku meloditë e tingujt u zgjuan papritmas si një cicërimë e butë e zogjve, një tingëllimë e bukur magjepsëse. Lëvizjet precize të tij mbi çelësat e pianos binin me një butësi të jashtëzakonshme, një përkëdhelje që qetësisht kaplonte edhe qelizat e secilit njeri.
Sonatat klasike të Beethoven dhe alegrot e plota, u shpalosën para publikut me lëvizje të ngadalta, një lëvizje vallëzimi mes çelësave të instrumentit bardh e zi dhe gishtërinjve të pianistit. Performanca e tij, mbrëmë dhuroi një ringjallje të notave dhe tonit që në vete ngërthenin një bukuri të tillë që edhe mjalta e sheqerosur nuk do të mund të krahasohej me veçantinë e këtyre veprave që këndonin serenata për publikun dhe endeshin në atmosferë si një agim i hershëm që zinte vend në momentet më të rralla.
Notat qiellore që pasonin çdo moment, kishin një krenari aq të madhe e ngjasonin me një vetëtimë, melodia e së cilës pushtoi hapësirën papritmas në një cungim të vështrimit të publikut dhe në një përqafim të ngushtë të fijeve delikate shpirtërore. Luhatjet e kokës, shprehjet e fytyrës, kërcimet e lehta trupore dhe efikasiteti e serioziteti i teknikës së pianistit, dëshmoi se interpretimi pianistik, sado që gjallërohet nga skena bukur e krijuar, në fakt lulëzimi i vërtetë në llojllojshmërinë e ngjyrave melodike, vjen nga brendësia e trupit të pianistit, nga thellësia e kockave të tij që posedonte një talent unik, ekzistenca e së cilit ishte ulur shkëlqyeshëm në shtresën ajrore të sallës.
Gishtërinjtë e tij po fluturonin mbi çelësa si dallëndyshet që interpretojnë në livadhin e tyre, ndërsa duart e tij ndërronin kahje si një shushurimë e gjetheve të stinës së vjeshtës, të cilat kanë dy anë krejtësisht ndryshe por frymojnë si një eufori e tërbuar. Carcano përgjatë dy orë performimi të veprave të njohura nga kompozitorët botërorë si: L.v.Beethoven, Matteo Manzitti dhe Schumann, kapi dukshëm vëmendjen e çdokujt me një kujdes të pavetëdijshëm, për arsye se ai ishte futur në botën e tij melodike, aty ku qenia njerëzore futet në pasionin e vetmuar teksa shpirti ngritet e del jashtë si një narrator i mbrëmjes.
Heshtja afër fundit të çdo vepre, dëshironte vëmendjen fizike dhe emocionale të njeriut, për ti dhuruar atyre një dridhje intime që ecte ngadalë mbi lëkurë derisa futej përtej e arrinte destinacionin e saj. Andaj, edhe pianisti mbrëmë krijoi një urë të padukshme mes botës hyjnore të tingujve, aty ku shumica ishin futur dhe botës imagjinare, aty ku njeriu mbyll sytë e tij e vazhdon të rindjejë e ripërjetoj emocionet lehtësisht të dhuruara nga interpretimi pianistik.
Pas gjithë kësaj nate të paharrueshme, ishte radha që publiku të krijoj një performim gërshetues mes duartrokitjeve e brohoritjeve që nuk po ndaleshin dot, derisa edhe vetë pianisti me një buzëqeshje që zmadhohej çdo herë kur ai dilte nga prapaskena për të falënderuar publikun që e riktheu atë tri herë në skenë.
Pianisti italian Gabriele Carcano i cili për herë të parë performoi në Prishtinë, për KultPlus foli rreth natës së mbrëmshme dhe emocioneve të tij pas interpretimit pianistik.
“Është gjithmonë një ndjenjë e çuditshme pas një koncerti, sepse kur je në skenë dhe luan e performon, nuk dëgjon asgjë që audienca është duke dëgjuar. Pra, është shumë e vështirë që të dish se si disa gjëra kanë ndodhur por me eksperiencë kam vërejtur që disa herë kam një përshtypje për atë se cfarë bëra e që është krejtësisht ndryshe nga ajo që ka dalur në skenë”, thotë Carcano.
Sipas tij, një artist që performon dhe del nga skena, ai ndjehet që ka dhuruar gjithçka por në fakt ai nuk e din se si ka shkuar në të vërtetë, prandaj nevojitet ekzistenca e publikut.
“Je aq shumë brenda performancës, saqë nuk dëgjon asgjë tjetër sepse je duke performuar nga brendësia jote dhe kjo është një ndjenjë e veçantë dhe prandaj e dua shumë. Interpretimi në Prishtinë shkoi shumë mirë dhe pashë shumë studentë të muzikës që ishin shumë të entuziazmuar dhe përkrahës. Andaj, kurioziteti i publikut është gjëja më e mirë që ndodh e sidomos kur ata vështrojnë dhe dëshirojnë të kuptojnë se çka po ndodh”, ka thënë Carcano për KultPlus.
Për Carcanon, skena dhe hapësira ishte tejet e mirë dhe akustika ishte e duhur. Ndërsa, secila pjesë e interpretuar ka ngritjet dhe uljet e tyre, por fundi i koncertit për të është gjithmonë momenti kur publiku inkuadrohet më shumë.
“Vëmendja e publikut, fytyrat e reja në publik dhe reagimet e tyre të menjëhershme ndaj muzikës, janë këto gjëra që do ti mbaj në mend kur mendoj për të ardhur e performuar në Prishtinë”, përfundon Carcano për KultPlus.
Chopin Piano Fest do të prezantojë koncertin e fundit për edicionin e 11-të të tij. Nata e fundit e këtij festivali, vjen nesër ku do të interpretojë pianistja amerikane Zoya Shuhatovich në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare. Ndërsa, në këtë natë do të shpallet edhe fituesja e Çmimit Special të Chopin Piano Fest. / KultPlus.com
Festimet përgjatë vitit jubilar të 250 vjetorit të lindjes së Ludwig van Beethoven-it do të nguliten në kujtesë. Rreth 1000 aktivitete janë planifikuar në mbarë federatën përgjatë vitit 2020 në shenjë të muzikës së kompozitorit të madh.
Ministrja e shtetit për Kulturën, Monika Grütters e quajti atë gjatë prezantimit të programit në Berlin “gjermanin më të njohur”. Muzika e tij entuziazmon dhe bashkon njerëzit nga çdo anë e botës.
“Beethoveni me një radikalizëm të padëgjuar e ka revolucionarizuar muzikën e kohës së tij. Ne kemi nevojë edhe sot sërish për forcën vizionare, me të cilën Beethoven-i pozicionohej politikisht e në radhë të parë artisitikisht. Vepra e tij është një simbol për arritjet demokratike të një Europe të bashkuar dhe kundër forcimit të thirrjeve populiste për izolim dhe përjashtim”.
Beethoven: Europian, humanist dhe kozmopolit
Qytete në mbarë Gjermaninë do të përkujtojnë kompozitorin e lindur më 1770 në Bon dhe që ndërroi jetë më 1827 në Vjenë. Vepra të tëra të kompozitorit mjaft produktiv do të interprentohen gjatë aktiviteteve gjatë vitit. Nën patronazhin e presidentit Frank-Walter Steinmeier do të zhvillohen një sërë koncertesh, ekspozita, projekte filmike si dhe veprimtari për fëmijë e të rinj. Boni, qyteti i lindjes së Beethoven-it, ku ai jetoi deri në moshën 22 vjeҁ përpara se të zhvendosej në Vjenë, luan një rol kryesor në vitin jubilar, tha kryeministri i Renanisë Veriore-Vestfalisë Armin Laschet. Beethoven-i, sipas tij, është pjesë e ADN-së së këtij landi. Ai theksoi, se Beethoven-i ishte jo vetëm kompozitor, por edhe një humanist dhe kozmopolit nga Boni. Me Odën e Gëzimit nga Sinfonia e 9 ai është bërë një europian i madh. Më 2020 ne duam të kremtojmë kryesisht muzikën e tij, por edhe të rizbulojmë vizionet e mendimet e tij”, tha Laschet. Për këtë nuk ka vend më të përshtatshëm se Boni, që kultivon pikërisht vlerat që e frymëzonin atëherë Beethoven-in: “Të qenit i hapur ndaj botës, humanizmi dhe vizionet”.
Ndër pikat kulmore të koncerteve në vitin jubilar do të jetë një ditë përpara datëlindjes së Beethovenit më 16 dhjetor në Bon koncerti hapës i London Symphony Orchestra me dirigjent Simon Rattle dhe violinisten Lisa Batiashvili. Berliner Philharmoniker planifikojnë një maratonë 24 orë të Beethovenit më 25 prill. Veprimtaritë dhe aksionet në vitin jubilar do të kenë pesë shtylla programore në të cilat inicialet në logon e jubileut BTHVN2020 përmbajnë: Beethoven si qytetar i Bonit (“B”), si artist i tingujve (“T”), si humanist (“H”), vizionar (“V”) dhe i apasionuar pas natyrës (“N”). Në mbyllje të vitit jubilar dirigjenti Daniel Barenboim më 17 dhjetor do të dirigjojë në Bon “Sinfoninë e 9” me orkestrën West-Eastern Divan Orchestra. Në Berlin ndër të tjera është planifikuar “Laboratori 2020” i Akademisë së Arteve. Në të bëhet fjalë për një projekt bashkëpunimi ndërkombëtar të kompozitorëve të rinj nga e gjithë bota, të cilët frymëzohen nga veprat e Beethoven-it.
Së fundmi më ka rastisë të merrem me biografitë dhe jetët e tre gjenive në fushat e tyre përkatese: Baruch de Spinoza, Ludvig van Beethoven dhe Vincent van Gogh.Te tre këta emra janë tashmë të njohur e të vlerësuar për veprat e tyre në filozofi, muzikë e pikturë. Por çfarë jete patën ata për së gjalli? Sa u vleresua vepra e tyre në të gjallë dhe si u trajtuan nga rrethi e shoqëria e tyre e ngushtë?
Për të filluar me Spinozën, i cili vinte nga një familje hebraike e shpërngulur nga Portugalia në Holandë për shkak të përndjekjeve që bënte kisha katolike ndaj komunitetit hebre aso kohe. Spinoza është një personazh tragjik i cili u përball me linçim e përjashtim nga familja e tij e ngushte e po ashtu nga i gjithë komuniteti hebre të cilit i përkiste. Pikëpamjet e tij filozofike, kryesisht të shfaqura te librat “Traktati Teologjiko-Politik” dhe “Etika”, kritika që i bëri profeteve, profecive, librave të shenjtë, me theks të veçantë skripturave biblike çuan tek dënimi më i ashpër sipas praktikave hebraike: Spinoza u shkishërua dhe u dha urdhër që secili anëtar i komunitetit t’i qëndrojë larg këtij armiku të ‘fjalës së Zotit’. Spinoza, me veprën e të cilit mburret raca njerëzore, vazhdoi jetën e tij i margjinalizuar dhe në kushte mjaft të vështira. I braktisur nga familja, ai punoi si mjeshtër i thjerrëzave për syze, pasi që refuzoi punën si profesor në katedrën e Universitetit të Heidelbergut, me gjasë për ta ruajtur pavarësinë e mendimit!
Jetë të vështirë e plotë vuajte pati edhe gjeniu i muzikës klasike Ludvig van Beethoven. Vepra e tij kolosale është një thesar i pashterrshëm me të cilen janë inspiruar e vazhdojnë të inspirohen gjenerata të njëpasnjëshme. “Moonlight Sonta”, “The Tempest”, “Appasionata” – tituj të veprave të Beethoven të cilët nuk u vendosën nga vetë ai por më vonë nga bashkëkohës të tij e studiues të veprës së tij – janë vetëm disa nga veprat e famshme e shumë të vleresuara të Beethoven. Por në të gjallë Beethoven pati një jetë plotë vuajte e mjerim. Nga aventurat e shumta me gra, pija e tepruar e verës, marrëdhënia problematike me të vëllanë dhe pastaj nipin, shoqërinë e ngushtë e deri tek humbja e tërësishme e dëgjimit, janë vetëm disa nga dramat të cilat e përcollën Beethoven. Por të gjitha këto, madje as humbja e dëgjimit nuk e penguan Beethovenin që njerëzimit t’i ofrojë simfoni, sonata e koncerte madhështore e që fatkeqësisht në këmbim ai nuk mori pothuajse asgjë perveç përbuzjes e nënçmimit!
Van Gogh: I vetëvrari i shoqërise’ –
kështu ka vendosur ta quaj librin e tij kushtuar jetës dhe veprës së piktorit dhe artistit të madh Van Gogh, poeti dhe dramaturgu francez Antonin Artaud! Nga vetë titulli i këtij libri mund të kuptojmë lehtësisht se çfarë jete dhe përfundimi pati Van Gogh. Edhe pse me pikturë Van Goghu filloi të merret relativisht vonë, ai ishte mjaft produktiv dhe veprat e tij tashmë jane të njohura në të gjithë botën. I përbuzur nga shoqëria e i pavlerësuar nga art-dashësit e asaj kohe, Van Gogh nuk arriti ta shes asnjë vepër te tij sa ishte gjallë. Gjatë jetës së tij pati momente mjaft të vështira. Nga prerja e veshit, sëmundja mentale e mungesa totale e vemendjes. Van Gogh të vetmin ngushllim pati marrëdhënien e tij shumë të afërt më vëllanë e vogël Theo, me të cilin shkëmbente letra në mënyrë të vazhdueshme e te cilat sot janë të përmbledhura në botime të ndryshme ku përmes tyre mund të shihet që Van Gogh perveç që ishte një mjeshtër në pikturë, ai kishte talent te jashtëzakonshem edhe në shkrim.
Si përfundim, Spinoza, Beethoven, Van Gogh e shumë të tjerë mbase nuk u vleresuan sa duhet dhe të njejtët u përbuzen sa ishin të gjallë fizikisht, por vepra e tyre madhështore i ka bërë ata të përjetshëm dhe aktual në të gjitha epokat që ka kaluar njerëzimi! / virtualsophists.org / KultPlus.com
Në kuadër të aktiviteteve 20/20, Komuna e Prishtinës në bashkëpunim me Filharmoninë e Kosovës kanë sjellë para 1500 adhuruesve të muzikës klasike simfoninë e nëntë të gjeniut gjerman të kësaj muzike Ludwig Van Be thoven, shkruan KultPlus.
Koncertin e ka paraprirë një tyezë ku është diskutuar jo vetëm për organizim dhe çështjet teknike por edhe shkaku që është zgjedhur kjo simfoni në jubileun e madh të 20-vjetorit të çlirimit të vendit. Drejtuesi i Filharmonisë së Kosovës, Baki Jashari ka bërë të ditur për publikun që sinfonia e nëntë e Betovenit, ka edhe një titull të dytë, “Oda e Gësimit” duke treguar më tej se kjo simfoni percillet me nota të forta patriotizmi dhe prezantohet në të gjitha vendet në kohë feste, duke u thirrur në shpirtin e vllazërisë dhe të paqes.
“Bashkëpunimi i Filharmonisë së Kosovës dhe Komunës së Prishtinës ka bërë që të realizohet për herë të parë sinfonia e nëntë e gjeniut të muzikës klasikë Betoven. Këtë herë i kemi thyar normat radicionale duke e prezantuar këtë kryevepër në sheshine Prishtinës që të gjithë të mund ta shijojnë.” Ka thënë jashari për KultPlus.
Ai ka ktreguar gjithashtu që do të ketë përfaqësue nga të gjtha trevat shqipfolës në koncertin e së mërkurs mbrëma. Urimeve dhe falenderimeve u janë bashkuar dhe edhe Vikena Kamenica dhe Armando Likaj, të cilët do të jenë interpretues në koncertin e madh të çlirimit të vendit.
“Jam shumë e kënaqur për ftesën në këtë vit jubile të clirimit. Unë jam për herë të dytë në Kosovë në këso ngjarje dhe jam e nderuar të marrë pjesë në paraqitjen e kësaj kryevepre. Jam e kënaqur që Prishtina e ka nxjerrë Betovenin në shesh ndryshe nga normat e zakonshme që performohet në salla koncertesh ose në teatro. Në këtë koncert gjithçka ka qenë e planifikuar dhe asgjë nuk ia kemi lënë rastësisë pasi kjo muzikë do precizitet dhe ushtrime dhe prova të gjata” ka thënë Vikena Kamenica për ne.
Edhe kolegu i saj nga Armando Likaj është shprehur i kënaqur për ftesën që të performojë në këtë kohë dhe kjo kryevepër botërore si kjo. “Unë në Prishtinë jam si i shpisë, dhe i falenderoj të gjithë që më bëjnë pjesë të kësaj ceremonie madheshtore të clirimit. E përmendën edhe parafolësit por kjo vërtetë është një vepër e fuqishme që don punë, dedikim dhe përpjekje e talent të madh për t’u prezantuar në skenë. Edhe dirigjenti i këtij manifestimi, Toshio Yanagisawa, ka treguar për për punën dhe bashkëpunimin e gjatë me Filharmoninë e Kosovës dhe veprat tjera që i kanë vënë në skenë si rezultat i bashëpunimit të ngushtë në zotriun Baki Jashari.
“Unë s’e kuptoj shqipen dhe kam frikë se do t’i përsërisë ato që kanë thënë kolegët e mi, prandaj po ndalem te bashkëpunimi i ngushtë që kemi me kosovarët. Së bashku kemi vënë në skenë vepra madhështore si ato të Tchaikovsky-t dhe Bach dhe do të vazhdojmë edhe më me bashkëpunime të tilla” ka thënë dirigjenti Toshio Yanagisawa.
Koncerti i së mërkures mbrëma ka filluar me ca vonesa të vogla por ka qenë event atraktiv për të gjithë të pranishmit, por edhe kalimtarët e sheshit. Skena e cila është nadrë mes katër vokalistëve i ka dhënë Prishtinës një gjallëri kumbuese katër pjesët në të cilat është e ndarë kjo simfoni ka rritur gjithnjë e më shumë emocionin e të pranishmëve duke u finalizuar me lot në sy të publikut. Arta Jashari, Vikena Kamenica, Liridon Sadriu dhe Armando Likaj kanë ndarë skenën duke e bëre të paharrueshme festën e 20-vjetorit të çlirimitë të Republikës.
Drigjenti Toshio Yanagisawa i ka drejtuar instrumentistët me saktësi dhe lëvizje të bukura skenike. Kurse vokalistë Arta Jashari, Vikena Kamenica, Liridon Sadriu dhe Armando Likaj kanë ndarë skenën duke e bëre të paharrueshme festën e 20-vjetorit të çlirimitë të Republikës. Rrona Jaka/KultPlus.
Më 16 dhjetor të vitit 1770, në Bonn, lindi Ludwig van Beethoven, kompozitor e pianist, figurë e rëndësishme në tranzicionin midis epokave klasike dhe romantike të muzikës, i cili mbetet nga më të famshmit dhe më me ndikim i të gjithë kompozitorëve.
Veprat e tij më të njohura janë 9 simfoni, 5 koncerte për piano, 32 sonata dhe 16 kuartetet, si dhe muzikë dhome, vepra korale dhe këngë.
Beethoven shkoi në Vjenë në 1792; studioi për muzikë, dhe shpejt fitoi reputacion si pianist virtuoz. Në Boston, më 1947, Fan Noli botoi monografinë “Beethoven and the French Revolution” duke mbrojtur argumentin se Revolucioni Francez dhe idetë republikane patën ndikim të thellë në muzikën e Beethovenit.
Noli, i njohur si republikan dhe anti-monarkist, thotë se kompozimet më të dobta të Beethovenit janë ato të krijuara në Vjenë gjatë periudhës perandorake, kur kompozonte me kontratë për princër e perandorë, thjesht për para.
Biografët thonë se Beethoveni ishte tërhequr nga idealet e Iluminizmit. Në vitin 1804, kur ambiciet perandorake të Napoleonit u bënë të qarta, Beethoven i fshiu fjalët e përkushtimit për Bonapartin nga simfonia e tretë; më vonë ai ndryshoi edhe titullin (Sinfonia heroike për të festuar kujtimin e një njeriu të madh), dhe ia ripërkushtoi atë mbrojtësit të tij, Princit Jozef Franz von Lobkoëitz, në pallatin e të cilit simfonia e tretë u interpretua për herë të pare.
Beethoven jetoi në Vjenë deri në vdekje (1827). Në dekadën e fundit të jetës ai u bë thuajse krejtësisht i shurdhër; u tërhoq nga jeta publike, por vazhdoi të kompozonte. Kritikët thonë se shumë nga veprat e tij më të admiruara vijnë pikërisht nga kjo periudhë nën ndikimin perandorak. /KultPlus.com
