Gota boshe

Poezi nga Louise Elisabeth Glück

Kërkova shumë; m’u dha shumë.
Kërkova shumë; m’u dha pak, s’m’u dha
thuajse gjë.

E mes tyre? Pak çadra të hapura përjashta.
Një palë këpucë pa dashje mbi tryezën e kuzhinës.

E pandreqshme, sa e pandreqshme – e tillë isha unë. Isha
zemërgur, e akullt. Desha veç
veten, e ngurtë deri në pikën e shtypjes.

Ama kam qenë gjithmonë kështu, madje edhe në fëmijërinë e hershme.
Vocërrake, flokëzezë, u druhesha fëmijëve të tjerë.
Nuk ndryshova kurrë. Thellë gotës, rryma
e paprekshme e fatit ulej
e ngrihej brenda natës.

Për shkak të detit? Që ndiqte, ndofta,
shtysën qiellore? Që të shpëtoja,
unë u luta. U përpoqa të jem njeri më i mirë.
Shpejt mora vesh se ç’nisi si llahtari
dhe hodhi shtat si vetëkënaqësi morale
mund të kishte qenë në të vërtetë
rritje njerëzore e mirëfilltë. Ndofta
për këtë e kishin fjalën miqtë e mi, tek më merrnin dorën,
duke më thënë se e kuptonin
keqpërdorimin, mutin e pamat me të cilin bëra ujdi,
duke nënkuptuar (kështu mendoja asokohe) se nuk isha dhe aq në rregull
që jepja aq shumë dhe shpërblehesha me aq pak.
Ndërsa mendonin se isha njeri i mirë (duke ma shtrënguar dorën fuqishëm)
mikeshë e mirë dhe njeri gjithaq, assesi krijesë e zjarrtë.

Nuk isha e zjarrtë! Dukesha sheshit
si një mbretëreshë a një shenjtore.

Po mirë, se gjithë këto shkonin në dobi hamendësimesh që ia vlenin.
Dhe më bën të mendoj se rëndësi ka besimi
në përpjkjen vetjake, besimi se thjesht të rrekesh nxit vullnetin e duhur,
të mirë e të panjollosur fare nga hovi fillestar dhe prishës
për ta bindur apo joshur tjetrin –

Ç’do të ishim pa këtë të fundit?
Vetmitarë, frikacë, të paaftë për të ndikuar fatin
në vorbullën e gjithësisë së errët –

Në të vërtetë, çfarë kemi në dorë?
Dredhira të trishta me shkallë dhe këpucë,
dredhira me kripë, orvatje të vazhdueshme,
aspak të dëlira, për skalitjen e karakterit.
Çfarë kemi në dorë që t’i qetësojmë fuqitë mbizotëruese?

Dhe mendoj se tek e fundit kjo qe arsyeja
që shkatërroi Agamemnonin, atje në ranishtë,
me anijet greke në gatishmëri, detin
e padukshëm përtej skelës së paqtë, të ardhmen
që paralajmëronte vdekje, të paqëndrueshme: budallai, mendonte
se mund ta kishte nën zgjedhë. Duhet t’i kishte thënë
s’kam gjë në dorë, jam në mëshirën tënde.

Shqipëroi: Edon Qesari / KultPlus.com

Louise Glück, gruaja që ‘rrëmbeu’ çmimin Nobel për zërin e saj të pagabueshëm poetik

Sot, ishte një grua ajo që ‘rrëmbeu’ çmimin më të madh në Letërsi, atë të Nobelit. Bëhet fjalë për Louise Glück. Ajo mori këtë çmim për zërin e saj të pagabueshëm poetik, i cili me bukurinë e thjeshtë e bën universale ekzistencën individuale, përcjellë KultPlus.

Louise Glück ka lindur në 1943 në New York dhe jeton në Cambridge, Massachusetts. Përveç shkrimeve të saj, ajo është profesoreshë e gjuhës angleze në Universitetin Yale, New Haven, Connecticut. Ajo bëri debutimin e saj në 1968 me ‘Firstborn’, dhe shumë shpejt u vlerësua si një nga poetet më të shquara në letërsinë bashkëkohore amerikane. Ajo ka marrë disa çmime prestigjioze, mes tyre çmimin Pulitzer (1993) dhe çmimin kombëtar të librit (2014).

Louise Glück ka botuar dymbëdhjetë përmbledhje me poezi dhe disa vëllime ese për poezinë. Të gjitha karakterizohen nga një përpjekje për qartësi. Fëmijëria dhe jeta familjare, marrëdhënia e ngushtë me prindërit dhe vëllezërit e motrat, është një tematikë që ka mbetur thelbësore me të. Në poezitë e saj, vetvetja dëgjon atë që ka mbetur nga ëndrrat dhe iluzionet e saj, dhe askush nuk mund të jetë më i vështirë se ajo në përballjen me iluzionet e vetvetes. Por edhe nëse Glück nuk do ta mohonte kurrë rëndësinë e prejardhjes autobiografike, ajo nuk do të konsiderohet si një poete rrëfyese.

Glück kërkon universalen, dhe në këtë ajo merr frymëzim nga mitet dhe motivet klasike, të pranishme në shumicën e veprave të saj. Zërat e Dido, Persephone dhe Eurydice – të braktisurit, të ndëshkuarit, të tradhtuarit – janë maska ​​për një vetvete në transformim, sa personale aq edhe e vlefshme për të gjithë.

Me koleksionin si ‘Triumfi i Akilit’ (1985) dhe ‘Ararat’ (1990), Glück gjeti një audiencë në rritje në SHBA dhe jashtë saj. Në ‘Ararat’ tre karakteristika bashkohen për të përsëritur më pas në shkrimet e saj: tema e jetës familjare; inteligjencë e rreptë; dhe një sens të rafinuar të përbërjes që shënon librin si një i tërë.

Nga Anders Olsson, Kryetar i Komitetit Nobel / KultPlus.com