Etiketë: Moti i madh

Përfundon konferenca shkencore për projektin “Moti i Madh” në UNESCO

Posted on by Kult Plus

Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi ishte qytezën arbëreshe Vakarici (Vaccarizzo Albanese) për të mbështetur kandidaturën e praktikave rituale arbëreshe të pranverës “Moti i Madh” për njohjen si një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO -s.

Akademia është pjesë e grupit të punës për dosjen e kësaj trashëgimie mbi 500-vjeçare.

Kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi siguroi grupin e punës se mbështetja institucionale do të jetë e përhershme dhe në rritje.

“Jo vetëm për dosjen “Moti i Madh”, por në përgjithësi për trashëgiminë arbëreshe në tërësi, për studimin dhe botimin e saj, Akademia e Shkencave do të shtojë vëmendjen dhe investimin intelektual. Projektet që kanë realizuar anëtarët arbëreshë të Akademisë së Shkencave Francesco Altimari e Matteo Mandalà janë të mirëpritur për t’u kurorëzuar”, tha Gjinushi.

Gjinushi tha se, “trashëgiminë arbëreshe për më shumë se gjashtë shekuj e kanë ruajtur vetë bartësit e saj. Regjistrimi në UNESCO i njeh asaj një vlerë që ka merita dhe rëndësi jo vetëm për komunitetin, por edhe për kulturën njerëzore”.

Akad. Francesco Altimari bëri të njohur kronologjinë e projektit “Moti i Madh”, numrin e madh të universiteteve dhe të studiuesve që kanë kontribuuar për aspektet shkencore të dosjes (Cosenza, Palermo, Lecce, Venezia, Milano etj.), si dhe nga Shqipëria.

Akad. Matteo Mandalà u përqendrua në kushtëzimin zanafillës të riteve e ritualeve kalendarike-pranëverore arbëreshe e shqiptare me rrjedhat e ciklike të jetës agrare.

Akad. Shaban Sinani paraqiti punën që ka bërë skuadra shqiptare për plotësimin e dosjes “Moti i madh” me një fashikull nga trashëgimia e ngjashme në Shqipëri, duke theksuar ciklet kryesore, si llazoret (këngët e të ringjallurit të parë Shën Lazrit), kullanat (dikur të lidhura me fillimin e vitit, sot kryesisht këngë të Pashkëve), evangjelizmoi (edhe këto këngë të ringjalljes), rrushajet (këngë të “ditës së luleve”  – rosaliae diem), karnevalet, këngët e Shën Gjergjit etj. Ka një simetri të plotë mes këtyre cikleve dhe atyre që janë mbledhur e dëshmohen edhe sot tek arbëreshët. Sinani theksoi se pjesa më e madhe e tyre janë desakralizuar dhe madje një pjesë janë kënduar edhe në skena, duke përfshirë periudhën komuniste, si këngë lodra apo ushtrime vjershërimi e kujtese.

On. Mario Brunetti, një figurë emblematike e botës arbëreshe, nismëtar i projektligjit italian që i njeh arbërishtes, theksoi se mbështetja e Akademisë së Shkencave është një dukuri e re shumë pozitive. E përforcuar kjo me mbështetjen administrative dhe diplomatike të shtetit shqiptar e të Kosovës, rrit besimin tonë që “Moti i Madh” të fitojë statusin që i takon si trashëgimi e njerëzimit. Dhe ky është një nga rastet që kultura e pakicës rrit vlerat e asaj të shumicës.

Në konferencë ishin të pranishme dhe përshëndetën Meri Kumbe, zëvendësministre e kulturës; Anila Bitri, ambasadore e Shqipërisë në Itali; Lendita Haxhitasim, ambasadore e Kosovës. / KultPlus.com

Momente nga jeta dhe betejat e Skënderbeut u shpalosën sonte përmes ekspozitës “Moti i Madh”

Posted on by KultPlus

Jeta Zymberi

Muzeu i Kosovës mirëpriti sot “Skënderbeun” me gjithë forcën e tij prej një njeriu i cili ishte përfaqësuesi më konsekuent dhe më i shquar i elitës drejtuese shqiptare, që udhëhoqi me vendosmëri frontin e luftës së shqiptarëve kundër Perandorisë Osmane, shkruan KultPlus.

Sonte, madhështia e tij depërton tek secili njeri përmes simboleve të tij, statute, replika, e gravura të autorëve të ndryshëm. Të gjitha këto u shpalosën për publikun në Prishtinë përmes ekspozitës “Moti i Madh” e cila erdhi në kuadër të 550 – vjetorit të vdekjes së Skënderbeut.

Vizitorët të cilit nuk ishin në numër të madh sonte, patën rastin të njihen me momente nga jeta dhe betejat e Heroit Kombëtar.

Objekti qendror i ekspozitës ishte përshkrimi i Arbërisë para pushtimit osman, e cila pasqyrohej nëpërmjet hartës me principatat shqiptare të kohës, bashkë me `emblemat e tyre, fisnikët që morën pjesë në besëlidhjen e Lezhës, bashkimin politik dhe ushtarak më të rëndësishëm në historinë e shqiptarëve.

Në ekspozitë ndër të tjera u ekspozuan për publikun edhe dy letra të Gjergj Kastriotit Skënderbeut, të cilat tregonin bashkëpunimin e Skënderbeut me mbretëritë europiane të kohës.

Në hapje të ekspozitës fjalën fillimisht e mori Drejtoresha e Departamentit të Trashëgimisë në Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit – Vjollca Aliu e cila tha që kjo ekspozitë është realizuar në kuadër të kalendarit të përbashkët, në bashkëpunim me Muzeun Historik Kombëtar. Ajo gjithashtu tregoi që e njëjta ekspozitë është hapur edhe në Muzeun Historik Kombëtar në Shqipëri.

Për të folur për përmbajtjen e ekspozitës, fjalën e mori drejtori i Muzeut Historik kombëtar, Dorian Koçi. Ai fillimisht tha që është një kënaqësi e veçantë që po hapin në Prishtinë këtë aktivitet të përbashkët.

“Në këtë vit jubile për Heroin tonë Kombëtarë, ne po shpalosim në këtë ekspozitë statute, faksimile, gravula të autorëve të ndryshëm dhe portrete. Skënderbeu përveç që ishte një ushtarak e strateg i zoti, ai ishte edhe një politikan e diplomat i shquar. Ekspozita “Moti i Madh” është një kujtim dhe shenjë e bashkësisë arbëreshe që nëpërmjet letërsisë së shkruar mbajnë të pashuar zjarrin e ditëve të Skënderbeut për të ringjallur ashtu si feniksi në memorien dhe kujtesën kolektive të mbarë shqiptarëve”, tha në hapje të ekspozitës Dorian Koçi.

Pas fjalës hapëse, të gjithë të pranishmit u drejtuan rreth pjesës ekspozuese ku me vëmendje po lexonin e shikonin çdo gjë të shpalosur aty e ku drejtori Dorian Koci po ju përshkruante për secilën pjesët të ekspozuara me radhë.

Ndërsa ish-drejtori i Muzeut të Kosovës, Skender Boshtrakaj, u shpreh i kënaqur që me këtë ekspozitë po përmbyllet fundi i aktiviteteve të Vitit të Skënderbeut.

“Është kënaqësi për ne që ta përmbyllim këtë fund të aktiviteteve të Vitit të Skënderbeut me këtë ekspozitë në Muzeun Historik të Kosovës e cila do të qëndrojë e hapur për një kohë të gjatë dhe qytetarët do të kenë mundësi ta vizitojnë. Kjo ekspozitë e prezanton në mënyrë të thjeshtë dhe të shpejtë figurën e Skënderbeut. Figura e Skënderbeut është shëndrru në një temë dhe motin trajtimi te qindra artistëve të vendeve të ndryshme evropiane, në mediume të ndryshme të artit dhe kjo pjesë e perceptimit të evropianëve për Skënderbeun dhe shqiptarët është me një mënyrë e përfaqësuar në këtë ekspozitë”, u shpreh Boshtrakaj për KultPlus. Ai tutje tha që po shpreson që një pjesë e mirë e shkollave do ta shfrytëzojnë rastin ta shohin këtë ekspozitë dhe të shënohet bashkërisht fundi i vitit të madh të Skënderbeut.

E pranishme në ekspozitë ishte edhe skulptorja Arjeta Miftari të cilën tashmë jemi mësuar ta hasim në secilin aktivitet kulturorë. Ajo foli për KultPlus duke e mirëpritur këtë lloj bashkëpunimi shumë të rëndësishëm mes Kosovës dhe Shqipërisë, por duke shprehur dëshirën që këtë bashkëpunim ta bëjnë edhe me trevat tjera të Kosovës.

“Kosovës ju ka dashtë një ekspozitë e tillë, unë pash shumë gjëra interesantë që më herët nuk kam pasur rast t’i shohë. Kjo ekspozitë sjellë një pjesë të historisë së popullit tonë, dhe nga gjithë këto ekspozime ishin disa monedha që mua më lidhen më shumë personalisht se gjërat e tjera, por në përgjithësi është një ekspozitë që prezanton historinë tonë dhe është mirë ta dijë secili vizitorë që vije këtu”, u shpreh Miftari për KultPlus.

Ekspozita do të jetë e hapur nga sot deri më 6 dhjetor./KultPlus.com