Veshjet, recetat ushqimore, lojërat, vallet, zejet artizanale dhe shumë aspekte tjera nga antikiteti e mesjeta ishin pjesë e aktiviteteve të edicionit të parë të Ulpiana Fest, përcjell KultPlus.
Synimi i festivalit është të ngritet vetëdija e qytetarëve mbi rëndësinë e trashëgimisë kulturore në përgjithësi dhe lokaliteteve tona arkeologjike në veçanti. Duke gërshetuar vlerat moderne me ato të lashtësisë, përgjatë netëve të festivalit, arkeologjia, antropologjia, entografia dhe arti u bënë bashkë për të dhuruar spektakël në Parkun Arkeologjik Ulpiana.
Festivali u organizua nga OJQ “ET-G” në bashkëpunim me Departamentin e Antropologjisë (UP), ndërsa financohet nga MKRS. Aktivitetet u ndoqën nga kryeministri Albin Kurti, ministri Hajrulla Çeku, ministrja Rozeta Hajdari, deputetja Adriana Matoshi, ambasadori i SHBA-së Jeffrey M. Hovenier, ambasadori i Francës Olivier Guerot, arkeologu Christophe Goddard, studentë, njohës të fushës e qytetarë të shumtë. / KultPlus.com
Është publikuar në platformën për konsultime me publikun Plani i Menaxhimit për Parkun Arkeologjik Ulpiana- Iustiniana Secunda 2023 – 2027, përcjell KultPlus.
Sipas Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, ky dokument strategjik ka për qëllim sigurimin e kushteve për ruajtjen, promovimin dhe menaxhimin e lokalitetit Arkeologjik, pasuri e trashëgimisë kulturore në mbrojtje të përhershme.
Lokaliteti arkeologjik Ulpiana ka vlera universale të jashtëzakonshme si pikë gravituese e një peizazhi historik-kulturor shumështresor, i rëndësishëm për praninë e dëshmive të shumta fizike autentike që formojnë një peizazh karakteristik urban që nga shekulli I.
Përmes qasjes së integruar ndërdisiplinore synohet ruajtja dhe mbrojtja e kësaj zone me interes nacional dhe sigurimi i një mjedisi të përshtatshëm dhe miqësor për të dhe potencialin arkeologjik të saj.
MKRS ju fton që të regjistroheni në faqe dhe të adresoni kontributet dhe komentet tuaja përmes këtij linku:
Ministri Hajrulla Çeku ka vizituar sot Lokalitetin Arkeologjik Ulpiana për të parë nga afër punët që po bëhen në kuadër të kërkimeve arkeologjike në këtë lokalitet, përcjellë KultPlus.
Ai u takua me Christophe Goddard, përfaqësues i Universitit “Ecole Normale Supérieure” në Paris dhe arkeologët Arben Hajdari e Milot Berisha për tu informuar për ecurinë e punës, gjetjet e deritanishme dhe fazat e ardhshme.
Ky program po realizohet pas nënshkrimit të marrëveshjes së bashkëpunimit ndërmjet Ministrisë së Kulturës, Universitetit të Prishtinës, Ambasadës së Francës në Kosovë dhe Shkollës së Lartë Normale, Universiteti i Parisit.
Përmes këtij projekti është siguruar mbështetje teknike, shkencore dhe financiare për zhvillim të lokaliteti Arkeologjik Ulpiana si aset me vlera të rëndësishme historike, artistike, shkencore dhe ekonomike. Përpos mbështetjes teknike dhe shkencore, ky bashkëpunim ndikon në ngritje të kapaciteteve profesionale shkencore, përmes programit të shkëmbimit të studiuesve, profesorëve, arkeologëve dhe studentëve, dhe trajnimeve të përbashkëta.
Një grup i madh arkeologësh e punonjës të tjerë shkencorë janë duke punuar në Ulpianë, kuadro të Universitetit të Prishtinës, Institutit Arkeologjik të Kosovës, Universitetit “Ecole Normale Supérieure” nga Parisi dhe “La Sapienza” të Romës. / KultPlus.com
Gërmimet në një qytet dikur të harruar po nxjerrin në dritë historitë e banorëve të tij, siç zbulon Oliver Gilkes. Fushat dhe kodrat e gjera, të larta, të rrotulluara të Kosovës janë një ndryshim i papritur nga majat e larta dhe kodrat e thyera të maleve të Ballkanit. Ky rajon me toka pjellore dhe malësi të pasura me minerale e ka bërë Kosovën shënjestër të perandorive ambicioze gjatë shekujve.
Ishte një qendër e fuqisë kulturore ilire, një pikë qendrore e ndikimit romak në Ballkanin verior, një nga qendrat e fuqisë që i dhanë jetë historisë jetëshkurtër të Perandorisë Serbe mesjetare dhe një pjesë qendrore e hegjemonisë osmane në Evropë. Popullsia e saj me shumicë shqiptare etnike shpalli pavarësinë në vitin 2008 pas një beteje shqetësuese me serbët. Që atëherë, Instituti i Arkeologjisë së Kosovës dhe Muzeu Kombëtar i Prishtinës kanë ndërmarrë sondazhe dhe gërmime të gjera, duke i dhënë shtetit të ri një ndjenjë të së kaluarës së tij. Vendet romake nuk janë fokusi, por një shembull është shqyrtuar në thellësi: Ulpiana, e cila shtrihet disa kilometra jashtë kryeqytetit të Prishtinës. Ishte një hallkë jetike në një zinxhir qytetesh që kalonin përgjatë rrugës nga Nishi, tani në Serbi dhe vendlindja e perandorit Konstandin i Madh, nëpër fushat e Kosovës dhe malet, deri në Lissus (Lezha moderne), tani në Shqipëri. Duke zbuluar Ulpianën.
Një vizitë në Ulpianë është zbuluese. Qyteti u zbulua vetëm në fillim të shekullit të 20-të dhe fshihet nën një fushë pa tipare. Më treguan ekskavatorët, miqtë e vjetër dhe kolegët e mi. Çfarë kishin zbuluar?
Qyteti u themelua nën perandorin Trajan si pasojë e luftërave të tij në veri të Danubit në Daki. Në shekujt në vijim, Ulpiana herë pas here u shfaq në ngjarjet më të gjera që i jepnin formë apo goditje perandorisë. Një vizitë perandorake nga perandori Theodosius I në shekullin e IV u pasua nga një sulm nga Theoderic, mbreti ostrogotik i Italisë, në vitin 479. Kishte gjithashtu peshkopë, megjithëse qyteti humbi statusin e tij në 545 kur Justiniani rindërtoi qytetin e tij të lindjes rreth 50 km veri-lindje. Ai e quajti atë Justiniana Prima, duke lënë titullin më të vogël të Justiniana Secunda për Ulpianën, i cili më pas ra dhe u braktis përfundimisht nga viti 618. Vitet e fundit, ekipet arkeologjike kanë punuar në studime gjeofizike, gërmime, trajnime dhe konsolidime. Vendi është shtruar bukur për vizitorët dhe ofron një hyrje të mrekullueshme të adoptimit të kulturës romake në Ballkanin verior. Kishte pak aktivitet në vend përpara vendimit të Trajanit për të krijuar një komunë të re, frymëzuar nga prania e minierave të pasura në kodrat aty pranë. Falë punës gjeofizike të ndërmarrë nga ekipet franko-gjermane, tani kemi një ide për shtrirjen e qytetit, i cili shtrihet mbi 120 ha. Ai mori vetëm një mur qyteti gjatë fazave të tij të fundit, megjithëse fitoi disa nga atributet e një qyteti romak, si një forum.
Në qendër të qytetit, ka një tempull dhe zonë të konsiderueshme, të kohës së Trajanit. Në shekullin e 3-të, një grup banjash ishin futur në portikun verior të tempullit, ndoshta për përdorim nga pelegrinët. Por ky tempull mund të ketë një rëndësi më të madhe pasi zhvillimet e mëvonshme çuan në zëvendësimin e tij nga një kishë e fortë e fortifikuar e shekullit të 6-të. Muratorë martirë Këtu i drejtohemi legjendës së dy shenjtorëve ballkanikë: Laurit dhe Florit, gurgdhendës (dhe shenjtorët mbrojtës të kuajve në traditën ortodokse) që erdhën në Ulpianë në shekullin II. Ndërsa ndërtonin një tempull, ata shëruan djalin e verbër të mjeshtrit të muratorit dhe e kthyen tempullin në kishë. Guvernatori i dënoi ata si të krishterë dhe i ekzekutoi. Tempulli u shkatërrua më vonë dhe mbetjet e tij u përdorën për të ndërtuar kishën ngjitur dhe ndërtesa të tjera në një faltore martire. Ky akt e ndau mjeshtërisht tempullin përgjysmë, duke lënë të aksesueshme një pjesë të rrënojave pranë kishës. A është ky tempulli në të cilin supozohet se kanë punuar Florus dhe Laurus, i lënë i dukshëm si një relike?
Provincat danubiane lulëzuan në botën e mëvonshme romake. Ulpiana përfitoi në atë masë që iu dha një mur i ri i qytetit rreth zonës, i përditësuar me bastionet gjysmë rrethore. Një kishë katedrale iu shtua peizazhit të qytetit në shekullin e 5-të kur u mor në dorë një shtëpi para-ekzistuese dhe u ripërdor pjesërisht për një kishë dhe pagëzimore të re dhe mbresëlënëse bazilikane. Ne kemi përmendur tashmë kishën dhe tempullin e mëvonshëm, ndoshta një faltore të gurgdhendësve të shenjtë. Në të gjithë Ballkanin dhe zonën e Danubit mund të shihen strukturat e vjetra romake që mbijetojnë në një mënyrë shumë të ndryshuar, ndërsa perandoria u ngjit pas zonës përballë sfidave të mëdha. Përfundimisht ata dështuan, pasi humbën pothuajse të gjithë territorin e tyre deri në shekullin e VII, kur popujt e rinj mbërrijnë në skenë.
Një kujtim spektakolar i këtij ndryshimi mund të shihet disa kilometra në lindje të Ulpianës. Atje, në vitin 1322, mbreti serb Stefan Milutin ndërtoi një manastir krejt të ri në lindje të Ulpianës në enklavën serbe të Graçanicës – ndoshta mbi një kishë funerare të mëparshme – si një simbol të fuqisë në rritje të mbretërisë së tij. Dinasti serb kontraktoi arkitektë më të avancuar për të krijuar një kryevepër të stilit bizantin. Një brendshme e mrekullueshme e pikturuar me afreske u mbikëqyr nga artistët Michael dhe Eutihije, nga Selaniku Bizantin, të cilët gjithashtu shquhen për punën në kishat po aq mahnitëse në qytetin e Ohrit, tani në Maqedoninë e Veriut. Manastiri i ri ishte një nga një sërë themelesh që synonin të çimentonin në pushtet pasardhësit e Romës, por në botën gjithnjë në ndryshim të Ballkanit gjërat nuk janë aq të thjeshta. Deri në vitin 1459, Serbia ishte mposhtur nga turqit dhe ishte krijuar skena për ardhjen e botës moderne./world-archaology/Express/ KultPlus.com
Në kuadër të aktiviteteve për shënimin e Ditës Ndërkombëtare të Monumenteve dhe Lokaliteteve, zëvendësministrja Daulina Osmani së bashku me Shefin e Zyrës së BE-së në Kosovë, Tomas Szunyog, Ambasadorë, përfaqësues të OSBE dhe përfaqësues të UNDP, vizituan Parkun Arkeologjik “Ulpiana”.
Ky Park Arkeologjik është përfitues i projektit “Misioni Arkeologjik Evropian në Kosovë: nga Ulpiana në Iustiniana Secunda” i financuar nga fondi i BE-së ndërsa bashkë financohet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. Në kuadër të tij do të zbatohen kompletimi i incizimit gjeofizik dhe dokumentimi i të gjitha gjetjeve dhe strukturave mbi tokë, gërmimet arkeologjike në dy sektorë, të cilat pritet të zgjerojnë parkun arkeologjik, themelimin e qendrës së hulumtimit dhe furnizimin me pajisje moderne si dhe trajnimet për arkeologji në bashkëpunim me Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina”.
Gjatë kësaj vizite në teren u fol për rëndësinë që ka për të ardhmen angazhimi dhe puna në mbrojtje të trashëgimisë kulturore. / KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, në bashkë organizim me Këshillin për Trashëgimi Kulturore të Kosovës dhe Institutin Arkeologjik të Kosovës, në partneritet me European Heritage Volunteers, nga 12-15 shtator 2021 organizojnë trajnimin “Konservimi i mozaikut romak në Parkun Arkeologjik Ulpiana – Kosovë”.
Qëllimi i këtij projekti është trajnimi i vullnetarëve nga vende të ndryshme të botës në fushën e trashëgimisë kulturore. Përveç punës praktike do të realizohen edhe ligjërata të hapura e prezantime rreth temave, eksperiencave të ndryshme në arkeologji dhe konservim.
Trajnimi do të fokusohet në konservimin parandalues dhe restaurimin e mozaikëve nga periudha romake pasi që drejtohet nga restaurues – konservatorë të specializuar në mozaikë. Ky projekt paraqet një mundësi të mirë që studentët e përzgjedhur të marrin njohuri teorike dhe praktikë profesionale rreth metodave të konservimit, restaurimit etj.
Instruktor është Tome Filov, konservues i mozaikut në Institutin Nacional të STOBIT, në Maqedoninë Veriore.
Pjesëmarrës janë studentë dhe profesionistë nga këto shtete: Franca, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Britania e Madhe, Gjermania, Kosova, Maqedonia e Veriut, Shqipëria, Serbia, Kili, Kanada, Greqia, dhe Spanja.
Njohja e trashëgimisë kulturore dhe vizitat nga afër të monumenteve të ndryshme, është një prej pikave kyçe për zhvillimin kulturor tek fëmijët.
Duke pasur parasysh këtë, Akademia e fëmijëve “Loja” e ka kurrikulën e përpiluar në atë mënyrë që gërsheton të gjitha temat me rëndësi gjatë tërë vitit. Një ndër temat është edhe trajtimi i simboleve kombëtare, trashëgimisë kulturore dhe identitetit të vendit tonë.
Andaj, në kuadër të programit të tyre, pragu i festës së 28 Nëntorit u pa si më i miri për një vizitë në Parkun Arkeologjik “Ulpiana”, një thesar ky antik brenda Kosovës.
“Koha më e përshtatshme për këtë vizitë ishte në pragun e festës së 28 nëntorit. Gjithashtu ambienti i jashtëm, gjatë kësaj kohe pandemie ishte ideale për realizimin e kësaj vizite. Secila vizitë që është realizuar deri më tani, me fëmijët e grupmoshës 3-6 vjeç, ka ardhur si rrjedhojë e temave dhe ngjarjeve të rëndësishme, kulturore dhe edukative në qytet”, ka thënë drejtoresha e Akademisë së fëmijëve “Loja”, Xheri Deshishku.
Iniciativa të tilla kulturore duhet të merren më shpesh për fëmijët sepse edhe sipas drejtoreshës, fëmijët mësojnë më shumë duke i parë e bërë gjërat vetë.
“Duke pasur parasysh që fëmijët mësojnë më shumë duke i bërë gjërat vetë, sigurisht që vizitat e tilla kontribuojnë më shumë që fëmijët të mësojnë gjërat konkretisht dhe duhet të realizohen sa më shpesh që është e mundur. Gjatë vitit, “Loja” realizon deri në 20 vizita jashtë shkollës së saj, të cilat janë shndërruar në traditë dhe fëmijët gjithmonë i gëzohen këtij procesi të udhëtimit në grup dhe e mbajnë mend përgjithmonë”, pohon Deshishku.
Sipas drejtoreshës, fëmijët gjithmonë i mirëpresin vizitat e tilla, e sidomos këtë vizitë, e cila ishte në ambient të hapur dhe kishte liri të lëvizjes.
“Përveç mësimeve rreth simboleve, traditës së lashtë, arkitekturës dhe elementeve të tjera që u njoftuan gjatë vizitës, ata ishin kureshtarë edhe për bimët dhe shpezët që rastësisht i gjetëm në Park. Shumë shpesh ndodh që fëmijët krijojnë mundësi të reja të të mësuarit gjatë një vizite dhe orientojnë vizitën në disa dimensione, sikurse në këtë të fundit”, tregon kështu Deshishku për këtë vizitë që do të mbetet gjatë në mendjen e fëmijëve.
Iniciativa të tilla, duhet të bëhen shembull edhe nga të tjerët sepse njohja e trashëgimisë kulturore është është shumë e rëndësishme për identitetin e secilit. / KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, në bashkëpunim me Institutin Arkeologjik të Kosovës, Muzeun Kombëtar të Kosovës dhe Fondacionin ‘Tradita popullore’ organizon ngjarjen kulturore në të cilën do të promovohet diversiteti ynë i pasur kulturor, përmes veshjes tradicionale dhe punimeve artizanale.
Lajmi është bërë i ditur në faqen zyrtare të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit në rrjetin social Facebook.
Ndër të tjera, në njoftimin e Ministrisë poashtu bëhet e ditur se aktiviteti do të mbahet në Parkun Arkeologjik Ulpiana’ më datë 22 shtator të këtij viti, duke filluar nga ora 17:00. / KultPlus.com
Në hyrje të Parkut Arkeologjik “Ulpiana”, vizitorët gjenden përballë një kabine të bardhë aty ku qëndrojnë disa mirëmbajtës, por jo gjithmonë mund të takohen me ‘ciceronin’ e këtij parku. Ky nuk është problemi i vetëm i projektit që Kosovës i ka kushtuar qindra mijëra euro.
Në tabelat që informojnë qytetarët për përmbajtjen arkeologjike të parkut të vetëm arkeologjik, ka gabime të tmerrshme drejtshkrimore. Ndër to është edhe tabela informuese në të cilën në vend që të jetë e shënuar “Gjurmët e tempullit pagan me portiko” është shënuar “Gjumët”, shkruan KultPlus.
Po ashtu në Parkun Arkeologjik “Ulpiana” akoma mungon ndriçimi. Ndërsa si ciceron atëherë kur është aty shërben udhëheqësi i projektit Milot Berisha. Parku Arkeologjik “Ulpiana“ shtrihet në komunën e Graçanicës, zona kadastrale Graçanicë, ka perimetër 161.10 Ha dhe zonë rrethuese 96.23 Ha.
Ky park është pjesë përbërëse e trashëgimisë kulturore të Republikës së Kosovës dhe është nën administrimin e drejtpërdrejtë të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit – Departamentit të Trashëgimisë Kulturore. Themelimi i Parkut Arkeologjik “Ulpiana” ka për qëllim mbrojtjen dhe ruajtjen e pasurisë arkeologjike të tij, si dhe krijimin e kushteve më të mira të shfrytëzimit për qëllime shkencore, sociale, ekonomike dhe turistike./ KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, së bashku me ministrin e Kulturës së Maqedonisë, Asaf Ademi, kanë vizituar Parkun Arkeologjik “Ulpiana”.
Ministri Gashi tha se ministria e kulturës do të vazhdoj edhe më tutje të mbështes punimet dhe gërmimet në parkun arkeologjik pasi që është një trashëgimi e rëndësishme kulturore për vendin tonë. Jemi dakordu të dalim pak te parku arkeologjik Ulpiana për të parë me afër procesin e gërmimeve qe po ndodhë që një kohë të gjatë këtu që do të vazhdoj edhe me tutje dhe për të treguar përkushtimin tonë që edhe vizitat e zyrtarëve të larte i sjellim në këtë aset të trashëgimisë kulturore për të treguar përkushtimin tonë”
Ministri Gashi tha se “Ulpiana tani po merr pamje jashtëzakonisht të bukur, një monument shumë i rëndësishëm i trashëgimisë kulturore dhe tani po shtohet edhe si pikë turistike ku gjatë vitit 2018 kemi mbi 18 mijë vizitorë dhe kjo tregon se sa kanë qenë të rëndësishme investimet MRKS në këtë lojalitet të trashëgimisë kulturore”.
Ndërkaq ministri i kulturës së Maqedonisë, Asaf Ademi tha se sot gjatë takimit me ministrin e kulturës kanë biseduar rreth bashkëpunimit në mes dy vendeve në aspektin e kulturës
“Pata kënaqësinë që bashkë me ministrin dhe stafin e parkut Ulpiana të jem dëshmitarë të një pune cilësore të realizuar këtu dhe të shpreh habinë time qe edhe sa shumë punë ka për të u bere duke marrë parasysh qe vetëm 2% i punëve janë bere ndërsa gjithçka qe është bëre është mahnitëse e dëshmon per një trashëgimi kulturore”, tha Ademi./KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, ka vizituar Parkun Arkeologjik Ulpiana, për të parë nga afër punimet që po zhvillohen nga Instituti Arkeologjik i Kosovës, punimet tjera në bashkëpunim me UniversitetinL’Ecole Normale Superiore-Paris dhe Universitetin e Prishtinës, sipas marrëveshjes së nënshkruar vitin e kaluar.
Gjatë kësaj vizite ministri Gashi u shpreh: “Sot jam këtu që të shoh nga afër punimet të cilat po zhvillohen nga Instituti Arkeologjik i Kosovës, në procesin e gjurmimeve të rregullta arkeologjike, të konservimit-restaurimit por edhe të mirëmbajtjes së parkut arkeologjik në përgjithësi. Po ashtu, gjatë kësaj vizite dua të shoh nga afër punime tjera specifike të cilat zbatohen në bashkëpunim me partnerët tanë ndërkombëtarë, universitete dhe institucione tjera shumë të rëndësishme e që në rastin e Ulpianës kanë qenë në numër të konsiderueshëm”.
Ai tha se e vlerëson angazhimin e Institutit Arkeologjik, arkeologëve, profesorëve të Universitetit L’Ecole Normal Superiore Paris (me karakter shkencor, kulturor dhe profesional) dhe atyre të Universitetit të Prishtinës. Po ashtu ministri përgëzoi studentët e Universitetit Veror që iu kanë bashkangjitur këtij ekipi profesional.
Ministri Gashi tha se Parku Ulpiana do të ketë mbështetje të vazhdueshme: “Parku Arkeologjik Ulpiana, do të ketë mbështetje të vazhdueshme deri në funksionalizimin e plotë të tij, në kuptimin e punimeve, krijimit të kushteve më të mira për vizitorë dhe promovimit të këtij parku”. Ai i inkurajoi që këtë mbështetje ta kthejnë në angazhime të shtuara dhe në shkëmbim të përvojave mes kuadrosh profesionale dhe që gjeneratave të reja tu mundësohet të marrin më shumë njohuri dhe përvojë.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, theksoi se “nga ky park, paraprakisht lokalitet arkeologjik ka shumë të rinj që kanë filluar angazhimin e tyre si praktikantë, kurse sot studiojnë në universitete prestigjioze në Evropë por edhe udhëheqin projekte të gërmimeve brenda Kosovës. E rikonfirmoj se është shembulli më i mirë që duhet ndjekur”.
Në fund të fjalës së tij, ministri Gashi tha se nga ekipi përgjegjës pret që “të finalizoj Planin e Menaxhimit dhe një botim, në formë të Monografisë për Parkun Arkeologjik Ulpiana./KultPlus.com
Në kuadër të agjendës në vizitën e tij zyrtare në Kosovë, Presidenti i Shqipërisë Ilir Meta, i shoqëruar nga Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, vizituan Parkun Arkeologjik të Ulpianës.
Presidenti Meta e ministri Gashi panë nga afër tre sektorët që ka ky lokalitet arkeologjik i pasur me objekte e elementë të shumtë të periudhës së antikitetit.
Ministri Gashi e informoi Presidentin Meta për përkrahjen që ka dhënë MKRS-ja për investimet në parkun e Ulpianës nëpërmjet Institutit Arkeologjik të Kosovës duke e konsideruar si një ndër prioritetet kryesore të trashëgimisë arkeologjike të Republikës së Kosovës. Ministri tha viti 2018 do të jetë vit i trashëgimisë.
Ndërkaq, përgjegjësi i parkut, Milot Berisha e njoftoi Presidentin për historikun e parkut, sektorët dhe objektet e ti si dhe procesin e gërmimeve, konservimit dhe restaurimit.
Nga ana e tij, presidenti Meta pohoi se ndjehet i lumtur që po e viziton këtë lokalitet të rëndësisë së veçantë jo vetëm për Kosovën por për tërë hapësirën mbarëshqiptare dhe parqe të këtilla janë pasuri që duhet t’i ruajmë e t’i vlerësojmë./ KultPlus.com
