“Mirësevini në Shqipëri, një nga vendet më pak të eksploruara në Evropë”, kështu e nis artikullin media e njohur spanjolle Travesías.
U bë e zakonshme tashmë që Shqipëria të rrëmbejë titujt e mediave të huaja, për sa i përket turizmit me vendet dhe traditat e bukura që ofron. Sipas “Travesías” udhëtarët që vijnë këtu habiten nga gastronomia, pasuria kulturore dhe karakteri shqiptar që nuk i ngjan asnjë vendi tjetër.
Ndër qytetet që kanë përmendur janë Tirana, Berati, Gjirokastra dhe Vlora.
Tirana
Shqipëria është një nga vendet më të vogla në Evropë. Me vetëm 28 748 kilometra katrorë, ajo zë vendin e 37-të në kontinent për nga sipërfaqja.
Megjithatë, pavarësisht territorit të saj ajo krenohet me madhështinë e historisë së saj.
Përtej të shkuarës së afërt, diktaturës së Enver Hoxhës dhe integrimit të vështirë të saj në ekonominë globale pas vitit 1991, Shqipëria ka qenë gjithmonë një vend ndryshe.
Mjafton të lexosh Ismail Kadaren për të kuptuar se diçka e ndan kulturën shqiptare nga pjesa tjetër e Evropës.
Do të ishte mirë të fillonim me “Dosjen H”, të botuar në 1981, ku Kadaré tregon historinë e dy studiuesve të huaj që mbërrijnë në Shqipëri për të studiuar poezinë e saj dhe ndeshen me një botë të mbyllur dhe provinciale; “Pallati i ëndrrave”, një distopi ku qeveria regjistron ëndrrat e secilit prej qytetarëve të saj për t’i kontrolluar ato (në mënyrë të pashmangshme na bën të mendojmë për kohën e diktaturës).
Midis ndërtesave të rrënuara dhe shtëpive të vjetra të shndërruara në klube, bare dhe restorante, lagjia e Bllokut ndihet veçanërisht e qetë gjatë mëngjeseve.
Në Tiranë ka copëza historie gjithmonë të pranishme, nga shtëpia e diktatorit pa asnjë gardh apo ndarje që mund ta mbajë të fshehur nga sytë e udhëtarëve dhe vendasve.
Sheshi Skënderbej është qendra e Tiranës.
Piramida, e cila supozohej të ishte një muze kushtuar të njëjtit personazh, sot është shndërruar në një qendër teknologjike.
Disa nga bunkerët e braktisur brenda qytetit janë shndërruar në galeri dhe muze, ndërsa mbetjet e kështjellës së vjetër u shndërruan në një qendër tregtare në ajër të hapur.
Në zemër të qytetit, një rrugë shumë e gjerë e veshur me pisha mesdhetare të bën të mendosh për stilin e veçantë fashist që pasqyronte ndikimin e Italisë gjatë mbretërimit të Zogut I dhe që do të arrinte kulmin me pushtimin në 1939 dhe aneksimin deri në 1944, viti në të cilin do të vinte në pushtet diktatori, Hoxha.
Edi Rama, kryeministri i Shqipërisë, i cili përveç rolit të tij si politikan, është edhe piktor dhe basketbollist.
Tirana është një qytet relativisht i vogël, por shumë miqësor për të shëtitur.
Në qendër ndodhet Sheshi Skënderbej, i rimodeluar së bashku nga artisti Anri Sala dhe zyra e S1N4E, më shumë se 90,000 metra katrorë e sheshit u mbuluan me mermerë të ngjyrave të ndryshme.
Në sfond, Opera dhe Muzeu Historik Kombëtar e inkuadrojnë në mënyrë madhështore hapësirën.
Në krye të muzeut, murali Shqiptarët, krijimi i Vilson Kilicës, Josif Drobonikut, Agim Nebiut, Anastas Kostandinit dhe Aleksandër Filipit, tregon historinë e vendit nga kohërat e lashta e deri në epokën komuniste.
I restauruar së fundmi, falë një fondi të Bashkimit Evropian që rindërtoi vendet e prekura nga tërmeti i 2019, murali rifitoi shkëlqimin dhe rrëmben vështrimin e udhëtarëve, me figurën femërore të Republikës në qendër dhe duke ngritur dorën me njërën dorë, pas saj fluturon flamuri kombëtar kuq e zi.
Berati
Megjithëse Tirana ka shumë për të ofruar, gjëja më e bukur e Shqipërisë është atje jashtë, në fshat, në rrugët dredha-dredha që përshkojnë peizazhe dramatike të luginave dhe maleve me qytete të vogla si diçka nga një përrallë mesjetare, të vendosura në majë të një mali.
Berati është një vendbanim që daton në shekullin e VII para Krishtit, i quajtur qyteti i njëmijë dritareve.
I vendosur në brigjet e lumit Osum, qyteti është i ndarë në tre rrethe: në krye, kalaja e vjetër; në qendër, një qytet i lashtë me mure i njohur si Mangalemi ose lagje osmane dhe, në anën tjetër të lumit, Gorica.
Shtëpitë e vogla të bardha, me dritare druri, mbulojnë të dy anët e malit dhe i japin udhëtarëve një kartolinë unike.
Berati konsiderohet si vendbanimi më i vjetër në Shqipëri dhe për shumë vite ishte pikërisht kufiri midis Perandorisë Bizantine dhe Perandorisë Romake, diçka që përshkon edhe historinë e të gjithë vendit, edhe në gjysmë të rrugës mes Lindjes dhe Perëndimit, mes krishterimit, islamit dhe ateizmit (shumë shqiptarë ende kujtojnë se si feja u ndalua nga viti 1967 deri në 1989).
Në njërën anë të kështjellës, kapela bizantine e Trinisë së Shenjtë shikon drejt luginës që nga shekulli i XV, ndërsa në rrëzë të malit funksionon Teqeja Halveti, një lloj manastiri i rendit Jalwati, një vëllazëri sufi islamike, sot si xhami. Është pjesërisht kjo trashëgimi historike që çoi në përcaktimin e Beratit si një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Edhe pse është ende diskret, nëse e krahasojmë me destinacionet e tjera mesdhetare, turizmi në Shqipëri ka filluar të lërë gjurmë, veçanërisht në qytetet historike si Berati apo Gjirokastër, në jug të vendit, pranë kufirit me Greqinë.
Me rrënojat që datojnë në shekullin e VII para Krishtit, Berati besohet të jetë vendbanimi më i vjetër në Shqipëri.
Sipas të dhënave të Bankës Botërore, gjatë dekadave të fundit kontributi i sektorit të turizmit në PBB-në shqiptare u rrit në 8% dhe viti 2019 ishte viti më i mirë i vendit për sa i përket turizmit, me 6,4 milionë vizitorë dhe 2,3 miliardë dollarë të ardhura nga ky sektor.
Ashtu si shumë nga vendet e rajonit, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, edhe Shqipëria kanë filluar të hyjnë në radarin e udhëtarëve nga e gjithë bota, të cilët vijnë këtu në kërkim të një eksperience ndryshe dhe me çmime më të volitshme.
Gjatë vizitës është e zakonshme mund të shihni një bunker të harruar, shumë monumente konkrete të luftës që të kujtojnë spomenikët jugosllavë, dhe një perlë siç është qyteti antik i Apolonisë, një mrekulli e vërtetë e periudhës klasike greke që ende ruan një portik spektakolar që inkuadron Mesdheun në sfond.
Gjirokastra
Arkitektura e të gjithë qytetit shfaq një stil otoman që e bëri atë të përfshihet si një qytet i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në 2015.
Mes maleve dhe reve të ulëta, përveç një shiu të hollë, gjithçka ka një aureolë disi mistike.
Ndër faktorët dallues që tërheqin turizmin, gastronomia është padyshim një nga faktorët kryesorë që i fton njerëzit të kthehen.
Shijet shqiptare janë pasqyrë e asaj kulture dikotomike mes Lindjes dhe Perëndimit, nga njëra anë ndikimi mesdhetar dhe italian me vajra, ullinj, djathëra dhe makarona që do të imagjinonim në Itali apo Greqi, nga ana tjetër, përgatitjet me bazë perimesh dhe erëzash që të kujtojnë një meze turke apo arabe, të gjitha të shoqëruara me verëra të shkëlqyera vendase.
Gjirokastra është vendlindja e disa prej njerëzve më të njohur të historisë shqiptare, si shkrimtari Ismail Kadaré dhe diktatori Enver Hoxha.
Bukuria e vërtetë e kësaj pasurie gastronomike është se ju mund të shijoni gjithçka në një vend. Dhe duhet thënë gjithashtu se çmimet janë shumë të volitshme, që do të thotë se udhëtarët mund të porosisin pa u shqetësuar.
Së fundi, faktori tjetër kyç është cilësia dhe freskia e perimeve dhe prodhimeve të detit.
Në shumë qytete bregdetare, është mirë të pyesni se çfarë është e freskët atë ditë dhe të prisni disa nga sugjerimet e kuzhinës.
Vlora
Përgjatë gjithë shëtitores mund të shihni rezidencat dhe godinat, të dizajnuara për të huajt që gjejnë vendin ideal për të investuar paratë e tyre, veçanërisht italianët.
Vlora mund t’iu duket paksa si Costa del Sol i Spanjës, Côte d’Azur in Francës ose plazhet greke.
Brigjet e Vlorës, një nga destinacionet më të njohura verore në Shqipëri. / atsh / KultPlus.com