Etiketë: piktor

Salih Lutolli – Agi, piktori i udhëve të pafund të artit

Posted on by Kult Plus

Nga Qerim Kryeziu

Në Malmö të Suedisë, jo larg bregdetit, aty ku sheshohet këmba e parë e urës gjigande mbi detin Öresund, jeton dhe vepron artisti shqiptar Salih Lutolli – Agi.  I larguar prej vitesh nga Kosova dhe i shtrënguar të gjallojë në mërgim, ai nis kujdesshëm këto ditët e ngrysura të nëntorit pa trembur bukurinë e qetësisë së vet shpirtërore. Në dukje i qetë – si haik Tranströmeri atëherë kur intuita krijuese i kap formën e dëshiruar, vjen e trazohet sakaq në vazhdim – si akt surealizmi atëherë kur empirika krijuese s´ia gjen dot përmbajtjen e kërkuar. 

Në Prishtinë Salih Lutolli- Agi mbaroi Akademinë e Arteve, degën e Grafikës.

Si fëmijë shkolle, shokët e thërrisnin piktor, meqë gjithë ditën e kalonte duke vizatuar nëpër mure, pluhur e shuplakë dore flutura, zogj e bukureza.

Si i rritur, Lutolli la emrin e vet plot shkëlqim në historinë e arteve figurative të Kosovës si grafist, ilustrues, dizajnues  grafik e piktor.

Në vendlindje punoi një kohë mësues frëngjishteje pastaj në Televizionin e Prishtinës, në  “Zërin e Rinisë” dhe në “Rilindje”.

Një mëngjes të tmerrshëm prilli të vitit 1998, ushtarë e paramilitarë serbë, me tyta armësh të ngjeshura në shpinën e tij, e larguan nga Prishtina.

Me vete arriti të marr vetëm ato pak gjëra, pa të cilat as në varr nuk do të shkonte, një valixhe me ca tablo artistike.

Ankthin dhe trishtimin e atij mëngjesi prilli nuk e harroi kurrë. Në Malmö e shprehu artistikisht në shumë grafika e tablo të reja, si inerci artisti, si shpërthim shpirti kundrejt tragjikes e absurdit të asaj kohe. Edhe sot kur vrojton veprat e Lutollit për tragjiken e gjymtyrëve, fatalitetin e kokave e diasporën e  trupit, përveç kënaqësi artistike përjeton edhe dhembje shpirti. Koncize si në tekste epitafesh, në tablotë e piktorit Lutolli sheh katrahurën që përjetoi vendi e populli në fund të shekullit njëzet.

Në Malmö poshtë pallatit ku banon ka atelienë e vet, në të cilën zakonisht i ngrys ditët duke vizatuar dhe i zbardhë shpesh herë netët duke ëndërruar.

Në shpirt, si një Albert Dyrer, në dukje si një Salvador Dali, piktori shqiptar luan aktet e vokacionit të tij, herë duke skicuar e herë duke dizajnuar  vepra të reja.

Gjithmonë në këmbë, pranë kavaletës në atelienë e vogël, ai u bënë nder legjendave shqiptare, u hedh syrin depërtues miteve e epikës sonë, u flet kullave të moçme e simboleve tona kombëtare. Të gjithave, duke u dhënë në grafika kuptime  e trajta të bukura vizuale. 

Salih Lutolli vazhdon të aplikojë stilin surrealist si veçori të shprehjes së vet kreative, ndërkohë që realizmin e respekton dhe dokumentaren e kultivon.

Lutolli shfleton përmallshëm të kaluarën, gjykon arsyeshëm të tashmen dhe tjerr mendueshëm të ardhmen. Pastaj në kavaletë, tri kohëve u jep forma e përmbajtje të përsosura figurative. Nganjëherë provon edhe magjinë e artit poetik në të shkruar, i bindur se poezia dhe piktura janë vëlla e motër. Pikturat e Lutollit janë në të vërtetë poezi të rafinuara që flasin pa fjalë. Arti i tij figurativ nuk imiton, është shembull i krijuesit që jetën e shndërron në art.

Salih Lutollit- Agi vizatimin e parë e publikoi kur ishte 17 vjet. Atë ditë, rrugëve të Prishtinës nuk ecte por fluturonte nga gëzimi i publikimit. Më vonë, edhe një herë i rastis të gëzohet e të qajë nga gëzimi, atëherë kur nën përkujdesjen e vet, në shtëpinë botuese “Rilindja” i ra në dorë i ngrohtë, ekzemplari  i parë i “Mesharit” të Gjon Buzukut. Atëbotë, të piktori gëzimi dhe vaji u bashkë dyzuan. U gëzua sepse kishte bërë vetë gati botimin, lotoi sepse vlera e librit të botuar ia ndizte fitilat e krenarisë kombëtare në kohën kur na shkelej kjo krenari. Vizatimet e Lutollit i referohen historisë, jo për të ngelur aty por, për t´u frymëzuar nga ajo. Legjendave u jep gojë, epikës i jep zë, kullave domethënie, simboleve dimensione të reja kuptimore. Tabloja “Portreti i udhëve të pafund “ flet me tri elemente sugjestive: rrugës, vesë dhe rrotës. Të tri elementet japin pafundësinë, në kuptimin e rrugës që s´ka fund, pyetjes (veza apo pula?) që s´ka përgjigje dhe rrotës që s´ka të ndalur. “Gjeli dhe Kulla” është një vepër tjetër rreth së cilës nuk përfundon përsiatja kurrë. Tabloja “Diaspora e trupit” shfaq tragjiken e ekzistencës sonë të ndarë në pesë pjesë etnike, të shpërndarë në pesë kontinente. “Kalaja e Ulqinit” flet për besën dhe tradhtinë ndërsa tabloja “Kthimi i motrës” ri aktualizon motivin e moçëm që vlerëson lart fjalën e dhënë dhe shfaq bukur me vija po atë përmbajtje që në letërsi e ka thënë me fjalë prej kohesh Kadare.  Të grafika “Quo Vadis” heton motivin politik, ndonëse për politikë Agi nuk flet. Kokat ndjekin udhët e panjohura, trupat s´kanë koka. S´ka shprehje figurative më të fuqishme se kjo, për një vend që s´ka udhëheqje, drejtues, kokë. Te “Ploja në Abri” dëgjojmë dhembjen që flet, vdekjet që nënkuptojnë jetën, lirinë që injoron robërinë. Lutolli ka punuar shumë me tush, tushit ia njeh edhe imtësitë, me tush ka dhënë më fuqishëm se me çfarëdo kolori tjetër të bukurën dhe të shëmtuarën.  Një grafikë e Lutollit e punuar në ekzil e paraqet Suedinë jo me borë e akullnaja siç e merrte me mend dikur por, si një lis gjigand që ngjitet gjallërisht në qiell dhe lëshon butësisht rrembat mbi tokë. Kur e pyes pse e jepni me këtë imazh Suedinë, me përgjigjet “sepse kështu e gjeta, të gjelbër, të harlisur drejt qiellit”. Kur vrojton më thellë në këtë tablo,  në sfond të shfaqet një siluetë gruaje e parë nga mbrapa. Gruaja shpërfaq këtu  femëroren të lidhur ngushtë me vetë emrin e shtetit-Suedi-a.

Edhe në veprat tjera të Lutollit gruaja paraqitet sovrane, me shpirt të lirë e  territor të pashkelur.  Te “Bekimi i nënës” , “Nëna me hënë” , “Kur qielli vritet” e ndonjë vepër tjetër, femra edhe pse e sprovuar, në momente ekzistenciale, gjithmonë është në  harmoni me shpirtin e trupin, e shkrehur në  qetësinë e vet, e paepur në trazimin e saj. 

Lutolli, sa është artist në shprehje figurative vizuale po aq është stilist në emërtimin e veprave të tij. Titujt: “Urë e gji”, “Eklipsi i familjes”, “Vatër në shekuj”, “Rrënimi i shtyllës”, “Udhët e kokës”, “Vdekja fisnike” dëshmojnë kulturën e tij letrare, dëshirën e tij të pashuar për të lexuar. “Asnjë ilustrim nuk kam kryer pa lexuar në tërësi veprën që do të ilustroja” –me thotë Lutolli në intervistën për Televizionin AlbSe.

Agi punon me zell, me dashuri e me finesa artistike. Figura e mendjes  së tij jep ide të qarta e lëshon mesazhe të thella. Vijat e gishtërinjve të tij janë të durueshme, të derivuara  kurse kompozicionet madhështore. Në historinë e vizatimit, ilustrimit, grafikes e dizajnit artistik në Kosovë nofka  e tij e shkurtër AGI do të rrijë përjetësisht, si emri që i bëri nder të madh kësaj gjinie artistike.

Me rastin e botimit të monografisë krijuese “Salih Lutolli – Agi, Kalorësi i udhës pa fund” (The endless road rider). Monografinë e përgatiti Abdullah Zendeli, e botoi Shtëpia Botuese /Publishing House “FAIK KONICA” në Prishtinë 2023. / KultPlus.com

Piktori shqiptar, pjesë e “Art Athina 2023”, evenimenti më i madh vjetor i artit në Greqi

Posted on by Kult Plus

Piktori shqiptar, Fotis Kllogjeri prej kohësh jeton dhe vepron në Selanik të Greqisë. Duke qenë shumë aktivë, aisëfundmi u bë pjesë e “Art Athina 2023”, evenimenti më i madh vjetor i artit në Greqi.

Foti Kllogjeri është një artist i lindur në Shqipëri (1973) me diplomë nga Universiteti i Arteve të Bukura të Tiranës. Që nga viti 1996 jeton dhe pikturon në Selanik Greqi, qytet i cili pati një ndikim të madh në temat e tij të pikturës. Kryesisht pikturon me vajra në telajo pambuku, por është i dashuruar edhe pas bojërave uji, duke kuruar një ekip artistësh shqiptarë në festivalin vjetor të akuarelit në Fabriano-Itali. Mes shumë temave të pikturës, ai është fokusuar kryesisht në peizazhet e sotme të qytetit, mjetet e transportit, udhëtarët dhe vrullin e jetës së përditshme. Duke balancuar stilin e tij të pikturës midis figutativës dhe abstraktit, ai zbërthen temat e tij, me pika bojërash, shtresa të trasha boje dhe linja e forma gjeometrike. / / KultPlus.com

Piktori shqiptar që ka pikturuar me qindra herë Bekim Fehmiun: Ai është një mit i madh dhe një pikë referimi

Posted on by Kult Plus

Jeta Zymberi

Nëse ju bie rruga në sheshin e piktorëve në ishullin grek të Rodosit, ju mund të hasni në Bekim Fehmiun të pikturuar nga dora e artistit shqiptar që me vite jeton në Greqi, Diamant Shehu. Dashurinë, mallin dhe frymëzimin që mori nga vendlindja, ai e zbërthen në pikturat e tij mahnitëse.

Lindur në qytetin e Memaliajt, vitet e para të fëmijërisë i kaloi në fshatin e lashtë të Shehajt (i njohur tashmë si Anëvjosë), sipas tij fshati më i bukur në gjithë trevën shqiptare. Piktori Diamant (Elmas) Shehu i cili sot bënë një jetë boheme, është një vizionar që ka gjetur frymëzim të veçantë në peizazhin dhe trashëgiminë e tij kulturore, shkruan KultPlus.

Jeta e thjeshtë i ka ndihmuar të mbajë fokusin tek krijimi, pa ju nënshtruar rregullave dhe konvencioneve të shoqërisë. Që në kohën e tij të fëmijërisë, Diamanti manifestoi aftësinë e tij të jashtëzakonshme për të vizatuar dhe për të përdorur ngjyrat në mënyrë të mahnitshme. Në ato fusha të gjelbra dhe kodrat e Anëvjosës, ai gjeti burimin e parë të inspirimit për kreativitetin e tij të ardhshëm. Fshati i tij i lindjes nuk ishte vetëm një vendbanim, por një burim i pashtershëm për të nxjerrë në pah bukurinë natyrore dhe ritmet e jetës rurale.

Filloi të vizatoj që kur mban mend vetën. Me mbështetjen e babait të tij, që për të mbetet i paharruar, ai vazhdoi pandalur rrugën e pikturës.

“Babai gjeti te unë talentin dhe nuk u tërhoq kurrë, as kur mori vlerësim negativ për talentin tim. Andaj i jam mirënjohës përjetë”, shprehet Diamanti në një intervistë për KultPlus.

Përderisa përkrahja nuk i mungoi, ajo u kthye në punë e vullnet për të kaluar me sukses konkursin për pikturë në liceun artistik “Jordan Misja” në Tiranë dhe tutje shkollën e mbaroi në qytetin e Beratit me mësues, artistë të njohur të pikturës, skulpturës dhe grafikës.

“Ekspozitën e parë e kam hapur në vitin 1987 në SHQUP (Shtëpia Qëndrore e Ushtrisë). Me rënien e sistemit totalitar kontakti me artin u bë më tepër shpirtëror, për më shumë se 20 vjet. Në vitet e para të demokracisë kam qenë në kërkim të vetvetes dhe në këtë periudhë deri në vitin e Zi për Shqipërinë, 1997, kam mbijetuar duke bërë punë nga më të ndryshmet”, shprehet Diamanti për një ndër periudhat më të vështira të jetës.

Sot, kur ne po bisedojmë me të, ai jeton dhe punon në sheshin e piktorëve në ishullin grek të Rodosit.

Ishulli grek i Rodosit, ky ishull i lashtë, i mbushur me pasuri historike dhe pamje natyrore të mahnitshme, i ofroi artistit një platformë për të shprehur ndjenjat e tij më të thella. Duke përdorur teknika të ndryshme dhe kombinime ngjyrash, Diamanti i dha jetë peizazheve të pafundme të ishullit, duke i dhënë atyre një dritë të re dhe një kuptim të thellë emocional.

Pikturat e tij kanë një shtrirje të gjerë, ndërsa për portretet që duket sikur janë pjesa dërmuese e punës së tij të përditshme, ai thotë se akoma nuk ka gjetur arsye tjetër për të punuar portrete ,veç atyre ekonomike.

“Portreti është gjini e vështirë nga ana teknike por vetëm si portret, pa u plotësuar me atmosferën historike dhe pa u kompozuar nga syri i artistit, ngelet larg artit”, shprehet Diamanti.

Edhe pse sot jeton në Greqi, ai ka mbetur i pandarë nga kujtimet e fëmijërisë së tij në Anëvjosë. Për artistin, kjo pjesë e jetës së tij është burimi i vërtetë i identitetit dhe frymëzimit të tij. Duke mbajtur gjallë trashëgiminë kulturore të fshatit të tij të lindjes, ai ka sjellë në jetë historinë dhe traditat e tij nëpërmjet pikturave.

Ndërsa kur flasim për portretet, aty ku piktori duket sikur ka zhytur veten dashje padashje, ai në këtë pikë ka një portret që e ka realizuar qindra herë.

Është portreti i aktorit të njohur shqiptar, Bekim Fehmiut, për të cilin piktori flet me superlativa dhe dëshmon se ka ruajtur lidhjen e fortë me identitetin shqiptar dhe e ka sjellë atë me pasion në punën e tij artistike.

“Bekim Fehmiu është një mit i madh dhe një pikë referimi për të gjithë ata artistë që e shikojnë se jeta e tyre artistike dhe kulturore ngjan për nga natyra dhe kushtet politike dhe shoqërore në të cilat duhet të gjej rrugën për të punuar dhe jetuar normalisht dhe duhet të bëhen ura lidhëse për popujt dhe politikën e stilit ballkanik, që punon për të kundërtën”, shprehet artisti Shehu.

Përkundër dashurisë së madhe për këtë aktor, Diamanti nuk e ka pasur fatin ta takoj fizikisht asnjëherë, por me figurën e tij artistike ai pohon se takohet çdo ditë.

“Takohem me të kur turistët serb thonë se është serb dhe kur ata shqiptarë e blejnë portretin e tij ,apo edhe kur vendasit grekë befasohen kur mësojnë kush është artisti që ka luajtur rolin e Odiseut përkrah të madhes Irene Papas. Por momentet më të mira i kam me bashkatdhetarët tanë të cilët befasohen kur mësojnë se jam shqiptar dhe marr guximin të pikturoj Bekim Fehmiun në Greqi”, shprehet Diamanti teksa ndan me ne edhe një moment shumë emocional kur një djalë nga Vlora, me profesion aktorë në Londër, po qante përballë portretit të Bekim Fehmiut derisa nuk po mund të merrte veten për tu shprehur nëse mund ta blinte atë portret.

Përmes pikturës së tij, Diamanti ka një synim, që figura e Bekim Fehmiut të njihet edhe nga populli artdashës grek dhe të largohet çdo pengesë fetare, ideologjike dhe kulturore ndaj krijimeve artistike të cilat përcjellin mesazhe që nuk përkojnë me këndvështrimin e ngushtë që kultivojnë për shekuj me radhë në Ballkan.

“Arti është shpirti i njeriut. E bukura do të duhet të kultivohet kudo dhe ajo duhet të triumfojë. Mbi të zakonshmen, të rëndomtën ,mbi atë që përmban kotësinë. Nëpërmjet artit mund të shkruajmë historinë njerëzore pa ftuar politiken në kuvend”, thotë piktori.

Krejt për fund, Diamanti ka zbuluar për KultPlus se është duke punuar për një ekspozitë individuale në grafikë dhe skulpturë të cilën do ta prezantojë në Ishullin e Rodosit ku jeton që nga viti 1997.

Përkundër jetës së vështirë e plot sfida, nëse do të kishte një gjë për të cilën do të kthehej në kohë dhe ta bënte ndryshe, Diamanti nuk është i kësaj natyre.

“Nuk do doja të shikoj prapa për të ecur përpara. Besoj se koha nuk kthehet më. Për më tepër besoj te thënia: Mos humb kohë për kohën që iku. / KultPlus.com

Piktori i dashuruar në fustanellat shqiptare (FOTO)

Posted on by Kult Plus

Në historinë e artit të pikturës është e rrallë që një piktor i njohur t’i jetë drejtuar me aq pasion dhe adhurim shqiptarëve.

Leon Gerôme (Zherom), në pikturën franceze të gjysmës së dytë të shekullit XIX, njihet si një piktor akademik dhe realist, që ka bërë aq shumë nudo („nu“) të njohura në temën erotike franceze, si dhe temën biblike dhe greko-romake. Por, ajo që ka mbetur si një gjurmë dalluese dhe e pashlyeshme dhe që është arritja e tij më e mirë pikturale, janë personazhet e tij arnautë, shqiptarët që ai i pikëtakoi në udhëtimet e tij në Egjipt.

Është e çuditshme, se ky piktor mund të ishte mjaftuar me dhjetëra tablo që pikturoi gjatë apo pas udhëtimit të tij të parë në Egjiptin modern të Mehmet Ali Pashës, por ato portrete e personazhe, veshur me fustanella të bardha, të hedhura aty si nga një dorë qiellore, midis piramidave, mamlukëve, beduinëve dhe koptëve të vjetër, e kishin tërhequr me një fuqi të pashpjegueshme. Ndoshta ishte dhe vetë enigma se përse ata njerëz me fizionomi të skalitur dhe të prerë, që qëndronin natyrshëm në sfonde shkëmbore e malesh, gjendeshin tashmë në ato toka rrafshore, mes shkretëtirës dhe duhive të erës që sillnin vetëm rërë. / Hejza / KultPlus.com

Vdes piktori Vangjel Gjikondi, krijuesi i ciklit prej 55 tablove kushtuar Skënderbeut

Posted on by Kult Plus

Është ndarë nga jeta piktori i mirënjohur Vangjel Gjikondi. Me origjinë nga Qeparoi, piktori Gjikondi lindi më 20 gusht 1958. Studioi në Institutin e Lartë të Arteve. Pas studimeve punoi në Kinostudion “Shqipëria e re”, fillimisht në repartin e filmave vizatimorë për disa muaj e më vonë si piktor kostumesh në filmin artistik. Ka qenë piktor në shumë filma, si “Duaje emrin tënd”, “Nxënësit e klasës sime”, “Treni niset në 7 pa 5”, etj.

Vangjel Gjikondi ka qenë një piktor mjaft aktiv duke marrë pjesë në ekspozita vetjake e kolektive, si dhe në kolonitë e piktorëve. Por do të kujtohet veçanërisht për ciklin e tij të 55 tablove kushtuar Skënderbeut, duke prekur të gjitha etapat e jetës së tij, që nga pagëzimi e deri në vdekjen e heroit. Për këtë cikël tablosh Gjikondi punoi 10 vjet, duke sjellë figurën e tij sa më njerëzore, larg madhështisë së realizmit socialist.

Vetë piktori thoshte se stili i tij ishte frymëzuar nga Rilindja Evropiane të cilën e vlerësonte maksimalisht. Veprat e piktorit janë ekspozuar edhe në Galerinë Kombëtare të Arteve, Muzeun Historik Kombëtar por edhe në galeri jashtë vendit./ atsh / KultPlus.com

161 vjet nga lindja e Gustav Klimt, bohemit të pikturës simboliste vjeneze

Posted on by Kult Plus

Gustav Klimt do të mbamendet në historinë e artit ndër më të kurajshmit bohem të pikturës. Biri i një argjendari të pafat do të qëndiste me ar dhe zjarr penelatash të epshme përvojat dhe përjetimet më të zellshme të gjakut dhe kurmit. Klimt ndryshoi simbolikën tradicionale të deriatëhershme, ose më saktë e pasuroi atë duke e përjetësuar seksin dhe epshin me elementë dhe shprehës më cytës, gjithnjë brendandjesor dhe shpërthyes.

E lartësoi si pakkush tjetër deri asokohe femrën, duke e shndërruar atë në një simbolikë qëndore të universales. Ai e ngërthen në themel të gjithçkasë dhe e pjesëmerr në çdo ngjizje amshimi. Depërton brenda saj jo vetëm seksualisht. Rrëmon në fundin e kësaj qënie dhe gjen kuptimin e shumëçkasë dhe nuk druhet t’ia kumtojë botës si një zbulim. Në një shumësi punësh ai i’u kushtua trupit të gruas, spariherë si energji përtëritëse dhe si mjet komunikimi estetik. Kjo epërsi, ky dominim i femrës, nuk kridhet në tablonë e piktorit  në mënyrë rastësore. Ajo vendoset si element shprehës, si nevojë e mjeshtrit për ta orjentuar shpërthimin kumtues përnga gufojnë përjetimet dhe jetësimet në tablotë e tij monumentale.

Shpirti i këtij gjahtari gjendjesh të epshme priret të dëshmojë njëherash dhe botëkumtimin që ngas në këtë lojë të prushtë përjetimi dhe krijimi.

Gustav Klimt, siç dhe mëton në një perifrazë të tij, se “I gjithë arti është erotik”, në veprën që la, dëshifrojmë huazimin e marrëdhënieve mashkull-femër nga gjuha simbolike e ëndrrave. Një terren parafrojdian shtresohej prej humusit së tij kumtues. Në tablo, një hapësirë e zbrazët e ndjek si një domosdo për ta mbushur me ngjyrën që ai i jep ofsheve. Shpesh ky bosh i ngjan një jehone të frikshme, e mbushur me makth dhe panik. Sepse ai jeton tokësoren e konsumimit të këtij akti të hyjshëm. Jeton krisjen dhe thyerjen. Sprovon, ndalet dhe riniste sërish më me zjarr. Femra që ka marrë në dorë frerët e zotërimit të mashkullit e ngjeth piktorin dhe ai e dëshmon hera-herë.

Sfida e tij erotike është një përleshje me kohën dhe vetveten si vullnesë çliruese. Forca gllabëruese e femrës në pikturën e Klimt, e ka të përcaktuar qartë pozitat e saj, atë të dominimit, dhe e nis ta bëjë këtë duke sfiduar që nga tabloja. Klimt është i paparashikueshëm, te “Judith ose Salome” ai e gozhdon publikun para një “orgazme vrasëse” në praninë e një joshje fatale, në vend të portretit të një gruaje të virtytshme. Te “Frizën Beethoven”, një shpërthim estetik i jashtëzakonshëm i Klimt, parajsa është një nga motivet më të rëndësishme që shpërfaqet nën dominimin e një të arte diellore. Për të kulmuar te “The Kiss”, e cila është nga emblemat e Gustav Klimt. Një dashuri në ekstazë, të cilës i hidhet mbi lakuriqsi të epshme një mantel i florinjtë, stolisur me një gjuhë simbolike, thellësisht erotike. Thua se ka rrëmuar të gjitha kulturat dhe ka nxjerr së andejmi mëtimet abstrakte të simbolizmit që kumtojnë pasionin e zanafillës, elementin bazë të krijimit, seksin. Trupat i përthyen në densitetin e përqafimit. I mbërthen me gishtërinjë të stërgjatë e trupa që i zgjat joshja. Burri në ngulmin për të dominuar, e ka vënë parfundi objektin e joshjes së tij të epërme. Femra është përthyer në gjunjë, duke ngasur afrinë dhe gadishmërinë për tu dhënë. Shkrehja e saj lexohet në portretin që është fikur në zjarrin e brendisë ku ajo po tretet. Në ngulme që nuk e ndalën, Gustav Klimtin, dallon prej tjetërkujt, teksa bashkon disa figura, të cilat i trajton po aq shkujdesshëm në telajon e bollshme sa dhe simbolet. Ai i vendos personazhet në hapsira që zbraztësinë e lëmojnë me një ngulm të rrafshët si jehonë e errët dhe boshe.

Një ngasje që të përfshihet stuhishëm në një gjëndje, gjithnjë të mbarsura me pasioni dhe pjesëmarrje të vetvetishme në atë shtjellë çuçuritëse ndjenjash dhe afshesh, nënshtrimi dhe dominimi seksual. Ky është sinopsi i gjithë çfarë mbërtheu në sëmbim krijues, Gustav Klimt. Ai është në të gjithmonshmen e pranisë artistike, vetëm brenda kësaj vorbulle, këtij shugurimi të epërm, të domosdosë së njeriut për të guxuar dhe për të dëshmuar, se në jetën e tij, seksi dhe femrat, janë të rëndësishme. Arti dhe familja gjithashtu, ishin dhe mbeten deri në fund për mjeshtrin e madh, një domethënie botkuptimi dhe shëmbëllimi sublim. Marrëdhëniet poligame, 14 fëmijet me bashkëshorten, një yshtje kjo në shumë prej kryeveprave që la pas, janë dëshmitar të asaj që përcaktojnë veçorinë dalluese të këtij kolosi të brendisë së emëtuar në pikturë.

Në galerinë e pamatë të piktorit, është e kudogjendur ajo që do ta bënte këtë penel, një admirim i gjithmonshëm, një kurth ku shkrehet çdo andje, joshja. Koloriti i zgjedhur, teknika e përdorur, përmasat dhe kumti i ligjërimit, ofrojnë bashkë me personazhin femër, universin e koduar të marrëdhënieve. Fillimisht të vet Klimt, e në vijimsi të femrës më realitetin seksual, me filozofinë e funksionimit të marrëdhënieve me meshkujt. Ai përgjon brenda vetes, si të mjaftueshme rrëmetin e përvojave, duke i vendosur ato kudo, si subjekt, ngjyrë, linjë, dritëhije a sfond.

Vetvetja i duket e mjaftueshme, dhe ashtu e lexojmë në punët e tij, në marrëdhënie me femrat, pasionin, seksualitetin, epshin dhe ndjesinë e dominimit prej këtij dimesionin ekzistencial. Klimt, me gjasë, s’kishte shumë më shumë se të tjerët për të thënë për seksin, për marrëdhëniet me femrat, për magjinë që kumton pasioni i shkulmeve uturitëse të gjakut dhe kurmit. Ai “guxoi” që tabutë ti kthente në shprehje estetike, në marrëdhënie artistike, një dimesion të ri komunikimi për botkuptimin e atëhershëm e të mëpasshëm. Dalldia seksuale duket se pasi ka mbushur deri në buzë pasionet babëzitëse të tij, pjesa që derdhët është jo më pak zjarrvënëse, ndjellëse, ngasëse, përjetuese, se e gjithë ajo masë që mbush e çmbush papushim atë. Duke e mëtuar kohës gjënë që kishte më të shtrenjtë, dhe duke e bërë këtë si kurrkush tjetër derimtash, jo vetëm guxoi dhe e pësoi, por ngulmoi dhe mbërriti. Po, përnjimend mbërriti në atë pjedestal që as ai vetë nuk e bluante në hamendjen e qasjeve për lavdi, që kaq të qëllimshme mbarteshin asokohe.

Femra një tipar joshës u përfshi në subjekt dhe impresion, mesazh dhe dekodim, në sfond e në kënd, në ngjyrë e në formë. Ai vetëm sa konstatoi atë qe ishim, jemi dhe do të mbetemi të njëmendtë. Femrë, dhe gjithçka që ajo është e destinuar të ofrojë e transformoi në një nocione soditëse. E gjitha kjo, që magjia të mos mbete një trill, një vegim, por një realitet.

Ajo është aty para nesh e gatshme të ofrohet dhe sejcili ndër ne të jepet.  Në pikturën e Klimt, veshjet nuk mbulojnë, ato përdoren qëllimisht për të zbuluar, për të dramatizuar situatën, për të kallur misterin e joshjes. Dhe këtë e bën duke e ndërfutur lakuriqsinë nën poren e delikate të qëmtesave simboliste. Kulturave të ndryshme, Klimt u merr elementet, si bima tokës, për t’i derdhur jo dhe aq shkujdesur mbi tablo si stoli, si ojna, si ornamente. Stolitë që i nderen përqark atij kurmi, janë pjesë nga armatura e kahershme e mashkullit të destinuar, e partnerit, të cilit nuk i mjafton vetëm prania. Etja prehistorike, që e djeg përbrenda, që e ysht ngutaz, kërkon gjuhë të shprehet, simbolikë të komunikojë, të dëshmojë tash, atë që u tha dhe mbase nuk e dëgjuan prej Egjiptit deri në Bizant. Tash kur mbetemi soditës, muzat e Klimtit i kanë hequr bashkë me petkat dhe mëdyshjet, dhe po presin. Këtë pritje e lexon sekush në sytë që shohin përmbytaz. Mrekullia grua është e aty, e gatshme për t’iu dhënë çdo soditjeje.

Ndërsa kureshtia dhe ama e adhurimit shkulmon prej dritës dhe zbraztësisë, abstraksionit dhe formave të tendosura në simbolizëm, ndjehet një frymëmarrje që shtërzen, një gulç që copëzohet e merr formë të avullt që rrethon subjektin. Kjo duket se ka lidhje me një ankth të brendshëm të artistit. Frika nga rreziku i tërheqjes seksuale, nga ana shkatërrimtare e një femre dhe mbi të gjitha, vuajtjen në sensin frojdian. Gjithëpoaq, Klimt s’ndalet. Gjithnjë e bukura ka diçka tjetërqysh pa thënë, epshi të tjera shkulme premton, yje pafund që i ndrijnë vagullt, në natën që i varet mbi, si një mantel.

Kush ishte themeluesi i shkëputjes vjeneze

Gustav Klimt lindi më 14 korrik të vitit 1862 në Baumgarten, në rrethinat e Vjenës. I ati, emigrant nga Bohemia, dështoi në zanatin prej argjendari dhe fëmijët e tij u rritën në varfëri të skajshme. Familja e Klimt, ashtu si shumë të tjera në Vjenën e viteve 1860, ishte në gjendje shumë të keqe financiare. Ata jetonin në shtëpi të vogla, të errëta, duke ndryshuar shpesh adresë, gjithnjë në kërkim të një strehe të lirë. Kur ishte vetëm 14 vjeç, Gustav la shkollën, por arriti më pas të regjistrohej në një kolegj lokal për art dhe punime artizanale. Në kolegjin “Bÿrgerschule”, aftësitë e tij artistike ranë menjëherë në sy. Aplikoi dhe siguroi një vend në “Kunstgewerbeschule”, Shkollën e Artit dhe Punimeve Artizanale në Vjenë, një prej dy shkollave publike në kryeqytet. Ai ishte aq i talentuar saqë fitonte duke hyrë në komisionet e pikturave në shkollë. Krijoi një shoqëri me vëllezërit Ernst dhe me një student tjetër, Franz Matsch. Deri në vitin 1890 kompania “Klimt-Matsch & Co.” fitoi shumë me anë të komisioneve për ndërtesat e reja që ngriheshin. Deri në fund të qëndrimit në “Kunstgewerbeschule”, Klimt së bashku me ortakët e tij themeloi edhe një shoqëri artistësh, “Kÿnstlercompanie”. Kur u largua nga shkolla në vitin 1883, Klimt dhe Matsch nisën të punonin me kohë të plotë për të piktuaruar me porosi. Klimt dëshironte të konsiderohej si një piktor i dekoracioneve arkitekturore, një reputacion që vihej në dukej nga natyra e komisioneve të hershme në karrierën e tij, ku përfshihen punimet në kisha, muzeume dhe teatër. Disa seri pikturash si “Alegoritë” dhe “Emblemat” u prodhuan me kërkesën e një pronari. Pas këtij suksesi iu kërkua një tjetër seri që u realizua në vitet 1896- 1900, ku përfshihet edhe piktura e Klimt “Tragjedia”. Në këtë pikturë, dolën në pah elementë që do ta karakterizonin artistin në veprat e mëvonshme: zona të përqëndruara në detaje, ngjyrat e arta, forma e femrës, simbolizmi klasik dhe hapësira abstrakte.

Në vitin 1897, ai ishte figura kryesore në themelet e shkëputjes vjenez, dhe pas pak vitesh ai kishte bërë përfaqësuesi më i mirë i stil modern. Në vitet e mëvonshme, ai tregoi një vlerësim të avant-gardës, tendencave të Ekspresionizmi. Talenti i jashtëzakonshëm i siguroi suksesin e punës që përmbante materiale të ndryshme shprehëse në një përbërje, duke kujtuar traditat gotike dhe bizantine, ndërsa gjithashtu duke parashikuar artin multimedial të shekullit të 20-të.

Synimi drejt kreut ia mbushën rrugën me gropa të thella dhe vramëndje të mëdha. Mitin e tij në embrion e sulmojnë skandalet periodike, si në rastin e pikturave të tij në Universitet, i cili më në fund duhej ti hiqte. Edhe pse Perandori Franz Josef I, e kishte nderuar Gustav Klimt me “Urdhërin e Artë e Meritës”.  Klimt vendos të rebelohet, të dëshmojë vetveten: “Mjaft prej censurës … Unë dua të largohem … unë refuzoj çdo formë të përkrahjes nga shteti, unë do të bëj pa të…” /albertvataj/ KultPlus.com

Gustave Moreau, piktori i magjisë së detajit dhe simbolikës metaforike

Posted on by Kult Plus

Gustave Moreau ishte një piktor francez i lindur në vitin 1826 në Paris, i cili u bë një nga piktorët më të njohur të periudhës së romantizmit në Evropë. Ai ishte një artist i veçantë që shërbeu si inspirim për shumë piktorë të tjerë në shekullin e 19-të, shkruan KultPlus.

Moreau ishte i njohur për vizionin e tij të mrekullueshëm dhe për përdorimin e teknikave të ndryshme për të shkruar histori më të mëdha në piktura të mëdha. Ai ishte një piktor që kultivonte shumë ide në veprat e tij, duke përfshirë në to mitologjinë, historinë, muzikën dhe poezinë.

Një nga veprat më të njohura të Moreau është piktura “Salome”, e cila shfaqë princeshën e lashtë Salome në momentin e saj të fundit, kur ajo kërkonte kokën e pejgamberit Gjonit Përbindësh për të kënaqur dëshirën e saj për hakmarrje. Piktura është një shembull i përkryer i stilistikes së Moreau, me detaje të mrekullueshme dhe shumë ngjyra të ndryshme që ndërthuren në mënyrë magjepsëse.

Një tjetër vepër e njohur e tij është “Galatea”, një pikturë që shfaq një skulpturë të gjallë të një gruaje të bukur që po çlirohet nga shkumët e detit. Kjo pikturë është një tjetër shembull i artit të Moreau, me detaje të thella dhe shumë kuptime metaforike që mund të shihen nëpër detaje të ndryshme të pikturës.

Përveç punës së tij artistike, Moreau ishte gjithashtu një profesor në Ecole des Beaux-Arts në Paris dhe kishte një numër të madh nxënësish, duke përfshirë Henri Matisse dhe Georges Rouault. Ai u nda nga jeta në vitin 1898 në moshën 72 vjeçare.

Gustave Moreau mbetet një nga piktorët më të rëndësishëm të historisë së artit, duke krijuar vepra të mrekullueshme që kanë mbetur klasike edhe sot. Ai i ka dhënë artit një vlerë të jashtëzakonshme, duke shfaqur qartë vizionin dhe talentin e tij në të gjitha veprat e tij. / KultPlus.com

Profesori Krasniqi e kujton Toron si piktor dhe shok të mirë, tregon për bisedën e fundit që patën

Posted on by Kult Plus

Të enjten vdiq në moshën 56-vjeçare karikaturisti dhe piktori Mentor Ejupi, i njohur si Toro.

Ai la pas vetes familjen dhe një bagazh të madh të veprave të artit pamor që përfshijnë karikaturën, dizajnin grafik, portretin, aktin, artin konceptual, instalacionin dhe abstraksionin.

Një pjesë të madhe të karrierës artistike të tij ai e zhvilloi në Prishtinë, qytetin ku u lind dhe shkollua. Pjesën tjetër të jetës ai e vazhdoi në Hamburg të Gjermanisë ku edhe u bë protagonist i disa ekspozitave personale dhe kolektive.

Në kujtesën kolektive, Toro njihet si artist i cili kaloi nëpër të gjitha këto forma për t’u kompletuar si një artist bashkëkohor, shkruan Klankosova.tv.

Kolegu i tij, profesori i artit Faik Krasniqi e kujton atë se një piktor spiritual dhe shok të mirë.

Në një prononcim për Klankosova.tv, Krasniqi tregon për bisedën e fundit që e ka pasur me tani të ndjerin.

“Toro ka qenë karikaturist, disenjator grafik dhe piktor. Nga fundi i viteve të ’80-ta ai është marrë me pikturë dhe ka jetuar në Gjermani për një kohë të gjatë, ku ka nisur të merret edhe me instilacione”.

“E kam pasur mik dhe koleg sepse gjatë viteve të ’90-ta, ai është marrë edhe me dizajn grafik. Ai ka qenë tip mjaft spiritual, i gjallë dhe me humor tërë kohën. Mbi të gjitha, ai ka qenë një shok i mirë”, tha Krasniqi.

Tutje, ai tregon edhe për gjendjen shëndetësore që Toro e ka pasur para dy muajsh kur ka biseduar me të përmes telefonit.

“Unë e kam ditur që është keq më shëndet sepse fotografinë që e kam postuar në llogarinë time në Facebook është para dy muajsh kur kam folur online me të prej Gjermanisë. Andaj, e publikova atë fotografi kur mora vesh për vdekjen e tij – thash ta lajmëroj opinion”.

“Nga biseda e fundit, në tavolinë kishte disa vizatime poshtë e lartë – tha se nuk po mund të shkojë të punojë në atelie për shkak të problemeve shëndetësore. Gjatë kohës sa kemi biseduar, në shtëpi ka qenë në tavolinë i ulur duke vizatuar diçka”, u shpreh profesori i artit Faik Krasniqi.

Krasniqi tregon se pas asaj bisede është munduar ta kontaktojë sërish pas një muaji, por i njëjti nuk është lajmëruar më.

Edhe pse jetonte në një vend të zhvilluar ku arti ka perspektivë më të madhe, ai asnjëherë nuk mundi t’i harrojë rrugët ku i qiti hapat e parë të karrierës së tij – Prishtinën.Ekspozita “Find Something You Love and Let It Kill You” në Paper Gallery

Andaj, edhe ekspozitën e tij të fundit e ka hapur pikërisht në vendlindje. Në dhjetor të vitit 2022, “Paper Gallery” u bë nikoqire e ekspozitës së tij të titulluar “Find Something You Love and Let It Kill You”.

Në nderim të jetës dhe veprës së piktorit Mentor Ejupi – Toro, komuniteti shqiptar në Hamburg organizon akademi përkujtimore. Tubimi përkujtimor mbahet më 31 mars 2023, në ora 17:00 në atelienë TORO – Kanzlerstraße 6 – 21079 Hamburg/Harburg.

Varrimi bëhet të dielën më datë 2 prill 2023, në orën 13:00 te varrezat e fshatit Sekiraçë në Komunën e Podujevës. Ndërsa e pamja mbahet më datë 03 dhe 04 prill 2023, nga ora 09:00 deri në orën 17:00 në “Grand Hotel” në Prishtinë./klankosova/KultPlus.com

Vincent van Gogh, jeta e stuhishme dhe shpirti i drobitur i gjeniut të post-impresionizmit

Posted on by Kult Plus

“Për të vepruar në këtë botë, duhet të vdesësh brënda vetes… Njeriu nuk gjendet përmbi tokë vetëm për të qenë i lumtur, as dhe për të qenë thjesht i ndershëm. Gjendet për të realizuar gjëra të mëdha për shoqërinë, për të arritur fisnikërinë e shpirtit e për t’u hedhur përtej vulgaritetit, në të cilin hiqet zvarrë egzistenca e pothuaj të gjithë individëve”. Kështu i shkruan Vincent van Gogh vëllait të tij Theo. Ky është botëkuptimi i një gjeniu dhe kjo mbetet bota që ai e skaliti me pasionin e një të çmenduri.

Vincent van Gogh u lind më 30 mars 1853. Piktori holandez, post-impresionisti më i zëshëm pas Rembrandit dhe themeltar i modernizmit, vdiq 29 korrik 1890 kur ishte vetëm 37-vjeç. Gjithëçfar qaset të ravijëzojë këtë profil të tjetërllojtë nuk është gjithçka ai skaliti me penel e pasion, në këtë përplotësim yshtet edhe tharmi i asaj vetvete të artistit, krejtçka shkroi me zhgitje e përmjerrje në baltën e vesit dhe devocionit, pluhurin e hutimit dhe yryshit. Erdhi dhe iku si një rast i pazakontë.

Nuk mund të mos kishte në jetën e tij të zgriptë, gjithnjë me ekuilibra të prishur, një goditje fatale si ajo që zanafillon edhe të mbramin e udhës së tij toksore. Ishte 27 korriku i vitit 1890 kur Vincent van Gogh shkon tek çifti i pronarëve të hanit ku jetonte. Ndihej shumë keq. U tregon se kishte qëlluar veten me një revolver në një fshat aty pranë varrezave në Auvers-sur-Oise, ndërsa pikturonte veprën e tij të fundit. Vdiq më 29 korrik dhe u varros një ditë më pas në po atë varrezë ku u qëllua. Në funeralin e tij ishin të pranishëm i vëllai Theo, doktor Gachet dhe shumë artisë. Arkivoli mbulohet i gjithi me luledielli. Pak muaj më pas, më 25 janar 1891, vdiq i vetëvrarë edhe i vëllai, Theo, i cili u varros krah Vincentit, ku prehen në varre identike.

Një artist që lëkundet mes predikuesit të zellshëm, pikturës që përpëlitet mes ngjyrave të diellta e penelatat e dhunshme të haresë, dashurisë marroke dhe çmendurisë që e mbajti gjithnjë mes resh diellin e tij flakatar të famës. Një jetë në zgrip të varfërisë dhe një vdekje e papritur e mbetur mister, për t’u vulosur me përjetësi veprat absolutisht e përsosur dhe vetanake përnga stili, tonaliteti i ngjyrave, kumtimi dhe depërtimi në thellësi të përjetimit. Kur flitet për Van Gogh, nuk mund të mos flitet edhe për dikotominë gjeni-çmenduri, mishëruar më së miri në këtë motor të pikturës origjinale, këtë mjeshtër të okrës, mylmyesi të violentit të kobaltit, këtij kolori të epshëm.

Vepra e Van Gog me përdorimin e dhunshëm të ngjyrës, u çel rrugën ekspresionistëve dhe cyt emocione të potershme në brendinë e shpritrave të etur për lojën e zjarrit dhe dritës. “Në vend që të jap besnikërisht atë që kam para syve, unë përdor ngjyrën arbitrarisht, që të mund kësisoj të shprehem më fuqishëm” kumtonte ai.

Për shkak të ngjarjeve të potershme të Van Gogh, një marrëdhënie cingëritëse me Paul Gauguin, gjymtimi i veshit të tij të majtë, dhe vetëvrasjes, të cilat ngasën harbimin e një rrëfimtarie apokrife dhe anektodave, u rrekën të ravijëzonin një realitet paralel të molepsur me grotesk e cinizëm, por pa mundur ta zhbëjnë shtresimin e mitit ku ngjishet humusi i përtëritjes së gjenialitetit të tij në kohëpaskohje, derimtash kur rreth emrit të Van Gogh gjithnjë shndrin një breror fame.

Megjithatë, nga më shumë se 800 piktura në vaj dhe 700 vizatimet që përbëjnë galerinë e krijimtarisë që la, ai mundi të shiste gjatë jetës një të vetme. Erdhi dhe iku nga jeta si një ngjarje e përplotur me episode të gjithëfarësojshëm. Ashtu si dhe në punët që mbetën trashëgimi e paçmuar e gjeneratave, përditshmërinë e mbushi plot të papritura, shumë prej të cilave rrjedhonin nga shëndeti i drobitur mendor, varfëria dhe harbimi dashuror.

Bota e krijuesve deri asokohe nuk mund të ketë perceptuar me qartësinë një tragjikeje një vikamë më të potershme se ajo e jetës përplot trazim e gjeniut të tablosë. Nuk kishte mbërritur deri atëherë nga kalorësia e penelit kaq e potershme kjo thyerje e qiejve, kjo ngasje përnga e andshmja amshuese e koloristikës dhe thellësisë së penetrimit shpirtëror. E veçme do të mbetej gjithçkaja e të zakonshmes dhe të rëndomtes së këtij mjeshtri. Vincent Van Gogh është padyshim një rast emblematik. Pakkush mbruhej me atë vërshim ndjeshmërie dhe aftësi krijuese.  Egzistenca e tij ka qenë një udhëtim në “vuajtjen e izolimit”, i pakuptuar e vetmitar në perceptimin acarues të dhimbjes, i pafuqishëm e prapë i kthjellët e i vetëdijshëm për sëmundjen e tij që ishte edhe fizike, po mbi të gjitha shpirtërore.

Studimet psikiatrike moderne, i kanë zhvilluar  edhe më tej hipotezat që Van Gogh vuante nga sëmundje bipolare apo sindroma maniako-depresive, e trashëguar genetikisht nga familja, gjë që brengoste edhe vëllanë e tij Theo. Po përtej kësaj sëmundjeje genetike, është e sigurtë se çmenduria i qe manifestuar mbi të gjitha sepse Vincent e kishte filluar ta shihte artin e tij të dashur, si instrument për të arritur atë që është esenciale. Ose sepse tashmë kishte kuptuar tiraninë e vuajtjes mbi qenien njerëzore, por nuk dinte se si ta kapërcente dhe as se pse duhej kapërcyer. Pra Van Gogh është shembulli tipik i konstatimit të së  të Vërtetës së Parë Fisnike e të mundimit të pashprehshëm që ajo lind, nëse nuk arrin të besosh se mund të kapërcehet, e aq më pak të shquash një mënyrë, një rrugë për ta kapërcyer. / Albert Vataj / KultPlus.com

547-vjetori i lindjes së Mikelanxhelos: Festimi i jetës dhe trashëgimisë së një artisti vizionar

Posted on by Kult Plus

Ndërsa festojmë 547-vjetorin e lindjes së Mikelanxhelos, është e vështirë të mos mahnitemi nga përmasat e mëdha të kontributeve të tij në botën e artit. I lindur më 6 mars 1475, në qytetin e vogël toskan të Caprese, Michelangelo Buonarroti ishte një skulptor, piktor, arkitekt dhe poet.

Ndoshta më i njohur për afresket e tij mahnitëse në Kapelën Sistine, talentet artistike të Mikelanxhelos ishin të dukshme që në moshë të re. Vetëm në moshën 13-vjeçare, ai filloi një praktikë me piktorin Domenico Ghirlandaio, ku ai zhvilloi aftësitë e tij në pikturimin e afreskut, një teknikë që më vonë do të ishte thelbësore në punën e tij në Kapelën Sistine.

Gjatë gjithë karrierës së tij të shkëlqyer, Michelangelo prodhoi disa nga veprat më ikonike të artit në histori. Nga Pieta befasuese në Bazilikën e Shën Pjetrit deri te statuja e Davidit në Firence, skulpturat e tij kapën thelbin e formës njerëzore në një mënyrë që ishte e paprecedentë në atë kohë.

Por ishte puna e tij në Kapelën Sistine që me të vërtetë çimentoi vendin e Mikelanxhelos në histori. I porositur nga Papa Julius II në 1508, Michelangelo kaloi katër vjet rraskapitës duke pikturuar tavanin e kishës, duke krijuar një kryevepër që do të frymëzonte brezat e artistëve që do të vinin.

Pavarësisht talentit të tij të jashtëzakonshëm, Michelangelo ishte një figurë e ndërlikuar. Ai ishte i njohur për temperamentin e tij të ashpër dhe shpesh përplasej me klientët dhe kolegët e tij artistë. Por përkushtimi i tij për zanatin e tij ishte i palëkundur dhe trashëgimia e tij vazhdon deri më sot.

Ndërsa reflektojmë mbi jetën dhe veprën e Mikelanxhelos, është e qartë se ai ishte më shumë sesa thjesht një artist. Ai ishte një vizionar, kontributet e të cilit në botën e artit vazhdojnë të na frymëzojnë dhe magjepsin më shumë se pesë shekuj pas lindjes së tij. / KultPlus.com

Sotir Capo, njëri nga portretistët më të njohur të Shqipërisë

Posted on by Kult Plus

Sot janë bërë plotë 11 vite nga vdekja e piktorit të shquar shqiptar, Sotir Capo i cili u nderua edhe me titullin “Artist i merituar”, shkruan KultPlus.

Lindi në qyetin e Beratit në qershor të vitit 1934, ku edhe i mori mësimet e para për të vazhduar studimet në Tiranë pranë Institutit të Lartë të Arteve.

Punoi si skenograf dhe mësues vizatimi, në shkollat tetëvjeçare të Beratit.

Capo është shquar si njëri nga portretistët më të njohur të Shqipërisë. Ai ka punuar portrete të figurave të shquara kombëtare, po ashtu punimet e tij janë zgjedhur për të qëndruar në hapësirat e institucioneve të rëndësishme të shtetit shqiptar.

Pikturat e Capos janë vlerësuar nga shumë kritikë brenda dhe jashtë hapësirave shqiptare.

Në vitin 1979 Capo mori titullin e lartë “Artist i merituar”.

Sotir Capo vdiq në po këtë datë, më 3 mars të vitit 2012 në Filadelfia. / KultPlus.com

Përjetësia e veprave të Ibrahim Kodrës: Një kontribut i çmuar në fushën e pikturës

Posted on by Kult Plus

Ibrahim Kodra ishte një ndër piktorët më të njohur dhe më të dashur të Shqipërisë. Me talentin e tij të jashtëzakonshëm dhe një stil të veçantë, ai la një gjurmë të pashlyeshme në artin shqiptar. Në ditën e përvjetorit të vdekjes së tij, ne nderojmë jetën dhe kontributin e tij të çmuar në fushën e arteve.

Ibrahim Kodra filloi karrierën e tij në mënyra të vështira, por me pasionin dhe talentin e tij, ai arriti të bëhej një ndër piktorët më të njohur në vendin e tij. Veprat e tij ishin të njohura për ngjyrat e ndezura dhe përmbajtjen e tyre simbolike, duke i dhuruar atyre një sens të veçantë dhe emocional. Ai gjithashtu ishte i njohur për aftësinë e tij për të shprehur ndjenjat e tij nëpërmjet pikturave të tij, duke e bërë atë një nga piktorët më të njohur në rajon.

Në kujtim të Ibrahim Kodrës, ne duhet të nderojmë veprat e tij dhe të mbajmë gjallë trashëgiminë e tij artistike. Ai do të mbetet gjithmonë një burim inspirimi për brezat e ardhshëm të piktorëve dhe një shembull i përkushtimit dhe pasionit për arte. Në këtë ditë të veçantë, ne duhet të nderojmë jetën dhe kontributin e tij të çmuar në fushën e arteve dhe të mbajmë gjallë trashëgiminë e tij për gjenerata të ardhshme.

Biografia

U lind në Likmetaj të Ishmit më 22 prill të vitit 1918, i biri i Muratit. Ngeli jetim herët dhe për të ikur nga njërka, shkoi dhe punoi kamarier në Mamurras. Jeta e tij në Tiranë në konviktin e shkollës “Naim Frashëri”, ndërpritet kur 20 vjeç (1938) largohet nga Shqipëria përgjithmonë me një bursë studimi nga oborri mbretëror për në Akademinë e Arteve të Bukura në Brera, Milano.

Ai e lëshon Romën dhe përfundon në Milano, në Akademinë e Arteve të Bukura të Brerës. Ai ekspozon në Romë, Milano, Venecia, Paris, Beograd, Nju Jork, krijon krahasimet dhe raporte me piktorë të mëdhenj si Pikaso, Marc Chagall, Henry Matisse, Lucio Fontana, Renato Guttuso, me poete, shkrimtarë, Kritike e regjisorë nga Eugenio Montale dhe Vittorio Sereni, nga Bertoni tek Bruno Munari, dhe Giuseppe Marotta.

Në vitin 1948, Ibrahim Kodra u bë mik me Pablo Picasso, pikërisht në këtë temë në “Konferencën Ndërkombëtare për Paqen e Romës”, në të cilën të dy së bashku ata kryen një hulumtim të thellë artistik.

Ndonëse nëpër intervista kishte deklaruar se ishte pagëzuar i krishterë katolik, për hir të dashurisë, shtypi publikoi se kishte lënë amanet që të varrosej si mysliman. / KultPlus.com

Në 90 vjetorin e lindjes, GKK e kujton jetën dhe veprimtarinë e artistit Adem Kastrati

Posted on by Kult Plus

Kastrati, u lind në vitin 1933 në fshatin Karaçevë të epërme të Kamenicës në Kosovë. Ai i takonte gjeneratës së parë të piktorëve pas Luftës së dytë botërore, ku emri i tij zë një vend meritor mes artistëve figurativ të cilët kanë jetuar dhe krijuar në kohën e Jugosllavis. Ai jetoi dhe veproi në Maqedoninë e Veriut duke lënë në trashëgimi vepra të rëndësishme.

Në krijimtarinë e Adem Kastratit dominon tematika sociale me elemente etno folklorike të ambienteve rurale. Përditshmëria vazhdimisht prezantohet nëpërmjet gërshetimit të natyrës dhe figurës së njeriut të zakonshëm, e përshkruar nga lirizmi socio – antropologjik i nën qiellit rural shqiptar. Në epiqendër të kompozicioneve të këtij cikli autori e fikson figuracionin, në veçanti figurën e njeriut, e cila posedon identitet social e psikik me karakteristika të ambienteve kosovare – shqiptare.

Fillimisht Kastrati ka pikturuar në teknikën me ngjyra të vajit, por më vonë me një përkushtim të madh ai fillon edhe pikturimin me ngjyra të dheut, për të cilën teknik edhe njihet. Disa prej punimeve më të njohura të tij janë: Magja (1989), Dasmorët (1989), Darka (1977). / KultPlus.com

Artisti shqiptar Ramë Beqiri së bashku me Mél Dos Santos me një ekspozitë të përbashkët në galerinë ‘Hermance’

Posted on by Kult Plus

Dy artistë do të bëhen një në qytetin e Gjenevëz në Zvicërr, për të hapur një ekspozitë të vetme, ku takohen arti i fotografisë Mél Dos Santos dhe i pikturave të Ramë Beqirit, shkruan KultPlus.

Artisti Ramë Beqiri, shqiptari që jeton në Zvicër, do të prezantohet në këtë ekspozitë me 15 piktura, derisa 15 fotografi do t’i ketë edhe artistja tjetër.

Në një prononcim për KultPlus, Beqiri thotë se shpreson që do të shet piktura në këtë ekspozitë.

“Unë kam shitur piktura edhe nëpër ekspozitat e tjera, derisa shpresoj që një gjë të tillë ta bëj edhe këtu”. Beqiri gjithashtu njoftoi se pikturat e tij janë nëpër vende të ndryshme dhe gjithashtu ka pasur shumë klientë privat të cilat vazhdojnë të i mbajnë pikturat e tij.

Sipas Ramës, bashkëpunimi ka ardhur pas ekspozitës që ai ka pasur në Milano. “Aty është pëlqyer puna ime nga njohës të artit dhe kam marrë nje ftesë për të ju bashkuar artistëve të njohurë që do të marrin pjesë”, tha piktori.

Ndërkaq, Rama pas kësaj ekspozitë, në muajin dhjetor të këtij viti do të jetë pjesëmarrës në ekspozitën e radhës në Galerinë Pedrera.

“Mundësia për të marrë pjesë në një projekt të tillë siq është Pedrera në Barcelonë pa dyshim që është një privilegj për çdo artist, përpos që është një privilegj për mua është edhe nje arsye për të vazhduar këtë udhëtim të bukur”, thotë ai.

Ekspozita do të hapet nga 9 tetori në Galerinë “Hermance” dhe do të qëndrojë e hapur deri më 31 tetor.. /KultPlus.com

Vdes piktori i njohur Pjerin Sheldija, i njohur edhe si “Mikelanxheloja i Shkodrës”

Posted on by Kult Plus

Ka vdekur në moshën 85-vjeçare, një nga piktorët më të mirë shqiptar, Pjerin Sheldija, i njohur edhe si “Mikelanxheloja i Shkodrës”.

Ai është edhe autori i mbi 200 afreskëve në mbi 35 kisha në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi, Itali dhe në Angli.

Çdo punim, që kur ishte fëmijë e deri në momentin që mbylli sytë, Sheldija vetëm i ka dhuruar duke mos pranuar t’i shesë për para.

Pikturat e tij, janë kaq të rralla sa 3 prej tyre, ndodhen sot në Vatikan dhe për kontributin e dhënë, Papa Benedikti i 16 e ka nderuar Sheldinë, “ Distinktivin e Kryqit të Shenjtë për Kishën dhe për Papën”. / Gazeta shqip / KultPlus.com

dav

Rembrandti, një nga themeluesit e shkollës flamande në art

Posted on by Kult Plus

Sot është përvjetori i Rembrandit, një nga themeluesit e shkollës flamande në art.

Piktori holandez, Rembrandt Harmenszoon van Rijn lindi më 15 korrik 1606 në Leiden. Si djalë, ai ndoqi shkollën latine dhe më pas u regjistrua në Universitetin e Leidës, edhe pse sipas një bashkëkohësi ai tashmë tregoi një talent të madh për pikturë. Pas një periudhe të shkurtër, por të rëndësishme të profesionit në Amsterdam me piktorin e njohur Pieter Lastman, Rembrandt hapi një studim në Leida, i cili ndahej me shokun e tij dhe kolegun Jan Lievens. Në vitin 1627 Rembrandt filloi të pranonte nxënës, mes tyre Gerrit Dou.

Një nga tablotë e tij më të shquara është “Kthimi i djalit plangprishes”.Tabloja është një ilustrim i rrëfenjës biblike “Kthimi i djalit plangprishës”.

Shëmbëlltyra, që e shpreh më mirë dashurinë e Hyjit për të humburit, është pa dyshim ajo e djalit plangprishës (Lk 15, 11-32). Këtu s’është delja, apo monedha, që humbet. Humbet një nga djemtë. Më i vogli. Babai e lë të ikë nga shtëpia, pa e kundërshtuar. Madje nuk ngurron t’i japë edhe pjesën, që i takon si trashëgim. Djali e kundërshton, ndërsa i jati vijon ta dojë. Biri e grind, po i jati vijon t’i përgjigjet me butësi e mirësi. Biri ikën, pa kthyer kokën prapa, po babai vijon ta kthejë çdo ditë kokën nga shtegu, ku e pa të zhduket, e të dëshirojë me gjithë zemër kthimin e tij.

E kur e shikon, të mbuluar me rrecka, në krye të shtegut, zemra i shkrihet nga mëshira. I del me vrap përpara, e përqafon, e puth, nuk pret t’i lypë të falur, nuk ia vë veshin kërkesës së tij për t’u trajtuar si të ishte një prej shërbëtorëve më të humbur. Një gjëje të vetme ia vë veshin: gëzimit, që i vlon në kraharor, për birin e kthyer. Sepse ishte i humbur, e u gjet përsëri; madje ishte i vdekur, e u rikthye në jetë. Prandaj, kur e shikon se i biri është kthyer rishtas në gjirin e familjes, nuk mund të mos bëjë festë të madhe.

Rembrand vdiq më 4 tetor 1669 në Amsterdam. / KultPlus.com

Piktori shqiptar Sali Allmuça, një histori suksesi në Gjermani

Posted on by Kult Plus

Qindra piktura, në të cilat dominojnë ngjyrat e fuqishme: e kuqja dhe bluja: Kjo të bie në sy në studion në Vupertal të piktorit Sali Allmuça. Përveç peizazheve nga atdheu dhe tablove tematike, Allmuça ka për zemër veçanërisht portretin, sepse siç thotë ai: “duke dashur t’u flasësh njerëzve, ti ke zgjedhur idenë për t’u folur atyre, po me shëmbëlltyra njerëzish. ”Ndërsa përmes kontrastit të ngjyrave ai sjell në Gjermani flladin mesdhetar. Piktori Allmuça vjen nga një familje tradicionale e Shqipërisë së Mesme.

Ai studioi në Akademinë e Arteve në Tiranë dhe punoi si piktor filmi në Kinostudion “Shqipëria  e re“. Filmat e njohur si: “Një gjeneral kapet rob“, “Besa e kuqe“, “Dora e ngrohtë“, “Kur hapen dyer e jetës“, “Tre ditë nga një jetë“, “Rrethi i kujtesës“ etj kanë firmën e piktori Sali Allmuça. Paralelisht ai punoi edhe si lektor në Akademi për “Grafikë të Aplikuar”, deri sa në vitin 1990 do të largohej në drejtim të Gjermanisë, pikërisht në kohën, kur edhe shumë të tjerë kërkonin një jetë më të mirë jashtë Shqipërisë. Allmuça ndonëse ka përfituar mjaft nga jeta në Perëndim edhe sot e kësaj dite i mbetet mirënjohës shkollës dhe formimit të tij në Shqipëri.

Është e rëndësishme të jetosh i lirë, por edhe liria ka kufizimet e saj, thotë piktori Allmuça: “Arti ka forma shumë të holla për t`i kapërcyer të gjitha pengesat, që mund t’i bëjë një sistem diktatorial, si ai që kemi përjetuar.” Disiplina e punës ka qenë një nga tiparet thelbësore në formimin e tij, gjë që e ka ndihmuar atë edhe në specializimet e mëtejshme duke u radhitur në mesin e piktorëve bashkëkohorë perëndimorë. Ndoshta kjo ka bërë që ai në këto 30 vjet të jetë me një këmbë në atdhe dhe me një në Vupertal të Gjermanisë.

Si artist në profesion të lirë ai ka hapur mjaft ekspozita në Gjermani, veçanërisht në Vupertal. Distanca me atdheun nuk e ka penguar atë që të jetë i pranishëm dhe të ndjekë nga afër zhvillimet në Shqipëri. Por ajo çka vlerëson si artist në Gjermani dhe do ta dëshironte edhe për Shqipërinë, është përkujdesi për kulturën dhe trashëgiminë kulturore.

Atij i ka bërë veçanërisht përshtypje projekti në Dresden për rikthimin në origjinë të kishës së Zonjës së Madhe të shkatërruar nga bombardimet në fund të Luftës së Dytë Botërore. Për mua edhe Tirana është e dëmtuar deri në atë masë, sa nuk bëhet fjalë më për kthim të identitetit, dëmi është i pallogaritshëm, shprehet me keqardhje piktori. Për këtë arsye ai me iniciativën e tij, formoi Fondacionin për ruajtjen e kulturës kombëtare shqiptare. Ai punoi nga viti 2003 deri në vitin 2005 për ristrukturimin e Urës së Tabakëve, monument kulture i ndërtuar qysh në shekujt 17—18 në Tiranë.

Por, siç shprehet piktori tiranas, “arti ka qenë dhe ka mbetur një tribunë për të ngritur zërin në formën dhe në mënyrë që të lejon piktura për të shprehur atë, që ti e ndjen, atë se çfarë ndodh në shoqërinë shqiptare në përgjithësi dhe çfarë ndodh me globalizmin në botë në veçanti”. / Diaspora shqiptare / KultPlus.com 

24 vite nga vdekja e piktorit, Muslim Mulliqi

Posted on by Kult Plus

Muslim Mulliqi (1934 – 13 janar 1998) ishte piktor impresionist dhe ekspresionist i Kosovës. 

Mulliqi lindi më 1934 në Gjakovë. Akademinë e Arteve Figurative e kreu në Beograd te profesori Zora Petroviq.

Studimet pasuniversitare i kreu te i njëjti profesor, në vitin 1961. Ka qenë anëtar i SHAFK që nga themelimi. Është njëri ndër themeluesit dhe dekan i parë i Akademisë së Arteve në Prishtinë, ndërsa anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës ishte prej vitit 1980.

Mulliqi ekspozoi në Kosovë, në hapësirat e Jugosllavisë, në Romë e Tiranë.

Një kohë punon në Sekretariatin për Arsim e Kulturë dhe shumë shpejt merr bursën njëmujore për Paris, ku njihet me lëvizjet e atëhershme në qarqet e artistëve të më­dhenj, në qytetin që asokohe çmohej si qendër botërore e arteve pamore. Në vitin 1963 fillon punë në Shkollën e Lartë Pedagogjike ku tashmë ishte hapur Dega e Pikturës, të cilën ai menjëherë e merr në drejtim. 

Vdes nga koronavirusi piktori dhe restauratori i njohur Mustafa Arapi

Posted on by Kult Plus

Piktori dhe restauratori i njohur, Mustafa Arapi është ndarë nga jeta mbrëmë në moshën 71-vjeçare. Ai ishte i shtruar në spital prej disa ditësh, ku po kurohej për koronavirusin.

Lajmin për vdekjen e Arapin e ka bërë të ditur vajza e tij, Dorina Arapi me anë të një postimi në rrjete sociale ku shkruan:

“Sot në mesnatë, babi im u largua nga jeta
Drita, dielli, bota, shtylla e familjes sonë u shua.
Ba! Dua të të kujtoj kështu të qeshur gjithmonë!
Të duam përjetësisht!”

Mustafa Arapi ka lindur më 23 korrik 1950 në Tiranë. Ai u diplomua në Akademinë e Arteve në vitin 1979 për pikturë. Pas studimeve ai filloi të punonte si restaurues i veprave të artit bizantin në Institutin e Monumenteve të Kulturës në Tiranë. Ka punuar si profesor në Akademinë e Arteve nga viti 1985 deri më 1991. Pastaj, gjatë viteve 1993-2006 ishte shef i Departamentit të Punëve të Artit në Institutin e Monumenteve të Kulturës. / KultPlus.com

Vdes piktori Besim Tula

Posted on by Kult Plus

Nga përpjekja me Covid-19, dje ka vdekur piktori Besim Tula, shkruan KultPlus.

Lajmin e ka bërë të ditur ministrja për Kulturë e Shqipërisë, Elva Margariti.

“I japim lamtumirën sot piktorit Besim Tula, artistit të shqetësuar për problemet e ditës e që të përditshmen e ktheu në art. Të qoftë dheu i lehtë!”, ka shkruar Margariti.

Mësohet se piktori kishte disa ditë i shtruar në spitalin “Shefqet Ndroqi”, por nuk arriti që ta mposhtte sëmundjen.

Ajo që do të mbetet pas nga piktori dhe kuratori i shumë ekspozitave është krijimtaria e pasur artistike. / KultPlus.com

‘Udhëtoni’ në Prizrenin e viteve 50-ta përmes pikturave të mahnitshme të Besim Danjollit

Posted on by Kult Plus

Jeta Zymberi

Përderisa jeni duke shëtitur në qendrën e qytetit të Prizrenit, këto ditë krejt rastësisht keni pasur rastin të shihni po këtë qytet të minimizuar në pikturat e Besim Danjollit përmes të cilave secili mund të bëjë një “udhëtim” në Prizrenin e viteve 50-ta, shkruan KultPlus.

Pikturat të cilat po ekspozoheshin në qendër të qytetit, tërhoqën edhe vëmendjen time, ku e mrekulluar nga ngjyrat e bukuria e tyre, u ndala për t’i soditur nga afër. Por fati tjetër ishte prezenca e piktorit i cili pa hezitim, teksa unë po tregoja interesimin tim për një intervistë së bashku, nisi të më rrëfej për secilën pikturë e historinë që fshihet pas saj.

Qyteti i këtyre pikturave na shpaloste objekte kulturo-historike pa të cilat Prizreni po rrezikon të mbetet dita ditës. Pikërisht këto shkatërrime e ndryshime të qytetit, e kanë shtyrë artistin që përmes pikturës ta ruajë të freskët çdo cep të Prizrenit të vjetër dhe vetë trashëgimin e qytetit, që dikur kishte një qetësi të thellë shpirtërore.

Me ngjyra të ndezura e një freski të jashtëzakonshme, Danjolli na shpalos rrëfime për secilën lagje të vjetër e për jetën e asaj kohe për të cilën ka jo pak nostalgji.

Siç na tregoi vetë piktori, takimi i tij i parë me artin e pikturës ndodhi qysh në klasë të tretë në fillore ku bashkë me nënën e tij arriti të realizojë katër “deneze” me lule e nga ku Danjolli mbeti i mahnitur nga ngjyrat e ndezura e kontrastet të cilat duket se i ka trashëguar nga e ëma. Por, ishte mosha 5 vjeçare kur Danjolli realizoi portretin e shokut të tij dhe udhëtimi në botën e artit vazhdoi rrjedhimisht.

Ky pasion që me kohë u shndërrua në profesion, e bëri piktorin që në letrën e bardhë të vendosë qytete të ndryshme, portrete e gjithçka tjetër që linte mbresë te ai. Por vendlindjen, krejt pavëmendshëm ai kishte harruar ta ngjyrosë me brushën e tij. Një vërejtje nga shoku i tij për këtë “moskujdes” e ngacmoi mendjen dhe shpirtin e Danjollit i cili iu kthye rrënjëve për ta jetësuar vendlindjen në mënyrën më të mirë, atë të viteve 50-ta.

Ngjyrat e ndezura në pikturat e tij tregojnë për gjallërinë e popullatës dhe jetës në këtë qytet.

“Përmes pikturave mundohem të paraqes një qytet plot gjallëri, plot civilizim e që në emër të zhvillimit urban janë degraduar shumë pjesë të qytetit të cilat kanë pasur dhe ende kanë një vlerë shpirtërore poashtu edhe ekonomike në pikëpamjen e turizmit. E disa nga objektet mund të përtërihen në mënyrë që të plotësohen vlerat e qytetit”, vlerëson Danjolli për KultPlus.

Në disa nga pikturat e Danjollit, pasqyrohet edhe jeta e përbashkët e grupeve etnike e fetare në Prizren, të cilat piktori i sheh pasuri të përbashkët të qytetit.

“Paraqitja e etnive të ndryshme të cilat kanë jetuar dhe jetojnë ende sot, unë i shoh si pasuri të përbashkët dhe si shpirt kozmopolit të qytetit të cilat në periudha të ndryshme kanë tentuar të reduktojnë me procese të ndryshme presioni, për “pastrim etnik” dhe përcaktim të kulturës, e që ka rezultuar me represione të ndryshme”, thotë Danjolli.

Qyteti që e frymëzon kaq shumë, dita ditës po shkatërrohet me apo pa dashje, e kjo veç sa po e shtynë edhe më shumë piktorin që këto vlera ti “konservojë” në pikturat e tij.

“E dhimbshme është të shkatërrohen vlerat shumë-shekullore!”

Shumë nga objektet e shkatërruara sot, janë të përfshira në pikturat e Danjollit, e dhimbja e tij për këto objekte që sot nuk janë, përmbushet kur të paktën i takon në veprat e artit.

“Janë aq shumë, jo vetëm objekte, por edhe sheshe dhe tregje, si dhe rendi i dyqaneve dhe shtëpive të cilat janë tretur. Ura e Arastes (ura e dytë e gurit), hanet gjatë bregut të lumit, pastaj restaurimi i keq i hamamit si dhe restaurimi i hamamit të dytë dhe sahat kullës, etj.

Në gjithë koleksionin e tij të pasur është e vështirë të zgjedhësh më të mirën, por për piktorin pamja ku shihet kalaja, xhamia e Sinan Pashës, Kisha Ortodokse Shqiptare, hanet, hambari i drithërave, ura e gurit dhe shtëpitë pranë lumit, është një prej pikturave me një rëndësi të veçantë për vetë faktin se brenda vetes ngërthen histori e objekte tejet të rëndësishme.

Krejt për fund, Danjolli ka treguar që interesimi për këto piktura të cilat janë edhe në shitje, është shumë i madh, por që ai i drejtohet me një kërkesë edhe institucioneve përkatëse për krijimin e një bagazhi të piktorëve në një galeri të artit të cilën deri më tani nuk e kanë. / KultPlus.com

Ismail Lulani, një ndër piktorët më origjinal e më të fuqishëm në historinë e artit shqiptar

Posted on by Kult Plus

Janë bërë sot 18 vite nga vdekja e Ismail Lulani, një ndër emrat e rëndësishëm të traditës shqiptare të pikturës.

Një penel që diti të zgjonte në çdo stinë e në çdo trajtesë, kumtimin e epshit të ngjyrave dhe të mëkonte me një muzikalitet dehës poetikën shprehëse të subjektit. Kohështrirja në veprimtarinë krijuese dhe gjeografia e sfidës, dëshmuan tek ai një piketë të rëndësishme të artit vizual shqiptar. Llojshmëria e punëve dhe trajtesa e veçojnë Ismail Lulanin, duke e pozicionuar në një kreshtë të lartë të asaj që për ne është jo vetëm matshmëria e së epërmes ku ai e çoi shpirtin e tij koloristik dhe skaliti ligjërimin joshës, për edhe detyresë mirënjohjeje për testamentin që la.

Ismail Lulani lindi më 1933 në Tuz, Mal të Zi në moshën 69 vjeçare në qytetin e Shkodrës, Shqipëri. Në moshën 9 vjeçare së bashku me familje vendoset në qytetin e Shkodrës. Në vitin 1967 mbaron Akademinë e Arteve të Bukura për pikturë monumentale, puna e tij e diplomës “Ded Gjo Luli me trima”, u vlerësua mjaft nga kritika e kohës. Emërohet dhe punon si profesor në Akademinë e Arteve në Tiranë dhe më pas vendoset me dëshirën e tij në qytetit e Shkodrës ku punon si profesor në Liceun artistik të këtij qyteti deri sa del si piktor në krijimtari të lirë. Ai ishte një ndër themeluesit e degës së arteve vizive (në shkollën e mesme artistike ‘Prek Jakova’) në qytetin e Shkodrës. Ai ishte anëtar i lidhjes së shkrimtarëve dhe artistëve të Shqipërisë. Ismail Lulani është një ndër piktorët më origjinal e më të fuqishëm në historinë e artit Shqiptar, ai ishte një piktor shumë aktiv në krijimtarinë e tij, eksploroi me mjeshtri në të gjitha gjinitë e pikturës, si kompozim, pejzash, portret e natyra të qeta. Pikturat e tij shquhen për forcën dhe lojërat magjike të ngjyrës, për vizatimin ekspresiv dhe mjetet shprehëse.

Për meritat e tij ai është nderuar me çmime dhe tituj të kalibrit të lartë:

  • Në vitin 1979 i jepet titulli “Piktor i Merituar”
  • Në vitin 1989 i jepet titulli i lartë “Piktor i Popullit”
  • I është akorduar titulli “Naim Frashri I klasit të Parë”
  • Në vitin 1999 në Biennialen e Romës për Artet Visive merr çmimi i dytë dhe i jepet medalja e argjentë, me tabllon (Ikja në Egjipt)
  • Pas vdekjes, në 70 vjetorin e lindjes iu akordua titulli “Krenaria e Shkodrës” i cili iu dorëzua të shoqes së artistit.

Ismail Lulani morri pjesë në të gjitha ekspozitat lokale që u zhvilluan në qytetin e Shkodrës si dhe ato kombëtare që u zhvilluan në Tiranë, rreth 20 punime të tij ndodhen në arkivat e Galerisë Kombëtare të Arteve në Tiranë, si dhe shumë të tjera pronë e galerive e muzeumeve në qytete të ndryshme të Shqipërisë.

Ai ka ekspozuar në shumë vende të huaja si: Romë (Itali), Paris (Francë), Linz (Austri), Neë York, Boston (USA), Toronto (Canada), Athin (Greqi), Pekin, Shangai (Kinë), Irlande, Rumani, Belgjike, Beograd(Serbi), Podgoric, Cetinj, Tivar, Ulqin (Montenegro), Prishtinë (Kosovë), Aleksandri (Egjipt), Turqi , Tunizi, Hungari, duke marrë vlerësimet më të larta nga kritika e huaj. Shumë nga pikturat e tij janë pronë e koleksionistëve të ndryshëm në Francë, Austri, Itali, USA, Gjermani, etj.

Lulani vdiq më 6 tetor të 2002 duke mbetur një nga emrat më të respektuar të Shkodrës dhe një nga emrat më të shquar në historinë e artit shqiptar. / KultPlus.com / KultPlus.com

Veprat e Arbnor Karalitit në Artsy.net, tregu më i madh virtual i artit në botë

Posted on by KultPlus

Artsy është tregu më i madh virtual i artit në botë. Platformë kjo me mbi 1 milion vepra arti nga artistë ikonikë dhe artistë në zhvillim, të prezantuar nga mbi 4000 galeri dhe kompani të larta ankandi në mbi 100 vende te botes.

https://www.artsy.net/search?term=arbnor+karaliti

Instituti Shqiptar në New York i ka kushtuar një hapësirë të veçantë në Artsy, punës që bënë artisti Arbnor Karaliti.

Instituti Shqiptar në New York është një institucion artistik dhe kulturor që mbështet, prodhon dhe prezanton spektër të plotë të arteve performuese, arteve vizuele dhe kulturës bashkëkohore.

https://www.albanianinstitute.org/artist/arbnor-karaliti/

Arbnor Karaliti (lindur më 1996, Gjilan, Kosovë) është artist vizual që jeton dhe vepron në Prishtinë.

“Si Artist, praktika ime krijuese trajtohet nga piktura në mediumet e reja, për të gjetur dhe formuar një identitet artistik si proces i njohjes së vetvetes përmes artit. Dhe duke e bërë atë, unë besoj se e dimë kush jemi ne. Në këtë kontekst unë përdorë vaj dhe pëlhurë për të komunikuar me publikun nëpërmjet vrojtimit të personazheve të mia, duke bërë një analizë të pozitës së tyre fizike e subjektit shpirtërore, si metafizike për ekzistencën në hapësirë dhe kohë për shkakun dhe efektin e tyre”, thotë Karaliti për KultPlus.

Puna e tij është e ndikuar nga përvojat personale, problemet ekzistenciale siç janë izolimi ose tabu të ndryshme. Ndërsa, mënyra e tij teknike e të punuarit është e ndarë në faza si në pikturë ashtu edhe në mediat e reja.

“Në pikturë fillimisht skicoj me një vijë të kuqe e cila më ndihmon të vendosë subjektin tim nëpërmjet personazhit dhe të ndajë planet nga prapavija. Kështu duke përdorur vaj e terpentinë, vazhdoj të ripikturoj gjithë hapësirën si një lloj gdhendje derisa të arrij tek faza finale e karakterit dhe gjërave tjera.”

“Kurse tek mediet e reja, zgjedhë fillimisht problemin e pastaj gjatë procesit të hulumtimit, vendosë për mediumin të cilin përdorë, si instalacion, video apo materiale të gatshme, të cilat i përshtaten hapësirës ekspozuese dhe transmetojnë më së miri atë përvojë time personale si rezultat i reagimeve drejt marrëdhënieve shoqërore.”

Arbnori fëmijërinë e kaloi në një fshat mes maleve, të quajtur Zllatar. Ai ndjeki Gjimnazin për Matematikë dhe Informatikë në “Kuvendi i Arbërit” Ferizaj. Në vitin 2019 përfundoi studimet për Pikturë në Akademinë e Arteve në Prishtinë. / KultPlus.com

Helmeta dhe shpata e Skënderbeut, inspirim për piktorin Gazmend Freitag

Posted on by KultPlus

Në vitin 2014 piktori Gazmend Freitag ka vizituar armët e Skënderbeut në muzeun historik në Vjenë. Kur e pa helmetën dhe shpatën e Skënderbeut e përshkroi një rrëqethje e madhe dhe e gjatë në tërë trupin, shkruan KultPlus.

“Ishte një ndjenjë lumturie e pa përjetuar kurrë më parë, para ndonjë objekti apo elementi kombëtarë. M’u duk sikur e takova vet Skënderbeun! Ishte një takim imi me Skënderbeun pas 500 vjetësh”, pohon piktori.

Pas këtij takimi shpirtëror në të u pasqyrua një frymëzim i madh për t’i pikturuar armët e tij.

“Nga fotot e bëra, që i shikoja gjithmonë,  ku dy vjet më vonë, pra në janar të vitit 2017, fillova të pikturoj me vaj që edhe zgjati gjysmë viti. Përgjatë procesit të pikturimit të armëve të Skënderbeut kam qenë i përmbushur me atë energjinë pozitive që morra nga vizita që isha në muzeum, ku qëndrova me orë të tëra.

Më preokupon edhe sot për pasardhësit e tij, kush janë dhe kah janë të shpërndarë nëpër botë”, thotë artisti.

Ai tutje pohon se është shumë i lidhur shpirtërisht me heroin tonë legjendar Skënderbeun, po ashtu edhe me shumë figura tjera kombëtare e që janë inspirim për punën që ai bën.

“Gjergj Kastrioti Skënderbeu është hero kombëtar i shqiptarëve, i këtij populli të lashtë dhe me histori shumë të veçantë, është figura më e madhe, është figura me të cilën identifikohen shqiptarët, është figura që i bën krenar, që i frymëzon në të gjitha fushat, pra edhe në art. Gjatë pesë shekujve, Skënderbeu ka qenë gjithmonë figura që i ka bërë bashkë shqiptarët, që i ka frymëzuar me atdhedashuri, me vullnet dhe me përkushtim për t’u bashkuar, sepse, siç thoshte edhe vetë Skënderbeu, të bashkuar bëhemi më të forte”, thotë për fund Gazmend Freitag. / KultPlus.com