Edhe kur kujtesa ime e lodhur Ashtu si ato tramvajet e pasmesnatë Vetëm në stacionet kryesore do të ndalojë Unë ty s’do të harroj.
Do të kujtoj Mbrëmjen e heshtur, të pafund të syve të tu, Dënesën e mbytur, rrëzuar mbi supin tim Si një dëborë të pashkundshme.
Ndarja erdhi, Po iki larg prej teje. Asgjë e jashtëzakonshme, Veç ndonjë natë Gishtat e dikujt do pleksen në flokët e tu Me të largëtit gishtat e mi, me kilometra të gjatë./KultPlus.com
Nga supet Pushkën e gjatë s’e hoqe kurrë, Nga supet e tua plot plagë, Nga supet kockë e lëkurë.
Bukën e ngjyeje me shëllirë, Shëllirë dhe misër përnatë, E ruaje atë pak yndyrë, Oh, atë yndyrë të paktë, Për mikun dhe pushkën e gjatë, Për të lyer pushkën e gjatë!
Se gruaja lindte fëmijë, Por pushka lindte krisma, Dhe për shqiptarin ishin Po aq të shtrenjta të dyja: Dhe krisma dhe fëmija.
Fëmija do lëronte nesër me parmendë Dhe do ta mbronte netëve krisma. Mbi supet e Shqipërisë kohërat krisma hidhnin, Ashtu si mbi supet e nuses orizin.
5
Në këmbët e maleve shtriheshin fushat, Të urta si gratë, si gratë kokulura. Ç’të gatuanin fushat për gjigantët e uritur? Mbi fushë era vërshëllente “u”, Shtriheshin duajt e rrallë sipër tyre Si të vrarë, përmbysur aty-këtu. Ndaj malet bubulonin e lëshonin tatëpjetë Gurë e përrenj plot sherr e poterë. Ato, kokulurat, gjithçka duronin Duke ëndërruar tjetrën verë.
6
Ta tretën trupin rrebeshet, ethet, malarja; Të shurdhuan veshët Priftërinjtë dhe hoxhallarët, Dhe, si Saturni, Bijtë e tu i haje me gjakmarrje Dhe bekonin gjakmarrjen Minaret dhe kambanaret.
7
Kontaktet e tua të para me shpikjet, Me të rejat teknike të qytetërimit, Ishin markat dhe kalibrat e rinj të armëve, Që provoheshin në gjoksin e rreshkur plot brima.
Dhe pas luftërave mbeteshin varre malësorësh të vetmuar; Murana të trishtuara. Emra njërrokësh, Gjer vonë Një grumbull gurësh Dhe, në vend të luleve, Te koka një këngë monotone. Ngritur nga fisi i tij Një këngë monotone. Dhe tretej pranë gjymtyrëve të gjata Pushka, pushka e gjatë. Dhe pas gjymtyrëve të gjata Tretej emri i shkurtër, I binin rrokjet, Si boçet e pishës në shi, Dhe, pas të gjithave, E fundit tretej kënga, Kënga monotone e fisit të tij.
8
Dhe Shqipëria prapë strukej në kasolle, Në netët e saj të zeza mitologjike; Në ca tela lahute kërkonte të thoshte diçka Nga shpirti i pakuptueshëm i saj. Nga zërat e brendshëm, Që buçisnin shurdhër thellë tokës epike.
Kërkonte të thosh diçka, Po ç’mund të thoshin vallë Tre tela nën pesë gishta, që dridheshin prej urisë?
Duheshin qindra kilometra tela Dhe miliona gishta Për të thënë shpirtin e Shqipërisë!
9
Po ta vrisje në një breg, Në tjetrin dilte, Sikur mbinte nga toka, Shqiptari i thatë Dhe, përmbi trup, Si shtesë e hekurt, I rritej e zezë Pushka e gjatë.
Me të në krah, Në male e fusha Endej ai në këto vende. Më të gjatë shtatin ia bënte pushka, Megjithëse shpesh jetën më të shkurtër ia bënte.
10
Netët pillnin mëngjeset, Të turbullta, të hirta; Ditët mallkonin netët, Netët ditët. Shqipëria, nga ashpërsi e saj, Pillte fëmijë të bukur, Duke vënë në çdo fëmijë Një ëndërr, një shpresë, Gjinjtë e saj të shteruar duke ndukur; Pillte Shqipëria, Pillte ushtarë, Që vdisnin pastaj rërave të Saharës, Duke kënduar këngën e Urës së Qabesë.
11
Bijtë që dërgove qyteteve të Europës, Që njohën gëzimet e huaja, Erdhën një nga një, Duke gjetur n’atdhe trishtime, Re të ngarkuara me shi të verdhë. Monarkia si gurëthyese u thyente ëndërrimet Erdhën. Me valixhe plot iluzione Nën hije të minareve, të manastireve, U endën në vjeshtra deziluzionesh, Gjersa në gji toka i mori prapë, I kalbi nën këmbët monotone të shirave.
Frutat e hershme e kanë çmimin të shtrenjtë, Por frutat e hershme i rrëzon shpesh ngrica, Ato Shqipëria i futi prapë në gji. “Është herët”, tha, Duke vështruar agimin e zymtë. Dhe prapë u përkul mbi parmendë të lërojë, Duke mbjellë në brazda të gjata lotët e saj të athët, Nën një qiell të zi e të pafund injorance Mbillte lotët e saj Për furtunat dhe rrebeshet e ardhshme.
12
Himnizonin poetët zanat dhe shtojzovallet, Por ato qëronin morra ndanë ujërave, Zanave, shtojzovalleve u dilnin kokallat, Shtriheshin për lekë prapa shkurreve.
Ndonjëherë qëllonte që i braktisnin Zanat e shtojzovallet bjeshkët epike, Në lokalitete Një nga një zbrisnin E një nga një futeshin Në shtëpitë publike. Në shtëpitë publike, që u qepeshin maleve Mbi shpinat e lodhura Si plagë, Si tallje.
13
Në pallat mbreti Zog jepte ballo përnatë Buzëqeshnin princeshat, Vallëzonin çengitë; Në qelitë e qeta të manastireve të ftohta Bënin studime për sufikset priftërinjtë.
Në kafe “Kursal” Orkestrat binin, Lyheshin me pudër damat e plakura, Ndërsa Shqipëria lehonë Dështonte ditët Në pelena resh të përgjakura.
14
Pati njerëz që deshën t’i tërheqin malet Si kuaj të bindur për kapistalli, Dhe i tërhoqën një copë udhë, Porse në terr e humbën udhën. Vinin vargmalet e tmerrshme vërdallë Nëpër natë e mjegull, Të verbra, Të frikshme.
Si të trembura me klithma të lashta, tragjike, Hingëllinin nëpër ëndërr malet kreshnike.
15
Përse mendohen këto male të larta, Këto enigma me kurriz që zgjaten jug-veri? Vazhdoj udhën time Nën hijen e pushkës së gjatë; Kjo pushkë e gjatë: Leva e Arkimedit për ty, Shqipëri.
Nëpërmjet shënjestrës së pushkës së tij, Shqiptari vështronte horizontet dhe kohët, Vërshëllima e vetmuar e maliherit të tij I detyronte shekujt të ulnin kryet.
Kjo tyta e pushkës Mbi shpinë të shqiptarit Si një eshtër e gjatë, e mprehtë ka mbirë, Mbi kurriz e ngulur nga fati i vështirë, Vazhdim i shtyllës së tij vertebrale, Kjo e hekurt, e tmerrshme gjymtyrë, Atavizëm krenare e kohëve të para.
Me këtë fat mbi shpinë të tij Mes shekujve ka lëvizur i patrembur shqiptari, Duke shkelur me opingën e lashtë të tij Këtë tokë të stërlashtë me të gjyshërve varre.
Këtë tokë që më shumë heroizma sesa grurë Ka prodhuar gjatë shekujve, Këtë dhé… Ja përse mendohen këto male të larta, Ndërsa muzgu po bie tutje në xhade.
Ti qave dhe më the me zë të ulët Se unë të trajtoja si prostitutë. Atëhere lotëve të tu s’ua vura veshin, Te desha, pa e ditur se të desha.
Një mëngjes të beftë kur u gdhiva Pa ty dhe bota krejt e zbrazët m’u duk, Ahere e kuptova ç’kisha humbur, Ç’kisha fituar kuptova gjithashtu.
Më rrëzëllinte si smerald mërzija, Dhe lumturia ngrysej si një muzg me re. Nuk dija kë të zgjidhja nga të dyja secila m’e bukur se tjetra qe.
Se ish i tillë ky koleksion bizhush Që dritë e terr lëshonte njëkohësisht, Që njëqindfish etjen për jetën shtonte, Por dhe që vdekjen ndillte njëqindfish./KultPlus.com
Kinema e vjetër, Kinema e braktisur, Ku prej kohësh më s’lozin filma të përsëritur, Ku s’bëjnë më zhurmë njerëzit me karriget, Ku në pushimet e seancave S’shesin kikirikë. Ekrani me njolla, Megafonët prishur, Stolat janë boshe si radhë të pashkruara; Këtë poemë stolash të gjatë, të braktisur Nga dera e vështroj Plot mall e i menduar. Kinema e fëminisë, Kinema e rrëmujës, Kam parë aq vende, Kam parë aq salla, Por n’asnjë prej tyre s’kam hyrë me aq bujë, Sa tek ti, E shtrenjta barakë, E rralla! Më mirë asgjëkund veten s’e kam ndier, As në sallat luksoze me kadife që shndrit, Megjithëse në to me leshverdha kam qenë, Kurse tek ti vija Me jevgun Rakip. Lekë, lekë, Të mbledhura me mundim paret, Tingulli i gëzuar në biletari, Afishet tek xhamia Dhe tek Qafë e Pazarit Të shkruara nga vetë portieri Qani.
Për të njëjtin film tek njëra afishe Shkruhej titulli ndryshe, Te tjetra. Por kjo asnjeriu punë s’i prishte.
T’i falnin ty të gjitha, E dashura, E vjetra.
Në atë copë ekran, Për herë të parë, Një copë të botës së gjerë ne pamë. Në gjashtë metra katrore.
Bota fund s’kish e anë, Bota ngjante e shkëlqyer, Ndonëse ekrani ish me arna.
Dhe ne ishim me arna, Me arna ish Republika, Koha, bërrylat, shtetet ishin me arna. Por në sytë tanë Kish të tillë dritë, Që nuk e patën kurrë Më të ndriturat ekrane.
Kinema e vjetër, Kinema e braktisur, Stola ku janë ulur varg Ditët e fëminisë, Cicëronjëse gjithmonë Si një rresht zogjsh Mbi një tel telefoni.
Kinema e vjetër, Kinema e braktisur, Stola të rëndë, të gjatë, të vithisur. Në çdo moshë që të hyj, Në çdo vend që të vete Si hamall këto stole Do t’i marr me vete. /KultPlus.com
Qiell dimri, Dyndje kujtimesh. Unë ndeza një cigare, u afrova te dritarja. Më ngjan, se nuk bien flokë dëbore nga qielli. Por mijëra letra, që kurrë nuk i mora. Letra të largëta, Shkruar nga duar të largëta, Edhe se retë më të largëta./KultPlus.com
Ka dashuri të vogla Dashuri të para, dashuri nr. 1, Dashuriza. Që zukatin në kujtesë posi miza, Që bëjnë kakao, Që lajnë kanotiera; Ka dhe dashuri të mëdha, të lira si era, Mbetur tutje-tëhu nëpër botë anembanë Që s’na dijnë ku jemi, Që s’i dijmë ku janë./ KultPlus.com
Më shihni tek mbytem nga gjarpërinjtë në muze të Louvrit në Madrid, Në New York Para syve tuaj e aparate turistësh. Qindra vjet kam që vuaj nga që s’flas dot Si të flas? A mundet një nofull mermeri të lëvizë një grimë, të korrigjojë diçka? vini re syte e mi, te zgavrat e thella një enigmë, si amebë të tharë atje ka.
Një të fshehtë të madhe ndrydh brënda gjoksit para syve tuaj, në Paris, në Madrid. Ah, do të doja dyfish të m’i shtonit, veç sekretin e madhë të shkarkoja një ditë.
Tek më vini rrotull, unë them me vete kaq të verbër të jeni sa të mos të ndjeni këtë, që ky ngërç e ky ankth në qënien time s’êshtë nga gjarpërinjtë, por nga një tjetër gjë?
Mijëra herë në mijra net e ditë të vërtetën e frikshme përsëris pa pushim. Me shpresën e marrë se nga kjo përsëritje ndoshta mermeri peson një ndryshim.
Po s’ndërron ai kurrë. Art i skulpturës gënjeshtrën mbi të ka ngrirë përgjithnjë. I mbërthyer në dëshminë e saj të rreme, të vërtetën kujtoj e qaj për të.
Si çdo gjë e tmerrshme është i thjesht sekreti, që brënda boshllëku i gjoksit mban. Afroni, pra, kokat të dëgjoni të vërtetën, mua s’më mbytën gjarpërinjtë por trojanët më vranë.
O, sikur të mundja gjithçka të tregoja. Si do të ngrinit para meje si gur, por une i dënuar mes rropamës suaj moskokëçarëse monologun të thurr.
Ju e dini se përpara Trojës ahere, kali i drunjtë, dhuratë e grekëve u shfaq. Ky kalë në dy grupe i ndau trojanët: ta pranonin atë, ose ta flaknin sakaq. Pajtim me armikun, ulërinin tradhtarët mjaft më me luftë, zjarr edhe helme. Erdhi koha që shpatat ti kthejmë në parmenda armiqte ne miq erdh koha të kthejmë.
Në mbledhje të gjatë “pro” dhe “kundra” kalit, unë “kundra”, kryesova me tërbim. Dhe juve ju kam thënë atëhere se hyjnit gjarpërinjtë më dërguan si ndërshkim.
Ç’përralla kalamajsh, ç’trillim për budallenjtë unë gjarpërinjtë do t’i mbrapsja me një shkelm. Po ç’ti bëj fushatës së tradhëtarëve kundër meje shantazheve, letrave anonime plot helm.
Ditë e natë e me javë polemika vazhdonte, nga shtresat e mesme e gjer në qeveri. Ishte vjeshtë. Nën qiellin e hirnosur me erë kali i drunjtë përjashta priste në shi.
Atë kalë unë i pari e kisha goditur, ndaj,e dija, ate s’do të ma falnin përjetë. Më në fund “vijë e butë” fiton mbi të “ashprën”, dhe ne “kokëfortët” na vunë në arrest.
Në burg, me gotën e ujit, në mesnatë helmin na dhanë ata të pijmë ata qe ulërinin kundër dhunës e shpatës Që dinin të kafshonin tamam si gjarpërinjtë.
Në mëngjez që pagdhirë në breg të detit ma hodhën kufomën drejt mbi zhavor. Rapsodet anembanë përhapën version fals të gjarpërinjve hyjnorë.
Ky ishte mbarimi i polemikës për kalin, ju e dini me Trojën se ç’ndodhi pastaj. Tre mijë vjet rrjesht, nga muzeu në muzera, unë hamalli i mermertë, gënjeshtrën mbaj.
Tre mijë vjet…Akoma zjarret e Trojes si floknaje e kuqe më rrinë në sy. Po më i tmerrshëm se zjarret, kumet e vomet ishte fundi fare, kur u bë qetesi.
Troje e braktisur. Gërmadhë Hi i ftohtë dhe poshtë ne të vdekurit shtrirë rresht. Dhe papritur, në muzg sipër tokës se mardhur u ndje diçka që atë çante përmes.
Ç’ishte kjo gërvimë kështu, kjo jehonë? Vumë veshin. Kuptuam, grekët e ligj përmbi qëndrën e qytetit me parmëndë lëronin për të thënë se Troja përjetë vdiq.
Ja më në fund dhe parmënda e tyre. Ah,plugu i saj si na çante më dysh! Nga tradhëtia e Trojës, nga gjithë dhembjet, ky kafshim i parmëndës më i hidhur ish.
T’i kthejmë shpatat më në fund në parmenda. Kështu thërrisnin atëhere ata. Midis fjalëve tuaja, si mallkim, si gjëmë veshët me kapën edhe këtë hata.
Më kanë lodhur më shumë, besomëni, ca fjalë, se kjo peshë e neveritshme gjarpërinjsh. Ju, që gjer në hënë kini shkuar, si vallë s’depërtoni dot deri në gjoksin tim?
Gumëzhina juaj si zhaurimë deti më vjen nga çdo anë më përplaset në vesh, nga copëra bisedash shumëgjuhëshe rreth meje shqetësimet e mëdha të botës marr vesh.
Dëgjoj emra shtetesh të reja që kanë dalë, emra kombesh e popujsh të rinj dëgjoj, veç ai, i vjetri, i tmerrshmi kalë, ashtu si atëhere ka mbetur njëlloj.
Prej patkonjve të tij unë rrënqethem akoma dhe kështu në mermer i mbrojtur siç jam, kurse ju, të panjohurit, ju prej mishi dhe kocke vërtiteni mospërfillës nga salla në sallë.
Vërtiteni, flisni për teatrin e për plazhet, për gjithfare motorësh e gjithfarë qeverish, pa ju shkuar mëndja që ai mund të shfaqet në një ditë të rëndomtë, nje mëngjes me shi.
Ashtu si atehëre…. po mjaft, u lodha. Nga vërtitja juaj po më erren sytë, nga rropama juaj veshët më gjëmojnë në muze të Londrës në Louvre e Madrid, në pafshi ndonjë ditë të bëhem copëra nga marazi, siç thonë, të plas, t’ia bëj “krak” jo kujtimet e Trojës, as gjarpërinjtë monstra, po indiferenca juaj do të bëhet shkak. / KultPlus.com
Shi në rrugë bie pa pushim Ç’po mendon atje ti shpirti im? Në atë kënd, e vetme, ç’të mundon? S’mban shënime, vija vizaton.
Tetëmbëdhjetë vjeçe nuk është shpejt që menduar xhamat t’i vëresh duhemi por zemra seç të ndjell Sytë e bukur trembur pse mi hedh?
Koha ikën klasën do kujtosh do të gdhihet befas një mëngjes sytë rreth do hedhësh të shikosh se si derdhet shiu në mes resh Por në bankën pranë s’do ta gjesh djalin që e deshe dhe të desh /KultPlus.com
Në natën plot acar një zjarr desha të ndez Por, nata ish e ftohtë, ah, ç’tmerr i zi që ish, Ndaj që të mbahej gjallë ky zjarrth n’atë rrebesh Diçka përherë kërkonte, kërkonte vazhdimisht.
Ndaj si shtegtari murg, që shkarpat mblesh në terr, Unë hidhja n’atë zjarr gjymtyrët pa pushim. Por ishin pak ato, ndaj fill pas tyre rresht Mbi të nisa të hedh copëra të shpirtit tim.
Se s’bëhej ndryshe, dot, se s’bëhej ndryshe, eh, Se duhej që dikush ta mbante atë flakë. Në flakëzën-delir që veç vajosja sjell Të frikshme pamje ndritnin e dridheshin përqark.
I shihnit vallë ato, dallonit vallë diçka Ndërsa rreth meje nata me terr e ujq u mbush. Se donin që të gjithë ta fiknin atë zjarr, Dikush me ligësi e me padije dikush.
Të tjerë majë kodrash ku dielli kishte rënë Të tyret zjarre ndrisnin dhe qeshnin që përtej. Se s’donin të kuptonin ç’bëhej këtu brenda Se ç’fli kërkon një flakëz që lindet në një terr.
I lodhur nganjëherë kam thënë: shuhu pra, Në qoftë se nuk të duan, të bjerë natë e pafund. Të verbtit sytë tuaj kështu ndoshta do t’jenë Në terrin absolut pa shqetësim kurrkund.
Po prapë diçka më shtynte të ngrihem si somnambul, Si murgu shkretimtar që shkarpat verbtaz mbledh Dhe sipër zjarrit prap’ të hedh gjymtyrët akull Dhe copërat një nga një të shpirtit tim të hedh.
U nisën për luftë, ,,bënë tutje”, Pa fjalë të mëdha e pa këngë, Me opingat me xhufka të kuqe Si me zjarre të vegjël mbi këmbë.
Ikën larg që të gjenin armikun. Çdo armik, në çdo breg, që ta gjesh. Kaq të thjeshtë luftën e kishin, Sa që ,,tutje” e quanin thjesht.
Në çdo anë që të ecnin, patjetër Do t’u dilte diku midis shqotës, Ajo ishte për ta pjesë e jetës, Ish përmasa e katërt e botës.
Dhe kur binin në prille a në vjeshtra Nëpër brinja të shtrirë, nëpër lugje, Si me zjarre të vegjël të përjetshëm Era loste me xhufkat e kuqe. / KultPlus.com
Telefoni po merr nje sy gjume para ardhjes sate Abazhuret varen te heshtur mbi pritjen Perbindeshat mbi qilimin e dhomes dremitin te qete
Ora kaloi Ti u vonove Drita e abazhureve u be e keqe Si i vrare telefoni ka rene permbys e s’merr fryme Tani perbindeshat filluan te levizin Ja, po zgjohen me leshra te kerleshura mbi qilim
Ti do vish patjeter te qetesosh gjithcka./ KultPlus.com
Ç’i gjatë ish ky dimër, ç’i pafund. E lodhur pudra mbi fytyrën tënde. I mpirë është gëzimi, thua s’ngjallet dot. Apo si ai q’u dergj nga një lëngatë e gjatë. S’do mëkëmbet kurrë ashtu siç qe?
Ç’i gjatë ish ky dimër, ç’i ftohtë ish. Në pusin e ndërgjegjes mezi ndihen Tinguj kambanash si rënkim të mbyturish. Ato gjithashtu vdiqën, dot s’i ngjall, Sa gjëra u vyshken, më e keqe se vetë vdekja Ish vyshkja e tyre e ngadaltë, o zot.
Ç’i gjatë ish ky dimër, ç’i pashpresë ish. Kinezët që s’duken më në udhëkryqe rrugësh Por vetë ata s’kanë vdekur: qelqe dritaresh Të stilit q’ata sollën vezullojnë ngriraz Duke dërguar ftohtësinë e tyre Mbi mijëra fytyra si prej maske kalimtarësh
Sa kohë vallë do t’i duhet Genit të rracës atë maskë ta shpëlajë? Apo në luftën e maskës me lëkurën Maska do të fitojë më në fund?
Ç’i gjatë ish ky dimër, ç’i acartë ish, Mbi varrin e tiranit monoton Shiu po bie. Ka gjumë a s’ka nën dhè?
Ç’i gjatë ish ky dimër, ç’i vrerosur ish. E lodhur pudra mbi fytyrën tënde. Nën pluhur tempujsh, i lodhur shpirti im./ KultPlus.com
