NASA: Marsi po rrotullohet më shpejt, ndërsa ditët po i shkurtohen

Shkencëtarët e agjencisë amerikane të hapësirës (NASA) zbuluan se Marsi ka filluar të rrotullohet gjithnjë e më shpejt, gjë qe cila ka rezultuar me shkurtimin e ditës në Mars.

Studimi i cili u publikua në revistën “Nature” tregon se rrotullimet e Marsit janë përshpejtuar ndoshta për shkak të ndryshimit të masës së saj, për çka ditët në Mars u bënë më të shkurta.

“Sky News” raportoi se shkalla e rrotullimit të Marsit rritet me 4 milisekonda (njësia e këndit që përdoret për matjen e distancës midis yjeve në astronomi) çdo vit dhe për këtë arsye ditët në Mars shkurtohen me rreth një të mijtën e sekondës.

Shkencëtarët e NASA-s që vëzhgojnë këto ndryshime mendojnë se ndryshimi i masës shkaktohet nga akumulimi i akullit në polet e Planetit të Kuq ose nga rikthimi që përjetohet kur ekspozohen masat tokësore nën akull pas një epoke akullnajash.

NASA thekson se ndryshime të tilla në masën e planetit mund të shkaktojnë përshpejtimin e planetit, ashtu siç rritet shpejtësia e rrotullimit kur një patinator mbyll krahët e tij gjatë rrotullimit. Ndryshimi në shkallën e rrotullimit u zbulua nga shkencëtarët duke shqyrtuar të dhënat e 900 ditëve të para nga mjeti tokësor InSight në Mars.

Zbulimi u arrit përmes bashkëpunimit të InSight dhe rrjetit të NASA-s, Deep Space Network, një grup ndërkombëtar i antenave të mëdha radio në Tokë. Sebastien Le Maistre, drejtuesi i ekipit hulumtues, tha se ndryshimi ishte vetëm disa dhjetëra centimetra të distancës që Marsi përshkon në një vit.

Shkencëtarët besojnë se ekzaminimi i të dhënave që mbledh InSight mund të zgjasë shumë vite dhe mund të ofrojë shumë informacione të reja. InSight qëndroi në sipërfaqen e Marsit për katër vjet, por misioni i tij u ndërpre më 21 dhjetor 2022. / atsh / KultPlus.com

Drejt Marsit në kërkim të ujit

Teknologjia e zhvilluar nga akademikët e Universitetit të Aberdeen do të fluturojë drejt Marsit, në një përpjekje për të provuar se uji mund të formohet në sipërfaqen e planetit.

Pajisja, e krijuar nga Departamenti i Shkencave Planetare të universitetit, do të monitorojë një proces që shkencëtarët besojnë se prodhon ujë në planet, por nuk është parë kurrë.

Instrumenti fillimisht ishte menduar të dërgohej në Mars gjatë një misioni hapësinor të ideuar nga Agjencia Evropiane e Hapësirës dhe homologu i saj rus, por kjo u pezullua pas pushtimit rus të Ukrainës vitin e kaluar.

Financimi nga Agjencia Hapësinore e Mbretërisë së Bashkuar tani do ta shohë pajisjen të ngarkuar në një mision të ardhshëm japonez në Mars, i planifikuar të zhvillohet në pesë deri në 10 vitet e ardhshme.

Uji i lëngshëm nuk është parë kurrë në sipërfaqen e Marsit, por shkencëtarët besojnë se kripërat unike në sipërfaqe thithin ujin nga atmosfera dhe prodhojnë ujë të lëngshëm në formën e shëllirë gjatë natës kur temperatura është më e ulët.

Teknologjia e zhvilluar në universitet, e quajtur Habit (Habitability: Brine Rradiation and Temperature), do të përpiqet të regjistrojë këtë proces.

Ai do të jetë i ngarkuar me llojin e kripërave që dihet se ekzistojnë në Mars, duke lejuar ekipin të monitorojë nëse dhe si kripërat thithin lagështinë nga atmosfera dhe prodhojnë ujë.

Ai gjithashtu do të hetojë sasinë e avullit të ujit në atmosferë, ndryshimet ditore dhe sezonale në temperaturat e tokës dhe ajrit dhe mjedisin e rrezatimit ultraviolet./ KultPlus.com

Mëngjes marsi në Prishtinë

Shkruan: Sali Bashota

Liria bekohet kur e shikojmë njëri-tjetrin në sy
Sigurisht mirësia më nuk përmbyset
Çdo mars nuk e ka të njëjtën magji
Kur zgjohet fjala e dhimbja ngryset

Sikur të heshtim si shpirtra të druajtur
A do të ëndërrojmë pa bërë zë
Sigurisht disa kujtime tashmë janë ruajtur
“Shpejtoni ngadalë”- ka thënë Horaci- asgjë më

Në këtë ditë marsi në Prishtinë
Bora shkund dridhmat në pafundësi
Nëse prapë do ta bartim lirinë mbi shpinë
Si do ta pagëzohet kjo dashuri

Të gjithë s’e kuptojnë ftesën për flijim
Nëse kushtrimi shpërthen ashtu papritur
As shpirtrat s’e kanë më të njëjtin shëmbëllim
Çdo gjë në këtë botë është në të ikur /KultPlus.com

Dy robotë po ndryshojnë mënyrën në eksplorimin e Marsit

Në përpjekjen për të kuptuar Marsin, dy robotë janë më të mirë se një – veçanërisht kur punojnë së bashku.

Ndërsa rover Perseverance po përgatitet të mbledhë mostrën e tij të parë marsiane, helikopteri Ingenuity po fluturon sipër për të vëzhguar terrenin dhe për të bërë fotografi.

“Zgjuarsia po lejon ekipin shkencor Perseverance të jetë në dy vende njëherësh”, tha Kevin Hand, bashkëudhëheqës i fushatës shkencore të roverit në Laboratorin e Jet Propulsion të NASA-s në Pasadena, California, raporton CNN.

“Tani për tani, ne jemi në “Crater Floor Fractured Rough “, ku roveri po përgatitet për marrjen e mostrës së parë të misionit në Mars. Megjithatë, në të njëjtën kohë, zgjuarsia po siguron një vrojtim të detajuar të një veçorie gjeologjike potencialisht intriguese qindra metra larg nesh”.

Gjatë fluturimit të dhjetë të Ingenuity më 24 korrik, ai fluturoi mbi një tipar që shkencëtarët po e quajnë “Kreshtat e Ngritura”. Këto thyerje sipërfaqësore janë të ngjashme me tiparet në Tokë të gjetura në shkretëtira që tregojnë praninë e ujit të lëngshëm në një moment në të kaluarën.

Kjo do të thotë se Kreshtat e Ngritura mund t’u tregojnë shkencëtarëve më shumë për historinë misterioze të Marsit dhe sa e banueshme mund të ketë qenë për çdo jetë të mundshme, nëse do të ekzistonte.

Së bashku, Persevance dhe Ingenuity po ndihmojnë shkencëtarët të hetojnë planetin e kuq në mënyra që nuk kanë qenë kurrë të mundshme më parë – dhe përfundimisht mund të na ndihmojnë të zbulojmë nëse jeta ka ekzistuar ndonjëherë në një planet tjetër në sistemin tonë diellor. / KultPlus.com

Publikohen fotografi të reja nga Marsi

Kina ka publikuar fotografi të reja të roverit Zhurong në planetin Mars, i cili po e eksploron “planetin e kuq”. Mediet shtetërore kineze thanë se kjo është shenjë e suksesit të plotë të këtij misioni, përcjell KultPlus.

Roveri kinez u lëshua në zonën Utopia Panitia të Marsit më 15 maj. Ky është misioni i parë i Kinës në Mars, duke u bërë vetëm shteti i dytë në botë që arrin sukses të tillë, pas Shteteve të Bashkuara.

Roveri i dërgoi fotografitë e para nga Marsi muajin e kaluar, disa ditë pas lëshimit në sipërfaqen e këtij planeti. Në ato fotografi u pa një sipërfaqe e rrafshët e planetit fqinj të Tokës.

“Kina do të publikojë të dhëna përkatëse shkencore në kohën e duhur për t’ia lejuar njerëzimit shfrytëzimin e fryteve të zhvillimit eksplorues të hapësirës nga vendi ynë”, tha Zhang Keijan, shef i agjencisë kombëtare të hapësirës në Kinë.

Ndonëse Zhurong nuk është rover i avancuar në aspektin teknologjik sa roveri i NASA-s, Perseverance, i cili gjithashtu ndodhet në Mars, prania e tij dërgoj sinjal të qartë se shkathtësitë hapësinore të Kinës po u afrohen atyre të Shteteve të Bashkuara, shkruan tutje CNN. / KultPlus.com

Dita e dytë e Epopesë së UÇK-së

Në ditën e dytë të Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që njihet si Dita e Dëshmorëve, sot bëhen homazhe dhe mbahet akademi në shënimin e Epopesë së UÇK-së.

Në të gjithë Kosovën dhe trojet e tjera shqiptare do të bëhen homazhe pranë varreve të dëshmorëve që dhanë jetën për lirinë e atdheut.

Ceremonia e homazheve fillon në orët e mëngjesit me nderime te varri i komandantit legjendar Adem Jashari në Prekaz dhe te Memoriali i dëshmorëve në Marinë.

Një ekspozitë me fotografi të fotografit Sefer Aliqkaj do të hapet në Kompleksin Memorial “Adem Jashari” në Prekaz, ndërsa një turnir në volejboll do të mbahet në Skenderaj.

Ekspozita me 59 fotografi do të hapet në Sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë dhe në Pallatin e Rinisë do të mbahet një akademi përkujtimore.

Në ditën e fundit të Epopesë së UÇK-së, mbahet Nata e zjarreve në Prekaz./ KultPlus.com