Ti dole jashtë prej natës dhe kishte lule n’duert e tua, tash ke me dalë jashtë prej nji turme konfuze, jashtë nji trazine fjalësh rreth teje. Unë që t’kam pa mes gjanave ma t’randësishme u zemërova kur ata e përmendën emnin tand në vende të zakonshme. Kisha dashtë që valët e ftohta në mendjen time t’lundronin, dhe që bota të thahej si nji gjethe e vdekun, ose t’ish si farat e asaj lules që t’zhdukej me nji t’fryme, që me mujt me t’gjetë sërish, të vetme.
Përsëri qielli i kthjelltë dhe plazhe të shndërruara në rërë dëshirash. Përsëri verë e qetë, korrik dhe një ëndërr për një plazh te gurgullima e ujit të ftohtë.
Gjithçka në jetë kthehet sipas një skenari të moçëm, siç kthehet korriku, zhegu, gruri dhe një grumbullim ëndrrash që përpëliten nëpër qiej si bletë që duan hoje.
Përsëri zheg korrik si para qindra vjetësh, dhe kështu do të jetë edhe pas mijëra.
Dhe ëndrra të njëjta, ëndrra prej dylli që fluturojnë drejt diellit dhe shkrihen si në legjendë.
Ca të tjera presin një korrik tjetër një reliev të sheshuar diku nëpër maja të larta ku temperaturat e shpirtit janë më të ulëta.
O përsëri korrik zheg dhe një plazh plot mendime, afshe dhe një stuhi diellore që fashit kohë në peizazhin e bukur të perëndimit të diellit, ku ndritin ëmbël sytë e tu.
E unë dua korrikun tim në prehrin tënd të zhveshur, ku burojnë ujera të qetë dhe dete të ëmbla, ku lahem e thahem.
Hëna sot duket pa formë, si dëshirat e trashëguara.
Dikur kishte vetëm korrik dhe s’ kishte janar as ëndrra të ngrira.
Ekzistojnë momente kur ka veç hënë të plotë dhe dritë dhe sy plot dritë dhe krahë të hapur dhe pamje të pafundme lumturie, kur perëndon dielli dhe dëgjon tingujt e pianos së shpirtit.
Dëshirat lindin të mëdha dhe treten të vogla në orbitën e territ, por ka diçka që s’perëndon kurrë: një ditë madhështore korriku që kthehet në poezi.
Sepse korriku i ka ditët e gjata e netët e shkurta kjo domethënë ka ëndrra dhe pak terr sepse terri kurrë s’ i qartëson ëndrrat. / KultPlus.com
Asnjëherë s’kam qenë në Srebrenicë Dhe asnjëherë nuk kam për të qenë
Atje janë retë e rënda Atje janë retë e rënda
Atje gjuha trashet nga Germat qe shqiptojnë Srebrenicë
A, hëna nuk është argjendi Veç hekuri, e ndryshkur
Këmbët të ënjten Dhe dhëmbin – thonë
Në plagë kthehet trupi Dhe djajtë e kriposin
A, sytë dhëmbin, dhëmbin – nga bardhësia Nga ndryshku, nga kripa, nga gërryerja e vetes
Secila lule është jotja, secila fije bari – në tubë thyen këmbët
Dhe reja me atë trishtim tundet Si preja para therjes
Para namazi ajri këlthet E duart kërcasin
Dhe dhëmbët, thonë, biejnë vetvetiu Me tregu rrugën deri në shtëpi
Të mos humbesh në dendësinë e drynave të thyer Se thonë, si thnegël je, atje, në Srebrenicë
Si pijanec – ecë dhe prekë shenja Të cilat assesi të shënjojnë
Fytyrën e Perëndisë E ta pyesin
Se a ka fytyrë Për zogjtë mbi Srebrenicë.
Almin Kaplan (1985) është poet dhe prozator boshnjak. Është vlerësuar me çmime të shumta kombëtare dhe ndërkombëtare për stilin dhe risitë. Është përkthyer dhe prezantuar në disa gjuhë të huaja. / KultPlus.com
Ka një pjerrësi të caktuar drite, pasditeve të dimrit – që të ndrydh si pesh’ e muzikës në katedrale –
Një plagë qiellore na shpërfaqet pa hasur vraga, por me një ndyshim nga brënda, të domethënieve –
Askush nuk mund t’ja u mësojë atë – të tjerëve – është vula e dëshpërimit – si një pikëllim perandorak i dërguar prej ajrit.
Kur vjen; peizazhi dëgjon – hijet – mbajnë frymën – kur ikën, është si distanca në aspektin e vdekjes –
Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com
AMHERST, MA – SEPTEMBER 4: A daguerrotype of Emily Dickinson at age 16, is displayed at the Emily Dickinson Museum in Amherst, Wednesday, Sept. 4, 2013. (Photo by Wendy Maeda/The Boston Globe via Getty Images)
Përflaken yjet dhe ju dua. Nata hap sytë dhe ju dua. Zemrat tona dy njerëz dhe ju dua dy njerëz prej nesh. Dhe sa ju ngjajnë dhe sa më ngjajnë. dhe pastaj sa nuk na ngjajnë. Nga ne më të mirë nga ne më të vegjël nga ne më të guximshëm. Ne jemi goxha më të shtruar se zemrat tona, më të matur ndaj rrëmujës më të prirur. Jemi ne që ushqejmë si dyshime si besëtytni, për në frikërat dhe ndodhitë për ne përmallimi. Dhe jemi sërish ne, në gaz e në dënesë. Ne pezmatojmë zemrat tona, tjetër s’dinë veç dashurisë, Dritë e syve të mi, jeta ime, sulltanesha ime Unë ju dua. zonja Pîrâye, afërmendsh ju dua. / KultPlus.com
Ato si unë të dhurojnë ëndrra, madje edhe kur rrezikojnë të mbeten pa to. Ato si unë të japin shpirtin, sepse një shpirt i vetmuar është si një pikë në shkretëtirë. Ato si unë të shtrijnë dorën e të ndihmojnë të ringrihesh, duke marrë para sysh rrezikun që mund të bien vetë, Ato si unë shohin përpara, edhe pse zemra u mbetet gjithmonë disa hapa pas. Ato si unë kërkojnë sensin e jetës dhe,
kur e gjejnë atë, përpiqen t’jua mësojnë atyre që vetēm mbijetojnë. Ato si unë, kur duan, duan përgjithmonë, dhe kur heqin dorë të duan kjo vetëm për shkak se fragmente të vogla të qënies luajnë pa krahë me duart e jetës. Ato si unë ndjekin një ëndërr që t’i duan për atë që janë dhe jo për atë që do të mund të kishin qenë. Ato si unë bredhin nëpër botë në kërkim të atyre vlerave që, tani, kanë rënë në harresën e shpirtit. Ato si unë do të dëshironin të ndryshonin, po të ndodhte, do të bënte që të lindnin përsëri. Ato si unë këlthasin në heshtje, sepse zëri i tyre nuk ngatërrohet me lotët. Ato si unë janë ato që ti gjithmonë arrin t’jua thyesh zemrën, sepse ti e di që ato të lenë të shkosh pa të kërkuar gjë. Ato si unë dashurojnë marrezisht, duke e ditur se në këmbim nuk do të marrin veç thërrime. Ato si unë ushqehen me fare pak, dhe për fat të keq, aty e bazojnë ekzistencën e tyre. Ato si unë kalojnë pa u vënë re. por janë të vetmet që me të vërtetë do të të donin. Ato si unë janë të vetmet që, në vjeshtën e jetës tënde do të ndjesh keqardhje për të gjitha ato që mund të kishin dhënë ty dhe … që ti nuk ke dashur kurrë.
Përktheu: Anton Papleka Nëpër të gjitha dyert ti më ike Në të gjitha shkretëtirat më le
Në agim të kërkova dhe në mesditë të humba Kudo që vajta ti nuk qe gjëkundi Kush mund ta përshkruajë Saharanë e një dhome pa ty Turmën e të dielës ku s’të ngjan askush Një ditë më të zbrazët se moli që zgjatet në det Heshtjen ku të thërras e ti nuk më përgjigjesh
Ti më le dhe njëherësh pranë meje ke mbetur Më le gjithkund më ike nga sytë Nga zemra e ëndrrave Më le si një frazë e mbetur përgjysmë Si një send i hedhur rastësisht si një karrige Si një vend pushimi në të dalë të verës Si një kartolinë e harruar në sirtar Çdo gjest më shkëput nga ti Si një gjethe që bie nga pema Vështrimi yt mbi mua të gjorin Qe një psherëtimë ku unë mungoja Si nuk t’u dhimbs hija jote që te këmbët rrinte./KultPlus.com
Më plak mërzitja që vetmia më sjell; përbuzja, urrejtja të gjith sendet m’i mbështjell
që kam shumë anmiq të liq në këto sende pa shpirt, Nuk flasin. As sy s’kanë. Po mue më bahet se aty janë vetëm që të më plasin zemrën. Së paku, të më shajnë: I mallkuem! Së paku, të anë tallin: I uruem! Së paku, të më këndojnë: -I yni zot! Ose të më thonë: – Jeton kot! Të flasin, të flasin se fjalë due në kët vetmi me ndigjue. Ose të më tregojnë historinë e tyne, autobiografinë: ndoshta ty do gjej gjasim mejeten tcme pa tingllim që në vetmi po e kaloj – dhe s’po dij a rroj e s’rroj. Sendet heshtin. – sa të pamëshirë! Më bajnë dhe mue të hesht me pahirë, pse gojë s’kanë dhe nuk flasin, aty janë vetëm të më plasin zemrën teme që po vuen dhe në mërzi vetveten truen./KultPlus.com
Ti në kanape tani dremit Ndofta gjumi ende s’të ka zënë, Abazhuri mbi qerpikë ndrit Libri nga gishtërinjtë të ka rënë.
Para teje ndal mendimi im: Jemi dashuruar edhe sharë Jemi ndarë shpesh në udhëtim, Por drejt njeri-tjetrit kemi ngarë.
Dhoma hesht e rruga larg gjëmon Ti sheh ëndrra kaltëroshe shumë Unë, ndonëse pi dhe mogadon,
Mezi fle, se jam njeri pa gjumë. Të kam pasur ëndërr çast e orë, Ëndërr të trishtuar dhe të mire Po të jem vërtetë një Pitagorë Ti je teorema më e vështirë… /KultPlus.com
Bie prej qiellit a ngrihesh prej humnerës së thellë, O Bukuri! Shiki yt hyjnor dhe i djallëzuar,
Krimin me mirësinë ngatërruar, përherë na e ndjell,
Duke i ngjarë aq shumë shijes së verës së bekuar.
Sytë e tu strehojnë çdo perëndim dhe aurorë; E si një natë e stuhishme parfume shpërndajnë; Pthjet e tua janë melhem, goja jote një amforë, Që i bën trima vogëlushët e heronjtë të qajnë.
Gurgullon honeve të zi a yjeve të zjarrtë digjesh? Fati i magjepsur të ngjitet pas fundeve si një qen; Ti gjithcka në botë sundon e askujt s’i përgjigjesh, E kudo, rastësisht, gjëmën dhe harenë shpërthen.
Bukuri, ti marshon mes kufomave që ke përçmuar; Nga xhevahirët e tu, Tmerri nuk ka më pak magji, E Krimi, mes gjithë stringëllave të tua më i çmuar, Mbi barkun tënd, krenarisht vallëzon plot dashuri.
Flutura e natës e verbuar pas teje, të vjen afër, qiri, Fërfëllin, ndizet e thotë: I bekuar qofsh pishtar! I dashuruari ethshëm përkulet mbi të dashurën e tij, Si ai i plagosuri për vdekje përkëdhel të tijin varr.
S’ka rëndësi nëse Parajsën apo Ferrin ke për nënë, O Bukuri! Mostër e frikshme, e paanë, e lindur e lirë! Vallë buzëqeshja jote, syri yt, këmba, hapur ma lënë Portën, për atë pafundësi kurrë të njohur aq mirë?
S’ka rëndësi je Djall apo Zot! Ëngjëll a Sirenë të jesh, S’ka rëndësi nëse zanë me sy kadife që xixëllojnë butë, O parfum, ritëm, kthjelltësi, o e vetmja ime mbretëreshë! Bën universin më pak të shpifur, më pak të rëndë çdo minut’./KultPlus.com
Tani unë ngjitem lart dhe s’kam asnjë gëzim. Këtu ku kam arritur më ftohtë është, me vetmi. E dija këtë, por padurimi i vdekur Më shtynte të shpejtoj te ky sinor i kotë.
Krahë grashë të thyera mbi supe si të prera nga një morg Më japin një gëzim po aq të vdekur. Më duket ende dimër ndonëse është prill. Kam ftohtë. Kam ftohtë./KultPlus.com
Vanë mënt e mija vanë! Një mejtim më prishi trutë: gjithë profitët pse janë ja Arapë, ja Çifutë? Pse s’ka profitë të tjerë? Këtë s’e kupëtoj dot… Gjëra q’u bënë njëherë, pse nukë bënen dhe sot?Gjëra që s’i kupëtoj, – mos u habitni me mua, – ndë duhet që t’i besoj, do t’i besoj dua, s’dua. Do të besoj Shën Marinë, këtë grua të bekuar, e cila polli Mesinë me Frymën e Shëntëruar! Do të besoj, or të mjerë, Krishti vdiq (gjë e vërtetë), dhe, që të mos zëmëroni, besoj q’u ngjall prapë vetë! Si gjithë besoj dhe unë sa shëntorë kanë qënë, po besoj dhe tjatër punë, besoj që mëndja na ka lënë!./KultPlus.com
Butësisht, padurueshëm, ti më lëndon. Merrma kokën. Këputma qafën. Asgjë s’më mbetet pas kësaj dashurie. Midis gërmadhave të shpirtit tim kërkomë, aty dëgjomë. Diku aty ka mbetur zëri im dhe thërret, kërkon mrekullinë tënde, heshtjen tënde që ndrit. Duke kaptuar mure, mjedise, mosha, fytyra jote (sa qartë duket fytyra jote!) prej vdekjes vjen, prej dikurshëm, nga dita e parë që botën të zgjojë. Ç’fytyrë e qartë, ç’dritë e butë, dritë e përhumbur, ç’përvijim i ëmbël mbi gjethe uji! I dua ata sy, i dua, i dua sytë e tu. Si fëmija i atyre syve jam, jam si një pikë loti i syve të tu. Ngremë. Te këmbët e tua kam rënë, ngremë nga toka, nga hija ku ti shkel, nga cepi i dhomës tënde që kurrë, as në ëndërr nuk e sheh. Ngremë. Në duart e tua kam rënë dhe dua të jetoj, të jetoj, të jetoj. / KultPlus.com
Mbylli sytë, kyçe derën, mendjen fare mos e vrit, sonte yti do të jem.
Abazhurin shuaje, dritë të mos ketë, dhe krejt ta lëshosh veten se sonte i tëri yti do të jem.
Atë zogun që vërdallë fluturon e kemi harruar për fare, sipër nesh hëna e plotë farfurin, por ne as që ia hedhim sytë dhe ti për asgjë s’bëhesh pishman.
Hiq këpucët, hidhi tutje, mos u druaj asnjë grimë a s’po ma afron atë shishe tapën t’ia heq? Se sonte yti do të jem…
Edhe kur flemë ne mbrojmë njëri-tjetrin Mbrojmë dashurinë më të rëndë se fryti i pjekur, Dhe kjo dashuri pa lot e të qeshur zgjat shekuj, Zgjat ditë pas dite e natë pas nate pas nesh./KultPlus.com
I kam harruar fjalët e dashurisë Që t’i pëshpërita. Por kujtoj se si një gjeth Ra nga dega Mbi ty, Mbi mua Ra. Nuk do vete më atje. Mund një gjethe të bjerë prej dege Si dikur E ti nuk je atje As unë./KultPlus.com
Jo, s’mundem me iu dhanë zgjidhje krejt problemeve t’jetës s’kam përgjigje për dyshimet as për ndërdyshjet e tua veç mundem me t’ndigjue e gjithçka me nda me ty…
Jo, unë s’mundem me e ndryshue as t’shkuemen e as t’ardhmen tande por n’se asht nevoja pranë vedit m’ke gjithnji
S’mundem me i shmangë teposhtat e tua, veç dorën mundem me ta shtri e me të mbajtë mos me u rrzue Gëzimi yt, fitoret e tua, triumfi yt vërtet s’janë të miat po shpirti më gëzon i tani kur t’shoh me flatra
S’gjykoj vendimet e marra n’jetën tande po me të mbështetë e ndjej detyrë, me të nxitë e me të ndihmue nëse ti më pranon!
S’mundem me i vu cak qiellit kah vërtitesh, veç mundem me t’ofrue hapsinë të mjaftë që ti t’naltohesh
S’mundem me ta shmangë as vuejtjen tande, kur ndonji ndëshkim zemrën ta lëndon, po mund t’përlotem me ty, e me i rimbledhë bashkë krejt gastaret e nji shpirti t’thyem e me rinis nga e para
S’mundem me t’thanë as kush je, as kush duhet të jesh, veç mundem me të dashtë njashtu siç je dhe me mbetë përjetë Miku yt…
Lshon amë ilire n’gojë agimesh s’vjetra Ndo ‘i fjalë e jote than’ vetimeveti, O gjuhë e folun n’botë ende ferishte S’cilës Mayeri në të censhmet letra Rraj’t e mshefuna n’mot nuk mund ia gjeti As n’t’folun t’Cezarve as n’helenishte, Përse Athina s’kishte Emën as Roma, kur e rrept ushtove Ndër vepra katallajsh qi npër jehona Vigma t’fuqishme qitshin hove-hove, Tue ndërtue ledhe përmbi troje t’ona.
Kuturesat e hyjit npër gjeth lisi N’Dodonën shejte prifti, qi n’përgjime Natën e ditën rrinte atje përdore, Porse ndo ‘i fllad pullnaje kundalisi, Ndoshta me fjal’t e tueja i dha heshtime T’perfrigueshme qi mbluen t’parat therore: Ndoshta ndo’ i buz’ hyjnore N’at mot qi zota shpesh përbujte toka Shqiptoi kto fjal’ qi ne mbi goj’ na shkrefen; Me ty hyjneshat ndoshta npër kto boka Ndonjij biri njeriu dashnin ia shprefen.
Mbi anija t’shpejta velat nde kah preja, Qi urdhni i Teutës niste nen hyj ari Me msy t’Helenit barkat tregëtuese Ngarkue me ar e kem e skllave t’reja, Ty t’këlthitte n’timue anijetari Tue i ra me kiç ilir pupës bishtnuese; E përmbi val’ shkëmbuese Ti jehojshe ndër hymnet e ngadhnjimit Kur, me plaçkat e rrmbyeme mbrend’ stivue, U afrojshin n`breg anijat prej agimit, Mbretneshës s’detit pret me i a dhurue.
Mysteri i vjetër qi mbërthen fjal’t t’ueja, Zanin na e dridh’ me nji kreni t’pashoqe, O gjuhë e folun për trimij pranvera, E tok na mbajte ndër pushtime t’hueja Sepse prej gojve arbnore nuk u hoqe As kur u ndam n’besime e doke tjera; E shekujve potera Qi me vrull u përplas mbi tok’ shqiptare Ndonjij ndrrimi edhe n’ty i cili shtegun, Por prap kumbimet n’buzë i ke krenare Si n’mot qi Ilirt Shqipnis i a ruejshin bregun.
Thue buza e kangatarve të paemën Qi gzim e idhnim me ty knduen majë mali Dhe kanga u humbi n’errësin e motit, Kët përmallim qi mungullon mbi t’ëmën E vjen nga heshtja e shekujve m’a fali, Mue trashigues i tune n’dhe t’Kastriotit? N’kthjelltin e ditës s’sotit Kang’ ndoshta t’kndueme qi vorroi kalesa Këndoi, o gjuh’ lulzue n’shkreti, dh’asht goja E eme ahmarrse e gojve qi harresa N’terr mbylli, kur ti s`kishe as sheje as shkroja.
Motrat e tueja qi kumbuene n’shekull Bukurin tue sjell’ n’prak t’ksaj jete E tjetra ligj’t e Arsyes qi mbarshtrojn’ fise, Heshtën e rrojn’ veç n’karta: ti, për mrekulli, Me nji mosh’ trimij vjetsh e blerun mbete Edhe kumbon e gjall’ po n’ato vise Ku me lshue tingujt nise N’foshnjin e botës. Pse t’ka ruejtun fati T`njom edhe virgjin? Egërsija jote Mos mban n’at gji, q’i hueji nuk pecati, Stinën e fundme t’poezis s’ksaj bote?
O shqipe plot me munguj, o gjuh’ burrash Qi me ‘i fjal’ t’vetme lidheshin për laku Dhe soje as vdekja s’mujte kurr me i trande, Shprehje t’kulluet na ep si akull gurrash Për kang’t e burrnis s’lasht q’ushqejm’ te gjaku E t’lavdis s’re qi me t’fitue na kande; Thjeshtin e ambël t’ande Me ndjell’ dashnin e vashavet qi t’flasin Falja poetve t’u, por n’qe se kamben Buzës amtare kush ia ven, ti casin Mos prit: banu rrufe me lshue n’të namen.
O Kangë, Arbnor’t e plogtë i kapi gjumi; Ti kris si za burije Mbi ata qi flejn’ pa andrra fisnikije: E n’qe se belkacuk’t e gjuh’s ilire, Tue t’ndie fishkllojn’ prej smire, Me rrahje flatrash ik n’nalsi t’kalthera./ KultPlus.com
