Etiketë: lufta e dyte boterore

Një histori e veçantë dashurie nga Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Andrea Rosheen Finnigan, ishte vetëm tri vjeçe, kur babai i saj, David kishte vdekur gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Nëna e Rosheen, Maria, shumë rrallë i kishte folur asaj për të atin, por përpara se të vdiste, ajo i kishte lënë të bijës një valixhe me disa letra, të cilat e tregojnë në detaje historinë e dashurisë magjepsëse, midis Davidit dhe Marisë, shkruan DailyMail, përcjell KultPlus.

Në njërën nga letrat, e cila daton që nga 8 maji i vitit 1943, David Francis i shprehë Marias, frustrimin e tij nga qëndrimi i tij në shërbimin e inteligjencës në Afrikë dhe pastaj në Indi gjatë luftës së dytë botërore.

Larg gruas dhe vajzës tashmë për më shumë se një vit, ai në letrat e tij tregonte se dëshira e vetme e oficerit të ri, ishte të shihte edhe njëherë familjen e tij, përpara se me gjasë do të humbiste jetën në atë luftë e cila e kishte lidhur të gjithë.

Vetëm tri javë pas shkroi letrën e fundit, Francis vdiq dhe Rosheen Finnigan humbi babain e saj në moshën tre vjeçare edhe pse ajo nuk e kishte parë atë që kur ishte dy vjeçe. Nga ajo kohë ai u zhduk nga jeta e saj, pasi u zhdukën nga shtëpia fotografitë, shënimet dhe madje edhe gramafoni i lavdishëm i vjetër me lëkurë të cilin ai e quajti ‘Griselda’. Nëna e saj ndonjëherë përmendte se kishte një valixhe me letra të tij. Ajo shumicën e kohës nuk fliste për Francisin, për shkak të burrit të saj të ri, i cili frikësohej se nëse ajo vazhdonte të fliste për të, do të ushqente edhe dashuri për të, edhe pse ai kishte vdekur. Kështu vazhdoi deri në vdekjen e nënës së Rosheen, e cila para se të vdiste ia dorëzoi të bijës valixhen me letra nga i ati i cili kishte vdekur gjatë luftës së dytë botërore.

“Ajo ma dha babain tim më në fund”, tha Roshen, e cila më pas publikoi këto letra, përmes të cilave tregoi një histori shumë të veçantë dashurie, e cila përfshin hollësi të vlefshme me qëndrimet çuditërisht të sinqerta dhe bashkëkohore të Davidit dhe Marisë për çdo gjë, nga seksi në politikë.

Maria ishte e bija e një çifti emigrantëve irlandezë, e cila ishte arsimuar në gjuhën angleze. Por ata ishin të dy të zgjuar, energjikë, artistikë dhe ishin bërë anëtarë të përkushtuar të Partisë Komuniste Britanike, radhët e të cilave u rritën në përgjigje të kërcënimit fashist.
Roshen me anë të këtyre letrave kishte mësuar aq shumë detaje nga jeta e edhe lidhja e prindërve të saj, të cilat ndoshta nuk do t’i mësonte edhe po të jetonin bashkë për një kohë të gjatë.

Sipas letrave të cilat Roshen i ka bërë publike, takimin i tyre i parë ngjanë më atë që shohim vetëm në filma. Ata ishin takuar në një festë të një miku, kur Maria ishte 21 vjeçe dhe Davidi ishte 20 vjeç. Letrat tregojnë detaje nga lidhja e një çifti, bisedat e tyre të thjeshta, bisedat mbi fëmijën e tyre, biseda erotik…, e me anë të së cilave Roshen lidhi dhe krijoi një histori për familjen e saj, të cilat i ndau edhe me publikun më pas.

“Babai im kurrë nuk erdhi në shtëpi, por falë nënës sime dhe letrave që ajo më la mësova gjithçka për të. Babai im ishte i pasionuar, i çmendur, cinik, i kujdesshëm, i padurueshëm , i mrekullueshëm”, ka thënë Roshen e cila për tërë jetën nuk dinte asgjë për të atin dhe menjëherë mësoi gjithçka, më shumë së sa secili mund të dijë për të atin e vet edhe nëse kanë jetuar gjithë jetën bashkë. / KultPlus.com

Deutsche Welle: Ja si nisi Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Më 1 shtator 1939 avionët ushtarakë gjermanë shkatërruan qytetin e vogël polak, Vielun. Bombardimi i Vielunit shënoi jo vetëm fillimin, por edhe krimin e parë të Luftës së Dytë Botërore.

“Nga gjumi më zgjuan sirenat e alarmit. Në fillim nuk e dija, se çfarë po ndodhte. U ngrita nga shtrati dhe i pashë prindërit në ballkon. Nëna i tha babait, se ndoshta është një test alarmi. Edhe babai mendonte kështu dhe ishte i habitur, që kjo bëhej në orët e para të mëngjesit”, rrëfen Jan Tyszler, lindur në vitin 1933 në bisedë me Deutsche Wellen. Në të vërtet ranë bombat në Vielun – bombat e para të Luftës së Dytë Botërore.

Një sulm i papritur

Jan Tyszler kujton, se që në fund të gushtit 1939 “lufta ndjehej në ajër” dhe se gjithmonë flitej për të. Por askush nuk e kishte menduar, se qyteti i tij Vielun do të bëhej objekt sulmi i aviacionit ushtarak gjerman.

Vielun, më shumë se 200 kilometra në jugperëndim të Varshavës është sot një qytet i qarkut. Në vitin 1939 ai ndodhej vetëm 20 kilometra larg kufirit gjerman. Nga ana strategjike nuk kishte asnjë rëndësi. Ky qytet nuk ishte as pikëlidhje rrugësh, nuk kishte urë, që duhej mbrojtur. Për këtë arsye ishin stacionuar shumë pak ushtarë polakë.

Krimet e para të luftës

“Që me bombat e para ne shkuam shpejt në ofiçinën në anë të shtëpisë, ku babai punonte si mekanik . Aty qëndruam në gropën, mbi të cilën kalonin makinat për kontroll. Dridheshim nga frika. Pasdite ishim të vetmit me shtëpinë ende të parrënuar. Të gjitha ndërtesat ishin shkatërruar.”

Familja e Jan Tyszlerit, si shumë familje të tjera e braktisi qytetin po atë ditë. kur Vehrmahti hyri në qytet gjeti vetëm disa qindra banorë. Sulmi kundër Vielinut me 87 bombardues u urdhërua nga Wolfram von Richthofen. Në prill 1937 ai ishte kreu i shtabit të Legjonit Condor, përgjegjës për shkatërrimin e qytetit bask Guernica, ku mijëra civilë humbën jetën. Taktikën e atëhershme të luftës me bombardime në stil të gjerë, një taktikë që pranonte edhe çmimin e vrasjes së civilëve si pjesë e luftës, von Richthofen mund ta ritestonte në Vielun. Pa humbje për vete, sepse nuk llogaritej me rezistencë të qytetit ende në gjumë, e ku kishte shumë pak forca ushtarake.

Bombardimi i Vielunit shënoi krimin e parë të Luftës së Dytë Botërore. Në disa sulme ajrore nga ora 4:35 e mëngjesit deri në orën 14:00 pasdite qyteti u shkatërrua 70%.

Provokime para luftës

Sulmit ndaj Polonisë i paraprinë disa aksione të trilluara, me të cilën makineria e propagandës së Rajhut të III kërkonte të justifikonte sulmin. Një nga provokimet më të njohura ishte sulmi kundër transmentuesit gjerman, Glajvitc (Gleiwitz) në afëri të kufirit polak. Në pasditen e 31gushtit 1939 disa anëtarë të SS-ve erdhën në civil, por të armatosur për të transmentuar prej aty thirrjen për gjoja kryengritjen e polakëve që jetonin në Rajhun e III. Disa media të tjera gjermane raportuan për rebelët polakë në tokën gjermane, që me gjasë merrnin mbështetje edhe nga ushtria polake. Kështu Hitleri duke inskenuar gjermanët si viktima përpiqej të mobilizonte ushtarët e tij.

Sulmi në Vesterplate

Dhjetë minuta pas sulmit në Vielun pasoi bombardimi i Vesterplate, në afërsi të Gdanskut. Në këtë qytet gjermanët dhe polakët kishin një marrëdhënie të tensionuar. Gdansku i banuar kryesisht nga gjermanë, në Marrëveshjen e Versajës pas Luftës së Parë Botërore u deklarua qytet i lirë, jo më nën kontrollin e Rajhut. Porti, dogana dhe hekurudha ndodheshin në administrimin polak dhe pranë Balltikut, Polonia kishte stacionuar kazerma ushtarake dhe ushtrinë.\

Më 1 shtator 1939, gjermanët sulmuan kazermën me municion. Sulmet kundër Gdanskut zgjatën afër një javë. Në një kohë që viktimat nga pala gjermane llogariten afër 3.400 vetë, nga pala polake flitet për 15 të vrarë. Në Poloni mbrojtja e Vesterplate para fuqisë së padiskutueshme ushtarake gjermane shihet si simboli i heroizmit polak. Prej dekadash fëmijët polakë mësojnë, se oficerët gjermanë kanë salutuar ushtarët polakë në nderim të luftës së tyre të guximshme, kur ata duhej të largoheshin të kapitulluar.

Kujtesa për Vielunin

Gdansk dhe Vesterplatte shihen ende sot si simbole të fillimit të luftës. Në jubiletë përkujtimorë qeverisja e partisë PiS nuk harron të zbatojë politikat e saj aktuale. Që këtë vit si presidenti polak ashtu edhe qeveria nuk udhëtojnë në Gdansk në orët e para të mëngjesit, por në Vielun, ku për herë të parë është ftuar edhe presidenti gjerman, Steinmeier nuk është rezultat i ndonjë zbulimi të ri historisë.

Gdansk është një nga bastionet e fundit të opozitës në Poloni, ceremonitë përkujtimore aty përcaktohen shumë nga zërat e opozitës polake. Vesterplate është po ashtu një temë grindjeje mes PiS dhe opozitës liberale, që kryeson bashkinë. Kjo sepse PiS pjesën historike e ka integruar në Musuen e Gdanskut për Luftën e Dytë Botërore, e me këtë e ka kthyer në instrument të luftës së saj për ndërgjegjen historike të polakëve.

“Me siguri është më e lehtë të flasësh për ceremonitë përkujtimore me dikë, që është më i hapur ndaj qendrave të pushtetit në Poloni, se me persona që janë më pak të afruar”, tha zëdhënësi i presidentit në pranverën e këtij viti, kur u mor vendimi që hapja e ceremonive përkujtimore të zhvendosej në Vielun. Me këtë ai indirekt përmend edhe atmosferën në qytetin Gdansk. Qytetarët aty janë ende nën shok pas vrasjes së kryetarit të bashkisë, Pavel Adamovicz.

Çdo vit në orët e para të mëngjesit të 1 shtatorit qytetarët e Vielunit zgjohen nga sirenat e alarmit, që kujtojnë sulmin e Gjermanisë naziste para 80 vjetësh. Jan Tyszler që ishte atëherë 6 vjeç, vjen çdo vit në Vielun. “Dëshira ime është që gjithmonë të dëgjojmë sirenat simbolike dhe kurrë më të vërtetat”, thotë 86 vjeçari. Vizitën e presidentit gjerman, Steinmeier në Vielun ai e sheh si një gjest që duhej bërë prej kohësh./balkanweb/ KultPlus.com

77 vjet nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Data 2 shtator 1945 konsiderohet si fundi i Luftës së Dytë Botërore pas dorëzimit të trupave japoneze më 15 gusht të po atij viti.

Në këtë ditë, gjenerali i Ushtrisë amerikane, Douglas MacArthur, kryesoi një ceremoni me rastin e dorëzimit të Japonisë, me çka iu dha fund Luftës së Dytë Botërore.

Ceremonia e shkurtër u zhvillua në Gjirin e Tokios, në luftanijen Missouri të komandantit të Flotës së SHBA-së për Paqësorin.

Duke iu drejtuar përfaqësuesve të aleatëve të mbledhur në anije, gjenerali MacArthur tha se sikurse mbarë njerëzimi, ai shpresonte që pas kësaj ngjarjeje kaq të rëndësishme, një botë më e mirë do të dilte nga gjaku dhe tmerret e së kaluarës; një botë që do t’i përkushtohej dinjitetit të njeriut dhe plotësimit të dëshirave më të shtrenjta të njerëzimit, lirisë, tolerancës dhe drejtësisë.

Lufta e Dytë Botërore (1939-1945) ka qenë njëra ndër luftërat më të përgjakshme gjatë historisë së njerëzimit. Fillimi i saj është i lidhur me hesape të paqëruara mes shteteve të fuqishme nga Lufta e Parë Botërore./ KultPlus.com

Vëllezërit e ndarë që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore ritakohen pas 77-vjetësh

Posted on by Kult Plus

Dy vëllezër, të cilët u ndanë nga njëri tjetri në vitin e largët 1945, do të ritakohen sërish pas 77-vjetësh.

Ted Nobbs, tashmë 83 vjeç dhe vëllai i tij Geoff, 79 vjeç, kanë kaluar më shumë se shtatë dekada rreth 10 mijë milje larg njëri-tjetrit, pasi familja e tyre u nda në fund të Luftës së Dytë Botërore.

Të dielën, ata do të ribashkohen kur Ted do të fluturojë për në Australi, aty ku Geoff jeton që prej moshës 7-vjeçare.

Ted, së bashku me vëllezërit e motrat Barry dhe John, u ndanë të gjithë nga vëllai i tyre më i vogël Geoff pasi nëna e tyre vdiq nga kanceri në moshën vetëm 30 vjeç, në vitin 1945./A2CNN/ KultPlus.com

Një histori e veçantë dashurie nga Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Andrea Rosheen Finnigan, ishte vetëm tri vjeçe, kur babai i saj, David kishte vdekur gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Nëna e Rosheen, Maria, shumë rrallë i kishte folur asaj për të atin, por përpara se të vdiste, ajo i kishte lënë të bijës një valixhe me disa letra, të cilat e tregojnë në detaje historinë e dashurisë magjepsëse, midis Davidit dhe Marisë, shkruan DailyMail, përcjell KultPlus.

Në njërën nga letrat, e cila daton që nga 8 maji i vitit 1943, David Francis i shprehë Marias, frustrimin e tij nga qëndrimi i tij në shërbimin e inteligjencës në Afrikë dhe pastaj në Indi gjatë luftës së dytë botërore.

Larg gruas dhe vajzës tashmë për më shumë se një vit, ai në letrat e tij tregonte se dëshira e vetme e oficerit të ri, ishte të shihte edhe njëherë familjen e tij, përpara se me gjasë do të humbiste jetën në atë luftë e cila e kishte lidhur të gjithë.

Vetëm tri javë pas shkroi letrën e fundit, Francis vdiq dhe Rosheen Finnigan humbi babain e saj në moshën tre vjeçare edhe pse ajo nuk e kishte parë atë që kur ishte dy vjeçe. Nga ajo kohë ai u zhduk nga jeta e saj, pasi u zhdukën nga shtëpia fotografitë, shënimet dhe madje edhe gramafoni i lavdishëm i vjetër me lëkurë të cilin ai e quajti ‘Griselda’. Nëna e saj ndonjëherë përmendte se kishte një valixhe me letra të tij. Ajo shumicën e kohës nuk fliste për Francisin, për shkak të burrit të saj të ri, i cili frikësohej se nëse ajo vazhdonte të fliste për të, do të ushqente edhe dashuri për të, edhe pse ai kishte vdekur. Kështu vazhdoi deri në vdekjen e nënës së Rosheen, e cila para se të vdiste ia dorëzoi të bijës valixhen me letra nga i ati i cili kishte vdekur gjatë luftës së dytë botërore.

“Ajo ma dha babain tim më në fund”, tha Roshen, e cila më pas publikoi këto letra, përmes të cilave tregoi një histori shumë të veçantë dashurie, e cila përfshin hollësi të vlefshme me qëndrimet çuditërisht të sinqerta dhe bashkëkohore të Davidit dhe Marisë për çdo gjë, nga seksi në politikë.

Maria ishte e bija e një çifti emigrantëve irlandezë, e cila ishte arsimuar në gjuhën angleze. Por ata ishin të dy të zgjuar, energjikë, artistikë dhe ishin bërë anëtarë të përkushtuar të Partisë Komuniste Britanike, radhët e të cilave u rritën në përgjigje të kërcënimit fashist.
Roshen me anë të këtyre letrave kishte mësuar aq shumë detaje nga jeta e edhe lidhja e prindërve të saj, të cilat ndoshta nuk do t’i mësonte edhe po të jetonin bashkë për një kohë të gjatë.

Sipas letrave të cilat Roshen i ka bërë publike, takimin i tyre i parë ngjanë më atë që shohim vetëm në filma. Ata ishin takuar në një festë të një miku, kur Maria ishte 21 vjeçe dhe Davidi ishte 20 vjeç. Letrat tregojnë detaje nga lidhja e një çifti, bisedat e tyre të thjeshta, bisedat mbi fëmijën e tyre, biseda erotik…, e me anë të së cilave Roshen lidhi dhe krijoi një histori për familjen e saj, të cilat i ndau edhe me publikun më pas.

“Babai im kurrë nuk erdhi në shtëpi, por falë nënës sime dhe letrave që ajo më la mësova gjithçka për të. Babai im ishte i pasionuar, i çmendur, cinik, i kujdesshëm, i padurueshëm , i mrekullueshëm”, ka thënë Roshen e cila për tërë jetën nuk dinte asgjë për të atin dhe menjëherë mësoi gjithçka, më shumë së sa secili mund të dijë për të atin e vet edhe nëse kanë jetuar gjithë jetën bashkë. / KultPlus.com

Deutsche Welle: Ja si nisi Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Më 1 shtator 1939 avionët ushtarakë gjermanë shkatërruan qytetin e vogël polak, Vielun. Bombardimi i Vielunit shënoi jo vetëm fillimin, por edhe krimin e parë të Luftës së Dytë Botërore.

“Nga gjumi më zgjuan sirenat e alarmit. Në fillim nuk e dija, se çfarë po ndodhte. U ngrita nga shtrati dhe i pashë prindërit në ballkon. Nëna i tha babait, se ndoshta është një test alarmi. Edhe babai mendonte kështu dhe ishte i habitur, që kjo bëhej në orët e para të mëngjesit”, rrëfen Jan Tyszler, lindur në vitin 1933 në bisedë me Deutsche Wellen. Në të vërtet ranë bombat në Vielun – bombat e para të Luftës së Dytë Botërore.

Një sulm i papritur

Jan Tyszler kujton, se që në fund të gushtit 1939 “lufta ndjehej në ajër” dhe se gjithmonë flitej për të. Por askush nuk e kishte menduar, se qyteti i tij Vielun do të bëhej objekt sulmi i aviacionit ushtarak gjerman.

Vielun, më shumë se 200 kilometra në jugperëndim të Varshavës është sot një qytet i qarkut. Në vitin 1939 ai ndodhej vetëm 20 kilometra larg kufirit gjerman. Nga ana strategjike nuk kishte asnjë rëndësi. Ky qytet nuk ishte as pikëlidhje rrugësh, nuk kishte urë, që duhej mbrojtur. Për këtë arsye ishin stacionuar shumë pak ushtarë polakë.

Krimet e para të luftës

“Që me bombat e para ne shkuam shpejt në ofiçinën në anë të shtëpisë, ku babai punonte si mekanik . Aty qëndruam në gropën, mbi të cilën kalonin makinat për kontroll. Dridheshim nga frika. Pasdite ishim të vetmit me shtëpinë ende të parrënuar. Të gjitha ndërtesat ishin shkatërruar.”

Familja e Jan Tyszlerit, si shumë familje të tjera e braktisi qytetin po atë ditë. kur Vehrmahti hyri në qytet gjeti vetëm disa qindra banorë. Sulmi kundër Vielinut me 87 bombardues u urdhërua nga Wolfram von Richthofen. Në prill 1937 ai ishte kreu i shtabit të Legjonit Condor, përgjegjës për shkatërrimin e qytetit bask Guernica, ku mijëra civilë humbën jetën. Taktikën e atëhershme të luftës me bombardime në stil të gjerë, një taktikë që pranonte edhe çmimin e vrasjes së civilëve si pjesë e luftës, von Richthofen mund ta ritestonte në Vielun. Pa humbje për vete, sepse nuk llogaritej me rezistencë të qytetit ende në gjumë, e ku kishte shumë pak forca ushtarake.

Bombardimi i Vielunit shënoi krimin e parë të Luftës së Dytë Botërore. Në disa sulme ajrore nga ora 4:35 e mëngjesit deri në orën 14:00 pasdite qyteti u shkatërrua 70%.

Provokime para luftës

Sulmit ndaj Polonisë i paraprinë disa aksione të trilluara, me të cilën makineria e propagandës së Rajhut të III kërkonte të justifikonte sulmin. Një nga provokimet më të njohura ishte sulmi kundër transmentuesit gjerman, Glajvitc (Gleiwitz) në afëri të kufirit polak. Në pasditen e 31gushtit 1939 disa anëtarë të SS-ve erdhën në civil, por të armatosur për të transmentuar prej aty thirrjen për gjoja kryengritjen e polakëve që jetonin në Rajhun e III. Disa media të tjera gjermane raportuan për rebelët polakë në tokën gjermane, që me gjasë merrnin mbështetje edhe nga ushtria polake. Kështu Hitleri duke inskenuar gjermanët si viktima përpiqej të mobilizonte ushtarët e tij.

Sulmi në Vesterplate

Dhjetë minuta pas sulmit në Vielun pasoi bombardimi i Vesterplate, në afërsi të Gdanskut. Në këtë qytet gjermanët dhe polakët kishin një marrëdhënie të tensionuar. Gdansku i banuar kryesisht nga gjermanë, në Marrëveshjen e Versajës pas Luftës së Parë Botërore u deklarua qytet i lirë, jo më nën kontrollin e Rajhut. Porti, dogana dhe hekurudha ndodheshin në administrimin polak dhe pranë Balltikut, Polonia kishte stacionuar kazerma ushtarake dhe ushtrinë.\

Më 1 shtator 1939, gjermanët sulmuan kazermën me municion. Sulmet kundër Gdanskut zgjatën afër një javë. Në një kohë që viktimat nga pala gjermane llogariten afër 3.400 vetë, nga pala polake flitet për 15 të vrarë. Në Poloni mbrojtja e Vesterplate para fuqisë së padiskutueshme ushtarake gjermane shihet si simboli i heroizmit polak. Prej dekadash fëmijët polakë mësojnë, se oficerët gjermanë kanë salutuar ushtarët polakë në nderim të luftës së tyre të guximshme, kur ata duhej të largoheshin të kapitulluar.

Kujtesa për Vielunin

Gdansk dhe Vesterplatte shihen ende sot si simbole të fillimit të luftës. Në jubiletë përkujtimorë qeverisja e partisë PiS nuk harron të zbatojë politikat e saj aktuale. Që këtë vit si presidenti polak ashtu edhe qeveria nuk udhëtojnë në Gdansk në orët e para të mëngjesit, por në Vielun, ku për herë të parë është ftuar edhe presidenti gjerman, Steinmeier nuk është rezultat i ndonjë zbulimi të ri historisë.

Gdansk është një nga bastionet e fundit të opozitës në Poloni, ceremonitë përkujtimore aty përcaktohen shumë nga zërat e opozitës polake. Vesterplate është po ashtu një temë grindjeje mes PiS dhe opozitës liberale, që kryeson bashkinë. Kjo sepse PiS pjesën historike e ka integruar në Musuen e Gdanskut për Luftën e Dytë Botërore, e me këtë e ka kthyer në instrument të luftës së saj për ndërgjegjen historike të polakëve.

“Me siguri është më e lehtë të flasësh për ceremonitë përkujtimore me dikë, që është më i hapur ndaj qendrave të pushtetit në Poloni, se me persona që janë më pak të afruar”, tha zëdhënësi i presidentit në pranverën e këtij viti, kur u mor vendimi që hapja e ceremonive përkujtimore të zhvendosej në Vielun. Me këtë ai indirekt përmend edhe atmosferën në qytetin Gdansk. Qytetarët aty janë ende nën shok pas vrasjes së kryetarit të bashkisë, Pavel Adamovicz.

Çdo vit në orët e para të mëngjesit të 1 shtatorit qytetarët e Vielunit zgjohen nga sirenat e alarmit, që kujtojnë sulmin e Gjermanisë naziste para 80 vjetësh. Jan Tyszler që ishte atëherë 6 vjeç, vjen çdo vit në Vielun. “Dëshira ime është që gjithmonë të dëgjojmë sirenat simbolike dhe kurrë më të vërtetat”, thotë 86 vjeçari. Vizitën e presidentit gjerman, Steinmeier në Vielun ai e sheh si një gjest që duhej bërë prej kohësh./balkanweb/ KultPlus.com

Gjermania pranon përgjegjësinë për krimet e Luftës së Dytë Botërore në Poloni

Posted on by Kult Plus

Në prag të 78-vjetorit të shpërthimit të Kryengritjes së Varshavës, Ministria e Jashtme gjermane pranoi se ”Gjermania është përgjegjëse për krimet e Luftës së Dytë Botërore në Poloni”.

Ministria e Jashtme gjermane shkruante në një deklaratë për PAP-in se qeveria gjermane i kushtoi një rëndësi të madhe përkujtimit të viktimave të krimeve gjermane të Luftës së Dytë Botërore në Poloni dhe se Gjermania ishte përgjegjëse për këto krime.

”Kjo ka gjetur reflektim në një marrëveshje koalicioni që parashikon një plan për krijimin e vendeve përkujtimore në Berlin si dhe për të mbajtur takime me polakët”, shkroi Ministria e Jashtme gjermane në një përgjigje ndaj një pyetjeje të PAP-it në lidhje me përkujtimin e viktimave të Kryengritjes së Varshavës 1944.

”Më 1 gusht, flamujt në të gjitha misionet diplomatike gjermane në Poloni do të ulen në gjysmështizë për nder të viktimave të krimeve gjermane në Poloni dhe përfaqësuesit e tyre do të marrin pjesë në kremtimet e 78-vjetorit të shpërthimit të Kryengritjes së Varshavës në Varshavë, Krakov, Wroclaw dhe Gdansk”, shkroi ministria.

Kryengritja e Varshavës ishte operacioni më i madh ushtarak nëntokësor në Evropën e pushtuar nga gjermanët.

Më 1 gusht 1944, rreth 40 000-50 000 kryengritës morën pjesë në luftime.

E planifikuar të zgjaste disa ditë, kryengritja zgjati përfundimisht mbi dy muaj.

Gjatë luftimeve në Varshavë, rreth 18 000 kryengritës humbën jetën dhe 25 000 u plagosën.

Humbjet në mesin e popullatës civile ishin të mëdha dhe arritën në përafërsisht 180 000.

Pasi kryengritja e Varshavës u shtyp, rreth 500 000 banorë të mbijetuar u detyruan të evakuohen dhe Varshava u rrafshua pothuajse plotësisht./ atsh / KultPlus.com

6 qershor 1944, Dita e Fitores në Normandi të Francës

Posted on by Kult Plus

Më 6 qershor miliona njerëz në botë përkujtojnë Ditën e Fitores në Normandi të Francës – një pikë kthese në Luftën e Dytë Botërore që ndryshoi rrjedhën e historisë. Përvjetori ngjall kujtime për veteranët e moshuar të Luftës së Dytë Botërore por është domethënës edhe për të tjerë që u prekën direkt ose indirekt nga lufta.

Në monumentin e Luftës së Dytë Botërore në Uashington, qindra njerëz vijnë çdo ditë për të nderuar miqtë dhe familjarët që humbën në luftë.

Cewin Johnson është një prej tyre. Tashmë 89 vjeç, ai ishte vetëm 19 kur humbi krahun duke luftuar në Francë.

“Ne ishim duke luftuar në fshatin Oberhofen i cili ështe rreth 20 kilometra në perëndim të Strasburgut dhe kishim qenë në atë fshat tre herë duke u përpjekur ta merrnim nën kontroll. I kishim rrethuar të gjithë gjermanët në fund të fshatit. Gary dëgjoi tankun që afrohej në rrugë dhe dërgoi artilerinë atje dhe e goditi tankun por atëherë u godita dhe unë.”

Frederick Douglass Williams ishte pilot në misione ushtarake në Evropë si anëtar i të famshmve Pilotët Tuskegee. Ai thotë se gjëja më e vështirë e të shkuarit në luftë ishte të menduarit për të dashurit e lënë pas.

“Më pëlqen ajo që ka thënë Uinston Çurçilli: se edhe ata shërbyen duke pritur. Mamatë, të dashurat…mamaja ime e shkretë u çmend. Ne e dinim dhe e prisnim, por jo ata. ‘Ku është djali im’ thonte.”

Për veteranët e Luftës së Dytë Botërore dhe shumë të tjerë, 6 qershori 1944 – Dita e Fitores, nuk do të harrohet kurrë.

Normandi shënoi fillimin e çlirimit të Francës nga pushtimi nazist që rezultoi në humbjen e Gjermanisë.

Christopher Yung është autor i një libri mbi planifikimin e Ditës së Fitores.

“Është një nga operacionet ushtarake më të rëndësishme të kryera ndonjëherë, me siguri sulmi më i madh i ndërmarrë nga uji ndonjëherë. U desh shumë zgjuarsi, këmbëngulje dhe mendim ushtarak.”

Pushtimi ishte një pikë kthese vendimtare.

“Është hapi i parë i cili i dha aleatëve mundësinë për t’u kthyer në kontinent. Gjermanët kishin ngritur një fortesë gjigande për të parandaluar rikthimin e aleatëve.”

Gjenerali brigadier Bruno Caitucoli është atasheu ushtarak në ambasadën franceze në Uashington. Babai i tij 94 vjeçar luftoi në luftë.

“Ajo që babai im më shpjegoi disa herë është rëndësia e të qenurit gati të mbrosh atë që nuk të jepet falas: lirinë, demokracinë, etc.”

Në zyrën e tij ndodhet një foto – një kujtim i sakrificës të Luftës së Dytë Botërore.

“Kjo foto tregon plazhin e Omahas, Omahanë e përgjakur me dy flamuj, ato francez dhe amerikanë bashkë dhe rreth tre mijë njerëz që formuan fjalët: Nuk do të harrojmë kurrë. Dhe mbi plazhin Omaha ndodhen Varrezat Coleville.”

Shumë vdiqën për ta bërë bërë të mundur fitorem por sakrifica e tyre hapi rrugën për kapitullimin e Gjermanisë naziste në maj të vitit 1945.

DISA STATISTIKA TË D-DAY

Ky Operacion vendimtar udhëhiqej nga Gjenerali Dwight D. Eisenhower, më vonë Komandant i NATO-s dhe president i SHBA.

Ushtria përbëhej nga:

156 000 trupa (73000 Amerikanë dhe 83000 britanikë dhe kanadezë)

12 837 Avionë luftarakë

6939 Anije

personel i marinës – 195 701 (52 889 Amerikanë, 112 824 britanikë dhe 4988 nga trupat Aleate) / KultPlus.com

Përkujtohet Lufta e Dytë Botërore, kancelari gjerman: Kurrë më gjenocid, kurrë më sundim të dhunës

Posted on by Kult Plus

Në fjalimin e tij me rastin e përkujtimit të fundit të Luftës së Dytë Botërore, kancelari gjerman, Scholz kujtoi përgjegjësinë historike të Gjermanisë, dhe akuzoi Putinin për manipulim të historisë në lidhje me Ukrainën.

Përkujtimi i Luftës së Dytë Botërore këtë 8 dhe 9 Maj është errësuar nga lufta që po zhvillohet në Ukrainë. Kancelari gjerman, Olaf Scholz mbajti një fjalim të posaçëm dje me rastin e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore. 8 Maji 1945 shënon kapitullimin e Gjermanisë hitleriane. Por 8 Maji 2022 e gjen Europën në një luftë të re. Scholz përmendi në këtë kontekst përgjegjësinë historike të Gjermanisë, nga e cila rrjedh përgjegjësia për mbështetjen e Ukrainës. Gjermania e ka nxjerrë mësimin qendror nga historia katastrofike mes vitete 1933 dhe 1945, tha Scholz: “Kurrë më! Kurrë më luftë. Kurrë më gjenocid. Kurrë më sundim të dhunës. E megjithatë ka ndodhur sërish luftë në Europë.” Për kancelarin gjerman kjo mund të nënkuptojë vetëm “ne ndihmojmë me qëllim që të marrë fund dhuna.” Për këtë arsye janë dërguar për herë të parë armë në një zonë lufte, tha Scholz.

Si “poshtërsi dhe manipulim të historisë” e quajti Scholz barazimin e “luftës barbare sulmuese” që po zhvillon Rusia me luftën kundër nacionalsocializmit. “Gjermania atëherë ka qenë fajtore me të dyja kombet, atë rus dhe atë ukrainas. Me të dy ne synojmë prej dekadash pajtimin”, tha Scholz. Por tani presidenti rus kërkon të nënshtrojë Ukrainën, të shkatërrojë kulturën dhe identitetin e saj. Kancelari gjerman premtoi ndihma të mëtejshme për Ukrainën, edhe armë të rënda. “Ne e mbështesim Ukrainën në luftë kundër agresorit. Të mos e bësh këtë do të thotë kapitullim para dhunës së qartë dhe forcim i agresorit.”

“Ndërrim epokash”

Bundespräsident Frank-Walter Steinmeier - DGB Bundeskongress

Edhe presidenti gjerman, Frank-Walter Steinmeier mbajti një fjalim me rastin e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore Steinmeier bëri fjalë për një “ndërrim epokash”. 8 Maji nuk ka qenë vetëm një ditë e kujtimit dhe paralajmërimit, por “për një kohë të gjatë” edhe një “ditë e shpresës”, tha Steinmeier në Kongresin Federal të Shoqatave të Sindikatës Gjermane, DGB. “Por sot në këtë 8 Maj është shkatërruar ëndrra e një shtëpie të përbashkët europiane; makthi ka zënë vendin e saj”, tha presidenti gjerman. “Ky 8 Maj është një ditë e luftës.” /DW/ KultPlus.com

Një histori e veçantë dashurie nga Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Andrea Rosheen Finnigan, ishte vetëm tri vjeçe, kur babai i saj, David kishte vdekur gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Nëna e Rosheen, Maria, shumë rrallë i kishte folur asaj për të atin, por përpara se të vdiste, ajo i kishte lënë të bijës një valixhe me disa letra, të cilat e tregojnë në detaje historinë e dashurisë magjepsëse, midis Davidit dhe Marisë.

Në njërën nga letrat, e cila daton që nga 8 maji i vitit 1943, David Francis i shprehë Marias, frustrimin e tij nga qëndrimi i tij në shërbimin e inteligjencës në Afrikë dhe pastaj në Indi gjatë luftës së dytë botërore.

Larg gruas dhe vajzës tashmë për më shumë se një vit, ai në letrat e tij tregonte se dëshira e vetme e oficerit të ri, ishte të shihte edhe njëherë familjen e tij, përpara se me gjasë do të humbiste jetën në atë luftë e cila e kishte lidhur të gjithë.

Vetëm tri javë pas shkroi letrën e fundit, Francis vdiq dhe Rosheen Finnigan humbi babain e saj në moshën tre vjeçare edhe pse ajo nuk e kishte parë atë që kur ishte dy vjeçe. Nga ajo kohë ai u zhduk nga jeta e saj, pasi u zhdukën nga shtëpia fotografitë, shënimet dhe madje edhe gramafoni i lavdishëm i vjetër me lëkurë të cilin ai e quajti ‘Griselda’. Nëna e saj ndonjëherë përmendte se kishte një valixhe me letra të tij. Ajo shumicën e kohës nuk fliste për Francisin, për shkak të burrit të saj të ri, i cili frikësohej se nëse ajo vazhdonte të fliste për të, do të ushqente edhe dashuri për të, edhe pse ai kishte vdekur. Kështu vazhdoi deri në vdekjen e nënës së Rosheen, e cila para se të vdiste ia dorëzoi të bijës valixhen me letra nga i ati i cili kishte vdekur gjatë luftës së dytë botërore.

“Ajo ma dha babain tim më në fund”, tha Roshen, e cila më pas publikoi këto letra, përmes të cilave tregoi një histori shumë të veçantë dashurie, e cila përfshin hollësi të vlefshme me qëndrimet çuditërisht të sinqerta dhe bashkëkohore të Davidit dhe Marisë për çdo gjë, nga seksi në politikë.

Maria ishte e bija e një çifti emigrantëve irlandezë, e cila ishte arsimuar në gjuhën angleze. Por ata ishin të dy të zgjuar, energjikë, artistikë dhe ishin bërë anëtarë të përkushtuar të Partisë Komuniste Britanike, radhët e të cilave u rritën në përgjigje të kërcënimit fashist.

Roshen me anë të këtyre letrave kishte mësuar aq shumë detaje nga jeta e edhe lidhja e prindërve të saj, të cilat ndoshta nuk do t’i mësonte edhe po të jetonin bashkë për një kohë të gjatë.

Sipas letrave të cilat Roshen i ka bërë publike, takimin i tyre i parë ngjanë më atë që shohim vetëm në filma. Ata ishin takuar në një festë të një miku, kur Maria ishte 21 vjeçe dhe Davidi ishte 20 vjeç. Letrat tregojnë detaje nga lidhja e një çifti, bisedat e tyre të thjeshta, bisedat mbi fëmijën e tyre, biseda erotik…, e me anë të së cilave Roshen lidhi dhe krijoi një histori për familjen e saj, të cilat i ndau edhe me publikun më pas.

“Babai im kurrë nuk erdhi në shtëpi, por falë nënës sime dhe letrave që ajo më la mësova gjithçka për të. Babai im ishte i pasionuar, i çmendur, cinik, i kujdesshëm, i padurueshëm , i mrekullueshëm”, ka thënë Roshen e cila për tërë jetën nuk dinte asgjë për të atin dhe menjëherë mësoi gjithçka, më shumë së sa secili mund të dijë për të atin e vet edhe nëse kanë jetuar gjithë jetën bashkë. / KultPlus.com

Gjenden rreth 1 mijë e 600 mina në Parkun e Lirisë në Ferizaj, të mbetura nga Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK), ka gjetur rreth 1 mijë e 600 copë municione në Parkun e Lirisë në Ferizaj, kështu njofton ministri i Mbrojtjes, Armend Mehaj.

Ai ka thënë se në Parkun e Lirisë në Ferizaj është hasur një sasi e madhe e municionit ku përfshihen predha të mortajës e artilerisë, të mbetura aty që nga Lufta e Dytë Botërore. / KultPlus.com

Letra e ushtarit të Luftës së Dytë Botërore drejtuar nënës së tij mbërrrin në shtëpi 76 vjetësh

Posted on by Kult Plus

Një letër e dërguar nga një ushtar amerikan i stacionuar në Gjermani për nënën e tij në Massachusetts është dorëzuar 76 vjet pasi u dërgua.

Ushtari John Gonsalves, 22 vjeç në atë kohë, i shkroi nënës së tij në Woburn në dhjetor të vitit 1945 pas përfundimit zyrtar të Luftës së Dytë Botërore, transmeton KultPlus.

Letra do të qëndronte e pahapur për më shumë se 75 vjet përpara se të gjendej në një objekt të shpërndarjes së Shërbimit Postar të SHBA në Pittsburgh.

“E dashur mami, mora një letër tjetër nga ju sot dhe u lumturova kur dëgjova se gjithçka ishte në rregull”, thuhet në letër.

“Sa për veten time, jam mirë dhe kaloj mirë. Por për sa i përket ushqimit është shumë i keq shumicën e kohës.”

Ai nënshkroi letrën: “Dashuri dhe puthje, djali juaj Johnny. Do të shihemi së shpejti, shpresoj.”

Gonsalves vdiq në vitin 2015. Nëna e tij ka vdekur poashtu. Por USPS gjeti një adresë për të venë e tij, Angelina, të cilën ushtari e takoi pesë vjet pasi dërgoi letrën.

Krahas postës disa dekadash, punonjësit e USPS dërguan edhe një letër të tyren, duke thënë se “dorëzimi i kësaj letre ishte me rëndësi të madhe për ne”.

Pasi familja Gonsalves mori letrën, ata thirrën objektin dhe i falënderuan.

“Imagjinoni këtë! Shtatëdhjetë e gjashtë vjet!” tha Angelina Gonsalves.

“Thjesht, nuk mund ta besoja. Dhe pastaj vetëm shkrimi i tij ështëgjithçka. Ishte thjesht kaq e mahnitshme.”./KultPlus.com

Angelina Gonsalves, 89, Foto: WFXT-TV

Një histori e veçantë dashurie nga Lufta e Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Andrea Rosheen Finnigan, ishte vetëm tri vjeçe, kur babai i saj, David kishte vdekur gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Nëna e Rosheen, Maria, shumë rrallë i kishte folur asaj për të atin, por përpara se të vdiste, ajo i kishte lënë të bijës një valixhe me disa letra, të cilat e tregojnë në detaje historinë e dashurisë magjepsëse, midis Davidit dhe Marisë, shkruan DailyMail, përcjell KultPlus.

Në njërën nga letrat, e cila daton që nga 8 maji i vitit 1943, David Francis i shprehë Marias, frustrimin e tij nga qëndrimi i tij në shërbimin e inteligjencës në Afrikë dhe pastaj në Indi gjatë luftës së dytë botërore.

Larg gruas dhe vajzës tashmë për më shumë se një vit, ai në letrat e tij tregonte se dëshira e vetme e oficerit të ri, ishte të shihte edhe njëherë familjen e tij, përpara se me gjasë do të humbiste jetën në atë luftë e cila e kishte lidhur të gjithë.

Vetëm tri javë pas shkroi letrën e fundit, Francis vdiq dhe Rosheen Finnigan humbi babain e saj në moshën tre vjeçare edhe pse ajo nuk e kishte parë atë që kur ishte dy vjeçe. Nga ajo kohë ai u zhduk nga jeta e saj, pasi u zhdukën nga shtëpia fotografitë, shënimet dhe madje edhe gramafoni i lavdishëm i vjetër me lëkurë të cilin ai e quajti ‘Griselda’. Nëna e saj ndonjëherë përmendte se kishte një valixhe me letra të tij. Ajo shumicën e kohës nuk fliste për Francisin, për shkak të burrit të saj të ri, i cili frikësohej se nëse ajo vazhdonte të fliste për të, do të ushqente edhe dashuri për të, edhe pse ai kishte vdekur. Kështu vazhdoi deri në vdekjen e nënës së Rosheen, e cila para se të vdiste ia dorëzoi të bijës valixhen me letra nga i ati i cili kishte vdekur gjatë luftës së dytë botërore.

“Ajo ma dha babain tim më në fund”, tha Roshen, e cila më pas publikoi këto letra, përmes të cilave tregoi një histori shumë të veçantë dashurie, e cila përfshin hollësi të vlefshme me qëndrimet çuditërisht të sinqerta dhe bashkëkohore të Davidit dhe Marisë për çdo gjë, nga seksi në politikë.

Maria ishte e bija e një çifti emigrantëve irlandezë, e cila ishte arsimuar në gjuhën angleze. Por ata ishin të dy të zgjuar, energjikë, artistikë dhe ishin bërë anëtarë të përkushtuar të Partisë Komuniste Britanike, radhët e të cilave u rritën në përgjigje të kërcënimit fashist.

Roshen me anë të këtyre letrave kishte mësuar aq shumë detaje nga jeta e edhe lidhja e prindërve të saj, të cilat ndoshta nuk do t’i mësonte edhe po të jetonin bashkë për një kohë të gjatë.

Sipas letrave të cilat Roshen i ka bërë publike, takimin i tyre i parë ngjanë më atë që shohim vetëm në filma. Ata ishin takuar në një festë të një miku, kur Maria ishte 21 vjeçe dhe Davidi ishte 20 vjeç. Letrat tregojnë detaje nga lidhja e një çifti, bisedat e tyre të thjeshta, bisedat mbi fëmijën e tyre, biseda erotik…, e me anë të së cilave Roshen lidhi dhe krijoi një histori për familjen e saj, të cilat i ndau edhe me publikun më pas.

“Babai im kurrë nuk erdhi në shtëpi, por falë nënës sime dhe letrave që ajo më la mësova gjithçka për të. Babai im ishte i pasionuar, i çmendur, cinik, i kujdesshëm, i padurueshëm , i mrekullueshëm”, ka thënë Roshen e cila për tërë jetën nuk dinte asgjë për të atin dhe menjëherë mësoi gjithçka, më shumë së sa secili mund të dijë për të atin e vet edhe nëse kanë jetuar gjithë jetën bashkë. / KultPlus.com

Gjendet ‘super arma’ e Hitlerit, ishte e fshehur në një fushë në Angli

Posted on by Kult Plus

77 vjet pas tmerrit që mbollën nazistët në Luftën e Dytë Botërore, në një fushë në kent të Anglisë arkeologët zbuluan mbetjet e njërës prej atyre që konsideroheshin si “super armët” e Adolf Hitlerit.

Ekipi nga  Burimet për Hulumtime Arkeologjike, po gërmonte një krater 14 metra të thellë dhe 38 metra të gjerë, kur zbuloi papritur armën në fjalë. Vëllezërit, Colin dhe Sean Welch, drejtuesit e projektit, thonë se bëhet fjalë për mbetjet e një rakete V2 të Hitlerit.

Pjesë e armës ishte mekanizmi ndezës, i cili përmbante oksigjen të lëngshëm dhe përzierje alkooli. “Raketat hynin thellë në tokë në formë krahu, ndonjëherë me një trajektore rreth 70 gradë”, thonë ekspertët, raporton Top Channel.

Mendohet se raketa lëvizte me një shpejtësi prej 3.000 km/h. “Raketat e tyre ecnin shumë shpejt.

Po t’ju godisnin, s`do të merrnit vesh asgjë”, shprehet Sean.

Mijëra raketa V2 janë lëshuar nga nazistët gjermanë gjatë Luftës së Dytë Botërore, e vetëm në Britani kanë shkaktuar më shumë se 9000 vdekje.

Disa pjesë të raketës V2  janë prodhuar në Çekosllovaki dhe në një fabrikë në Austri.

Raketa e gjetur do të pastrohet dhe do të restaurohet me përpikmërinë më të madhe, në një process që pritet të zgjasë disa muaj./KultPlus.com

Letrat e Luftës së Dytë Botërore iu kthyen familjes

Posted on by Kult Plus

Një grua nga Idaho, e cila gjeti një grumbull letrash të Luftës së Dytë Botërore në një qendër tregtare antike, i përdori mediat sociale për t’i ribashkuar ato me një anëtar të familjes – dhe zbuloi se edhe ajo e ka një lidhje farefisnore të largët me këtë familje.

Zen Hanson nga Rigby tha se bleu një qese me dokumente të vjetra nga një qendër antike në Idaho Falls dhe zbuloi se disa nga sendet ishin letra që ajo i quajti “Koleksioni i tezes Ida”.

“Gjeta këtë çantë plot me ato që dukeshin si letra dhe dëftesa e shkresa të ndryshme. E bleva sepse thjesht e dua historinë dhe gjenealogjinë time. Më pëlqen të mësoj për të kaluarën dhe njerëzit. E solla në shtëpi dhe sapo gërmova”, tha Hansen për East Idaho News, transmeton KultPlus.

Letrat u shkruan për Ida Green të Shën Antonit nga nipërit e saj teksa shërbenin në Luftën e Dytë Botërore. Ajo tha se grupi gjithashtu përfshinte letra të shkruara për Green nga e veja e njërit prej nipërve të saj pasi ai u vra në aksion.

Hanson postoi fotografi të letrave në Facebook me shpresën për të gjetur të afërm të gjallë të Green, i cili vdiq në vitet 1980. Ajo së shpejti u dëgjua me Suzanne Bennett, një banore e Newdale dhe stërmbesa e Ida Green.

“Unë në fakt jam emëruar pas emrit Ida. Emri im i parë është Ida Suzanne Bennett. Ajo më lindi. Ajo ishte një infermiere në Shën Anthony kur unë linda”, tha Bennett.

Hanson u takua me Bennett për të dorëzuar letrat, dhe pasi folën për ca kohë për historinë e familjes, ata zbuluan se Hanson në të vërtetë ishte kushëriri i nëntë i Bennett – në anën e familjes Green.

Hanson tha se letrat e tjera u përfshinë në çantën që ajo bleu dhe ende po kërkon anëtarët e familjes së autorëve. / KultPlus.com

Gruaja hebreje kthehet pas 74 vitesh në Shkodër të takojë familjen që e shpëtoi

Posted on by Kult Plus

Në fillim të verës së vitit 1943, Shalom Adishe e kishte ndarë mendjen: braktisi Prishtinën  e pushtuar nga nazistët dhe u nis drejt Shqipërisë. Bashku me gruan, Ninën dhe vajzën 2-vjeçare  Sonja, ai kaloi kufirin si klandestin dhe mesnatën e një mbrëmjeje qershori zbarkoi në rrugicën “Dogajtë e reja” të Shkodrës-ku ndodhej lokali i Agostin Çiftjes.

Çiftja, një burrë i gjatë me veshje të fisme po mbyllte lokalin kur i pa të ardhurit në rrugë dhe i pyeti shqip: Prej kah jeni?

Shalom Adishe (Adiže) nuk dinte të përgjigjej. Agostini i foli sërish në gjuhën italiane.

Pas një hezitimi, Shalom u përgjigj: Nuk jemi italianë, jemi hebrenj dhe kërkojmë një strehë ku të fusim kokën!

Shtatëdhjetë e katër vjet pas këtij takimi dramatik, Sonja Adishe ka udhëtuar bashkë me fëmijët dhe nipërit nga Izraeli në Shqipëri për të takuar familjen Çiftja që i shpëtoi.

Dy familjet i takuam rastësisht gjatë një dreke te “Mrizi i Zanave” në Lezhë.  Në krah të Sonjës është ulur Gjon Çiftja-i biri 84 vjeçar i Agostinit, i cili ka punuar si profesor i matematikës në Universitetin e Shkodrës. Ai ka ardhur në këtë takim me familjarët, të motrën Xhovana dhe bashkëshortin e saj.

Ndryshe nga Sonja që kujtimet i ka të treguara nga babai, Gjon Çiftja e mban mend kohën kur familja Adishe u strehua në shtëpinë e tyre.

“Kjo është streha eme. Ju do të flini në dhomën time të gjumit, ndërsa unë dhe gruaja e fëmijtë e mi do të rregullohemi në pjesën tjetër të shtëpisë”, kujton ai t’u ketë thënë babai bashkëshortëve Shalom dhe Nina.

familja-adishe-ne-Shkoder-600x338
Sonja-Adishe-duke-para-fotografite-533x400

Shtëpia e tyre përbëhej nga dy dhoma dhe një kuzhinë. Jashtë mureve, era e ngrohtë e qershorit përcillte jehonën e këmbanave të kishave  dhe zërin e dalë nga minaret e xhamive.

“Kjo është Shkodra. Ju do të rrini këtu sa të doni dhe do të ndajmë gjithçka bashkë, në të mirë dhe në të keq”, do t’u thoshte Agostini, ndërsa Gjoni asokohe vetëm 11 vjeç pohon se ishte dëshmitar i këtij çasti.

Sonja Adishe thotë se ka shumë respekt për Shqipërinë dhe se takimi me Xhovanën-motrën e Gjonit i ishte dukur sikur kishte takuar nënën e saj.

“U frikësova  nga vdekja andaj erdha,” thotë e moshuara nga Izraeli.

“Tani e di që do të rroj, sepse takova njerëzit e mi,” shton ajo ndërsa përlotet.

Emrat e familjarëve Çiftja gjenden mes shumë familjeve të tjera shqiptare në Yad Vashem, të njohur si “Të drejtë mes kombeve” nga Izraeli për kontributin e tyre në shpëtimin e familjeve hebreje gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Në Mrizin e Zanave, familjet shohin fotografi dhe rikujtojnë atë mbrëmje qershori që i bëri miq. Pas kapitullimit të Italisë, komanda gjermane u vendos në të njëjtën rrugicë me shtëpinë e Agostin Çiftjes në Shkodër.

“Përballë shtëpisë së Agostinit dhe Jozefinës, ndodhej një ndërtesë 20 metra e gjatë dhe me 12 dhoma”, kujtojnë familjarët.

Rreziku ishte fare afër dhe Shalomit iu desh të largohej sërish.

“Në rrugicë jetonin vetëm katër familje shqiptare. Gjermanët kishin dhënë urdhër që dyert e portave të shtëpisë të qëndronin të hapura. Kjo ishte tepër shqetësuese dhe e rrezikshme. Nga momenti në moment, gjermanët mund të futeshin në shtëpi dhe t’i gjenin miqtë aty”, kujtojnë Gjon Çiftja.

Vendimi që ata morën nuk ishte i lehtë. Dy të rriturit duhej të largoheshin në zona rurale, ndërsa Sonja do të mbetej në shtëpinë e shkodranëve.

Deri në përfundim të luftës, burrë e grua qëndruan në Thumanë. Agostini u dërgonte ushqime dhe veshmbathje, ndërsa vajza rritej me fëmijët e tij, si pjesë e familjes. Kur gjysma e Shqipërisë u çlirua, Shalom Adishe dhe Nina vendosën të largoheshin nga Shqipëria.

Në pasaportën e falsifikuar shqiptare, emri i Shalomit u tjetërsua në Shaban, Nina mbajti emrin që kishte dhe po ashtu edhe Sonja. Vajza e vogël, e rritur në Shkodër u dërguar drejt prindërve në Thumanë  dhe që andej, ata udhëtuan drejt kufirit me Maqedoninë për të mbërritur më pas në Izrael.

Para se të ndaheshin, Agostini dhe Shalom shkëmbyen edhe pak fjalë- siç kujton djali i tij Gjoni. “Merreni këtë kuti duhani”, do t’i thoshte në kohën e ndarjes Agostini-Shalomit.

“Unë nuk e pi duhanin, ti e di”, u përgjigj Shalomi.

“Merre dhe mbaje si kujtim, por hape të shikosh çfarë duhani ke brenda”, ia ktheu Agostini.

Brenda kutisë ishin mbledhur bizhuteritë që familja Adishe kishte lënë në shtëpinë e familjes Çiftja.  Ishte gjithçka që u kishte mbetur dhe kishin menduar t’ia linin Agostinit për ndihmën, por ai ua ktheu pas.

Gati 73 vjet më pas, Sonja u rikthye në vendin ku kishte qenë foshnje për t’u treguar tre djemve të saj, Charli Shalom, Jakobin dhe Uri historinë e familjes së saj.

Për të arritur në këtë takim, ka patur mjaft rrethana rastësore dhe surpriza.  Sonja tregon se  është rilidhur me familjen shkodrane rreth viteve 1990. Nëna e saj Nina, kishte takuar në Izrael në një veprimtari kushtuar shpëtimit të hebrenjve nga shqiptarët  Refik Veselin, ndër të parët që u nderuan për shpëtimin e hebrejve gjatë Luftës së Dytë Botërore.

“Pasi ai tregoi historinë e tij në atë takim, nëna i tha se një histori  të ngjashme kishte edhe ajo me një familje nga Shkodra. I rrëfeu ngjarjen. Shkruajti një letër dhe ia dorëzoi atij, duke i dhënë adresën e shtëpisë ku ishte strehuar. Sidomos rrugicën “Dogajtë e reja,” kujton Sonja.

Pas mbërritjes në Shqipëri, Refik Veseli takoi Gjonin. Mes tij dhe Ninës filloi letërkëmbimi. “Janë 40 letra që nëna ime dhe vëllai i kanë shkruar njëri tjetrit,” pohon ajo.

Gjon Çiftja tregon se kur Refiku i ka sjellë letrën e Ninës ishte emocionuar shumë.

“I shkrova shpejt e shpejt pas dhjetë ditësh,” tregon ai.

Në vitin 1992, familja Çiftja u nderua në Izrael për shpëtimin e familjes Adishe.

“Jam krenar për këtë, por më krenar jam që takova motrën time. Është emocionuese. Nuk di ta përshkruaj”, thotë për BIRN Gjoni.

Letërkëmbimi mes tij dhe Ninës vijoi edhe më tej, ndërsa rastësitë i lidhën edhe më fort dy familjet. Djali i Gjonit, që vazhdonte studimet në Hjuston të SHBA-së kishte takuar atje gruan e djalit të Sonjës, Jakobit. Bashkëshortja e Jakobit i kishte thënë se familjen e burrit të saj e kishte shpëtuar nga gjermanët në luftë, një familje me këtë mbiemër dhe ishin njohur bashkarisht.

“Edhe në Amerikën e largët, rrënjët tona u takuan”, thotë Gjon Çiftja.

Ndërsa dëgjon historinë, Sonja Adishe përsërit se është e emocionuar që takoi “vëllanë dhe motrën” e saj nga Shqipëria.

“Nuk do të vdisja pa i takuar,” përfundon ajo. /diasporashqiptare/ KultPlus.com

Muri i Berlinit: 10 gjëra që mund të mos i dinit

Posted on by Kult Plus

Rënia e Murit të Berlinit ndodhi prej një gabimi

Në një konferencë shtypi mbrëmjen e 9 nëntorit 1989, anëtari i byrosë politike të Gjermanisë Lindore, Gynter Shabovski shpalli në mënyrë të parakohshme se do të hiqeshin kufizimet e vizave të udhëtimit. Kur u pyet se kur do të vihej në zbatim politika e re, ai tha: “Menjëherë, pa vonesë”. Në fakt, kjo politikë do të shpallej një ditë më vonë dhe do të kërkonte gjithësesi një procesë të gjatë aplikimi për gjermano-lindorët. Përgjigjet konfuze të Shabovskit dhe raportimi i gabuar në media se pikat kufitare ishin hapur, shtyu mijëra gjermanë të Berlinit lindor që të shkonin drejt Murit të Berlinit. Në postbllokun e Rrugës Bornholmer, Harald Jager, oficeri në detyrë, u përball me një turmë që sa vinte e rritej në numër. Edhe irritimi sa vinte e shtohej. Duke marrë fyerje, në vend të udhëzimeve, prej eprorëve të tij, si dhe tejet nervoz për shkak se priste të merrte të nesërmen rezultatet e analizave të diagnostikimit për kancer, Jager e hapi pikën kufitare me mendjen e. tij, dhe pikat e tjera ndoqën shumë shpejt shembullin e tij.

Muri i Berlinit ishte ngritur më shumë se 15 vjet pas nisjes së Luftës së Ftohtë

Më shumë se 2 milion gjermano lindorë, shumica punëtorë dhe profesionistë të aftë, u larguan për në Perëndim mes viteve 1949 dhe 1961. Bashkimi Sovjetik kishte refuzuar kërkesën fillestare të Gjermanisë Lindore për të ndërtuar Murin në vitin 1953, por me dezertimet drejt Berlinit Perëndimor që po arrinin numrin 1000 njerë në ditë, në verën e 1961, udhëheqësi sovjetik Nikita Hrushovi më në fund pranoi. Banorët e Berlinit u gdhinë mëngjesin e 13 gushtit 1961, përballë telave me gjemba që ishin vendosur në vijën ndarëse mes zonës perëndimore dhe lindore të qytetit. Disa ditë më vonë, Gjermania Lindore nisi fortifikimin me beton të kësaj barriere.

Muri i Berlinit ishin në fakt dy mure

Në fakt Muri i Berlinit përbëhej nga dy mure mes të cilëve ndodhej “rripi i vdekjes”, ku ndodheshin me qindra kulla roje, disa kilometra hendeqe kundër kalimit të mjeteve, qen roje, prozhektorë dhe mitralozë.

Më shumë se 100 njerëz gjetën vdekjen në përpjekje për të kaluar Murin

Qendra e Kërkimeve mbi Historinë Bashkëkohore Potsdam dhe Qendra e Memorialit të Murit të Berlinit dhe Dokumentimit raportojnë se të paktën 138 njerëz u qëlluan për vdekje, pësuan aksidente fatale ose kryen vetëvrasje pas përpjekjeve të dështuara për t’u arratisur përmes Murit të Berlinit. Të tjerë studime thonë se numri i viktimave është edhe më i lartë. Viktima e parë ishte Ida Siekman, që vdiq në 22 gusht 1961, pasi u përpoq të hidhej në një rrugë në Berlinin Perëndimor, e cila ndodhej nën dritaren e apartamentit të saj në katin e katërt, në Berlinin Lindor. Tragjedia e fundit ndodhi në mars 1989, kur një i ri gjermano-lindor që përpiqej të fluturonte mbi mur me balonë, ndeshi në kabllot e tensionit të lartë.

Më shumë se 5000 persona u arratisën, duke kaluar mbi dhe nën Murin e Berlinit

I pari dezertor që u arratis përmes Murit ishte roja kufitare 19 vjeçar, Konrad Shuman, i cili është përjetësuar në film teksa kërcente mbi telat me gjemba, vetëm dy ditë pasi kufiri ishte mbyllur. Ndërkohë që Muri u fortifikua gjithnjë e më shumë, edhe planet e arratisjes u bënë më të sofistikuar. Të arratisurit fshiheshin në pjesë të fshehta të makinave të berlinezo perëndimorëve që vinin për vizita, gërmonin tunele të fshehta dhe zvarriteshin nëpër tubacione. Tre vëllezërit Bethke realizuan arratinë më spektakolare. Vëllai më i madh Ingo u arratis me një dyshek me ajër, duke lundruar nëpër lumin Elbë në vitin 1975, dhe tetë vjet më vonë vëllai më i vogël kaloi mbi mur përmes një kablli çeliku që e lëshoi me hark dhe shigjetë, duke përfunduar në një çati shtëpie në Berlinin perëndimor. Në vitin 1989, dy vëllezërit fluturuan me një avion super të lehtë mbi mur, duke marrë edhe vëllanë e tretë, Egbert.

John F. Kennedy u shpreh i çliruar kur u ngrit Muri

Në qershor të vitit 1961, Hrushovi paralajmëroi presidentin amerikan, Kennedy, se do të bënte bllokadë Berlinit Perëndimor nëse nuk largoheshin forcat perëndimore, një akt luftënxitës që do të shpinte në luftë. Kur Kennedy dëgjoi lajmin se komunistët kishin ngritur mur përreth Berlinit Lindor, në vend që të shkëpusnin Berlinin Perëndimor nga pjesa tjetër, ai i tha një ndihmësi: “Nuk është zgjidhje shumë e mirë, por një mur është shumë më mirë se sa një luftë. Ky është fundi i krizës së Berlinit. Pala tjetër u kap prej panikut – jo ne. Tani nuk do të bëjmë asgjë, sepse nuk ka alternativë tjetër veç luftës”.

Kennedy nuk u tha berlinezëve se është një “kulaç me karamele”

Në 26 qershor 1963, Kennedy iu drejtua një turme para Murit të Berlinit: “Ich bin ein Berliner”. Presidenti kish për qëllim të shprehte solidaritetin me qytetarët e Berlinit, duke thënë se ishte njëri prej tyre, por disa kritikë thanë se duke shtuar nyjen “ein”, ai në fakt e quajti veten kulaç me karamele, që në pjesën më të madhe të Gjermanisë njihet si “Berliner”. Megjithatë, gjuhëtarët thonë se presidenti nuk bëri një gabim gramatikor, sepse “ein” është e nevojshme kur folësi është duke folur në mënyrë figurative, se i përket një kombësie të caktuar, siç edhe po ndodhte me Kennedyn. Veç kësaj, kulaçi që në gjithë Gjermaninë njihet si “Berliner”, në vetë Berlinin njihet si “pfannkuchen”, kështu që ata që e dëgjonin me siguri nuk janë ngatërruar.

Gjermania Lindore e quajti Murin “Mburoja Antifashiste”

Qeveria e Gjermanisë Lindore pretendoi se e ngriti Murin e Berlinit për të mbajtur jashtë fashistët, spiunët dhe idetë perëndimore. Dy javë pasi urdhëroi ngritjen e “Mburojës Antifashiste”, udhëheqësi Gjermano lindor Valter Ulbriht deklaroi: “Ne kemi mbyllur të çarat në shtëpinë tonë, si dhe vrimat përmes të cilave do të zvarriteshin armiqtë e popullit gjerman”.

Porta e Brandenburgut ka qenë dikur pjesë e një muri të shekullit 18

Mbreti i Prusisë, Frederik Uilliam II porositi ngritjen e harkut të famshëm që bashkon Berlinin lindor dhe perëndimor dhe që ka shërbyer si sfond i fjalimeve të famshme presidenciale të Kennedyt dhe Reaganit. Kur u përfundua në vitin 1791, Porta e Brandenburgut ishte pjesë e murit origjinal doganor të qytetit.

Një copë e Murit ndodhet në banjën e një kazinoje në Las Vegas

Shkatërrimi zyrtar i Murit të Berlinit nisi në verën e vitit 1990. Më shumë se 40 mijë copa të Murit u ricikluan si materiale ndërtimi të përdorur në projekte rindërtimi në Gjermani, por disa qindra prej tyre u shitën dhe tani janë të shpërndara në të gjithë globin, nga kopshtet e Vatikanit deri në një banjë në Main Street Station Casino, në Las Vegas, ku vendurinimet janë kapur pas një Muri të mbuluar me grafit që është i mbrojtur pas një xhami. / KultPlus.com

Ambasada gjermane në Tiranë kujton 60 vjetorin e nisjes së ndërtimit të Murit të Berlinit

Posted on by Kult Plus

Ambasada e Gjermanisë në Tiranë kujtoi sot 60-vjetorin e nisjes së ndërtimit të Murit të Berlinit.

“Natën e 13 gushtit 1961, u dha urdhri për ndërtimin e Murit të Berlinit. Muri qëndroi për 28 vjet dhe u kthye në simbolin e Luftës së Ftohtë, e konfrontimit midis Lindjes dhe Perëndimit. Ai ndau Berlinin Lindor me atë Perëndimor, Republikën Federale me RDGJ-në, por edhe familjet dhe miqtë.

Mijëra personave ju refuzua largimi nga vendi. 140 persona humën jetën në përpjekje për të kapërcyer murin për tu larguar nga RDGJ – deri në vitin 1989 kur një Revolucion Paqësor i hapi rrugën ribashkimit të gjithë Gjermanisë. Për fat të mirë, sot muri është histori!

Në simbol zie për këtë ngjarje që ndau Gjermaninë kaq gjatë, Ambasada në Tiranë, si dhe të gjitha Misionet Diplomatike gjermane në të gjithë botën kanë ulur flamujt në gjysmë shtizë”, thuhet në përkujtimin e ambasadës gjermane. / KultPlus.com

60 vjet më parë nisi ndërtimi i Murit të Berlinit

Posted on by Kult Plus

60 vjet më parë, më 13 gusht 1961, RDGJ filloi ndërtimin e murit duke bërë kështu që të ndahet Berlini. 45 mijë blloqe të betonit me një lartësi prej më shumë se 3 metra e rrethuan Berlinin Perëndimor me gjithsej 155 km mur të betonit, përcjellë KultPlus.

Fortifikimet vdekjeprurëse kufitare ndanë jo vetëm familjet dhe miqtë, por u bënë gjithashtu një kurth vdekjeprurës për qindra njerëz, të cilët në përpjekje për të kaluar kufirin më të sigurt në Evropë, përfunduan me fatalitet. Ushtarët kishin qenë të urdhëruar që t’i vënë zjarr të gjithë atyre që përpiqeshin të kalonin murin.

Qëndroi 28 vjet dhe ishte një nga ndërtimet më famëkeqe në botë: Muri ndau Berlinin Lindor dhe Perëndimor.

Shkatërrimi zyrtar i Murit të Berlinit nisi në verën e vitit 1990. Më shumë se 40 mijë copa të Murit u ricikluan si materiale ndërtimi të përdorur në projekte rindërtimi në Gjermani, por disa qindra prej tyre u shitën dhe tani janë të shpërndara në të gjithë globin, nga kopshtet e Vatikanit deri në një banjë në Main Street Station Casino, në Las Vegas.

Edhe në Tiranë gjendet një segment i murit në memorialin “Post-Bllok” si një simbol i lirisë që kujton Revolucionin Paqësor në Gjermani, i cili rrëzoi murin në vitin 1989. / KultPlus.com

Ish-gardiani i kampit famëkeq pranë Berlinit do të del para gjykatës në moshën 100 vjeçare

Posted on by Kult Plus

Krimet e nazizmit nuk harrohen nga drejtësia dhe këtë e tregon dhe ngjarja e fundit që ka ndodhur në Gjermani.

Një ish-gardian i kampit famëkeq të përqendrimit të “Sachsenhausen” pranë Berlinit, do të dalë përpara gjykatës ndonëse është 100 vjeç dhe se ngjarjet për të cilat ai do të gjykohet kanë ndodhur përpara 76 vitesh, transmeton KultPlus.

Gjyqi pritet të nisë në tetor dhe gjykata rajonale e Neuruppin do të shqyrtojë akuzat e ngritura ndaj 100-vjeçarit për pjesëmarrjen në vrasjen e më shumë se 3500 personave.

I pandehuri, për shkak të moshës, është i detyruar të qëndrojë përballë trupit gjykues 2 deri në 2 orë e gjysmë në ditë, deri në përfundimin e procesit.

Ish-roja, emri i të cilit nuk bëhet me dije, raportohet të ketë punuar në kampin e Sachsenhausen nga viti 1942 deri në 1945, ku më shumë se 200 mijë persona u mbajtën në burg dhe 20 mijë prej tyre u ekzekutuan. / KultPlus.com

Muzeu i ri i Berlinit shpërfaq refugjatët e Luftës së Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Kancelarja Angela Merkel është pro hapjes së Qendrës për arratisje, dëbim e pajtim më 21 qershor, një ekspozitë që shpalos përvojat e 14 milionë refugjatëve të Luftës së Dytë Botërore në kontekstin e mizorive naziste dhe përvojave të refugjatëve gjatë shekullit 20 dhe 21.

Ekspozita e përhershme fillon me video, shënime informuese dhe me eksponate. Vizitorët janë të përfshirë në një histori globale të migrimit të detyruar, duke përfshirë edhe dëbimin e njerëzve nga Siria dhe Rohingya Myslimane.

Pjesa tjetër i shpie vizitorët te periudha naziste, Holokausti dhe roli i Koalicionit Antifashist për t’i dhënë fund Luftës së Dytë Botërore përpara se të përqendrohet në fatin e miliona gjermanëve që u dëbuan nga Evropa Lindore në fund të luftës, njerëz të cilët shpesh kanë jetuar në ato zona për shekuj me radhë.

Seksioni i tretë i ekspozitës së përhershme të Qendrës e vë këtë në një kontekst më të gjerë, të miliona evropianëve nga Polonia dhe Hungaria të cilët u kthyen drejt Perëndimit, drejt zonave të okupuara të katër fuqive fitimtare.

Ekspozita tregon historitë e personave të zhvendosur në zonat e okupimit të Koalicionit Antifashist, të tilla si ajo e Stefan Ferger, atëherë 14-vjeçar, dhe familjes së tij së cilës iu desh të shkonte në veri të Serbisë, atëherë pjesë e Jugosllavisë, për t’i shpëtuar Ushtrisë së Kuqe.

Në zonën sovjetike të Gjermanisë Lindore, është thënë se rreth një e katërta e të gjithë banorëve ishin refugjatë. Në fillim ata kryesisht nuk ishin të mirëpritur; në një kohë kur kishte mungesë të kushteve dhe uri kudo.

U deshën rreth 22 vjet që Muzeu të hapej për publikun sepse ishte nisur nga një pyetje e vështirë: Si duhet Gjermania ta përkujtojë gjendjen e refugjatëve të Gjermanisë gjatë Luftës së Dytë Botërore?

Është një pyetje që u ngatërrua në politikën gjermane bashkëkohore pjesërisht për shkak se një nga ideatorët e qendrës ishte Erika Steinbach, për një kohë të gjatë anëtare e Parlamentit gjerman nga partia konservative e Merkelit, Partia Demokristiane (CDU) , që tash është mbështetëse e së djathtës ekstreme, Partisë Alternative për Gjermaninë (AfD).

Nga viti 1998 deri në vitin 2014, Steinbach ishte presidente me ndikim e Federatës së të Dëbuarve të Gjermanisë (BdV), një organizatë me rreth 1.3 milionë anëtarë që përfaqësojnë interesat e familjeve të gjermanëve që u larguan ose u dëbuan nga Evropa Lindore.

Fushata dhe prononcimet e Steinbach në lidhje me kufirin që Gjermania ka pasur para luftës dhe pretendimet që familjeve gjermane t’u takojë toka jashtë shtetit shpesh kanë ndërlikuar marrëdhëniet me fqinjët lindorë të vendit.

Shumë nga të dëbuarit në Gjermaninë Perëndimore u bashkuan më vonë në të ashtuquajturat “Landmannschaften” dhe shoqata të tjera, shumica e të cilave ishin veçanërisht konservatore dhe nacionaliste në orientimin politik.

Por ata përfaqësonin një zonë elektorale kryesore: Në vitet e para të Republikës Federale të Gjermanisë Perëndimore, të dëbuarit dhe refugjatët përbënin më shumë se 20 për qind të elektoratit.

Në Gjermaninë Lindore, personat e zhvendosur u quajtën “zhvendosës” dhe fillimisht morën ndihmë për integrimin. Por rreth vitit 1950 e tutje, subjekti i dëbimit ishte praktikisht tabu në Gjermaninë Lindore.

Që ekspozita tani mund të hapet është një mrekulli e vogël. Mosmarrëveshjet për vendndodhjen, orientimin dhe organizimin e projektit madje çuan në mosmarrëveshje diplomatike me Republikën Çeke dhe, mbi të gjitha, me Poloninë.

Dyshimet ngriheshin rreth asaj se ekspozita do të përdorej nga Gjermania për t’u paraqitur si viktima dhe për ta larguar vëmendjen nga faji që kishte.

Parlamenti gjerman vendosi në vitin 2008 që të krijohej një bord për projektin, ishte atëherë kur Steinbach filloi të humbiste ndikimin.

Megjithatë, ajo mori pjesë në ceremoninë simbolike novatore për ekspozitën së bashku me kancelaren Merkel në vitin 2013.

“Qendra e Dokumentimit ka të bëjë me arratisjen dhe dëbimin e gjermanëve, por edhe të shumë njerëzve të tjerë”, ka thënë Gundula Bavendamm, një studiuese e cila është drejtore e Qendrës. Ajo e sheh atë si një vend të të mësuarit dhe përkujtimit, ku një princip është bazë për gjithçka: “Të kuptosh se çfarë do të thotë të humbësh dikë a diçka”.

Ekspozita është vendosur në “Deutschlandhaus” të Berlinit, një ndërtesë e viteve 1920 që u rinovua për këtë qëllim.

Bordi i Fondacionit të Qendrës së Dokumentimit përfshin përfaqësues të Qeverisë, përfaqësues të kishave gjermane, zyrtarë të Qendrës për mbrojtje të Kushtetutës, por edhe politikanë si Stefan Mayer, anëtar i Bashkimit Social-Kristian (CSU)

Mayer ka thënë se Qendrën e ka për zemër, veçanërisht pasi është nip i gjermanëve që kanë jetuar në tokat e Republikës Çeke. Ai ka thënë për DW-në se memoriali kontribuon në “pajtimin e gjermanëve me veten e tyre”. Ai ka thënë se të dëbuarit tani më në fund kanë një vend, “ku fati i tyre ndahet me miliona njerëz të tjerë. Është një përkujtim, dhe procesi i njohjes së këtij kapitulli të fundit të Luftës së Dytë Botërore është i avancuar”.

Kur u pyet në një konferencë shtypi pse u desh kaq shumë kohë për të hapur Qendrën, Bavendam u përgjigj se për “kapituj të dhimbshëm” në historinë e tyre, “shoqëritë shpesh kanë nevojë për një kohë të caktuar”.

Qendra për dokumentimin e arratisjes, dëbimit dhe pajtimit do të jetë e hapur për publikun nga 23 qershori. Hyrja është falas. /dw/ KultPlus.com

Zhytësi gjen skafandrën që mendohet se i përket Luftës së Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

Një skafandër antike zhytjeje është gjetur nga një zhytës në 35 thellësi në zonën e gadishullit të Karaburunit.

Zhytësi Endri Gjomemetaj thotë se u zhyt për të kapur oktapod, por hasi në një skafandër që mund të jetë e Luftës së Dytë Botërore ose më herët. Ai thotë se kjo skafandër tashmë do i kalojë Qendrës së peshkimit në Radhimë pasi sipas tij turistët i pëlqejnë këto vlera nënujore.

“Isha zhytur në Karaburun për të gjetur ndonjë oktapod dhe rastësisht hasa në këtë skafandër. E mora për ta sjellë tek Qendra e Peshkimit”, tha Gjomemetaj.

Edhe për peshkatarin e vjetër Sherif Dyrmishi kjo gjetje është e vecantë. Sipas Dyrmishit është një gjetje që mbetet për tu vlerësuar nga specialistët. Ndërsa do i shtohet vlerave të tjera nënujore të Muzeut të Qendrës së peshkimit Radhimë.

”Jam i mahnitur me këtë gjetje të re. Kjo do i shtohet qendrës së peshkimit. Kjo është një skafandër, për më tepër në kohë dhe në verë, duhet të jenë specialistët ata që do e vlerësojnë, por siç tha dhe shoku jonë, duhet të jetë i luftës së dytë botërore, por nuk është e thënë. Duhet të jetë dhe më përpara. Shpresoj që të jetë një vlerë e shtuar për qendrën e peshkimit, për Vlorën dhe për vizitorët”, tha Dyrmishi. / Gazeta Express / KultPlus.com

La kolegjin për luftë, 97 vjeçari diplomon gati 80 vjet më vonë

Posted on by Kult Plus

Një burrë nga Illinois i Amerikës, u rikthye gati 80 vjet më vonë për t’i përfunduar studimet që kohë më parë i kishte braktisur, për të shërbyer si ushtar gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Bill Gossett, 97 vjeç, studioi n Këolegjin Lincoln për një kohë të shkurtër përpara se të transferohej në Universitetin e Illinois ‘Urbana-Champaign’, por ai përfundoi në Korpusin Ajror të Ushtrisë Amerikane përpara se të diplomonte.

Gossett u kthye nga lufta dhe mori përsipër biznesin familjar, Gossett’s Cleaners, në vend që të kthehej në shkollë, njofton United Press International.

“Atje gjithmonë kishte një boshllëk, por unë isha i zënë duke mësuar të drejtoja një biznes. Koha kaloi dhe më në fund vendosa të përfundoja diplomën time. Ishte një qëllim i vetë-përmbushjes,” tha Gossett në një njoftim për shtyp.

Vendimi e Gossett për të përfunduar fazën e diplomimit, e ka mahnitur kryetarin e Kolegjit ‘Lincoln’, David Gerlach.

“Pas takimit me Zyrën e Sekretarit, ne përcaktuam që Gossett mund të regjistrohej përsëri si një student i transferimit të kundërt me kreditë e Vlerësimit të Mësimit Paraprak. Ne u frymëzuam nga dëshira e tij për të marrë një diplomë 80 vjet pasi filloi arsimi i tij”, tha Gerlach./ KultPlus.com

5 mitet e mëdha të Luftës së Dytë Botërore

Posted on by Kult Plus

76 vjet pas Ditës së Fitore së kapitullimit gjerman më 8 maj 1945, që i dha fund luftimeve fizike në Frontin Perëndimor në Luftën e Dytë Botërore, e që mbeten ende jo pak mite dhe ide të gabuara mbi atë luftë.

Gazeta “Time” pyeti historianin e Muzeut Kombëtar të Luftës së Dytë Botërore, Rob Citino, se cilat janë mitet kryesore, me studimin e të cilave ai është marrë për shume vite. Si profesor i historisë ushtarake, Citino është autor i 10 librave.

Ja cilat janë sipas tij 5 mitet më të mëdha të Luftës së Dytë Botërore:

Miti 1: Presidenti amerikan Ruzvelt, ishte informuar paraprakisht për sulmin mbi Pearl Harbor

Unë e quaj këtë mitin më të madh të Luftës së Dytë Botërore. Njerëzit janë të gatshëm të besojnë të gjitha llojet e teorive më të çmendura të konspiracionit. Por nuk ka asnjë dokument që të tregojë se Ruzvelti e dinte paraprakisht atë që do të ndodhte në Pearl Harbor.

Që në fillim, ka pasur një grup studiuesish “revizionistë”, të cilët e kanë mbështetur këtë teori. Por libri i Xhon Toland në vitin 1982, që fliste për një “Seaman Z”, që i dërgoi Uashingtonit një mesazh në lidhje me sulmin në Pearl Harbor, nuk u mor asnjëherë seriozisht.

Miti 2: Ervin Romel ose “Dhelpra e Shkretëtirës”, ishte gjenerali më i madh gjerman i të gjitha kohërave

Romel ishte drejtues i një batalioni alpin këmbësorësh në Luftën e Parë Botërore. Ai e përsosi artin e sulmit të shpejtë dhe të befasishëm. Trupat e tij shfaqeshin papritmas mbi një kreshtë mali, duke zënë në befasi armikun e tyre. Kjo i dha atij vlerësime të mëdha nga eprorët.

Në periudhën midis 2 luftërave, ai dha mësim taktikat e luftës në akademitë ushtarake në Gjermani.

Ai tërhoqi vëmendjen e Hitlerit, dhe ishte ky i fundit që sponsorizoi plotësisht karrierën e tij, duke e bërë atë që ishte. Romel mori komandën e një force të madhe në Afrikën e Veriut, Afrika Korps. Aty ai i bë i njohur si “Dhelpra e Shkretëtirës”, për shkak të manovrave të befasishme, sulmet e shpejta, dhe marshimet gjatë natës që e ngatërronin armikun.

Por ai nuk mundi që të fitojë asnjëherë ndonjë gjë të qëndrueshme. Për shembull, ai nuk arriti asnjëherë në Kanalin e Suezit. Dhe kjo sepse nuk i interesonte logjistika. Ai mendonte se logjistika dhe furnizimet, ishin problem i dikujt tjetër. Por logjistika është gjithçka në luftën në shkretëtirë.

Çdo shishe uji, çdo predhë, çdo serbator karburanti duhej të transportohej nga Evropa kontinentale. Akti i tij i fundit ishte të përpiqej të parandalonte “D Day”, pushtimin nga aleatët perëndimorë më 6 qershor 1944, dhe ai dështoi plotësisht.

Miti 3: Hitleri ishte fajtori i vetëm për humbjen e Gjermanisë në Luftën e Dytë Botërore

Ky koncept gjendet në 90 për qind të librave të shkruar për luftën në Evropë. Sipas tyre çdo gabim, çdo kthesë e gabuar që bënë gjermanët, çdo sulm idiot që vendosën të ndërmerrnin, ishte një ide e Hitlerit. Mua do të më pëlqente që ta fajësoja për gjithçka Hitlerin.

Është e sigurt se ai e nisi Luftën e Dytë Botërore, dhe ai është autori i Holokaustit. Por ai nuk ishte përgjegjës për çdo vendim të gabuar që mori ushtria gjermane, pasi gjeneralët ishin në krah të Hitlerit në çdo hap. Kur gjeneralët gjermanë shkruan kujtimet e tyre pas luftës, krijuan fabulën se “Hitleri na vuri që të gjithëve në rrezik”.

Por ata harrojnë entuziazmin me të cilin ata zbatuan planet e tij, dhe faktin që i qëndruan besnikë deri në fund. Zyrtarët e lartë gjermanë, gjeneralët, mbajnë një pjesë të madhe të përgjegjësisë për shpërthimin e luftës, vazhdimin e saj, dhe në fund për humbjen e saj nga Gjermania.

Miti 4: Japonia mund ta kishte fituar Luftën e Dytë Botërore, sikur përveç anijeve të kishte bombarduar edhe depozitat e naftës në Pearl Harbour

Unë mendoj se kjo mund ta vononte vetëm për disa muaj fitoren e SHBA-së. Japonia nuk donte të pushtonte Amerikën. Tokio dëshironte një lloj lufte të kufizuar: të shkatërronte flotën tonë dhe të ndërtonte një perandori të madhe në Paqësor, gjatë kohës që ne do të ishim duke e rindërtuar flotën tonë.

Kur të ishim gati për veprim, perimetri i mbrojtjes japoneze do të ishte aq i fortë, sa që Shtetet e Bashkuara nuk do të kishin vullnet për të luftuar përtej Paqësorit. Edhe nëse Japonia shkatërroi rezervuarët e karburantit, ne do t’i kishim rikuperuar shpejt ato.

Miti 5: Lufta e Dytë Botërore pati disa pika kthese

Nëse lexoni histori të Luftës së Dytë Botërore, autorët përmendin dhjetëra pika kthese. Në Paqësor, thuhet se kjo ndodhi në qershor të vitit 1942, kur forcat amerikane fundosën katër aeroplanmbajtëse japoneze në Miduej. Shumë të tjerë përmendin Stalingradin apo Betejën e Kurskut në vitin 1943. Por çështja është që nëse ka kaq shumë pika kthese në Luftën e Dytë Botërore, atëherë unë nuk jam i sigurt se ka pasur realisht ndonjë të tillë. /Time/ KultPlus.com