‘E kanë vra’

Nga Merita Bërdica

E kanë vra…
Në qytetin rranjë gurësh,
thuhet se,
“Grueja ka lindë
prej brinj’s burrit!”
Sa herë nanen e pyeste
buza b’za i dridhej
e short me heshtjen
shtati hidhej si gardhi
tek shiltja tanë gunga dhimash.
Tërhekte pak nga pak degërminë,
që dihatja rrêke krahanori
t’ia shtrengonte fort ballicen
me mbajtë në kambë rrudhat
si kapërthim thinjash,
“Marrja asht mëkat
tek dera Zotit, bijë!”

E kanë vra…
Në qytetin gema avullie,
thuhet se,
“Vajza lind në shtëpinë e huej
e (v)des në shtëpinë e vet!”
Sa herë baben e kqyrte
pyetja ambël ta merrte,
cungut në oxhak
mashen ia ngulte n’âsht,
sa zjermi e kapërdinte me një hûrth.
Kutisë duhanit i vinte hakut
e në nêje gishtash
ajo far’ letret e hollë shkyhej,
kur pshtyma ngjitej në tê.
Fillonte me trû vedin,
“Të hangër mordja,
këtij pragu asnjë korî
s’ka m’i mbetë, bijë!”

E kanë vra…
Në qytetin,
dielli sa një pash tokë,
thuhet se,
“Kur lind vajza
qajnë trenat e shtëpisë!”
Sa herë lodronte kopshnish
me erë bari punue fije drandofili,
atje nalt’
tjegullat kendonin një kangë.
Një kangë të hershme,
sa pullazi ligshtohej,
hana zverdhte arkitranët
e tek darka e dreqit
mungonte gjithmonë një çinî,
rrëfim nates vorrit,
“Kështu e ka shkrue Zoti, bijë!”

E kanë vra…
Në qytetin,
çinari sa gulshi qiell,
thuhet se,
“Burri asht çadra e grues!”
Sa herë shiut ia çilte sytë
çadra u kaçavjerrte
tek shpina xhaketë burrit.
U donte rruges me ecë
shtatë hapa mbrapa,
me krye poshtë,
pa ia pâ beben e synit rrebeshit.
Bile as bubullimes
m’ia ndigjue rrahjen ré.
S’ban,
se masandaj shprishet rruzarja,
“Shtatë shpitra ka Grueja!”
E monologu ndër gropa grushti
kthehet mbrasht,
“S’ke ku shkon
tek dera e babes, vajzë!”

E kanë vra…
Në qytetin
blini sa një pëllambë piacë
thuhet se,
“Nderi i grues peshohet
me gram,
ndërsa i burrit lahet
me një pikë ujë!”
Sa herë baules
ia hapte bulshitë,
fisheku në pajë
qepte ditët me arrna t’errta.
E në çdo nyje
varte fatin
si Krishti në gozhdë.
Kaq frymë ke për sot,
e për nesër shofim e bajmë.
E në tanë këto bri
që i “zhgulen” burrit
testamenti vulos,
“Duhet me durue, bijë!”

E kanë rrejtë,
e kanë pré në besë,
e kanë vra…
A thue kush
ka me përkundë këtë gjâm? / KultPlus.com

Lule Mimoza

Poezi nga Merita Bërdica

Prej stinës marsit bien hyje të verdha. Bash si rruza zgidhuna nga tirja hanë. Pluhnaja qiellore e dimrit, ma shumë i trûm prej vedit,
ngarkohet me frymë reje.

Tash janë bâ si pamuklie, nazelijet. S’bezdisin ma as shiun, që ju turret kajherë si i xhindosun. Ata dinë me fal. Kristale bore pranveres kadife zhbahesh, lule mimozë, kur i rrî përkashi diellit. I ngjan pak. Kështu rrëfehesh ndër mite.

Bile Paridi ka vjedhë vargje tek lira (arpa) para Helenes, për ty, ateherë kur amfiteatri i Menelaut kishte fjetë. E duhet me besue, sidomos kur i shëtit rrugicat kryq e tërthorë e ta ndalë hovin fëminia.

Ehhh cikrat rrahje, sa herë i ke lanë peng mbas gurve të ngujuem, por lule fieri ka sajue diçka, një shllungë tërtili për kërmillin. E ai ban sikur nxehet tek avullia, megjithëse hala s’ka kurdisë pranvera petalin e parë.

Qysh kur hardhuca ia pat lujt synin, s’duket andejpari i shkreti.

Andaj, të falem o tatuazh i ngallnuem gemi, sepse pi, tanë stinen, dehjen tande prekse me fund deri në midjen e barit ngimë.

Jam debulesë, jam tunduese, më thue, sa herë shtrihem e hapi krahët në qylymin e tokës jeshiltë, deri aty ku s’ban mâ. Të kundroj prej poshtë kunorë bukurie sa dhe syve m’ju jep vezullim në tjerakahje. Rrehem tue më xan andrra, hije mbas hije.

Nën shtatë qiejtë rrotullohet beli i vajzave. E tue dashtë me të pasë ndër buzë njomzueme, ta këpusin verdhnin, por një dekik, ju çohet pak kotulla e fresknia përshkon anë e përtej ngazëdhimin. Ju kuqet mollza e turpit në odë.

A ia ndigjon gazin?
E si mos me perendue, masadej, gjithçka, njashtu siç janë kendue fishkëllimat lule kaçe mbas arkapiet.
Kyçi andrren me çilsin rinore. S’baj za, se me bërtet muza.
Po ti s’pranë tue çilë, o danashore.
Pusho njëherë!

Ç’ka kam me të thanë mâ…më thuej?
Ndër dekolte aurora sajon celebrimin Mon Cheri. Anekand hapërdahet levanda Vivaldeske e tufa puthjesh këputen një e nga një nga boja lule vjollcë. I pret një tjetër saksi…lumturohen, sepse e dinë ku kanë mu ujitë.
Shpërthe, lule mimozë, shpërthe!

Je Grue…Grue e tanë qiejve, që Zeusi krijoi mbi tokë.
Ia shungullon, ia shtyllzon andshëm gjinjtë mes engjujve, që mëkatojnë vetem kur janë bri teje…gjithçka zdeshet ngeshëm. Por, s’arrijnë, kajherë, edhe me të strukë njashtu si Zoti i pât mesue.
Ani…ti, prap dî mu rrëfye, se je Grue…Grue e dalun nga derë e madhe.
Andaj të due, Mimoza-Grue!

Vath varesh kudo. Tek kanistra e duerve bilurë, gur xhevahiri, gjendesh. Tek sofrabezi, që i keka shkepë njeni kind e hala nana s’ka vû terezin me ia qep palen. Tek çarçafat bojë panë, sapo pirajka ia mori me të mirë azhuret.

Tek teli i teshave, sapo kapsat krenohen, se zoja e shtëpisë asht maraklie. Bajam marramendës i prushit ftue në diten e lindjes, kur molla ia msyn shtëpinë. E të dyja pjekin shartimin tue ia shkundë thakët pudrosjes sheqerosun…edhe aty je.

A e din ça thojnë, për ty?
Tanë dynjaja ka marrë erë!
Pikë-pikë sundoni bujshëm, bashkë. Rrokadoras bulzoni, freskoni unin
e rrjedhshëm në kaskaden
e përmbytjes, kanavacë liqeni.

Piktorët s’hezitojnë asgja me bâ, sepse nën këmishën e qendisun punëkryq, veshun në naten e parë të marteses, peneli zbulon të tjera tinguj bojnash. Andaj s’bzâ, shpeshherë, sepse kam ndërmend një “dhimbje”…”dhimbje” përballë çdo të brendshme.

E kështu, ti shtojzavalle, flokënjatë prahrohesh ndejshëm tek gjoli prenduem, tue pâ vedin në pasqyren hanë. S’bahet xheloze, se ti je ma e bukur. Por, diçka i ka mbetun pishman, si s’të pati një herë në bujtinen e saj.

Nga penda lakmuese e poeteve, dirigjohesh e avash tanë gurët pushojnë psherëtimen.

Shtegtojnë
pulëbardhat
shtegtojnë.
Bashkë me dallendyshet
rikthehet muzgu.
Stivoj bojnat.
Bojnat çelin syth.
Sythi asht ti.
Në liqe
ke harrue
shumë gjana.
Sytë,
buzët,
flokët,
trupin.

Sikur puhiza
t’i rahatonte tek malli,
s’di ça do kisha ba, n’ty!

Njashtu të due sonatë hyjnore. Të due, sepse mes dy dashnive, je Grue…Grue e çilun lule Mimoza. / KultPlus.com

Aromë, Grue!

Poezi nga Merita Berdica.

Qyteti

strukë gjoksin bulë dimrit. 

Kapoten borë

ka ditë që e ka zdeshë. 

Ndoshta iu mërzit. 

Ndoshta m’ia shpërvjelë

mangët këmishës shi mbi gjeth. 

Ndoshta, apostafat, 

edhe për çadren e kuqe. 

Sa e sa herë i ngjan puthjes, 

por askush se paditë, 

sepse e dëshirojnë tanë, 

anise hala asht turp. 

Po ku pyet, qyteti…

Të rinjtë e sodit janë altruista. 

Shiu shamaton vedin ndër krane. 

Mezi shtrinë shtatin 

në shumë çatia harrakate, 

ku dy mica gjithmonë, 

dashurohen me shikimin e parë. 

Rreziket kranet shnjallë, 

bubrrojnë kujtime petullash. 

Bile fëmijet ju përtypin qukat, 

qoftë për at’herë, 

koha e nan’babes me degërmi. 

Çdo shtunë, 

ajo pi kafen tek lokali, 

ku mbi krye ka një apartament. 

Mesiguri i zoti asht i shtrenjtë, përderisa s’ka zhgulë

hala atllasin e bardhë, qera. 

Numri i celularit 

i duket si  tatuazh hebre. 

Për këtë zhvilloi projektin; 

“Dashuria në kohen e koleres!”. 

Nxënësit e pagëzuen, Krenari. 

Kalimtarët s’ia çikun shpirtin qytetit

Kanë frigë blinin se fort xhelozohet 

dhe rrëfen murlanit 

andrren e netëve të gjata.  

Vetëm pak gurët lëmut pjaces shpradhojnë; 

“Prit se femrat, ato të bukurat krejt,

e ores 9:00 s’kanë dal hala!”

Të squtat nadje ju çvirgjerohet 

zgjimi nga era e kafes, 

tamam si aromë Grue. 

T’i shpon hundet, 

e cila lén mbi tavolinë pa takatuke parfumin, si bakshish. 

Heee burrave, 

s’ju vjen përshtat kjo gjá, 

mbyten në një filxhan ujë, 

derisa “RR”-ja e madhe 

përzhitë buzën. 

Këmbanat e minaret 

hajnë darkë me zotin, 

ndërsa Galanja, 

ritual personazhi i këtij qyteti, 

arnon me copa bordurash lëmoshen. 

Edhe qenjtë

ia kanë mësue ecjen përmendësh. 

I vetmi  që din me e pá 

në dritë të synit 

asht dramaturgu diell.  

Ia aktron dhimbjet një e nga një. 

Ia jep nxehtin falas

midis skenës. 

Ndësa tjerët, 

aaa tjerët, 

zgërdhihen tek durt, 

me gëzof e dhëmbë florini. 

Qytetit kot’ zemrekun orë

shumë heret, pa lind hana mirë. 

I ka kalue mosha, thonë. 

Mbi 50-tat s’ia fal vedit 

me kërcye deri naten vonë; 

“Tango, Profumo di Donna!”