Pasi u bë makthi i të gjithë studentëve për teoremën e tij të famshme gjeometrike, Pitagora grek konsiderohet ende një nga mendjet më të shkëlqyera dhe më të shumëanshme të të gjitha kohërave, shkruan focus.it.
Themelues në shekullin e 6 para Krishtit. i njërës prej shkollave të para filozofike të antikitetit, gjatë jetës së tij ai u interesua për lëndët më të ndryshme, nga matematika në astronomi, duke ofruar bazën për themelin e mendimit perëndimor.
Pas mbi 2500 vjetësh, sot ka nga ata që e kanë mohuar (të paktën pjesërisht) mësimin e Pitagorës, i cili më shumë se çdo tjetër ka ndikuar në teoritë muzikore evropiane.
Sipas filozofit, formula perfekte për prodhimin e harmonisë muzikore, pra një tingull i këndshëm dhe jo i jashtëzakonshëm i përbërë nga disa nota, duhet të respektojë të ashtuquajturën “konsonancë”, pra një marrëdhënie të thjeshtë matematikore midis frekuencave që e përbëjnë atë.
Sipas këtij mekanizmi, ekzistojnë raporte të sakta që mund të prodhojnë intervale të konsideruara bashkëtingëllore: në oktavë, për shembull, një nga dy notat e pranishme në kordë ka saktësisht gjysmën ose dyfishin e frekuencës së tjetrës (raporti 1:2), ndërsa në të pestën raporti ndërmjet notave është 3:2.
Pjesa më e madhe e muzikës që ne njohim është ndërtuar mbi këtë parim të thjeshtë pitagorian, por në realitet duket se këto përmasa nuk janë gjithmonë të vlefshme, veçanërisht në kulturat që përdorin instrumente muzikore pak të njohura për traditën perëndimore.
Në studimin e tyre, një grup studiuesish nga universitetet e Kembrixhit, Princeton dhe Instituti Max Planck për Estetikë Empirike në Frankfurt, zbuluan se harmoni të ndryshme dhe po aq të këndshme ekzistojnë edhe jashtë bashkëtingëllimit pitagorian dhe se gjatë dëgjimit të një melodi, veshi ynë shpesh devijon nga marrëdhëniet “klasike” matematikore.
Për të demonstruar këtë, studiuesit përdorën një sërë testesh, duke përfshirë 4 000 njerëz nga Shtetet e Bashkuara dhe Koreja e Jugut.
Në njërën prej tyre, pjesëmarrësve iu kërkua të dëgjonin disa akorde dhe të vlerësonin këndshmërinë e tyre, ndërsa në një tjetër njerëzit u ftuan të përdornin një regullator për t’i ndryshuar ato dhe për t’i bërë ato më të këndshme për veshët e tyre.
Papërsosmëritë harmonike
Duke analizuar sjelljet e dëgjuesve, ekspertët zbuluan një preferencë të konsiderueshme për papërsosmëritë e lehta, ose “inharmonicitetin”, që në fakt dukej se e bënte muzikën edhe më të këndshme.
Eksperimentet e mëtejshme eksploruan gjithashtu perceptimin e harmonisë me instrumente muzikore të ndryshme nga ato perëndimore, të tilla si bonang (i përhapur në Indonezi dhe i përbërë nga një grup gongësh të vegjël) ose lloje të ndryshme, duke kuptuar se ata ishin në gjendje të krijonin modele krejtësisht të reja konceptesh e konsonancës në të cilat marrëdhëniet tradicionale matematikore nuk ishin më të vlefshme./atsh/KultPlus.com
