NASA ka publikuar sot pamje satelitore nga liqeni i Ohrit dhe ai i Prespës, teksa i cilëson si dy nga liqenet më të lashta në Europë, me karakteristika dhe veçori unike.
Liqeni i Ohrit dhe Liqeni i Prespës, dy nga liqenet më të lashta në Evropë, shtrihen në një zonë malore përgjatë kufijve të Maqedonisë së Veriut, Shqipërisë dhe Greqisë. Liqenet kanë ekzistuar për të paktën 1 milion vjet dhe ndoshta edhe më gjatë.
Shumica e miliona liqeneve në botë janë më pak se 18,000 vjet të vjetra dhe u formuan kur akullnajat u shkrinë në fund të Epokës së fundit të Akullnajave.
Ohri është më i madhi dhe më i thelli nga të dy, me një thellësi mesatare prej 155 metrash . Prespa ka një thellësi mesatare prej 14 metrash. Gjeologët klasifikojnë 30 liqene në botë si më të lashta, në këtë kategori bëjnë pjesë Ohri dhe Prespa.
Pjesa më e madhe e ujit të liqenit të Ohrit vjen nga burimet nënujore, shkruan NASA. Në një studim të fundit, bazuar në afro katër dekada të vëzhgimeve të Landsat, shkencëtarët raportuan se Liqeni i Prespës humbi 7 për qind të sipërfaqes dhe gjysmën e vëllimit të tij midis viteve 1984 dhe 2020, me shumë mundësi për shkak të rritjes së tërheqjes së ujit për bujqësinë.
Në liqenin e Ohrit ndodhen 200 lloje speciesh që nuk gjenden askund tjetër, këtu bëjnë pjesë kërmijtë e pazakontë, rosat dhe trofta.
Liqeni i Ohrit mbrohet nga UNESCO-s dhe në disa raste është quajtur “Galapagos Evropian” ose një muze i fosileve të gjalla për shkak të biodiversitetit të tij të jashtëzakonshëm.
Në vitin 2010, shkencëtarët e Unionit Ndërkombëtar Astronomik i dhanë emrin Ohër një liqeni në Titan. Artikulli i NASA-s./ KultPlus.com
Shpresat e NASA-s për një lëshim të hënën të raketës masive të Sistemit të Nisjes Hapësinore nga Qendra Hapësinore Kennedy në një fluturim provë drejt Hënës janë pezull për të paktën disa ditë pasi inxhinierët nuk ishin në gjendje të zgjidhnin një problem me motorin, përcjell KultPlus.
Një nga katër motorët e fazës bazë SLS dështoi të arrijë temperaturën e duhur për nisje, duke bërë që drejtori i nisjes së misionit Artemis I të shtynte ngritjen e planifikuar të së hënës në mëngjes.
Me vetëm 40 minuta të mbetura nga numërimi mbrapsht, i planifikuar që në orën 8:33 të mëngjesit ET, kontrollorët e fluturimit kishin thirrur ndalimin ndërsa inxhinierët vlerësuan problemin.
Inxhinierët po merreshin me një sërë çështjesh në prag të nisjes së planifikuar. Së pari, goditjet e rrufesë në jastëk të shtunën fillimisht shkaktuan disa shqetësime, por zyrtarët më vonë thanë se nuk kishte dëmtime në automjet, kapsulë apo pajisje tokësore. Më pas erdhi një vonesë 45-minutëshe e motit të hënën herët në mëngjes që ngadalësoi procedurën për mbushjen e fazës bazë me karburantin e saj me hidrogjen. U zbulua gjithashtu një rrjedhje, por u zgjidh.
“Ne nuk nisemi derisa të jetë e drejtë,” tha administratori i NASA-s Bill Nelson pas vendimit të së hënës për pastrim. /KultPlus.com
Kur raketa e NASA-s “Artemis I” të niset për në hapësirë sot, ky do të jetë kurorëzimi i viteve të tëra të punës së qindra personave. Shumë prej tyre janë në pjesën jugore të Shteteve të Bashkuara, në disa objekte që u krijuan fillimisht nga NASA për projektimin dhe testimin e raketave të programit Apollo.
Raketa e re hënore e NASA-s bën javën e ardhshme nisjen e saj të parë për një provë pa astronautë në bord. Raketa rreth 100 metra e lartë do të përpiqet të dërgojë një kapsulë pa ekuipazh në një orbitë të largët të hënës. Nisja bëhet të hënën në mëngjes nga Qendra Hapësinore Kennedy në Florida.
Nëse çdo gjë shkon mirë, udhëtimet me astronautë mund të fillojnë që në vitin 2024.
Ky do të jetë udhëtimi i parë i NASA-s drejt Hënës që prej një gjysmë shekulli dhe kostoja i kalon 4 miliardë dollarë. Kur të realizohet i gjithë programi i NASA-s për rikthimin e astronautëve në Hënë, kostoja do të ketë arritur në 96 miliardë dollarë.
Do të jetë kurorëzimi i viteve të punës së qindra njerëzve.
“Kjo nuk ishte punë e një apo dy vetave. Këtu pati ekipe prej qindra njerëzish që u mblodhën së toku nga fusha të ndryshme, eksperienca të ndryshme që e mundësuan realizimin e kësaj së bashku”, thotë Nicholas Nugent, inxhinier projektimi në Qendrën Hapësinore “Stennis”.
Shumë prej tyre janë në pjesë jugore të Gjirit të Meksikës dhe punojnë të shpërndarë në disa objekte që NASA i ngriti fillimisht për misionin Apollo.
“Do të nisim raketën që ndërtuan këta njerëz. A nuk është kjo fantastike? Mund të thonë që ‘punova për këtë raketë’, dhe ata do të punojnë edhe për të dytën, të tretën, të katërtën dhe të pestën”, thotë Lonnie Dutreix, drejtor i objektit të NASA-s në Nju Orleans.
Mbi 50 vite më pas, misioni Apollo ende dallon si arritja më e madhe e NASA-s.
Duke përdorur teknologjinë e viteve 1960, pas vetëm tetë vitesh nga dërgimi i astronautit të parë Alan Shepard, NASA arriti të zbresë në Hënë edhe astronautët Neil Armstrong dhe Buzz Aldrin.
Ndërsa për të përgatitur raketën e re Artemis u desh të paktën mbi një dekadë punë, megjithëse ekzistonte edhe eksperienca e krijuar nga një program eksplorues në Hënë, që u quajt Konstelacion, por që nuk zgjati shumë. 12 astronautë të misionit Apollo ecën në sipërfaqen e Hënës gjatë periudhës 1969-1972, me qëndrim jo më të gjatë se tre ditë për secilin.
Raketa e re Artemis është më e shkurtër dhe më e hollë se raketa që dërgoi gjithsej 24 astronautë drejt Hënës gjysmë shekulli më parë. Megjithatë ajo është më e fuqishme. Versionet e saj të ardhshme që do të quhen Sistemi i Nisjes në Hapësirë, do të jenë edhe më të mëdha.
Për të plotësuar stafin për raketën Artemis, NASA do të përzgjedhë ndër 42 astronautë, të cilët do të munden të qëndrojnë në Hënë për të paktën një javë.
Objektivi është krijimi i një pranie afatgjatë në Hënë, që do të përgatisë terrenin për dërgimin e njerëzve drejt Marsit. /Abcnews.al / KultPlus.com
Presidenti i Francës ka reaguar përmes një statusi në rrjetet sociale ku ka komentuar fotografinë ku shihen galaktikat e largëta.
Ai ka thënë se Franca është shumë krenare që kontribuon në “Teleskopit James-Webb”.
“Kjo fotografi nuk është vetëm më e largëta e vëzhguar ndonjëherë, por edhe më e vjetra – ajo udhëton 13 miliardë vjet mbrapa. Ne jemi duke parë agimin e universit tonë! Jam shumë krenar që Franca kontribuon në suksesin e Teleskopit James-Webb”, ka shkruar Macron në Facebook.
Mijëra galaktika – duke përfshirë objektet më të zbehta të vëzhguara ndonjëherë me anë të Infrared – janë shfaqur në pamjen e teleskopit Webb për herë të parë. Kjo pjesë e universit të gjerë mbulon një copë qielli afërsisht sa një kokërr rëre e mbajtur në gjatësinë e krahut nga dikush në tokë. / KultPlus.com
Forcat ruse kontrollojnë tashmë rreth 22 për qind të tokave bujqësore të Ukrainë, që nga nisja e pushtimit në 24 shkurt, duke ndikuar në prodhimin e një prej furnizuesve kryesorë të drithërave dhe vajit ushqimorë, deklaroi të enjten Agjencia Amerikane Hapësinore (NASA).
Të dhënat satelitore të analizuara nga shkencëtarët e agjencinë hapësinore amerikane tregojnë se pushtimi i Ukrainës lindore dhe jugore nga ana e Rusisë, i jep asaj kontrollin e tokës që prodhon 28 për qind të të korrave dimërore të vendit, kryesisht grurë, elb, thekër, dhe 18 për qind të të korrave verore, kryesisht misër dhe luledielli.
Ndërprerja nga lufta e të korrave dhe sezonit të mbjelljes – përfshi dhe fermerët që ikin nga lufta, mungesa e krahut të punës dhe arat e goditura nga bombardimet – mund të kenë një ndikim të madh në furnizimet globale të ushqimit, thanë shkencëtarët e NASA-s.
“Shporta e bukës në botë është në luftë,” tha Inbal Becker-Reshef, drejtor i programit Harvest të NASA-s, i cili përdor të dhënat satelitore amerikane dhe evropiane për të studiuar prodhimin global të ushqimit.
Sipas të dhënave të SHBA-së, para luftës Ukraina furnizonte 46 për qind të vajit të lulediellit të tregtuar në tregjet globale, 9 për qind të grurit, 17 për qind të elbit dhe 12 për qind të misrit.
Pushtimi nga ana e Rusisë ka bllokuar eksportet e ushqimit nga Odesa, porti kryesor në Detin e Zi, dhe ka shkatërruar infrastrukturën e magazinimit dhe transportit në disa zona.
Kjo do të thotë se fermerët në të gjithë vendin, por veçanërisht në zonat e pushtuara, kanë më pak mundësi për ta çuar produktin e tyre në magazina dhe në tregje.
Dhe gjithashtu kërcënon mbjelljen e kulturave dimërore në vjeshtë.
“Ne jemi në fazat fillestare të një krize ushqimore që ka të ngjarë të prekë në një farë mënyre çdo vend dhe person në botë,” tha Becker-Reshef. /REL/ KultPlus.com
Nasa ka lëshuar me sukses një raketë nga Territori Verior – lëshimi i parë komercial në hapësirë në historinë e Australisë. Raketa do të mundësojë studime astrofizike që mund të ndërmerren vetëm në hemisferën jugore, sipas agjencisë hapësinore.
Pas më shumë se 25 viteve nga porti hapësinor komercial australian u lëshua raketa e parë e NASA-s, duke e kthyer ngjarjen në një moment historik për industrinë hapësinore të vendit. Raketa do të mundësojë studime astrofizike që mund të ndërmerren vetëm në hemisferën jugore, sipas agjencisë hapësinore.
Erërat shqetësuese bënë që numërimi mbrapsht të ndërpritet disa herë përpara se të lëshohej e para nga tre raketat e planifikuara rreth mesnatës së kaluar (ACST) nga Qendra Hapësinore” “Arnhem”.
Kryeministrja e Territorit Verior Natasha Fyles e përshëndeti nisjen si një moment “jashtëzakonisht krenar” për Australinë, duke shtuar se ai u krye me bekimin e pronarëve tradicionalë aborigjenë të rajonit.
“Këtu në tokën Yolngu, të rinjtë mund të shikojnë lart në qiell dhe të dinë se çfarë mund të bëhet. Kur shohim kulturën më të vjetër të gjallë të kombinuar me shkencën e hapësirës, siç kemi këtu, është diçka për të cilën të gjithë mund të reflektojmë dhe të jemi shumë krenarë,” tha Fyles.
Ky është lëshimi i parë i agjencisë hapësinore nga një port kozmik komercial jashtë SHBA-së dhe do t’i ndihmojë shkencëtarët të studiojnë se si drita e një ylli mund të ndikojë në banueshmërinë e një planeti.
Raketa do t’i lejojë shkencëtarët e Universitetit të Miçiganit të masin rrezet X ndëryjore me saktësi dhe të ofrojnë të dhëna të reja mbi strukturën dhe evolucionin e kozmosit./ KultPlus.com
Teoritë e konspiracionit ekzistojnë prej dekadash. Disa kanë tendencën të rezistojnë për vite më shumë se të tjerat. Vitet e fundit, sidomos pas pandemisë së Covid-19, janë shfaqur edhe teoritë të reja.
“Newsweek“ ka përpiluar një listë të teorive të reja konspirative, të cilat janë hedhur poshtë nga argumentet shkencore.
1-A shkaktojnë magnetizëm vaksinat anti-Covid?
Një nga teoritë konspirative më të përhapura që nga fillimi i pandemisë, është se njëri nga efektet anësore të vaksinave kundër Covid-19 është magnetizimi i trupave të njerëzve. Kjo teori është përhapur pjesërisht në mediat sociale, ku disa njerëz që ishin të vaksinuar, ngjitën në krahë sende metalike si monedhat, duke pretenduar se këtë efekt e kishte shkaktuar vaksina.
Një version i teorisë pretendon se magnetizmi iu shtua vaksinave në mënyrë që përbërësit e saj të lëvizin nëpër trup. Por kjo teori konspirative u hodh poshtë. Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve Ekspertët në SHBA, deklaroi se vaksinat ndaj Covid-19 nuk përmbajnë metale apo ndonjë përbërës që do të prodhonte një fushë magnetike.
Dr. Karl Fihtenbaum, specialist i sëmundjeve infektive në Kolegjin e Mjekësisë të Universitetit të Sinsinatit, tha se nëse vaksinat do të kishin një efekt magnetizues, kjo do të ishte vënë re që në testet e hershme klinike.
2-A e shkakton Covid-in rrjeti 5G?
Thelbi i kësaj teorie është se sinjalet 5G të dërguara nga antenat përkatëse janë në fakt shkaku i pandemisë aktuale. Sipas kësaj teorie antenat me valët 5G, mund të shkaktojnë Covid-19 duke dobësuar sistemin imunitar ose duke e përhapur SARS-CoV-2 nëpërmjet valëve të radios.
Por sipas asaj që ka raportuar portali i njohur i kontrollit të fakteve “Full Fact”, asnjë pretendim i tillë nuk mbështetet mbi prova reale, dhe se pandemia po prek edhe vendet që nuk kanë asnjë infrastrukturë të rrjetit 5G. Dr.Simon Klark, profesor i asociuar i mikrobiologjisë qelizore në Universitetin e Ridingut në Britani përgënjeshtroi këtë teori.
Përveç kësaj, valët 5G renditen në fundin e spektrit elektromagnetik, dhe janë më pak të fuqishme sesa drita ose rrezet e diellit. Ato nuk janë aq të forta sa të dëmtojnë qelizat.
3-A shkaktojnë kancer turbinat?
Kjo teori është propaganduar pjesërisht edhe nga ish-presidenti amerikan Donald Trump. Duke folur në një tubim për mbledhjen e fondeve të fushatës në vitin 2019, ai u tha të pranishmëve:“Nëse keni një turbinë të erës diku afër shtëpisë tuaj, vlera e shtëpisë tuaj do bjerë automatikisht me 75 për qind. Dhe ata thonë se zhurma e tyre shkakton kancer”.
Por po atë vit Shoqata Amerikane e Kancerit tha për “New York Times” se nuk ishte në dijeni të ndonjë prove që lidhte zhurmën e turbinave me kancerin. Termi jozyrtar “Sindromi i Turbinës së Erës” i referohet simptomave si mungesa e gjumit dhe lodhja mendore për ata që jetojnë më pak se 2 kilometra larg turbinave të erës. Po kjo sindromë nuk njihet si një gjendje aktuale nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë në SHBA.
4-A po zhvillon Pentagoni një mikroçip që gjurmon Covid-in?
Në fillim të këtij viti u pretendua se Departamenti Amerikan i Mbrojtjes po prodhonte një çip që gjurmonte praninë e Covid-it dhe që mund të injektohej në trup. Këto pretendime lidheshin me komentet e bëra nga Met Hepbwrn, një mjek ushtarak që ka punuar më herët për DARPA-n, Agjencinë Amerikane të Projekteve të Avancuara në Fushën e Mbrojtjes.
Por Hepbwrn tha më pas për “Newsweek”se intervista e tij ishte keqkuptuar dhe sipas tij nuk ka asnjë mikroçip apo gjëra të ngjashme. Sipas Hepbërn, teknologjia është në fakt një hidroxhel që rrit ndjeshmërinë ndaj laktatit të indeve nën lëkurë, gjë që mund të tregojë nëse dikush do të sëmuret.
5-A jetuan njerëzit dikur në Mars dhe e shkatërruan atë?
Kjo teori u parashtrua nëpërmes një video të postuar të TikTok. Kjo teori pretendon se Marsi është i kuq për shkak të pluhurit nga shpërthimet bërthamore, dhe se ka prova që dikur në këtë planet ka pasur ujë, i cili është tharë nga njerëzit që kanë banuar dikur atje.
Por edhe kjo teori është hedhur poshtë për shkak të afateve kohore. Fosilet e njerëzve të hershëm në Afrikë datojnë nga 6 milionë deri në 2 milionë vite më parë, ndërsa nga studimet rezulton se Marsi ka pasur ujë miliarda vite më parë.
Për më tepër, Marsi është i kuq pasi sipërfaqja është e mbuluar me oksid hekuri, i njohur zakonisht si ndryshk, dhe jo me pluhur bërthamor./abcnews.al /KultPlus.com
Gazeta britanike, BBC, ka bërë një përzgjedhje të disa prej fotografive më të fuqishme të bëra nga fotografët e agjencive të lajmeve në mbarë botën këtë vit, përcjell KultPlus.
Më 6 janar, mbështetësit e dhunshëm të ish-presidentit kaluan barrikadat dhe hynë në ndërtesë, ndërsa Kongresi po vërtetonte fitoren zgjedhore të Joe Biden.Kamala Harris bëhet nënpresidentja e parë femër, e zezë dhe e Azisë Jugore e SHBA-së, pasi u betua në detyrë nga gjyqtarja e Gjykatës së Lartë, Sonia Sotomayor.Anëtarët e familjes së Vijay Raju, i cili vdiq si rezultat i koronavirusit, vajtojnë në një terren krematoriumi në fshatin Giddenahalli në periferi të Bengaluru, Indi, në maj.Një fëmijë tregon një tullumbace në Karaçi, Pakistan, pas lutjeve të Fitër Bajramit, duke shënuar fundin e muajit të shenjtë të Ramazanit në maj.Ekipet e kërkimit dhe shpëtimit punojnë në vendin e një kompleksi apartamentesh 12-katëshe të shembur në Surfside, pranë Miami në Florida, ku 98 njerëz u vranë më 24 qershor. Një pjesë e mbetur e bllokut të apartamenteve u shkatërrua në fillim të korrikut për shkak të frikës së sigurisë. Shkaku i shembjes është ende duke u hetuar.Gorilla malore jetime, Ndakasi, shtrihet në krahët e kujdestarit të saj, Andre Bauma, pak para vdekjes së saj në shtator në një jetimore gorillash në Virunga – parku kombëtar më i vjetër i Afrikës – në Republikën Demokratike të Kongos. Z. Bauma e shpëtoi Ndakasin si dy muajshe në 2007 pasi gjuetarët pa leje vranë prindërit e saj. Pa të afërm, rojtarët vendosën se ishte shumë e pasigurt ta linin Ndakasin të dilte në natyrë dhe kështu e rritën atë në jetimoren e gorillave.Imam Aleksander Bazarewicz thotë një lutje gjatë ceremonisë së varrimit të një refugjati sirian 19-vjeçar, Ahmed, i cili u mbyt në lumin Bug duke u përpjekur të shkonte në Poloni, në nëntor. Ceremonia u zhvillua në varrezat lokale të një komuniteti të vogël tatarët myslimanë në Bohoniki.Turmat festojnë verdiktin fajtor të ish-oficerit të policisë së bardhë Derek Chauvin jashtë Qendrës Qeveritare të Qarkut Hennepin, në Minneapolis, SHBA, në prill. Një juri e shpalli Chauvin fajtor për tre akuza për vrasjen e George Floyd: vrasje të shkallës së dytë, vrasje të shkallës së tretë dhe vrasje nga pakujdesia.Një instalacion i titulluar Së bashku, nga Lorenzo Quinn, shfaqet pranë Piramidës së Madhe të Gizës në Kajro në tetor. Ekspozita, Forever Is Now, shfaqi skulptura rreth pllajës së Gizës, me vepra të artistëve bashkëkohorë egjiptianë dhe të huaj.Qindra afganë hipin në bordin e një aeroplani të ngarkesave ushtarake amerikane ndërsa largohen nga Kabuli pas pushtimit të vendit nga talebanët në gusht. Uebfaqja amerikane e analizave të mbrojtjes Defence One raportoi se një zyrtar amerikan kishte thënë se ekuipazhi kishte vendosur se ishte më mirë të ngrihej, sesa të detyronte njerëzit të largoheshin nga avioni.Zëvendës sekretarja kryesore e shtypit Karine Jean-Pierre u bë gruaja e parë me ngjyrë në 30 vjet që organizoi një konferencë të përditshme për shtyp në Shtëpinë e Bardhë në Uashington, SHBA, në maj. “Është një nder i vërtetë të qëndrosh këtu”, tha ajo. “Por unë besoj se të qenit pas këtij podiumi, të qenit në këtë ndërtesë, nuk ka të bëjë me një person; ka të bëjë me atë që ne bëjmë në emër të popullit amerikan.”Një punonjës shëndetësor mjekësor që kryen vizita derë më derë i injekton një gruaje vaksinën AstraZeneca Covid-19 në Siaya, Kenia, në maj.Sipërfaqja e Marsit e parë nën roverin Mars Perseverance në shkurt. NASA ndau qindra imazhe të planetit ndërsa roveri filloi misionin e tij për të gjetur shenja të jetës së lashtë dhe për të mbledhur mostra të shkëmbinjve dhe regolithit (shkëmbi dhe dheu i thyer) për një kthim të mundshëm në Tokë.Në gusht, Julio Cesar La Cruz nga Kuba pozoi për foto pasi fitoi boksin e peshave të rënda për meshkuj në Lojërat Olimpike Tokio 2020.Pjesa e brendshme e një shtëpie të dëmtuar nga tornado në Mayfield, Kentaki, SHBA, në dhjetor. Tornadot pushtuan shtetin, me zyrtarët që thanë se ishin më shkatërruesit në historinë e Kentakit. Më shumë se 70 persona dihet se kanë vdekur.Vullnetarët vendas mblidhen në një fushë të hapur dhe presin të mbështesin zjarrfikësit gjatë një zjarri pranë fshatit Kamatriades, ishulli Evia, GreqiAjsbergët shihen në grykën e fjordit të akullit Jakobshavns në perëndimin e diellit pranë Ilulissat, Grenlandë, në shtator.Matt Stutzman, nga SHBA, i njohur si Shigjetari pa krahë, konkurron kundër Marcel Pavlik të Sllovakisë në garën individuale të komponimit të harkut për meshkuj në Lojërat Paralimpike Tokio 2020 në gusht.Reperi amerikan Lil Nas X në Met Gala 2021 – një nga ngjarjet më të mëdha dhe më me yje të modës – në Muzeun Metropolitan të Artit në Nju Jork, në shtator. Gala u rikthye pasi u anulua vitin e kaluar për shkak të pandemisë së koronavirusit.Dy astronautë me kostume hapësinore marrin pjesë në një mision në Kraterin Ramon në shkretëtirën Negev të Izraelit, i projektuar për të ndihmuar në përgatitjen për një ulje të ardhshme në Mars, në tetor. Forumi Austriak i Hapësirës dhe Agjencia Hapësinore e Izraelit po bashkëpunojnë në misionin tre-javor.
Bota ishte e mbushur me befasi nga më të ndryshmet në vitin 2021, derisa viti i ardhshëm do të na pres në vitin e tretë pandemike, pa zgjidhje dhe me probleme të ndryshme. /KultPlus.com
*Photos are taken by:AFP, Getty Images and Reuters*.
Teleskopi hapësinor “James Webb” i NASA-s, i krijuar për t’i dhënë mundësi botës të shohë se si ishte universi kur u formuan galaktikat e para, u lëshua me raketë të shtunën herët nga bregu verilindor i Amerikës së Jugut, duke hapur një epokë të re për astronominë.
Teleskopi me rreze infra të kuqe prej 9 miliardë dollarësh, i përshkruar nga NASA si observatori më i specializuar i shkencave hapësinore i dekadës së ardhshme, u transportua me një raketë Ariane 5 që u nis drejt hapësirës rreth orës 7:20 të mëngjesit me kohën e Amerikës Veriore nga baza e nisjes së Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA) në Guajanën Franceze.
Lëshimi në hapësirë në Ditën e Krishtlindjes, u transmetua drejtpërdrejt në internet nga NASA dhe Agjencia Evropiane e Hapësirës.
“Nga një pyll tropikal deri në skajin e vetë kohës, teleskopi ‘James Webb’ fillon rrugëtimin drejt lindjes së universit,” tha një komentator i NASA-s.
Pas një udhëtimi hipersonik 27-minutësh në hapësirë, instrumenti 6,350 kilogramësh u lëshua nga raketa franceze në lartësinë rreth 1300 km mbi tokë.
Teleskopi Webb do të lundrojë nëpër hapësirë për dy javë dhe pritet të arrijë në destinacionin e tij në orbitën diellore 1 milion e 600 mijë kilometra, rreth katër herë më larg se hëna.
Për ta krahasuar, paraardhësi 30-vjeçar i Webb-it, teleskopi hapësinor Hubble, rrotullohet rreth Tokës nga 547 kilometra lartësi.
Webb është rreth 100 herë më i ndjeshëm se Hubble dhe pritet të transformojë të kuptuarin e shkencëtarëve për universin dhe vendin që ka toka në raport me të. tonë në të.
Teleskopi e merr emrin nga njeri që drejtoi NASA-n gjatë pjesës më të madhe të dekadës së zbulimeve të mëdha të saj në vitet 1960./ VOA /KultPlus.com
Wang Yaping është bërë gruaja e parë kineze që kryen një shëtitje në hapësirë si pjesë e një misioni gjashtëmujor në stacionin hapësinor të vendit.
Wang dhe shoku i saj astronaut Zhai Zhigang u larguan nga moduli kryesor i stacionit të dielën në mbrëmje, duke kaluar më shumë se gjashtë orë jashtë duke instaluar pajisje dhe duke kryer teste së bashku me krahun e shërbimit robotik të stacionit, sipas agjencisë hapësinore të drejtuar nga Kina.
Anëtari i tretë i ekuipazhit, Ye Guangfu, ndihmoi nga brenda stacionit, tha agjencia në faqen e saj të internetit.
Wang, 41 vjeç dhe Zhai, 55 vjeç, kishin udhëtuar të dy në stacionet hapësinore eksperimentale të Kinës tashmë të pensionuar dhe Zhai kreu ecjen e parë hapësinore të Kinës 13 vjet më parë.
Të tre janë ekuipazhi i dytë në stacionin e përhershëm dhe misioni që filloi me mbërritjen e tyre më 16 tetor është planifikuar të jetë periudha më e gjatë e kohës në hapësirë për astronautët kinezë.
Moduli Tianhe i stacionit do të lidhet vitin e ardhshëm me dy seksione të tjera të quajtura Mengtian dhe Wentian. Stacioni i përfunduar do të peshojë rreth 66 tonë, shumë më i vogël se Stacioni Ndërkombëtar Hapësinor, i cili nisi modulin e tij të parë në 1998 dhe peshon rreth 450 ton, raporton AP, transmeton Klankosova.tv.
Tre shëtitje hapësinore janë planifikuar për të instaluar pajisje në përgatitje për zgjerimin e stacionit, ndërsa ekuipazhi gjithashtu do të vlerësojë kushtet e jetesës në modulin Tianhe dhe do të kryejë eksperimente në mjekësinë hapësinore dhe fusha të tjera.
Programi hapësinor i Kinës i drejtuar nga ushtria planifikon të dërgojë ekuipazhe të shumta në stacion gjatë dy viteve të ardhshme për ta bërë atë plotësisht funksional. / KultPlus.com
Një asteroid me madhësinë e Kullës Eifel po vjen drejt Tokës dhe, sipas shkencëtarëve, do të kalojë nëpër planetin tonë në fillim të dhjetorit. Emri i tij është “4660 Nireas” ose 1982 DB, dhe gjatësia e tij arrin 330 metra.
Sipas shërbimit të gjurmimit të NASA-s, Nereus është pak më i madh se Kulla Eifel dhe pothuajse dyfishi i madhësisë së Monumentit të Uashingtonit. Sipas zyrtarëve hapësinorë, asteroidi do të kalojë nëpër planetin tonë më 11 dhjetor, në një distancë prej rreth 3.9 milionë kilometrash.
Për të bërë një krahasim, distanca midis Tokës dhe Hënës është rreth një milimetër e saj, rreth 385,000 kilometra. Prandaj, përkundër faktit se ekspertët e kanë klasifikuar atë si një “asteroid potencialisht të rrezikshëm” për shkak të madhësisë dhe afërsisë me Tokën, konsiderohet e mundshme të kërcënojë planetin tonë. Për fat të mirë, sepse një përplasje me një asteroid të kësaj përmasash mund të jetë katastrofike, sipas gazetës izraelite “Jerusalem Post”.
Por ajo që e dallon Nereusin nga asteroidët e tjerë nuk është madhësia e tij ose mundësia që ai të shkaktojë një ndikim planetar, por aftësia e tij për të eksploruar. Si një asteroid që i përket grupit Apollo, orbita e Nereusit shpesh e afron atë me Tokën. Në fakt, rezonanca e saj orbitale është rreth 2:1, që do të thotë se ajo orbiton dyfishin e orbitës së Tokës. Kjo e bën më të lehtë eksplorimin, siç shpjegon gazeta izraelite “Jerusalem Post”.
Megjithatë, për momentin, asnjë mision nuk është gati për të eksploruar Nereusin, megjithatë asteroidi kishte rënë në sy të ekspertëve në të kaluarën. Si misioni robotik i NASA-s “Near Earth Asteroid Rendezvous-Shoemaker” (NEAR) dhe misioni japonez “Hayabusa” donin ta studionin më tej, por të dy zgjodhën “objektiva” të tjerë.
Asteroidi “Nereus” do të drejtohet drejt Tokës edhe 12 herë të tjera në dekadat e ardhshme, por afrimi i tij më i afërt pritet më 14 shkurt 2060. Më pas ai do të kalojë nëpër planetin tonë në një distancë prej më pak se 1.2 milionë kilometra./KultPlus.com
Astronautët e NASA-s në bordin e Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës më në fund kanë shijuar specat e parë djegës që kanë rritur në hapësirë për katër muajt e fundit.
Ata jo vetëm që kultivuan specat e parë djegës por i konsumuan në taco. Astronautja Megan MacArthur bëri ato që i quajti si “tacot e mia më të mira hapësinore” duke përdorur disa nga specat, pak mish lope dhe domate.
Por përtej argëtimit, astronautëve iu desh të regjistronin përvojën e tyre pasi tacot ishin pjesë e një eksperimenti më të gjerë.
NASA tha më herët se eksperimenti synon të eksplorojë mënyra për rritjen e produkteve për misionet hapësinore më afatgjata. Astronautët mbollën farat në një habitat të avancuar bimësh, një kabinë zhvillimi e pajisur me më shumë se 180 sensorë dhe drita LED.
Astronauti i NASA-s, Mark Vande Hei, punon me specat kili që rriten në Habitatin e Avancuar të Bimëve në bordin e Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës më 12 korrik 2021, raporton abcnews.
Ekipi në Qendrën Hapësinore Kennedy mbolli specat pothuajse në të njëjtat kushte në Tokë për të parë nëse mikrograviteti dhe faktorë të tjerë në hapësirë ndikuan në rritjen e tyre.
Një imazh i specave kilit që rriten në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës./ KultPlus.com
Kanë kaluar 50 vite që nga zbritja e fundit në Hënë, NASA po punon për misionin e ardhshëm që do të dërgojë njerëz në satelitin e Tokës.
Për të lehtësuar lëvizjen e astronautëve që pritet të rikthehen në Hënë brenda kësaj dekade, një kompani ka shpalosur planet për ndërtimin e një motoçiklete që mund të arrijë një shpejtësi deri në 15 km/h.
Motori është dizajnuar dhe realizuar nga kompania gjermane “Hookie” dhe është pagëzuar “Tardigrade”, sipas emrit të një krijese mikroskopike që mund të mbijetojë në kushtet ekstreme të hapësirës.
I pajisur me motor elektrik, mjeti ka një peshë prej 134 kilogramësh. Motori është parashikuar që me një karikim të plotë të baterive të ecë deri në 110 kilometra.
Me një skelet alumini, ai është lehtësisht i çmontueshëm. Edhe pse ka pak gjasa që ky mjet të përfundojë në anijen kozmike të NASA-s në udhëtimin e saj në Hënë, krijuesit do ta dërgojnë në Muzeun e Automobilave në Los Anxhelos, me shpresën se do të tërheqin vëmendjen e Agjencisë Amerikane të Hapësirës./KultPlus.com
Agjencia amerikane për kërkime hapësinore, NASA, pritet që të shtunën ta nisë misionin e parë të llojit të vet, të quajtur “Lucy”, për t’i studiuar asteroidët “Trojan” të planetit Jupiter. Shkencëtarët besojnë se këta gurë të mëdhenj janë mbetje e materialit të lashtë, nga i cili janë formuar planetet e jashtme të Sistemit Diellor. Ndërkohë në Kosovë, për çdo vit në prag të periudhës dimërore, riaktualizohet tema e qenve endacakë.
Sonda e vendosur në një kapsulë të posaçme pritet të ngrihet nga sipërfaqja e planetit tonë nga stacioni ajror “Cape Canaveral” në Florida në orën 5 e 34 minuta sipas kohës lokale, e bartur përmes raketës “Atlas V”, që është prodhuar si pjesë e bashkëpunimit të kompanive gjigante, “Boeing Co” dhe “Lockheed Martin Corp”.
Nëse gjithçka zhvillohet sipas planit, “Lucy” do të endet nëpër hapësirë në një ekspeditë 12-vjeçare për të studiuar një numër rekord të asteroidëve. Kjo sondë do të jetë e para që do të përdoret për eksplorimin e asteroidëve “Trojan”, që paraqesin mijëra objekte gurore, të cilat kryejnë orbitë rreth Diellit në dy tufa – një para rrugës së Jupiterit dhe një tjetër pas tij.
Asteroidët më të mëdhenj “Trojan”, të emëruar sipas mitologjisë greke, besohet se kanë diametër deri në 225 kilometra, shkruan Reuters.
Shkencëtarët shpresojnë që fluturimi i sondës afër shtatë asteroidëve të tillë do të sigurojë të dhëna të reja për atë se si janë formuar planetët e Sistemit Diellor para rreth 4.5 miliardë viteve dhe çfarë ua ka dhënë formën që e kanë tash.
Pasi besohet se janë të pasur me komponime të karbonit, asteroidët gjithashtu mund të ofrojnë pikëpamje të reja rreth prejardhjes së materialeve organike dhe jetës në Tokë, tha NASA./KultPlus.com
Astronauti i NASA -s ka shkruar në Twitter për lulen e parë që ka lulëzuar ndonjëherë në hapësirë, transmeton KultPlus.
Astronauti Scott Kelly, publikoi në Twitter, nga bordi i Stacionit Hapësinor Ndërkombëtar, një seri imazhesh që tregojnë lulen e parë që lulëzoi në hapësirë! E mbjellë duke përdorur metoda të zhvilluara nga programi Veggie i NASA -s, një program që eksploron rritjen e bimëve në hapësirë, lulja e zinnisë portokalli e ndritshme doli nga bishtajat që përmbajnë pleh, fara, ujë dhe argjilë, nën një sistem ndriçues të dritave LED.
“Lulja e hapësirës në diell për herë të parë” shkroi Scott Kelly në faqen e tij më Twitter. /KultPlus.com
Katër astronautët amatorë të cilët udhëtuan në hapësirë kanë zbritur me sukses në Oqeanin Atlantik pas tre ditësh udhëtim në hapësirë.
Ky ishte fluturimi i parë me qira i pasagjerëve për SpaceX e Elon Musk, dhe një hap i madh në turizmin hapësinor nga një kompani private.
Ekuipazhi i turistëve u nis të mërkurën dhe preku Tokën mbëmjen e djeshme rreth orës 23:00. Ekipi i “Inspiration4” u drejtua nga miliarderi Jared Isaacman, shef ekzekutiv i firmës “e-commerce Shift4 Payments Inc”, i cili veproi si “komandant” i misionit.
“Ishte një udhëtim i mirë për ne,” tha Isaacman me radio menjëherë pas uljes. “Ne sapo kemi filluar në këtë provojë” tha ndër të tjera.
Turistët që udhëtuan në hapsirë ishin: Jared Isaacman 38 vjeç, Hayley Arceeaux 29 vjeç, Chris Sembroski 42 vjeç dhe Sian Proctor 51 vjeç.
Turistët udhëtuan në mungesë të peshës, deri në lartësinë 575 km. Gjatë tre ditëve të udhëtimit kapsula u rrotullua rreth globit 15 herë në ditë. Kapsula në formë kubeje u krijon turistëve mundësinë të vëzhgojnë pamje spektakulare të tokës./KultPlus.com
Të mërkurën nga Qendra Hapësinore Kennedy e NASA’s do të niset drejt orbitës së Tokës ekuipazhi i parë civil në botë, në përbërje të të cilit janë katër persona. Ky zhvillim shënon hapin e parë të madh të turizmit hapësinor deri më tani.
Kushtet e motit janë 70 për qind të favorshme për nisjen e planifikuar të katër amerikanëve, Jared Isaacman, Hayley Arceneaux, Chris Sembroski dhe Sian Proctor. Ata do të nisen nga e njëjta platformë (Pad 39A) e stacionit të hapësirës që u përdor për misionet historike në Hënë të misioneve Apollo, gjatë viteve 1960 dhe ‘70.
Ekuipazhi do të fluturojë në bordin e anijes hapësinore “Creë Dragon” të ndërtuar nga SpaceX, kompania private, e cila ka nisur dërgimin e astronautëve në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës. Anija hapësinore, plotësisht e automatizuar, do ta ngjisë ekuipazhin në një lartësi prej 575 kilometrash mbi sipërfaqen e Tokës, pak më lart sesa pozicioni aktual i Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës, si dhe i teleskopit Hubble.
SpaceX njoftoi se katër turistët hapësinorë “do të kryejnë kërkime shkencore të projektuara për të avancuar shëndetin e njeriut në Tokë”, përpara se të rikthehen pas tre ditësh.
Misioni, i quajtur “Inspiration 4”, do të udhëhiqet nga 38-vjeçari Isaacman, një sipërmarrës miliarder në fushën e teknologjisë, i cili thuhet se i ka paguar kompanisë SpaceX disa miliona dollarë për fluturimin.
Pjesë e ekuipazhit është edhe 29-vjeçarja Arceneaux, një e mbijetuar e kancerit të kockave, e cila ka një shufër titani në këmbën e saj, gjë që e bën atë personin e parë që fluturon në hapësirë me një protezë.
Chris Sembroski një inxhinier 42-vjeçar i cili punon në industrinë e aviacionit, si dhe 51-vjeçari Sian Proctor me profesion gjeolog dhe profesor kolegji, i cili në vitin 2009, ishte një nga finalistët e konkursit të NASA’s për të qenë astronaut./KultPlus.com
Agjencia amerikane e hapësirës ka konfirmuar se roboti i saj “Perseverance” ka marrë mostrën e parë të shkëmbinjve në Mars.
Pas frikës të disa ditëve më parë se projekti mund të kishte dështuar, pasi roboti u përplas në një pllakë të trashë të quajtur “Rochette” duke shkaktuar rënien e thelbit, ka lajme të mira në horizont.
Imazhet e reja tregojnë mostrën në mënyrë të sigurt brenda mekanizmit. Kjo përbën një moment historik.
Bërthama përfaqëson pjesën e parë shkëmbore të mbledhur në një planet tjetër të destinuar për t’u kthyer në Tokë.
Roboti ka për detyrë të mbledhë më shumë se dy doza mostra të tilla gjatë vitit të ardhshëm ose më shumë që do të zbriten në Tokë nga një përpjekje e përbashkët amerikane dhe evropiane më vonë këtë dekadë.
Roboti “Perseverance” i NASA -s zbarkoi në kraterin “Jezero” të Marsit në Shkurt.
Për shkak të dyshimit se kjo zonë mund të ketë qenë një liqen, shkencëtarët mendojnë se sedimentet e Jezero-s mund të mbajnë gjurmë të jetës së lashtë mikrobiale, duke supozuar se biologjia ka pushtuar ndonjëherë Marsin.
Nga vendndodhja e tij, roboti ka pëshkuar më shumë se 2 kilometra në një kurriz pak të ngritur me nofkën Citadelle.
Kjo është zona ku ekipi “Perseverance” zgjodhi Rochette si objektivin për përpjekjen e fundit të shpimit.
Roboti është i pajisur me një sistem kapës që do të marrë një thelb guri të madhësisë së gishtit të prerë nga stërvitja dhe do ta vendosë në një tub titaniumi.
Sidoqoftë, para vulosjes së këtij cilindri, pajisja e NASA do të fotografojë përmbajtjen.
Ishte në këtë fazë në fillim të Gushtit gjatë një përpjekjeje të parë për marrjen e mostrave që shkencëtarët e NASA kuptuan se nuk kishin asgjë në tub pasi mekanizmi i shtrëngimit e kishte copëtuar shkëmbin në një pluhur që më pas ra përsëri rreth vrimës së stërvitjes.
Por, ekipi i misionit u inkurajua nga fotografitë e para të lidhura me Perseverance të enjten, të cilat dukeshin se tregonin material shkëmbor nga Rochette në kokën e bërthamës në hyrje të cilindrit. Fotografitë e fundit e konfirmojnë atë.
Roveri tani duhet të përpunojë plotësisht mostrën brenda sistemit të tij. “Perseverance” vazhdon të drejtohet nga droni ‘Ingenuity’.
Fillimisht i marrë në Mars si një demonstrim teknologjie, droni tani po përdoret në mënyrë rutinore për të zbuluar terrenin përpara robotit. Droni ka bërë gjithsej 13 fluturime./KultPlus.com
Agjencia amerikane e Hapësirës, NASA është duke nisur një mision për të studiuar një asteroid me vlerë më shumë se 10,000 kuadrilion dollarë, i cili thuhet se përmban aq shumë metal të çmuar saqë të gjithë në Tokë do të ishin miliarderë nëse ari që ka do të ndahej midis njerëzimit.
Kjo do të thotë se nëse do të sillej në Tokë, do të shkatërronte ekonominë botërore. Scott Moore, i cili drejton EuroSun Mining, tha se sasia e madhe e arit në asteroid do të kërcënonte të fusë industrinë e arit në kaos.
Për fat të mirë, agjencia hapësinore ka ndërmarrë misionin për qëllime shkencore dhe nuk po planifikon të “hapë minierë” në objektin qiellor.
Asteroidi Psyche është një shkëmb hapësinor i gjerë 124 milje që do të jetë fokusi kryesor i projektit të NASA -s, i cili do të nisë në gusht të vitit 2022. Anija do të mbërrijë në asteroid katër vjet më vonë në fillim të vitit 2026.
“Ndryshe nga shumica e asteroidëve të tjerë që janë trupa shkëmborë ose të akullt, shkencëtarët mendojnë se asteroidi i tipit M (metalik) 16 Psyche përbëhet kryesisht nga hekuri metalik dhe nikeli i ngjashëm me Tokën,” tha NASA në një deklaratë.
Asteroidi është vendosur midis Marsit dhe Jupiterit. Sipas Daily Mail, besohet se janë “mbetjet e një protoplaneti të shkatërruar kur u formua sistemi diellor.”/KultPlus.com
NASA publikoi një foto që nuk është shfaqur më parë, e cila tregon aktivitetin e energjisë në qendër të galaksisë sonë.
Panorama mahnitëse u arrit të kapej pas dy dekadash kërkime me anë të të dhënave të përllogaritura nga Observatori i NASA-s dhe radio-teleskopi MeerKat në Afrikën e Jugut.
Imazhet tregojnë një rreze X, e cila përfaqëson bashkimin e fushave magnetike. Bashkimi i fushave magnetike ndodh kur energjitë e kundërta të tyre takohen dhe bashkohen, duke çliruar energji të madhe. Është e njëjta gjë që shkakton Dritat e Veriut (Aurora Borealis) ose stuhitë diellore.
Tashmë shkencëtarët mendojnë se ky proces ndodh edhe në hapësirën yjore në kufijtë më të jashtëm të galaksisë sonë, me anë të shtëllungave që ajo shtyn nga qendra drejt periferive. / Gazeta Express / KultPlus.com
NASA ka udhëzuar kompaninë Nokia të krijojë një rrjet të besueshëm 4G në sipërfaqen e Hënës.
Nga lidhja e platformave të naftës në det të hapur dhe minierave nëntokësore, tek transmetimi i drejtpërdrejtë i ngjitjeve në 5,200 metra mbi nivelin e detit në malin Everest, rrjetet 4G janë tashmë të afta të arrijnë disa nga vendet më të largëta në planet.
Tani teknologjia po përgatitet për sfidën e saj të ardhshme, jashtëtokësore – lidhjen e Hënës, shkruan Zdnet, transmeton KultPlus.
NASA ka në plan të krijojë një prani të qëndrueshme njerëzore në Hënë deri në fund të dekadës si pjesë e programit të saj Artemis, dhe me një projekt të tillë vijnë në mënyrë të pashmangshme një mori problemesh logjistike.
Por megjithëse ushqimi, gjumi ose dizajni i një kostumi hapësinor duhet të vijnë në mendje së pari, komunikimi i duhur është po aq i rëndësishëm për jetën në hapësirë.
Kjo është arsyeja pse vitin e kaluar NASA iu drejtua furnizuesit kryesor të telekomunikacionit Nokia me një kërkesë të pazakontë: të hartonte një sistem që do të krijonte një rrjet 4G për përdorimin e astronautëve të ardhshëm të hënës.
Rrjetet 4G – dhe teknologjia LTE që i mbështet ato – kanë provuar rezistencën e tyre përsëri në Tokë.
Ideja e një hapësire të pajisur me internet nuk është e re.
Për shembull, astronautët në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës (ISS) kanë përdorur Wi-Fi që nga viti 2008, dhe tani ata madje mund të lidhin kostumet e tyre hapësinore me një rrjet për të transmetuar video nga hapësira, për të komunikuar me automjete të tjera ose për të lehtësuar procedurat e ankorimit.
Edhe pse tani për tani NASA po konsideron kryesisht përdorimin e hënës 4G për eksperimente të tilla si udhëtimi me distancë nga distanca, në të ardhmen e afërt, megjithatë, fokusi mbetet në bërjen e teknologjisë të funksionojë me besueshmëri si pjesë e misionit të parë të planifikuar për vitin 2022.
Për të transportuar teknologjinë 4G në Hënë, Nokia po bashkëpunon me kompaninë autonome të anijeve kozmike Intuitive Machines, e cila po ndërton një zbarkues hënor për të transmetuar një sistem komunikimi LTE përmes hapësirës dhe duke dërguar në mënyrë të sigurt pajisjet e rrjetit në sipërfaqen e Hënës.
Sidoqoftë, kufizimet e hapësirës nënkuptojnë që çdo detaj duhet të planifikohet me kujdes. E para është nisja dhe ulja. Sistemi duhet të jetë i fortë mekanikisht për lëshimin dhe uljen, për t’i bërë ballë goditjeve, dridhjeve, nxitimit dhe të gjitha sforcimeve mekanike që vijnë nga vendosja e tij në hapësirë.
Për më tepër, sistemi duhet të përgatitet për ndryshime ekstreme të temperaturës në hapësirë, si dhe karakteristikat e terrenit që janë specifike për Hënën.
Duket se, në vitet e ardhshme, edhe Hëna do të kalojë nëpër transformimin e saj digjital. / KultPlus.com
NASA ka shënuar një arritje tjetër në misionin e saj më të ri në planetin Mars, duke e shndërruar dyoksidin e karbonit nga atmosfera e Marsit në oksigjen të pastër që mund të thithet, njoftoi agjencia amerikane e hapësirës të mërkurën.
Përftimi i pashembullt i oksigjenit nga ajri i hollë i Marsit u arrit të martën përmes një pajisjeje për eksperimente brenda roverit “Perserverance”, objekt me gjashtë rrota që u lëshua në sipërfaqen e “Planetit të Kuq” më 18 shkurt pas një udhëtimi 7-mujor nga Toka.
Në aktivizimin e tij të parë, instrumenti i vogël me emrin “Moxie”, prodhoi rreth 5 gramë oksigjen, që do të mund t’i shërbente rreth 10 minuta për frymëmarrje një astronauti, tha NASA.
Future astronauts: breathe easier. The MOXIE technology demonstration aboard @NASAPersevere successfully extracted oxygen from the thin Martian atmosphere—a critical component for life support on the Red Planet and rocket fuel for the trip home. https://t.co/HOsguhYgkPpic.twitter.com/SwL0etf9Uu
Ndonëse rezultati fillestar ishte modest, ky veprim e shënon përftimin e parë eksperimental të një burimi natyror nga mjedisi i një planeti tjetër për përdorim të drejtpërdrejt nga njeriu, shkruan Reuters, transmeton Gazeta Express.
Instrumenti me të cilin u përftua oksigjeni nga ajri i Marsit funksionon përmes elektrolizës, e cila e përdor nxehtësinë ekstreme për t’i ndarë atomet e oksigjenit nga molekulat e dyoksidit të karbonit, që përbën rreth 95 për qind të atmosferës së Marsit.
Pjesa tjetër e atmosferës së këtij planeti, që është vetëm 1 për qind e dendur në krahasim me atë të Tokës, përbëhet kryesisht nga azoti molekular dhe argoni.
Arritja historike e NASA-s u bë vetëm një ditë pas një arritjeje tjetër, kur u realizua fluturimi i parë i kontrolluar i një objekti fluturues në një planet tjetër pas ngritjes dhe lëshimit të suksesshëm të një helikopteri miniaturë në Mars./Gazeta Express / KultPlus.com
Agjencia amerikane e hapësirës, NASA, njoftoi se helikopteri i saj robot Ingenuity kreu të hënën një ngritje dhe ulje të suksesshme në planetin Mars, duke realizuar fluturimin e parë të kontrolluar mbi sipërfaqen e një planeti tjetër.
NASA tha se fluturimi me sukses i mini-helikopterit me dy helika mund të hapë rrugën për mënyra të reja kërkimi në planetin Mars dhe destinacione të tjera të sistemit diellor, si Afërdita dhe hëna e Saturnit, Titan.
Drejtuesit e misionit në Laboratorin Jet Propulsionit të NASA-s pranë Los Anxhelosit shpërthyen në duartrokitje dhe brohoritje kur të dhënat inxhinerike që erdhën nga Marsi konfirmuan se helikopteri prej më pak se 2 kilogramësh që punon me energji diellore kishte kryer sipas planit fluturimin e parë prej 40 sekondash.
Helikopteri robot është i programuar të ngjitet 3 metra vertikalisht, pastaj të qëndrojë pezull dhe të rrotullohet në vend mbi sipërfaqen e Marsit për gjysmë minute para se të ulet përsëri mbi katër këmbët e tij.
Megjithëse kohëzgjatja ishte e shkurtër, kjo shënoi një arritje historike në aviacionin ndërplanetar, sepse fluturimi u realizua në një “fushë ajrore” 278 milion kilometra larg Tokës në dyshemenë e një pellgu të gjerë marsian të quajtur Krateri Jezero.
NASA e krahasoi arritjen me fluturimin e parë të vëllezërve Wright në dhjetor të vitit 1903. Fluturimi i tyre në Karolinën e Veriut me avion me motor zgjati vetëm 12 sekonda dhe distanca e përshkuar ishte 37 metra./ KultPlus.com
