Për nominimin e romanit “Kësulëkuqja, përrallë për të rritur” të Ag Apollonit, kanë raportuar edhe mediat hungareze, meqë ky roman është shkruar gjatë një rezidence letrare të autorit në Debrecen të Hungarisë
Magyar Evelin
Debrecen. 24 mars 2023. – Me Ag Apollonin folëm verën e kaluar gjatë qëndrimit të tij këtu: ai kishte shumë shpresa për romanin e tij të ri, i cili tani është duke bërë jehonë.
Ag Apolloni ishte pjesë e Programit të Rezidencës së Shkrimtarëve në Hungari në vitin 2022, ku kaloi ditët e tij të verës në Debrecen. Gjatë këtij qëndrimi, portali Dehir bëri një intervistë të këndshme me shkrimtarin shqiptar. Gjatë javëve që kaloi këtu, në një shtëpi në rrugën Zöldfa, ai shkroi një libër me titull “Kësulëkuqja, përrallë për të rritur”. Ky roman u nominua për Çmimin e Bashkimit Evropian për Letërsi, siç njofton një artikull në debrecenliterature.hu.
Verën e kaluar, autori foli me portalin Dehir për qëndrimin e tij këtu: “koha e kaluar në Debrecen më frymëzon, më pëlqen të endem rrugëve: disa elemente të qytetit shfaqen në romanin tim”. Romani i shkurtër (drafti i parë kishte rreth 140 faqe) është një version i Kësulëkuqes dhe Ujkut, në të cilin luajti rol edhe lufta e Kosovës e përjetuar nga Apolloni, si dhe pasojat e përdhunimit të grave gjatë asaj kohe.
Shkrimtari shqiptar nga Kosova aplikoi për bursë në Agjencinë Kulturore Petőfi pasi një mik i kishte folur mirë për periudhën e tij krijuese në Pecs. Autori, i njohur si dramaturg dhe gazetar, mbërriti në qytet më 15 korrik dhe u kthye në vendin e tij më 10 gusht. Pasi u kthye në shtëpi, përkthimi i intervistës sonë me autorin u botua edhe në portalet në gjuhën shqipe.
(Intervistën për portalin Dehir, dhënë vitin e kaluar, mund ta lexoni më poshtë)
Ag Apolloni në Debrecen po e shkruan një përrallë për të rritur
Shkrimtari shqiptar, i cili po shkruan romanin e tij të ri në qytetin tonë, është magjepsur nga Debreceni. Ai këtu po e shkruan një përrallë për të rritur
Debrecen. – 7 gusht 2022. Shkrimtari erdhi në takimin tonë të mëngjesit në Nagytemplom me syze dielli dhe me humor të mirë. Ag Apolloni nga Rezidenca e Shkrimtarëve në Debrecen erdhi në bisedë nga një shtëpi borgjeze në rrugën Zöldfa. Edhe pse gjuha hungareze është shumë e vështirë për të, ai shqipton emrin e rrugës me mjeshtëri dhe kuptueshmëri, pastaj kthehet te Nagyerdő dhe artistët që kanë punuar në qytet: kuptohet se autori shqiptar, me të cilin folëm në anglisht, njeh mirë kulturën hungareze.
Shkrimtari shqiptar-kosovar aplikoi për bursë në Agjencinë Kulturore Petőfi pasi një mik i foli fjalë të mira për periudhën e tij krijuese në Pecs. Autori, i njohur si dramaturg dhe gazetar, mbërriti në qytet më 15 korrik. Për gati një muaj, ai u mbush me përvoja të shkëlqyera, duke krijuar, dhe duke u zhytur në kulturë dhe argëtim, të gjitha këto i përshtateshin kohës së tij.
– Më pëlqen të endem nëpër qytet: kam qenë më parë te statuja e Petőfit dhe më janë rikthyer shumë kujtime të vjetra. Kur isha fëmijë, lexova librin me poezi të poetit në bibliotekën e qytetit dhe kurrë s’i harrova vargjet: “Për dashuri e jap jetën,/ për liri e flijoj dashurinë,” – e kujton shkrimtari poetin tonë në qendrën e qytetit duke pirë një kafe. Apollonit i lanë përshtypje jo vetëm poezitë e poetit, por edhe rrugëtimet e tij jetësore: autori poston rregullisht për këtë dhe ditët e tij në Debrecen në faqen e tij në Facebook.
Apolloni e njeh veprën e Imre Kertész dhe Attila József, por gjithashtu i pëlqen romani “Dera” i Magda Szabo-s: ai vizitoi statujën e shkrimtares në sheshin kryesor dhe shtëpinë përkujtimore të ngritur për nder të saj, por vizitoi edhe statujat e Lőrinc Szabó dhe Endre Ady, si dhe Kopshtin Memorial, ndër të tjera. Shkrimtarit dashamirës të natyrës i pëlqen të bëjë foto dhe me kënaqësi m’i tregon fotot në tarracën e kafenesë.
Shkrimtari ka vizituar edhe performancën e “Flautit magjik” dhe i ka lënë përshtypje opera e njohur. Krijuesi, i cili është gjithashtu me përvojë teatrore, ka shijuar edhe atmosferën e Lojërave Festive në Debrecen: javën e kaluar ai pa kryeveprën e Mozart-it, “Flauti magjik”, në zemër të Pyllit të Madh.
Apollonit i bëri përshtypje performanca në gjuhën hungareze me titra në anglisht, duke vlerësuar pamjen, tingullin dhe aktorët.
– Koha e kaluar në Debrecen ka një efekt frymëzues tek unë: disa elemente të qytetit shfaqen në romanin tim të ardhshëm – zbuloi shkrimtari, i cili aktualisht po shkruan një përrallë postmoderne të destinuar për të rritur. Romani i shkurtër, rreth 140 faqe deri tani, do të jetë një version i “Kësulëkuqes”, në të cilin luan rol edhe lufta e Kosovës e përjetuar nga Apolloni, si dhe dhuna ndaj grave gjatë luftës. Autori ka ecur mirë me veprën e tij gjatë javëve të kaluara këtu. Sipas planeve, vëllimi i tij i ri do të botohet në fillim të vjeshtës.
Megjithëse veprat e tij nuk janë botuar ende në gjuhën hungareze, shpresojmë që ky roman i shkurtër të lexohet edhe në hungarisht. Iniciativa do të ishte emocionuese qoftë edhe për shkak të elementeve nga Debreceni, mendoj unë, ndërsa e aprovon edhe Apolloni.
Krahas letërsisë hungareze, shkrimtari ka shijuar edhe gatimet vendase: të preferuar e ka gullashin hungarez, por gjithashtu ka shijuar edhe birrat. Ia sugjerova edhe “kürtőskalács” dhe “lángos” të cilat tha se patjetër do t’i provojë.
Apolloni tregoi se ka në plan të vizitojë Budapestin para se të kthehet në shtëpi: kryeqyteti është një kujtim fëmijërie për të, ai kujtoi se si ishte të kalonte lumin e madh kur ishte fëmijë duke ikur ilegalisht për në Gjermani me familjen e tij. Ai gjithashtu nuk e konsideron të pamundur që në të ardhmen të kthehet në vendin tonë, pasi i ka lënë shumë përshtypje atmosfera vendase./ KultPlus.com
