Mbretëresha Elizabeth, e cila u nda nga jeta më 8 shtator 2022 dhe që arriti të bënte histori si monarkja britanike më jetëgjatë, pasi kishte udhëhequr Komonuelthin për gati 71 vjet, thuhet seka mohuar Çmimi Nobel për Paqe gjatë mbretërimit të saj.
Monarkja, ndonëse gjithë jetën ia kushtoi shërbimit publik duke fituar shumë çmime për shërbimet e saj, nuk e ka dëshiruar çmimin Nobel për Paqen. Siç raporton Daily Mail, një oborrtar i lartë tha se Mbretëresha “nuk e donte nderin”.
Edhe pse deri më sot nuk është e qartë pse Elizabeta e refuzoi çmimin, një fjalim që ajo mbajti në moshën 21-vjeçare tha “Unë deklaroj para jush se e gjithë jeta ime, qoftë e gjatë apo e shkurtër, do t’i kushtohet shërbimit ndaj jush”./ topchanel/ KultPlus.com
Sot në përvjetorin e vdekjes së Mbretëreshës Geraldinë, një gruaje të rrallë, një shpirti të bardhë.
Geraldina Apponyi de Nagyappony lindi më 6 gusht 1915 në Budapest, Hungari, dhe ishte pjesë e një familjeje fisnike hungareze me origjinë aristokratike. Vdiq në Tiranë në moshën 87 vjeçare, më 22 tetor 2002.
Ajo u martua me Mbretin Zog më 27 prill 1938 në një ceremoni madhështore në Tiranë. Një vit më vonë, më 5 prill 1939, ajo lindi djalin e tyre të vetëm, princin Leka I, pak para pushtimit italian të Shqipërisë. Gjatë viteve të martesës së saj si mbretëreshë, Geraldina u bë e njohur për bukurinë dhe personalitetin e saj të dashur, përkushtimin ndaj bamirësisë dhe kujdesin për të varfërit në Shqipëri.
Pas largimit nga Shqipëria në vitin 1939, Geraldina dhe familja mbretërore kaluan pjesën më të madhe të jetës në mërgim, duke lëvizur në disa vende si Egjipti, Franca dhe më vonë Afrika e Jugut. Ajo kaloi dekada jashtë atdheut të saj të adoptuar deri në vitin 2002, kur u kthye në Shqipëri pak përpara vdekjes. Geraldina ndërroi jetë më 22 tetor 2002 në Tiranë.
Mbretëresha Geraldina mbahet mend si një figurë e rëndësishme historike për shqiptarët dhe një simbol i përkushtimit dhe dashurisë për popullin shqiptar, pavarësisht sfidave që kaloi gjatë jetës së saj në mërgim.
Mbretëresha e Shqiptarëve Geraldina, gjatë periudhës së shkurtër të qëndrimit në Shqipëri, u impenjua maksimalisht për rritjen e mirëqenies së popullit shqiptar, sidomos të shtresave në nevojë. MSM kontriboi për ngritjen dhe funksionimin e institucioneve në shërbim të shtresave në nevojë, si spitalet, azilet dhe jetimoret. Vizitat e shpeshta që bënte në këto ambiente, ishin “vizita pune” për të. MSM u impenjua totalisht edhe për promovimin dhe jetësimin e të drejtave të grave, si dhe për mundësitë e emancipimit të tyre.
Mbretëresha Geraldinë punoi shumë për të ndihmuar në përmirësimin e shërbimit spitalor në Shqipëri, dhe dha një ndihmesë të madhe për ngritjen dhe funksionimin e spitalit Ushtarak në Tiranë. Ajo solli nga Austria një numër të madh mjekësh për drejtimin e Spitalit Ushtarak. Mbretëresha kontriboi në ngritjen e maternitetit të parë shqiptar në Tiranë. Një nga projektet që mbahet mend edhe nga bashkëkohës të asaj periudhe, është mobilizimi dhe ngritja e fushëveprimit të Kryqit të Kuq shqiptar. Gjithashtu, Mbretëresha Geraldinë mundësoi hapjen e edicionit të parë emetues radiofonik në Radio Tirana.
Prioritet i punës së Saj ishte emancipimi i shoqërisë shqiptare në përgjithësi, për ngritjen e vetëdijes së saj dhe në veçanti emancipimi i pjesës rurale të popullsisë. Përveç përkushtimit të Saj në të mirë të popullit shqiptar, Geraldina gjente kohë të përkujdesej për mbarëvajtjen e Familjes së Saj, sikundër ishte ndikimi për një edukim sa më cilësor të trashëgimtarit të Fronit Mbretëror./ KultPlus.com
“Kurjer Wileński” ka botuar, të enjten e 13 korrikut 1939, në faqen n°4, intervistën ekskluzive të “Kurjer Warszawa” me Mbretëreshën Geraldinë në Poloni, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar
Ditën e premte, më 7 korrik, ish-mbreti i Shqipërisë, Ahmet Zogu, mbërriti në Varshavë me familjen dhe suitën e tij. Fotoja tregon momentin e mbërritjes së ish-mbretit me gruan, motrën dhe suitën e tij në stacionin kryesor hekurudhor në Varshavë. “Kurjer Warszawa” boton një bisedë interesante që përfaqësuesi i revistës ka zhvilluar në Varshavë me mbretëreshën shqiptare, Geraldina:
Dera e mbyllur e dhomës Nr.164, në Hotel “Europejski”, u hap. Në takim, një figurë e gjatë, e hollë me një fustan blu të kaltër me jakë dhe mëngë të bardha u ngrit nga divani. Mbretëresha Geraldinë duket edhe më rinore nga afër dhe në këtë moment me një fustan modest, me kaçurrelat e arta, të jep përshtypjen e një nxënëseje. Buzëqeshja e saj ishte thjesht simpatike, sikur të ishte shfaqur dielli në dhomë. Ajo u përgjigjet pyetjeve po me këtë buzëqeshje.
– Si ndihet tani Madhëria juaj pas sëmundjes së rëndë për të cilën patëm lajme?
– Faleminderit shumë – buzëqesh mbretëresha – tani ndihem plotësisht mirë.
– Cili ka qenë edukimi i Madhërisë Suaj – evropian apo amerikan? (Nëna e Mbretëreshës Geraldinë është amerikane.)
– Oh, shumë evropian! U diplomova në Sacré-Coeur afër Vjenës dhe vazhdova shkollimin në Hungari.
– A ka ndonjë traditë miqësie polako-hungareze në familjen hungareze të Madhërisë suaj, apo ndoshta edhe disa lidhje familjare?
– E gjithë aristokracia hungareze është e lidhur me polakët, ndaj mendoj se kam edhe disa të afërm në Poloni.
– Çfarë dinte Madhëria juaj për Poloninë dhe çfarë pa pas mbërritjes së saj?
– Oh, dija shumë, shumë për Poloninë, dija për të kaluarën e saj heroike, për luftën e kombit tuaj për liri, megjithatë, duhet të pranoj se u mahnita kur pashë vendin tuaj të bukur. U preka nga varret e fëmijëve që vdiqën duke mbrojtur Lviv, më pëlqeu shumë ky qytet heroik.
– Si u ndje në Shqipëri Madhëria Juaj, gjysmë hungareze e gjysmë amerikane?
– Si një grua shqiptare – buzëqesh mbretëresha. – Populli i Shqipërisë më pranoi si të tijën.
– A mund të shoh princin e vogël?
– Tani për fat të keq ai po fle. Mund t’ju them vetëm se ai peshon 6 kg e 300 g, se ka sy blu dhe flokë ngjyrë ari dhe se është – të paktën në sytë e saj – fëmija më i këndshëm në botë… Mendoj se është e qartë se gratë polake janë në gjendje të rrisin fëmijët e tyre, të jenë njerëz kaq të guximshëm dhe atdhetarë.
– Më lejoni t’ju bëj edhe një pyetje. Ju lutem, më falni për indiskrecionin tim, por si e takoi Madhëria juaj burrin e saj?
– Motrat e tij kaluan kohë në Hungari dhe atje u miqësuan me mua. Ato ishin ndërmjetëset (shkeset) tona.
– A e di Madhëria Juaj që ajo është jashtëzakonisht e njohur në Poloni? Madje në një nga teatrot këndojnë këngën e bukur “Geraldina”?
– Unë gjithmonë kam besuar në zemrën fisnike të kombit polak – mbretëresha buzëqesh dhe ngrihet në këmbë.
Ministri i oborrit shfaqet në prag dhe përulet, duke vendosur dorën në gjoks. Biseda mbaroi.
Kleopatra ishte një grua, një mbretëreshë dhe nënë tepër moderne, e arsimuar dhe poliglote.
“Ajo ishte e bukur, por njëkohësisht edhe viktimë e dëshirës së saj për të magjepsur të tjerët”, është përshkrimi që historiani dhe prezantuesi i famshëm italian, Alberto Angela bën për mbretëreshën egjiptiane.
Alberto Angela ka bërë prezantimin e librit ”Kleopatra, mbretëresha që sfidoi Romën dhe pushtoi përjetësinë”, libër i cili është botuar nga Christian Greco, drejtori i Muzeut Egjiptian të Torinos.
”Kleopatra është një prani e fortë në muzeun tonë edhe pse ishte greke. Ne kemi një bust që i atribuohet, së bashku me djalin e saj Cesarione. Unë kam vizituar muzeun disa herë, dhe sa herë e vizitoj ndiej një emocion të madh”, theksoi Angela. /KultPlus.com
Elizabeth Alexandra Mary- (21 prill 1926 – 8 shtator 2022) ishte Mbretëresha e Mbretërisë së Bashkuar dhe mbretërive të Komonuelthit.
Elizabeta lindi si fëmija i parë i Mbretit George VI dhe Mbretëreshës Elizabeth. Në kohën e lindjes së saj më 21 prill 1926, princesha e atëhershme Elizabeth ishte e treta në radhën e fronit – vajza e madhe e një djali të dytë, dhe për këtë arsye konsiderohej e pamundur të sundonte. Pas 10 vitesh, ajo u bë trashëgimtarja më e mundshme pasi xhaxhai i saj abdikoi, duke e zhytur vendin në krizë.
Në vitin 1947, ajo u martua me Princin e guximshëm Philip të Greqisë dhe Danimarkës, me çiftin që qëndroi së bashku për 73 vjet. Ndërsa udhëtonte në Kenia në shkurt të vitit 1952, ajo mësoi se babai i saj kishte vdekur dhe kështu filloi mbretërimi i monarkes britanike më jetëgjatë në histori.
Që nga qershori 2022 ajo ishte gjithashtu monarkja e dytë më e gjatë mbretëruese në historinë botërore. Në shtator 2015, Elizabeth tejkaloi rekordin prej 63 vjetësh e 216 ditësh në fron të mbajtur nga mbretëresha Victoria (stër-stër-stërgjyshja e saj) për t’u bërë monarkja britanike më jetëgjatë në histori.
Ndërsa në shkurt 2022, Mbretëresha Elizabeth festoi ‘Jubileun e Platinit’ të saj, duke shënuar shtatë dekada shërbimi ndaj Commonëealth.
Ngjitja në fron
Në verën e vitit 1951, shëndeti i mbretit George VI filloi të përkeqësohej dhe Princesha Elizabeth e përfaqësoi atë në paradën e ngjyrave dhe në funksione të tjera zyrtare. Më 7 tetor ajo dhe bashkëshorti i saj nisën një turne shumë të suksesshëm në Kanada dhe Uashington.
Pas Krishtlindjeve në Angli, ajo dhe Duka u nisën në janar 1952 për një turne në Australi dhe Zelandën e Re, por gjatë rrugës, në Sagana, Kenia, lajmi i vdekjes së Mbretit arriti më 6 shkurt 1952. Elizabeta, tani mbretëreshë, u kthye menjëherë në Angli.
Tre muajt e parë të mbretërimit të saj, një periudhë zie e plotë për të atin, i kaloi në një izolim relativ. Por në verë, pasi u zhvendos nga Clarence House në Buckingham Palace, ajo mori detyrat e zakonshme të një monarku dhe mbajti hapjen e saj të parë zyrtare të Parlamentit më 4 nëntor 1952.
Kurorëzimi i saj u bë në Westminster Abbey më 2 qershor 1953.
Nga nëntori i 1953, Mbretëresha dhe Duka i Edinburgut ndërmorën një turne gjashtëmujor rreth Komonuelthit, i cili përfshinte vizitën e parë në Australi dhe Zelandën e Re nga një monark britanik në fuqi. Në vitin 1957, ajo dhe Duka vizituan Kanadanë dhe Shtetet e Bashkuara.
Gjatë “Jubileut të saj të Argjendtë” në vitin 1977, ajo drejtoi një darkë zyrtare në Londër ku morën pjesë liderët e 36 anëtarëve të Komonuelthit, udhëtoi në të gjithë Britaninë dhe Irlandën e Veriut dhe bëri turne jashtë shtetit në Paqësorin Jugor dhe Australi, në Kanada dhe Karaibe.
Mbretëresha Elizabeth dhe Princi Filip
Elizabeth dhe Margaret kaluan pjesën më të madhe të Luftës së Dytë Botërore duke jetuar veçmas nga prindërit e tyre në Kalanë Windsor, një kështjellë mesjetare jashtë Londrës. Në vitin 1942, mbreti e bëri Elizabetën një kolone nderi në Gardën e 500 Grenadierëve, një regjiment i ushtrisë mbretërore.
Dy vjet më vonë, ai e emëroi atë anëtare të Këshillit të fshehtë dhe Këshillit të Shtetit, duke e lejuar atë të vepronte në emër të tij kur ai ishte jashtë vendit.
Në vitin 1947, menjëherë pasi familja mbretërore u kthye nga një vizitë zyrtare në Afrikën e Jugut, u njoftua fejesa e Elizabeth me Princin Filip të Greqisë dhe një toger të Marinës Mbretërore. Ajo e njihte kur ishte vetëm 13 vjeç dhe marrëdhënia e tyre u zhvillua përmes vizitave dhe korrespondencës gjatë luftës.
Edhe pse shumë në rrethin mbretëror nuk e konsideronin Filipin për shkak të mungesës së parave dhe gjakut të huaj (gjerman) – madje edhe babai i saj nuk e miratoi – Elizabeta ishte e vendosur dhe shumë e dashuruar. Ajo dhe Filipi u martuan më 20 nëntor 1947 në Westminster Abbey.
Djali i tyre i parë, Charles (Princi i Uellsit) lindi në 1948, ndërsa vajza e tyre, Anne (Princesha Royal) erdhi dy vjet më vonë. Elizabeth dhe Philip ishin të martuar për 73 vjet, derisa Princi Philip vdiq në prill 2021 në moshën 99 vjeçare.
Monarkia moderne e Mbretëreshës Elizabeth
Jashtëzakonisht popullore gjatë pjesës më të madhe të mbretërimit të saj të gjatë, mbretëresha është e njohur për interesimin serioz për qeverinë dhe çështjet politike, përveç detyrave të saj ceremoniale, dhe i njihet merita për modernizimin e shumë aspekteve të monarkisë.
Mbretëresha dukej se ishte gjithnjë e më e vetëdijshme për rolin modern të monarkisë, duke lejuar, për shembull, transmetimin televiziv të jetës familjare të familjes mbretërore në 1970. Megjithatë, në vitet 1990, familja mbretërore u përball me një sërë sfidash.
Në vitin 1992, një vit që Elizabeth e përshkroi si “annus horribilis” e familjes mbretërore, Princi Charles dhe gruaja e tij, Diana, Princesha e Uellsit, u divorcuan, si dhe Princi Andrew dhe gruaja e tij, Sarah, Dukesha e Jorkut.
Për më tepër, Anne u divorcua dhe një zjarr shkatërroi rezidencën mbretërore të Kalasë Windsor. Gjithashtu, ndërsa vendi luftonte me recesionin, pakënaqësia me stilin e jetës mbretërore u rrit dhe në vitin 1992 Elizabeth, ra dakord të paguante taksa për të ardhurat e saj private.
Ndarja dhe divorci i mëvonshëm (1996) i Charles dhe Princeshës Diana minuan më tej mbështetjen për familjen mbretërore. Kritikat u intensifikuan pas vdekjes së Dianës në 1997, pasi Elizabeth fillimisht refuzoi të lejonte që flamuri kombëtar të ulej në gjysmështizë mbi Pallatin Buckingham.
Disa vite më vonë, në vitin 2005, Mbretëresha gëzoi mbështetjen e publikut kur dha pëlqimin e saj për martesën e Princit Charles me të dashurën e tij prej shumë kohësh Camilla Parker Bowles. Në përputhje me përpjekjet e saj të mëparshme për të modernizuar monarkinë, mbretëresha që atëherë është përpjekur të paraqesë një imazh më pak të ashpër dhe më pak tradicional të monarkisë.
Dalja në pension e Princit Philip dhe vdekja e tij e mëvonshme
Në gusht 2017, Princi Philip u tërhoq zyrtarisht nga jeta publike, duke u shfaqur periodikisht në angazhimet zyrtare. Ndërkohë, Mbretëresha Elizabeth filloi të zvogëlojë detyrat e saj zyrtare , duke i dorëzuar disa detyra Princit Charles dhe anëtarëve të tjerë të lartë të familjes mbretërore.
Djali më i vogël i Charles, Princi Harry, duka i Sussex, dhe gruaja e tij, Meghan Markle, Dukesha e Sussex-it, zgjodhi të tërhiqej nga rolet e tyre mbretërore në mars 2020. Gjatë kësaj kohe, interesi i publikut për Mbretëreshën dhe Familjen Mbretërore u rrit si rezultat i popullaritetit të gjerë të ” The Crown”.
Pasi u përball me disa pengesa fizike në vitet e fundit, Filipi, i cili ishte bashkëshorti i Elizabeth për më shumë se shtatë dekada, vdiq në prill 2021. Në përvjetorin e tyre të 50-të të martesës, në vitin 1997, Elizabeta kishte thënë për Filipin, të cilin do ta “takonte” sërish një vit pas vdekjes së tij.
“Ai ishte thjesht forca ime dhe shtëpia ime gjatë gjithë këtyre viteve”.
Ndërsa pasuria e saj e patreguar e bëri atë një nga gratë më të pasura në botë, Mbretëresha Elizabeth në nivel personal e donte thjeshtësinë. Ajo ishte një kalorëse e mprehtë, ndërsa mbante kuaj garash, shpesh merrte pjesë në gara dhe vizitonte periodikisht fermat e Kentakit në Shtetet e Bashkuara.
Një nga personat më me ndikim në botë nisi rrugëtimin e saj drejt përjetësisë 96-vjeçare, më 8 shtator 2022./ KultPlus.com
Teatri “Migjeni” e ka nisur kalendarin e aktiviteteve artistike me një shfaqje të bukur në skenën e madhe, por për më të vegjlit.
Me regji të Merita Smajës, është shfaqur sot premierë “Mbretëresha e Borës” e përshtatur nga Shegushe Bebeti dhe me një skenografi me projeksion që vjen për herë të parë në skenën e Teatrit “Migjeni” përgatitur nga Divni Gushta.
Kreu i Bashkisë Shkodër, Benet Beci shprehet se “teatri “Migjeni”, Shkodër është mbushur sot me zërat dhe emocionet e të vegjëlve, në premierën e shfaqjes “Mbretëresha e Borës”.
“Mbretëresha e Borës”, magjia e një përralle me interpretimin e Drande Xhaj, Merita Smaja, Astrit Fani, Fritz Selmani dhe Gjovalin Kolaj do të shfaqet edhe nesër në teatrin “Migjeni”./atsh/ KultPlus.com
“New York Herald Tribune” ka botuar, të premten e 18 gushtit 1939, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me intervistën e mbretëreshës Geraldinë realizuar asokohe në kështjellën e La Maye në Versajë, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Edukimi amerikan për Skënderbeun (Leka Zogun) i marrë në konsideratë nga mbretëresha Geraldinë
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Mbretëresha shqiptare në mërgim në Versajë e intervistuar thotë se shqetësimi kryesor tani është rritja e djalit katërmuajsh; Planet e së ardhmes të pasigurta
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Mbretëresha Geraldinë e Shqipërisë, e cila tashmë jeton në Versajë, pas fluturimit (udhëtimit) dramatik nga Tirana kur italianët pushtuan Shqipërinë, tha dje në një intervistë ekskluzive për United Press se djali i saj prej katër muajsh, Princi Skënderbeu, mund të shkollohet në Shtetet e Bashkuara.
Sytë e saj duke buzëqeshur me miqësi ndërsa fliste, mbretëresha e re e gjatë dhe e bukur shpjegoi këtë mundësi duke thënë se “të gjithë e dinë se çfarë vendi i mrekullueshëm është.”
Nëse grushti i shtetit italian i së Premtes së Shenjtë merr fund, Princ Skënderbeu mund të vijë një ditë në fron në qytetin e sapomodernizuar të Tiranës.
Të edukohet si njeri
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
“A do të arsimohej për të qenë një mbret demokratik?” u pyet mbretëresha.
“Ai do të edukohet para së gjithash për të qenë burrë,” u përgjigj ajo shpejt.
“Ai do të edukohet në të gjitha gjuhët e rëndësishme, duke përfshirë anglishten dhe frëngjishten.”
Çifti mbretëror, që tani jeton në kështjellën e La Maye në Versajë – shtëpia e banuar dikur nga Duka dhe Dukesha e Windsor-it – planifikojnë që më vonë djali i tyre të ketë shoqëruesë anglezë dhe francezë për t’i ardhur në ndihmë dados aktuale gjermane.
Kurorëzuar me besim
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Por edhe nëse një ditë do të kishte fronin e tij, ai kurrë nuk do të mbajë një kurorë – pasi nuk ekziston. Mbretëresha Geraldinë e shpjegoi këtë situatë në këtë mënyrë: “Kurora e Shqipërisë është vetëm simbolike. Populli i Shqipërisë na kurorëzoi me vetë besimin në pavarësinë e vendit. Kjo është shumë më e qëndrueshme. Emblema e vendit tonë është helmeta e Skënderbeut.” Skënderbeu ishte heroi i madh kombëtar i Shqipërisë.
“Ai është aq i vogël sa nuk kemi bërë ende shumë plane për të ardhmen e tij,” tha Mbretëresha Geraldinë.
E qetë dhe e hijshme, mbretëresha e re më priti me një shtrëngim duarsh të fortë në dhomën e pritjes së vilës.
Mjaft e çuditshme, mbreti Zog dhe gruaja e tij e morën me qira kështjellën pa e ditur se më parë ajo ishte banuar nga Windsor-ët.
Nëna banon në kështjellë
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Me mbretëreshën Geraldinë gjatë intervistës ishte nëna e saj, tashmë gruaja e një oficeri të ushtrisë franceze.
Mbretëresha e re kishte veshur një fustan të bardhë sportiv me një xhaketë me stampa bardh e zi, të cilët i bleu ndërsa ajo dhe mbreti Zog po udhëtonin nëpër Evropë gjatë rrugës nga Turqia në Francë.
Ajo hodhi poshtë çdo përmendje të modave dhe stileve duke thënë se tani i kushton pak rëndësi “elegancës”, duke pasur parasysh se ka çështje shumë më të rëndësishme për të vendosur.Ajo ende nuk i ka blerë rrobat e reja të vjeshtës, por planifikon t’a bëjë më vonë – ndonëse nuk e di se te cili stilist i Parisit do të shkojë.
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Planet e ardhshme të familjes mbretërore duken të pasigurta. Tre motrat e Mbretit, të cilat kanë qenë me ta që nga fluturimi (udhëtimi) i ethshëm nëpër malet e Greqisë, do të qëndrojnë me shumë mundësi në kështjellë.
E pyeta mbretëreshën Geraldinë se cila pjesë e kështjellës madhështore i pëlqente më shumë. “Dhoma e bebit tim”, tha ajo me një sinqeritet simpatik./KultPlus.com
