Nga: Lydia Figes dhe Andrew Shore
Përktheu: Monika Stafa

Qëndrimi shtrirë i modelit është një nga pozat më të njohura në historinë e artit botëror. Ky është një moment i ngulitur fort në traditat historike të artit perëndimor dhe atij lindor.

Buda i shtrirë

Buda i shtrirë, është një vepër që përsëritet në pjesën më të madhe të ikonografisë në artin budist. Motivi merr shkas nga gjendja e pas vdekjes kur njeriu ka arritur të përjetojë një gjendje të lartme siç është ajo e një çlirimi shpirtëror (nirvana). Ky qëndrim i shtrirë në të shumtën e herës përçon domethënien e së drejtës që të jep statusi elitar që personazhi mbart.

Vepër nga Burma, me autor të panjohur

Në botën e lashtë greke dhe romake, perëndeshat, nimfat dhe figura të tjera mitologjike vizatoheshin shpesh herë të shtrira. Tipikisht sidomos, perëndesha romake e dashurisë, Venera (Afërdita), u shfaq në një skulpturë krejt e zhveshur dhe zbathur, megjithëse portretizimet e saj më të famshme nuk e kishin përshkruar atë në një plan të tillë horizontal.

Venusi i Mediçëve, shekulli XVIII

Në këmbë apo shtrirë, ajo më së shumti të herës është përpjekur t’i mbulojë pjesët e saj private. Piktori i Rilindjes, Giorgione (1477-1510) ishte një nga të parët që e popullarizojnë një nudo femërore, me veprën e tij “Venusi duke fjetur” (1508-1510).

Venera e Urbinos (nga Titiani)

Kjo u pasua me Venerën e Titianit, në vitin 1538. Përgjatë historisë së artit, artistët evropianë vazhduan të imitojnë vizionin e Giorgione me një Venus të shtrirë. Kësaj tabloje nuk i shpëtoi as piktori francez i epokës rokoko, Francois Boucher. Edhe ai pikturoi një princeshë nudo të shtrirë në një mënyrë të tillë.

Danaë nga Boucher

Tradita e portretizimit të figurave me një qëndrim të shtrirë vazhdoi me shekuj. Pauline Borghese, motra e Napoleon Bonapartit, një fisnike italiane e sërës së lartë, e kishte skalitur veten si në imazhin klasik të një Venusi të përsosur.

Pauline Borghese nga Antonio Canova

Sir Brooke Boothby, u portretizua gjithashtu në një pozicion të shtrirë kur u pikturua nga Joseph Wright, më1781. Një fisnik i lartë anglez dhe trashëgimtar i madh tokash, Boothby ishte një poet dhe filozof amator.

Sir Brooke Boothby nga Joseph Wright

Më 1870, James Tissot pikturoi këtë portret të Frederick Burnaby, i cili ishte një student i ri, që më pas iu bashkua ushtrisë. Burnaby ishte një figurë e shoqërisë së lartë victoriane. Ai vdiq 15 vjet më vonë prej pozimit për Tissot, në Betejën e Abu Klea-s.

Frederick Burnaby nga James Tissot

Në shekujt e XIX-të dhe XX-të, artistët vazhduan të eksplorojnë mbi pozicionin shtrirë të figurës qendrore që pozonte. William Etty pikturoi me qindra nudo të shtrira sensuale dhe provokuese, për të cilat ai u kritikua për shkak të pamjes së tyre shumë reale.

Figurë e shtrirë nga William Etty

Etty ishte duke ndjekur gjurmët e shumë artistëve të famshëm të kohës, përfshirë edhe Goya-n, i cili pikturoi dy ‘Maja’, një e veshur dhe tjetra nudo, por të dyja të shtrira. Goya mund të jetë frymëzuar nga bashkatdhetari i tij, Velázquez, nudoja e vetme e të cilit paraqitej gjithashtu e shtrirë, e njohur ndryshe si ‘The Rokeby Venus’.

Majat e Goya-s

Një tjetër pikturë tepër e famshme e një nudoje të shtrirë dhe që u frymëzua drejtpërdrejt nga Venera e Titianit, është Olimpia e E. Manet. Konsiderohet sot si një nga portretet më tronditëse të Manet, i cili u bë dhe artisti i parë i famshëm që vendosi një grua të bardhë moderne në këtë pozicion, ndërsa audienca u trondit. Olimpia nuk paraqitet thjesht e shtrirë, pasive me sytë e saj gjysmë të mbyllur, por përkundrazi, ajo shikon ngultazi çdo vizitor që zor se ia del pa u provokuar prej shikimit të saj.

Olimpia e Manetit

Dhe, megjithëse piktura ishte revolucionare në prurjen e re që ajo pati, Olimpia vetëm se shtoi listën e gjatë të veprave artistike të kryera nga artistë meshkuj që vetëm ata mund të shfaqnin gra lakuriq shtrirë. Në vitin 1989, një grup artistesh feministe me nofkën “Vajzat guerrile” tërhoqën vëmendjen me një trend të ri. Ato krijuan një poster ku në qendër ishte një vajzë haremi, në të cilën shkruhej: “A duhet që gratë të jenë lakuriq për të hyrë në Muze?”/KultPlus.com

Piktori tetovar Agron Saliu, për artdashësit në atelienë e RMV-së në “Cite Internationale des Arts” ka hapur ekspozitën e tij të radhës të titulluar “ Portrete”, shkruan KultPlus.com

Saliu tha se një pjesë e madhe e portreteve në vizatim është realizuar përgjatë qëndrimit në Paris.

“I pasionuar nga vetë kryeqendra e artit botëror disa prej portreteve i realizova gjatë qëndrimit në Paris. Ato janë një vazhdimësi e portreteve që trajtoj ndër vite, dhe pikërisht vendosa në vizatim për dallim nga hera e parë që jam ekspozuar me piktura”, deklaroi Saliu para hapjes së ekspozitës.

Ekspozita e Saliu në Paris është mbështetur nga Ministria e Kulturës e RMV-së.

Piktori, Agron Saliu, i përket brezit të piktorëve bashkëkohorë nga Maqedonia. Ai është një artist akademik nga qyteti i Tetovës, vendlindja e dy universiteteve: Universitetit Shtetëror i Tetovës si dhe Universiteti i EJL. Ai u diplomua në drejtimin për pikturë në Universitetin Shtetëror të Tetovës, në klasën e profesorit Ilirjan Beqiri.

Agron Saliu, shpejt e formoi zhanrin e tij artistik si piktor i portretit në botën akademike dhe gjithashtu në komunitetin e artistëve në të gjithë botën. Ai ka prezentuar ekspozita të shumta solo në Paris, Vjenë, Sarajevë, Zagreb, Podgoricë, Shkup, Tetovë etj.

Në Zvicër është mbajtur ekspozita e piktorit shqiptar Arsim Berisha. Berisha ka paraqitur disa lloje stilesh që për motiv kanë pasur vendin dhe kombin e tij të lindjes, shkruan KultPlus.com

“Ekspozitë e piktorit shqiptar Arsim Berisha nga Kosova në Efrentikon të Zyrihut. Autori paraqitet me një larmi motivesh e stilesh, por i mbështetur fort në motivin e tij kryesor: Atdheun, kombin dhe historinë e tij”, ka njoftuar Qendra e Botimeve për Diasporën.

Në Sarandë, galeria e artit është bërë pjesë e ofertës turistike të sezonit veror. Galeria ka të ekspozuar momentalisht rreth 72 vepra të disa zhanreve, një pjesë e rëndësishme kjo e fondit te saj. Punët janë të larmishme dhe ideja përshkuese është diversiteti.

Galeria ofron shumë forma të përceptimit të mjedisit përmes pikturës që nga ajo realiste e periudhës së diktaturës, piktura postdiktaturë, por edhe këndvështrimin e piktorëve të huaj për Shqipërinë.

Një pjesë e mirë e veprave janë përfituar sipas kreut të galerisë Lefter Çeko prej kolonive të piktorëve nga e gjithë bota që e kanë vizituar Sarandën.

Kjo është ekspozita e tretë në galerinë e artit të Sarandës që prej fillimit të sezonit. Ekspozita me vepra në pikturë, skulpturë e instalacion përfaqëson rreth 30 autorë shqiptarë dhe të huaj ku dallojnë vepra të autorëve Odise Papa, Josif Droboniku, Helidon Haliti, Stavri Çati, Lefter Çeko, Jorgji Gjikopulli, Arben Bajo, Edmond Gjikopulli.

460 vepra arti në pikturë me ngjyra vaji, akuarel,skulpturë, qeramikë, metal dhe mermer u ekspozuan gjatë vitit të kaluar në këtë galeri. 8 ekspozitat e vjetshme tërhoqën rreth 10 mijë vizitorë, ndërsa edhe këtë vit interesi është në të njëjtat nivele.

Konsiderohet piktura me e famshmë në botë, shumë njerëz e kanë quajtur edhe “Piktura Misterioze” pasiqë ka ngjallur dhe vazhdon të ngjallë shumë konspiracione, rreth asaj se kush dhe cka mund të jetë Mona Lisa.

Da Vinci, diku mes viteve 1503 dhe 1506, krijoi pikturën më të famshme ne botë- Mona Lisa. Mendohet se Mona Lisa Gherardini ishte Lisa Del Giocondo, gruaja e tregtarit fiorentin Francisco del Giocondo.

Por, nuk ekziston një provë që e mbështetë një gjë të tillë. Gruaja në pikturë ka qenë “viktimë” e shumë spekulimeve,se kush mund të jetë ajo, madje, ka pasur edhe prej atyre që kanë pretenduar se Mona Lisa është vetë Da Vinci.

Ka edhe prej atyre që pretendojnë se buzëqeshja e Mona Lises, në fakt, është buzëqeshja e të dashurit homoseksual të artistit. Mirëpo, ajo që e bën këtë pikturë të vecantë janë sytë dhe buzëqeshja e gruas. Mona Lisa nuk duhet as e gëzuar, as e pikëlluar.

Piktura origjinale është shfaqur në Muzeun e Luvrit në Paris që nga viti 1797.