më duhet me të kallxu se qysh të due përherë më shkon mendja andej në mëngjese të përhimta me vdekje në gojën teme çaji nuk asht kurrë mjaft i nxehtë aso kohe dhe cigarja e thatë rroba ngjyrë gështenje më mërdhin më duhesh dhe sodis nga dritarja borën e heshtun natën te limani autobusët ndrijnë si re dhe unë jam i vetmuem tuj mendu për fyella më merr malli për ty gjithherë kur shkoj në bregdet rana asht e njomun me lot që m’ngjajnë si t’mitë edhe pse kurrë nuk kaj dhe të mbaj në zemër me nji humor të njimendtë me t’cilin ishe krenu parkingu asht i ngjeshun dhe rri tuj i kërsitë çelësat kerri asht i shpraztë sikur bicikletë çka po ban tash ku e ke hangër drekën dhe a pat naj trohë peshk n’ta asht vështirë me mendu për ty pa veten teme në fjali ma këput shpirtin kur je vetëm mbramë yjet ken të shumtë dhe sot e kanë lanë borën si kartelë vizite s’kam me qenë i përzemërt asgja nuk më huton muzika asht vetëm fjalëkryq a e din se qysh asht kur je udhëtari i vetëm nëse ka ndoj vend ma larg nga unë të lutem mos shko. / KultPlus.com
Shakaja më e vjetër shqiptare “Rreth ushkuri” që vjen jo e rrëfyer drejtpërdrejt nga një shqiptar por e kumtuar nga udhëpërshkruesi osman Evlija Çelebiu, i cili kishte vizituar trojet shqiptare tri herë (Kosovën në 1660; Shqipërinë e veriut në 1662; dhe Shqipërinë e jugut në 1670), duke lanë prapa qindra faqe me të dhëna të vlefshme për qytetet, njerëzit, gjuhën dhe jetën e shqiptarëve në atë kohë, është përkthyer së fundmi nga Plator Gashi, përcjell KultPlus.
Sipas Gashit, udhëpërshkruesi osman Çelebiu e vë në letër këtë shaka gjatë vizitës së tij në Gjirokastër, ku po ashtu shkruan gjerësisht për kalanë, lagjet, veshjet, ushqimet e doket e këtij qyteti. Edhe vetë shakaja në fjalë rrëfehet në kontekst të një zakoni të moçëm gjirokastrit, të cilin na e ndriçon autori.
KultPlus më poshtë ua sjell shakanë më të vjetër shqiptare “Rreth ushkuri”, të shqipëruar nga Plator Gashi nga osmanishtja në anglisht prej Robert Elsie dhe Robert Dankoff:
Një zakon tjetër i çuditshëm. Gjirokastritët mbajnë zi për të afërmit e tyre dyzet, pesëdhjetë ose madje deri në tetëdhjetë vjet. Çdo të diel, të gjithë të afërmit e të vdekurit mblidhen në një shpartallinë dhe paguajnë vajtore profesionale, të cilat qajnë, gjëmojnë, klithin e kukasin, duke bërë potere të madhe. Askush nuk duron dot të qëndrojë në qytet të dielave për shkak të zhurmës dhe zallamahisë. Për këtë arsye e kam quajtur Gjirokastrën “qyteti i dënesës”. Është habi e madhe se si vajtoret profesionale ia dalin të kukasin e të dënesin me kaq shumë dhembshuri — më shumë sesa për vetë të afërmit e tyre — për dikë që është nën dhe për më shumë se njëqind vjet dhe që nuk e kanë as të afërt. Dhe si vajtojnë! Vetëm atëherë kur lodhen nga uria zënë të pushojnë. Kur përfundojnë vajtimet, shtëpiakët u përgatisnin brumëra të llojllojshme, përfshirë pişi, jamuk dhe qumështuar, si dhe ëmbëlsira të lezetuara me shafran që u shpërndahen barabar të pasurve, të varfërve dhe udhëtarëve në ditët e diela për hir të shpirtrave të të vdekurve. Kjo sigurisht që është vepër bujare; por të vajtuarit për dikë që ka vdekur para njëqind vjetësh më duket gjë mjaft e kotë. Sidoqoftë, çdo vend ka ritet dhe traditat e veta.
Vetë ata [gjirokastritët] rrëfejnë kështu: Një ditë, teksa bënte seks me gruan, një burrë bën një vërejtje të pavend, “Nesër është e diel, e dashur”. Gruaja, e cila ishte përfundi burrit, kujton papritmas bashkëshortin e saj të shtatëmbëdhjetë, i cili ishte vrarë në luftën detare në Mesdhe mes admiralit osman Xhafer Pasha dhe disa galerash angleze në vitin 1043 (1633-34). Ndërsa ende bëjnë marrëdhënie, ajo fillon t’i shkulë flokët dhe të bërtasë, “Bubu sa fort mallëngjehem për të mjerin e të dashurin tim, burrin tim të shtatëmbëdhjetë, me të cilin kam jetuar dyzet vjet dhe që ka rënë dëshmor në luftë të shenjtë. Kam bërë kaq seks të mirë me të!” Ajo harboi aq shumë dhe lau jastëkun me aq shumë lot sa burri i gjorë shkrehet dhe, duke vajtuar humbjen e burrërisë, pikëllohet për faktin se është e diel.
Kështu pandeha se kjo është arsyeja përse të gjithë burrat e Gjirokastrës kanë çehre të përvajshme dhe të zymtë. Nuk vëren pohtuajse aspak gëzim dhe ndjenja miqësore, edhe pse ndër ta ka shumë të rinj trima. / KultPlus.com
