Pendim

Poezi nga Jorge Luis Borges  

E kam bâ nji prej mëkateve ma t’mëdha
që nji njeri mundet me bâ: s’kam qenë
i lumtun. Akullnajat e harresës m’gjejnë,
m’zvarrisin e pamëshirshëm m’lânë me ra.

Prindët m’lindën që ta lu’j
nji lojë t’rrezikshme e t’bukur në kët’ botë,
për tokë, ajër, zjarm e ujë.
I mashtrova. S’qeshë i lumtun. Qe e kotë

dëshira e tyne e rinisë. Trunin tim
ia fala me vullnet e kâmbëngulje
simetrive t’artit gjithë lajlelule.

Ata m’lanë trashëgim vlerat. Unë s’kam qenë trim.
Nuk më braktis kurrë, gjithmonë më rri pran’
hija e të qenit nji mjeran. / KultPlus.com

Veç muj me t’dashtë ashtu siç je

Poezi nga Jorge Luis Borges

Jo, s’mundem me iu dhanë zgjidhje krejt problemeve t’jetës
s’kam përgjigje për dyshimet as për ndërdyshjet e tua
veç mundem me t’ndigjue e gjithçka me nda me ty…

Jo, unë s’mundem me e ndryshue
as t’shkuemen e as t’ardhmen tande
por n’se asht nevoja pranë vedit m’ke gjithnji

S’mundem me i shmangë teposhtat e tua,
veç dorën mundem me ta shtri e me të mbajtë mos me u rrzue
Gëzimi yt, fitoret e tua, triumfi yt
vërtet s’janë të miat
po shpirti më gëzon i tani kur t’shoh me flatra

S’gjykoj vendimet e marra n’jetën tande
po me të mbështetë e ndjej detyrë,
me të nxitë e me të ndihmue nëse ti më pranon!

S’mundem me i vu cak qiellit kah vërtitesh,
veç mundem me t’ofrue hapsinë të mjaftë
që ti t’naltohesh

S’mundem me ta shmangë as vuejtjen tande,
kur ndonji ndëshkim zemrën ta lëndon,
po mund t’përlotem me ty, e me i rimbledhë bashkë
krejt gastaret e nji shpirti t’thyem e me rinis nga e para

S’mundem me t’thanë as kush je, as kush duhet të jesh,
veç mundem me të dashtë njashtu siç je
dhe me mbetë përjetë Miku yt…

(Perkthyer nga Jozef Radi) / KultPlus.com

Pendim

Poezi nga Jorge Luis Borges  

E kam bâ nji prej mëkateve ma t’mëdha
që nji njeri mundet me bâ: s’kam qenë
i lumtun. Akullnajat e harresës m’gjejnë,
m’zvarrisin e pamëshirshëm m’lânë me ra.

Prindët m’lindën që ta lu’j
nji lojë t’rrezikshme e t’bukur në kët’ botë,
për tokë, ajër, zjarm e ujë.
I mashtrova. S’qeshë i lumtun. Qe e kotë

dëshira e tyne e rinisë. Trunin tim
ia fala me vullnet e kâmbëngulje
simetrive t’artit gjithë lajlelule.

Ata m’lanë trashëgim vlerat. Unë s’kam qenë trim.
Nuk më braktis kurrë, gjithmonë më rri pran’
hija e të qenit nji mjeran. / KultPlus.com

Tjetri, i njëjti

Poezi nga Jorge Luis Borges
Përkthyer nga Edon Qesari

Tashmë s’do jem i lumtur. Mbase s’ka rëndësi.
Ka plot gjëra të tjera në këtë botë;
një çast i çfarëdoshëm është dhe më i thellë,
më i larmë se deti. Jeta është e shkurtër,
orë që zgjasin kaq shumë, një
mrekulli e vrugët na vrojton,
vdekja, ai det tjetër, ajo shigjetë tjetër
që prej diellit dhe hënës dhe dashurisë
na çliron. Gëzimi që më dhé,
e që more mbrapsht, duhet të jetë fshirë;
çka qe gjithçka do kthehet te hiçi’ vet.
Më mbetet të kënaqem që jam i trishtë,
zakon i kotë që më shtyn drejt
Jugu, drejt njëfarë porte, njëfarë cepi të rrugës./KultPlus.com

Arti i poezisë

Poezi nga Jorge Luis Borges

Të vëzhgosh lumin prej kohe dhe uji
Të kujtosh se koha është një tjetër lum.
Për të ditur se ne humbim si lum
Dhe fytyrat tona zhduken si uji.
Të ndjesh se zgjimi është një tjetër ëndërr
Se ëndrra e paëndërr është vetë vdekja
Se mishi jonë i friguar është vdekja
E çdo natë, që ne e quajmë ëndërr.
Të shikosh në çdo ditë dhe vit një simbol
Të ditëve të njeriut dhe viteve,
Dhe të konvertosh zemërimin e viteve
Në muzikë, në zë dhe në një simbol.
Të shikosh tek vdekja ëndrrën,
tek perëndimi i artë trishtimin – e tillë është poezia
E varfër dhe e pavdekshme është.
Poezia,
Që kthehet herë si lindje e herë si perëndimi.
Ndonjëherë muzgu ka një fytyrë
Që na sheh nga thellësia e një pasqyre.
Arti duhet të jetë kjo lloj pasqyre,
Që ne na e zbulon fytyrën.
Ata thonë se Uliksi,
i lodhur nga mrekullitë,
Qau me dashuri kur iu shfaq Itaka,
E përvuajtur dhe e gjelbër.
Arti është Itaka,
Një përjetësi e gjelbër, jo mrekullitë.
Ai është gjithashtu si lumi pafund,
që rrjedh e rri dhe është pasqyrë e njëjtë te Heraklitit të ndryshueshëm,
i cili është i njëjtë dhe prapë ngjan një tjetër,
si lumi pafund./ KultPlus.com

Arti i poezisë

Poezi nga Jorge Luis Borges

Të vëzhgosh lumin prej kohe dhe uji
Të kujtosh se koha është një tjetër lum.
Për të ditur se ne humbim si lum
Dhe fytyrat tona zhduken si uji.
Të ndjesh se zgjimi është një tjetër ëndërr
Se ëndrra e paëndërr është vetë vdekja
Se mishi jonë i friguar është vdekja
E çdo natë, që ne e quajmë ëndërr.
Të shikosh në çdo ditë dhe vit një simbol
Të ditëve të njeriut dhe viteve,
Dhe të konvertosh zemërimin e viteve
Në muzikë, në zë dhe në një simbol.
Të shikosh tek vdekja ëndrrën,
tek perëndimi i artë trishtimin – e tillë është poezia
E varfër dhe e pavdekshme është.
Poezia,
Që kthehet herë si lindje e herë si perëndimi.
Ndonjëherë muzgu ka një fytyrë
Që na sheh nga thellësia e një pasqyre.
Arti duhet të jetë kjo lloj pasqyre,
Që ne na e zbulon fytyrën.
Ata thonë se Uliksi,
i lodhur nga mrekullitë,
Qau me dashuri kur iu shfaq Itaka,
E përvuajtur dhe e gjelbër.
Arti është Itaka,
Një përjetësi e gjelbër, jo mrekullitë.
Ai është gjithashtu si lumi pafund,
që rrjedh e rri dhe është pasqyrë e njëjtë te Heraklitit të ndryshueshëm,
i cili është i njëjtë dhe prapë ngjan një tjetër,
si lumi pafund./KultPlus.com

‘Të kesh dëgjuar heshtinë e zogut tek fle’

Poezi nga Jorge Luis Borges

Jugu

Nga njëri prej oborreve të tu, të kesh parë
yjet e moçëm,
prej stolit nën hije të kesh parë
ato shkëndija të shpërndara
që padija ime s’ka mësuar të thërresë
as t’i rendisë në yjësi,
të kesh dëgjuar rrethin e ujit
në pusin e fshehtë
erën e jaseminit dhe dorëzonjës,
heshtinë e zogut tek fle,
harkun e paradhomës, lagështinë
-këto gjëra të cilat, ndofta, janë poezia.

Përktheu: Edon Qesari / KultPlus.com

Photo by Pino Cimò, 1974

“Mund’ me t’fal temin trishtim, nga errsina jeme”

‘Ç’ka po të afroj’ nga Jorge Luis Borges

Po t’afroj rrugë t’vështirsueme
muzgje t’dëshpërueme
me at’ hanë t’periferive t’mjerueme.

Hidhnimin e nji burri
që pat’ vështrue gjatë
në at’hanë t’trishtueme

T’parët e mi t’vdekun
tashma përjetësuem
n’fantazma t’mermerta;
babën e babës tem t’vramë
n’kufi t’Buenos Aires,
me dy plumba qi patën
shpu tej e matanë mushkritë,
t’vdekun t’parruem,
kallur n’lëkurë t’nji lope;
gjyshin e nanës teme
sapo shkelur n’njëzetekatër mote,
n’nji shkëmbim zjarri me treqind burra n’Perù, tashma
dhe aj fantazmon mbi kuajt
e humbun.

T’afroj nga librat e mi ç’farëdolloj ditunie
të mundshme,
ç’farëdo lloj burrnie,
o’ jet njerzore.

Po t’afroj besnikrinë
e nji burri, qi se pat’ pasun.
At’kokrrizë t’vetvestes
t’konservume në nji farë mnyre mrena zemnës teme;
nuk bahet llogari për fjalët
as për andrrimet
ende t’paprekshme prej kohet t’gzimit e fatkeqësinave.

Po t’afroj dhe kujtimin
e nji t’verdh’ trandofili
prej perndimi,
shumë vite
ma t’hershme
prej t’lindurës tande.
Dhe ato shpjegimet
e tua, për ty, teoritë autentike
me t’dhana tmerrësisht befasuse.

Mund’ me t’fal temin trishtim,
nga errsina jeme,
uri e pangopme
e zemnës teme;
asgja tjetër, e gjitha kjo
asht ajo
q’po tentoj me t’korruptue
n’paqartësi t’rrezikshme,
e disfate.

Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com

Veç muj me t’dashtë ashtu siç je

Poezi nga Jorge Luis Borges

Jo, s’mundem me iu dhanë zgjidhje krejt problemeve t’jetës
s’kam përgjigje për dyshimet as për ndërdyshjet e tua
veç mundem me t’ndigjue e gjithçka me nda me ty…

Jo, unë s’mundem me e ndryshue
as t’shkuemen e as t’ardhmen tande
por n’se asht nevoja pranë vedit m’ke gjithnji

S’mundem me i shmangë teposhtat e tua,
veç dorën mundem me ta shtri e me të mbajtë mos me u rrzue
Gëzimi yt, fitoret e tua, triumfi yt
vërtet s’janë të miat
po shpirti më gëzon i tani kur t’shoh me flatra

S’gjykoj vendimet e marra n’jetën tande
po me të mbështetë e ndjej detyrë,
me të nxitë e me të ndihmue nëse ti më pranon!

S’mundem me i vu cak qiellit kah vërtitesh,
veç mundem me t’ofrue hapsinë të mjaftë
që ti t’naltohesh

S’mundem me ta shmangë as vuejtjen tande,
kur ndonji ndëshkim zemrën ta lëndon,
po mund t’përlotem me ty, e me i rimbledhë bashkë
krejt gastaret e nji shpirti t’thyem e me rinis nga e para

S’mundem me t’thanë as kush je, as kush duhet të jesh,
veç mundem me të dashtë njashtu siç je
dhe me mbetë përjetë Miku yt…

(Përkthyer nga Jozef Radi) /KultPlus.com

Tjetri, i njëjti

Poezi nga Jorge Luis Borges. Përkthyer nga Edon Qesari.

Tashmë s’do jem i lumtur. Mbase s’ka rëndësi.
Ka plot gjëra të tjera në këtë botë;
një çast i çfarëdoshëm është dhe më i thellë,
më i larmë se deti. Jeta është e shkurtër,
orë që zgjasin kaq shumë, një
mrekulli e vrugët na vrojton,
vdekja, ai det tjetër, ajo shigjetë tjetër
që prej diellit dhe hënës dhe dashurisë
na çliron. Gëzimi që më dhé,
e që more mbrapsht, duhet të jetë fshirë;
çka qe gjithçka do kthehet te hiçi’ vet.
Më mbetet të kënaqem që jam i trishtë,
zakon i kotë që më shtyn drejt
Jugu, drejt njëfarë porte, njëfarë cepi të rrugës./KultPlus.com

Valle e ngadaltë

Poezi nga Jorge Luis Borges, përktheu Elida Buçpapaj.

A i ke parë ndonjëherë fëmijët duke luajtur?
Vallë a e ke dëgjuar tiktakun e shiut?
A e ke ndjekur ndonjëherë fluturimin e një fluture?
Vallë a e ke vështruar perëndimin e diellit?
Ndalo, pra, mos vallëzo me ngutje.
Koha është e pakët, muzika nuk zgjat shumë.
Çdo ditë e jeton gjithmonë duke rendur?
Kur pyet veten kush je, a e dëgjon përgjigjen tënde?
Kur dita mbaron shtrihesh në shtrat apo zhytesh në mijëra mendime?
Ndalo, pra, mos vallëzo me ngutje.
Koha është e pakët, muzika nuk zgjat shumë.
Ditët e tua rrjedhin shfrenueshëm?
A i ke thënë ndonjëherë fëmijës tënd “e bëjmë nesër”
Dhe në kotësinë tënde nuk e ke parë trishtimin?
Nganjëherë për mungesë mirësjelljeje a e ke lënë një mik të dashur
Të ketë vdekur pa e thirrur dhe pa i thënë lamtumirë?
Ndalo, pra, mos vallëzo me ngutje.
Koha është e pakët, muzika nuk zgjat shumë.
Kur ti rend tepër me ngutje për të arritur çfarëdo vendi,
Ti humb gjysmën e zbavitjes për të arritur atje.
Nëse je i shqetësuar, nëse rend gjithë ditën e lume
Është njëlloj si të hedhësh jetën tënde në koshin e plehrave.
Jeta është një rendje, por do jetuar dhe përjetuar me qetësi.
Dëgjoje muzikën përpara se kënga të ketë mbaruar. /KultPlus.com