U panë rrugës! Të dy, nëpër shi! S’dinin në iu rëndonin çadrat Apo pengu që mbanin në gji.
Dhe vunë buzën në gaz pa shkas, Si për të thënë e po kjo s’është ndonjë çudi, Edhe do takohen ndonjëherë qytetit E do përshëndeten me kurtoazi!
Si në takime diplomatike do pyesin për jetën, pa futur shumë hundët gjithsesi, Duke mos cënuar sovranitetin, Pa pyetur për territoret si filozofi.
U panë rrugës, hapat hodhën ngadalë! Asgjë s’kishte ndryshuar, si për habi! Aty ishte gjithçka-ja dhe asgjëja vet, Ai i asaj, dhe ajo e atij!
Ulën shikimin, hapat u tretën! A u tretën ndjenjat? Pak ka rëndësi… Kur u pyetën nga ata që ua shtrëngonin dorën; kush ishte? Të dy si njëherësh, thanë: “Fytyrë e njohur nga diku, por s’më kujtohet, nuk e di!”/ KultPlus.com
Në vitin 1972, Xhemajl Mustafa kishte shkruar një poezi për figurën e rezistencës shqiptare, Adem Demaçin.
Sot, KultPlus e sjell këtë poezi në 88-vjetorin e lindjes së Adem Demaçit.
MES GRILASH – FENIKS
Akrostik Agimin e zi po e ngjyros me lotë kujtimi Derisa këngën po e thyej nëpër fytyrën tënde E në heshtje po tretem e fikem si jetimi Me ndezë dëshirat e fjetura si krande Dhe prore po zbres në sytë e rrugëve kah ti E ëmbël është vdekja në qëllim – Me e puthë atë dritë në horizonte që rri Akoma i etur jam në këtë varg, i humbur në trishtim Qetësi e natës kridhet në grila e mbërthyer I lodhur një zog diku me krahë të thyer Tash këngës ia thotë me afsh në gji – I amshuar balsam në varg qëndron Këngë ngadhënjimi lyrë e poetit shënon Rrugët ndrit qëllimi në këtë natë plot vetmi.
Në një tubim joformal, të ngrohtë e mes dashamirëve të artit, sot është bërë hapja e muralit “DASHURIA është DASHURI është DASHURI”, mural ky që vjen i realizuar nga artistja Orange Girl (Ermira Murati) me dy personazhet kryesorë: Mustafa e Qerkica, shkruan KultPlus.
Pranë Fakultetit Filozofik të Universitetit të Prishtinës, artistë të shumtë mbushën hapësirën duke rrethuar veprën në gjithë pamjen e saj. Njashtu siç portretizohet përqafimi i ngrohtë mes Mustafës e Qerkicës në mural, ashtu edhe të pranishmit përqafuan veprën, të cilën e admironin në gjithë madhështinë e saj.
Fotografia: Manifesta 14 Prishtina (Atdhe Mulla)
‘DASHURIA është DASHURI është DASHURI’ vjen si një thirrje për qytetin. Dy karaktere të veçanta e me një mesazh të veçantë kanë pushtuar murin e jashtëm të Fakultetit Filozofik. Të përqafuar me njëri-tjetrin, ata tanimë janë bërë shtyllë enkas e këtij kampusi. Me një sfond në ngjyrë portokalli që dukshëm të rrëmben vëmendjen qysh në momentin e parë, murali ka arritur të mbledhë dukshëm një numër të konsiderueshëm të audiencës.
Si pjesë e “Manifesta 14”, Instituti Sekhmet dhe Orange Girl kanë zgjedhur formën më të dukshme dhe publike të artit; artin e rrugës, për ta thirrur qytetin në një reflektim shumë të nevojshëm. Me ‘DASHURIA është DASHURI është DASHURI’, ka ardhur koha për të sfiduar margjinalizimin dhe fshirjen nga hapësira publike të pakicave gjinore, seksuale dhe etnike.
I pranishëm në këtë ngjarje, ishte gazetari edhe aktivisti i të drejtave të njeriut, Dardan Hoti, i cili është shprehur se është i lumtur që Orange Girl është personi që i ka dhënë formë vizionit të Manifestës.
“Murali që shihni pas meje është realizuar nga Orange Girl, një artiste sa e talentuar aq edhe e guximshme. Jam shumë i lumtur që ajo është personi që i dha formë vizionit tonë. Duke parë këtë mural, jam i bindur se ajo dhe vetëm ajo duhej ta bënte këtë mural. Murali është porositur nga Manifesta 14, dhe është mbështetur nga Komuna e Prishtinës. Dua të falënderoj të dy për mbështetjen e tyre. Siç mund ta shihni, murali portretizon dy persona, të cilët zënë një vend shumë të veçantë në zemrat tona. Këta janë Mustafa dhe Qerkica, të cilët janë sot këtu. Qerkicën dhe Mustafën e kam njohur vite më parë, ndërkohë që isha duke kërkuar për personazhe për një dokumentar mbi jetën LGBT në Kosovë. Kur i takova, u godita aq shumë nga ndershmëria dhe thellësia e tyre si individë dhe më pas si familje, sa i premtova vetes: ‘Do të bëj diçka më shumë për ta, duhet t’u jap një skenë të tyren’”, ka thënë Hoti.
Sipas tij, Qerkica dhe Mustafa janë njerëz që vërtetojnë me ekzistencën e tyre, me trupin e tyre, me marrëdhënien e tyre, me dashurinë e tyre, një sërë narrativë mbizotëruese të gabuara.
Ai këto narrativë i paraqet si më poshtë:
Narrativa e parë është se njerëzit LGBT janë të rinj, një “modë” e importuar nga Perëndimi. Mustafa dhe Qerkica kanë qenë të çuditshëm shumë kohë përpara se të lindnin shumë prej atyre që tani e riprodhojnë këtë rrëfim. Duke qenë se aktualisht po shohim një përshpejtim të shumëpritur të dukshmërisë LGBT+ në Kosovë, është e rëndësishme të kujtojmë dhe të festojmë ata që erdhën para nesh dhe që e mbështetën, mbrojtën dhe e donin komunitetin para se të ishte e menduar ta bënin këtë. Ata e bënë këtë në një mjedis jashtëzakonisht armiqësor, dhe prapëseprapë e bënë atë. Ne ndjekim hapat e tyre dhe donim të tregonim mirënjohje për këtë.
Narrativa e dytë është se njerëzit LGBT mund të jenë vetëm LGBT ose LGBT vetëm në një mënyrë të caktuar. Mustafa dhe Qerkica janë LGBT, por janë shumë më tepër. Ata janë gay, transgjinorë, ashkali dhe me aftësi të kufizuara. Por ato janë gjithashtu të gjitha këto gjëra në mënyrën e tyre, dhe shumë të tjera në tërësi. Kaq shumë për Mustafën dhe Qerkicën nuk është ajo që do të prisnit të ishin. Dhe kjo është arsyeja pse ne donim të tregonim fytyrat e tyre, trupat e tyre. Realiteti i tyre i rrumbullakosur mirë, i cili ekziston përtej të qenit të çuditshëm. Qerkica dhe Mustafa janë njerëz. Personat LGBT janë njerëz.
Narrativa e tretë është se të drejtat LGBT dhe çlirimi queer është vetëm për personat LGBT. Kur personat LGBT janë të lirë, zinxhirët e patriarkatit janë thyer. Kjo krijon hapësira lirie për të gjithë. Mustafa dhe Qerkica kanë ndërtuar një familje vërtet të jashtëzakonshme. Nuk bazohet në dashurinë romantike, nuk është familja bërthamore që jemi mësuar ta shohim – në diskursin politik, në filma. Mustafa dhe Qerkica kanë krijuar llojin e tyre të familjes nga respekti, solidariteti dhe përkushtimi i pakushtëzuar për t’u kujdesur për njëri-tjetrin, në të mirë e në të keq. Familja e tyre është shembull për të gjithë ne, se ka fuqi, liri. Kjo është arsyeja pse Mustafa dhe Qerkica janë këtu, sepse nëse do t’i bashkoheshim familjes së Qerkicës dhe Mustafës, nëse do të ndërtonim marrëdhënie dashurie si ata, do të ishte një revolucion social dhe politik: tejkalimi i idesë se gjërat mund të jenë vetëm ashtu siç synohen.
Dhe kjo është arsyeja pse Mustafa dhe Qerkica nuk mund të ishin diku tjetër veçse në Universitet, sepse Qerkica dhe Mustafa janë mësues për të gjithë ne.
Rrëfimi i katërt, i cili aq shpesh përvetësohet, është se, në fund të fundit, “e çuditshmja” i përket hijeve. Ne zgjodhëm artin e rrugës si medium për këtë ndërhyrje artistike sepse mendojmë se Qerkica dhe Mustafa meritojnë të shihen nga të gjithë. Fshirja e njerëzve si Mustafa dhe Qerkica duhet të marrë fund. Dhe kjo është arsyeja pse ne kemi dashur t’ju përfshijmë në ndërhyrjen tonë, sepse përfundimi i fshirjes së njerëzve si Mustafa dhe Qerkica është një punë kolektive dhe fillon edhe nga ju.
“Dua të njoftoj se në fund të Manifesta-s do të punojmë sërish për muralin. Duke filluar nga sot, ne do të mbledhim nga njerëzit, nga ju, disa fjalë se çfarë do të thotë dashuria për ta, për ju. Në fund të Manifestës do t’i pikturojmë ato fjalë në mural, që të gjithë t’i bashkohemi përqafimit të Qerkicës dhe Mustafës dhe ky mural të jetë, të paktën pak, e secilit prej nesh. Ka kaq shumë dashuri, kujdes dhe respekt që ekziston dhe që fshihet dhe mohohet në shoqërinë tonë. Shpresojmë që murali të jetë një kujtesë se ne mund të krijojmë diçka të bukur dhe të papritur pavarësisht”, përfundon ai.
Ndërkaq, artistja Orange Girl (Ermira Murati), ka thënë se akti vandal që i është bërë ndaj këtij murali, nuk ka arritur që ta zbeh çiltërsinë e dy shpirtrave të bardhë siç është ai i Mustafës dhe Qerkicës.
“Realizimi i këtij murali ka qenë jo vetëm kënaqësi shpirtërore e artistike, por edhe personale pasi që kam njohur dy persona kaq të dashur si Mustafa dhe Qerkica. Edhe pas realizimit, murali është vandalizu nga persona të panjohur, të cilët e kanë dëmtuar me ngjyrë të zezë, por ai akt vandal nuk ka mundur që ta zbeh çiltërsinë e dy shpirtrave të bardhë siç është ai i Mustafës dhe Qerkicës. Pra, as vandalizmi as urrejtja e as asgjë tjetër në këtë botë, nuk mund t’i zbeh ngjyrat e dashurisë, sepse dashuria është dashuri, është dashuri, është dashuri…”, thotë Murati.
Tutje, për KultPlus Murati ka thënë se ajo është ndjerë shumë mirë, pasi që ky është murali i saj i parë në karrierë, që ka këto dimensione.
“Është dashur që të rimendojmë situatën përsëri pak aktit vandalizues të dy personave, pra a të publikohet videoja dhe pastaj të ringjyroset murali në mënyrë që mos t’i epet hapësirë të tjerëve që ta vandalizojnë përsëri apo murali të lihet ashtu siç është. Unë si artiste jam ndjerë shumë mirë se është murali me përmasa më të mëdha që e kam bërë ndonjëherë në karrierën time. Tutje, kemi biseduar me Dardanin dhe vendosëm që murali duhet të ringjyroset dhe e bëmë më në fund. Ndërkaq, për pjesën e kamerave, ka mbetur që Manifesta të shqyrtojë rastin me Policinë”, shpalos ajo.
Sipas saj, ajo ka qenë e ftuar nga Dardan Hoti dhe pastaj ai ka shpalosur idenë rreth këtyre dy karaktereve që ai ka dashur t’i prezantojë nëpërmjet muralit.
“Kemi shkuar në shtëpinë e Mustafës dhe Qerkicës ku jemi takuar me ta dhe kemi bërë fotografi njashtu si e kam realizuar dizajnin në mendjen time. Vendosa që të dy t’i paraqes të përqafuar dhe ideja u ka pëlqyer të dyve. Është dashur të bëhet fillimisht një strategji dhe gjithsej për tetë ditë është realizuar murali”, përfundon ajo. / KultPlus.com
