“Ti nuk mund t’i kontrollosh gjithë ngjarjet që të ndodhin, por mund të vendosësh të mos prekesh prej tyre”.
Prindërit e autores së njohur u divorcuan kur ajo ishte vetëm 3 vjeçe. Për 4 vitet në vazhdim, Maya dhe fëmijët e tjerë u rritën nga gjyshja dhe prindërit nuk i vizituan asnjëherë. Më pas një ditë, e ëma i detyroi fëmijët të zhvendoseshin në qytet për të jetuar me të.
Disa muaj pas zhvendosjes, kur Maya ishte vetëm 7 vjeçe, abuzohej fizikisht dhe përdhunohej nga i dashuri i nënës së saj. Pas këtyre ngjarjeve, ajo informoi fillimisht vëllanë dhe ai më pas i tregoi gjithëfamiljes. I dashuri i nënës së tyre u shpall fajtor, por u dënua vetëm me një ditë burg. Katër ditë pas lirimit, ai u gjend i vdekur dhe shumë veta dyshuan se xhaxhai i Mayas mund ta kishte vrarë.
E shokuar nga çfarë ndodhi, Maya nuk foli për 5 vite me radhë dhe u kthye të jetonte sërish me gjyshen e saj. Gjatë kësaj periudhe heshtjeje, ajo zbuloi botën e mrekullueshme të letërsisë dhe për vite të tëra u përfshi në librat magjikë të Shakespeare dhe Dickens.
Maya ndoqi shkollën në heshtje të plotë, por me mbështetjen e mësuesve dhe vëllait të saj, i dha fund heshtjes. Më vonë ajo u zhvendos në New York, ku studioi kërcimet afrikane. Shumë shpejt e gjeti veten duke kërcyer dhe duke kënduar në klubet e natës. Realizoi edhe një tur në Europë, si dhe nxori albumin e saj të parë muzikor “Miss Calypso”.
Kur dëgjoi Martin Luther King Jr. të fliste, Maya u frymëzua të bëhej një aktiviste. U angazhua nëmbledhjen e fondeve për të siguruar të drejtat e njerëzve dhe udhëtoi nëpër botë si shkrimtare dhe prezantuese në radio. Organizoi gjithashtu marshime dhe protestoi për të garantuar të drejtat e njerëzve. Pas atentatit të Martin Luther King Jr. Maya ra në depresion të thellë.
Sërish ajo u përfshi në botën e librave, por këtë herë, në vend të rolit si lexuese, filloi të shkruante për dhimbjen dhe fëmijërinë e saj. Maya realizoi një sërë skenash, kompozoi muzikë dhe shkruajti mjaft vepra që u bënë edhe filma, duke u bërë kështu femra e parë me ngjyrë që realizonte filma me veprat e saj.
Edhe pse nuk ndoqi një shkollë të lartë, ajo sërish fitoi çmime të shumta nderimi, nga të cilat edhe tre çmime Granny për albumin e saj muzikor. Me veprat e saj, Maya frymëzoi miliona njerëz në botë, duke përfshirë Bill Clinton, Oprah Winfrey, J. K. Rowling, Kanya West dhe plot të tjerë.
Maya Angelou ndërroi jetë në 28 maj 2014. Në funeralin e saj, ajo u nderua si “mësuese e jashtëzakonshme”./KultPlus.com
Poezi e shkruar nga Maya Angelou. Përktheu: Beti Njuma
Kam mësuar se çfarëdo që të ndodhë, apo sado e padurueshme të ngjajë sot, jeta vazhdon dhe e nesërmja më e mirë do jetë.
Kam mësuar se mund të kuptosh mjaftueshëm nga një njeri nga mënyra sesi i përballon këto tri gjëra: një ditë me shi, humbjen e bagazheve dhe dritat lëmsh e li të pemës së Krishtlindjes.
Kam mësuar, sa i takon marrëdhënieve me prindërit, se malli për ta do t’na marrë kur të jenë larguar nga jetët tona. Kam mësuar se të jesh gjallë s’është njësoj si të jetosh.
Kam mësuar se jeta ndonjëherë të jep një mundësi të dytë. Kam mësuar se jeta s’mund të përballohet me doreza beisbolli në të dy duart: gjithmonë duhet të jesh e aftë të hedhësh diçka pas krahëve…
Kam mësuar se sa herë marr një vendim me zemër, përgjithësisht bëj zgjedhjen e duhur. Kam mësuar se edhe kur jam ligsht, s’kam pse rri vetëm.
Kam mësuar se çdo ditë duhet të dalësh për t’u pjekur me dikë. Njerëzve ua ka ënda një përqafim, ose thjesht një rrahje supesh….
Kam mësuar se kam ende shumë për të nxënë. Kam mësuar se njerëzit do ta harrojnë ç’ke thënë, apo ç’ke bërë, por s’do ta harrojnë kurrë si i ke bërë të ndihen./ KultPlus.com
“Ti nuk mund t’i kontrollosh gjithë ngjarjet që të ndodhin, por mund të vendosësh të mos prekesh prej tyre”.
Prindërit e autores së njohur u divorcuan kur ajo ishte vetëm 3 vjeçe. Për 4 vitet në vazhdim, Maya dhe fëmijët e tjerë u rritën nga gjyshja dhe prindërit nuk i vizituan asnjëherë. Më pas një ditë, e ëma i detyroi fëmijët të zhvendoseshin në qytet për të jetuar me të.
Disa muaj pas zhvendosjes, kur Maya ishte vetëm 7 vjeçe, abuzohej fizikisht dhe përdhunohej nga i dashuri i nënës së saj. Pas këtyre ngjarjeve, ajo informoi fillimisht vëllanë dhe ai më pas i tregoi gjithëfamiljes. I dashuri i nënës së tyre u shpall fajtor, por u dënua vetëm me një ditë burg. Katër ditë pas lirimit, ai u gjend i vdekur dhe shumë veta dyshuan se xhaxhai i Mayas mund ta kishte vrarë.
E shokuar nga çfarë ndodhi, Maya nuk foli për 5 vite me radhë dhe u kthye të jetonte sërish me gjyshen e saj. Gjatë kësaj periudhe heshtjeje, ajo zbuloi botën e mrekullueshme të letërsisë dhe për vite të tëra u përfshi në librat magjikë të Shakespeare dhe Dickens.
Maya ndoqi shkollën në heshtje të plotë, por me mbështetjen e mësuesve dhe vëllait të saj, i dha fund heshtjes. Më vonë ajo u zhvendos në New York, ku studioi kërcimet afrikane. Shumë shpejt e gjeti veten duke kërcyer dhe duke kënduar në klubet e natës. Realizoi edhe një tur në Europë, si dhe nxori albumin e saj të parë muzikor “Miss Calypso”.
Kur dëgjoi Martin Luther King Jr. të fliste, Maya u frymëzua të bëhej një aktiviste. U angazhua nëmbledhjen e fondeve për të siguruar të drejtat e njerëzve dhe udhëtoi nëpër botë si shkrimtare dhe prezantuese në radio. Organizoi gjithashtu marshime dhe protestoi për të garantuar të drejtat e njerëzve. Pas atentatit të Martin Luther King Jr. Maya ra në depresion të thellë.
Sërish ajo u përfshi në botën e librave, por këtë herë, në vend të rolit si lexuese, filloi të shkruante për dhimbjen dhe fëmijërinë e saj. Maya realizoi një sërë skenash, kompozoi muzikë dhe shkruajti mjaft vepra që u bënë edhe filma, duke u bërë kështu femra e parë me ngjyrë që realizonte filma me veprat e saj.
Edhe pse nuk ndoqi një shkollë të lartë, ajo sërish fitoi çmime të shumta nderimi, nga të cilat edhe tre çmime Granny për albumin e saj muzikor. Me veprat e saj, Maya frymëzoi miliona njerëz në botë, duke përfshirë Bill Clinton, Oprah Winfrey, J. K. Rowling, Kanya West dhe plot të tjerë.
Maya Angelou ndërroi jetë në 28 maj 2014. Në funeralin e saj, ajo u nderua si “mësuese e jashtëzakonshme”./KultPlus.com
“Ti nuk mund t’i kontrollosh gjithë ngjarjet që të ndodhin, por mund të vendosësh të mos prekesh prej tyre”.
Prindërit e autores së njohur u divorcuan kur ajo ishte vetëm 3 vjeçe. Për 4 vitet në vazhdim, Maya dhe fëmijët e tjerë u rritën nga gjyshja dhe prindërit nuk i vizituan asnjëherë. Më pas një ditë, e ëma i detyroi fëmijët të zhvendoseshin në qytet për të jetuar me të.
Disa muaj pas zhvendosjes, kur Maya ishte vetëm 7 vjeçe, abuzohej fizikisht dhe përdhunohej nga i dashuri i nënës së saj. Pas këtyre ngjarjeve, ajo informoi fillimisht vëllanë dhe ai më pas i tregoi gjithëfamiljes. I dashuri i nënës së tyre u shpall fajtor, por u dënua vetëm me një ditë burg. Katër ditë pas lirimit, ai u gjend i vdekur dhe shumë veta dyshuan se xhaxhai i Mayas mund ta kishte vrarë.
E shokuar nga çfarë ndodhi, Maya nuk foli për 5 vite me radhë dhe u kthye të jetonte sërish me gjyshen e saj. Gjatë kësaj periudhe heshtjeje, ajo zbuloi botën e mrekullueshme të letërsisë dhe për vite të tëra u përfshi në librat magjikë të Shakespeare dhe Dickens.
Maya ndoqi shkollën në heshtje të plotë, por me mbështetjen e mësuesve dhe vëllait të saj, i dha fund heshtjes. Më vonë ajo u zhvendos në New York, ku studioi kërcimet afrikane. Shumë shpejt e gjeti veten duke kërcyer dhe duke kënduar në klubet e natës. Realizoi edhe një tur në Europë, si dhe nxori albumin e saj të parë muzikor “Miss Calypso”.
Kur dëgjoi Martin Luther King Jr. të fliste, Maya u frymëzua të bëhej një aktiviste. U angazhua nëmbledhjen e fondeve për të siguruar të drejtat e njerëzve dhe udhëtoi nëpër botë si shkrimtare dhe prezantuese në radio. Organizoi gjithashtu marshime dhe protestoi për të garantuar të drejtat e njerëzve. Pas atentatit të Martin Luther King Jr. Maya ra në depresion të thellë.
Sërish ajo u përfshi në botën e librave, por këtë herë, në vend të rolit si lexuese, filloi të shkruante për dhimbjen dhe fëmijërinë e saj. Maya realizoi një sërë skenash, kompozoi muzikë dhe shkruajti mjaft vepra që u bënë edhe filma, duke u bërë kështu femra e parë me ngjyrë që realizonte filma me veprat e saj.
Edhe pse nuk ndoqi një shkollë të lartë, ajo sërish fitoi çmime të shumta nderimi, nga të cilat edhe tre çmime Granny për albumin e saj muzikor. Me veprat e saj, Maya frymëzoi miliona njerëz në botë, duke përfshirë Bill Clinton, Oprah Winfrey, J. K. Rowling, Kanya West dhe plot të tjerë.
Maya Angelou ndërroi jetë në 28 maj 2014. Në funeralin e saj, ajo u nderua si “mësuese e jashtëzakonshme”./KultPlus.com
Mund të gëzohesh se po më braktis, Se nga dhimbja e gjitha po mpihem Ti mendon se po më shkel me këmbë, Por si pluhur, unë përsëri do ngrihem.
Te shqetëson kryelartësia ime? Ç’gjë të shkaktoi, papritur mërzinë? Se unë rri sikur kam puse me nafte, Që burojnë aty poshtë në kuzhinë?
Njësoj si dielli, njësoj si hëna Në baticat në harmoni Njësoj si shpresa që çohet lart, Unë do ngrihem përsëri.
Dëshiroje të më shihje të thyer, Me kokë të ulur e sy me lot, Me supe varur si lule thare, Grua e mjere qe një fjale se thotë?
Mos të lëndon krenaria ime, Mos ndoshta kujton se po lajthis, Se qesh sikur kam miniera ari, Atje prapa, në oborrin e shtëpisë?
Mund të më qëllosh me fjalët e tua, Mund ti plagosësh sytë e mi, Mund të më vrasësh me urrejtjen tënde, Por njësoj si era do ngrihem përsëri.
Brengosesh se jam e bukur, seksi, Pse të kapi papritur habia? Se unë eci sikur kam diamante Aty ku takohen kofshët e mia?
Nga kasollet e turpit të historisë Unë ngrihem Nga e kaluara e hidhur, mes bukurisë Unë ngrihem; Jam ujëvarë e lartë, e zezë freskuese, Po fryhem e derdhem po aq tmerruese.
Duke lënë pas frikën e natës se gjatë Unë ngrihem Në një agim mrekullisht të qartë Unë ngrihem Duke bartur dhuntitë e të pareve të mia Jam ëndrra dhe shpresa e skllaves për liri Unë ngrihem përsëri, përsëri ngrihem Ngrihem përsëri! / KultPlus.com
“Kur bien pemët e mëdha” është një nga poezitë më prekëse të autores Maya Angelou. Shkrimtarja trajton ndryshimet që ndodhin dhe pasojat që sjell largimi nga jeta i një personi të dashur për ne. Poezia nga vargu në varg nis të bëhet më e fuqishme. Mund të ndihet dhimbja dhe mllefi që dëshiron autorja të shprehë përmes kësaj poezie, sidomos në vargjet: “Kur vdesin shpirtrat e mëdhenj, pas njëfarë kohe çerdhon paqja. Ngadalë dhe gjithmonë. Në mënyrë të parregullt”.
“Kur bien pemët e mëdha”
Shkëmbinjtë në distancë, kodrat rrëqethen Luanët ulen poshtë Në lëndina të gjata. Edhe elefantët madje, Rendin pas sigurisë. Kur bien pemët e mëdha Në pyje Gjërat e vogla tërhiqen në heshtje Shqisat e tyre Gërryhen përtej frikës. Kur vdesin shpirtrat e mëdhenj Ajri rreth nesh bëhet I lehtë, i rrallë, steril. Ne marrim frymë shkurtimisht, Sytë tanë, shikojnë Shkurtimisht Me një qartësi të dhimbshme Kujtesa jonë papritur mprehet Heton Gërmis fjalët e mira Të pathëna Ecjet e premtuara Që s’u bënë kurrë… Shpirtrat e mëdhenj vdesin dhe Realiteti ynë, i lidhur me to Ndahet prej nesh. Shpirtrat tanë Varen nga natyra e tyre Tani tkurren, fishken. Mendjet tona, të formuara Dhe informuara nga rrezatimi i tyre përmbysen. Ne nuk jemi dhe aq të çmendur Por të nënshtruar ndaj injorancës së pashqiptuar Të shpellave të terrta, të ftohta. Dhe kur vdesin shpirtrat e mëdhenj pas njëfarë kohe çerdhon paqja Ngadalë dhe gjithmonë Në mënyrë të parregullt. Hapësira mbushet me një lloj vibrimi elektrik. Shqisat tona, të restauruara Që nuk do të jenë më kurrë të njëjtat Na pëshpërisin. Ato ekzistonin. Ato ekzistonin. Ato mund të jenë. Të jenë dhe të jenë më mirë Sepse ato kanë ekzistuar. /bota.al/ KultPlus.com
Poezi e shkruar nga Maya Angelou. Përktheu: Orjela Stafasani
Butësisht gjethet e vjeshtës përhapin poshtë tingullin e metaltë të vdekjeve të vogla dhe qiejt, të velur nga perëndimet e kuqërremta, nga agimet e trëndafilta mbështillen pandërprerë në një pëlhurë të hirtë dhe kthehen në të zezë për rehati. Vetëm dashnorët e shohin vjeshtën si shenjë e fundit e ndarjes si gjest i ashpër që paralajmëron ata që nuk do të alarmohen se ne fillojmë të ndalemi, në mënyrë që t’ia nisim sërish./ KultPlus.com
“Të jesh me ngjyrë dhe femër ishte dyfish humbje në shoqërinë e dikurshme amerikane”. Ky ështëmesazhi më i fuqishëm që nxjerrim nga leximi i romanit “Unë e di pse këndon zogu në kafaz” i Maya Angelou. Rrallë ndodh të më pëlqejnë romanet autobiografikë, pasi mendoj se kur shkruan për veten, është e pashmangshme nxjerrja e vetes si viktimë dhe të justifikuar ndaj çdo vështirësie të kaluar në jetë. Por ky roman është ndryshe. Ky roman flet për shoqërinë amerikane të viteve 1940-1950, ku mbizotëronte racizmi dhe dhuna ndaj personave me ngjyrë.
Mirëpo autorja, krahas gjithë vuajtjeve të kaluara (braktisjes nga familja, përdhunimit, diskriminimit nga shoqëria amerikane etj), sërish besonte se mund t’ia dilte mbanë. Ajo e donte veten pamasë, sillej mirë me të gjithë (edhe me ata që e kishin lënduar), dhe në kohën e lirë lexonte shumë tituj të autorëve të mëdhenj. Përmes këtyre veprimeve ajo synonte të rritej e lirë dhe “të bëhej femër fenomenale”. Maya Angelou ia doli. Ajo u bë shembulli i femrës që me qindra vuajtje mbi supe, mund t’ia dalë mbanë.
Ndërkohë doja të citoja dhe një paragraf tjetër nga romani, i cili përshkruan në pak rreshta kuptimin e gjithë romanit: “Fakti që gruaja zezake amerikane kalit një karakter të jashtëzakonshëm, shpeshherëshihet me habi, bezdi dhe madje, armiqësi. Rrallëherë pranohet kjo gjë si pasojë e pashmangshme e luftës së fituar nga të mbijetuarit, një fitore që meriton respekt, në mos brohoritje”.
Pra, ky është në thelb një roman mbi rilindjen pas vështirësive; është një roman ekstremisht motivues, pasi të bën t’i shohësh vështirësitë e ditëve të sotme si kotësira (të pakrahasueshme me ato të autores) dhe të nxit të mos ankohesh, por të vazhdosh përpara me më tepër besim tek vetja dhe me më tepër dinjitet. Doja të citoja nga romani një fjali mjaft motivuese: “Nga jeta do të marrësh atë që ke investuar. Bëje me gjithë zemër atë që bën, pastaj lutu dhe prit”. Ndaj, nëse ende nuk e keni lexuar këtë roman, por keni nevojë për motivim, bëni mirë ta lexoni. Lexohet shpejt dhe të mëson shumë për jetën./bota.al/ KultPlus.com
“Kur bien pemët e mëdha” është një nga poezitë më prekëse të autores Maya Angelou. Shkrimtarja trajton ndryshimet që ndodhin dhe pasojat që sjell largimi nga jeta i një personi të dashur për ne. Poezia nga vargu në varg nis të bëhet më e fuqishme. Mund të ndihet dhimbja dhe mllefi që dëshiron autorja të shprehë përmes kësaj poezie, sidomos në vargjet: “Kur vdesin shpirtrat e mëdhenj, pas njëfarë kohe çerdhon paqja. Ngadalë dhe gjithmonë. Në mënyrë të parregullt”.
“Kur bien pemët e mëdha”
Shkëmbinjtë në distancë, kodrat rrëqethen Luanët ulen poshtë Në lëndina të gjata. Edhe elefantët madje, Rendin pas sigurisë. Kur bien pemët e mëdha Në pyje Gjërat e vogla tërhiqen në heshtje Shqisat e tyre Gërryhen përtej frikës. Kur vdesin shpirtrat e mëdhenj Ajri rreth nesh bëhet I lehtë, i rrallë, steril. Ne marrim frymë shkurtimisht, Sytë tanë, shikojnë Shkurtimisht Me një qartësi të dhimbshme Kujtesa jonë papritur mprehet Heton Gërmis fjalët e mira Të pathëna Ecjet e premtuara Që s’u bënë kurrë… Shpirtrat e mëdhenj vdesin dhe Realiteti ynë, i lidhur me to Ndahet prej nesh. Shpirtrat tanë Varen nga natyra e tyre Tani tkurren, fishken. Mendjet tona, të formuara Dhe informuara nga rrezatimi i tyre përmbysen. Ne nuk jemi dhe aq të çmendur Por të nënshtruar ndaj injorancës së pashqiptuar Të shpellave të terrta, të ftohta. Dhe kur vdesin shpirtrat e mëdhenj pas njëfarë kohe çerdhon paqja Ngadalë dhe gjithmonë Në mënyrë të parregullt. Hapësira mbushet me një lloj vibrimi elektrik. Shqisat tona, të restauruara Që nuk do të jenë më kurrë të njëjtat Na pëshpërisin. Ato ekzistonin. Ato ekzistonin. Ato mund të jenë. Të jenë dhe të jenë më mirë Sepse ato kanë ekzistuar. /bota.al/ KultPlus.com
Shtrirë, duke menduar Mbrëmë nëpër natë Si t’ia gjej shpirtit tim një shtëpi Ku uji etje nuk të jep Dhe feta e bukës s’është gur i thatë Unë dola me një përfundim Dhe mendoj se nuk gaboj Askush Bre askush Nuk mund t’ia dalë kurrë fillikat
Fillikat, krejt fillikat Askush, bre askush Nuk mund t’ia dalë kurrë fillikat.
Na janë do milionierë Me para që nuk i përdorin dot kurrë Gratë e tyre shtrigula vijnë vërdallë Fëmijët e tyre këndojnë këngë bluz Ata kanë marrë mjekë që kushtojnë T’ua kurojnë zemrat gurë të thatë. Por askush, Bre askush Nuk mund t’ia dalë kurrë fillikat.
Tash nëse më dëgjon mirë Unë të tregoj çfarë vetë di Retë e stuhisë po bëhen bashkë Era tashi po fryn e fryn Raca njerëzore po vuan pa masë Dhe unë nuk po ndjej ankim, Pse askush Bre askush Nuk mund t’ia dalë kurrë fillikat.
Fillikat, krejt fillikat Askush, bre askush Nuk mund t’ia dalë kurrë fillikat.
Kur isha e re, kisha dëshirë me kqyrë mbas perdesh si burrat ecnin nalt e poshtë n’rrugë. Burra pijanecë, burra të moshuem, burra të rij, e të mprehtë si mustardë. I kundroja.
Burrat gjithmonë shkojnë diku. Ata e dinin që isha diku mbas perdesh. Pesëmbëdhjetë vjeçe e vdekun për ta. Poshtë dritares time, ata ndalnin hapat, me supet e tyne të ngrituna si gjokse vajzash t’reja n’sa fundet e xhaketave u lkundeshin mbas të ndenjunash. Burrat.
Nji ditë kanë me na mbajtë në pllambë të duerve të tyne, ambël, a thue se jena t’fundmet voe të freskta të kësaj bote e mandej, ata kanë me na shtrëngue pak. Veç pak.
E ai shtrëngim i parë asht i ambël. Nji përqafje e shpejtë. E butë në qenien tande të pambrojtun. Edhe pak. E fillon lëndimi…
Nxjerr jashtë një buzëqeshje çka shklet përreth frikës. Kur ajri zhduket, mendja jote plasë, shpërthen me gjëmime, rrufeshëm, njashtu si kryet e shkrepses në kuzhinë, e coptueme, e langu jot rrjedh midis gjunjve të tyne. Ua ndyn këpucët.
Kur bota kthen vedin mbarë e mbrapshtë e shija mundohet me u kthye në gjuhë, trupi yt asht mbyllë me rropamë përgjithmonë.
Dhe s’ka ma cilës për të. Mandej dritarja hapet e plotë para mendjes tande. Fill përtej luhatjes së perdeve, burrat ecin. Duke dijtë diçka. Duke shkue diku. Por kësaj here, unë thjesht rri e kqyri… Mbase…
“Ti nuk mund t’i kontrollosh gjithë ngjarjet që të ndodhin, por mund të vendosësh të mos prekesh prej tyre”.
Prindërit e autores së njohur u divorcuan kur ajo ishte vetëm 3 vjeçe. Për 4 vitet në vazhdim, Maya dhe fëmijët e tjerë u rritën nga gjyshja dhe prindërit nuk i vizituan asnjëherë. Më pas një ditë, e ëma i detyroi fëmijët të zhvendoseshin në qytet për të jetuar me të.
Disa muaj pas zhvendosjes, kur Maya ishte vetëm 7 vjeçe, abuzohej fizikisht dhe përdhunohej nga i dashuri i nënës së saj. Pas këtyre ngjarjeve, ajo informoi fillimisht vëllanë dhe ai më pas i tregoi gjithëfamiljes. I dashuri i nënës së tyre u shpall fajtor, por u dënua vetëm me një ditë burg. Katër ditë pas lirimit, ai u gjend i vdekur dhe shumë veta dyshuan se xhaxhai i Mayas mund ta kishte vrarë.
E shokuar nga çfarë ndodhi, Maya nuk foli për 5 vite me radhë dhe u kthye të jetonte sërish me gjyshen e saj. Gjatë kësaj periudhe heshtjeje, ajo zbuloi botën e mrekullueshme të letërsisë dhe për vite të tëra u përfshi në librat magjikë të Shakespeare dhe Dickens.
Maya ndoqi shkollën në heshtje të plotë, por me mbështetjen e mësuesve dhe vëllait të saj, i dha fund heshtjes. Më vonë ajo u zhvendos në New York, ku studioi kërcimet afrikane. Shumë shpejt e gjeti veten duke kërcyer dhe duke kënduar në klubet e natës. Realizoi edhe një tur në Europë, si dhe nxori albumin e saj të parë muzikor “Miss Calypso”.
Kur dëgjoi Martin Luther King Jr. të fliste, Maya u frymëzua të bëhej një aktiviste. U angazhua nëmbledhjen e fondeve për të siguruar të drejtat e njerëzve dhe udhëtoi nëpër botë si shkrimtare dhe prezantuese në radio. Organizoi gjithashtu marshime dhe protestoi për të garantuar të drejtat e njerëzve. Pas atentatit të Martin Luther King Jr. Maya ra në depresion të thellë.
Sërish ajo u përfshi në botën e librave, por këtë herë, në vend të rolit si lexuese, filloi të shkruante për dhimbjen dhe fëmijërinë e saj. Maya realizoi një sërë skenash, kompozoi muzikë dhe shkruajti mjaft vepra që u bënë edhe filma, duke u bërë kështu femra e parë me ngjyrë që realizonte filma me veprat e saj.
Edhe pse nuk ndoqi një shkollë të lartë, ajo sërish fitoi çmime të shumta nderimi, nga të cilat edhe tre çmime Granny për albumin e saj muzikor. Me veprat e saj, Maya frymëzoi miliona njerëz në botë, duke përfshirë Bill Clinton, Oprah Winfrey, J. K. Rowling, Kanya West dhe plot të tjerë.
Maya Angelou ndërroi jetë në 28 maj 2014. Në funeralin e saj, ajo u nderua si “mësuese e jashtëzakonshme”./KultPlus.com
Ju keni gjetur një tjetër të dashur dhe unë e di këtë Dikë që ju adhuron tamam si unë Varur në fjalët e tua si të ishin prej ari
Duke menduar së ta kupton shpirtin e shkreta vajzë tamam si unë.
Ju po thyeni një tjetër zemër dhe unë e di këtë Dhe nuk mund të bëj asgjë Nëse provoj t’i tregoj asaj ato që di Ajo do më keqkuptojë dhe do më bëjë të ikë
E shkreta vajzë tamam si unë.
Ju do e leni edhe atë dhe unë e di këtë Ajo nuk do e dijë ç’të bëri të ikësh Ajo do qajë dhe pyesë veten Çfarë shkoi mbrapsht Pastaj do të fillojë të këndojë këtë këngë E shkreta vajzë tamam si unë./ KultPlus.com
Mund të gëzohesh se po më braktis, Se nga dhimbja e gjitha po mpihem Ti mendon se po më shkel me këmbë, Por si pluhur, unë përsëri do ngrihem.
Te shqetëson kryelartësia ime? Ç’gjë të shkaktoi, papritur mërzinë? Se unë rri sikur kam puse me nafte, Që burojnë aty poshtë në kuzhinë?
Njësoj si dielli, njësoj si hëna Në baticat në harmoni Njësoj si shpresa që çohet lart, Unë do ngrihem përsëri.
Dëshiroje të më shihje të thyer, Me kokë të ulur e sy me lot, Me supe varur si lule thare, Grua e mjere qe një fjale se thotë?
Mos të lëndon krenaria ime, Mos ndoshta kujton se po lajthis, Se qesh sikur kam miniera ari, Atje prapa, në oborrin e shtëpisë?
Mund të më qëllosh me fjalët e tua, Mund ti plagosësh sytë e mi, Mund të më vrasësh me urrejtjen tënde, Por njësoj si era do ngrihem përsëri.
Brengosesh se jam e bukur, seksi, Pse të kapi papritur habia? Se unë eci sikur kam diamante Aty ku takohen kofshët e mia?
Nga kasollet e turpit të historisë Unë ngrihem Nga e kaluara e hidhur, mes bukurisë Unë ngrihem; Jam ujëvarë e lartë, e zezë freskuese, Po fryhem e derdhem po aq tmerruese.
Duke lënë pas frikën e natës se gjatë Unë ngrihem Në një agim mrekullisht të qartë Unë ngrihem Duke bartur dhuntitë e të pareve të mia Jam ëndrra dhe shpresa e skllaves për liri Unë ngrihem përsëri, përsëri ngrihem Ngrihem përsëri! / KultPlus.com
Kur isha e re, e kisha zakon me shiku’ përtej perdeve se si burrat ecnin lart e poshtë në rrugë. Burra të dehur, burra të vjetër burra të ri e të mprehtë I shikoja ata. Burrat gjithmonë shkojnë dikund. Ata e dinin që isha aty. Pesëmbëdhjetë vjeç dhe e uritur për ta. Poshtë dritares sime, ata pushonin, shpatullat e tyre të larta si gjinjtë e një vajze të re, e cepat e xhaketave përplaseshin mbi pjesën e pasme, Burrat.
Një ditë ata do të të mbajnë në pëllëmbë të dorës, butë, sikur ti të ishe veza e fundit e freskët në botë. Pastaj shtrëngojnë. Vetëm pak. Shtrydhja e parë është e këndshme. Një përqafim i shpejtë. Butë në pafuqinë tënde. Pak më shumë. Dhimbja fillon. Nxjerr një buzëqeshje që rrëshqet rreth frikës. Kur ajri zhduket, mendja jote kërcet, duke shpërthyer ashpër, shkurt bash siç merr flakë një shkrepëse në kuzhinë. E shkatërruar. Është lëngu yt që rrëshqet në këmbët e tyre. Duke njollosur këpucët e tyre. Kur bota kthehet prapë mbarë, dhe shija tenton të kthehet në gjuhë, trupi yt është mbyllur me kërcitje. Përgjithmonë. Asnjë çelës nuk ekziston.
Pastaj dritarja shfaqet e plotë në mendjen tënde. Atje, bash prapa perdes që lëkundet, burrat ecin. Duke ditur diçka. Duke shkuar dikund. Por këtë herë, unë thjesht do të rri dhe do t’i shoh. Ndoshta. / KultPlus.com
Maya Angelou is pictured in her home in this undated photo. (Moneta Sleet, Jr./ Ebony Collection)
Gratë e bukura sfiliten të gjejnë sekretin e sharmit tim. Ngase s’jam e bukur ndoshta, e as ndonje trup modeleje nuk kam dhe kur këto ua them atyre mendojnë se tallem. Them se – është në gjatësinë e krahëve, në përdredhjen e vitheve të mia, në ritmin e hapave, në formën e bukur të buzëve… Jam jashtëzakonisht femër! Një femër fenomenale Jam unë.
Kur hyj në një dhomë, aq qetë sa s’e merrni me mend dhe një burri i afrohem, – të gjithë shtangin a bien në gjunjë dhe sulen drejt meje – Një koshere e gëzueshme bletësh. Them se – është prej zjarrit që më digjet në sy dhe vezullimit të bardhë të dhëmbëve, lëkundja e belit ndoshta dhe hareja e këmbëve. Oh, jam jashtëzakonisht femër Një femër fenomenale Kjo jam unë.
Vetë burrat, sa herë janë habitur Ç’gjë i tërheq drejt meje… Përpiqen kaq shumë, por s’munden t’i afrohen dot të fshehtës sime. Edhe kur vetë ua rrefej prapë s’dinë ta prekin… Them vjen prej harkut të thellë të shpinës, nga dielli i buzëqeshjes sime, përhedhja e gjoksit, a ndoshta, nga hijeshia e stilit Oh, jam kaq e jashtëzakonshme Një femër e mrekullueshme Jam unë
Tani e kuptoni, se përse nuk kam nevojë të tund kokën, të klith a të lëviz më kot, a të flas me zë të lartë. Nëse shihni që përmes kaloj me krenari të thellë… Shijomëni! Ju thashë, pra – është në kërcitjen e takave të mia, valëzimin e flokut, në cipën e shndritshme të dores, në etjen për njeriun – Sepse jam e jashtëzakonshme, Grua fenomenale – Kjo jam unë. / KultPlus.com
Kur isha e re, kisha dëshirë me kqyrë mbas perdesh si burrat ecnin nalt e poshtë n’rrugë. Burra pijanecë, burra të moshuem, burra të rij, e të mprehtë si mustardë. I kundroja.
Burrat gjithmonë shkojnë diku. Ata e dinin që isha diku mbas perdesh. Pesëmbëdhjetë vjeçe e vdekun për ta. Poshtë dritares time, ata ndalnin hapat, me supet e tyne të ngrituna si gjokse vajzash t’reja n’sa fundet e xhaketave u lkundeshin mbas të ndenjunash. Burrat.
Nji ditë kanë me na mbajtë në pllambë të duerve të tyne, ambël, a thue se jena t’fundmet voe të freskta të kësaj bote e mandej, ata kanë me na shtrëngue pak. Veç pak.
E ai shtrëngim i parë asht i ambël. Nji përqafje e shpejtë. E butë në qenien tande të pambrojtun. Edhe pak. E fillon lëndimi…
Nxjerr jashtë një buzëqeshje çka shklet përreth frikës. Kur ajri zhduket, mendja jote plasë, shpërthen me gjëmime, rrufeshëm, njashtu si kryet e shkrepses në kuzhinë, e coptueme, e langu jot rrjedh midis gjunjve të tyne. Ua ndyn këpucët.
Kur bota kthen vedin mbarë e mbrapshtë e shija mundohet me u kthye në gjuhë, trupi yt asht mbyllë me rropamë përgjithmonë.
Dhe s’ka ma cilës për të. Mandej dritarja hapet e plotë para mendjes tande. Fill përtej luhatjes së perdeve, burrat ecin. Duke dijtë diçka. Duke shkue diku. Por kësaj here, unë thjesht rri e kqyri… Mbase…
Mund të gëzohesh se po më braktis, Se nga dhimbja e gjitha po mpihem Ti mendon se po më shkel me këmbë, Por si pluhur, unë përsëri do ngrihem.
Te shqetëson kryelartësia ime? Ç’gjë të shkaktoi, papritur mërzinë? Se unë rri sikur kam puse me nafte, Që burojnë aty poshtë në kuzhinë?
Njësoj si dielli, njësoj si hëna Në baticat në harmoni Njësoj si shpresa që çohet lart, Unë do ngrihem përsëri.
Dëshiroje të më shihje të thyer, Me kokë të ulur e sy me lot, Me supe varur si lule thare, Grua e mjere qe një fjale se thotë?
Mos të lëndon krenaria ime, Mos ndoshta kujton se po lajthis, Se qesh sikur kam miniera ari, Atje prapa, në oborrin e shtëpisë?
Mund të më qëllosh me fjalët e tua, Mund ti plagosësh sytë e mi, Mund të më vrasësh me urrejtjen tënde, Por njësoj si era do ngrihem përsëri.
Brengosesh se jam e bukur, seksi, Pse të kapi papritur habia? Se unë eci sikur kam diamante Aty ku takohen kofshët e mia?
Nga kasollet e turpit të historisë Unë ngrihem Nga e kaluara e hidhur, mes bukurisë Unë ngrihem; Jam ujëvarë e lartë, e zezë freskuese, Po fryhem e derdhem po aq tmerruese.
Duke lënë pas frikën e natës se gjatë Unë ngrihem Në një agim mrekullisht të qartë Unë ngrihem Duke bartur dhuntitë e të pareve të mia Jam ëndrra dhe shpresa e skllaves për liri Unë ngrihem përsëri, përsëri ngrihem Ngrihem përsëri!
Poezi nga Maya Angelou Përktheu: Majlinda Bashllari
Gratë e bukura sfiliten të gjejnë sekretin e sharmit tim. Ngase s’jam e bukur ndoshta, e as ndonje trup modeleje nuk kam dhe kur këto ua them atyre mendojnë se tallem. Them se – është në gjatësinë e krahëve, në përdredhjen e vitheve të mia, në ritmin e hapave, në formën e bukur të buzëve… Jam jashtëzakonisht femër! Një femër fenomenale Jam unë.
Kur hyj në një dhomë, aq qetë sa s’e merrni me mend dhe një burri i afrohem, – të gjithë shtangin a bien në gjunjë dhe sulen drejt meje – Një koshere e gëzueshme bletësh. Them se – është prej zjarrit që më digjet në sy dhe vezullimit të bardhë të dhëmbëve, lëkundja e belit ndoshta dhe hareja e këmbëve. Oh, jam jashtëzakonisht femër Një femër fenomenale Kjo jam unë.
Vetë burrat, sa herë janë habitur Ç’gjë i tërheq drejt meje… Përpiqen kaq shumë, por s’munden t’i afrohen dot të fshehtës sime. Edhe kur vetë ua rrefej prapë s’dinë ta prekin… Them vjen prej harkut të thellë të shpinës, nga dielli i buzëqeshjes sime, përhedhja e gjoksit, a ndoshta, nga hijeshia e stilit Oh, jam kaq e jashtëzakonshme Një femër e mrekullueshme Jam unë
Tani e kuptoni, se përse nuk kam nevojë të tund kokën, të klith a të lëviz më kot, a të flas me zë të lartë. Nëse shihni që përmes kaloj me krenari të thellë… Shijomëni! Ju thashë, pra – është në kërcitjen e takave të mia, valëzimin e flokut, në cipën e shndritshme të dores, në etjen për njeriun – Sepse jam e jashtëzakonshme, Grua fenomenale – Kjo jam unë.
Romani “Unë e di pse këndon zogu në kafaz” i shkrimtares Maya Angelou, përkthyer nga Parid Teferiçi është botuar në gjuhën shqipe nga Botimet Pegi, përcjellë KultPlus.
Libri në thelb përshkruan një botë të egër, ku të qenit me ngjyrë dhe grua njëkohësisht ta bën jetën të pamundur, Maya Angelou arrin të ringrihet si një grua fenomenale.
“Unë e di pse këndon zogu në kafaz” (I know why the caged bird sings” – 1969), romani i parë autobiografik i Maya Angelou-t, është shndërruar tashmë në një klasik amerikan fort të dashur në mbarë botën. Është një roman i hareshëm dhe i dhembshëm, i mistershëm dhe i paharrueshëm siç është vetë fëmijëria. Ai përshkruan jetën e Margaritës (të cilën, i vëllai e quan Maj, ose Maja), që nga mosha trevjeçare deri në shtatëmbëdhjetë dhe vuajtjet me të cilat përballet, përdhunimin, braktisjen nga familja, e sidomos racizmin, në Jugun e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Majën dhe vëllain e saj më të madh, Bejlin, të braktisur nga prindërit, i dërgojnë për të jetuar me gjyshen e tyre nga babai dhe me xhaxhain ulok, në Stemps, Arkansas. Fëmijët do t’i shoqërojë drama e braktisjes gjatë gjithë librit; ata udhëtojnë vetëm dhe u vendosin në qafë etiketa njësoj si bagazheve. “Unë e di pse këndon zogu në kafaz” është një histori rritjeje dhe formimi, që tregon se forca e karakterit dhe dashuria për letërsinë mund të ndihmojnë në kapërcimin e traumave dhe racizmit. Përgjatë librit, ashtu si dhe në jetën e saj të vërtetë, Maja shndërrohet nga viktimë e racizmit me një kompleks të theksuar inferioriteti në një vajzë të re, të vendosur, me dinjitet, e zonja për t’iu kundërvënë çdolloj paragjykimi. Maja mëson se dashuria për veten, mirësia ndaj të tjerëve, shpirti i saj i fortë dhe leximi i shkrimtarëve të mëdhenj do t’i japin mundësinë të jetë e lirë dhe jo më e robëruar. Ky roman, poetik dhe i fuqishëm, do të prekë zemrat dhe do të ndryshojë mendjet për sa kohë që njerëzit do të vazhdojnë të lexojnë.
Poet and novelist Maya Angelou addresses the audience at the Sickle Cell Disease Association of America – Mobile Chapter 30th Anniversary Celebration program, Tuesday, Sept 12, 2006, in Mobile, Ala. (AP Photo/Press-Register, John David Mercer)
Kritika
Një prej dritave më të shndritshme të kohës sonë, një grua me të vërtetë fenomenale… Zëri që arriti të gjente brenda vetes, ndihmoi breza të tërë amerikanësh dhe të gjithëve ne na shtyu që të bëheshim më të mirë. – Barack Obama
“Unë e di pse këndon zogu në kafaz” është më i dashuri, por njëkohësisht edhe romani më i ndaluar në historinë letrare të ShBA-së. Angelou e përball Amerikën me imazhin e vet, duke ia sfiduar perceptimet, duke ia ndryshuar peizazhin dhe teksa vitet shkonin, Angelou vëzhgonte vendin e saj dhe e shihte që ca hapa emancipimi ishin hedhur. – The Guardian
Zogu në kafaz “këndon për lirinë”, shkruan Maya Angelou në poemën e saj “Zogu në kafaz” – një imazh prekës dhe i përhershëm i gjithë krijimtarisë së saj, teksa përcjell betejat për t’u çliruar nga vargonjtë e racizmit dhe të misogjinisë. – The New York Times
“Unë e di pse këndon zogu në kafaz” i jep krahë lexuesit, sepse Maya Angelou përballet me jetën e saj me një magji mallëngjyese dhe me një dinjitet të lartë. – James Baldwin
Maya Angelou (emri i vërtetë Marguerite Annie Johnson, 4 prill 1928 – 28 maj 2014), ishte poete, këngëtare, aktore, regjisorja e parë me ngjyrë në Hollyewood, shkrimtare dhe aktiviste e të drejtave të njeriut. Si aktiviste, Angelou ka bashkëpunuar me Martin Luther King Jr. dhe Malcolm X, dy nga udhëheqësit kryesorë në luftën për të drejtat e njeriut dhe sidomos ato të afroamerikanëve. Me më shumë se 50 vjet veprimtari krijuese mbi shpinë, ajo është autore e shtatë librave autobiografikë, tri përmbledhjeve me ese, disa përmbledhjeve me poezi dhe e një sërë veprash teatrale, filmash dhe programesh televizive. Ka marrë dhjetëra çmime e mbi 50 diploma Honoris Causa. Angelou është dalluar dhe si poete që ka thurur himne për bukurinë e grave zezake, forcën e tyre dhe shpirtin e tyre thellësisht njerëzor. Ajo njihet kryesisht për shtatë autobiografitë, të cilat rrëfejnë fëmijërinë dhe adoleshencën e saj. Me botimin e kësaj autobiografie, Angelou shfaqi publikisht një sërë aspektesh tejet personale të jetës së saj. Me kalimin e kohës, ajo u bë zëdhënëse e njerëzve me ngjyrë dhe e grave në ShBA. Ndonëse janë bërë përpjekje të herëpashershme për të bllokuar qarkullimin e librave të saj në librari dhe biblioteka, veprat e saj studiohen gjerësisht në shkolla dhe në universitete, në të gjithë botën. Në lidhje me kategorizimin e prozës së saj, kritikët letrarë kanë mendime të ndryshme; disa e quajnë autobiografi të mirëfilltë, ndërsa të tjerë e konsiderojnë krijimtari letrare, që ka marrë shkas nga jeta e saj personale. Në fakt, veprat e Angelou-t duket se përfaqësojnë një përpjekje të ndërgjegjshme për të sfiduar strukturën e zakonshme të autobiografive, duke e kritikuar, ndryshuar dhe zgjeruar këtë zhanër.
Përkthyer nga Parid Teferiçi, Botime Pegi ka sjellë në gjuhën shqipe “Unë e di pse këndon zogu në kafaz” dhe “Mami, unë dhe mami”.
Fragmente nga libri
1) Shpresonte për më të mirën, përgatitej për më të keqen dhe s’kishte gjë që ta kapte në befasi.
2) […] gjuha është mjeti me të cilin njerëzit komunikojnë mes tyre dhe që i dallon nga kafshët. […]Gjyshja jote thotë se ti lexon shumë. Sa herë ke mundësi. Kjo është gjë e mirë, por nuk mjafton. Fjalët thonë më shumë se çfarë gjendet në letër. Duhet zëri njerëzor për t’i mbushur me nuancat e një kuptimi më të thellë.
3) Të mbetesh pezull, e vetme, në litarin e nderë të papërgjegjësisë rinore, do të thotë të përjetosh bukurinë torturuese të lirisë së plotë dhe kanosjen e përhershme të mëdyshjeve. Janë të rrallë, mjaft të rrallë, ata që arrijnë t’i mbijetojnë adoleshencës. Pothuajse të gjithë dorëzohen para trysnisë së vagullt, por asgjësuese, që ushtron konformizmi i moshës së rritur. E kanë më të lehtë të vdesin e t’u shmangen konflikteve, sesa të përballojnë betejën e vazhdueshme me forcat e epërme të pjekurisë.
4) Deri para pak vitesh, çdo brezi i voliste të pranonte fajin për akuzën se ishte i ri e i paditur, dhe e kishte më të lehtë të pranonte dënimin e dhënë nga brezi pararendës (i cili kish bërë të njëjtën gjë disa vite më parë). Detyrimi për t’u rritur pa vonesë durohej më lehtë sesa tmerri i panjohur i një destinacioni të mjegullt si rinia.
5) Nga jeta do të marrësh atë që ke investuar. Bëje me gjithë zemër atë që bën, pastaj lutu dhe prit.
6) Jam e bindur se shumica e vajzave jo fort tërheqëse janë të virtytshme vetëm ngaqë nuk u jepet rasti të jenë ndryshe.
7) Pikërisht në moshën e brishtë kur sulmohet nga forcat e natyrës, vajza e re zezake e gjen veten njëherazi nën zjarrin e trefishtë të paragjykimeve mashkullore, urrejtjes pa shkak të të bardhëve dhe pafuqisë së zezakëve.
8) Fakti që gruaja zezake amerikane kalit një karakter të jashtëzakonshëm, shpeshherë shihet me habi, bezdi dhe, madje, armiqësi. Rrallëherë pranohet kjo gjë si pasojë e pashmangshme e luftës së fituar nga të mbijetuarit, një fitore që meriton respekt, në mos brohoritje.
9) “Djemtë”? Ato fytyra të gurta me sy urrejtjeje që t’i digjnin rrobat në trup, po të të shihnin të shtunave në rrugën kryesore të qendrës. Djem? Ata dukej sikur nuk kishin qenë kurrë të rinj. Djem? Jo, përkundrazi: burra të mbuluar nga pluhuri i varreve dhe të moshuar pa bukuri e dije. Shëmtira dhe kalbësira, pjella neverish të dikurshme. Sikur Shën Pjetri, në Ditën e Gjykimit, të më kërkonte të dëshmoja për këtë gjest bujar të ish-sherifit, nuk do të thosha dot asnjë fjalë në favor të tij. Ishte tepër poshtëruese bindja e tij se, sapo të dëgjonin për mbërritjen e Ku Kluks Klanit, xhaxhai dhe të gjithë zezakët e tjerë do të vraponin të fshiheshin mes glasave të qymezit.
10)Riti, mos çaj kokë që nuk je e bukur. Kam parë plot gra të bukura të hapin kanale a mos më keq. Ti je e zgjuar. Për atë Zot, më mirë të kesh mendjen në rregull sesa vithet. / KultPlus.com
Mund të gëzohesh se po më braktis, Se nga dhimbja e gjitha po mpihem Ti mendon se po më shkel me këmbë, Por si pluhur, unë përsëri do ngrihem.
Te shqetëson kryelartësia ime? Ç’gjë të shkaktoi, papritur mërzinë? Se unë rri sikur kam puse me nafte, Që burojnë aty poshtë në kuzhinë?
Njësoj si dielli, njësoj si hëna Në baticat në harmoni Njësoj si shpresa që çohet lart, Unë do ngrihem përsëri.
Dëshiroje të më shihje të thyer, Me kokë të ulur e sy me lot, Me supe varur si lule thare, Grua e mjere qe një fjale se thotë?
Mos të lëndon krenaria ime, Mos ndoshta kujton se po lajthis, Se qesh sikur kam miniera ari, Atje prapa, në oborrin e shtëpisë?
Mund të më qëllosh me fjalët e tua, Mund ti plagosësh sytë e mi, Mund të më vrasësh me urrejtjen tënde, Por njësoj si era do ngrihem përsëri.
Brengosesh se jam e bukur, seksi, Pse të kapi papritur habia? Se unë eci sikur kam diamante Aty ku takohen kofshët e mia?
Nga kasollet e turpit të historisë Unë ngrihem Nga e kaluara e hidhur, mes bukurisë Unë ngrihem; Jam ujëvarë e lartë, e zezë freskuese, Po fryhem e derdhem po aq tmerruese.
Duke lënë pas frikën e natës se gjatë Unë ngrihem Në një agim mrekullisht të qartë Unë ngrihem Duke bartur dhuntitë e të pareve të mia Jam ëndrra dhe shpresa e skllaves për liri Unë ngrihem përsëri, përsëri ngrihem Ngrihem përsëri!
Mund të gëzohesh se po më braktis, Se nga dhimbja e gjitha po mpihem Ti mendon se po më shkel me këmbë, Por si pluhur, unë përsëri do ngrihem.
Te shqetëson kryelartësia ime? Ç’gjë të shkaktoi, papritur mërzinë? Se unë rri sikur kam puse me nafte, Që burojnë aty poshtë në kuzhinë?
Njësoj si dielli, njësoj si hëna Në baticat në harmoni Njësoj si shpresa që çohet lart, Unë do ngrihem përsëri.
Dëshiroje të më shihje të thyer, Me kokë të ulur e sy me lot, Me supe varur si lule thare, Grua e mjere qe një fjale se thotë?
Mos të lëndon krenaria ime, Mos ndoshta kujton se po lajthis, Se qesh sikur kam miniera ari, Atje prapa, në oborrin e shtëpisë?
Mund të më qëllosh me fjalët e tua, Mund ti plagosësh sytë e mi, Mund të më vrasësh me urrejtjen tënde, Por njësoj si era do ngrihem përsëri.
Brengosesh se jam e bukur, seksi, Pse të kapi papritur habia? Se unë eci sikur kam diamante Aty ku takohen kofshët e mia?
Nga kasollet e turpit të historisë Unë ngrihem Nga e kaluara e hidhur, mes bukurisë Unë ngrihem; Jam ujëvarë e lartë, e zezë freskuese, Po fryhem e derdhem po aq tmerruese.
Duke lënë pas frikën e natës se gjatë Unë ngrihem Në një agim mrekullisht të qartë Unë ngrihem Duke bartur dhuntitë e të pareve të mia Jam ëndrra dhe shpresa e skllaves për liri Unë ngrihem përsëri, përsëri ngrihem Ngrihem përsëri!
Kur isha e re, kisha dëshirë me kqyrë mbas perdesh si burrat ecnin nalt e poshtë n’rrugë. Burra pijanecë, burra të moshuem, burra të rij, e të mprehtë si mustardë. I kundroja.
Burrat gjithmonë shkojnë diku. Ata e dinin që isha diku mbas perdesh. Pesëmbëdhjetë vjeçe e vdekun për ta. Poshtë dritares time, ata ndalnin hapat, me supet e tyne të ngrituna si gjokse vajzash t’reja n’sa fundet e xhaketave u lkundeshin mbas të ndenjunash. Burrat.
Nji ditë kanë me na mbajtë në pllambë të duerve të tyne, ambël, a thue se jena t’fundmet voe të freskta të kësaj bote e mandej, ata kanë me na shtrëngue pak. Veç pak.
E ai shtrëngim i parë asht i ambël. Nji përqafje e shpejtë. E butë në qenien tande të pambrojtun. Edhe pak. E fillon lëndimi…
Nxjerr jashtë një buzëqeshje çka shklet përreth frikës. Kur ajri zhduket, mendja jote plasë, shpërthen me gjëmime, rrufeshëm, njashtu si kryet e shkrepses në kuzhinë, e coptueme, e langu jot rrjedh midis gjunjve të tyne. Ua ndyn këpucët.
Kur bota kthen vedin mbarë e mbrapshtë e shija mundohet me u kthye në gjuhë, trupi yt asht mbyllë me rropamë përgjithmonë.
Dhe s’ka ma cilës për të. Mandej dritarja hapet e plotë para mendjes tande. Fill përtej luhatjes së perdeve, burrat ecin. Duke dijtë diçka. Duke shkue diku. Por kësaj here, unë thjesht rri e kqyri… Mbase…
