Maskat e fytyrës nuk do të jenë më të obligueshme në aeroporte dhe në fluturime në shtetet e Bashkimit Evropian, pas vendimit nga Agjencia e Sigurisë së Aviacionit të Bashkimit Evropian dhe Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve.
Lehtësimi i masës do të jetë efektiv që nga 16 maji. Megjithatë, autoritetet theksuan se maskat ishin ende mënyra më efektive për të ndaluar përhapjen e COVID-19.
Italia, Franca, Bullgaria dhe vende të tjera evropiane tashmë po i japin fund masave të tyre për COVID-19.
Maskat kanë qenë të detyrueshme në fluturimet e shteteve anëtare të BE-së për dy vjet, raporton DW, transmeton Klankosova.tv.
Në prill, disa linja ajrore amerikane thanë se maskat për fytyrën nuk ishin më të nevojshme në bord, pasi një gjykatës federal në Florida vendosi se obligimi për bartje të maskës në transportin publik ishte i paligjshëm. / KultPlus.com
Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) publikuan tri studime të reja në një raport javor mbi sëmundjen dhe vdekshmërinë që nxjerrin në pah rëndësinë e mbajtjes së një mbulesë koke për të parandaluar përhapjen e virusit dhe për të bërë udhëzimet e drejtpërdrejta më të sigurta.
Këto studime kanë gjetur se shkollat që nuk kanë rregulla universale për mbajtjen e maskave kanë më shumë gjasa të dalin nga vatrat e nxehta. Në të gjithë vendin, në rrethet ku nuk ka mbajtje të detyrueshme të maskave, numri i rasteve pediatrike të COVID-19 u rrit pothuajse dy herë më shpejt në të njëjtën periudhë.
Një raport nga Arizona zbuloi se shkollat në dy qarqet më të populluara të shtetit kanë 3.5 herë më shumë gjasa të dalin nga vatrat e nxehta nëse nuk duhet të mbajnë maska në krahasim me shkollat që mbajnë maska nga dita e parë.
Maskat mund të parandalojnë shpërthimin e vatrave.
Rregullat universale për mbajtjen e maskave janë të rëndësishme për shkollat, dhe ky studim thekson se maskat mund të zvogëlojnë përhapjen e koronavirusit dhe të parandalojnë shpërthimet në shkolla.
Një raport tjetër zbuloi se dy javë pas fillimit të klasave, numri mesatar i rasteve të COVID-it pediatrik ishte më i ulët në rrethet ku mbajtja e maskës ishte e detyrueshme në shkolla (16.32 për 100.000/ditë) në krahasim me rrethet ku bartja e maskës nuk ishte e detyrueshme (34.85 raste) për 100.000/ditë). Këto të dhëna tregojnë se si masa të caktuara mund të zvogëlojnë barrën e sistemit shëndetësor.
Raporti i tretë bëri thirrje për mbylljen e shkollave për shkak të COVID-19, dhe doli që përkundër faktit se rreth 1.800 shkolla u mbyllën këtë vit shkollor, madje 96% e shkollave publike ishin ende të hapura dhe mësimet mbaheshin drejtpërdrejt. CDC thekson se një nga udhëzimet e tyre kryesore është t’u ofrojë studentëve një mjedis të sigurt për mësimin e drejtpërdrejtë, dhe ata besojnë se kjo mund të arrihet duke përdorur mbulesa.
CDC thekson se këto studime tregojnë se cilat udhëzime tregojnë se çfarë mund të ndihmojë në parandalimin e përhapjes së virusit. Promovimi i vaksinimit për grupe të caktuara, mbajtja e maskave dhe testimi janë metoda të provuara me të cilat ne shkojmë drejt fundit të pandemisë, sipas CDC. / KultPlus.com
Komiteti Teknik i Ekspertëve është mbledhur sot për tënjoftuar masat e reja anti-Covid.
“Komiteti mendon se ka vend për lehtësim të masave, duke filluar nga 1 qershori do të hiqet detyrimi për mbajtjen e barrierës mbrojtëse në ambientet e jashtme, por do vijojë të mbahet në ambientet e brendshme dhe transport publik. Ora policore nga 22:00 do të kalojë më 1 qershor në 23:00”, theksoi Komiteti i Ekspertëve.
Masat që lehtësohen nga 1 Qershori:
-Hiqet detyrimi për mbajtjen e barrierës mbrojtëse në ambientet e jashtme.
-Do vijojë të mbetet detyrimi i mbajtjes së maskës në ambientet e mbyllura si dhe në mjetet e transportit publik.
-Rekomandohet mbajtja e maskës kudo ku nuk mund të ruhet distancimi social si edhe për ata që ende nuk kanë bërë dy dozat e vaksinës që konsiderohen persona në risk.
-Ora policore shtyhet në orën 23:00 -06:00.
-Klubet e natës, diskot, vijojnë të mbeten të mbyllura. Muzika do lejohet deri në orën 22:00. / KultPlus.com
Qendrat amerikane për Parandalimin dhe Kontrollim e Sëmundjeve kanë rekomanduar gjatë javës së shkuar se personat që janë vaksinuar plotësisht nuk kanë nevojë që të bartin më maska as në ambientet e mbyllura e as në ato të hapura, dhe se mund të mos mbajnë as distancë sociale në shumicën e vendeve. Por kjo gjë ka prodhuar edhe dilema.
Udhëzimet e reja të Qeverisë amerikane lidhur me maskat mbrojtëse kundër koronavirusit për personat e vaksinuar plotësisht i kanë lënë amerikanët të hutuar teksa çështja ka ndikuar edhe që bizneset dhe shtetet federale të mos arrijnë t’i përshtatin masat me rekomandimin.
“Target” dhe “CVS” u bënë kompanitë më të fundit që ua kanë hequr blerësve dhe punëtorëve të tyre domosdoshmërinë për të bartur maska në dyqanet e tyre. Zyrtarët në New York kanë specifikuar se do ta zbatojnë masën që nga kjo javë, përderisa në California është vendosur që të pritet edhe një muaj.
Rreth 123 milionë amerikanë – 37 për qind e gjithë popullsisë – janë vaksinuar plotësisht kundër COVID-19, kurse më shumë se 157 milionë të tjerë, apo 47 për qind, e kanë marrë vetëm njërën prej dy dozave të nevojshme për imunizim.
Cila është këshilla e re?
Qendrat amerikane për Parandalimin dhe Kontrollim e Sëmundjeve kanë rekomanduar gjatë javës së shkuar se personat që janë vaksinuar plotësisht nuk kanë nevojë që të bartin më maska as në ambientet e mbyllura e as në ato të hapura, dhe se mund të mos mbajnë as distancë sociale në shumicën e vendeve.
Vaksinimi i plotë arrihet dy javë pas administrimit të dozës së dytë të ndonjërës prej vaksinave të aprovuara kundër COVID-19, “Pfizer” apo “Moderna”, apo dy javë pas dozës së parë të vaksinës njëdozëshe “Johnson & Johnson”.
“Nëse jeni vaksinuar, po themi se jeni të sigurt, mund ta hiqni maskën dhe nuk jeni në rrezik për t’u sëmurë rëndë apo për t’u hospitalizuar për shkak të COVID-19”, ka thënë drejtoresha e CDC-së, Rochelle Walensky në “Fox News Sunday”. “Nëse nuk jeni të vaksinuar, nuk jeni të sigurt. Ju lutemi që të shkoni e të vaksinoheni ose të vazhdoni me bartjen e maskës”.
A ka përjashtime?
Po. CDC-ja ka specifikuar se të gjithë – të vaksinuarit dhe të jovaksinuarit – duhet që të vazhdojnë të bartin maska në vende të caktuara. Maskat ende janë të obligueshme në mjetet e transportit publik – autobusët, trena dhe aeroplanë – dhe në hapësirat e tjera, si në spitale, burgje dhe në vendet për të pastrehët.
Disa shtete, biznese dhe dyqane po e heqin tanimë masën e vendosjes së maskës për personat plotësisht të vaksinuar, për shkak të ndryshimeve të bëra nga CDC-ja, kurse të tjerët jo. California ka vendosur që të presë deri muajin e ardhshëm për t’u dhënë kohë bizneseve dhe publikut për përgatitje.
Pse është bërë ky ndryshim?
Drejtoresha e CDC-së ka thënë se udhëzimet e reja shkencore të javëve të fundit e kanë mbështetur heqjen e masave për bartje të maskave dhe mbajtje të distancës sociale. Ajo ka shtuar se tanimë ka prova të reja që vaksinat kundër COVID-19 funksionojnë vërtet, se janë efektive kundër varianteve të virusit dhe e parandalojnë shpërndarjen e tij.
Kur ka njoftuar për këshillat e reja, ajo i ka theksuar rënien e infektimeve në SHBA, shpërndarjen e gjerë të vaksinave dhe fillimin e vaksinimit të personave mbi 12-vjeçar.
“Dua të specifikoj qartë se i kemi punuar masat sipas udhëzimeve shkencore”, ka thënë ajo.
Cilat janë vendimet për fëmijët?
Fëmijët, të cilët nuk janë vaksinuar duhet që të bartin maska dhe ta mbajnë distancën. CDC-ja ka rekomanduar se maskat duhet t’i bartin të gjithë fëmijët, duke nisur nga mosha 2-vjeçare. Fjala është për hapësira publike dhe atëherë kur ka njerëz të tjerë në shtëpinë e tyre.
Maskat këshillohen që të barten edhe në shkolla. Kjo gjë nuk do të ndryshojë gjatë këtij viti shkollor dhe “do të punojmë për udhëzime në shkollë për vjeshtë”, ka thënë Walensky.
Ajo ka theksuar se disa fëmijë mund të mos e kuptojnë pse duhet të bartin maska, kur pjesa tjetër e familjes jo.
“Mendoj se ky vendim duhet të merret brenda familjeve”, ka thënë ajo.
Por, a mund të vazhdohet me bartjen e maskës?
Sigurisht që po. Me gjithë udhëzimet e ndryshuara, “nuk ka nevojë që të gjithë t’i heqin maskat menjëherë”, ka thënë Walensky, duke folur së fundi për “NBC News”. “Është vështirë që t’i ndryshojmë shprehitë dhe nuk ka ndonjë ligj që nuk duhet ta mbani maskën më”, ka thënë ajo.
Në përgjithësi, ende nuk ekziston ndonjë sistem që i kontrollon të dhënat e vaksinimit të atyre që nuk bartin maska. Shkollat, bizneset dhe vendet e tjera mund të kërkojnë dëshmi të vaksinimit. Qeveria federale ende nuk ka plane për “pasaportë të vaksinës”.
“Ajo që po kërkojmë nga amerikanët është që të jenë të sinqertë me veten dhe të mos i heqin maskat derisa të jenë të sigurt”, ka thënë Walensky. /ap/ KultPlus.com
Njerëzit mund të kenë nevojë të mbajnë maska në fytyrë dhe distancë shoqërore edhe disa vjet akoma, derisa të kthehemi në normalitet.
Mary Ramsay, shefja e imunizimit në Shëndetin Publik Angli, tha se masat bazë mund të mbeteshin siç janë derisa shtetet e tjera të kryenin vaksinimin.
Ajo gjithashtu tha që kthimi i aktiviteteve të mëdha me spektatorë do të kërkonte monitorim të kujdesshëm dhe udhëzime të qarta për të qëndruar të sigurt.
Sekretari i Mbrojtjes nuk e ka përjashtuar ndalimin e pushimeve jashtë vendeve.
Ben Wallace i tha BBC e rezervimi i një pushimi jashtë vendit tani do të ishte “i parakohshëm” dhe “potencialisht i rrezikshëm”.
Mbretëria e Bashkuar vendosi një rekord tjetër për numrin e dozave të vaksinave të koronavirusit të dhëna në një ditë të vetme të shtunën, me 844 285 doza.
Dr Ramsay tha se kufizime të tilla si mbulimi i fytyrës në vende të mbushura me njerëz dhe distancimi social ishin bërë të pranuara nga shumë njerëz dhe lejonin që ekonomia të funksiononte.
Ajo tha se “njerëzit janë mësuar me ato kufizime të nivelit më të ulët tani, dhe njerëzit mund të jetojnë me to, dhe ekonomia mund të vazhdojë ende me ato kufizime më pak të forta në vend”. / KultPlus.com
Shkencëtari, Christopher Zangmeister, pranë Institutit Kombëtar Amerikan të Standarteve dhe Teknologjisë, thotë: “studimi më i fundit na bind se maskat me përbërje pambuku vlejnë më shumë se maskat e tjera”.
Këto maska thithin sasi më të vogla uji gjatë frymëmarrjes së një personi, duke krijuar një mjedis të lagësht brenda maskës. Nëse grimca të vogla, mikroskopike kalojnë përmes maskës, ato absorbojnë një pjesë të lagështisë dhe rriten, duke bërë që të qëndrojnë më gjatë në maskë. Ndërsa maskat e tjera sintetike, nuk e duan ujin dhe nuk absorbojnë asnjë grimcë, duke bërë që ato të mos kenë asnjë filtrim dhe rrjedhimisht i fusim në organizëm gjatë frymëmarrjes.
Pjesë e studimit ishin maskat prej pambuku të cilat konsiderohen 35% më efikase, njëkohësisht zgjedhje më e mirë. Pastaj ishin edhe maskat me përbërje sintetike, poliestre, najloni dhe me pëlhurë me fije artificiale përkundër maskave me një efekt mbrojtës më të dalluar janë maskat e njohura si N95 që mundësojnë filtrim më të sigurt për qytetarët. / KultPlus.com
Dëshironi ndonjëherë që të nxitoni për të përshëndetur dikë që është pra jush, por nuk jeni të sigurt se personi që qëndron pas maskës është vërtet dikush që e njihni? Studiuesit në Universitetin e Jorkut në Toronto të Kanadfasë dhe ata në Universitetin Ben-Gurion në Izrael, thonë se nuk jeni vetëm.
Një studim i ri, i udhëhequr nga studiuesit në Fakultetin e Shëndetësisë dhe programi VISTA (Vision Science to Applications) në Universitetin e Jork, zbulon se aftësia jonë për të njohur fytyrat po dëmtohet rëndë nga përdorimi i maskave, dhe se ky perceptim i dobësuar i fytyrave po ndikon në ndërveprimet tona shoqërore me të tjerët.
“Maskat e fytyrës, janë një mjet thelbësor në përpjekjet tona për të minimizuar transmetimin e Covid-19, dhe këto maska janë këtu për një të ardhme të parashikueshme. Prandaj, është e rëndësishme të kuptojmë se si maskat ndikojnë në aftësinë tonë më të rëndësishme perceptuese, që është perceptimi i fytyrës”-thotë profesor Erez Frojd, i Departamentit të Psikologjisë në Fakultetin e Shëndetësisë të Universitetit York.
“Ne zbuluam se maskat e fytyrës jo vetëm e reduktojnë aftësinë tonë për të njohur fytyrat e njerëzve, por gjithashtu ato po e ndryshojnë mënyrën sesi truri ynë përpunon fytyrat e njerëzve. Perceptimi i fytyrës, mbështetet zakonisht në përpunimin holistik, që është përpunimi i fytyrës në tërësi. Por për fytyrat e maskuara, kjo formë e perceptimit nuk është aq efikase”- thotë ai.
Frojd dhe bashkautorët e studimit, rekrutuan 496 të rritur për të kryer një detyrë të përbashkët për njohjen e fytyrës në internet, në të cilën ata panë në fillim fytyra të panjohura, dhe më pas u përpoqën t’i njihnin ata në kushte të ndryshme. Studimi përfshiu 253 femra dhe 243 meshkuj.
Duke përdorur një version të përshtatur të “Cambridge Face Memory Test”,ata vlerësuan aftësitë e përpunimit të fytyrës për fytyrat e pa maskuara dhe të maskuara. Pjesëmarrësit në studim u caktuan rastësisht në njërin nga dy grupet.
Studiuesit zbuluan se maskat ndërhyjnë në atë që konsiderohet si përpunim normal holistik i fytyrave. Kjo rënie e performancës, varionte në një numër të konsiderueshëm tek pjesëmarrësit me performancës më të dobët,që vërehet shpesh tek njerëzit me një defiçit të lindur në perceptimin e fytyrës (e njohur si “verbëria e fytyrës” ose prozopagnozia).
“Efekti i përmbysjes së fytyrës, është një fenomen i mirënjohur, që tregon një aftësi të zvogëluar për të identifikuar fytyrat e përmbysura, krahasuar me fytyrat e paraqitur më këmbë.
Gjatë eksperimentit tonë ne zbuluam se ky efekt i njohur zvogëlohet për fytyrat e maskuara, duke sugjeruar që ato fytyra të përpunohen në një mënyrë më analitike, nga tipare specifike sesa nga tërësia e tipareve. Ky zbulim mund të shpjegojë arsyen, pse nuk mund të kemi mundësi të krijojmë një paraqitje holistike të një fytyre të maskuar, atëherë aftësia jonë për njohjen e fytyrës ka më shumë të ngjarë të dështojë”- thekson Frojd.
Ne e përdorim njohjen e fytyrës në çdo aspekt të ndërveprimit tonë shoqëror. Ne gjejmë të dhëna për identitetin, gjininë, emocionin dhe qëllimet e njerëzve përreth nesh, thonë studiuesit. Por në epokën e maskave të fytyrës, fytyrat nuk duken njësoj. Ky ndryshim, është ai që studiuesit thonë se mund të ndikojë në aftësinë tonë për të bashkëvepruar me njerëzit përreth nesh, si dhe për të interpretuar ndërveprimin shoqëror. bota.al/ KultPlus.com
Në bazë të ligjit antiCOVID-19, policia ka shqiptuar rreth 55 mijë gjoba për personat që shkelën masat kundër përhapjes së koronavirusit.
Policia e Kosovës ka filluar me shqiptimin e gjobave që nga 26 gushti, ku deri më sot janë dhënë saktësisht 54,934 gjoba.
Personat që nuk kanë bartur maskën janë dënuar me nga 35 euro, kështu parasheh ligji antiCOVID-19.
Nëse llogaritet numri total i gjobave të shqiptuara me shumën prej 35 eurosh i bie që Policia e Kosovës ka arritur të mbledh 1 milion e 922 mijë e 690 euro nga dënimet e shqiptuara, deri më tani.
Si edhe në shumë vende të botës bartja e maskës në publik vazhdon të mbetet obligative edhe në vendin tonë. /Gazeta Express/ KultPlus.com
Ministria e Shëndetësisë ka nxjerr në vendim të ri për masat e përgjithshme mbrojtëse kundër Covid-19. Pjesë e këtij vendimi është edhe udhëzuesi “Përdorimi i maskave dhe mbulesave të fytyrës në komunitet”.
Sipas këtij vendimi, obligohet të gjithë banorët e Kosovës t’i bartin maskat në fytyrë në v eprimtaritë jashtë shtëpive të tyre dhe të mbajnë distancë prej dy metrash në mjedise të brendshme.
Gjithashtu obligohen të gjitha intstitucionet publike dhe private të mbajnë dezinfektatnë për duar dhe maska për fytyrë në vende të qassëhm, në hyrje të objektit të cilat mund të shfrytëzohen nga punëtorët e institucioneve dhe vizitorët.
Të gjithë ata që nuk respektojnë këtë vendim do të penalizohen.
Më poshtë gjeni udhëzuesimin “Përdorimi i maskave dhe mbulesave të fytyrës në komunitet”:/ KultPlus.com
Pas 6 muajve, nxënësit e shkollave fillore dhe atyre të mesme, u janë kthyer në bankat shkollore.
Në shkollën “Faik Konica” në Prishtinë nxënësit kanë respektuar masat e parapara duke mbajtr distancën dhe maskat. Ata në hyrje të shkollës edhe janë dezinfektuar, raporton Ekonomia Online.
Secili fëmijë duhet të sigurojë maskën personale, e cila duhet të përdoret gjatë gjithë kohës gjatë që drimit në ambientet shkollore.
Edhe në këtë shkollë po rrespektohen masat, si dhe para se të hyjnë fëmijët në klasë po ju matet temperatura.
Po ashtu në mbrojtje të Covidit fëmijët po hyjnë në dy hymje të ndryshme që mos të kenë kontakt me njëri tjetrin.
Kosova ka mbyllur institucionet arsimore në muajin mars, kur u paraqiten edhe rastet e para me coronavirus. Mësimi mëlë pas është zhvilluar përmes platformave online dhe mësimeve të transmetuara në televizionin publik. / KultPlus.com
Ministria e Arsimit dhe Shkencës përmes një lajmërimit në faqen e tyre zyrtare në Facebook, kanë sqaruar se nuk kanë vendosur që maskat të sigurohen nga nxënësit, përcjellë KultPlus.
Sipas udhëzuesit të përgjithshëm nga MASh-i, çdo nxënës duhet të ketë maskën personale, e cila përdoret gjatë gjithë kohës së qëndrimit në ambientet e shkollës.
”Përpos maskave të siguruara nga DKA-të, partnerët, donatorët dhe vetë shkollat, MASh dhe Qeveria e Kosovës ka ndarë dhe ka planifikuar një pjesë të buxhetit për maska, mjete tjera mbrojtëse dhe dezinfektuese. Kështu që, shkollat do të kenë fond rezervë të maskave”, thuhet tutje në njoftimin e MASh. / KultPlus.com
Australia ka hequr nga qarkullimi 286 maska, pasi sipas autoriteteve vendase, nuk të mbrojnë mjaftueshëm nga përhapja e koronavirusit.
The Guardian raporton se mes tyre është edhe maska kirurgjikale. Ekspertët shëndetësore shprehen se kjo lloj maske nuk e parandalon në mënyrë të sigurt infeksionin.
Si pjesë e një rishikimi pas shqetësimeve të popullatës shumë maska nuk plotësojnë standardet dhe nëse përdoren në mjediset mjekësore, mund të rrisin përhapjen e sëmundjes.
Ekspertët shprehen se maskat kirurgjikale me përdorim të vetëm nuk kanë ofruar prova të mjaftueshme për parandalimin e përhapjes së virusit.
Gjithashtu thuhet se përdorimi i vazhdueshëm i këtyre maskave të veçanta kirurgjikale mund të rrisë rrezikun e përhapjes së infeksioneve (përfshirë COVID-19) midis individëve. / KultPlus.com
Kombinimi i maskës suaj për fytyrë me veshjen, tashmë është shndërruar në trendin kryesorë të verës 2020, transmeton KultPlus.
Meqenëse, tashmë është bërë obligim për të mbajtur maskë në fytyrë gjatë kohës sa jemi në publik, ato janë bërë pjesë e rëndësishme e jetës sonë të përditshme.
Dhe nga fillimet kur kemi nisur t’i blejmë maskat, ato kanë përparuar dukshëm, si nga materiali ashtu edhe nga stili. Ato kanë evoluar nga modelet e thjeshta ngjyrë blu të cilët i shohim në fytyrat e profesionistëve mjekësorë, në modele modern, shumëngjyrëshe dhe madje të prodhuara nga marka të njohura të modës.
Madje edhe të famshmit kanë filluar t’i krijojnë versionet e tyre të maskave, të cilat shpesh po i kombinojnë me veshje.
Kështu, maskat janë bërë shumë të popullarizuara dhe të kërkuara nga njerëzit e thjeshtë dhe ata të showbizit, të cilët dëshirojnë t’i shfrytëzojnë për të bërë deklarata të stilit, si dhe janë shndërruar në aksesorin shëndetësor më të kërkuar.
Shumë kompani të modës po e shfrytëzojnë këtë mundësi për rritjen e biznesit, dhe kështu po krijojnë kombinime tërheqëse për klientët e tyre. / KultPlus.com
Ky lloj personazhi u shfaq fillimisht në letërsinë amerikane në vitin 1919 dhe “The Mark of Zorro” ishte filmi i parë në të cilin shfaqej maska që e mbulonte identitetin e heroit të vërtetë, Zorros, shkruan KultPlus.
Portretizimi i Tyrone Power më pas, mbetet një nga më të njohurit. Në “Mark of Zorro” të vitit 1940 ai shfaqet me maskën e famshme të zezë që i lejon t’i duket vetëm gjysma e fytyrës dhe sytë shkëlqyes të heroit.
Në historinë e kinemasë, maskat janë shfaqur edhe nëpër filma argëtues, pork a disa përjashtime. Shembull e kemi, filmin “Kameradschaft” të vitit 1931 me regjisor, austriakun Georg Pabst. Ky film është i frymëzuar nga një aksident i vitit 1906 përgjatë kufirit midis Francës dhe Gjermanisë; ngjarjet janë të vendosura pas Luftës së Parë Botërore.
Klasiku i Dumasit i vitit 1844 “The three Musketeers” u adaptua në shumë filma, po ashtu edhe filmi “The man in iron mask” apo “Njeriu në maskën e hekurt” i vitit 1998 në të cilin luan aktori i famshëm Leonardo DiCaprio.
Në filmat e zhanrit horror, vrasësit serikë misteriozë zakonisht i mbulojnë fytyrat e tyre ndërsa kryejnë operacione nëpër lagje e qytet. Në komedinë e zezë “Scream” të vitit 1996, vrasësi Ghostface satirizoi klishetë e këtij zhanri.
Fanatiku katolik Guy Fawkes që u përpoq ta hidhte në erë parlamentin anglez në vitin 1605 u bë i njohur me maskën e tij të shfaqur në filmin “V for Vendetta” në vitin 2005, duke u bërë ikonë e kulturës popullore dhe filloi të shfaqej nëpër protesta në mbarë botën.
Së fundmi kemi filmin “Joker” i cili fitoi “Luanin e Artë të Venecias” si dhe dy çmime “Oscar”, duke pasur një sukses të jashtëzakonshëm në vitin 2019. Personazhi nuk bart drejtpërdrejt maskë. Joaquin Phoenix e ndryshon identitetin e tij përmes make-up. Pas filmit, maska e klounit që e bart “Jokeri”, u bë simbol i anti-establishmentit; kjo maskë filloi të shfaqej po ashtu nëpër protesta. /bm /KultPlus.com
Në Azi maskat mbrojtëse kanë qenë prej kohësh pjesë e jetës së përditshme, por jo në Gjermani. Aty tashmë është një përvojë e re për qytetarët që i mbajnë ato në hapësirat publike, shkruan KultPlus.
Pas shpërthimit të virusit korona, gjermanët shihen kudo me maska mbrojtëse duke mbuluar fytyrat. Maska është bërë e detyrueshme për hyrje në dyqan apo për përdorim të transportit publik.
Qysh prej shpërthimit të virusit, maskat janë shfaqur në mbarë botën, e madje të njëjtat janë krijuar në mënyra të ndryshme, disa maska janë edhe artistike, pra unike.
This mask at the Venice carnival recalls models worn by doctors during pest outbreaks
Duke u rikthyer në retrospektivë, mijëra vjet më parë, në Bibël, Adami dhe Eva u dëbuan nga Parajsa ashtu lakuriq; tani shtrohet pyetja: a është maska një metaforë për pafajësinë e humbur?
Maskat për fytyrë u krijuan fillimisht në kafaze teli, ku përdoreshin nga punëtorët e industrive të rënda. Kjo fotografi e vitit 1948 tregon fëmijët e veshur me maska për t’u mbrojtur nga rrezatimi në qytetin e shkatërruar të Hiroshimës.
Picture from 1948 showing children wearing masks to protect themselves from irradiation in the devastated city of Hiroshima
Por gjermanët nuk përdornin maska as atëherë, kur në vitin 1958 pllakosi një pandemi e madhe, gripi aziatik, i cili mori shumë jetë. Në vitin 2003 rregullat higjienike u bënë më të rrepta, gjatë pandemisë SARS. Autoritetet këshilluan njerëzit që t’i lajnë duart shpesh, gjithashtu banjat publike u pajisën me dezinfektues, e megjithatë nuk mbaheshin maska për të mbuluar fytyrën. /bm /KultPlus.com
Shpërthimi i pandemisë së virusit COVID-19, edhe në Kanada ka marrë përmasa të gjera, dhe kjo është shoqëruar me mungesë të madhe të maskave.
Tatjana Kaci- Sherifaj, stiliste në profesion i lindi ideja që të dizajnonte maskat për vete dhe për një rreth të ngushtë.
Pak ditë më parë ajo ka dhuruar rreth 150 maska për miq e klientë të saj, ndërsa tani ka nisur prodhimin në seri të maskave mbrojtëse të cilat kanë filluar të shpërndahen në qytetin e Torontos, dhe jo vetëm.
Tani, thotë Tatjana, meqë kërkesat janë të mëdha, krahas punës së saj të përditshme, vazhdon prodhimi i maskave, dhe pret që sado pak ta jap kontributin e saj të çmueshëm për kanadezët, por edhe për komunitetin shqiptar këtu, me të cilin është e lidhur fort.
Dihet botërisht se në Kanada, sidomos në qytetin e Torontos, ku popullsia është më e dendur, ka mungesë maskash.
Me një përvojë 28 vjeçare në rrobaqepësi dhe dizajnim të rrobave të ndryshme për meshkuj dhe femra, Tatjana ka gjetur një mënyrë unike për mundësinë e parandalimit të virusit më vdekjeprurës që e njohim ne. Në një bisedë të shkurtër për gazetën “Diaspora Shqiptare”, ajo rrëfen se në Kanada ka ardhur para 9 vitesh nga Greqia ku kishte jetuar atje rreth dy dekada, dhe ku kishte udhëhequr biznesin e saj të suksesshëm të dizajnit. Pas përvojës së mjaftueshme në Evropë, dhe pas angazhimeve të saj të menjëhershme në Kanada, duke punuar dhe bashkëpunuar me kompani dhe organizata të mëdha modelimi e dizajni, para tri vitesh ka arritur ta hapë biznesin e saj në qendër të Torontos, të quajtur “European Fashion Design, Boutique and Tailoring”.
Aty ajo dizajnon fustane nusërie dhe kostume formale meshkujsh, ku ka kredite të mjaftueshme për një punë të mrekullueshme që bën për klientët e saj. Për shqiptarët ka një vëmendje më të veçantë, duke dizajnuar rroba me elemente dhe simbole kombëtare. Meqë ky profesion nuk i është ndarë asnjëherë nga jeta e saj sepse ka nisur që në moshë të re, ajo tregon se mësimet fillestare i kishte marrë në Shqipëri, ku i pëlqente të sajonte rroba për vete dhe të tjerë, me ç’rast qepja dhe dizajnimi u bënë pasione të jetës së saj.
Tatjana është e lidhur edhe me komunitetin shqiptar këtu, ku shpesh ka dhënë kontributin. Në organizime të ndryshme ajo ka ndihmuar në realizmin e kostumeve popullore.. Ngujimi në shtëpi nuk është i mundur për të gjithë, prandaj secili duhet t’i përshtatet realitetit të ri, distancimi social, por edhe mbajtja e maskës kurdo që ke punë me të tjerët, andaj, të gjithë ata që nuk e duan më të keqen, vendosja e maskës është thuajse e domosdoshme. Kjo maskë, pra maska e prodhuar me dorën e saj, siç shpjegon Tatjana, është me pambuk dhe një filtër, pra ka tre shtresa, dhe ndihmon në mbrojtjen e fytyrës nga mundësia e infektimit me virus. Maska mund të përdoret, përvec ga qytetarët e thjeshtë, të cilët veç kanë nisur përdorimin, edhe nga personeli dhe punonjësit shëndetësorë.
Tatjana tha se është e hapur për bashkëpunim me të gjithë ata që e duan maskën e saj në këtë kohë të vështirë… Diasporashqiptare /KultPlus.com
