Poezi nga Nerimane Kamberi
Kur erdha nuse në katund,
nana më veti: “Pse në Kosovë?”
« Se ia dua qiellin në mbrëmjet vjeshtore ».
i thash.
E ti nanë në cilin qiell je sot, e qe katërdhjetëditë,
Të të kërkojë, se unë fëmija jot jam i humbur pa ty. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Nanës, që na la
Baba nuk do me shku te bahçja,
nana nuk është aty,
nana nuk është më.
La shallin e saj aty te rrushi,
dhe shkoi, iku, lehtë, pffff…
ashtu si kjo lulja që e fryjmë bashkë
në foton time të profilit.
Shkoi pa na përgatit,
po si përgatiten fëmijët me i vdek nana?
Këto janë përralla të të rriturve
për me na mashtru
që mos të qajmë.
Tha ju priti me i mbledh arrat,
e s’na priti, e na po i mbledhin vetë
në këtë ditë vjeshte plot me diell e me dhimbje.
Nanë, të thojshnin Kraljica e mahallës, nusja e Bilaçit,
nuse erdhe, me lule në kry,
e nuse shkove me lule në kry…
të varrit.
Si bajrak, nana hidhte vallën,
për ditëlindjen e babës, për ditëlindjen e vëllait,
për ditëlindjen e mbesës,
se me valle e me qeshje, mundi gurbetin, largësinë,
mallin, ndarjen, humbjen.
Nanën e përshendetem, për herë të fundit,
aty te dera e oborrit,
nga ku e çitke krytë me pa a u nisen krushqit,
a erdhën bijët e kusherinjve, a u nisem për Kosovë.
Një shami e bardhë e kish mbulu,
bardh, bardh, bardh,
si shpirti i saj i bardhë.
Iu ndal zemra,
ashtu si ora e saj, që nuk e hiqte kurrë,
si ora e stacionit të Shkupit ditën e termetit.
I pushoi zemra, zemra e madhe, zemra e gjërë,
i pushoi barku,
që ia ngjesha,
sikur bukën që e ngjeshte për
gjashtë fëmijtë e saj,
e që e pjeke pas orës dhjetë të natës,
se rryma ma lirë.
Nana nuk na tha lamtumirë,
as në shqip, as në turqisht, as në frëngjisht,
ndoshta më mire kështu.
Na e tha ndryshe,
si me puthjen që ma dha,
me dorën e saj të lodhur,
aty te spitali,
ku takova hijen e Ai Podrimës
që vinte me pa Lum Lumin.
Rrugë e gjatë ishte jeta jote,
e tash pusho, e qetë, nanë,
nesër ta sjell një buqetë me trëndafila,
e ta flladiti dheun me ujin e çeshmes që ta vumë pranë,
ndoshta e flladiti shpirtin tim, ndoshta
pak, shumë pak…/KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Në një natë si kjo,
asgjë e keqe nuk mund të ndodh,
shpirti im.
Sa qetësi !
a po e ndien ?
Në kupolë me mijëra yje ka mbuluar
këtë vend të bekuar nga perendia,
hëna përton të dalë,
nuk do ta trazojë
errësirën që ka kapluar oborrin.
Në një natë si kjo,
askush nuk do që t’i vije fundi kësaj verës,
të betohem në këtë verë,
dhe unë nuk dua që kjo natë të merr fund ! / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Kombanja i është afruar katundit tone,
nesër gruni do t’është i fshirë.
Verën e kaluar
nuk i pashë lulëkuqet nëpër arat me grurë;
kot kërkoja nëpër kuti kartoni
fotografi të mia, të para disa viteve
unë e veshur me fustan të bardhë ndër ato lule
Isha njëzet vjeçe? tridhjetë vjeçe?
As borën e fundit nuk e pashë
tek rrëshqiste faqeve të Lubotenit,
sikur uji kur rrëshqet fytyrës, faqës
qafës, tërë trupit,
e të lanë e të qetëson.
Nuk i pashë,
sikur vitet që shkuan.
Ara e artë tani do të pushojë
nga tërë ai zjarr, nga tërë ajo zjarmi.
Lulëkuqet do të vyshken
si buzë të thara pa puthje.
Verë. / KultPlus.com
Më 12 qershor 1999, tanket e NATO-s hynë në Prishtinë, duke i dhënë fund luftës në Kosovë. Teuta Bylykbashi dhe Hysen Gashi kishin mbetur në qytet me familjet e tyre gjatë 78 ditëve të bombardimeve. Ata tregojnë çlirimin
Nga Nerimane Kamberi
“Mos më kërkoni të jem i saktë rreth orës, kanë kaluar 20 vjet.” Hysen Gashi, rreth të pesëdhjetave, është ulur në kafenenë që e frekuenton shpesh, në Bulevardin Bill Klinton. Në ekran, një kanal televiziv lokal jep lajmin për ardhjen e ish-Presidentit të SH.B.A.-ve për festimet e 12 qershorit, 20 vjetorit të çlirimit të Kosovës. Bill Klinton nderohet nga kosovarët, një statujë gjigande është ngritur për ta nderuar në bulevardin që mban emrin e tij. Por për Hysenin, çlirimtarët e parë ishin ushtarët britanikë të KFOR-it, forcat e NATO-s në Kosovë.
“Më 12 qershor 1999, në orën 15.00 ose 15.15 pasdite, dy helikopterë të NATO-s erdhën nga Shkupi, u sollën në qiell dhe u larguan nga kishin ardhur. Pastaj pamë dy automjete të huaja, ndoshta xhipa, që lëviznin përreth dhe largoheshin. Filluam të dilnim nga shtëpitë dhe të shkonim drejt rrugës. Por shiu i madh na detyroi të ktheheshim. Rreth orës 18.30 -19.00, një tank britanik u pozicionua pranë stacionit të karburantit Jugopetrol, një tjetër përpara autoshkollës që kishte shërbyer si një bazë logjistike për ushtrinë serbe. Ne dolëm, u drejtuam për në rrugën që vjen nga Shkupi për të mirëpritur forcat e NATO-s. Disa përqafonin tanket.”
Teuta Bylykbashi, profesoreshë në shkollë të mesme, flet për një atmosferë të ngjashme në lagjen e saj në Ulpianë, në Prishtinë. “Më 12 qershor, ushtarët britanikë të KFOR-it mbërrinë Te Fontana, poshtë ndërtesës sonë. Nga dritarja mund të shihja britanikët që vinin nga njëra anë dhe serbët që iknin nga tjetra. Njëri nga fqinjët tanë serb, i cili kishte marrë veturën tonë një ditë më parë, e ngarkoi atë dhe u largua. Fëmijë zbritnin nga ndërtesat, këputnin lule dhe ua jepnin ushtarëve britanikë.”
HYRJA E FORCAVE SERBE
Të dy tregojnë për këto momente ngazëllimi duke psherëtirë, pa shumë emocione në zërin e tyre. Sepse ata njëkohësisht rijetojnë momentet e rënda që i përjetuan deri në këtë çlirim kaq të pritur, por që, deri në momentin e fundit, do të jetohet herë në dyshim dhe herë në frikë. Hysen Gashi kujton: “Më 9 qershor, kur u nënshkrua Marrëveshja e Kumanovës, gëzimi na u kthye. Kishim shpëtuar. Lufta më në fund kishte mbaruar. Por më 11 qershor, unë po i përcillja lajmet e TV Podgoricës ku thuhej që forcat ruse po hynin në Kosovë. Ata mbërrinë rreth orës 20:00 përmes Merdares. Ishte edhe më e tmerrshme se fillimi i luftës, sepse ne thjesht mendonim se ajo u kry, edhe pse kishim ndjenja të përziera gëzimi dhe frike. Atë ditë, ne nuk besonim më në paqe. Serbët po festonin, ata qëllonin në ajër, dëgjohej zhurma e gëzhojave që binin në kulm.”
Teuta edhe sot është e frikësuar kur e kujton atë ditë: “Më 11 qershor, përjetuam frikën më të madhe të jetës sonë, kurse mendonim se ishim të çliruar! Forcat ruse, aleatët e Serbisë, hynë në Kosovë, në Prishtinë! Ishim të dëshpëruar. Mendonim se lufta nuk do të mbaronte kurrë. Për shqiparët ishte një zhgënjim i thellë. Kishim humbur të gjitha shpresat se kjo luftë do të mbaronte. Serbët po festonin. Ata lëshonin muzikën në kupë të qiellit, duke qëlluar në ajër. Fqinjët tanë serb ishin të ngazëllyer. Televizioni i Beogradit transmetonte imazhe të tankeve ruse në qendër të Prishtinës, aty ku sot është Bulevardi Nënë Tereza.”
Photo: Hazir Reka
TË DËBUAR DHE TË SHTYRË PËRTEJ KUFIRI
Të dy flasin për stërlodhjen e ditëve të fundit të luftës. “Nuk mund të mendoja, nuk e kisha më arsyen, nuk dija çfarë vendimi të merrja,” shpjegon Hyseni. Fjalët e Teutës gati se i bëjnë jehonë: “Ditëve të fundit, unë madje e pranova edhe idenë e vdekjes. Timen, jo vdekjen e të tjerëve.”, vazhdon ajo: “Serbët na kishin dëbuar nga banesat tona, nga soliterat tonë dhe ne pamë të vdekur deri në kufirin me Maqedoninë, pamë vetë vdekjen tonë. Por ne u kthyem pa kaluar kufirin. Një herë tjetër, serbët i morën të gjithë burrat poshtë në pesë e gjysmë të mëngjesit dhe kontrolluan dokumentet tona. Ata kërkonin që të zgjoja vajzën time adoleshente, kisha frikë se çfarë mund t’i ndodhte asaj.” “Unë e tërhoqa vajzën time gjashtëvjeçare për dore, nuk e lashë të përfundojë mëngjesin. Serbët na dhanë pesë minuta kohë për të dalë nga shtëpia.” vazhdon Hyseni.
Këto rrëfime ngjajnë me mijëra rrëfime njerëzish të zhvendosur, refugjatësh, të hedhur nga një pjesë e qytetit në tjetrën nën kërcënimin e njerëzve të maskuar dhe armëve të tyre, të shtyrë drejt stacionit për të hipur në trenat që do t’i çonin në Maqedoni, gjatë eksodit më të madh që Evropa e ka njohur që nga Lufta e Dytë Botërore, ose të deportuar në kufij të tjerë. Disa do të paguajnë me marka për kalimin e tyre, të tjerë do të ndalen gjatë rrugës, në një shtëpi të braktisur ose do të strehohen nga banorë të tjerë. Shumë nuk do të arrijnë kurrë askund dhe do të ekzekutohen pasi të jenë ndarë nga familjet e tyre.
Këto lëvizje të popullatës, nga një lagje në tjetrën, nga Velania deri poshtë Dragodanit, e drejt Emshirit, nga Prishtina në fshatin Makoc, tre kilometra në jugperëndim, mund të trasohen me gisht në hartën e kryeqytetit dhe të fshatrave përreth. Por në heshtje, si heshtja që mbretëronte në qytet, një qytet pa jetë, pa shpirt. “Ne kaluam nëpër një qytet fantazmë, mahalla e prindërve të mi afër Xhamisë së Llapit ishte e zbraztë. Ishte e tmerrshme”, thotë Teuta. Hyseni mban në kujtesën e tij imazhe të valës së madhe njerëzore. “Ne zbritëm kah qendra e qytetit. Serbët po na shtynin drejt stacionit, kaluam pranë ndërtesës së Rilindjes. Një valë gjigante njerëzish. Vinin nga të gjitha drejtimet. Shtynim njëri-tjetrin dhe na shtyhnin për të hipur në tren.”
NGA DRITARJA OSE NGA TARRACA
Hyseni dhe familja e tij nuk do të largohen për në Maqedoni, ata do të kthehen në shtëpinë e motrës, jo shumë larg stacionit të autobusëve dhe do të qëndrojnë aty deri në fund të luftës. Teuta dhe familja e saj do të kenë parë tepër tmerr gjatë rrugës kur kishin dalur por edhe kur ishin kthyer në ndërtesën e tyre. As ata nuk do të largohen deri në fund të luftës. “Nuk dilnim më. Ndërtesa jonë ishte bërë një lloj getto. Jeta aty ishte e kufizuar në vajtje-ardhje midis fqinjëve, vetëm gratë e moshuara dilnin, ato që mund të flisnin serbisht. Ato shkonin në pazarin e Ulpianës poshtë lagjes, kishte serbë që shisnin prodhimet e tyre. Me 15 maj ishte ditëlindja ime, më kishin mbetur tri vezë, bëra një tortë dhe ftova fqinjet e mija për çaj.” Pjesën tjetër të kohës, gratë qëndronin në dritare dhe shikonin se çka po ndodhte jashtë. Sikur atë ditë kur Teuta pa britanikët të mbërrinin dhe serbët të largoheshin.
Hyseni qëndronte në një shtëpi të braktisur në lagjen e tij, tarraca e së cilës kishte pamjen nga rruga për në Shkup. Nga aty, ai kishte vëzhguar lëvizjet e 9, 10, 11 dhe 12 qershorit 1999. Nga aty ai kishte parë britanikët që po mbërrinin dhe serbët që po largoheshin.
BUKË, MË NË FUND
Më 12 qershor 1999, Teuta nuk shkoi më larg se Te Fontana, poshtë banesës së saj. Ndoshta ajo bleu bukë në dyqan, te qoshi i ndërtesave. “Gjatë bombardimeve, pashë që buka kishte ardhur te shitësi serb. Duke dashur të ruajmë rezervat tona të makaronave dhe miellit – kush e di sa do të zgjaste lufta – unë zbrita poshtë për të blerë bukë. Shitësi nuk më dha bukë. U ktheva në shtëpi e poshtëruar, i thashë vjehrrës sime, “ai nuk deshti me më dhënë bukë.” Më 12 qershor 1999, Hyseni doli në lagjen e tij. Por së pari, ai nxori bukën nga çanta. “Gjatë bombardimeve, gruaja ime Qerimja gatuante një bukë çdo ditë. Ne nxirnim atë që e kishim futur një ditë më parë në çantë e përgatitur për ikje dhe e hanim. E zëvendësonim me atë që e nxirrte nga furra. Do të na duhej për largimin tonë.” Më 12 qershor 1999, ai sigurisht bleu bukë taze në një furrë buke që sapo ishte rihapur. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Udhëtimin e fundit kur ta bëjmë,
atë të pa kthim
ta bëjmë me muzikë,
se tërë jetën muzikën e kemi dashur.
Të lëmë amanet që të na përcjellin
në banesën tonë të fundit
me ca ciganë të hareshëm,
me tingujt e fizarmonikës e të violinës,
me valltare flokëgjata, të veshura me fustana plot ngjyra.
Kortezhi të ndalet në çdo shtëpi,
të atyre që na kanë dashur, e që i kemi dashur
edhe të atyre që s’na kanë dashur, nuk bën të mbahet inat.
S’na kanë dashur se s’i kemi dashur,
Se kanë dashur që t’i duam.
Dikush do të hjek kapelën, dikush shaminë,
e dikush do të ngre dolli,
përmes dërrasave të shohim fytyrat e pikëlluara,
lotët në sy,
e aty këtu maskat dhe buzëqeshjet e rreme.
Tak, tak, tak, vazhdoni rrugën.
Deri atëhere, t’ i përgjigjemi ftesës së Kafavisë,
e të Bodlerit,
të marrim udhën plot dritë e diell
të bëjmë bashkë det e qiell, e nga bukuria të dehemi
në Itakat ku ndalemi.
T’i jepemi zjarrit e afshit, e të lodhur e të ngopur
të pushojmë aty ku ka qetësi, kënaqësi dhe dashuri,
dashuri, kënaqësi e qetësi. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Këputa një krah jorgovana në oborrin e kojshisë
Do t’i mbushi vazot në gjithë shtëpinë.
Në qytet kanë filuar të vyshken
E te ne në katund sa kanë çelë.
« Këtu është ma ftohtë « më thotë burri
Normal, mali rreze shpisë , lumin e shoh nga dritarja e kuzhinës
Ku po e pjeki piten me hithra.
Lulet mbyllen atje e lulet çelin këtu,
Kam ndjenjën që po i jetoj dy pranvera
Sikur me i pas dy jeta,
Athua qysh e kisha jetuar të dytën
Me të njejtet gabime, me të njejtat dëshira?
E me shumë dashuri ? A me më pak ?
Se edhe dashuria është vuajtje,
E unë nuk jam kaq e fortë.
Vetëm një jetë e kemi,
E ti, eja ta pijmë një gotë, edhe një, edhe një,
Të dehemi e të sillemi në barin e njomë, këmbëzbathur,
Si dervishët rrotullues.
Një jetë e kemi, a nuk e morëm vesh që një vit ?
E ti kur do të dalësh nga ai vend ku po mundohesh ta shërosh shpirtin e trazuar
A po vjen ta pijmë një gotë,
Ti vetë më the që e do jetën shumë,
E mos gabo të bësh ndonjë budallallëk,
Eja, këtu më gjen.
E pastaj nisemi në udhëtimes tona rreth botës
Veç një jetë e kemi./ KultPlus.com
Me rastin e vdekjes të arsimtarit e poetit Habib Çelaj nga Kizhareka e Drenasit KultPlus publikon reportazhin e bërë nga Hazir Reka dhe Nerimane Kamberi më 1998 për Çelajn në malet e Kizharekës ku ishte refugjat, si dhe poezinë e shkruar nga ai.
Poezia e Habib Çelaj
“Bën ftohtë
Furtuna e shqyen najllonin
Nën qiellin e vranët
I lag shiu
Najlloni pikon, pikon, pikon
Shtrojerë dashurie në tendë
Nëpër tokëmali
Në tragjedinë e pikëllimit
Plafi s’na i mbulon këmbët”/ KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
“Marie is gone”, kishte nevojë ta shkruaj, por nuk e diti pse pat nevojë ta shkruaj në anglisht. Ndoshta sepse atë ditë ishte në përfundim të një romani, që e lexonte në atë gjuhë, gjë jo shumë e zakontë për të, një best-seler që fliste për lirinë, mungesën e lirisë, privimin nga liria, etja për të. Apo ndoshta sepse mendonte se sa ta mbaroj atë ta niste një tjetër, në të njëjtën gjuhë, që sigurisht do të bëhej roman shumë i lexuar, shumë i shitur, që fliste për robotet dhe vendin që po e nxinin, çdo ditë e më shumë, në jetën e njeriut, sa e tmerrshme aq e vërtetë. Apo ndoshta pse biri i saj lëshonte muzikë të përtej-Oqeanit për ta përbytur heshtjen që mbretëronte në shpi këtyre ditëve. “Marie is gone” e përsëriste ajo, “Marie is gone”, “Marie is gone”, e përsëriste si një lutje, si një refren, ishte si një çlirim, apo si një pikëllim, apo si të dyjat.
Maria shkoi. Kishte ardhur me borën, dhe kishte shkuar me borën. E në mes, kishte pasur shumë diell, një parantezë në një vizitë që ishte zgjatur më shumë se që e kishte planifikuar. Se Maria nuk fluturoi. I kishte ra murtaja. “Jeni për herë të parë në vendin tonë?” e kishin pyetur kur kishin dalur nga kisha. “Mikëpritja e tyre qenka kjo” ? mendonte ndoshta ajo, se për mikëpritjen e këtij vendi kishte lexuar. Emër biblik, Maria, për këtë punë kishte ardhur, për të kuptuar se ç’vend zinte Zoti te këta njerëz, e a ishte i njejti Zot për njërit dhe për të tjerët. E kishte shtrenguar fort shallin për t’u mbrojtur nga era e akulltë që frynte në këtë fushë ku ajo numëronte mbi njëqind, dyqind, varre, të gjithë burra, te disa kishte kryqe, te të gjithë shqiponjë. Por ajo nuk pati të ftohtë atë ditë, se kishte veshur puloverin e kashmirit, të shtrenjtë, “Eshtë luks, i kam të vetmin mekat këto pulovera ” i thoshte asaj duke qeshur, për ta fshehur trishtimin që ndiente aty, midis të asgjësë. Edhe parfumin e kishte të shtrenjtë, Maria, era e tij hynte me të në kafenetë e provincës ku takonte ata që do të ia shpjegonin më mirë, shpresonte ajo, jetën e tyre, e do t’i ndihmonte në analizën e saj, a kishte ky vend të ardhmën, dhe po pat, cila ishte ajo. Por ajo nuk e ndiente më, si në fillim, erën e parfumit të Marisë. E donte t’i thoshte se luksi nuk është mëkat, se të bën mirë, është vlerë, kur asgjë nuk ka më vlerë.
Po, Maria ishte për herë të parë në këtë vend. Por e njihte mirë, se kishte lexuar kaq shumë për të, sikur për mirëpritjen, kishte lexuar në libra, artikuj, intervista. Ishte përgatitur. E tash, brenda katër mureve të dhomës së hotelit, shkruante, pa marrë frymë, ashtu fryma i mungonte për shkak të gjendjes së saj, atë që i kishin treguar, atë që kishte kuptuar, atë që nuk e kishte kuptuar, fliste për lexuesit e vendit të saj, kryeqytet evropian, nga ky qytet që mundohej të dukej si metropol. Vendi i saj ishte mbyllur qe më shumë se një vit, si krejt bota, e kur do të kthehej, ndoshta do ta gjente kalendarin në faqen që e kishte lënë para një muaji, nuk do ta ndërronte, do të ia kujtonte atë që kishte përjetuar këto ditë. Por Maria mbetej pozitive, ashtu edhe me letra kishte dalur.
Ajo nga shtëpia e saj ku ishte strukur, duke pritur që të kaloj furtuna, e mendonte Marinë që dilte me valixhe nga hoteli, që hipte në taxi. Ajo shkonte, me vete merrte parantezën, lodhjen e ëmbël, gjumin, zjarrminë, ajrin, frikën, qetësimin, ritmin e ngadalësuar, nevojën për njerëz, nevojën për vetminë, merrte një vit, që kishte nisur duke mbaruar dimri. Ajo, atje në fshatin e saj, ishte kthyer aty, ku ishte një vit më parë, ku sikur sot, ishte mbyllur, me ata, bashkë. Ishte kthyer atje ku kishte ikur kur gjithçka filloj. Ajo, por edhe Maria, gjithë kohën kishin dashur të jenë atje kur ishin këtu.
“Po e lëshoj dhomën time që më është shndërruar në burg.” i kishte thënë asaj në telefon. Maria shkoi. Maria e dinte se çka është liria./ KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
Në këtë fotografi, bardh e zi, kam të veshur një fustan të shkurtë, edhe flokët i kam të shkurta. E këtu, te kjo tjetra, është nana. Rri si kukull. E gjatë, nuk qesh, nuk buzëqesh, e re, aty afër saj, jam unë, flokët e lidhur bisht, në dorë mbaj plot byzylyka. Nana më ka thënë se kishin lloj lloj ngjyrash. Vazhdojmë vizitën në muzeun tim të pafajësisë, ku si nje ciceron i mirë, që e njeh çdo eksponatë, se është vetë jeta e tij, ia spjegoj fëmisë fëmijërine time.
Aty jam unë e ulur në nje stol të drurit, ted era e sokakut, e hareshme, gati për t’u fotografuar, mbaj në dorë një kukull.
Stolin e praptova, vrapoj te nana, duke u dridhur, e kam kapur për fundin, atë të fotografisë së parë, plisé, i bardhë. “Mos u tut prej dhisë, as prej macës. Ato kalojnë, ti kshyri, mos u tut.” Me kthej te stoli, për dorë, a mund ta kem mbajtur në mend butësinë e mbrëmjes që afrohej apo ishte butësia e nanës që ishte afër meje, apo ajo m’a ka përshkruar këtë skenë, shumë vite më vonë, shpesh here, çdo here që frika më kaplonte në jetën time si grua e vazhdon të më kaplojë. Nana më tha në telefon se ,” u sëmur kusherini, nga kjo sëmundje, kjo murtajë,” dhe se kishte shkuar me pa, “se nuk bën”. “E dhitë a kalun xhadës sonte nanë? Ti hiç mos u tut, as prej dhisë, as prej murtajës” / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Më në fund
Sot doli dielli
Shtyju, shqyu mjegullën
E rëndë
Të këtyre ditë dimri.
Dimër ky? I çuditshëm.
Mbrëmë në shëtitjet e mia të vetmuar
Më doli stacioni i trenit
Ashtu siç doli dielli
Befasishëm
Në mes të ndërtesave të larta.
Stacioni i lamtumirëve, i pritjeve,
I lotëve të fshira me një shami ku ke qendisur inicialet e tua,
I puthjeve të fshira me të njejtën shami
Stacioni i vogël I historive të mëdha
Histori të njerëzve si ti e si unë.
Stacioni i trenave për Bllacë.
Moj çikë, kthjellu!
Është kohë festash!
Mendoje Orient-Expressin
Dhe thesaret e njëmijë e një netëve të Stambollit
Mendoje Transiberiani
Me peizazhet të akulltë e madhështorë
E poezinë e Renë Char.
Struku në batanijen e kuqe aty te zjarri.
Treni kaloi. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
I shtyve me këmbë, me maje të këpucës
Kujtimet,
U rrokullisen deri poshtë shkallëve
Deri aty ku dikur putheshit.
U sollen si nje top bore
Qe rritet dhe rrafshon fshatin,
Si një top fëmijesh
Që kalon gardhin e oborrit
Gjatë lojës,
Vazhdon rrugën
Nëpër xhade
Deri te hekururdha
Apo ajo që ishte dikur
Se edhe ajo ka mbetur kujtim.
Nga lart shikon kujtimet që rrokullisen
Atje shihet rruga e gjatë, e pafund,
Mund të jenë Champs-Elysées
Mund të jenë..
Vetem pak imagjinate të duhet
Veç pak t’i mbyllesh sytë.
Por nuk donë t’i mbyllesh
Do t’i shohesh kujtimet derisa të përplasen diku,
te dyqani i rrobaqepëses apo i funeraleve
E tash kthen shpindën
E qetësuar.
Edhe ca metra të kanë mbetur deri në shtëpi. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Duhet kërkuar dashurinë
Se ndryshe nuk bën
Të kërkohet kudo që është strukur
Nën harqet e kishës së vjeter maje fshati
Një ditë mgjegulle dhe shiu
Në lavrat e tokës së lëvruar
Se toka është dashuri
Në faqet e librave të shenjtë, por edhe të të tjerëve
Duke hapur dyertë e librarive të mbyllura,
Po t’është nevoja.
S’duhet ndalur së kerkuari
Qoftë edhe duke mbetur pa frymë
Në vrapim e sipër
Se frymë po kerkojmë
Ndoshta është lart, në mesin e gjetheve,
Që i perkedhel era e lehtë në pranverë,
Ndoshta është poshtë, në mesin e gjetheve,
Që i shkel këmba në vjeshtë.
E kur të gjindet,
Të mbulohet me nje copë mëndafshi
E të stërpiket me ca pikë ujë trëndafili.
Duhet kërkuar dashuri
Se ndryshe s’bën
Se vetëm ajo na shpëton.
E pastaj, të harrohet e tëra. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Përgatita listën e mysafirëve,
Ua çova ftesën,
Caktova edhe vendin ku kush do të ulet
Lartë, më të vjetrit
E tu ardh te poshtë, më të rinjtë.
Ia jap fjalën atij që dëshiron ta marr,
Nëse do dikush ta marr.
E nëse dikush më dëgjon kur ia bëj pyetjen.
Përgatita një çaj, se do t’i shikoj nga karrikja duke hyrë në odë,
Mysafirët e “Meet-it”./ KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
Duhej të mbërrinte te dera e pub-it para se Big Beni të tregonte orën 8. Duhej të mbërrinte, andaj ecte shpejt.
Qe sa ditë nuk mund të ngrihej nga krevati, i dhembte kryet, sikur të binin brenda të gjitha kambanat e katedrales, në një kakofoni e kompozuar për ta çmendur. I kishte mbushur xhepat e pizhameve me mëri dhe me mërzi dhe fundosej.
Ecte shpejt, pështyju në Temës, shikoj Parlamentin, prapë pështyju, dhe përnjëhere filloj të fishkëllej, nga gëzimi që kishte dalë pas shumë ditëve ndalimi. Mbrëmë mbretëresha i ishte drejtuar popullit nga kështjella ku strehohej, “God Save the Queen!”
Shpejtonte, pak edhe nga trishtimi, se nuk e shihte asnjë njeri në rrugë, autobusët e kuq ishin stopuar. Kur ai ishte shofer, i pëlqente të flas me udhëtarët, këtë merak vazhdonte ta ushqej mbrapa banakut me klientët rreth një kafe, në mëngjes, kur niseshin në punë, rreth një birre në mbrëmje, kur mbaronin punën.
E solli çelësin dhe hyri brenda . Sytë e tij dalluan banakun. Ndezi dritat, ndezi makinën e kafes, kërkoj shishet e birrës për t’i futur në frigorifer, do t’i nxirrte më vonë një nga një, e do t’i pije për të harruar që kishte ikur Xhoni dhe e kishte lënë vetëm në këtë kohe murtaje. Qëndronte drejtë mbrapa banakut, gati për t’i pritur me një përshëndetje të ngrohtë myshterinjtë e mëngjesit. “Morning, burrë, një kafe, si zakonisht?” e do të ndërronin ca fjalë, për punën, për jetën. Do ta pyesnin për të, Xhonin. Do t’i gënjente.
Tjetri do të vinte, e tjetri, …e në drekë do të shërbente Fish and Chips, më të mirët të Londrës; e në darkë do të mbushej salla, do të bllokohej hyrja në trotuare, e do të qeshnin me zë të lartë, do të bënin zhurmë, se kjo qetësi e mbyte, e do të shikonte nga banaku lumturinë e njerëzve, “jo, jo , në pub-in tim, në pub-in e Billy Holly-t nuk ka trishtim, nuk dua trishtim, vetëm lumturi, trishtimin lëreni në punë, në zyre, jashtë, hajde, jashtë, dua të ju shoh të lumtur.“
Një mjegull e dendur kishte rënë mbi qytet, por policët vërejtjen dritën në lokal, shtyjnë derën ngadalë, e njiheshin mirë këtë vend, vinin fundjavave kur nuk ishin në detyrë. U afruan te banaku. Në dysheme gjetën të shtrirë mikun e tyre, mikun e të gjithëve, Billy Hollyn. Kundërmonte erë birre. Buzëqeshi. Hapi një sy, kur dëgjoj zhurmën. Ngriti dorën, “Cheers. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Fëmija më pyet
A do te vije baba dimri sivjet?
I përgjigjem “Jo, nuk do të vjen”.
Dhe mendoj “as verë s’do të pijmë në shesh”
Kohë e çoroditur!
Tepër herët e marrim vesh
se nuk ekziston baba dimiri
e tepër vonë
se na duan e se na kanë dashur
Dhezi një cigare pas dashurisë
dhe dal në dritare.
Paskan ikur lypsat e vegjël
Kanë flejt
E mu nuk më merr gjumi
Fqiu i bie trumpetës në ballkon
Si ulurinë e ujkut më duket
Ndoshta është himni i hënës së kaltër?
Diku ndëgjohet një telefon
paska ende telefona të filmave bardh e zi?
Kafja jonë ka fikur dritat.
Përreth asgjë.
Kthehem ndër jorgan
“Flej, edhe kjo do të kalojë “
më murmurit në vesh. / KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Bora nuk do të vonohet
E do ta vë shallin e leshtë
Një dorë do ta mbaj në xhep
Ku gishtat do t’i prekin gështenjat e nxehta
Peter Pani luan në oborr të shkollës
Ku kanë ra gjethe ngjyrë vjeshte
Kujtimet t’i ndërtojnë të rriturit
E pse nuk më pret ti te dyert e shkollës?
Nesër do të çohet mjegulla
Jo, bora nuk do të vonohet/ KultPlus.com
Poezi nga Nerimane Kamberi
Të shtirë në shtrat
Luajmë me gishtat e këmbëve.
Nuk i dua çarshafat e bardhë
Thua
Ma kujtojnë vdekjën.
E unë? E trupi im plot afsh?
Them.
Shih, perdet janë me lule./ KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
“Bonjour, madame”, ju duk sikur e dëgjoj një zë mbrapa saj dhe e kthej kryet ngadalë, por nuk e pa askënd. Rruga ishte e zbrazët, u çudit paksa, se ishte mesi i javës dhe gjithmonë kishte gjallëri në këtë orë të ditës, ditës së hënë, kur pas të dielës së qetë, kthehej zhurma në rrugën kryesore të fshatit, aty ku ishin posta, dyqani i ushqimeve dhe shkolla gjashtë klasash përreth sheshit ku uleshin, paradite, pleqtë, dhe pasditeve, nënat me fëmijët e tyre, pas orës së fundit të mësimit, kur i merrni nga mësuesja që priste me ta në oborr. Ajo vazhdoj të ec, me shpresë se do ta shihte dike, se do ta dëgjonte prapë atë përshëndetje që e gëzoj kur doli nga shtëpia, edhe pse shpejt e kuptoj se ajo ishte e vetëm, por nuk donte të shqetësohej, t’ia prishte vetit ngazëllimin që e ndiente.
Pothuajse dhjetë ditë nuk kishte dalë nga shtëpia, e mundonin eshtrat në këtë fillim pranvere, shiu kishte rënë pandërprerë, dhe ajo shikonte, kur mundte të ngrihej në këmbë, nga dritarja, pak minuta, e pastaj drejtohej kah kuzhina ku e përgatiste një supë, në drekë, dhe një çaj, pasdite vonë, pak para se të binte në gjumë, se flinte herët. Tash i kujtohej se as nga dritarja nuk e kishte parë asnjë njeri të kaloj në rrugë, qoftë duke shkuar të blej bukë, apo duke u kthyer nga shtëpia e kulturës ku do të ishte dhënë ndonjë shfaqje, vërtetë binte shi pa ndal por ndonjë çadër, e kuqe, e kaltër, do ta kishte thyer zymtësinë e ditëve që ende nuk kishin nisur të zgjaten.
E sot dielli kishte hyrë në mënyrë diskrete në dhomën e saj dhe rrezet kishin luajtur kukafshehur te perdet, ajo e kishte shtyrë edhe pak gjumin, gjë e pazakonshme për të. “Do të dal për një shëtitje.” mendoj ajo. E tash gjendej para shtëpisë së Luizës, aty përballë kishës. Me Luizën ishin njohur në klasë të katërt, dhe nuk ishin ndarë më, derisa vendosën ta çojnë atë në shtëpi të pleqve. “Ajo nuk po mban në mend më asgjë. Nuk mund të jetoj më e vetëm.” i kishin thënë fëmijët e saj kur ajo kishte kundërshtuar largimin e shoqes së saj nga vendi ku kishin kaq shumë kujtime.
Por Luiza mbante në mend emrat e djemve të klasës, të atij me syza, atij flokëkuqit, atij me dhëmbët e rralla që e pëlqenin të dyja dhe atij të përkëdhelurit të mësuesit. I kujtoheshin të gjitha vjershat e mësuar në shkollë. Mbante në mend se cilën kapelë mbanin kur dilnin për piknikun vjetor të fshatit. Prej asaj dite, kur kishte parë të largohej vetura që e kishte marrë shoqen e saj, ajo kishte kaluar çdo here para shtëpisë së Luizës, por pa u ndalur, se i dhembte shpirti dhe fillonin t’i dridheshin buzët, jo, jo, s’do të qante, kurrë nuk e kishte derdhur asnjë pikë loti.
Por nuk e diti pse sot nuk mundi t’i përmbaj lotët, ndoshta për shkak të qetësisë së padurueshme që mbretëronte në rrugë, ndoshta për shkak të dyqanit të mbyllur apo për shkak të sheshit të zbrazët, edhe kur kryej tregu që mbahej aty, kishte më shumë zhurmë,; shpejt, duhej të kthehej në shtëpi, ta thërriste Luizën me telefon atje ku nuk kishte dashur kurrë të shkoj ta shoh, por ku e thërriste çdo të diele, dita e meshës “më mirë po e dëgjoj zërin tënd, se atë të zotit.” i thoshte ajo duke qeshur.
“Kërkoni Madame Luizën? Por a nuk e dini, ajo ka vdekur, para dy ditëve, e mori kjo murtajë. Si, cila murtajë? Nuk e dini për çka e kam fjalën? Nuk ju ka treguar askush? Nuk keni dëgjuar lajme? Nuk e dini çka po ndodh në botë? Kujdes, se po sëmurën më shumë të moshuarit. ” Ajo mbylli telefonin, i dridheshin duart, mbylli derën, e solli dy here çelësin, dhe e ulur në kolltukun e saj kadifeje, pasi e çiti krahëve një shall shumë të vjetër, pothuajse sa ajo vetë, të thurur me ngjyra plot, hapi kutinë e biskotave ku i ruante letrat e saj, ashtu sikur ajo i kishte ruajtur të sajat, e dinte, i kishte treguar, do t’i botonin një ditë, e të bëheshin të famshme, e të pasura, ah ah ah, sa kishin qeshur me këto idetë e tyre, e do t’ia vinin titullin “Mike qe gjithmonë “. E kapi njërën, ashtu, pa rend, e hapi zarfin dhe filloj ta lexoj: “E dashur Anë, ….” / KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
E kishin lënë takimin në Central Park, Natën e Vitit të ri, kur ishin mbledhur te katërtit ne “loft’ -in e Edwardit në Soho, që e kishte blerë para shumë viteve, para se kjo lagje të tërheq interesimin e ca pasanikëve të rinj, ku do të hapeshin dyqane rrobash dhe galeri arti. Edwardi ishte vetë piktor por asnjëherë nuk kishte pranuar të ekspozonte ne ato hapësira ku, sipas tij, bëhej biznes, e jo art.
Atë nate, nuk kishin dalë si qindra turistë në qendrën e qytetit për të parë fishekzjarrët qe tregonin kalimin ne vitin e ri, dy njëzetëshe të njëpasnjëshme, çka do të ishte ndryshe nga vitet tjera? Për Edwardin bota do të vazhdonte të sillej çmendurisht, e bota e tij e brendshme të shkoj drejt fundosjes, e vetmia që e mundonte kaq shumë, të mos gjente kurrë prehje, as këtë vit, as një vit, as kurrë. Norma mundohej me sharmin e saj t’ia ndërronte mendimet, jo që ai nuk ishte i ndjeshme ndaj përpjekjeve të saj, herë filozofike, herë erotike, madje ajo ishte bërë muza e tij, ajo kishte pozuar për një seri pikturash, që kritika e kishte vlerësuar me admirim, me magjepse, por ku ai shihte aty rreth fytyrës së saj, trupit të saj, hijen e vetmisë, vetminë e madhe, si një dimër i acartë. Si ky dimër kur kishin lënë takimin.
Pas asaj nate, ishin nisur secili veç e veç për Evropë, Edwardi në Zvicër, për ekspozitë retrospektive; Norma në Paris për promovimin e romanit te saj të ri. Betty në Vjenë për botimin e një përmbledhje letërkëmbimi që e kishte përkthyer. E Ernesti apo siç e quanin shokët Mr.E, në Itali, për një takim gazetarë lufte. E para se të përfundoni dikush në dysheme, dikush në kanape nga pija e tepruar, kishin marrë vendimin që verës, në gusht më saktësisht, do ta festonin ditëlindjen e Normës, në park, te ura e filmave. Ishin kthyer nga udhëtimet e tyre me kohë para se të mbyllet aeroporti, qyteti, tërë bota. Pranvera qe e çuditshme. Edwardi tha: ” Vetmia më mbyti ” kur foli me Normën të cilën nuk mund ta takonte. Ernesti ishte i lumtur me këtë gjendje, kishte filluar ta përpunonte ditarin e luftës së fundit që kishte përcjell. E Betty priste që ai të mendonte për diçka tjetër. Shikonte nga dritarja, asnjë lëvizje në rrugët e qytetit, kjo pamje e trishtoj dhe ngriti sytë kah qielli, pa ca re të bardha që ngarendin për të zënë kujtimet e saj.
Vera kishte ardhur, u takuan, një ditë me vapë, Ernesti hapi shishen e verës dhe nxori ca cigare puro. Edwardi shqyeji letrën më të cilën kishte mbështjell pikturën. Norma e sodiste e heshtur, në këtë vepër, ajo qëndronte e ulur në krevat, kishte të veshur një këmishe nate të portokalltë, e shikonte kah dritarja, e hapur në qytetin e vetmuar. Me laps, shkruante “Vetmia në New-York.” , e më poshtë, me shkronja të vogla, “Gëzuar ditëlindjen”. / KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
Postoj shpejt një foto n’Instagram, për ta filluar ditën mbarë, atë ku sytë e saj të kaltër shkrihen në kaltërsinë e qiellit. Nuk pinte kafe në mëngjes, madje kurrë, ” si mundesh, çuditeshin shoqet, jeton në vendin e kafes”, “e ndoshta nuk jetoj në vendin e duhur!” ja kthente ajo me një krenari që e bënte të veçohej nga ato.”.
U drejtua kah ormani, “do te vishem më sportive apo më femërore?” Por nuk u mendua gjatë “do ta veshi fustanin ngjyrë krem, atë të Italisë, se pas mësimit shkoj te Mama, asaj i pëlqejnë fustanet, dhe prijmë një gotë vere të bardhë në ballkon, duke i shikuar drunjtë, blinat, sa gjelbërim ka sivjet, ende është pranverë%, por dita po është e nxehtë, plot diell. Mama do të ia tregon foton ku e mban në prehër, sa e vogël që ishte, një natë festive, do t’ i tregon se si e përqafonte kur flinte. Mama ishte si një nënë e dytë për të, apo Mama e kishte atë si bijë. Mezi e gjeti fustanin, se e kishte paluar te rrobat e dimrit të cilat ende nuk i kishte nxjerr nga qeset hermetikisht të mbyllur. I lyeji sytë; buzët, jo. Se e hante një copë bukë të lyer me reçel kumbulle, atë qe e donte me se shumti, të cilën e mbante në një dorë, kurse me dorën tjetër mbërthente sandalet. U sigurua se e kishte shti telefonin në çantë, ndihej e lehtë, e lumtur.
Vuri dorën në dorezën e derës por për një moment u ndal. U shtang. Dukej si një skulpture atlete nga ndonjë muze i arkeologjisë . Bëri një hap mbrapa, zbërtheu sandalet, lëshoj në tavolinë copën e copës së bukës të lyer me reçel kumbulle. Fshiju grimin e syve. Hoqi fustanin. Hoqi foton nga Instagrami. Filmi “reversë”. U drejtua kah dritarja. Asgjë nuk lëvizte, qyteti i saj ishte i vdekur, një virus e kishte paralizuar tërë vendin, tërë botën. Qëndroj ashtu një orë, duke pritur të kalonte autobusi nr.5 pas të cilit ajo vraponte çdo dite për ta nxënë, e për të shkuar në fakultet. E për të saten herë, e shtrirë mbi kanape, shikonte videon e saj “slow motion”. Në mend. Jo në instagram. / KultPlus.com
Shkruan: Nerimane Kamberi
Kryeqyteti i kishte mbi dhjetë million banorë, nuk flente as ditën, as natën, e as më pak natën se atëhere fillonte të binte vapa përvëluese e ditës e të ndieheshin pak aromat subtile të luleve ekzotike. Në orët e fundit të ditës, kur dielli perendonte larg në brigjet e oqeanit, vajzat e reja rreshtoheshin në trotuar për t’ia ofruar buzët e tyre të njoma turistëve grykës, por ndonjëherë edhe lypsarëve, se te ata e shihnin vetën, bënin bashkë mjerimin e tyre, në ndonjë dhome hoteli të pistë të lagjës më të varfër të këtij metropoli. Dhe qe disa javë klientë të vetëm kishin ata njerzit e rrugës sepse i kishte ra vendit, madje tërë botës, një murtajë e re, të shekullit XXI dhe asnjë aeroplan nuk vinte më nga Evropa e largët për t’i zbarkuar burrat barkëmëdhenj dhe xhep të thellë. Njëra nga ato vajzat u kthy në shtëpi, kokën te poshtë, nuk kishte fituar asgjë, asnjë monedhë për t’ia lehtësuar jetën nënës së saj pastruese. U kthye e dëshpruar, e mbushi një gotë ujë, ndezi televizorin dhe u shtri në kanapenë e shqyer vende vende.
Aeroporti privat ishte i tëri i rrethuar me polici. Pritej mbreti me gratë e tij, njëzet shërbëtorë dhe poaq fëmijë. Ata vonoheshin, edhe pse nga komunikimet që policët kishin me kolegët e tyre nga kryeqyteti, rruga ishte e çelur, nuk kishte asnjë protestë që mund ta kishte penguar lëvizjen e konvojit mbretëror, por kush kishte guxuar të dal në rrugë për ta shprehur pakënaqësinë, frikën, dëshprimin?
Garda e nderit djersitej. Kur u shtrua qilimi i kuq, i gjithë personeli e kuptoj që Ai po vinte. U sigurua që ishin përgatitur fletët e gjëra të palmave për t’i fladitur shkëlqësitë e tyre. Përnjëhere të gjithë u gjunjëzuan, u shtrinë për toke se Zoti i tyre po e hapte marshin. “Po duket si marsh funebër e jo marsh mbretëror,” tha vetmevete një pastruese të cilës i kishte mbetur fshisa në dorë, dhe e habitur, kishte filluar ta lëvizte poshtë e lart, për t’a freskuar Mbretin e tyre, se moti kishte vendosur se ai nuk ishte mbreti i saj.
Ai parakaloj pa e shikuar askend, mbante një maskë të stolisur me gurë të çmueshëm, dhe dorëza me të njejtin punim. Hipen njëri pas tjetri duke mbajtur trupin drejt dhe duke mos kthyer krytë kah “populli” i tyre. Kur u largua aeroplani që e çonte tërë familjen, “ pesëdjetë veta”, pëshpëriti pastruesja, për në Evropë, në një vend të sigurtë ku nuk kishte as ari, as gjarpër, as virus, një hotel-pallat, ku punonin shumë qytetarë të mbretit që kishin mbërri atje si refugjatë pasi kishin bërë një rrugë të gjatë plot rreziqe për t’i ikur varfërisë së vendit, aeroporti u mbyll, askush nuk mundte të thotë për sa kohë, punëtorët u kthyen në kryeqytet, në lagjet e tyre të varfra, të harruara, të braktisura me një autobus kaq të vjetër sa që mund t’i linte në rrugë në çdo momen,.
Në mbrëmje, në edicionin special të lajmeve, mbreti ju drejtua popullit nga shtrojera e tij e artë: “Jam me ju në këtë kohë të tmerrshme. Me zemër e me shpirt. Zoti ju ndimoftë!” “ Po pse a ti do të na ndihmosh?!”, pshëretiu pastruesja duke e fikur televizorin. / KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
Kur u kthyem prej lufte, pas tre muaj ekzil, e ulur në banesën tonë të vogël, duke mos besuar se jemi të lirë, të lirë, eufori, gëzim, “I’m pretty, oh so pretty”, dhe shikimin e fiksuar në murin e bardhë, pash tre-katër miusha që dilnin nga kuzhina, e shkonin pas nënës së tyre. Një familje e lumtur ishte vendosur në shtëpinë të cilën familja jonë e kishte lënë për të ikur. Për pak m’u duken të lezetshëm, unë që gjithë i kam pas frikë këta brejtës, por pas luftë çdo njëri më dukej i bukur, i dashur, vëlla, motër, shpëtimtar. Në dysheme, dhjetëra fotografi bardh e zi ishin shpërnda nga paramiltarët që flenin të ne natën e ditën vritnin vëllëzër dhe motra të mi. Çudi se si miushat nuk e kishin brejtur fotografinë e F.A., që ishte veçuar nga të tjerat. Ndoshta miushat kanë më shumë respekt se sa njerëzit. F.A ishte vrarë duke ikur, ishte nxjerr nga treni.
U ktheva nga katundi pas tre muaj, kisha ikur nga nje luftë tjetër. Pritja mos po dalin miusha nga kuzhina. Më dolën ca minj gjerizi, (pse të asociohen këto kafshe të shëmtuar dhe të gërditshme me një vend, aty te dhoma e çifteve të rinj, te “shpitë e këtyne herave” ku përgatiteshin për aktin sublim të bashkimit të trupave dhe të shpirtrave të tyre, ? Shëmtia e bukuria gjithmonë shkojnë bashkë , i them vetit, por vështirë e kam ta pranojë. ) Minj gjerizi që rriteshin, e rriteshin, sa i here i mendoja , merrni përmasa të tmerrshëm , minj gjerizi që ishin rritur kaq shumë, që nuk mundeshin të qëndronin më në birucat e tyre, në bodrumet e ndërtesave, të banesave, të institucioneve, të kafeneve dhe të restauranteve të mbyllur, nga ku kishim shikuar shkatërrimin e njerëzimit, dhe shkatërrimin e njerzillëkut. Ata minj gjerizin silleshin, o zot, ikni, ikni, edhe para se të mbylleshim. A nuk thojnë se minjt paralajmërojnë luftën? E unë them se edhe kënaqen me luftën, gjejnë lumturinë, dhe kënaqësinë, duke shikuar nga fronet e tyre nëntokë shembjen e botës. E ata rriten e rriten e rriten….
Edhe në një nga romanet e John Irving, një romanciere që përgatiste librin e saj, , ishte fshehur në prapa perdeve të një dhome në një bordelo të Amsterdamit dhe e përcillte klientin se si sillej me prostitutën. Nga aty, pa se si klienti me turi si të një mi qerizi e uli, e poshtëroj dhe e mbyti gruan e re. Nuk më kujtohet a ia zuri frymën me çorapën e saj sexy apo me jastëk. /KultPlus.com
Tregim nga Nerimane Kamberi
Sot mëngjes po i përngjaj një karikature që e ka ngjitur biri im në mur, në dhomën e tij, e më të cilën kam qeshur shpesh. Do të mundesha ta vazhdoj vizatimin, te poshtë, pjesën e trupit, të mos e lë vetëm këtë portret qesharak, ta përshkruaj me vija të holla mpirjen e çdo gjymtyre, ndjenjën që herë po shtangem, herë po më lëviz trupi, gjë që në gjendje normale do t’i kishte ngjarë ritmeve të para të një vallëzimi latino, por lëvizjet janë pa kontroll, e tash ndihem si një marionetë, një palaço i trishtë. Shikoj edhe njëherë karikaturën, duke e kthyer kryet me shumë mundime. Megjithatë arrij të buzëqesh, madje edhe të qesh.
Kur ishte e vogël, ajo gjithmonë qeshte, në ship, në shkollë, në oborr të saj, edhe kur rrëzohej gjatë lojërave të pafajshme kur i lëndonte gjunjtë dhe i rridhte gjaku deri poshtë çorapeve të bardha, edhe kur e kthente fytyrën kah mësuesja, qeshte, kaq. Kalonte. Ajo qeshte edhe kur prindërit grindeshin, shpeshherë duke bërë shumë zhurmë, dhe kur kojshitë vinin te dera për t’u ankuar kundër “këtyre të huajve pa edukatë e të mjerë.” Në fotot e klasës, atëherë kishte shumë nxënës në shkollat e fshatrave, ajo ishte e vetmja që qeshte, ashtu, si i kërkonte drejtori-fotograf, edhe pse nuk i kishte rrobat e bukura, ndoshta edhe ishte fustani i njëjtë me atë të fotografisë së vitit të kaluar, e prapë do të donte t’ia paguante mësuesja fotografinë, por sivjet ajo ishte rritur, i kishte fituar vetë paratë, ia kishte blerë bukën një plake te hyrja e banesës, një ditë edhe qenin ia kishte shëtitur. Në fund të ditës, ia kishte dhënë një grusht karamele- një e kishte hëngër menjëherë se i kishte shumë qejf- dhe dy para të hekrit. I kishte shti menjëherë në kutinë e saj kur ruante gjëra të vogla por të vlefshme për të.
E bëri një kafe më të madhe se ditëve të tjera dhe e zgjati kohën e pirjes së saj. Edhe ashtu trupi nuk donte t’i lëvizte. Nuk do të shkonte në punë sot edhe pse sa e kishte rifilluar pas dy muajsh mbylljeje, duke u fshehur nga një vrasës tinëzar, që zgjidhte si Sfinga antike viktimat e saj, pa mëshirë, e ditën e nuk e ditën përgjigjen në enigmën e saj. E gjatë atyre ditëve apo netëve, të strukur në shtëpitë e tyre, njerëzit kishin kohë të mendonin për enigmën e jetës, e ta mendonin edhe vdekjen. Ajo sot nuk do të shkonte në punë, ku të gjithë e kishin harruar se ç’kishte ndodhur, nuk e shihnin jetën, nuk e mendonin vdekjen.
Ajo kishte qeshur edhe kur dashuria e saj e parë e kishte braktisur ashtu, pa arsye, ndoshta se e donte tepër dhe kishte frikë se një ditë do të mund të mos e donte, as ai atë, as ajo atë. Ajo kishte qeshur edhe kur e kishte nënshkruar dokumentin, pa presion, pa shpërblim, ku ajo pranonte t’i bëheshin eksperimente, të shndërrohej në robot. / KultPlus.com
