Sot janë bërë 26 vite nga vdekja e kompozitorit të madh shqiptar Çesk Zadeja, shkruan KultPlus.
Zadeja gjatë veprimtarisë së tij artistike ka përpunuar mbi 100 këngë popullore, simfoni dhe muzikë filmash si:“Skënderbeu”, “Tana”,“Krevati i perandorit”, “Në kufi të dy legjendave”, “Flaka e maleve”; pjesë koreografike si: baleti “Delina”, “Shqiponja sypatrembur”, “Para stuhisë”, “Vajzat e qytetit të gurtë”, “Suita e Veriut”, “Suitë korale”, “Skica simfonike”, “Poema vokale”,“Rapsodi për violinë”, “Hej ju male”etj.
KultPlus në 26 vjetorin e vdekjes së tij ju sjell një fragment nga beteja e Filmit të Skënderbeut, muzika e së cilit është komponuar nga Çesk Zadeja:
“Echoes of Future” është albumi i parë i fëmijëve të korit Siparantum, i cili do të lansohet sot, shkruan KultPlus.
Albumi përmban 16 këngë të bukura, vepra të kompozitorëve të njohur si Mia Makaroff, Musa Piperku, Pranvera Badivuku, Selami Kolonja, dhe këngë origjinale të kompozuara posaçërisht për këtë projekt nga Memli Kelmendi.
Këtë e bëri të ditur, Drejtori Artistik i korit Siparantum, Memli Kelmendi përmes një postimi në Facebook i cili e konsideroi lansimin e këtij albumi si diçka shumë të rëndësishme dhe si një pasuri kulturore të vendit tonë.
“Ky projekt është një hap i rëndësishëm për Korin Siparantum. Besojmë se ky album do të ndihmojë në motivimin dhe edukimin e gjeneratave të reja në muzikën korale, e cila është një pasuri kulturore që duhet të ruhet dhe përhapet”, theksoi Kelmendi.
Për realizimin e këtij projekti të fëmijëve të këtij kori, Kelmendi, falënderoi Ambasadën Amerikane të Zvicrës dhe SDC.
“Dëshirojmë të falënderojmë Embassy of Switzerland in Kosovo dhe SDC për mbështetjen e tyre të pafund. Pa ndihmën e tyre, ky projekt nuk do të ishte i mundur të realizohej”, përfundoi Kelmendi.
Këngët e albumit “Echoes of Future” mund të gjenden online përmes linkut:
Një figurë si ajo e Nexhmijes kurrë nuk është tepër të kujtohet, të dëgjohet e të përjetohet, shkruan KultPlus.
KultPlus ju sjell serenatën korçare ”Perëndeshë e bukurisë”, nën interpretimin e dy zërave të fuqishëm të muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarusha dhe Liliana Çavolli.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës:
Perëndeshë e bukurisë je un për tynë do t’pëlcas dashurinë që kam shtënë për ty u bu bu si do t’ia bëj
Se në ëndërr të shikoj … e kurr stë’harroj mos me mundo o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt jak o zemra ime eja të rrojmë që të dy në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim Fytyrë e dashurisë me zënë e ëmbël ti që ke më bëre të vdes
Ilaçet nuk më bëjnë gjë s’më shërojnë plagëtë përveçse syri yt i zi që më dogji zemrënë
Dhe në ëndërr të shikoj … e kurr stë’harroj mos me mundo o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt mjaft o zemra ime eja të rrojmë që të dy në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim Fytyrë e dashurisë me zënë e ëmbël ti që ke më bërë të vdes. / KultPlus.com
Këngëtari i njohur i muzikës latine Ricky Martin do të performojë për herë të parë në Tiranë më 20 korrik në sheshin “Skënderbej”.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale momente nga koncertet e Ricky Martin në kuadër të turit të tij ““Ricky Martin Symphonic”, që po mban në vende të ndryshme të botës.
“Ricky Martin më 20 korrik në sheshin “Skënderbej’”, shkruan Rama.
Ylli botëror Ricky Martin e konfirmoi vetë më 8 qershor koncertin e tij në Tiranë. “Po!!! Shumë i lumtur të njoftoj se do të jem në Tiranë, Shqipëri më 20 korrik me koncertin tim simfonik dhe Orkestrën Kombëtare të Tiranës. Shpresoj që të gjithë të mund të më bashkoheni në koncertin tim të parë në Shqipëri”, tha Martin.
Autori i dhjetëra hiteve botërore Ricky Martin përveç grupit të tij muzikor do të shoqërohet edhe nga orkestrantë shqiptarë. Ai njihet për këngë shumë të famshme, ndër të cilat “La Copa de la Vida”, “Canción Bonita”, “Adrenalina” dhe “Claridad” etj./atsh/KultPlus.com
Në kohën e diktatures, çdo krijim duhej ti nënshtrohej kërkesave të asaj periudhe, andaj, edhe këngët cungoheshin deri në atë masë që shpeshherë deformoheshin nga origjinalja.
Kënga e famshme “Kur perëndon dielli”, me tekst të Zef Lekajt e muzikë të Leonard Dedës, është një ndër këngët që ka pësuar ndryshime.
Kjo këngë, tashmë njihet më shumë me titullin ”Po të jemi bashkë ne të dy”, mirëpo në versionin e saj origjinal kënga titullohet ”Kur perëndon dielli”, shkruan KultPlus.
Leon Lekaj, djali i Zef Lekajt, ka publikuar versionin e parë të kësaj kënge, që për dhjetëra vite është kënduar me versionin ashtu si e ka kërkuar koha.
KultPlus ju sjell videon e kësaj këngë të realizuar në vitin 1960, nën intepretimin e Lucie Milotit dhe Xhevdet Hafizit.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës.
Mbeta gjithë ditën hijeve Se m’than nën hije rri Etjen e shova krojeve Krojeve ku pin ti
Flaka ju raft-o hijeve Qi s’mujtën me m’freskue Turbullt asht uji krojeve Se etjen s’ma kan shue
Po t’jemi bashk’ ne të dy Do t’na shikjojn me zili E do t’na flasin në sy Sa duhemi un’ e ti. /KultPlus.com
Ikona e këngës shqiptare Vaçe Zela, lindi më 7 prill 1939, me zërin e saj mahnitës e të papërsëritshëm për më shumë se 40 vjet krijoi mitin e saj të pavdekësisë, duke hyrë në zemrën e çdo shqiptari brenda e jashtë atdheut.
Këngët e saj ndër vite mbeten të preferuara edhe sot nga publiku. Ajo i dhuroi publikut dhe muzikës shqiptare, zërin e saj të artë.
Sonte KultPlus ua sjell tekstin dhe videon e këngës ‘Lemza’:
O ra zilja m’nisi frika msusi hyri në mësim dhe në vend si s’më ra pika Kur ai thirri emrin tim.
Unë asnjë fjalë s’kisha mësuar Se mbrëmë në takim isha me ty Po nisi lemza e bekuar Në d’rrasë të zezë shihja dy sy.
Ohoho mos më ngacmo Ohoho se me mundon ooo Tralalala…
Ç’më kujton kaq shpesh mor djalë Lemzë or lemzë më ler të qetë Është turp i madh kur s’di një fjalë Edhe lemza kisha mbet.
M’ lerë moj lemzë se mbarova Çdo mësim unë ta mësoj Po të jap fjalën po kalova Në takim më shpesh do shkoj.
Ohoho mos më ngacmo Ohoho se me mundon ooo Tralalala…
Por lermë moj lemzë se mbarova Çdo mësim unë ta mësoj Po të jap fjalën po kalova Në takim më shpesh do shkoj
Në takim më shpesh do shkoj Në takim më shpesh do shkoj./ KultPlus.com
Liliana Çavolli është një ndër këngëtaret e para shqiptare, e cila njihet për interpretimin këngës së lehtë qytetare.
Lili, siç e njihnin miqtë kishte punuar edhe në redaksinë e muzikës në Radio Prishtinë, ndërsa pa luftës ajo ka qenë autore dhe moderatore e emisionin “Evergreen” në Radio Kosova.
Lililana Çavolli ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e muzikës shqipe.
Sonte KultPlus ju sjell “Kjo dashnia kjoft mallku”, ndër këngët më të njohura e më të dëgjuara të Çavollit.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës.
Kjo dashnia kjoft mallkue Qi s’po m’len me ndej rehat. Ty moj lule pa t’i shkrue, S’paku dy tri fjalë. Ty moj lule pa t’i shkrue, S’paku dy tri fjalë.
Oh, malli yt s’më len derman, aman! Oh, malli yt s’më len derman, aman!
Të kisha krah un’ i mjeri Të vijsha në prehnin tand! Të kisha krah un’ i mjeri Të vijsha në prehnin tand!
Ty moj lule njiherë t’zgjodha E në zemër të mbaj ndry’. Ndonse larg prej teje ndodha Mendjen e kam n’ty! Ndonse larg prej teje ndodha Mendjen e kam n’ty!
Oh t’shkretën zemër Ç’ma ke therrë, aman! Oh t’shkretën zemër Ç’ma ke therrë, aman!
Drue po vdes i mjeri, Pa të marr un’ erë! Drue po vdes i mjeri, Pa të marr un’ erë!
Sytë prej lot’ve rrinë pa u terun Loti i jem’ n’ty pikoftë! Çka t’i tham kësaj zemre t’therrun Kurr hallall mos t’kjoftë!
Oh n’andërr m’vjen E më trazon, aman! Oh n’andërr m’vjen E më trazon, aman! Zemrën teme të ngratën N’vaj përher m’a çon! Zemrën teme të ngratën N’vaj përher m’a çon!/ KultPlus.com
“Vetëm 5 minuta” është një ndër këngët që shumë të rinj e kanë gjetur veten dhe ka vazhduar të dëgjohet gjeneratë pas gjenerate. Ndërkohë, meritën kryesore për sjelljen e këtij interpretimi e ka Agron Berisha, i cili ka vdekur më 28 dhjetor të vitit 2001.
Lidhjen e tij me muzikën ai e kishte nisur që në fëmijëri. Teksa si 16 vjeçar, Berisha filloi edhe regjistrimet e para të këngëve në Radio Shkup.
“Si Vardari”, “Ndalu pak”, “Ti moj vasho”, “Vetëm 5 minuta”, “Ëndërr” janë disa nga krijimet e tij, të cilat janë të pazëvendësueshme për muzikën shqiptare.
KultPlus ju sjell këngën “Ëndërr” bashkë me tekstin e saj:
Sonte ne natë të errët të kujtoj i trazoj ëndrrat të këtij qyteti të qytetit ku jam a m’beson unë i thërras në argëtim
Endërr, o Ëndërr dëshirën ti qoja asaj dhe thuaj më të dashurës se unë një ditë do të kthehem në atdhe
Sonte ne natë të errët të kujtoj i trazoj ëndrrat të këtij qyteti të qytetit ku jam a m’beson unë i thërras në argëtim
Ndonëse Jam ndjerë i vetmuar në atdhe kam dëshirë për të takuar a m’beson a m’beson Unë të thërras në argëtim
Ref. 2 Ëndërr, o Ëndërr dëshiren ti qoja asaj dhe thuaj më të dashurës se unë një ditë do të kthehem në atdhe
E dashur këtu jam i vetmuar në qytet të huaj larg prej teje larg prej dëshirës por zemrat bashkohen pres me mall që të kthehem ne atdhe
Ref. 2 Ëndërr, o Ëndërr dëshiren ti qoja asaj dhe thuaj më të dashurës se unë një ditë do të kthehem në atdhe / KultPlus.com
Fillimi i vitit 2020 mori me vete ikonën e muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarushën, mirëpo këngët e saj vazhdojnë të dëgjohen e këndohen, pasiqë Pagarusha pas vetes la kryevepra artistike që nuk do të zhduken asnjëherë, shkruan KultPlus.
Kur flitet për Nexhmije Pagarushën, përdoren në një frymë shumë epitete si, Bilbili i Kosovës, Mbretëresha e Këngës Shqipe, Primadona e Melosit Popullor, e shumë epitete të tjera.
Repertori i saj interpretues është tejet i gjerë dhe i larmishëm. Veçohen këngët “Ani mori nuse”, “Kur më del në derë”, “Metelikun ta kam fal”, “Po të pres te dega e fikut”, “Mora testin”, “Kënga e Rexhës” etj.
Mirëpo, sonte KultPlus ju sjell një këngë të Nexhmije Pagarushës, që edhe pse nuk është ndër të njohurat e saj, është një këngë e fuqishme që i flet me një dashuri të madhe qytetit të Prishtinës.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës:
Tash kur natyra ka lulëzu Qyteti im asht zbukuru Jeta e amël me plot dëfrim Te ti po ngjallet Prishtinë.
Të du të du qyteti im Të du unë si nana fmin’ Të du të du qyteti im Të adhuroj o Prishtinë.
Qyteti im je plot gjallni Me vasha t’bukra djem te ri Gjithçka te ti është plot hijeshi Se ti po rrit nji brez t’ri. / KultPlus.com
Koncerti me pjesë nga veprat e kompozitorit Ennio Morricone mund të konsiderohet si një nga kulminacionet e Javës Kulturore Italiane në Shqipëri.
I shumëpritur qëkurse u njoftua se do të ishte pjesë e programit të Javëve Kulturore, koncerti mori vëmendje të madhe dhe arriti të shesë në kohë rekord të gjitha biletat.
Orkestra Simfonike e TKOB-së u drejtua nga maestro Benedetto Montebello ndërsa Kori i TKOB-së nga maestro Dritan Lumshi. Gjatë koncertit performuan dhe dy sopranot: Rovena Xhelili dhe Marina Kurti.
Spektatorët ndoqën muzikën e mrekullueshme të një gjeniu të papërsëritshëm si Morricone, shoqëruar me imazhet filmike, kolonat zanore të të cilëve kanë mbetur në kujtesë. Kompozimet e Ennio Morricone-s janë përdorur për kolonat zanore të mbi 500 filmave.
Në përfundim të koncertit, mbështetur nga Instituti Italian i Kulturës dhe Ambasada Italiane, publiku duartrokiti me ovacione performancën e Orkestrës Simfonike dhe Korit të TOKB./atsh/KultPlus.com
Me gjithsej 14 pika interpretuese dhe një performancë brilante, mbrëmë në ambientet e Kishës Katolike ‘Shën Ndou’, interpretoi kori më me zë në skenën e muzikës kosovare, Kori Siparantum, shkruan KultPlus.
Realizimi i këtij interpretimi, në ambientet e kishës, ishte një element i cili i dha ngjarjes një lloj madhështie, të cilën në plotni e kanë shijuar të gjithë të pranishmit në sallën e improvizuar e që ishin në numër të madh.
Lartësia e mureve të kishës, ngjyra e errët si dhe ajri i ftohtë në kishë, ishin elemente të cilat i jepnin madhështi, dramacitet dhe mister ngjarjes, e cila pati edhe një kombinim perfekt me anëtarët e korit të cilët ishin të veshur në të zeza.
Nën tingujt e instrumentit goditës, Bass Drumm, anëtarët e korit hynë në skenë nga fundi i sallës me lëvizje të shpejta. Numri i madh i anëtarëve të korit, veshja e tyre me ngjyrë të zezë si dhe hyrja e djemve në njërën anë dhe vajzave në anën tjetër, duke u pozicionuar në mënyrë perfekte në skenë në dy rreshta, ishte veç një paralajmërim për një perfomancë të hatashme e cila pritej të zhvillohej në vijim.
Lëshimi në tokë i dosjeve të cilat përmbanin pikat të cilat do t’i interpretonin, anëtarët e korit, krijoi një tingull dhe jehon të veçantë, i cili veprim paraqiste një formë të veçantë të artit në vete
Në këtë pikë, dukej sikur publiku ishte hipnotizuar nga vetë hyrja e veçantë e korit Siparantum. Tani ata të llahtarisur nga performanca e tyre, me buzëqeshje në fytyrë, syhapur dhe një pozitë trupore kurrize, sikur donin të thonin çka pastaj?
Me duartrokitje të shumta përfundoi dhe filloi çdo pikë interpretuese e korit më me nam në vend, vlerësim ky të cilin vazhdimisht e merrte nga publiku, në çdo performancë e vend.
Ndryshimi i pozicioneve të anëtarëve të korit, herë duke u ndarë e herë duke u bashkuar grupi i djemve dhe vajzave, në secilën pikë interpretuese, ishte një element tjetër i cili e bënte të veçantë interpretimin e tyre.
Publiku u mbajt pezull gjatë gjithë koncertit, pasi me plotë kureshtje e shikonin pikën e cila po interpretohej por duke e vrarë edhe mendjen se cila ishte befasia e radhës e këtij kori fantastik.
Kulminacioni i shfaqjes u arrit në pikën e tretë interpretuese ‘Mirëmbrëma’ të autorit Lorenc Anton, kur anëtarët e korit u zhvendosen me qirinjë në duar rreth sallës. Në këtë pikë publiku thuajse u mishërua me performancën, pasi koristët e transmetonin energjinë e tyre artistike fare afër audiencës, e cila ishte në një numër shumë të madh, ku një pjesë e konsiderueshme e tyre qëndronin në këmbë, pasi nuk kishte ulëse aq sa kishte të pranishëm në sallë.
Në këtë pikë magjepsjeje kori filloi interpretimin e tij, tingujt jehonin në sallë kurse publiku i stepur nga performanca shikonin me admirim rreth sallës, anëtarët e korit dhe dritën e vobektë e cila buronte nga qirinjtë. Këto pamje do të mbeten gjatë në memorien e publikut.
Po ashtu, një element i cili e bënte të dallojë këtë kor nga koret e tjera të zakonshme, ishte se pjesë e interpretimit të tyre ishte e plotësuar edhe me lëvizje mjaft unike me këmbë e duar, të cilat ishin të përgatitura mjeshtërisht. Kombinimi i këtyre lëvizjeve me tingujt nganjëherë të qetë e nganjëherë shpotitës, i jepnin performancës autenticitet dhe magnetizëm, të cilit ishte e pamundur t’i shpëtoje.
Përgjatë koncertit, përveç korit në përgjithësi, pati edhe pikë të cilat u interpretuan nga pianistët Denita Dedushaj dhe Agron Shujaku, sopranot Kaltrina Miftari dhe Edina Pllana, altoja Donika Rushiti dhe solistja Fiona Shabani, ndërsa interpretues me me instrumente goditëse ishin Fidan Strumcaku dhe Rizah Jahaj, të cilët i jepnin një ngjyrim madhështor e plotësues performancës.
Fundi i interpretimit pasoi me duartrokitje të gjata, të cilat nuk i kursenin fare të pranishmit pas gjithë atyre minutave shumë të ngjeshur me performanca të veçanta, e të bukura secila në llojin e vet.
Edhe pse vërehej që mbrëmjen e shijonin edhe vetë anëtarët e grupit, me një super energji ku e dhanë edhe shpirtin e tyre në sallë, këtë për KultPlus, personalisht e pohoi edhe organizatori i festivalit i cili në këtë mbrëmje ishte edhe interpretues, baritoni Shaban Behramaj.
“Për mua është festë e dyfishtë sonte, sepse edhe jam organizator i festivalit, por edhe si pjesë e Korit Siparantum, njërit prej koreve më aktive dhe më të suksesshme, tashmë në Kosovë. Kështu që për mua ishte një ndjenjë e veçantë për të performuar para publikut sonte. Ne e kemi sjellë një program goxha të mirë edhe goxha të larmishëm. Uroj që ta kenë pëlqyer publiku”, ka thënë Behramaj.
Kurse dirigjenti i Korit Siparantum, Memli Kelmendi, pas qindra urimeve, përshëndetjeve dhe falënderimeve nga të pranishmit, shumë i emocionuar dha një prononcim për KultPlus ku tha se ndihej shumë i lumtur që e dhanë para prishtinasve një performancë të tillë, të cilën anëtarët e korit e bënin krejtësisht në baza vullnetare.
‘’Me thënë të drejtën nuk kemi heshtur as unë dhe as njëri prej koristëve që këtë program të ja rikthejmë Prishtinës. Jam tepër i lumtur, tepër i emocionuar edhe tepër krenarë që kemi sjellë sonte një energji të cilën e kemi përmbledhë përgjatë këtyre muajve punë, dhe e kemi shfaqur para publikut të Prishtinës. Po shpresoj që njerëzit këtu e kanë shijuar edhe kanë arritur ta shohin një punë të përbashkët, e cila është e gjitha në baza vullnetare. Në këtë vend ka shpresë për gjëra të bukura”, ka thënë për KultPlus dirigjenti Kelmendi.
Ai po ashtu potencoi edhe vështirësinë e realizimit të këtij koncerti pasi rrjedha e tij kërkon përkushtim dhe dinamikë të veçantë, duke nënkuptuar që kjo edhe ishte arsyeja se përse publiku pati gjithë atë reagim.
“Ne sonte jemi paraqitur me një program krejtësisht ndryshe. Është një program që kërkon përkushtim edhe dinamikë të veçantë, nuk është një program i njëtrajtshëm i cili mund të luhet vazhdimisht.”
Interpretimi i korit Siparantum, ishte në kuadër të koncerteve të cilat po mbahen në Festivalin Ndërkombëtar “Re Musica”.
Koncerti i radhës dhe i fundit për këtë edicion do të jepet më 23 maj në Sallën e Kuqe, nga European Union Youth Orchestra, në ora 20:00. /KultPlus.com
Në një nga intervistat e njohura me këngëtarin Pirro Çako i them me mirëdashje që ai ka qenë me shumë fat në jetë. Është rritur me një nënë aq të bukur, sa kur kalonte ajo e gjithë Tirana kthente kokën. Ishte gruaja më e bukur e kryeqytetit. Pirro qeshi dhe më tha që ishte e vërtetë. “Ka qenë me të vërtet një sensacion i bukur të rriteshe me një grua që çdo mëngjes ngjante si një engjëll.
Dhe në fakt kjo ishte e vërtetë. Gruaja me emrin Luiza Papa shquhej për veshje të veçanta tërë elegancë, për stilin e saj perëndimor dhe për topuzin e famshëm që gjithnjë e ka pasur të veçantë dhe i jepte hir mbretëreshe.
Të gjithë në Tiranë e njihnin dhe kënaqeshin kur vetëm e shikonin dhe e admironin. Aq i veçantë do të ishte stili i saj në veshje sa femrat e Tiranës të gjithë e kopjonin dhe në rrobaqepësitë e kryeqytetit të gjitha gratë shpreheshin se donin një fustan si të Luiza Papës.
Luiza kishte fatin që nënën e saj ta kishte një mjeshtre rrobaqepësie dhe në shtëpinë e saj kishte dhe makinë trikotazhi që punonte bluza me fije. Ndaj e bija do të ishte modelja e parë dhe që do bënte trend në gjithë Tiranën. Dhe përveç kësaj kishte një trup të skalitur si Sophia Loren dhe një fytyrë të harmonishme dhe mrekullisht të bukur si një divë kinemaje.
“Si të gjithë në Shqipërinë e asaj kohe mundoheshin dhe të sajoheshin bukur. Pra përdornin ndonjë fustan të vjetër duke i marrë copën dhe duke sajuar një fustan të bukur me një model të ri. Pra me një nënë rrobaqepëse gjërat për të ishin më të lehta”, shprehet ajo.
Gruaja më e bukur e kryeqytetit kishte një sqimë perëndimore në veshje. “Shikonim ndonjë film, ndonjë të huaj dhe mundoheshin të kopjonim modelin e artisteve”, thotë ajo.
Ndër preferencat e veshjeve të sja ishin ngjyrat e bardha, blu, rozë e hapur dhe jeshile ndërkohë që ngjyrat e errëta dhe ato të fortat nuk ishin pjesë e garderobës së saj.
Pas fejesës më Gaqo Çakon ajo filloi të bëhej më fanatike për veshjen . Duke qenë se fati e kish lidhur me një emër të lakmuar të botës muzikore, një prej tenorëve më të mirë shqiptarë ajo filloi të ishte më e kujdesshme për pamjen e saj të jashtme. Trend i asaj kohe ishte një tualet i thjeshtë dhe një e veçantë që ajo e kish ruajtur gjithmonë: flokët topuz. Një model flokësh që gjithnjë i ka dhënë pamje mbretërore dhe aristokratike.
Të gjithë ata që në Tiranën e asaj kohe ndiqnin ngjarjet e mëdha artistike të kohës do të mbajnë mend veshjen e Luiza Papës në skenë. Aq sa biletat do të shiteshin për të parë sesi kjo vajzë e bukur dhe me sqimë por dhe me një talent të veçantë do të interpretonte në skenë.
Sot Luiza është në një moshë të shtyrë, por dhe pse rrudhat i janë shfaqur mban akoma aureolën mbretërore të saj dhe duket si gjithnjë fisnike. Gaqoja është 3 vjet më i madh se ajo dhe janë njohur në lice kur shkolloheshin të dy. Gaqo dallohej që në lice për talentin e tij dhe të gjithë e admironin.
Me Gaqon fillimisht kishin një miqësi të pastër e të sinqertë. Dashuria mes tyre lindi kur shkuan në Rusi kur ishin të dy për studime. Ditët e pushimit dilnin të dy bashkë në qytet, diskutonin, flisnin dhe thurnin plane për të ardhmen. Në Rusi kishte femra shumë të bukura, por me kalimin e kohës ato gjenin gjithnjë gjëra të përbashkëta dhe shpejt arritën në idenë se ishin të prerë për njëri-tjetrin. Dhe një ditë prej ditësh Gaqo i shprehu dashurinë.
Dhe kështu sapo u kthyen nga Rusia u martuan. Ishte viti 1963. Filluan punë në Teatrin e Operas dhe atje bënë një karrierë të lavdërueshme.
Por ishte e çuditshme sepse siç ishte zakon në Shqipërinë e asaj kohe ajo kishte një cen në biografi. Në atë kohë ishte problem i madh por ajo u tregua e sinqertë me shokun e saj. “Dashura është më e fortë se biografia”, u shpreh Gaqoja, dhe u mbyll ai muhabet.
Me Gaqon ishin një çift i përsosur. Janë respektuar në maksimum dhe gjithë jetën kanë mbrojtur dhe dinjitetin e një prej çifteve më të lakmuar të Tiranës. Sigurisht që nuk ka qenë një gjë e lehtë. Sepse ishte artiste, ishte një grua e bukur dhe ngacmimet e jashtme kanë qenë gjithnjë të mëdha. Por është munduar që gjithë jetën të ruajë dinjitetin e saj.
Një familje artistësh që gjithë jetën kanë bërë bujë me karrierën e tyre dhe kanë lënë një shije pozitive tek të gjithë me gjithçka që arritën në jetë.
E ndërsa kalojmë përsëri tek e kaluara ajo buzëqesh. Komplimenteve se ka qenë gruaja më e bukur e Tiranës i përgjigjet me një buzëqeshje të dlirë. Ishte artistja që vidhte zemra njerëzish me gjithë aureolën e saj dhe mund të quhet artistja dhe modelja e famshme e viteve 60-të në Tiranë./KultPlus.com
Veprat e dy kompozitorëve të përzgjedhur nga Shqipëria, Jetmir Zaganjori dhe Kris Sopiqoti u vlerësuan nga të gjithë kolegët dhe të pranishmit gjatë provave përgatitore të projektit Synergy, pjesë e Creative Europe, që u zhvillua këtë javë në Kotor.
Shqipëria përfaqësohet në projekt nga Qendra VOX Baroque, Jusuf Beshiri dhe Denis Bizhga ndërsa veprat janë shkruar enkas për projektin nga kompozitorët Jetmir Zaganjori me titullin “Anosmia” dhe nga Kris Sopiqoti me titullin “Noise”. Të dy kompozimet janë për kuartet harqesh.
Në Kotor u mblodhën artistë dhe kompozitorë për përgatitjen e 12 koncerteve që do të prezantohen në të gjitha qytetet e 6 shteteve pjesëmarrëse të projektit Project Synergy: Kotor, Dubrovnik, Trebinje, Tirana, Prishtina, Beograd dhe Ljubljana.
Koordinatori i projektit, Denis Bizhga solli momente nga ky event duke theksuar se u mbajtën dhe diskutime publike rreth përvojave të 12 kompozitorëve dhe 18 instrumentistëve, ku veprat e dy kompozitorëve të përzgjedhur nga Shqipëria, Jetmir Zaganjori dhe Kris Sopiqoti janë vlerësuar nga të gjithë kolegët.
“Ishte një kënaqësi që dhe muzikanti i mirënjohur Egli Prifti me duon e tij, ishte pjesë e muzikantëve të përzgjedhur për të interpretuar veprat e kompozitorëve në turin e koncerteve që do të zhvillohet në të gjithë Ballkanin Perëndimor”, u shpreh Bizhga në një postim në rrjetet sociale.
Projekti Synergy është pjesë e Creative Europe dhe bashkon festivalet, kompozitorët, artistët e rinj dhe hulumtuesit e menaxherët e rinj të kulturës, shumë të nevojshem për të ardhmen e Industrisë Kulturore si fushë e vecantë dhe sfiduese në rajon.
Finalja e madhe e eventit në Kotor ishte konferenca publike në të cilën kompozitorët prezantuan veten dhe ndanë përvojat e tyre në lidhje me kompozimin e veprave, procesin në tërësi dhe qasjen e tyre në lidhje me ide të caktuara.
Po ashtu, pati edhe diskutime në lidhje me publikimin e Udhërrëfyesit të produksionit të muzikës klasike, që është rezultat i 6 trajnimeve të mbajtura në 3 vjet në 6 vende të ndryshme të projektit.
Ky udhërrëfyes do të jetë i pari i llojit të vet në rajon dhe do të përmbledhë qasjet e produksionit të muzikës klasike në Ballkanin Perëndimor.
Java e provave në Kotor ishte dhe përgatitja finale për turin e madh veror të Festivalit, gjatë të cilit 12 kompozime të reja të shkruara si pjesë e projektit, do të kenë premierën./atsh/KultPlus.com
30 prilli njihet si dita ndërkombëtare e muzikës Jazz , e cila festohet me qëllim të rritjes së vetëdijes për vlerat e Jazzit si një mjet edukativ dhe forcë për paqen, unitetin, dialogun dhe bashkëpunimin e zgjeruar mes njerëzve.
Për të shënuar këtë datë, në shumë vende bëhen organizime të ndryshme duke u promovuar këtë rrymë të muzikës, e cila nëpër botë është mjaft e popullarizuar.
UNESCO ka caktuar 30 prillin për këtë ditë, me rezolutën e miratuar në Konferencën e Përgjithshme të kësaj organizate, në nëntor të 2011-ës.
Muzika Jazz është një lloj muzike shumë intelektuale. Ajo ndikon për një ormë tjetër të menduarit të njeriut. Ajo krijon ndjenja dhe emocione të veçanta tek individi. Melodia, ritmi, harmonia dhe loja modale e bëjnë muzikën Jazz një lloj i veçantë arti.
Muzika e Jazzit është një stil muzikor që u shfaq në fillim të shekullit të 20-të, në komunitetet zezakëve në Jug të Shtetet e Bashkuara. Ka lindur nga një përzierje e traditave të muzikës afrikane dhe evropiane. Nga fillimet e saj e deri në ditët e sotme, muzika Jazz ka marrë edhe elementë nga muzika popullore amerikane për shumë stile të dallueshme si: New Orleans Jazz që daton nga fillim të 1910, Gypsy Jazz nga vitet 1930 dhe 1940, Bebop nga mesi i viteve 1940, Cool jazz, Avant-gard jazz e të tjerë.
Instrumentet më të përdorur të muzikës Jazz janë: Saksi, Tromba, Tromboni, Bateria, Contra Basi, Ksilofoni dhe instrumentet elektrike mbas viteve 70-të.
Ndoshta, shumë prej jush e njohin historinë e dy tregtarëve të cilët udhëtuan në Afrikë në 1900-tën. Ata u dërguan për të zbuluar nëse kishte ndonjë mundësi për të shitur këpucë atje. Të dy shkruan telegrame mbrapsh në Mançester. Njëri prej tyre shkuante, ‘Situata është e pashpresë. Ata nuk veshin këpucë”.
Ndërsa, tjetri shkroi “Mundësi e jashtëzakonshme; ata ende nuk kanë këpucë”. Tani, ka një situatë të ngjashme në botën e muzikës klasike. Sepse ka nga ata që mendojnë se muzika klasike është duke vdekur, por ka edhe nga ne që mendojnë se s’keni parë gjë ende.
Mesazhi 2
Besoj se këtu jeni 160 persona. Sipas meje, ndoshta 45 prej jush janë absolutisht të apasionuar pas muzikës klasike. Ju e adhuroni muzikën klasike! FM-ja juaj në radio është gjithmonë aty tek ai kanali klasik. Dhe, ju keni CD me muzikë klasike në makinën tuaj, apo shkoni të dëgjoni simfoni, ndoshta keni fëmijë që luajnë instrumente muzikorë. Ju nuk mund ta imagjinoni jetën tuaj pa muzikën klasike. Dhe, ky është grupi i parë dhe ky është një grupi i vogël.
Pastaj vjen grupi i dytë, që është një grup më i madh. Këtu futen ata njerëz të cilën nuk e kanë problem muzikën klasike. Ata kthehen në shtëpi pas një dite të gjatë; rrëmbejnë një gotë verë, ngrejnë pak këmbët mbi tavolinë, vendosin pak Vivaldi në sfond dhe pak muzikë në sfond sepse nuk është se përbën ndonjë dëm, apo jo?
Tani, kemi grupin e tretë. Këta janë njerëzit që nuk dëgjojnë kurrë muzikë klasike. Ajo thjesht nuk është pjesë e jetës së tyre. Ju mund ta dëgjoni atë diku në aeroport, ndoshta edhe ndonjë pjesë marshi nga “Aida”, dhe kaq. Ky është grupi më i madh nga të gjithë.
Pastaj, ekziston edhe një grup tjetër i katërt, një grup i vogël. Këtu janë ata njerëz të cilët mendojnë se nuk kanë veshë. Dhe, shumë njerëz mendojnë që nuk kanë veshë për muzikë. Dëgjoj shpesh që më thonë, “im shoq nuk ka fare vesh për muzikë”.
Në fakt, askush nuk mund të jetë shurdh ndaj muzikës. Po të ishit të shurdhët ndaj tonit atëherë nuk do të ishit në gjendje të ndërronit marshin e makinës suaj; nuk do të bënit dot dallimin e dikujt që është nga Teksasi me atë që është nga Roma. Madje, edhe telefoni; një telefon i thjeshtë fare, kur ju telefonon mamaja, ju nuk do ta dinit që është ajo. Mund të mos kuptoni në çfarë gjendje humori është, por ju e dini që është ajo. Ju keni një vesh fantastik.
Dhe, çdo njeri ka një vesh fantastik. Por, nuk mund të vazhdohet një debat i tillë me këtë boshllëk kaq të madh midis atyre që e duan, që janë të apasionuar ndaj muzikës klasike dhe atyre që nuk kanë asnjë lidhje me të.
Tani do të shikoni që nuk ka asnjë fije dyshimi në fytyrën time për atë që do t’ju tregoj më poshtë: Kjo është një nga karakteristikat e një lideri, që ai nuk dyshon për asnjë çast në kapacitetin e njerëzve të cilët ai po drejton për të kuptuar çfarëdolloj ëndrre për të cilën ai po ëndërron. Imagjinoni sikur Martin Luther King të thoshte, “Unë kam një ëndërr!… Por, pastaj të mendonte, – por nuk jam i sigurt për të”.
Mesazhi 3
Tani do t’ju luaj një pjesë të mrekullueshme nga Chopin, preludin Nr. 4. Përpara se ta luaj këtë pjesë për ju, do t’ju lutesha të mendoni për dikë që tashmë nuk gjendet më pranë jush: Një gjyshe e dashur, një njeri i/e dashur për ju, për dikë në jetën tuaj që e doni me gjithë zemër, por që nuk është më me ju. Ri-silleni atë person në mendjen tuaj dhe në të njëjtën kohë dhe ndiqni të gjithë linjën e muzikës nga nota “b” tek ajo e fundit dhe do të dëgjoni gjithçka që Chopin ka për t’ju thënë.
Përpara 10 vitesh ndodhesha në Irlandë gjatë trazirave dhe unë po punoja aty me disa fëmijë katolikë dhe protestantë mbi zgjidhjen e konfilketeve. Dhe, i luajta atyre këtë pjesë nga Chopin. Dhe, kjo ishte një gjë e rrezikshme për t’u bërë pasi ata ishin fëmijë që vinin nga rruga. Njëri prej tyre erdhi dhe më takoi mëngjesin tjetër pasi i luajta këtë pjesë nga Chopin. Ai më tha: “Nuk kisha dëgjuar kurrë më parë muzikë klasike në jetën time. ‘Por, kur ju luajtët atë pjesë nga Chopin,’ – më tha ai, “im vëlla u qëllua vjet dhe unë nuk qava për të. Por, mbrëmë kur ju luajtët këtë pjesë, unë po mendoja për të dhe pastaj ndjeva që lotët më rrodhën në faqe dhe u ndjeva shumë mirë…të mund të qaja për tim vëlla. Dhe, kështu, në atë moment mblodha mendjen se muzika klasike është për të gjithë”.
Mesazhi 4
Kush isha 45-pesë vjeç dhe, ndërkohë kisha 20 vite që dirigjoja, më ndodhi diçka e hatashme dhe papritur kuptova që dirigjenti i një orkestre nuk nxjerr asnjë tingull. Dirigjinti nuk nxjerr asnjë tingull. Ai varet për fuqinë e tij nga aftësia që ka për t’i bërë të tjerët të fuqishëm. Sapo e kuptove këtë gjë ndryshoi çdo gjë për mua. Mua më ka ndryshuar jetën dhe njerëzit në orkestrën time vinin dhe më pyesnin nëse kishte ndodhur gjë. Dhe, ja se çfarë ndodhi: Unë kuptova që detyra ime ishte të zgjoja mundësitë tek njerëzit e tjerë. Dhe, sigurisht që doja të zbuloja se si e bëja këtë gjë dhe e dini se çfarë duhet të bëni për ta kuptuar këtë? Shikoni sytë e tyre. Nëse sytë e tyre shkëlqejnë, atëherë ju do ta kuptoni se e keni arritur këtë gjë. Ja për shembull, me sytë e këtij djali (nga audienca) mund të ndriçosh një fshat të tërë. Nëse sytë nuk shkëlqejnë, atëhëre duhe t’i drejtoni vetes këtë pyetje: Çfarë jam duke bërë unë që sytë e muzikantëve të mi nuk shkëlqejnë? Këtë mund ta bëjmë edhe në lidhje me fëmijët tanë. Çfarë jam duke bërë unë që sytë e fëmijëve të mi nuk shkëlqejnë? – Është një botë totalisht e ndryshme. Pyetja që duhet t’i bëjmë të gjithë vetes është se kush jam unë atje jashtë tek bota e jashtme?
Unë kam një përkufizim për suksesin. Për mua është shumë e thjeshtë. Suksesi nuk ka të bëjë me pasurinë dhe me famën, por me sesa sy të shndritshëm kam rreth vetes.
Mesazhi 5
Ajo që themi është shumë e rëndësishme; ajo që del nga goja jonë. Këtë e kam mësuar nga një grua e cila i ka mbijetuar kampeve të Aushvicit, një nga të rrallat. Ajo shkoi në Aushvic kur ishte 15-të vjeçe, ndërsa vëllai i saj ishte 8 vjeç. Prindërit i humbën. Dhe, ajo më tha këtë: “Ishim në tren duke shkuar në Aushvic; pashë poshtë dhe im vëlla nuk i kishte më këpucët”. Dhe, ajo i ishte kthyer, siç mund t’i flasë një motër e madhe vëllait të vogël: “Ku e ke mendjen që nuk i ke më këpucët mbathur?” Fatkeqësisht kjo ishte gjëja e fundit që ajo mund t’i thoshte atij pasi ajo nuk e pa më atë kurrë. Ai nuk mbijetoi. Dhe, kur doli nga Aushvic-i, ajo bëri një betim. “Dola nga Aushvici në jetë dhe u betova që nuk do t’i them kurrë askujt asgjë e cila nuk do të kishte peshën e diçkaje të fundit që mund t’i thuash dikujt në jetë”.
*Benjamin Zander (1939), është një dirigjent anglez, i cili aktualisht shërben si dirigjent i Orkestrës Filarmonike të Boston-it dhe Orkestrës Rinore Filarmonike të Boston-it, si edhe si dirigjent i ftuar në orkestra të tjera në mbarë botën. Aktualisht, ai është duke përfunduar regjistrimin e ciklit të plotë të simfonive të Mahler-it, të cilat janë pritur me nje vlerësim të jashtëzakonshëm nga kritika, njëherësh për interpretimin e Zander-it, si edhe për diskun e plotë shpejgues të përmbajtjes së muzikës për muzikëdashësit.palimpsest/KultPlus.com
Kur luftohet një formë kulturore, njerëzit që e duan dhe e vlerësojnë marrin mbrojtje. Ata rrethojnë vagonët, gjuajnë me tenxhere këdo që duket armiqësor dhe ruajnë sendin që po mbrojnë si ndonjë relike të shenjtë.
Ekziston një rrezik që kjo mund të ndodhë me muzikën klasike dhe vështirë se mund të fajësohen qarkorët e vagonëve. Qeveria është indiferente, sistemi shkollor e mënjanon atë, ideologët që urrejnë çdo gjë “mashkullore, të zbehtë dhe bajate” e sulmojnë atë dhe vendimet e fundit nga Këshilli i Arteve në Angli dhe BBC (veçanërisht në lidhje me Britten Sinfonia dhe BBC Singers) sugjerojnë armiqësi të hapur. Për të mos përmendur problemin e plakjes së audiencës, pasojat e vazhdueshme të Covid-it dhe erërat e kundërta ekonomike.
Por të shpallësh vlerën e veçantë të një forme arti, si nga një foltore, nuk është domosdoshmërisht mënyra më e mirë për të fituar miq të rinj. Sigurisht që muzika klasike mund ta lartësojë shpirtin, por gjithashtu mund ta qetësojë dhe argëtojë atë – me kusht që kampionët e formës së artit të angazhohen me shijen e zakonshme dhe me kulturën më të gjerë.
Për të kuptuar domosdoshmërinë e kësaj, mjafton ta kthesh mendjen në mesin e shekullit të kaluar, kur muzika klasike kishte shumë miq, në të gjitha nivelet e shoqërisë. Shenja më e sigurt për këtë është se muzikantët klasikë shiheshin vazhdimisht në media. Idhulli britanik i matinée Malcolm Sargent ishte një emër i njohur, ashtu si edhe Leonard Bernstein. Para tij, Arturo Toscanini shihej rregullisht në TV prime-time, duke drejtuar orkestrën që kompania e transmetimit krijoi për të, Orkestrën Simfonike NBC. Dirigjentë, kompozitorë dhe instrumentistë e këngëtarë të mirë ishin të ftuar të rregullt në chat show.
Hera e fundit që mbaj mend që kjo ndodhi me ndonjë rregullsi ishte në emisionet e bisedave të Terry Wogan në mesin e viteve 1980, kur u shfaqën, ndër të tjera, violinisti me flokë të mprehta Nigel Kennedy, këngëtarja e operës Montserrat Caballé dhe Sir Michael Tippett i moshuar dhe tepër i dashur.
Shikoni përreth tani, dhe është e vështirë të mendosh për muzikantë klasikë që kanë atë lloj njohjeje emri. Sigurisht, Simon Rattle është diçka si një hero kulture brenda muzikës klasike, sepse ai është gjithmonë i gatshëm të qëndrojë jashtë kur dalin lajmet për shkurtimet më të fundit. Por për pjesën tjetër të vitit ai është i padukshëm. A mund ta imagjinoni atë si të ftuar në Big Show të Michael McIntyre? Me siguri jo.
Unë do të doja të sugjeroja një arsye pse muzika klasike po zbehet nga jeta jonë kulturore është se ajo trajtohet me një respekt kaq mbytës (kur nuk shpërfillet apo sulmohet). Askush nuk e satirizon më. Zoti e di që ka shumë për të satirizuar në muzikën klasike, kur mendon për formalitetet e çuditshme të jetës së koncerteve dhe rëndësinë e vetes së disa artistëve klasikë. András Schiff është një artist i mrekullueshëm, bekojeni, por kombinimi i orës së vjetëruar me vetëdije dhe tërbimit kundër filistinizmit të botës thërret për një tërheqje të këmbës. Sa i përket operës, absurditetet e saj janë aq të patenta sa është çudi që dikush e merr seriozisht.
Dëshira për të parodizuar aspektet qesharake të muzikës klasike dhe operës u shfaq – siç mund ta prisnit – pikërisht në momentin kur ato forma arti filluan ta merrnin veten vërtet shumë seriozisht. Askush nuk do të donte të parodizonte Mozartin, sepse ai ishte thjesht shumë i zënë duke punuar drejt afatit të ardhshëm për t’i dhënë vetes hijeshi dhe hijeshi. Ejani përpara vetëm gjysmë shekulli në epokën romantike, dhe gjërat janë shumë të ndryshme. Kompozitorët dhe interpretuesit tani pretendonin se ishin shikues në kërkim të “muzikës së së ardhmes”, duke banuar në një plan më të lartë se të vdekshmit e zakonshëm. Liszt i bëri zonjat të hidhëroheshin me virtuozitetin e tij, Wagner thirri një botë të tërë mitike perëndeshash me helmeta dhe dragonj hakmarrës
E gjithë kjo dha një material të mrekullueshëm për karikaturistët. Ata e treguan Wagnerin duke ngulur gozhdë me gëzim në veshët e dëgjuesve të tij dhe Liszt-in duke luajtur një piano aq dhunshëm sa u drodh në një mijë pjesë. Në shekullin e 20-të, dëshira për të satirizuar muzikën klasike u përhap në zhanret e reja të komedisë stand-up dhe në mediat e reja. Vëllezërit Marks dërguan opera në një Natë në Opera dhe në filmat vizatimorë muzika klasike u tall pandërprerë. “Sistemi me 12 nota” i Schoenberg u parodi në filmin vizatimor të Tom dhe Xherrit “Macja që i urrente njerëzit”, dhe në “Concerto Cat” Tom dhe shoku i tij i vogël luftojnë përmes mediumit të Rapsodisë Hungareze nr. 2. Në filmin vizatimor Bugs Bunny Long-haired Hare Bugs imiton dirigjentin e madh yll Leopold Stokowski në podium, duke ndezur dhe fikur orkestrën me një lëvizje të thjeshtë të stafetës së tij.
Duke ardhur në kohët më të fundit, ju gjeni imitimin e drejtpërdrejtë të Dudley Moore të Peter Pears duke kënduar Little Miss Muffet dhe skicën e pavdekshme Morecambe dhe Wise ku “Z. Preview”, i njohur ndryshe si André Previn drejton orkestrën në Koncertin për Piano të Grieg, ndërsa në piano Eric Morecambe gjen një duzinë mënyrash të ndryshme për të mos e nisur veprën.
Unë isha shumë i ri në atë kohë, por nuk mbaj mend që dikush të pretendonte se ky skeç tregonte një mungesë të turpshme respekti për formën fisnike të artit të muzikës klasike. Njerëzit atëherë nuk ishin infektuar me sëmundjen e tmerrshme të “respektit”, e cila vendos një kordon nderimi artificial rreth çdo gjëje që konsiderohet të jetë e vlefshme nga ndonjë grup me interes të veçantë. Ata e kuptuan se në jetën kulturore asgjë nuk është e shenjtë dhe se gjithçka është në dorë të humoristit – sepse satira dhe tallja nuk janë armiku, ato janë ana tjetër e medaljes së dashurisë dhe pasionit. Një ose dy humoristë bashkëkohorë e kuptojnë këtë, veçanërisht Rainer Hersch, i cili ndërthur dashurinë dhe njohuritë e mëdha të muzikës klasike me një sy të pagabueshëm për absurditetet e saj.
Duke thënë këtë, nuk mund të fajësohet bota klasike që është kaq e turpshme. Është e vështirë të bësh shaka për atë që të pëlqen kur sulmohet, dhe muzikantët tanë klasikë kanë para vetes shembullin e Evropës kontinentale, ku satira dhe muzika klasike nuk përzihen absolutisht kurrë. Respekti për formën e artit në Gjermani është pozitivisht nderues, por pyes veten nëse në afat të gjatë kjo mund të mos jetë vetë-shkatërruese.
Ndjenja ime është se një angazhim i thellë me një formë arti nuk shprehet më së miri përmes një respekti të ashpër dhe mbytës. Kur Stravinsky mori pjesë të ndryshme të muzikës baroke italiane të panjohura si bazë për baletin e tij të madh neoklasik Pulcinella, duke i nënshtruar ato ndaj shtrirjeve dhe shtrembërimeve të zgjuara “kubiste”, ai u akuzua për mungesë respekti për burimet e tij. Serge Diaghilev, impresario që porositi punën, ishte në fakt një nga mosmiratuesit; sipas kompozitorit, ai shkoi me muaj të tërë me një shprehje që sugjeronte “Shekulli i Tetëmbëdhjetë i ofenduar”. Stravinsky kishte një kundërpërgjigje të thjeshtë për mosmiratuesit: “Ju respektoni, unë të dua”.
Këshilla ime e Vitit të Ri për botën e muzikës klasike është—mos u varni kaq shumë për të fituar respekt për muzikën klasike. Mos harroni se ajo gjithashtu mund t’i bëjë njerëzit të qeshin, dhe nëse mund t’i bëni njerëzit të qeshin me muzikën klasike, ata tashmë janë në gjysmë të rrugës për ta dashuruar atë./thetelegraph/KultPlus.com
Lady Gaga, e lindur si Stefani Joanne Angelina Germanotta në Nju Jork, u rrit në një familje të pasur me prindër artistë dhe u nxit të ndjekë karrierën e saj muzikore që në moshë të vogël.
Ajo performonte fillimisht në teatër, luante në shfaqjet e shkollës së saj, dhe studionte në CAP21 përmes Tisch School of the Arts të NYU, para se ta linte shkollën për të ndjekur karrierën muzikore. Pas largimit nga një grup rock dhe prishjes së një kontrate me Def Jam Recordings, Gaga punoi si një kantautore për Sony dhe ATV Music Publishing. Prej andej, artisti diskografik Akon vuri re aftësitë e saj zanore dhe e ndihmoi të nënshkruante një marrëveshje të përbashkët me Interscope Records dhe me KonLive Distribution ku edhe filloi punën në albumin e saj të debutimit “The Fame”, shkruan KultPlus.
Albumi u lirua në vitin 2008 dhe u bë një sukses i menjëhershëm në mbarë botën. Në vitin 2009, ajo fitoi çmimin Grammy për këngën e saj “Poker Face”, dhe karriera e saj filloi të ndizet si një zjarr.
Gaga vazhdoi të publikonte album pas albumit dhe këngë pas kënge, duke përjetuar suksesin me këngë të tilla si “Bad Romance”, “Born This Way”, “Applause”, dhe shumë të tjera. Ajo gjithashtu u bë një ikonë e stilit dhe modës, duke sjellë stile të reja dhe të ndryshme në modën botërore.
Në vitin 2018, Gaga ishte në një prej rolave kryesore në filmin “A Star is Born”, ku ajo dëshmoi talentin e saj jo vetëm si këngëtare, por edhe si aktore. Roli i saj si Ally, i cili vë në pah aftësitë e saj vokale dhe emocionet e thella, solli një nominim për Oscar dhe fitoi çmime të tjera të rëndësishme në botën e kinemasë.
Përveç karrierës së saj muzikore dhe kinematografike, Gaga ka qenë një mbështetëse e pashoqe e të drejtave të LGBT, si dhe një zë i fuqishëm kundër dhunës dhe keqtrajtimit seksual. Ajo gjithashtu ka qenë një aktiviste e rëndësishme në fushën e shëndetit mendor, duke ndihmuar në hapjen e një linje telefoni të ndihmës psikologjike për ata që vuajnë nga ankthi, depresioni dhe vetëvrasja.
Nëse shohim në tërësi karrierën dhe jetën e Lady Gagës, kuptojmë që ajo është një personazh i cili ka arritur të bëhet një ikonë në muzikë, modë dhe kinema, ndërkohë që është angazhuar edhe në fusha sociale dhe humanitare.
Me një fanellë të shkruar “Be Kind” (të jesh i këndshëm) në koncertet e saj, Gaga ka kujtuar njerëzit që në kohët e vështira, mënyra më e mirë për t’i dhënë kuptim jetës është të tregohen të këndshëm dhe të ndihmojnë njëri-tjetrin.
Sot, në ditën e saj të ditëlindjes, adhuruesit e saj vazhdojnë të urojnë dhe shpresojnë që ajo të vazhdojë të jetë një frymëzim dhe një zë i fuqishëm në muzikë, modë, kinema dhe në luftën për të drejtat dhe shëndetin e njerëzve në të gjithë botën. / KultPlus.com
Frédéric François Chopin konsiderohet gjerësisht si një nga kompozitorët më të mëdhenj në historinë e muzikës klasike. I lindur në Poloni në 1810, Chopin filloi të luante piano në një moshë të re dhe shpejt tregoi talent të jashtëzakonshëm. Ai studioi muzikë në Varshavë dhe më vonë në Paris, ku jetoi pjesën më të madhe të jetës së tij të rritur.
Muzika e Chopin është e njohur për elegancën, ndjeshmërinë dhe shkëlqimin teknik. Ai shkroi kryesisht për piano, dhe kompozimet e tij karakterizohen nga meloditë e tyre lirike, lulëzimi virtuoz dhe kompleksiteti harmonik. Shumë nga pjesët e tij, të tilla si “Nocturnes” e tij të famshme, janë shumë emocionale dhe ndjellëse, duke kapur një sërë humoresh dhe ndjenjash.
Muzika e Chopin ishte shumë me ndikim në zhvillimin e periudhës romantike në muzikën klasike, dhe ai shpesh konsiderohet një figurë kryesore në lëvizje. Veprat e tij ishin gjithashtu një burim frymëzimi për kompozitorët e mëvonshëm, duke përfshirë Debussy dhe Ravel.
Gjatë gjithë jetës së tij, Chopin luftoi me shëndetin e dobët, duke përfshirë tuberkulozin, i cili përfundimisht çoi në vdekjen e tij të parakohshme në moshën 39-vjeçare. Megjithatë, pavarësisht jetës së tij të shkurtër, trashëgimia e tij si kompozitor ka qëndruar dhe muzika e tij vazhdon të interpretohet dhe të festohet. Rreth botës. Sot ai mbahet mend si një nga kompozitorët më novatorë dhe më me ndikim në historinë e muzikës klasike. / KultPlus.com
Vitet 1980 ishin një dekadë e muzikës së mrekullueshme dhe shumë nga këngët që ishin të njohura gjatë asaj kohe janë ende të dashura edhe sot.
KultPlus ju sjellë disa këngë klasike të viteve 1980 që ia vlen t’i dëgjoni:
“Sweet Child o’ Mine” nga Guns N’ Roses – Kjo baladë e fuqishme u publikua në vitin 1988 dhe shpejt u bë e preferuara e fansave. Është e njohur për instrumentet në të dhe tekstet emocionale.
“Thriller” nga Michael Jackson – Kjo këngë kërcimi u publikua në vitin 1982 dhe u bë një nga këngët më të shitura të të gjitha kohërave. Videoja muzikore shoqëruese e saj, e cila paraqet Jackson si një ujk, është gjithashtu shumë e paharrueshme.
“Billie Jean” nga Michael Jackson – Kjo këngë u publikua në 1983 dhe përmban vokalin e qetë dhe ritmin tërheqës të Jackson. Është një nga këngët më të shitura të të gjitha kohërave dhe ndihmoi në çimentimin e statusit të Jackson si “Mbreti i Popit”.
“Don’t You (Forget About Me)” nga Simple Minds – Kjo këngë rock u publikua në 1985 dhe u bë një hit i madh, pjesërisht falë përfshirjes së saj në kolonën zanore të filmit popullor “The Breakfast Club”.
“Like a Virgin” nga Madonna – Kjo këngë pop u publikua në 1984 dhe u bë një nga këngët më të njohura të Madonna-s. Është e njohur për refrenin tërheqës dhe videoklipin e paharrueshëm muzikor. /KultPlus.com
Instrumenti më i vjetër muzikor në botë është një flaut 60.000-vjeçar, i bërë nga një Neandertal nga kocka e këmbës së majtë të një ariu të ri që jetontenë shpella. Si Neandertalët, ashtu edhe arinjtë e shpellave janë zhdukur prej kohësh, por muzika, me të gjitha konceptet dhe estetikën e saj themelore, jeton ende me speciet tona.
Ndërsa muzika ka sot një rëndësi të madhe, origjina e saj është ende e pa kuptuar, duke qenë një objekt debati midis studiuesve. Gjithsesi ekzistojnë disa ide se si dhe pse u shfaq muzika. Një teori e pranuar gjerësisht, është se muzika mund të ketë evoluar si një formë e shprehjes emocionale apo komunikimit.
Sipas kësaj teorie, muzika mund ta ketë origjinën si një mënyrë që njerëzit e hershëm e përdornin për të shprehur ndjenjat dhe emocionet e tyre, si gëzimi, trishtimi ose ankthi.
Me kalimin e kohës, muzika mund të ketë evoluar për t’u bërë një formë më e sofistikuar e komunikimit, duke i lejuar njerëzit të ndajnë ide dhe emocione komplekse përmes zërit.
Ky koncept mbështetet edhe nga një studim i ri. Studiuesit në Universitetin e Oregonit, SHBA, zbuluan se subjektet që ishin më të aftët në interpretimin e gjendjeve emocionale të njerëzve të tjerë, ishin po aq të aftë në vlerësimin e emocioneve të përcjella nga këngë të ndryshme.
Zakari Uollmark, muzikolog dhe shkencëtar i aftësive njohëse në Universitetin e Oregonit, u tërhoq shumë nga teoria se si muzika dhe empatia, i shërbejnë në thelb të njëjtit rol, duke lehtësuar lidhjen shoqërore përmes një mjeti të shprehjes emocionale.
Por në vend se t’i pyesnin njerëzit se sa empatikë ishin, Uollmark dhe kolegët e tij kryen një studim të ri në të cilin u treguan pjesëmarrësve video të njerëzve që flisnin për një episod të ngarkuar emocionalisht në jetën e tyre. Po ashtu, ata dëgjuan muzikë në piano që ishte krijuar posaçërisht për të përcjellë një histori të caktuar emocionale.
Më pas, interpretimet e pjesëmarrësve u krahasuan drejtpërdrejt me reagimet e njerëzve të incizuar dhe të vetë muzikantëve. Ata që mund të identifikonin më mirë emocionet e njerëzve të tjerë, ose që mund të identifikonin pjesëmarrësit më empatikë, ishin po aq të saktë në vlerësimin e emocioneve të përcjella nga muzika.
“Nëse muzika evoluon për të na ndihmuar të lundrojmë në mjedisin tonë shoqëror, dhe muzika është para së gjithash një sjellje sociale, atëherë do të prisnim që të kishte një lloj procesi nervor të përbashkët në themel të të dyjave”- thotë Uollmark, që tani është duke punuar me një studim të ri.
Përmes hulumtimit të sponsorizuar nga “Grammy Foundation”, ekipi i tij do të skanojë trurin e njerëzve për të parë të njëjtat qarqe nervore që aktivizohen nga empatia dhe muzika.
Në përgjithësi, origjina e muzikës është komplekse dhe e vështirë për t’u përcaktuar me ndonjë siguri tëmadhe. Por e qartë është se muzika ka luajtur një rol të rëndësishëm në historinë njerëzore, dhe vazhdon të jetë një forcë e fuqishme në formësimin e kulturës dhe shoqërisë njerëzore deri më sot./ KultPlus.com
Ylli i skenës botërore, Dua Lipa, ka shënuar një tjetër vit të suksesshëm duke marrë pjesë në skena të ndryshme të njohura në mbarë botën dhe duke e mbyllur kështu vitin në mënyrën më të mirë të mundshme, shkruan KultPlus.
Pandemia COVID-19, ndikoi që turneu i saj “Future Nostalgia” të shtyhet për dy vite dhe “2022-ta” të jetë viti kur Lipa shpërthen.
Përmes një postimi në rrjete sociale, 28 vjeçarja reagoi duke thënë se ky ishte viti që e ndryshoi jetën e saj.
“Future Nostalgia ~ 2022 ~ viti që ndryshoi jetën time. Faleminderit për kujtimet e përjetshme”, shkroi Lipa në Instagram.
Mediat britanike kanë raportuar se Lipa aktualisht është duke punuar në albumin e saj të ri. /KultPlus.com
Ministria e Kulturës njofton se të gjitha institucionet e kulturës do të kenë rregullisht program në gjithë Kosovën, përcjell KultPlus.
“Në kuadër të programit “Filharmonia në lëvizje” dhe organizimit të koncerteve në qytete të tjera të Kosovës, Orkestra Frymore e Filharmonisë mbajti koncertin e radhës në Shtëpinë e Kulturës “Xhavit Haziri” në Obiliq”, thuhet në njoftimin e MKRS-së.
Ndërkaq, aty gjithashtu u njoftua se para publikut u interpretuan vepra të kompozitorëve të huaj dhe vendor në dirigjimin e Baki Jasharit dhe Lirjona Sylejmanit.
Një program i pasur artistik që dha emocion për të gjithë të pranishmit.
“Muzika është një vepër arti që shkon nga veshi drejt e në zemër”.
Muzika përgjithësisht perceptohet si më universalja nga të gjitha format e artit. Ajo është një lloj arti unik që na stimulon trunin tonë duke na ngjallur përgjigjje nga të gjitha shqisat tona njerëzore. Krijimi i një vepre arti të veçantë dhe origjinale që të dalllohet nga konkurrenca kërkon origjinalitet. Arti nuk është thjesht një shprehje a diçkaje që ndodhë çdo ditë. Ka shumë lloje të ndryshme të artit, por muzika ka ndikuar në jetën e shumë njerëzve dhe është integruar në ekzistencën tonë të përditshme, shkruan KultPlus.
Kurdo herë që flasim për art në Kosovë, artin e muzikës, është e paimagjinueshme të mos e përmendim figuën e madhe të Nexmije Pagarushës. Programi “Mbi Re” i Prishtina International Vocal Festival do të përmbajë këngë të përpunuara dhe të mirëfillta shqipe të Pagarushës.
Këto këngë do të këndohen nga Arta Jashari, si soprano, e përcjellur nga Pranvera Hoxha Bryma në piano, Yllka Simnica në flautë, Astrit Stafai në kitarë dhe në trumpetë do të jetë Avni Krasniqi.
Në një intervistë për KultPlus, Arta Jashari thotë se të performuarit këngë nga Nexhmije Pagarusha i është dashur që të ndjekë shkolla profesionale jashtë vendit për një kohë të gjatë.
“Diva shqiptare e muzikes Nexhmije Pagarusha ishte dhe do mbetet një ndër zërat më unik në historinë tonë, e cila duhet ruhet me zilinë më të madhe si thesar shumë i rëndësishëm i zhvillimit tonë kulturor e artistik si shoqëri. Unë që nga moshat më të hershme kam shkuar në shkollime jashtë vendit, e them këtë sepse më është dashur që të arrij një pjekuri vokale dhe profesionale mjaft të bujshme që të mund të “guxoj” të marr një iniciativë të tillë, shumë të rëndësishme për mua si artiste – të rikthej këngët madhështore të Nexhmije Pagarushës”, thotë ajo.
Tutje, Jashari njofton se në këtë program do të jenë 12 këngë, të cilat janë duke i përshtatur për një format koncertal.
“Kam hulumtuar dhe përzgjedhur afro 12 këngë, të cilat jemi duke i pështatur në format koncertal, pra për piano, vokal dhe instrumentistë mysafirë, të cilët i falenderoj shumë për gadishmërinë e pjesëmarrjës në Koncert”.
Me ndihmën e kolegëve të mij, duke nisur nga aranzhuesi i këngëve kompozitori Kreshnik Aliçkaj, pianistja Pranvera Hoxha-Bryma jemi duke bërë prova dhe pregaditje çdo ditë për këtë program.
Dëshira e përzier me përgjegjësi për të risjellë muzikë të mirëfilltë shqipe
Muzika konsiderohet si shtrirja e së vërtetës së pakufishme; i lejon individët të shprehen në çfarëdo mënyre; është një formë arti mbarëbotërore që nuk mund ta injorojmë; dhe u paraqet interpretuesve mundësi të shumta vendimmarrëse çdo ditë.
“Këngët të cilat jam duke i punuar janë diçka krejtësisht ndryshe prej asaj çfare unë këndoj tash e 17 vite në skenë. Teknika është krejt tjetër, regjistri vokal dhe mund të them që përveq muzikes aq të bukur së Nexhmije Pagarushës, çdo herë e më shumë më duket e jashtëzakonshme për atë çfarë ajo ka krijuar në kohën e saj dhe aftësive të saj vokale”, shprehet Jashari, duke treguar se është një dëshirë e madhe e saj që të risjellë muzikën e mirëfilltë shqipe me një përgjegjësi shumë të madhe profesionale.
Një jetë në skenë bashkë = kombinim energjik
“Pianistja dhe korepetitorja Pranvera Hoxha-Bryma dhe unë kemi pothuajse një jetë të tërë në skenë. Korepetitori është ai apo ajo që përbën boshtin e programit dhe ne jemi nje kombinim energjik, të cilin besoj arrijnë t’a vërejnë publiku patjetër”.
Jashari mes tjerash përmend edhe faktin që ata kanë dëshmuar mirë interesimin e publikut për muzikën klasike.
“Ne i qëndrojmë besnik publikut dhe ardhjes në çfarëdo hapësire të improvizuar që ne si artistë të muzikës klasike mundohemi të iu ofrojmë. Nuk dyshoj as për koncertin në fjalë, meqë është për herë të parë një format i tillë skenik dhe me muzikë shqipe”, përfundon ajo.
Ky koncert do të zë vend në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare më 11 tetor me fillim nga ora 20:00.
“Pri Vocal Fest” do të fillojë më 6 tetor dhe do të përfundojë më 12 tetor, ku edhe shënohet 5 vjetori i themelimit të këtij festivali. Artistë nga vendi dhe skena ndërkombëtare do të paraqiten përgjatë këtyre gjashtë ditëve. /KultPlus.com
