Duaje trupin tënd grua është kryevepër arti që nuk shitet në asnjë ankand të botës është liria jote e fituar përgjakshëm në fushëbeteja lufta e paqja e maskuar burgu yt i përjetshëm pasion i egër ëndërr burrash e shpupluar bukuri e latuar Zotash lakmitarë mallkim varrë dhimbje e plagë.
Grua moj, duaje fort trupin tënd të bardhë, të zi, të butë, të vrazhdë, të lëmuar të fortë, të brishtë, të lodhur, të pushuar.
Trupin tënd duaje fort o grua është vula jote identiteti yt libër dëshirash.
Mbaje mend Grua, Trupi është dashnori yt i parë dhe i fundit. / KultPlus.com
Vuaj nga një sëmundje e rrallë e plot mister Çdo ditë më gërryen diçka përbrenda Përballë secilën qelizë jete me vdekjen
Vuaj nga përditshmëria e të pathënës fjalë të groposura n’thellësinë e zezë humnerore të vetmisë zbardhur
Vuaj kur nuk luftoj mos me u dorëzua Në rrugën që pritet t’i jepet një emër Dikush gjithnjë është n’kërkim të një emri
Një njeriu
Vuaj për njeriun ndarë në dysh mes kundërshtive si në gojë darâsh
Me veten strukur diku në qoshkun e fëmijërisë
Vuaj për luftën që se bëj Për rrënjët në paqe lëshuar thellë, zgjatim Vuaj për fytyrat e fryra për dhimbjet shkakësore mimikën beton e buzëqeshje sipërore harruar
Në të djeshmen, matanë murit të koshiencës
Vuaj për emrat që nuk kanë këmbë, duar as fytyrë Që s’shprehin gjë as irritohen thjesht ekzistojnë për fjalën që dhemb – një dhembje kohë rrënon një dromcë dashurie të ndjellë ndonjëherë diku
Vuaj çdo ditë për timen bijë që nuk arrita t’ia bëja një botë më të mirë me vizllima Të papranishmën botë Që premtuar ia kisha asaj dhe shoqeve të saj
Vuaj për vuajtjen Për përmbysjen, kaosin e pritjen
Mes nesh s’ka hapësirë. Hapësira për ne nuk ekziston. Ndryshe përcaktohet distanca jonë. Mes nesh ka dete të thella ku gjen pasqyra të thyera copë-copë, por prapë ato pasqyra vazhdojnë të na reflektojnë. Pasqyrojnë imazhet tona qysh nga dita që kemi lindur. Nëse do të thuash që s’jemi njohur në atë botë, unë këtë e di. Ndoshta ditëlindja ime nuk është dita kur kam lindur, por kur jam njohur me ty! Mes nesh s’ka hapësirë, por ka dete të qeta e të kthjellët, sikur janë në mes të korrikut. Dete që të japin qetësinë e prekjes sate dhe kthjelltësinë e syve tu, nga të cilët nuk largohem dot. Ka edhe valë, të ulta e të larta. Që trazojnë njeriun e të humbin ekuilibrin, njëjtë siç trazon shpirtin mendimi për ty. Hapësirë jo se jo! Po mes nesh ka re me plot forma dhe fortuna, aq të forta sa shpesh duhet të fshihemi. Kësaj radhe nuk bartin peshën e shiut apo të erës, për të cilat toka ka nevojë. Por bartin peshën e lotëve të mi dhe vorbullën e ndjenjave tua, që bukur i mban të fshehura. Për të cilat të dytë kemi nevojë, e pranojmë apo jo. Mes nesh, nuk jemi kurrë vetëm unë dhe ti. Jemi unë dhe ti, me plot kujtime, ëndërra e zhgënjime, të vendosura aty në mes. Unë dhe ti, me thërrmija zjarri e copa akulli. E pavarësisht nëse jam një hap larg teje, apo aq larg sa s’të shoh fare në horizont, në çdo grimcë ajri që na ndan do të ketë copëza dashurie, ndjenja frike, dhe emocione që shpirti as nuk tenton t’i kontrollojë. Pas krejt kësaj, si mund të ketë mes nesh hapësirë?! / KultPlus.com
Poezi nga William Butler Yeats Përktheu Orjela Apolloni
Kur të jesh plakur, thinjur dhe përgjumur të jesh, përkulur pranë zjarrit këtë libër ngadalë lexo, për shikimin e butë që patën sytë e tu ëndërro dhe për hijet e tyre të thella që më s’do t’i kesh.
Sa shumë të tjerët t’i deshën çastet madhështore dhe dashuruan bukurinë tënde, rrejshëm a vërtet, por veç një burrë pas shpirtit tënd pelegrin u tret dhe ta deshi fytyrën që e ndryshuan brengat njerëzore.
Dhe duke u përkulur në vatrën e oxhakut, murmuron, pak trishtueshëm, se si iku kjo Dashuri dhe fluturoi përmbi male, atje në lartësi, duke fshehur fytyrën e saj mes yjesh. / KultPlus.com
Përmbi çdo maje mali Ka qetesi: Mi asnje maje mali Asgje s’leviz, As pipetin; Ne pyllin zogjtë’ e vegjël po pushojnë: Prit pak, se shpejt a vonë Gjen qetësi dhe ti./KultPlus.com
Ti fillon të vdesësh ngadalë Nëse nuk udhëton, Nëse nuk lexon Dhe nëse nuk i vëzhgon meloditë e jetës Nëse nuk e vlerëson veten. Ti fillon të vdesësh ngadalë Kur e vret vetëbesimin tënd Kur nuk i lë të tjerët më të ndihmu. Fillon të vdesësh ngadalë Nëse bëhesh skllav i zakoneve tua Duke ecur përditë të njëjtat udhë, Nëse nuk e ndërron rutinën tënde Nëse nuk vishesh me ngjyra të ndryshme Nëse nuk u flet të huajve që si njeh. Fillon të vdesësh ngadalë: Nëse u ikë pasioneve tua Dhe emocioneve të tyre trazuara Ato që t’i bëjnë sytë të vezullojnë Dhe zemrën të rrah më shpejt. Fillon të vdesësh ngadalë: Nëse nuk e rrezikon rehatinë për diçka të çastit Nëse nuk shkon pas një ëndrre Nëse nuk e lejon veten Të paktën një herë në jetë Tu shmangësh këshillave të arsyeshme Mos e lërë veten të vdesësh ngadalë, Mos harro të jesh i lumtur! / KultPlus.com
“T’ isha një lule–lule are, e vogël dhe me erë. Të çelnja në pranverë dhe në vjeshtë të vishkesha në vetminë t’ime. T’isha një lule vjollce në mes të ferrave. Të qëndroja e fshehur, e pa dukur dhe një ditë të zbulohesha prej duarve të dy të rinjëve. Prej frike, të larguar prej njerzis do t’më këputnin, do të dhurohesha te njeri–tjetri për shënjë kujtimi.”
Musine Kokalari u lind më 10 shkurt të vitit 1917 në Adanë të Turqisë. Në vitin 1921, familja e saj kthehet në Shqipëri dhe vendoset në Gjirokastër, ku Musineja kreu shkollën fillore. Nëntë vjet më vonë, familja Kokalari vendoset në Tiranë. Në vitin 1937, Musineja mbaroi shkollën e mesme “Nëna Mbretëreshë” dhe më pas shkoi për studime në Universitetin e Romës, në Itali, të cilin e mbaroi shkëlqyeshëm në vitin 1941. Ajo botoi librin e saj të parë “Seç më thotë nëna plakë” në vitin 1939. Ishte viti 1943, kur Musine Kokalari së bashku dhe me disa shokë të tjerë formuan Partinë Socialdemokrate. Një vit më vonë, me përpjekjen e saj, doli numri i parë i gazetës “Zëri i Lirisë”. Në vitin 1944, botoi librin e saj të dytë “Rreth vatrës”, ndërsa më 12 nëntor të po këtij viti u pushkatuan vëllezërit e saj, Muntaz e Vesim Kokalari. Katër ditë më vonë e arrestuan dhe Musinenë, të cilën e mbajtën 17 ditë në burg. Në janar të vitit 1945, u botua libri i tretë i Musine Kokalarit “Sa u tund jeta”. Më 23 janar të vitit 1946, ajo u arrestua për së dyti nga forcat e Mbrojtjes së Popullit e gjyqi e dënoi me 20 vjet heqje lirie. Në vitin 1961, e nxjerrin nga burgu dhe e internuan në Rrëshen, ku dhe doli në pension me gjysmë page. Më 1980, Musine Kokalari u diagnostikua me kancer të gjirit dhe ashtu e sëmurë u refuzua e u la pa u kuruar nga trupat spitalore. Moskurimi i sëmundjes, dhimbjet dhe vuajtjet e shumta të kaluara nën përndjekjen komuniste i shkaktuan vdekjen në gusht të vitit 1983. Musine Kokalari përfaqëson disidenten e parë shqiptare. Vdiq e vetme dhe u varros vetëm nga varrmihësit. / KultPlus.com
Poezi nga Nazim Hikmet Ran Shqipëroi: Alban Tartari
Tek ti, unë, dashuroj siluetën e anijes nisur për në pol Tek ti, unë, zbulimet aventuriere prej kumarxhinjsh Tek ti, largësinë. Tek ti, unë, dashuroj të pamundurën. Të kridhem në sytë e tu, ashtu si në një pyll plot dritë. Mes djersës, urisë e irritimit, me uri gjahtari të ta kafshoj mishin Tek ti unë, dashuroj të pamundurën, Por kurrë pesimizmin./ KultPlus.com
bëra më mirë natën dola në oborr Hana lart nuse violet spërkat gjethet e trëndafilit me piklat që vezullojnë sedef natë vere pemësh që piqen m’degë shtrirë barit im at po fle ka gjashtë vjet që ka vdek’
vonë këso netësh nga gjirët e Drinit nga peshkimi kthehej ai pesëdhjetë vjet me pemën e papjekur me ujin e zi që udhëtonte me çikletë me shtambat që varte timonit plot ajër e peshk dhe midis oborri në govatë druri krijonte detin e tij të kufizuar
po sonte? kush e solli peshkun në govatë kaq të lirë pa gjuhë të lundrojë në ujin e kufizuar i lirë
ah të ishte midis katër muresh do t’ia linte fajin burgut që s’e la të vinte deri te ti deti
dhe unë mund të dal të eci e të eci të shkel barin, pluhurin, lumin, kënetën oh moj ti vdekja – vetëm. / KultPlus.com
Bie prej qiellit a ngrihesh prej humnerës së thellë, O Bukuri! Shiki yt hyjnor dhe i djallëzuar,
Krimin me mirësinë ngatërruar, përherë na e ndjell,
Duke i ngjarë aq shumë shijes së verës së bekuar.
Sytë e tu strehojnë çdo perëndim dhe aurorë; E si një natë e stuhishme parfume shpërndajnë; Pthjet e tua janë melhem, goja jote një amforë, Që i bën trima vogëlushët e heronjtë të qajnë.
Gurgullon honeve të zi a yjeve të zjarrtë digjesh? Fati i magjepsur të ngjitet pas fundeve si një qen; Ti gjithcka në botë sundon e askujt s’i përgjigjesh, E kudo, rastësisht, gjëmën dhe harenë shpërthen.
Bukuri, ti marshon mes kufomave që ke përçmuar; Nga xhevahirët e tu, Tmerri nuk ka më pak magji, E Krimi, mes gjithë stringëllave të tua më i çmuar, Mbi barkun tënd, krenarisht vallëzon plot dashuri.
Flutura e natës e verbuar pas teje, të vjen afër, qiri, Fërfëllin, ndizet e thotë: I bekuar qofsh pishtar! I dashuruari ethshëm përkulet mbi të dashurën e tij, Si ai i plagosuri për vdekje përkëdhel të tijin varr.
S’ka rëndësi nëse Parajsën apo Ferrin ke për nënë, O Bukuri! Mostër e frikshme, e paanë, e lindur e lirë! Vallë buzëqeshja jote, syri yt, këmba, hapur ma lënë Portën, për atë pafundësi kurrë të njohur aq mirë?
S’ka rëndësi je Djall apo Zot! Ëngjëll a Sirenë të jesh, S’ka rëndësi nëse zanë me sy kadife që xixëllojnë butë, O parfum, ritëm, kthjelltësi, o e vetmja ime mbretëreshë! Bën universin më pak të shpifur, më pak të rëndë çdo minut’./KultPlus.com
Madridi është zbrazur krejt veç neve të paktët kemi mbetur e për këtë pikërisht prandaj arrijmë ta ndiejmë sërish praninë e lulishteve dhe shatërvanëve të parqeve dhe rrethrrotullimeve
në stinën e verës, si përherë Madridi befas shndërrohet në diç të paqtë, të njëzëshme mirënjohës sakaq për praninë tonë si kundërpeshë ndaj shumicës
është një gusht harlisje vetjake pa tregtarë apo ombrella pa shpura njerëzish, as mitingje në asnjë muaj tjetër të vitit të gjatë pafund nuk krijohet dot kjo lidhje kaq ndijore mes këtij metropoli madhështor dhe ne mëkatarëve fatmirësisht pemët gjithaq janë bërë përsëri protagoniste të ajrit të çlirët si dikur atëherë kur ekologjistët akoma nuk ishin të pazëvendësueshëm
edhe zogjtë po harbojnë rrahin flatrat mbi një qytet që befasisht është shndërruar në diç të jetueshme, të fluturueshme
madrilenët ia kanë mbathur tutje nëpër male dhe në Marbella në Ciudadela dhe Benidorm në Formentor dhe Tenerife
duke na lënë në dorëzim pavetëdijshëm ne të tjerëve që tashmë më në fund ndihemi vetvetja një Madrid kaq marramendës thuajse të lirë, pastërtisht të çliruar nga tymnajat, fort mikpritës
ku bredhim pareshtur si zotërit e tij të ngazëlluarit e Botës së Tretë shkelim shëtitoret e dëlira plot solidaritet të djersitur në afsh shtatë palë këmishë
vera nuk është kohë zhurmimesh veç paqe gjelbërimesh
të nginjur nga mëritë e pagjuma ndihemi si asnjëherë të gatshëm për pajtim
ndër çastet verore vetë historia ndalet e të gjithë zbulojmë një jetë të mpirë por kur mbarojnë pushimet përsëri do të kumbojnë bori makinash, klithma, sirena vdeksh në vend, rrofsh e qofsh bombat e shpërthimet dhe tingujt e kambanave të ëmbla metodike përgjatë tre stinëve pjellore e askujt nuk do t’i bjerë mendja më për zogjtë apo pemët
Përktheu nga spanjishtja: Elvi Sidheri. / KultPlus.com
dhe pas lamë fushat e grurit kodra e brezore ujitur me gjak. Muralet dhe të zymtat portrete të diktatorit stërzmadhuar ballinave me tulla të bardha Dhe nënat syshqyera, varur kangjellave të zeza më të errëta se nata, më të mprehta se klithmat. “Siamo liberi” puthem me dorë ekranët e botës, ende mbi anijet e ankoruara| ku ngarkuar dyndeshin ëndërrat e një etiketimi fillestar “popull nomad” dhe s’dihej në qanim apo qeshnim dhe s’dinim në ishim të lumtur apo të trembur ndaj mbulonim fytyrat me duar dhe portretet i maskonim me shkrehje ne lot. Kthenim kokën pas, dhe shihnim shputën e atdheut , dhe gishtin drejtuar kërcënueshem drejt “halabakëve” mbi kuverta ndërkohë njëzëri këndohej marsejeza, apo “Liberta” dhe na ngjante sikur zëri ynë mbivendosej mbi kujën e atdheut që vajtonte ikjen tonë. Ndaj ne ikëm, ikëm, ikëm të trembur nga shëmbëlltyra e jonë, nga vetja…. / KultPlus.com
Vlerësoje veten për atë që je, sepse ti je dashuri Nga ato dashuri që i kërkon në çdo gjë e në çdo vend. Mirëprite atë që je, sepse ti je ai që kërkon të jesh ai që do të jesh, ti je jeta që krijon jetën tënde. Pranoje veten, dashuri e dashurisë tënde, sepse ti je ai që ke gjithmonë nevojë të jesh. Buzëqeshi dashurisë që dhuron sepse ti je ajo lloj dashurie që kërkon në çdo vend, paqe e shqisave të tua./PauloCoelho
Vdekja nuk është gjë. Unë thjesht kalova në anën tjetër: është njësoj si të isha fshehur në dhomën ngjitur. Gjithçka është njësoj, unë jam gjithmonë unë dhe ti je gjithmonë ti. dhe jeta që jetuam kaq mirë bashkë, mbetet e pandryshuar dhe e paprekur. Ajo që ishim për njëri-tjetrin, vazhdojmë të jemi. Më thirr ashtu siç më thërrisje përherë, ashtu siç të duket familjare. Më flit me të njëjtën dashamirësi që më ke folur përherë. Mos e ndrysho tonin e zërit, mos mbaj qëndrim të trishtë apo solemn. Vazhdo të qeshësh me gjërat që të bëjnë të qeshësh, me gjërat e vogla që të pëlqenin aq shumë kur ishim bashkë. Lutu, buzëqesh, më mendo. Emri im duhet të të duket po aq familjar, sa më parë: shqiptoje pa gjurmën më të vogël të trishtimit. Jeta jonë ruan ende gjithë domethënien që ka pasur: është njësoj si më parë, ka një vazhdimësi të pandërprerë. Pse duhet të jem jashtë mendimeve dhe mendjes tënde, vetëm se jam jashtë shikimit tënd? Nuk jam larg, jam në anën tjetër, diku aty tek cepi. Jam shumë mirë, gjithçka po shkon mirë. Do ta gjesh zemrën time, do ta gjesh butësinë e pastër. Fshiji lotët dhe mos qaj, nëse më do: Buzëqeshja jote është paqja ime…
Arratisur, syrgjynosur, Raskapitur dhe katosur Po vajtonj pa funt, pa shpresë, Anës Elbës, anës Spree-së.
Ku e lam’ e ku na mbeti Vaj-vatani e mjer-mileti Anës detit i palarë, Anës dritës i paparë, Pranë sofrës i pangrënë, Pranë dijes i panxënë, Lakuriq dhe i dregosur, Trup e shpirt i sakatosur?
Se ç’e shëmpnë derbederët, Mercenarët dhe Bejlerët, Se ç’e shtypnë jabanxhinjtë Se ç’e shtrythnë fajdexhinjtë, Se ç’e pren’ e se ç’e vranë, Ç’e shkretuan anembanë, Nënë thundrën e përdhunës Anës Vjosës, anës Bunës!
Çirem, digjem i vrerosur, Sakatosur, çarmatosur, As i gjall’ as i varrosur, Pres një shenj’ e pres një dritë, Pres me vjet’ e pres me ditë, Se ç’u tera, se ç’ u-mpaka, Se ç’ u-çora, se ç’ u-mplaka, Lark prej vatrës dhe prej punës, Anës Rinit, anës Tunës.
Çakërdisur, batërdisur, Përpëlitur dhe zalisur, Endërronj pa funt, pa shpresë Anës Elbës, anës Spree-së.
Dhe një zë vëngon nga lumi, Më buçet, më zgjon nga gjumi, Se mileti po gatitet, Se tirani lebetitet, Se pëlcet, kërcet furtuna, Fryhet Vjosa, derdhet Buna, Skuqet Semani dhe Drini, Dridhet Beu dhe zengjini, Se pas vdekjes ndriti jeta, Dhe kudo gjëmon trumbeta: Ngrehuni dhe bjeruni, Korrini dhe shtypini, Katundar’ e punëtorë, Që nga Shkodra gjer në Vlorë!
Ky ilaç e ky kushtrim Më bën djal’ e më bën trim, Më jep forc’ e më jep shpresë, Anës Elbë-s, anës Spree-së. Se pas dimrit vjen një verë Që do kthehemi një herë Pranë vatrës, pranë punës, Anës Vjosës, anës Bunës.
Arratisur, syrgjynosur, Raskapitur e katosur Brohorit me bes’ e shpresë Anës Elbës, anës Spree-së.
Lamtumirë, vendet e mia, qe, po zhduken dalëngadalë! Gjëmon deti, ushton duhia, likundet barka valë mbi valë, Kah njai diell, që asht tue flakue, andej fill un tash do t’vete… Lamtumirë, atdhe i bekue! Lamtumirë, për sa t’jet jeta! Nesër nade kur mbi ne, rrezja e diellit ka me ra, kush e din sa ujë e dhe, mue prej teje ka me m’da! E por n’pyetsha ret mizore, e por n’pyetsha zogjt e detit, se për ty, moj tokë arbnore, s’ka me m’folë kush mue t’shkretit… Tjera fusha e tjera zalle kam me pa, e tjera dete; kam me ndje po tjera valle, tjera gjuhë, tjera qytete. Vendin tem s’kam me e pa, ku kam le e jam burrnue: sytë e mi kan me kja. pa u gjet kush me i ngushllue./ KultPlus.com
Shkoi korriku, përvëlues. Rrugës për te dajtë, autostradës së fëmijërisë, lulediellet ishin aty, si dikur. Shpinë e vjetër e kishin rrëzu, m’i ndërtu dy të reja, kur ishin nda djemtë. Oborri ushtonte si kullë babiloni, ku gjuhët përziheshin me këngët e kurbetit. Të gjithë vallëzonin,\rreth flamurit të përbashkuar. “Kam me bujtë te dajtë » thoshte djali i tezës, burrë gjashtëdhjetëvjeçar, pak i dehur e shumë qejfli. « kam me bujtë te dajtë », thosha unë. Mosha është punë matematike, ne prapë ishim të vegjël. “Mirësevini në dasëm” na shkruante mbi krye, aty ku dilnim në fotografi. Dajtë na shtrëngonin duartë, por jo të gjithë, disa nuk janë më. As nana nuk është më./KultPlus.com
