Presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani i ka dërguar një telegram ngushëllimi familjes Berisha me rastin e ndarjes nga jeta të piktorit të shquar dhe veprimtarit të dalluar, Daut Berisha.
Në vijim, KultPlus ju sjell të plotë telegramin e Presidentes Osmani:
E nderuar familje Berisha,
Me dhimbje të thellë e pranova lajmin për ndarjen nga jeta të piktorit të shquar e veprimtarit të dalluar, Daut Berishës.
Piktori Berisha ishte emër i shquar në botën e artit e të kulturës, jo vetëm në trojet shqiptare, por gjithandej botës.
Me punën e tij krijuese dhe me angazhimin e tij në të mirë të çështjes kombëtare, ai u bë shpejt personalitet i veçantë i kulturës dhe artit, por edhe referencë për veprime atdhetare.
Veprat e tij, të ekspozuara në galeritë më të njohura botërore, e bën atë artist e njeri të respektuar gjithandej.
Piktori Berisha na la trashëgimi të shquar artistike e njerëzore. Në këto momente ne jemi me familjen e tij, me miqtë dhe me artdashësit e tij./ KultPlus.com
Rrugëtimi i inxhinierit pionier Gustave Eiffel gjatë ndërtimit të monumentit më të famshëm në botë do të zbulohet së shpejti në dokumentarin e ri me titullin “Kulla Eiffel : Ndërtimi i të pamundurës”, i cili u krijua si pjesë e programit Global Doc një bashkimi transmetuesve kryesorë ndërkombëtarë.
Caroline Behar, drejtuese e bashkëprodhimeve dhe blerjeve ndërkombëtare në Njësinë e Fakteve, tha se dokumentari ka “një stil origjinal vizual” që pasqyron se puna e Eiffel-it është vërtet moderne.
Dokumentari, siç raportohet nga mediat vendase, zhvillohet në vitin 1889 dhe fokusohet në ngritjen e Eifel-it në zemër të revolucionit industrial dhe tregon aventurën e tij teknike dhe arkitekturore për të ndërtuar kullën. Gjithashtu tregon sesi Eiffel ndërtoi më shumë se 300 punime metalike në mbarë botën, nga viaduktet, urat, stacionet hekurudhore, fabrikat, si dhe struktura për Statujën e Lirisë në SHBA.
Programi dokumentar transmetohet ndërkombëtarisht nga France tv.
“Dokumentari i Pascal Cuissot, zbulon historinë e Kullës Eifel, me një udhëtim magjepsës nëpër veprat më të mëdha të Eiffelit në botë,” tha Patrice Gellé, producent dhe menaxher i përgjithshëm i Bleu Kobalt. /abcnews.al/ KultPlus.com
Fytyra e saj është një fytyrë si e një kukulle porcelani. Dhe jo vetëm, por edhe një fytyrë kukulle e habitur. Dhe me sytë e saj të mëdhenj sikurse edhe më ma vërteton këtë ndjesi që ma jep figura e Ornela Vorpsit.
Në pamje të jashtme ta le përshtypjen e një gruaje të fortë, që është në gjendje të thyej çdo barrikadë, po në shpirt, sikurse e thotë edhe vet, është e vrarë, shumë e vrarë nga jeta që e rropati brenda dhe jashtë Shqipërisë.
E përkthyer në mbi 20 gjuhë të botës, mu kjo Ornela e Shqipërisë që doli nga ky vend dhe vazhdon të bëj nam nëpër botë me librat e saj, akoma nuk e ka shkruar një libër në gjuhën shqipe, po gjithë krijimtarinë e saj e ka të shkruar o në italisht, o në gjuhën frënge. Dhe ka një arsye pse nuk ka shkruar dhe nuk dëshiron të shkruajë në gjuhën shqipe.
Përgjatë një bisede të gjatë, pashë shumë Ornela rreth meje, e mezi arrija të përmblidhja mu atë Ornelën që kisha para syve të mi, që padyshim është një zonjë e madhe, dhe nuk do të ishte e tillë po të kishte pas një jetë ndryshe.
Për mbi dy orë përgjatë intervistës pashë Ornelën e vogël të Tiranës e cila lumturohej në familjen e saj të vogël, pastaj pashë Ornelën e topitur, mu këtë Ornelën me fytyrë porcelani, hije që mori që nga vdekja e gjyshes, vdekje që ndodhi në prani të saj, hije që u bë edhe më e rëndë me burgosjen e babait. Pashë Ornelën e vetmuar rrugëve të Tiranës, vetmi dhe refuzim që e mbështolli regjimi i Enver Hoxhës, pashë Ornelën duke vrapuar pas ngjyrave, pikturës, pastaj atë Ornelën e Milanos e të Parisit, Ornelën në romane që edhe më tej refuzon ti shkruaj në gjuhën e nënës, e deri te kjo Ornela e fundit që i janë përkthyer romanet e saj në mbi 20 gjuhë të botës, këtë Ornelën e ekspozitave e të pikturës, e cila prap më jep ndjesinë e një portreti të një figureje porcelani, e cila edhe e thotë vetë, që këtë figurë apo ndjesi të majës së ajsbergut, e mori që nga përplasja e gjyshes para këmbëve të saj, vdekje që ja dha një nur përgjatë gjithë jetës.
Përderisa kujton fëmijërinë e saj, e cila e konsideron fëmijëri të lumtur, rritën e saj me dashurinë e gjyshes dhe prindërve të saj, Ornela Vorpsi e kujton atë periudhë si periudhën më të ëmbël, e cila rritej në një shtëpi në mes të Tiranës, me një kopsht shumë të madh me hurma e ullinj, e cila shumë më vonë kuptoi se babai i saj kishte prona, shumë prona, por që ata e rritnin pa ia kujtuar se ishin një familje e kamur, duke vënë në plan të parë dashurinë që kishin për njëri tjetrin, e sidomos për gjyshen.
“Kam pas një gjyshe jashtë mase të dashur, dhe mbaj mend se deri në moshën gjashtë vjeçe kam gëzuar dashurinë e saj të pafund. Dhe vdekja e saj, besoj se ishte një nga goditjet më të mëdha që kam pas në jetë. U rrëzua para syve të mi, ra në tokë, mbaj në mend që më tha “koka, më dhemb shumë koka” dhe vdiq, para syve të mi vdiq”, kujton Ornela dashurinë për gjyshen, dashuri që më pas u shndërrua në atë topitjen, akullnajën jetësore, pasi që këtë vdekje e kapërceu ftohtë, pa lot dhe pa bërtima, me një mur në mes, mur të madh mes dhimbjes shpirtërore dhe reagimit të jashtëm.
Ornela kujton më pas se kishte vazhduar jetën në atë Tiranën e atëhershme, Tiranë që bashkë me Shqipërinë ishin super të izoluara nga bota, me makina të pakta, e edhe më pak racione ushqimi, por me një dashuri të madhe për artin, dashuri që e kishte qysh nga vegjëlia e saj.
Dhe kjo artiste e madhe, rrugëtimin drejt artit e kishte nisë në piano. Prindërit e saj e kishin detyruar të ngulitej në atë instrument, tinguj që kurrë se plotësuan shpirtin e saj të madh artistik, që në periudha të ndryshme jetësore ndryshonin formë, herë pikturë, herë fotografi e herë letërsi.
Dhe përderisa Ornela kërkonte art, apo dhimbja e saj kërkonte të shpërfaqej nëpërmjet artit, në kohën kur ende mësonte piano, por që nuk përmbushte dëshirën e saj për të bukurën, me vetëm shtatë vjet ajo pëson edhe një goditje.
Dhe si me rastin e vdekjes së gjyshes, edhe kësaj radhe, nuk qau, as lëvizi e as nuk reagoi. Ishte zhdukja e babait, dhe ajo që dinte në atë kohë ishte vetëm kjo, babai i saj iku me motorin.
“Mbaj mend mamin, e priste. Por babai u zhduk, kishte një motor dhe po me atë motor u zhduk. Unë si fëmijë nuk reagoja, nuk merrja pjesë në këto goditje, nuk lëvizja, nuk qaja dhe nuk prekesha”, shpjegon Ornela Vorpsi duke kujtuar këtë goditje si shtatë vjeçe, e cila më pas ka shpjeguar se pas bisedave dhe konsultave më të vonshme me psikoanalistë, i kishin shpjeguar se ky mos reagim i saj ishte më shumë si një mur, si një mbrojtje e vetvetes karshi zhvillimeve.
“Dhe babai nuk u kthye, kaluan gjashtë muaj dhe nuk kuptuam asgjë. Brenda këtyre gjashtë muajve mami shkonte në polici të pyeste, dhe ata i thoshin se nuk dinin gjë. Të njëjtit kërcënonin mamanë time se ajo duhej tu tregonte se ku ishte burri i saj” tregon Ornela për atë periudhe të rëndë për familjen e saj, të cilës familja e saj veç po i zvogëlohej, dhe tani kishte ngelur me mamanë e saj, e që atë kohë ishte 29 vjeçe.
Dhe regjimi i Enver Hoxhës sapo kishte trokitur në portën e familjes së Ornela Vorpsit, dhe shija e hidhur e komunizimit kishte kaluar përmasat për të dhe për mamanë e saj, të cilat vuanin në palcë ndarjen e familjes, distancimin e njerëzve nga to dhe vuajtjet e kësaj kohe që kishin shndërruar një grua dhe një vajzë të vogël si dy njerëz tmerrësisht të padëshiruara nga të tjerët.
Babain e dënuan për politikë pa u marr asnjëherë me politikë, kishin për qëllim sekuestrimin e pronave
Ornela Vorpsi kujton që babain e saj e kishin gjykuar me dyer të mbyllura, e kishin akuzuar për politikë, edhe pse, sipas Ornelës, babai i saj kurrë nuk ishte marr me politikë. Sipas saj, arsyeja e burgosjes së tij ishte diku tjetër, sekuestrimi i pronave të shumta që kishte kjo familje. Dhe me rënien e tij në burg, krejt këto prona u sekuestruan dhe lanë këtë familje në dyer të botës.
Ornela kujton se dy herë e kishte vizituar babain e saj në burgun e Spaçit, njëherë kishte shkuar me gjyshin, nga ana e babit, dhe njëherë kishte shkuar me mamin. Të dy vizitat kishin lënë vragë të thella në memorien e Ornelës, duke nisë nga kontrollet e rrepta të gardianëve e deri te takimi me babain, që për të ishte shumë i panjohur.
“Nuk e njoha fare babain tim, ishte dobësuar jashtë mase, ishte me pizhame me vija, si ato të Auschwitz. Dhe mbaj në mend që mamit tim i dha një qese të vogël, kur u ktheva në shtëpi, si kurreshtare që isha e hapa atë qese. Në të gjeta dhëmbët e thyer të babit, sepse më vonë e kam kuptuar se kur e kishin arrestuar, e kishin futur në një thes, dhe e kishin rrahur aq fortë sa që ia kishin thyer edhe dhëmbët”, tregon Ornela Vorpsi, e cila kujton edhe një takim tjetër me babain e saj në burg, po këtë herë më shumë kujtime të hidhura i kishte lënë rruga deri në Spaç, sesa vet Spaçi.
“Nuk kishte makina, mbaj mend se patëm shkuar me autostop me një kamion që barte derra, mami ishte ulur me shoferin para, unë isha pas, me derrat. Para syve të mi shihja se si tentonte shoferi ta puthte mamin tim, ishin kohë të tmerrshme, ishte një Shqipëri që nuk të le qetë as sot”, kujton Ornela.
Dhe përgjatë kohës sa babai i saj vuante dënimin, mamanë e saj e detyruan ose të divorcohej ose do ti internonin, por sipas Ornelës, mamaja e saj zgjodhi të parën, dhe pas sekuestrimit të pronave, Ornela bashkë me mamanë e saj u detyruan të ktheheshin te dajët, ku u vendosën të dyja në një dhomë të vogël, dhomë e cila u shndërrua në shtëpinë e tyre për shumë vite.
“Të gjithë njerëzit na u larguan, mbaj mend edhe kushërirat e mia të cilat bëheshin se nuk më shihnin në rrugë. Tirana ishte e vogël atëherë, dhe bënim pjesë te shoqëria margjinale. Ndërkohë, Shqipëria në atë kohë ishte kaq injorante, me mentalitet shumë të rëndë, sa po të ishe një grua pa burrë, sikurse ishte ime më, ishe direkt kurvë”, kujton Ornela, e cila mentalitetin e Shqipërisë edhe sot e sheh si të ngecur në vend, me shumë pak ndryshime.
Nga një inxhinere mekanike, mamanë e Ornelës e vendosën në punë në një fabrikë me tre turne. E dërmuar nga rrethanat, e larguar nga shoqëria, sipas Ornelës, mamaja e saj për një muaj e gjysmë u shtri në psikiatri.
“U shtri në psikiatri vetëm që të flinte, nuk flinte dot nga puna që bënte në tri turne. Dhe si e vogël unë mbeta vetëm me gjyshen te dajët”, rrëfen Ornela, të cilës çdo ditë po i zvogëlohej bota, e krejt këtë çmenduri që e kishin kaluar shqiptarët që i prekte regjimi i Enver Hoxhës, Ornela e shpjegon me një fjali “Ishte një Shqipëri e çuditshme, mos ta jetoje, nuk e koncepton dot”.
Ornela shpjegon se babai i saj vuajti shtatë vjet dënim, dhe pas burgut ajo e takoi si 14 vjeçe. Si vajzë e një të burgosuri politik, përgjatë kohës sa babin e kishte në Spaç, i kishin thënë shumë fjalë të këqija për babain e saj. Aq keq i kishin fole, sa që Ornela tregon se kur dikush i thoshte se sa shumë i ngjante babit të saj, ajo nuk ndihej mirë, ndihej shumë keq.
“E kam takuar edhe dy tri herë, fshehtas prej mamit. Sepse ajo nuk donte që të takohesha me të, asaj i ishte ngulitur në mendje se ai ishte shkaktari që na shkatërroi jetën. E në fakt nëna kishte probleme mendore, sepse i vuajti shumë pasojat”, tregon Ornela më tej.
E adhuroja vizatimin, pikturën, po sistemi i atëhershëm nuk më lejonte të futesha në Liceun Artistik, isha vajza e një të burgosuri politik
Dhe përderisa jeta i kishte rropatë sa poshtë e lart këtë familje tironse, lufta e artit brenda shpirtit të Ornelës nuk gjente paqe. Përderisa bënte shkollë për piano, brenda saj ajo kishte zbuluar pasionin për vizatimin, pasion që u bë aq i fuqishëm sa mori edhe vendimin për braktisjen e pianos.
Ajo kujton se vet kishte shkuar të Pallati i Pionierit për tu regjistruar për vizatim, pastaj përfundoi shkollën tetë vjeçare të normales, institucion në të cilin poashtu ndjeu distancën e shokëve, shoqeve dhe mësimdhënësve.
“Pastaj kisha dëshirë të vazhdoja Liceun Artistik për pikturë, por ishte e pamundur, sepse isha fëmija i një të burgosuri politik, dhe në Shqipërinë e atëhershme, arti ishte propagandë, dhe nuk kisha të drejtë, kisha të drejtë vetëm në gjimnaz”, tregon Ornela Vorpsi, e cila kujton se përgjatë asaj kohe, ajo kishte vijuar gjimnazin, përderisa pikturën e vazhdonte në shtëpi.
Dhe me përfundimin e gjimnazit, si duket po përfundonte edhe një regjim i tmerrshëm në Shqipëri. Ornela Vorpsi ishte në vitin e tretë të gjimnazit kur kishte vdekë Enver Hoxha, dhe Ornela kujton edhe sot kumtin e zysheve të asaj kohe dhe histerinë kolektive për vdekjen e Enver Hoxhës.
Por me vdekjen e tij, vendi kishte filluar pak të merrte frymë. Më në fund, Ornela Vorpsi arrin të futet në Institutin e Arteve, tash Akademia e Arteve të Bukura, garë të cilën e synonin mbi 400 të rijnë, e pranoheshin vetëm 25 studentë.
“Kisha përballë fëmijë të artistëve, fëmijë që ishin rritur me art, fëmijë që ishin mirë politikisht dhe që ishin mirë me talent. Po pata një fat të jashtëzakonshëm, dhe pata një mbështetje nga Hektor Dula, i cili mbështeste talentin tim, dhe kështu që e fitova atë konkurs. Mbaj në mend që për një javë kam pirë vetëm ujë dhe nuk haja asgjë, aq isha e emocionuar”, tregon Ornela Vorpsi për këtë vulë jetësore, vulë që e kërkonte pothuajse që nga fëmijëria dhe më në fund ia kishte dalë që të jetë pjesë e këtij institucioni që pas përfundimit do ta nxirrte si piktore.
Ika me mamin në Itali, kapitalizmi mu duk gjëja me e egër që kisha parë në jetën time, nuk i kuptoja lëvizjet e gjithë atyre makinave, sikurse nuk e kuptoja dashurinë e tyre për macet dhe qenët. Atëbotë në Shqipëri nuk kishte as veterinar
Dhe portat po hapeshin për piktoren e re. Në fakt nuk u hapën portat, po shqiptarët po i hapnin ato dhunshëm, duke u futë nëpër ambasada dhe duke kërkuar një jetë më të mirë.
“Meqë jam esteiste, Shqipëria nuk u hap bukur, po ky ishte realiteti i jonë”, kujton Ornela lëvizjet e shqiptarëve përgjatë viteve të 90-ta, e që Ornelën ajo periudhë e kishte gjete 22 vjeçe dhe me titullin piktore e diplomuar.
Ornela kujton se kjo dyndje e shqiptarëve e kishte provokuar edhe mamanë e saj, dhe sipas saj, kërkesa e saj ishte që të iknin nga Shqipëria dhe të shkonin ne Milano. “Ishte një shoqëri që nuk na kishte lënë vend, nëse njerëzit tjerë kishin vend, ne nuk kishim një të tillë”, tregon Ornela, duke e krahasuar Shqipërinë e atëhershme si një moçal dhe si një vend të kalbur.
“Ne morëm një vizë për dy javë, unë kisha një gocë tezeje e cila duke qenë nxënëse shembullore, duke pas babin komunist, me të drejtë e shkreta, rrinte larg meje, ajo mbaroi me medalje ari, dhe e cila duke qenë kaq e shkëlqyer, Shqipëria i qonte jashtë shtetit. Edhe atë e kishin dërguar në Romë, kështu që unë me mamin tim duke mos e pas fare idenë e një vendi të huaj, siç ishte Italia, marrim biletën dhe shkojmë tek ajo. E ke parasysh, ajo ishte në kolegj universitar, ishte në konvikt, dhe ne i shkuam në konvikt”, tregon Ornela duke qeshur, e cila shpjegon se këto ishin pasojat e izolimit 50 vjeçar, dhe një izolim i tillë reflekton më pas edhe budallallëqe të tilla.
Ajo tregon se për dy javë sa patën vizë, qëndruan fshehurazi në konvikt, dhe pas asaj kohe ishte lufta tjetër, se nëse do të ktheheshin në Shqipëri, apo do të vazhdonin të kërkonin tokën e premtuar. Zgjodhën këtë të fundit, edhe pse, sipas Ornelës me shumë frikë, sepse sipas saj, kapitalizmi ishte gjëja me e egër që kishte parë në jetë.
“Mu duk një tmerr, ishte një gjuhë e huaj që nuk e njihja fare, por nuk kishte gjë që mamin tim ta kthente në Shqipëri”, tregon Ornela rreth vendimit të qëndrimit në Itali.
Por 50 vjet izolim ishin shumë për dy gratë shqiptare, të cilat po përpinin habinë dhe magjinë e Milanos.
Ornela atëbotë kishte kujtuar se të gjitha gratë e Milanos janë si Sophia Loren, por edhe pse nuk ishin si Sophia, sipas saj dallonin shumë nga vajzat dhe gratë shqiptare.
“Ishin vajza të holla, ne në Shqipëri na donin me gjoks e me vithe, me flokë të zeza, ndërkohë ato të gjitha ishin bërë bionde, ishin të nxira nga dielli, nuk kuptoja se çfarë ishte kjo. Pastaj nuk i kuptoja makinat që shkonin e vinin, sepse në Tiranë ishin katër makina që rrotulloheshin në krejt Tiranën, dhe ishin aso makina që shkonin e vinin për punë. Ishte një shoqëri që e nuk e kuptoja në asnjë gjë, nuk e kuptoja as dashurinë që kishin për qentë dhe macet, përderisa ne në Shqipëri nuk kishim atë kohë as veterinar. Çdo gjë ishte një tronditje e madhe, unë do të isha kthyer në Tiranë, por mami nuk deshi”, tregon Ornela për goditjen me perëndimin, duke u detyruar që pas vendimit të qëndrimit në Milano, të bënte hapin e radhës, të bënte një copë vend për vete.
Në Milano ma thyen ëndrrën, profesori më tha: Piktura tashmë ka vdekur
Pasioni për pikturën e ndiqte edhe këtu, dhe duke pas parasysh se Shqipëria atëherë kishte ngelur te realizimi socialist, dhe shkollimi i saj po në atë pikë, Ornela Vorpsi kishte një tjetër ëndërr. Të përfundonte Akademinë e Arteve edhe në Milano.
“Dhe mbaj në mend, konkursin e fitova pa asnjë tmerr në Milano, në Aakademinë e Arteve të Bukura të Brerës, dhe pyesja vetën se si ka mundësi, sepse në Shqipëri shumë pata heqë që të pranohesha në atë Institut”, tregon Ornela, por duke mos qenë e përgatitur se furtuna e radhës veç sa se kishe goditë.
Ajo kujton se kishte marr një pikturë të saj për t’ia prezantuar profesorit të saj, dhe përgjigja e tij se piktura tashmë kishte vdekur, dhe se art tash janë instalacionet, artet konceptuale, video instalacionet e performancat e kishte goditur jashtë mase. Një jetë të tërë kishte luftuar për vizatimin dhe pikturën, dhe në mes të Milanos, Ornela e kupton se ajo që e kishte ëndërruar kaq shumë, tashmë kishte vdekur.
“Dhe kështu vendosa të bëja disa hulumtime në këtë art konteporan dhe të shoh se si më fle. Dhe bëra këto katër pesë vjet, që për mua ishte humbje e kohës komplet, sepse nëse në Shqipëri mësova se si të pikturoj, aty te arti konteporan, mu duk një spekulacion, dhe edhe sot e kësaj dite mendoj se është një punë koti, por njerëzit nuk kanë guxim ta thonë. Dhe unë nuk e ndjeva, nuk isha fare e kësaj udhe, njoha instalacionet, provova fotografitë, dhe nuk ma mbushi mendjen”, tregon Ornela Vorpsi për ballafaqimin me artin konteporan.
Dhe përderisa kishte mbetë pa atdhe, përderisa piktura kishte vdekur, po sipas profesorit italian, dhe përderisa nuk kishte një copë vend në Itali, Ornela Vorpsit me nguti i duhej të bënte një zgjidhje, sepse i duhej të ekzistonte në një vend të huaj.
Ornela përgjatë kohës sa ‘varroste’ pikturën, dashurinë më të madhe te jetës, bëri fotografi mode, mënyrë elementare për të siguruar jetën.
“Dhe më erdhi shkrimi, mu dhuru kjo dhuratë e madhe e shkrimit, pa asnjë lloj mendimi se mund të bëhesha shkrimtare, apo ti publikoja, pasi që ëndrra ime ishte piktura. Fillova të shkruaj, dhe fillova të shkruaj kur isha në Paris, pasi që isha pjesë e një shkëmbimi universitar mes atij të Milanos dhe Parisit. Shkova ne Paris për gjashtë muaj në Erasmus, dhe nuk u ktheva më në Milano, dhe mbaj në mend që fillova të shkruaj në Paris”, tregon Ornela për fillimin me shkrimin, e cila tash njihet për romanet e saj në 20 shtete, përderisa ajo kishte dashuri të pa kompromis pikturën.
“Vendi ku nuk vdiset kurrë” u shkrua në italisht, kisha nevojë për një gjuhë që mbanë një distancë, dhe një gjuhë që nuk e bartë fëmijërinë time
Dhe një shqiptare që kishte jetuar për gjashtë vjet në Itali, dhe sapo ishte vendosë në Paris dhe po provonte kulturën e ushqimin francez, kishte filluar ti lëshonte rrënjët e para të romanit bestseller “Vendi ku nuk vdiset kurrë” por jo në gjuhën shqipe, por ajo pavetëdijshëm kishte filluar ta shkruante në italisht.
“Qëndrova në Itali për gjashtë vjet dhe gjuha italiane ishte shumë e kollajshme, veshi ma kishte dëgjuar që kur isha në Shqipëri dhe për atë nisa të shkruaj në italisht. Shumë më kanë pyet se pse nuk e shkrova në gjuhën e nënës, në gjuhën shqipe. Nuk mund të shkruaja në shqip, sepse të gjithë demonët e së kaluarës ngrihen dhe më hanë, e gjithë e kaluara më mbytë, nuk do të shkruaja dot emocionalisht. Kisha nevojë për një gjuhë që mbanë një distancë, dhe një gjuhë që nuk e bartë fëmijërinë time. Italishtja ime nuk e barte fëmijërinë time, frëngjishtja nuk e bartë fëmijërinë time, nuk mbytem në to, ka një lloj distance, në shqip s’do të kisha shkruar kurrë atë që kisha shkruar në italisht”, thotë Ornela, e cila përpos që po fitonte distancën me gjuhën shqipe, ajo po fitonte edhe një distancë tjetër, me nënën e saj, e cila kishte mbet në Milano, përderisa Ornela po qëndronte në Paris, por që pavarësinë e saj nuk e fitonte dot, se ishin të lidhura si mish e thua.
“Fillova ta shkruaj, sepse nuk dija çfarë të bëja me ditët e mia. Mbaj në mend se si u ula aty afër shpisë, më erdhi të shkruaj dhe shkrova një tregim dhe më pëlqeu disi, po pa i bërë pyetje vetës se pse po shkruaj në italisht, më erdhi në mënyrë organike, ato gjëra që i kam treguar në këtë libër dhe që janë të vërteta, në shqip nuk do ti tregoja kurrë, do të kisha vdekë, do të isha djegë. Shkrova një tregim të vogël, dhe ja përktheva keq e keq një shokut tim shkrimtar që ishte francez. Edhe ai është goxha i njohur, dhe më tha ‘e di që është fantastik’. Dalëngadalë shkrova, edhe mbarova këtë libër, që tashmë është i përkthyer në shumë gjuhë të botës, anglisht, gjermanisht, frëngjisht dhe shumë gjuhë të tjera, dhe gjuha e fundit që do të përkthehet së fundi është në gjuhën serbe”, ka thënë Ornela Vorpsi, e cila kujton edhe detajin tjetër, se iu deshën vite të tëra që të jepte dritën e gjelbër që të përkthehej edhe në gjuhën shqipe.
Babai mu lut që mos ta përktheja romanin në gjuhën shqipe, i kishin thënë se kisha shkruar shumë keq për Shqipërinë dhe nuk dëshironte që ky libër të fliste në shqip
“Mora shumë kohë deri sa vendosa ta botoj në gjuhën shqipe, sepse im atë më luti që mos ta përktheja. I kishin thënë që kisha shkruar tmerre për Shqipërinë, dhe nuk donte që ky libër të fliste edhe shqip. Por më në fund vendosa, ka tri vjet që është i përkthyer edhe në gjuhën shqipe”, thotë Ornela.
Dhe përgjatë këtyre viteve të krijimtarisë në fushën e librit, Ornela ndër vite prap e ka bindë vetën se piktura nuk ka vdekur, dhe se piktura është ringjallë më shumë se kurrë, dhe paralelisht punon në të dyja, herë në libër e herë në pikturë, e me raste edhe në fotografi.
Ajo është duke shkruar në librin e ri, por është duke e shkruar në gjuhën frënge, pasi që, sipas saj, duke jetuar që një kohë të gjatë në Francë, italishtja, sipas saj ka filluar ti brishtësohej, dhe nuk ndihet mjaftueshëm e sigurt në këtë gjuhë.
Ndërkohë, përderisa shkruan dhe pikturon, Ornela Vorpsi tregon edhe një detaj që e vuan si pasojë nga Shqipëria. Ajo synon prestigjiozen për ti bindë të tjerët se arti i saj vlen. Së fundi ka fituar qëndrimin në një rezidence shumë prestigjioze, sikurse që ka ndërruar shtëpinë botuese që vlerësohet të jetë poashtu shumë prestigjioze.
“Në Shqipëri më kanë rrahur aq keq, sa që kisha dëshirë të kapja këto maja prestigjioze, është njësoj sikur të vësh pak balsam mbi trup. Sepse, në Shqipëri ngaqë kisha një natyrë të çuditshme dhe nuk më kuptonin, më konsideronin keq, sepse në Shqipëri po të jesh gocë e bukur të vlerësonin si budallaqe, dhe ky mentalitet, për mu ishte një ravansh me Shqipërinë, po për mua ishte një ravansh i madh, sepse vija nga një Shqipëri ku më copëtuan, më dërmuan në të gjitha dimensionet. Por në të njëjtën kohë pata fatin ti them këto mrekulli, dhe falënderoj Zotin, misterin që bën jetën, edhe pse ngelem njeri jashtë mase i vrarë, gjërat që kanë ndodhë nuk shërohen më”, ka thënë Vorpsi, e cila tregon se në Shqipëri e kishin quajtur tradhtare, për faktin se nuk kishte shkruar në shqip.
“Unë e ndjej vetën tërësisht shqiptare, dhe fakti që kam jetuar në Itali dhe Francë nuk më bën as italiane e as franceze. Të përdorësh një gjuhë të huaj është një mjet, që për mua ishte i shëndetshëm”, ka thënë Ornela.
Ornela Vorpsi që ka mbi supe tetë tituj të librave dhe shumë ekspozita, që nuk ka asnjë shtëpi në Tiranë, edhe përkundër faktit se babai i saj posedonte shumë prona, që vishet vazhdimisht me ngjyrë të zezë, që edhe këtë detaj e adreson te Shqipëria, sepse ky vend e la pa ngjyra dhe pa lule, që sheh akoma ëndrrat në Shqipëri, edhe pse dëshiron që ti rri larg saj, që humbi nënën gjatë pandemisë dhe që nuk arriti as ta shoh në momentet e fundit, edhe sot nuk e konsideron vetën të suksesshme, dhe sipas saj ajo e vuan këtë pjesë si njeri që ka bërë shumë pak.
Ornela Voprsi ka dëshirë që të bënte shumë më tepër, jo në nivelin e shkrimit e të pikturës. Po ëndrra e saj do të ishte që të mund të krijonte azile për të moshuar dhe të ndihmonte njerëzit e rrugëve. “Kur i shoh njerëzit nëpër rrugët e Parisit, janë pamje që më vrasin, sepse unë isha rrugëve bashkë me nënën time”, përfundon Ornela, e cila vazhdon të jetojë dhe krijojë në zemër të Parisit, bashkë më bashkëshortin, vajzën e saj dhe tri mace, tri mace në shtëpinë e kësaj Ornele që në fillet e migrimit të saj nuk i kuptonte perëndimorët për dashurinë ndaj maceve dhe qenve./ KultPlus.com
Këngëtari 78 vjeçar Mick Jagger bashkë me bendin Rolling Stones mbajtën një koncert madhështor në Paris, të cilin e realizuan në kuadër të turneut Sixty.
Këngëtari kryesor Jagger ishte shumë energjik në skenë, ku interpretoi këngë e vallëzoi njëkohësisht pranë anëtarëve të tjerë të bendit Keith Richards e Ronnie Wood.
Rolling Stones, këtë koncert e realizuan në Longchamp në Paris. Ata interpretuan atje pas koncertit në Lion, që u organizua me datën 19 korrik.
Bendi Rolling Stones në fillim të këtij muaji interpretoi edhe në Amsterdam. Atje u kthye pas një muaji që u shtye koncerti.
Arsyeja e shtyrjes ishte se Jagger doli pozitiv në testin e COVID-19.
Pas përmirësimit të shëndetit, Jagger u shkroi fansave të tij se ndihej më mirë, dhe se do të interpretonte për ta.
Rolling Stones, koncertin në Amsterdam e mbajtën më 7 korrik.
Pas Parisit, Rolling Stones turneun evropian do ta vazhdojnë edhe gjatë muajit gusht, ku do të performojnë në Gjermani e Suedi./21Media / KultPlus.com
Figura e presidentit të Rusisë Vladimir Putin është ndarë në pjesë dhe është futë nëpër kuti, ka raportuar Reuters, përcjell KultPlus.
Drejtori i Muzeut ka shpjeguar se kjo figurë tashmë ishte dëmtuar, mirëpo stafi nuk deshi ta rregullonte këtë figurë dylli. Sipas fotografive shihet që është çmontuar kjo figurë, përderisa koka e Putin është vendosë në një kuti.
Përndryshe, nga ky muze është bërë e ditur se për herë të parë në historinë e muzeut, po tërhiqet një figurë prej dylli. “Ne po tërheqim një figurë për shkak të zhvillimeve aktuale”, ka thënë Yves Delhommeau.
“Duke pas parasysh atë se çfarë është duke ndodhë, ne dhe stafi ynë nuk duam që cdo ditë të rregullojmë flokët dhe pamjen e tij”, ka thënë më tutje ai.
Statuja e Putin ishte në mes të presidentit të SHBA-ve Joe Iden dhe presidentit kinez Xi Jinping, por vendin e Putin do ta zë statuja e presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelenski. / KultPlus.com
“La Stampa” ka botuar, të shtunën e 29 prillit 1916, në faqen n°5, një shkrim në lidhje me takimin dhe pajtimin e Ismail Qemalit dhe Esad Toptanit asokohe në Paris, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Pajtimi midis Ismail Qemal beut dhe Esad pashait
Burimi : La Stampa, e shtunë, 29 prill 1916, f.5
(Shërbimi special i Stampa-s )
“Paris, 28 prill.
Urrejtjet e vjetra mes dy fraksioneve kryesore shqiptare kanë pushuar.
Mëngjesin e sotëm Ismail Qemal beu, ish-presidenti i Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë, i cili jeton në një hotel modest në lagjen Saint-Sulpice në Paris,shkoi për t’i bërë një akt homazhi Esad Pashait, aktualisht edhe ai në kryeqytetin francez,duke e njohur si shefin e tij.
Takimi i dy burrave, sipas personaliteteve shqiptare të pranishme, ishte emocionues (prekës).
Jam i sigurt se pajtimi do të ketë një ndikim efektiv në sjelljen e fiseve shqiptare në lidhje me evoluimin e situatës ushtarake në Vlorë.”
Shqipëria është pjesë e “Junior Eurovision Song Contest”, i cili do të zhvillohet këtë vit, shkruan KultPlus.
Eventi do të mbahet në Paris më 19 dhjetor, ku Shqipëria në këtë garë përfaqësohet nga artistja Anna Gjebrea, për të cilën mund të votoni duke klikuar këtu.
Konkursi i Këngës për Junior Eurovision është një konkurs ndërkombëtar i këngës i cili organizohet nga Unioni Evropian i Transmetuesve çdo vit që nga viti 2003.
Ai mbahet në një qytet të ndryshëm evropian çdo vit, megjithatë i njëjti qytet mund të presë konkursin më shumë se një herë. /KultPlus.com
Organizatorët e Lojërave Olimpike “Paris 2024”, kanë vendosur që ceremoninë e hapjes së Olimpiadës most ë bëjnë në stadiumin olimpik, por në brigjet e lumit Sena. Ata parashikojnë deri në 600 mijë tifozë të pranishëm përgjatë dy brigjeve të lumit Sena, përgjatë kohës që do të zgjasë ceremonia e hapjes dhe parakalimi i delegacioneve olimpike.
Me këtë rast më shumë se 160 anije me sportistë, trajnerë dhe drejtues do të lëvizin përgjatë lumit Sena me përfaqësuesit e mbi 200 shteteve pjesëmarrëse gjatë ceremonisë së hapjes.
“Olimpiada është një eksperiencë unike dhe duam që nejrëzit ta ndjejnë atë. Sportistët do të lëvizin përgjatë lumit dhe do të shohin Kullën Eifel, Katedralen Notre Dame, muzeun e Luvrit, poshtë disa urave etj. Do të jetë një ceremoni e hapur, popullore, ku kushdo mund të marrë pjesë, ndërkohë që do të montojmë 80 monitorë të mëdhenj”, janë shprehur organizatorët .
Kjo do të jetë hera e parë në histori që ceremonia e hapjes së një olimpiade verore, të zhvillohet jashtë një stadium olimpik./ KultPlus.com
Profesori universitar, Valon Murtezaj, i cili punon në një universitet në Paris, ka pranuar një çmim për “Ekselencë në Mësimdhënie”, shkruan KultPlus.
Lajmin e ka bërë të ditur vetë Murtezaj përmes një postimi në llogarinë zyrtare në “Facebook”, ku edhe ka treguar se ky nominim është mirënjohje në vete.
“Shumë i lumtur sot të pranoj këtë dhuratë simbolike nga universiteti në Paris ku punoj (IESEG), në mirënjohje dhe shënim të nominimit tim këtë vit për Çmimin për Ekselencë në Mësimdhënie”, shkroi ai mes tjerash.
Tutje, Murtezaj ka shprehur gëzimin e tij që ishte në mesin e profesorëve finalistë në kuadër të programeve të studimeve postdiplomike.
Shqiptarët janë duke shënuar suksese të mëdha nëpër botë falë punës dhe përkushtimit të madh në ndjekjen e pasioneve të tyre. /KultPlus.com
Dhe Dua Lipa i përmbushi pritshmëritë të shtunën, duke ecur në rrugëve të Parisit, ndërsa tregoi elegancën e saj e veshur me një pallto lëkure, shkruan DailyMail.
Por e çuditshme është se si këngëtarja 26 vjeçare e fshehi tërësisht fytyrën e saj me një maskë fytyre dhe syze dielli në kryeqytetin francez, i cili njihet si një nga qendrat kryesore të modës në Evropë.
Duke shtuar ngjyra në veshjen e saj të fundjavës, fituesja e çmimeve “Brits” kishte veshur një kapele të zbukuruar në ngjyrën vjollce dhe një shall jeshil, të cilin e kishte vendosur rreth kokës.
Dua mbante një çantë të hirtë me gëzof, e cila karakterizohej me një rrip ari të trashë.
Ajo e rriti lartësinë e saj me një palë çizme elegante të zeza – të cilat kombinoheshin mjaftueshëm me veshjen e saj.
Para se të shkonte në muzeun e artit bashkëkohor, ylli i muzikës pop u pa duke dalë nga restoranti “Caviar Kaspia”, i cili u themelua në vitin 1927.
Në fillim të kësaj jave, Dua shfaqi barkun e saj të tonifikuar në disa fotografi të publikuara në Instagram, ku shfaqej e veshur me një bluzë prej lëkure në ngjyrë portokalli neoni dhe pantallona me shirita ngjyrë blu.
Dua Lipa është muza e fundit e Donatellës, pasi marka e modës “Versace” e ka bërë atë fytyrën promovuese të koleksionit të tyre aktual, i cili vlerësohet të ketë fituar mbi një milion dollarë nga shitjet.
Artistja shqiptare me renome botërore përndryshe këtë javë u nderuar me çmimin “Artistja e Shquar e Vitit 2021” në Këshillin Atlantik.
Ajo mbajti një fjalim të jashtëzakonshëm, duke folur për Kosovën dhe dëshirën e vendit të saj për t’u integruar lartë e më lartë në qarqet ndërkombëtare. / KultPlus.com
Parisi është një metropol urban me ndotje të tepërt të ajrit .
Tani, kryeqyteti francez po kërkon të përmirësojë klimën e qytetit duke mbjellë 170 000 pemë të reja.
”Pemë të tjera do të mbillen kudo ku ka ende hapësira, përgjatë rrugëve, shesheve, parqeve dhe madje edhe përgjatë unazës së qytetit”, njoftoi administrata bashkiake.
Pemët thithin dyoksidin e karbonit (CO2), përmirësojnë cilësinë e ajrit dhe ndihmojnë në ftohjen e qytetit gjatë valëve të nxehta të verës.
Përveç kësaj, pemët janë një pengesë natyrore ndaj zhurmës dhe ndotjes vizuale, e cila promovon shëndetin e parizianëve dhe zvogëlon stresin.
Pemët shtesë do të mbillen deri në vitin 2026.
Gati 14 000 pemë të reja tashmë janë shtuar në sezonin e parë të mbjelljes 2020-21. / KultPlus.com
Tenori i mirënjohur shqiptar Saimir Pirgu, do të interpretojë në skenën e ‘Théâtre Champs-Elysées’ në Paris, Francë, përcjellë KultPlus.
Me hapjen e sezoneve artistike, ai do të nis këtë sezon me operën e kompozitorit francez, Jules Massenet, të titulluar “Manon”.
“Kënaqësi të rikthehem për hapjen e sezonit në Théâtre Champs-Elysées Paris me operan “Manon” J.Massenet, më datë 15 Shtator 2021”, shkruan Saimir Pirgu në rrjetet sociale.
Sipas tij, operat më të njohura të kompozitorit Massenet do të interpretohen nga dyshja artistike Vannina Santoni në rolin e ‘Manon Lescaut’ dhe Saimir Pirgu në rolin e ‘Le Chevalier des Grieux’, nën shkopin e dirigjentit italian Daniele Rustoni.
Chevalier des Grieux dhe Manon, të destinuar nga familja e saj për manastirin, bien në dashuri çmendurisht me njëri -tjetrin. Ata ikin së bashku në qytetin e madh në mënyrë që të jetojnë dashurinë e tyre në mënyrë të plotë. Por kjo do të ishte për të injoruar peshën e moralit dhe kufizimet e një shoqërie që është ende shumë patriarkale dhe që do t’i bëjë ata të paguajnë për guximin e tyre dhe do t’i çojnë në një përfundim tragjik. Këtu Massenet përdor të gjitha recetat e operës komike (ariet, duetet, dialogun e folur) pa rënë kurrë në asnjë lloj teprimi. Rezultati është jashtëzakonisht i bukur me ariet dhe duetet e tij të famshme që kanë bërë shumë breza të skuqen. Ashtu si Carmen dhjetë vjet më parë, Manon, në një zhanër krejt tjetër, pohon një feminitet verbues. Përpjekja për liri dhe kënaqësi ishte fatale për të dy. / KultPlus.com
Anëtar të “Vatrës” me presidentin amerikan Woodrow Wilson më 1918
Kur fuqitë evropiane u mblodhën për Konferencën e Paqes në Paris në 1919 dhe kërcënuan se do të copëtonin Shqipërinë, anëtarët e Vatra lobuan fort te presidenti Woodrow Wilson për të anuluar përpjekjet e fuqive të mëdha për copëzimin e Shqipërisë.
Sot në memorien kolektive Presidenti Wilson njihet si njeriu që shpëtoi Shqipërinë nga copëtimi. / KultPlus.com
Harku i Triumfit është një nga monumentet më të njohura në Paris, simbol i nderimit të figurave të Revolucionit Francez, emrat e të cilëve janë të gdhendur, shkruan KultPlus.
Harku ka lartësi prej 50 metrave dhe gjerësi 45m.
Për herë të parë ai është inauguruar më 29 korrik të vitit 1836. / KultPlus.com
Kulla Eiffel në Paris rihapet sot për vizitorët, për herë të parë pas nëntë muajsh.
Ka qenë kjo mbyllja më e gjatë që nga Lufta e Dytë Botërore, e shkaktuar nga pandemia e koronavirusit.
Kapaciteti ditor i vizitave do të kufizohet në 13,000 vetë – që është rreth gjysma e nivelit normal – për t’u respektuar distanca fizike.
Nga e mërkura e javës së ardhshme, vizitorët do të duhet të tregojnë edhe dëshmi të vaksinimit ose test negativ të koronavirusit, në përputhje me kërkesat e fundit të vendosura nga Qeveria franceze.
Kulla Eiffel zakonisht tërheq rreth shtatë milionë vizitorë çdo vit – rreth tri e katërta e tyre nga jashtë.
Por, për shkak të kufizimeve nga pandemia, monumenti 130-vjeçar pritet të humbasë 70 milionë euro në vitin 2021, pas një humbjeje prej 52 milionë eurosh vitin e kaluar.
Franca ka nisur lehtësimin gradual të masave kundër koronavirusit qysh në muajin maj, duke rihapur restorantet, dyqanet dhe hapësirat kulturore, pas disa muajsh mbylljeje. / Express / KultPlus.com
Komedia u ndoq për disa net me radhë, nga publiku, duke përcjellë edhe lojën emocionuese aktoriale. Vepra e shkruar nga Steve Martin, u ngjit në skenë nga regjisorja Armela Demaj, e cila, bëri bashkë një kast aktorësh e muzikantësh, për këtë shfaqje teatrale.
Këtë sezon komedia i ka përfunduar shfaqjet në teatër, por Metropol bën me dije, se do të jetë sërish në muajin shtator.
Sipas teatrit, interesi i publikut ka qenë i madh.
“Të nderuar, duke ju falënderuar për interesin e madh, duam t’ju lajmërojmë se të gjitha biletat e kësaj jave, kanë përfunduar. Komedia ‘Pikaso dhe Ajnshtajn në një bar në Paris’ do të rikthehet sërish në shtator”, njoftohet në faqen e teatrit.
Zbërthimi i karaktereve të veprës, të cilët, në ndërthurje me njëri-tjetrin sjellin situata komike, duke vënë në dukje optika të ndryshme të mënyrës se si shihet bota dhe marrëdhëniet njerëzore brenda saj. Projekti krijon një copëz jete 100 minuta, nga një periudhë e largët, siç është viti 1904.
Në role interpretojnë: Roerd Toçe, Klodjana Keco, Amri Hasanlliu, Sara Koçi, Erdet Miraka, Silva Brahimataj, Ermir Hoxhaj, Silvio Goskova, Aleksandër Kondi, Blendi Arifi, Kristjana Dodaj. As/ regji Joana Omeraj, formulues muzikor Gent Rushi, këngëtare Laura Hoxha, skenografia Klodiana Beqiraj, koreografia Sara Koçi, kostumografia Frenci Gjerasi.
Vepra u shfaq premierë më 17 qershor dhe vijoi disa net, ku dhe muzika gjithashtu ishte pjesë e kësaj shfaqjeje, që ishte e gjitha “live”.
Shfaqja sjell historinë komike të takimit midis dy gjenish, Pikasos dhe Ajnshtajnit në fillimin e shekullit XX, kohë ku do të ndërthuren rikrijimi i elementeve vizuale dhe interpretative, me muzikën dhe këngën e kësaj periudhe.
Dy personazhet kryesorë, piktori i njohur Pablo Pikaso dhe shkencëtarin Albert Ajnshtajn, takohen në një mbrëmje, në lokalin “Lapin Agile” (“Lepuri i shkathët”) në Montmartre, Paris.
Ngjarjet janë vendosur në një mbrëmje tetori, në vitin 1904, kohë kur të dy gjenitë janë në prag të zbulimit të ideve të tyre mahnitëse (Ajnshtajni, përpara se të botojë teorinë e relativitetit më 1905 dhe Pikaso, para se të pikturojë veprën “Zonjat e Avinjonit” “Les Demoiselles d’Avignon”, në vitin 1907.
Në bar, ata kanë një debat të gjatë në lidhje me vlerën e gjeniut dhe talentit, ndërsa bashkëveprojnë me një mori personazhesh të tjera, mes tyre dhe Elvis Preslin, para se të bëhej një muzikant i njohur.
Pas kësaj vepre që erdhi premierë, në Teatrin Metropol priten të tjera prodhime artistike, për publikun. Më parë, gjatë mbylljes dhe pezullimit të aktivitetit skenik, Metropol erdhi për publikun online. / Konica.al / KultPlus.com
‘Një reagim i ‘Tory’ kundër Princeshës Diana lidhur me fushatën e saj për minat e nxiti atë të merrte vendimin fatal për të vonuar kthimin në Britani dhe të vdiste.
Ish-shoferi dhe kujdestari i Diana, Colin Tebbutt tha se një grindje lidhur me thirrjen e saj për ndalimin e minave e bindi princeshën të qëndronte në Paris me të dashurin e saj Dodi Fayed më shumë se sa kishte planifikuar fillimisht.
Kjo vuri në lëvizje një zinxhir ngjarjesh që rezultuan në vdekjen e saj me Dodin dhe shoferin e tyre Henri Paul në një përplasje të tmerrshme në një tunel më 31 gusht të vitit 1997.
Tebbutt tha se ajo nuk do të ishte në kryeqytetin francez natën nëse nuk do të kishin ndodhur kritikat nga Tory.
36-vjeçarja pritej të mbërrinte përsëri në Londër në 28 Gusht 1997, por ajo mori një vendim të orës së 11-të për të zgjatur udhëtimin e saj me tre ditë pas polemikave mbi minat e tokës.
“Ajo nuk u kthye të enjten siç ishte planifikuar sepse Tories po e vizitonin përsëri për minat e tokës. Ajo u akuzua për përdorimin e fushatës për të rritur imazhin e saj, e cila ishte e keqe dhe e mërziti atë. Kështu që ajo na kontaktoi dhe tha se nuk i donte sherret që do ta prisnin në Mbretërinë e Bashkuar. Në vend të kësaj, ajo do të kthehej në fundjavë. Nëse ajo do të kthehej atë të enjte … mbase të gjithë do të ishim gjallë edhe sot”, tha ai.
Grindja kishte filluar janarin e kaluar kur Diana vizitoi Angolën dhe bëri thirrje për një ndalim të menjëhershëm ndërkombëtar të minave tokësore.
Tory Peter Viggers e akuzoi atë për injorimin e ‘argumenteve të sofistikuara’ dhe zhvillimin e një debati në nivelin e aktores franceze Brigitte Bardot në mbrojtje të maceve.
Grindja shpërtheu përsëri në fund të gushtit 1997 gjatë pushimeve të saj në Mesdhe me Dodi, 42 vjeç, pasi ajo dha një intervistë për një gazetë franceze. Diana u pyet për politikën e MB-së për minat tokësore, heqja e së cilës ishte ‘aq e dashur për zemrën e saj’.
Ajo thuhet se u përgjigj: “Ishte aq i pashpresë”, një referencë për Qeverinë Tory e cila humbi pushtetin në maj 1997. Ajo tha se besonte që administrata e re e Punës e Tony Blair “do të bënte punë të jashtëzakonshme”.
Tebbutt tha se kjo nxiti kritika të mëtejshme nga Tory që e bëri atë të vonojë kthimin në Britani.
Detaje të plota të bisedës së fundit të telefonit celular të Diana-s para se të vdiste zbulohen gjithashtu nga Daily Mail. Ajo ishte me mikun e saj të ngushtë, Richard Kay.
Kay tha: Ajo ishte pak e trazuar. Planet e saj kishin shkuar keq. Ajo ishte në ankth të shkonte në shtëpi për të parë djemtë e saj.
Ish-kreu i Scotland Yard zbuloi se si ai u detyrua të marrë në pyetje Princin Charles si dëshmitar mbi akuzat të një komploti për vrasje e Dianës.
Që nga gushti kur divorci i saj me Charles u finalizua, Diana, Princesha e Uellsit, nuk lejohet më ta quajë veten “Lartësia e saj Mbretërore”, duke mos qenë më anëtare e Familjes Mbretërore.
Lidhja e saj 2-vjeçare serioze dhe e ruajtur me kujdes me kirurgun e zemrës Hasnat Khan kishte përfunduar. Sado i dashur për Dianën, Khan e urrente vëmendjen në media.
Dodi Fayed, i cili ka ambicie për të qenë një manjat i Hollivudit, ishte më tolerant./TCH / KultPlus.com
Në një qytet si Parisi ndodhen aktualisht 0,75 kamera sigurie për çdo kilometër katror (km²), ndërsa në Nju Jork është 0,5 dhe në Los Anxheles 0,1, sipas një studimi nga Universiteti i Stanfordit.
”Miliona kamera të instaluara në të gjithë botën mund të luajnë një rol vendimtar në parandalimin e krimit por, kur kombinohen me teknologjitë e njohjes së fytyrës, ato gjithashtu mund të ulin ndjeshëm privatësinë e qytetarëve”, theksojnë autorët e studimit.
Studimi përdori imazhe nga ”Google Maps” dhe platforma të tjera të ngjashme, të cilat u analizuan nga inteligjenca artificiale për të evidentuar kamerat.
Studiuesit evidentuan 100 000 imazhe nga 10 qytete të SHBA dhe 6 nga pjesa tjetër e botës (Paris, Londër, Singapor, Seul, Tokio dhe Bangkok), duke identifikuar kështu dendësinë e kamerave.
Më i kontrolluari ishte Seuli, me 0,85 kamera për kilometër katror, i ndjekur nga Parisi.
Studimi bëri gjithashtu të mundur vlerësimin se cilat janë zonat me dendësinë më të lartë brenda qyteteve.
“Ne gjetëm një dendësi shumë më të lartë në zonat me shumë pakica etnike sesa në ato kryesisht heterogjene. Ne po përpiqemi të kuptojmë mekanizmin që qëndron pas kësaj prirjeje”, theksojnë autorët e studimit./ atsh/KultPlus.com
Pas tetë muajve mbylljeje, presidentja e Disneyland Paris inauguroi sot rihapjen e parkut të njohur nën masa shëndetësore të riforcuara, si mbajtja e detyrueshme e maskave që nga mosha 6 vjeç.
Destinacioni i parë turistik në Europë, Disneyland, ashtu si parqet e tjerë, ka vuajtur shumë nga vazhdimi i mbylljeve, rihapjeve dhe mbylljeve të shkaktuara nga epidemia e COVID-19 që nga marsi i vitit 2020.
Pas një mbylljeje të parë mes 13 marsit dhe 15 korrikut 2020, parku do të mbyllte dyert edhe dy herë të tjera, transmeton KultPlus.
Në fillim të vitit 2021, sindikatat dhe drejtoria e parkut madje nënshkruan një marrëveshje kolektive për pushimet konvencionale, duke parashikuar deri në 1 060 largime nga puna.
“Tashmë parku numëron 14 700 punonjës, nuk ka punëtorë sezonalë dhe pa kontrata me kohë të caktuar”, shpjegon Djamila Ouaz nga CFDT.
Mbyllur që prej 30 tetorit 2020, Disneyland Paris rihapi sot portat për publikun, me një kapacitet pritjeje të kufizuar. / KultPlus.com
Franca ka organizuar një koncert provë për të parë se a mund të kthehet ne normalitet pas një situate të përmirësuar të COVID-19.
Rreth 5000 persona që u mblodhën në arenën Bercy duhej të konfirmonin që s’janë të prekur nga virusi dhe të bartnin maska, shkruan France24.
Eksperimenti u bë me njerëz të moshës 18-49 vjeç që s’janë të rrezikuar shumë.
Franca raportoi 11,268 raste të reja COVID-19 të premten – një rritje prej vetëm 1,2 përqind nga java e mëparshme kur ishte regjistruar shifra më e ulët që nga fillimi i epidemisë./klan/KultPlus.com
Një ekspozitë e hapur në Paris ka zbuluar dokumente të pabotuara më parë në lidhje me jetën e një prej grave më të jashtëzakonshme të Francës.
Simone Veil e lindur në Nicë në vitin 1927, ishte një e mbijetuar e Holokaustit, në të cilin ajo humbi prindërit e saj, shkruan Euronews, transmeton KultPlus.
Pas shumë vështirësive, ajo u bë ministre qeveritare dhe bëri fushatë që aborti të bëhet i ligjshëm – gjë që edhe u arrit në vitin 1974.
Constance de Gaulmyn, kuratore në Arkivat Kombëtare dhe përgjegjëse për koleksionin e Simone Veil, tha se ka shumë dokumente të pabotuara që do të paraqiten për herë të parë.
“Ka shumë dokumente të pabotuara që nuk janë nxjerrë kurrë nga arkivat dhe të cilat po i paraqiten publikut për herë të pare. Disa prej tyre janë prezantuar në formën e librave, riprodhime në libra që janë botuar së fundmi dhe këtu vizitori do të ketë mundësinë t’i shohë ato në formën e tyre origjinale, për të marrë koha për t’i lexuar ato, për të parë se si shkruan Simone Veil”.
Ekspozita në H detel de Ville, e titulluar “Të duam, zonjë”, mbledh së bashku gati 500 dokumente nga një jetë e zhytur në beteja dhe fitore për të drejtat e grave.
Simone u bë Presidentja e parë femër e Parlamentit Evropian në vitin 1979.
Ekspozita do të mbahet e hapur deri më 21 gusht. / KultPlus.com
Pas disa muajsh mbylljeje nga pandemia e koronavirusit, muzeumi i dyllit Musee Grevin do të rihapet në Paris, me rihapjen e plotë të Francës më 19 maj 2021.
Muzeumi është duke riaktivizuar biletat e shitura gjatë izolimeve të koronavirusit dhe inkurajon dashamirësit të rezervojnë paraprakisht, teksa në disa foto të publikuara kujdestarët shfaqin fytyrat realiste të personave të famshëm që do të mund të takoni në sallat e tij.
Në fotogalerinë e mëposhtme të sjellë nga NYDailyNews shihen disa nga personat e njohur të risjellë në formë dylli, me efekte thuajse të frikshme ‘rimishërimi’./ KultPlus.com
